რომის ადრეული მოზაიკები.doc
-
Upload
irmakopaliani -
Category
Documents
-
view
41 -
download
0
Transcript of რომის ადრეული მოზაიკები.doc
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 1/10
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 2/10
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 3/10
romis adreuli mozaikebi
**********
gamosaxulebiT taZris Semkoba did debatebs iwvevda. pirveli
qristianuli sazogadoeba yovelgvari WoWmanis gareSe TanxmdebodaerT sakiTxze, rom ufis saxlSi ar iyo adgili kerpebisTvis. qandakebebi
xo metad didi asoiaias iwvevda warmarTul xelovnebasTan, romeli
bibliaSi gakritikebuli da akrZalulia. amdenad, sakurTxevelSi ufisqandakebis an romelime wmindanis gamosaxva erTmniSvnelovnad
dauSvebeli iyo. Tuma, qandakebis erTsulovnad uarmyo!el
marTmorwmune qristianebs gansxvavebuli mosazreba qondaT!erweruli "saxeebis# Taobaze. swore kedlis mxatvrobis meSveobiT iyo
SesaZlebeli morwmunis warmosaxvaSi oxlad Semonaxuliyo
saxarebiseuli, sakraluri istoriebi. am Tvalsazrisma imperiis dasavleT
nawilSi $laTinur romSi% gaimar&va. misi damveli gaxldaT papi grigoldidi, romeli '( saukunis bolos mo)vaweobda. igi mowinaa)mdegebis
Tavdaxmas igeriebda im mosazrebiT, rom werakiTxvis uodinarimorwmuneTaTvis, rwmenaSi gasaZliereblad iseve saWiroa es
gamosaxulebebi, rogor dasuraTeba sabavSvo wignebisTvis. "!erwera
kiTxvis uodinarTaTvis + ambobda igi + igive ra werilimkiTxvelisaTvis#. aseTi avtoritetis mier !erweris "gamarTlebas#
mniSvnelovani Sedegebi moyva xelovnebis istoriaSi. papis sityvebsmoiSveliebdnen yovel &erze, rogor ki gamosaxulebis
mowinaa)mdegeTa tal)a agordeboda. bunebrivia aseTma midgomamxelovneba garkveul -ar-oebSi moaqia. papis ms&elobidangamomdinare, siueti warmodgenili unda yo/liyo ra SeiZleba ubralod
da gasagebad, radgan mnaxvelisTvis yurad)ebis gadatana sxva nakleb
mniSvnelovan detalebze ar momxdariyo, aramed misi yurad)ebamTlianad moemuli sakraluri seniT gamsWvaluliyo. rogor ukve
av)niSneT, pirvel xanebSi mxatvrebi elinistur romaul gavlenebs ver
a)weven Tavs, magram droTa ganmavlobaSi isini srulad sildebianstilizebul mxatvrobas da aqentirebas axdenen u!ro mniSvnelovan,
sulier sawyisebze.
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 4/10
sant apolinare nuovoravenaSi. ori Tevzisa da xuTi puris saswaulebrivi gamravlebis sena.
ravenis es mozaika naTlad asaxavs qristianuli xelovnebis "sxvagvar#interess. elini ostati, siuetis Sinaarsidan gamomdinare, albaT
gamoiyenebda SesaZlebobas aesaxa dramatuli moZraobebi xalxisuzarmazari nakadisa. sruliad sapirispiros akeTebs qristiani mxatvari.
pirvel rigSi a)saniSnavia, rom is kedels !erweris navlad !eradi qvebisa
da smaltebiT Sedgenili mozaikiT amkobs. mozaikis TvisebaaerTmaneTSi gada)vrili !erebis sikaSkaSe ormagad "gamoabrwyinos#,
es detali taZars kide u!ro met sakralurobas matebs. Tavad
gamosaxulebis wyoba iwvevs mnaxveliSi saswaulis gandas. !oniwarmoadgns mooqrovili minis natexebisgan Semdgar sibrtyes, oqros
!onze ki realuri moZraobebis Seqmna SeuZlebelia. qristes gaSeSebuli
/gura kompoziiis entrSia gamosaxuli. igi axalgazrda, uwverulvaSo,grZelTmiani saxiT warmodgina ostatma, ra damaxasiaTebelia
adreqristianuli xanis xelovnebisaTvis. mewamulis !er samosSi
gamowyobil maxovars kurTxevis niSnad gawvdili aqvs xelebimoiqulebisken, romlebsa xelT puri da Tevzi upyriaT. ufis es &esti
miuTiTebs saswaulebrivad maT gamravlebaze. Tuma es senamxatvris mier mxolod saxarebiseuli senis mSral, sqematur
gadmotanas ar warmoadgens$iseve, rogor yvela danar-eni senis
SemTxvevaSi%, aramed am gamosaxulebas igi )rma SinaarsiTmsWvalavs. palestinaSi momxdari saswauli misTvis ara marto
gansavi!rebeli movlenaa, aramed es aris simbolo da niSani qristes
gardauvali siZlierisa, romeli Semdeg eklesiaze gardmovlinda. qristes
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 5/10
dainebuli mzera mlovelisaTvis, romeli miskenvea mimarTuli TiTqosgaxadebaa maxovris xelwi!ebisa aseve saswaulebrivad daanayros
yoveli mSieri morwmunis suli.
erTi SexedviT SeiZleba kompoziia gayinuli, gaSeSebuli moge-venos.
aq Zveli berZnuli xelovnebis ma)ali mi)wevebidan $moqniligamomsaxveli moZraobebisgan% ara!eria dar-enili. am mkarad
!rontalurad warmodgenil /gurebs aqvT saerTo bavSvTa naxatebTan.
magram main, eWvgareSea, rom qristini mozaikosebi sa!uZvlianadinobdnen berZnul antikur xelovnebas. mxatvarma zustad ioda rogor
gadmoea samosis drapirebei $nakeebi%, raTa mis qveS sxeulis !orma
gamoekveTa. mas SeeZlo ise -aelagebina mire zomis qvis natexebi,rom mie)o -rdilTa da tonTa gradaiis saWiro Tanmimdevroba. am
konkretul SemTxvvaSi -ven vxedavT mxatvari rogor iTvaliswinebs
kompoziiaSi pirobiTad gamosaxul miwaze daemul -rdilebs da rogorostaturad gamosaxavs mas. mozaikis "primitiuloba#, simartive ostatis
$epoqis% gaazrebuli surviliTvea ganpirobebuli. Zvel egviptur
xelovnebaSi dayenebuli sakiTxi, "simartivisa# $ganzogadoebulobis%bizantiur xelovnebaSi axali ZaliT ga)erda, ramdenada eklesia
amisken iyo midrekili.
bizantiaSi mxatvrebisgan imdagvaradve mkarad miTxovdnen tradiiis
davas, rogor es auilebeli gaxldaT Zvel egvipteSi. Tuma main, amkanonizirebuli mxatvrobaSi "gamoonavs# antikuri odna saxis, estis,
drapirebebis gadmoemisa. tans movlebul nakeebis plastikaSi,gansakuTrebiT ki muxlsa da idyvis garSemo, saxisa da xelebisa Suq-rdilebiT modelirebaSi gansakuTrebiT aisaxeba bizantiel mxatvarTa
elinisturi "wyaroebze# dayrdnoba da sargebloba$sur.0%. bizantiuri
xelovneba miuxedavad Tavisi statiurobisa main axlos idga natikurisgamosaxvasTan, metad axlos vidre amave xanis dasavleT evropis
xelovneba. aqve a)saniSnavia, rom ukve mkarad dadgenili da
gansaz)vruli qristesa Tu )vTismSoblis saxeebis gamosaxvis mi)maostati main inar-unebda Tavis individualurobas da qmnida ara
Stampirebul saxes, aramed sruliad Taviseburad gaazrebul xatebas.
romis adreuli mozaikebi
italiis adreqristianul, monumentur !erweraze saubrisas Tavidanve
a)saniSnavia, rom romis skolis gverdiT arsebobdnen milanisa daravenis skolebi. es qalaqebi garkveuli drois manZilze daqumaebuli
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 6/10
romis imperiis dedaqalaqebi iyvnen. Tavisi mozaikuri skola qondakidev erT mniSvnelovan italiur entrs + neapols. ase rom, yvela italiuri
skolis romTan gaigiveba marTebuli ar iqneboda. roms ar ekavaadreqristianuli xelovnebis istoriaSi mniSvnelovani adgili, Tuma
zogadad am qalaqis istoriuli mniSvneloba -venTvis nobilia + didi xnis
manZilze is gvianantikuri xelovnebis erTerT msxvil, tradiiisgamgrZelebel entrad r-eboda. mosazreba romlis mixedviTa mis
!esvebze a)moenebuli mozaikebsa da !reskebs a)mosavlel ostatebs
miakuTvnebs gaumarTlebelia. Tum am ZeglebSi a)mosavlurigavlenebi mnSvnelovan rols asruleben, magram es !aqti maT ar
miakuTvnebs bizantiuri wris mozaikebs.
romi erTerTi pirveli qalaqi iyo, sada qristianuli taZris Sesamkobad
mozaika !arTod gavrelda. am teqnikas iyenebdnen ara marto iataks
zedapirze, aramed kedlebze, kamarebsa da gumbaTSi. mozaika!arTodaa gavelebuli antikuri xanis saero nagebobebSi, sada es
gamosaxulebebi imperatorTa saomar movlenebis a)werasa da maT
gandidebasa emsaxureboda. swored aqaa misi Zirebi saZiebeli,magram samwuxarod mas -venamde ar mou)wevia. rogor a.
grabarma daamtkia swored am mxtvrobas miuZ)vis mniSvnelovaniwvlili qristianuli ikonogra/is -amoyalibebaSi. Tu imperatoris kulti Tavis
TavSi mniSvnelovnad a)mosavlur elementebs atarebda $u!ro metad
sasanidurs%, !ormis daxvewil gamomsaxvelobas man mia)wia romSi + msofio imperiis dedaqalaqis !esvebze. da maSin roa axal
dedaqalaqad konstantinepoli yalibdeboda, misi same!o kariswarmomadgenlebma ver SeZles romis trium!aluri Tematikis uaryo!a.romis wvlili bizantiur xelovnebaSi Zalian didi iyo, da es romauli
gamoZaxili kidev didxans gayveba bizantur !erwerasa da skulpturas,
ra gansaz)vravs kide saero pirTa gamosaxvis ikonogra/l xasiaTs.
gamar&vebuli qristianuli eklesiis winaSe idga sakiTxi + qristes, mTeli
qristainuli xelovnebis amomavali wertilis, didebiTa da pativiT
Semkobisa, amdenad mas mouwia gamoeyenebina antikuri saerotrium!aluri Tematika. ase daiwyo gamoonva qristianul ikonogra/aSi
Zveli, saero trium!aluri xasiaTis Tematikam. rogor -ans, romi iyo is
qalaqi, sada am proesis ganviTarebis pirveli etapi Zalze intesiuraddaiwyo. qristetrium!atoris, samyaros marTvelisa da sikvdilis
damTrgunvelis saxexateba uaxlovdeboda imperatortrium!atoris saxes,u!ro xSirad gamosaxaven maxovrs taxtze dabrZanebuls. kanonis
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 7/10
gadaemis sena $12345 63738595 :5;<45% erTgvar gamoZaxiladSeiZleba -aiTvalos antikuri kompoziiisa + wodebis miniWeba
imperatorisadmi, xolo mowa!eTa mier qristes Tayvanema da deisusi= + rogor imperatoris Tayvanemis antikuri sena> gamosaxuleba qriste
mowa!eebs Soris, ra simbolurad qristianuli eklesiis gamar&vebas
a)niSnavs paralelebs povebs xalxiT garSemortymuli imperatorisgamosaxulebasTan> mogvTa Tayvanisemis sena asoirdeba
imperatorisadmi barbarosTa Z)venis mirTmevis senasTan> ierusalimSi
Sesvlis kompoziiuri struqtura bevr saerTos poulobs antikur siuetTan + imperaturis triumpalur, sazeimo svalasTn, taxti ganmzadebuli
+simbolizirebuli qriste ki pirdapir prototips warmoadgens imperatoris
Zalaufebis gamomsaxvel emblemasTan? taxti gvirgviniT.
yvela es !aqti TvalnaTliv a-venebs Tu ramdenad sargeblobda
qristianuli ikonogra/a antikuri siuetebidan.
(''( ss. mozaikuri Zeglebi xasiaTdeba ramdenadme gazviadebuli
monumenturobiTa da mZime plastikuri !ormebiT, maTTvis
damaxasiaTebelia saxis mka/o da energiuli gamosaxva, sadaxazobrivi aqentebi dominirebs. es mozaikebia santa konstancas or
gverdiTa a!sidebSi Traditio legis $@ABCBDEFG HAIAJDKA% da Traditio
lavium $HAGALDEFG HAIAJDKA%('s dasasruli> mozaika santa
pudenciaSi, sada gamosaxulia qriste moiqulebs Soris $MN=M=Oww%>
mozaika santa sabinaSi warmodgenilia gansaxiereba eklesiisgamoalkavebis sinagogidan da warmarTobidan $MP0MMN%. zemoT
-amoTvlili mozaikebi, droiTi sxvaobis miuxedavad, atareben saerTo
niSanTvisebebs, ra maT romauli skolis qveS aerTianebs.
santa maria majore _ es aris romis oTx mTavar bazilikaTagan erT
erTi. miuxedavad gviani gadakeTebebisa, taZris interieri gviqmnis naTelwarmodgenas uSvelebel, adreqristianul bazilikaze. igi gamoir-eva
a!solituri proporiebiT, TiToeuli elementis erTmaneTTan armoniuli
kavSiri sazeimo, didebuli ganwyobilebas qmnis. gansakuTrebul interesswarmoadgens taZris mozaikuri Semkuloba. entralur navSi
gamosaxulia ' siT daTari)ebuli, mkveTri !erebiTa da silamaziT
gamor-euli !reskebi, sada warmodgenilia Zveli a)Tqmis siuetebi.trium!alur Ta)ze ki mozaikuri kompoziiebi + xarebis, Sobis da
=IDFGQGF $EDR% AGDD EDR. 6575;U3VV $KDIRDEDXF% DG ARFG YAF FDGC [RFGDG HARD\D,RCJA L]FGK\CEDXG YDXDEF HA^IFXF A[G IA DDIRDEA KAJYCARG, AIAKFAB]A \DJCIDEFG,\DBICEFGA IA KA]F GQXDEFG YGBFG]FG.
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 8/10
Tayvanemis senebi, aseve 'sSi Sesrulebuli, Tuma albaT u!ro gvianividre entraluri navis Ta)ze gamosaxuli + maTSi igrZnoba bizantiis
gavlena. a!sidis mozaika + )vTismSoblis koronaia amave periodisnawilad iTvleba, Tuma am kompoziias _(((sSi papis miTiTebiT
absoluturad uvales saxe, swored am periods ganekuTvneba yvela
/gura.
(''ss konstantinepolSi mravali taZari Tu sasaxle igeboda da imkoboda.
xadia adgilobrivi mozaikosebi da !ermwerebi etapobrivadayalibebdnen sakuTar skolas. Tana konstantinepolis, rogor samyaros
axali entris politikur mniSvnelobasa Tu gaviTvaliswinebT sxvagvarad
warmoudgenelia yo/liyo. 'sSi aq -amoyalibda sakuTrivkonstantinepolisTvis damaxasiaTebeli mxatvruli tradiiebi, sada
daileqa mis garSemo mezobel qveynebSi ukve arsebuli elementebi. am
urTierTkavSirSi ibadeba kiTxva? aris Tu ara Semor-enili italiur !esvebzea)moenebuli Zegli, romelSi SeiZleba konstantinepoluri !erweris
pirdapiri gavlena dainaxo` eseT Zeglebad SeiZleba -aiTvalos santa
maria ma&ore romSi da gala plaidead wodebuli mavzoleumi ravenaSi.
mTavari navis trium!aluri Ta)is mozaikebi ganekuTvneba erT periods +
MP0MMNww pap siqst (((is mo)vaweobis periods. maTSi &er kidevigrZnoba antikuri samyaros gavlenebi. sivris gadmoemaSi igrZnoba
gadmonaSTi iluzonuri stilisa, /gurebis proporiebi da saxis tipi aseveantikuri tradiiebis matarebelia. marTalia kompoziiaSi !rontaluroba
wamyvania, main saerTo toni ieratulobis gandiT aris ga)enTili.Sua navis mozaikebi miekuTvneba pap siqste ((($MP0MMN%, im periods
rodesa trum!aluri Ta)i Seamkes mozaikiT. mkveTri gansxvavebebi am
mozaikur kopoziebs Soris aixsneba imiT, rom mTavari navismozaikosebi $sada gamosaxulia Zveli a)Tqmis senebi%
xemZ)vaneloben (' saukunis miniaturebiT, trim!aluri Ta)is,
)vTismSoblis madidebeli mozaikebi ki warmoadgenen ' sSi Seqmnilikonogra/uli prinipebze damyarebul kompoziiebs. rogor -ans santa
maria ma&ore pirveli eklesia iyo romSi, romeli )vTismSobls mieZ)vna.
entraluri navis kedlebze gamosaxulia Zveli a)Tqmis $abraamis,
iakobis, moses da iesu naves Zis% amsaxveli senebi> entraluri Ta)ze
ki qristes yrmobis siuetebi> ierusalimi da beTlemi> etimasia garSemooTxi maxareblis simboloTi, xolo aqeTiqiT moiqulebis petresa da
pavles /gurebi. maxovris xovrebis amsaxvel senebSi yrmobis Temis
ga-ena $rogor grabarma daadastura%, momdinareobs, palestinis
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 9/10
martiriumebida, aq am senebs xSirad gamosaxavdnen. Tuma santamaria ma&oreSi am iklma mii)o sazeimo naratiuli$sagangebod
xazgasmuli% xasiaTi, ra miuTiTebs trium!aluri TemaTikis winwamowevaze. qristes pirveli mosvla aq gandidebulia imperatoris
trium/s msgavsad. Tavad senebi ar-eulia ara istoriuli TanmivderobiT,
aramed maTi simboluri mniSvnelobis mixedviT. pirvel registrSi mTavariaqenti keTdeba wm. svimonis, wm. anasa da qristes mSoblebisa mier
misi $qristes% )merTad a)iarebaze> meore registrSi + qristes a)iareba
me!eebis mier, xolo mesame registrSi erodes Zaladoba )vTiuriyrmis Zalis winaa)mdeg. mTeli ikli -a/qrebulia rogor mkveTri uaryo!a
nestorianuli0 moZ)vrebisa. nestori amtkiebda, rom qriste iyo
-veulebrivi adamiani da mxolod naTlis)ebis Semdeg gaxda igi )merTi.amitoma nestorianelebi mariams )vTismSoblad ar a)iarebdnen.
maTTvis dau&erebeli iyo orisami Tvis -vili, romeli dedis rZiT ikvebeba
)merTi yo/liyo> dauSveblad Tvlidnen bavSvis Tayvanemas, romelisgadasar-enada egviptes miiltvis mSoblebi. e!esoso krebam, nestoris
sawinaa)mdegod sazeimod daadgina mariami ara marto rogor qristes
deda, aramed rogor )vTis mSobeli. am momentidan daiwyes)vTismSoblis kultis gandideba $Tavidan a)mosavleTSi, mogvianebiT
dasavleTSi% ewyoboda )vTismSoblis saxelobis d)esaswaulebi. udaoa,rom santa maria ma&ores mozaikosebma ikonogra/is
Semdgenlebisgan mii)es davaleba, rom mxatvrobaSi gansakuTrebiT
xazi gaesvaT yrma qristes )vTiuri bunebisTvis, da ganedidebinaTmariami, rogor )vTismSobeli. amitoma xarebis senaSi )vTismSobeli
Semosilia same!o samosiT? Tavze diademiT, Zvir!asi yursakidebiT, yelze
margalitis sakidiTa da mkerdi mooWvili Zvir!asi qvebiT. mis garSemoxuTi angelozia gamosaxuli, Tavze monavarde mtredi, mTavarangelozi
gabrieli ki zemodan mo!renili, mariams auwyebs ufis saswauls. misi
$angelozis% gamosaxuleba a)iqmeba, rogor antikuri viqtorias saxe. Tavmdabali, mokrZalebuli mariami aq gadmoemulia me!uri didebiT. es
tendenia, )vTiuri gandideba kidev u!ro gamZa!rebulia mwyemsebis
TayvanemaSi, sada yrma ieso gamosaxulia ara mariamis kalTaSi,aramed alke taxtze m&domi, rogor namdvili me!e, igi angelozebiT,
mwyemsebiTa da ori qalis /guriTaa garSemortymuli erTerTi maTgani,romeli warmodgenilia same!o samosSi, )vTismSobelia. da bolos,
egvipted ltolvis sena, sada avtorma antinestorianuli moZ)vreba u!ro
2 ნესტორიანელობა – BDGCRFABQXF IC[RFBF], [RFGD KYCXCI @AJFA, RCKDX\FJ GQXF^KFIFG
GA\QAXDEF] AGAYXIA GFcA – LKDR]F (XCHCGF). 431 ^DXG DDGCG III KGCXFC GAD@XDGFC @RDEAK IAHKC
BDGCRFABDXCEA IA HAB@D]A KFGF \DK[KBDXF BDGCR @CBGABFBCCXDXF D@XDGFFIAB.
7/17/2019 რომის ადრეული მოზაიკები.doc
http://slidepdf.com/reader/full/-doc563db888550346aa9a948d72 10/10
mka/od asaxa, gamoiyena ra apokri!uliP wyaro $!sevdo maTe ('saxareba%, sada a)werilia Tu rogor sa Tayvani egvipturi qalaqis
mTavarma da misma axloblebma WeSmarit )merTs, vinaidan -vili ufisgamo-enis Semdeg warmarTul taZrebSi daemxo samas
ormodaTxuTmeti kerpi.
ikonoga/uli gadawyvetiT ara mxolod trium!aluri Ta)is mozaikebze
aisaxa a)mosavluri gavlenebi. maTi kvali a)beWdilia mTavari navis
mozaikebze. dadasturebulia, rom mozaikosebs xelT qondaTadrebizantiuri xelnawerebi, miniaturebi romlebi monumenturi xasiaTis
matareblebi iyvnen. maTi damokidebuleba xelnawerebze aSkaraa +
gamosaxuleba xSirad iyo!a or registrad, mire maStabiani /gurebimnaxvelisTvis ar aris srulad a)saqmeli. monumenturoba, ra ase
damaxasiaTebelia ganviTarebuli bizantiis xelovnebisTvsi aq &er kidev ar
aris mxatvrebis mier aTvisebuli.
santa maria ma&ores mozaikebi erTgvari amovardnaa romauli
monumentaluri !erweris ganviTarebis xazidan. stiluri analogiebis Ziebasu!Ta romaul mozaikebTan $santa konstana, santa pudeniana, santa
sabina% amao iqneba. isini ara mxolod ikonogra/ul sa!uZvlebze avlenen
msgavsebebs, aramed stiluri TvalsazrisiTa, a)saniSnavia !erweruli Tavisufeba. am mozaikebSi aisaxa antikuri impresionizmi, ra aseTi
su!Ta saxiT Senar-unda 'sSi konstantinepolis !esvebze a)moenebulnawarmoebebSi. santa maria ma&res mozaikebi Tavisi saerTo mxatvruli
saxiT exmianeba konstantinepolur !erweruli stils. Tuma eserTmniSvnelovnad ar gulisxmobs, rom aq konstantinepolidan mosuli!ermwerebi muSaobdnen. amis sawinaa)mdegos adasturebs mTeli
-amonaTvali romauli ikonogra/uli detalebisa $mag. mirqmis senaSi
gamosaxulia klasikuri taZris $rbs% romauli !orumi, masze romispersoni/kaiis gamosaxulebiT%. es !reskebi Seqmnili iyo adgilobrivi
ostatebis mier, romlebi ganididnen Zlier konstantinepoluri !erweris
gavlenas.
P apokryphos - "IAARQXF, GAFIQKXC"; FGD]F EFEXFQRF ]YQXDEA, RCKDXGAJ AR GJBCEG D@XDGFA
IA AKFCK AR \DIFG "GALKR]C ^DRFX\F" (DXF IA AYAXF AL][KFG ^FHBDE\F).