2

3

ธรรมชาตของเดกคอความสงสยใครร และการพรอม

ทจะเรยนรจากทกสงทกอยางรอบตว เดกมกจะมคำาถาม

มากมาย ซงผใหญควรจะตงใจรบฟงดวยความสนใจ

เพอจะไดเขาใจความรสกนกคดของลกหลานของเรา

เพอจะไดใหความรความเขาใจทถกตองดงามแกเขา

และทสำาคญคอ เพอเปนการสงเสรมสนบสนนใหเขา

กลาคดกลาถาม ซงเปนคณสมบตสำาคญของการเรยนร

คำาถามในหนงสอเลมน เปนคำาถามของนกเรยน

ชน ป.๕-๖ โรงเรยนทอส ทไดกราบเรยนถามพระอาจารย

ชยสาโรในระหวางการเขาคายงอกงาม ป ๒๕๕๖ ซงเปน

การปฏบตธรรมประจำาป ณ โรงเรยนปญญาประทป

อำาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา

คำ�นำ�

พระอาจารยชยสาโรไดเมตตาตอบทกๆ คำาถาม

ของเดกๆ อยางกระจางชดเจน แมจะเปนคำาถามของ

เดกๆ แตกเชอไดวาเปนคำาถามทผใหญมากมายนาจะ

สนใจทจะทราบคำาตอบ

คณะผจดทำาขอกราบขอบพระคณพระอาจารย

ชยสาโร มา ณ ทน และหวงวาคำาถาม-คำาตอบในหนงสอ

เลมนจะเปนประโยชนสำาหรบเดกๆ ตลอดจนผปกครอง

และบคคลทวไป

8

หนขอถามวา ‘ทำ ดไดด ทำ ชวไดชว’

เปนคำ พดของใครเจาคะ?

๑.

9

เปนการสรปงายๆ จากคำาสงสอนของพระพทธเจา

ไมทราบเหมอนกนวาใครเปนคนแรกทพดอยางน แตท

สำาคญคอ เราตองเขาใจความหมาย ดคออะไร ทำาด

คออะไร ไดดคออะไร ชวคออะไร ทำาชวคออยางไร ไดชว

คออยางไร คำาพดน เปนประโยคทฟงงายๆ แตชวน

ใหประมาท เพราะอาจทำาใหเกดความเขาใจผดไดงายๆ

เชนกน การทำาด คอทำาสงทนำาไปสประโยชนและความสข

ทงของเราและของผอน ทสำาคญคอ ตองเกดจากเจตนาด

ถาทำาดวยกเลส แมสงคมอาจจะสมมตวาด มนกไมใชด

ในแงของกฎแหงกรรม สมมตวาเราอยในชมชนหรอสงคม

ทมคานยมและความเขาใจผดๆ ยอมจะเกดปญหาวา

คนอาจจะทำาความชวโดยไมละอายใจเลย เพราะเขาใจ

ผดวา เขากำาลงทำาความด

เวลามงานในวดบานทางอสาน มกจะมการฆาควาย

เพอเลยงแขกทมารวมงาน การฆาสตวเพอเปนอาหาร

ในงานไมใชตวบญ แมจะเพองานบญกตาม หรอการนำา

ตอบ

10

มหรสพ เหลา และยาเสพตดเขาไปในวด โดยอางวา

เปนงานวดประจำาป แตสงททำากลบตรงกนขาม ไมใช

บญไมใชกศล

ถาเราทำาดและทำาดวยจตใจทไมโลภ ไมโกรธ

ไมหลง หรอถาจะมกมแตนอย พลงของคณงามความด

จะเพมมากขน ในขณะททำาความดนน ความดในจตใจ

ในชวตเรากเพมมากขน

แตความดนนไมไดหมายถงชอเสยงเงนทอง ไมใช

วาคนทำาดแลวจะตองรวยหรอมชอเสยง เพราะโลกธรรม

ตางๆ นนขนอยกบสงคมหรอขนอยกบสงแวดลอม ไมได

ขนอยกบการกระทำา เชน คนคนหนงทำาความด ความด

ยอมเกดขนทนท แตคนทไมชอบเขาอาจจะใสราย

หรออาจจะบอกคนอนวา เขาไมไดทำาดวยเจตนาบรสทธ

หรอบอกวาเขาไมไดเปนคนทำา แตคนอนเปนคนทำา

เปนตน ทำาใหดเหมอนวา เขาทำาความดดวยความยาก

ลำาบาก แตไมไดรบเครดต เพราะไมมใครรหรอเขาใจ

เขาผด เหมอนกบทำาดไมไดด แตดทเขาตองการคอ

ตองการใหคนอนชนชมเคารพนบถอหรอรก ซงไมใชวา

มนจะเกดขนเสมอไป เพราะมนขนอยกบคนรอบขาง

ขนอยกบเหตปจจยทางสงคม ฉะนน ทวาทำาดไดดนน

ดทไดอยางแนนอนคอความดทเกดขนในจตใจ แตความด

11

ในสายตาโลกภายนอกนน ขนอยกบคณภาพของคน

หรอคณภาพของสงคมมากกวา

สวนการทำาชวนน คอการทำาดวยกเลส ในขณะท

เราทำาอะไรดวยกเลส กเลสยอมมกำาลงมากขน การทำา

การพดดวยกเลสเปนการเตมเชอของกเลส แตทำาแลว

จะตองรบโทษหรอไม กขนอยกบสงคม ขนอยกบกฎหมาย

บานเมอง ขนอยกบผมอำานาจ หรอขนอยกบสอวา

อยในมอของใคร เปนตน ซงไมใชสงทเราจะพยากรณ

ไดจากตวการกระทำา เพราะขนอยกบสงแวดลอมดวย

ฉะนน แนนอนวาทำาชวยอมไดชวเพราะกเลสเพมมากขน

และจะตองรบผลกรรมในวนใดวนหนง แตอาจจะไมทน

ตาเหนเสมอไป

12

หนสงสยวาคนทนบถอศาสนาตางกน แตก

เครงเหมอนๆ กน จะมโอกาสเขาถงนพพาน

หรอขนสวรรคเหมอนกนหรอไมเจาคะ?

๒.

13

ความหมายของคำาวา ‘เครง’ ในแตละศาสนา

ไมเหมอนกน ฉะนน ผลของความเครงในแตละศาสนา

กคงไมเหมอนกน พทธศาสนาเปนศาสนาสากล ตรงท

ไมถอวา ศาสนาของตนเทานนทจะนำาไปสโลกสวรรค

ในขณะทศาสนาอนๆ สวนใหญจะใหความสำาคญกบ

ความเชอ ตองเชอในคมภรของเขา ตองทำาตามคำาสอน

ของคมภรอยางเครงครด จงจะไดขนสวรรค ถาเครง

หรอเชอในศาสนาอน กไมมสทธขนสวรรค เพราะความ

เชอเปนตวกำาหนดการขนสวรรคหรอตกนรกทสำาคญทสด

สวนพทธศาสนาถอวาการขนสวรรคขนอยกบวถชวต

ขนอยกบจตใจ ถาเปนคนทมจตใจเตมไปดวยความเมตตา

กรณา เปนคนระมดระวงทจะไมเบยดเบยนใคร เปนคนท

เออเฟอเผอแผชอบชวยเหลอผอน เปนคนซอสตยสจรต

ยอมมสทธขนสวรรคไมวาจะนบถอศาสนาอะไร เพราะการ

ขนสวรรคนน จตใจจะตองมความละเอยดออนและม

คณสมบตพอทจะไปอยในโลกทละเอยดออนได

ตอบ

14

สวนนพพานนนเปนอกเรองหนง เพราะนพพาน

ไมไดเกดจากคณงามความดทวๆ ไป ผทจะบรรลนพพาน

ได ตองเกดปญญารเหนตามความเปนจรง ซงเปนผล

จากการฝกตนตามหลกอรยมรรคมองค ๘ ถาไมไดฝก

จนครบคอรสหรอครบชดของอรยมรรคมองค ๘ แลว

จตใจยอมไมสามารถหลดพนจากกเลสได ฉะนนตองแยก

ตอบวา พทธศาสนาสอนวา คนดคนงามในทกศาสนา

สามารถขนสวรรคได แตนพพานเปนอกขนหนง การจะ

เขาถงนพพาน ตองฝกหดทงกายวาจาและใจตามหลก

อรยมรรคมองค ๘ ฉะนนถาศาสนาอนมขอปฏบต

ไมครบอรยมรรคมองค ๘ และไมมอดมการณหรอ

เปาหมายทจะบรรลมรรคผลนพพาน หรอไมยอมรบวา

นพพานมจรง กไมใชเรองแปลก ทจะไมมสทธเขาถง

นพพาน

15

16

การทเราเคยโกรธใคร แมวาตอนนเราจะหายโกรธ

เขาแลว แตเรากยงไมรสกดเหมอนเดม ทนคน

คนนนอยากใหเรากลบไปดกบเขาเหมอนเดม

เราควรทำ อยางไรเจาคะ?

๓.

17

ความรสกนเราบงคบไมได ถามนยงมเหต ยงมเงา

ของความโกรธอย เรากสกแตวารบรความรสกนนเฉยๆ

เหมอนทอาตมาเคยสอนใหรบรตอความรสกในกาย ในหว

ในลำาตว ในแขน ในขา เปนตน เมอเรารบรเฉยๆ โดยไม

ยนดและไมคดปรงแตงในความรสกนน ความรสกนน

จะคอยๆ หดหายไป แตกวาจะใหมนเหมอนกอนทไมเคย

มเรองกคงตองใชเวลา ทสำาคญคอเราตองการจะกลบไป

เปนเพอนกบคนคนนนอกหรอไม ถาเรายงตองการจะ

เปนเพอนกบเขาเหมอนเดม เรากตองพยายามระมดระวง

เรองกายเรองวาจา ความรสกนนกจะคอยๆ จางหายไป

มนอยทใจของเราเอง เหมอนกบไฟโกรธไฟโทสะทกำาลง

จะมอด ถาหากเราเอากระดาษเอาไมมาเตมเชอ ความ

โกรธหรอไฟกจะลกขนใหม แตถาเราปลอยใหมนดบ

ไปเลย กมโอกาสทเราจะกลบมาเปนเพอนทสนทกน

เหมอนเดมได มนอยทวาเราตองการหรอไมตองการ

เทานนเอง ดวยความใจเยนและการยอมรบวา อารมณ

เศราหมองทเรามอยนน ไมใชวามนจะหายขาดตามความ

ตองการของเรา เพราะมนมวาระมเหตมปจจยของมน

ตอบ

18

๔.ผมอยากทราบวา ทำาไมพระสงฆถงตองโกนผม

ครบ?

19

การจะแตงตวใหดสวยดงามดหลอน ทรงผมสำาคญ

มากใชไหม ทรงผมมความสำาคญตอบคลกและความเปน

ตวเปนตนของเราใชไหม การจะไวผมยาวไวผมสน จะยอม

หรอจะทำาอะไรกบผม ถอเปนเรองใหญใชไหม ฉะนน

สำาหรบผทตองการเปนทสนใจของคนในโลก ตองการ

สรางบคลก เรองผมจงเปนเรองสำาคญ แตพระเปนผท

ไมตองการเรองเหลาน ไมสนใจหรอตองการจะใหใครดเรา

ไมตองการจะใหใครชอบเรา ไมตองการใหตวเราด

แตกตางหรอพเศษกวาคนอน จงไมไดสนใจเรองผม

ฉะนน การสละผมไปเสยจงงายและสะดวกทสด และการ

ทเราโกนผมเหมอนกนหมด เปนการเสรมความรสกวา

เราเปนสงฆ ไมใชตวบคคลทตองการใหใครๆ มาสนใจ

มนงายด แลวก เปนสญลกษณของพระสงฆดวย

ถาแตงตวอยางน โกนผมอยางน กร เลยวาเปนพระ

การโกนผมจงเปนเหมอนเครองแบบหรอยนฟอรมของ

พระดวย อากาศรอนกเยนสบาย

ตอบ

20

เรองบณฑบาต กอนอนตองเขาใจวา บณฑบาต

ไมใชขอบงคบในพระวนย แตเปนธดงควตร ถามเหต

ทไมสามารถบณฑบาตไดกไมถงกบผดพระวนย เชน

พระรบนมนตฉนทบานโยม ทานกอาจจะไมบณฑบาต

หรอถาเจบไขไดปวย ไมบณฑบาตกไมเปนไร อยางท

เตาดำา (จงหวดกาญจนบร) ไมมหมบานเพราะสำานกสงฆ

อยกลางปา ไมมทบณฑบาต กไมถอวาผดพระวนย

ผมอยากทราบวา ทำ ไมพระตองบณฑบาต

และทำ ไมจงหามพระนอนบนเตยง และหาม

พระดทวครบ?

๕.

ตอบ

21

บณฑบาตมความสำาคญหลายประการ สำาหรบ

พระทอยแตในวด ยงถาเปนพระวดปากแทบจะไมออก

ไปไหน การไดเดนออกจากวดตงแตต ๕-๖ โมงเชา

ชวยใหรสกปลอดโปรง เปนการเปลยนบรรยากาศ เวลา

อยในวด พระวดปากจะมงมนในการทำาสมาธภาวนา

นงสมาธ เดนจงกรม บางครงอาจจะหมกมนแตเรอง

ความกาวหนาหรอความถอยหลงของตวเองอยางเดยว

22

แตเมอไดเดนเขาไปในหมบาน เหนคนเตรยมจะใสบาตร

พระจะสำานกวา ‘โอ... เราเปนผมบญนะ ทสามารถปฏบต

ตามคำาสงสอนของพระพทธเจาอยางนไดกเพราะนำาใจ

ของชาวบาน’ เราจะระลกในบญคณของผถวายปจจย ๔

ทำาใหชนใจและมกำาลงใจดวย เมอเขาไปในหมบาน จะม

เสยงหรอมสงตางๆ มากระทบ หรอมโยมผหญงใสบาตร

เปนการทาทายจตใจใหพระตองฝกในการสำารวม นอกจาก

การออกบณฑบาตจะชวนใหพระระลกถงบญคณของ

ผถวายปจจยแลว ยงเปนโอกาสสำาคญทชาวบานจะได

ทำาบญทกวนดวย

อาตมามโอกาสไดไปพดคยกบกลมชาวบานทเมอง

เมองหนงในอเมรกา เปนกลมทมการศกษาและตองการ

จะพฒนาชมชนทยากจนมาก พวกเขามาขอคำาแนะนำา

อาตมาจงเลาถงชวตชาวบานในอสานเมอ ๓๐ ปทแลว

ตอนทอาตมาไปอยอบลใหมๆ ซงตอนนนยงไมมไฟฟา

ชาวบานกไมคอยมเงนมทอง จะมกแตขาว เขายงใชระบบ

แลกเปลยนของกนมากกวาใชเงน เวลาพระออกบณฑบาต

ชาวบานจะยนหรอนงคอยอยหนาบานพรอมภาชนะท

สวนมากจะใสแตขาวเหนยวเปลาๆ ชาวบานจะดวา

วนนมพระมากรป สมมตวา ๔ รป เขากแบงขาวทเตรยม

ไวเปน ๔ สวน หรอ ๔ กอน ขาวทใสบาตรแตละวน

23

กนอยนด กเขามแคนน แตคนทยากจนทสดในหมบาน

กยงมสทธใสบาตร เพราะไมมใครคาดหวงวาจะตอง

ใสกบขาวดวย แคขาวอยางเดยวกดแลว เพราะคน

สวนมากกใสแตขาว ฉะนน คนทจนทสดในหมบาน

ทยากจนกยงมความภาคภมใจไดวา เขามสวนในการ

บำารงพระพทธศาสนาทกวน และมสวนสนบสนนการ

ปฏบตของพระสงฆ ทสำาคญคอ การใสบาตรแตละครง

เปนการเสรมความรสกวา ตวเองเปนผให ซงสำาคญมาก

เพราะถาคนจนรสกวาตวเองเปนคนไมมอะไรทมคาพอ

ทจะใหใคร แลวคอยหวงแตจะรบจากคนอน อยางนไมด

ทงตอสงคมและตอตวคนจนเอง แตคนจนในอสาน

มความเคารพนบถอตวเอง เพราะการใสบาตรแตละวน

เปนการพสจนวา เขาเปนผให เขามความสขกบการให

และมความเคารพนบถอตวเองเพราะการให อาตมา

จงแนะนำากลมชาวบานในอเมรกาวา ชมชนในเมองของเขา

นาจะจดกจกรรมททกคนสามารถใหอะไรซงกนและกน

จะทำาใหคนในชมชนไมมปมดอย และจะชวยเสรมสราง

ความเชอมนในตวเองของคนในชมชนดวย

ฉะนน บณฑบาตจงมผลดทงตอฝายพระและ

ฝายโยม ทานเจาคณพรหมคณาภรณเคยวเคราะหสาเหต

สำาคญของความเสอมของพทธศาสนาในอนเดย ทานยก

24

ตวอยางมหาวทยาลยนาลนทาซงเคยมพระเปนหมนรป

กษตรยเกดความศรทธา อยากใหพระนกศกษาและ

อาจารยใชเวลากบการศกษาใหมาก ไมตองเสยเวลา

ทกเชากบการเดนบณฑบาตในหมบาน ทานจงรบทจะเปน

ผถวายอาหารเพอพระนกศกษาจะไดเรยนเตมท แตเมอ

พระไมออกบณฑบาต ความสมพนธกบชาวบานใน

หมบานกลดนอยลง เพราะโยมไมเหนพระเขามาใน

หมบานทกวนเหมอนแตกอน จงไมมความรสกผกพน

กบพระสงฆ เมอความผกพนลดนอยลง การทเดกผชาย

จะเกดศรทธาอยากออกบวช และการทผปกครองคด

จะใหลกบวชเปนพระบาง ยอมลดนอยลง

ฉะนน สรปไดวาบณฑบาตเปนกจของสงฆทสราง

ความผกพนกบชาวบาน ซงเปนประโยชนตอทงสองฝาย

คอสงฆจะอยไดตองมคนเขามาบวชเรอยๆ ถาจำานวน

คนบวชนอยลงๆ กจะเปนปญหา อาตมาสงเกตวา

ประเทศทนบถอพทธศาสนาฝายมหายานหรอฝาย

วชรยาน เชน ประเทศภฏาน เปนตน ซงพระไมออก

บณฑบาต ความอบอนความผกพนระหวางพระสงฆกบ

ชาวบานจะมนอย เมอเทยบกบประเทศทนบถอพทธฝาย

เถรวาทเหมอนเรา บณฑบาตจงเปนเรองสำาคญและม

ประโยชนมากมาย

25

ทำาไมจงหามพระนอนบนเตยง เพราะเปนสกขาบท

ขอท ๘ ในศล ๘ จดประสงคคอไมใหพระนอนสบาย

เกนไป เราถอวาการนอนหลบเปนแคการดแลรางกาย

ใหรางกายไดพกผอนพอสมควรเทานนเอง เพอไมให

เจบปวย ไมใชใหหาความสขจากการนอนหลบ ฉะนน

พระกจะนอนบนพน เพราะมนงายและสะดวกทสด

พระอาจารยเองแมแตเสอกไมปเพราะไมชอบ ชอบนอน

บนพนไมมาตงแตไหนแตไร ฉะนนตอนสรางกฏกขอวา

อยากใหเปนพนไม เพราะจำาวดไดสบายทสด ดกบรางกาย

แลวกไมนอนยาว นอนไมนาน

แลวทำาไมจงตองหามพระดทว กเพราะวาพระตอง

ใชชวตเรยบงายและไมหาความบนเทงเหมอนญาตโยม

เรารบปจจย ๔ จากญาตโยม คอโยมถวายผา ถวายอาหาร

บณฑบาต ถวายกฏทอยอาศย และถวายยารกษาโรค

เพอใหพระทำาหนาทของพระ แตโยมไมไดทำาบญเพอให

พระหาความบนเทงเหมอนกบญาตโยม ซงถอวาเปนสง

ทพระตองเสยสละ เพอใหจตใจอยกบการฝกอนเปนการ

ทำาหนาทของสงฆอยางเตมท

26

พระสงฆสามารถถายรปและฟงเพลงไดหรอไม

ครบ?

๖.

27

เรองการถายรปหรอการใชกลองถายรป เปนเรองท

เราตองใชหลกการซงพระพทธองคทรงฝากไว พระพทธ-

องคตรสไววา ในอนาคตโลกจะเปลยนแปลง จะมเครอง

ใชสอยมากมายทปจจบนนยงไมม ซงพระตถาคต

ไมสามารถตดสนลวงหนาวาอะไรควรอะไรไมควรสำาหรบ

สงทยงไมม พระพทธองคทรงสอนใหเราดพระวนย

แลวเปรยบเทยบของใหมกบของเกา เปรยบเทยบกบสง

ทพระพทธองคทรงหามและสงทพระพทธองคทรงอนญาต

แลวใหพจารณาวา ของใหมนคลายกบสงททานหาม

หรอคลายกบสงททานอนญาต กอนทจะตดสนตามหลก

นนวา มนใชไดหรอไมควรใช

แตในบางกรณกตดสนยากเหมอนกน เชน พระขบรถ

ไดไหม มตสงฆในเมองไทยวาไมเหมาะสม ทงๆ ทไมม

สกขาบทไหนหามโดยตรง แตการขบรถตองมการประกน

ตองเตมนำามน เปนเรองยากทจะขบรถโดยไมตองใชเงน

และไมตองยงกบเรองทางโลกในลกษณะทไมเหมาะสม

กบสมณะ ยงถาเกดอบตเหต เชน พระขบรถชนคนตาย

ตอบ

28

กยงเกดความเสยหาย ทงตอผบาดเจบหรอผทเสยชวต

และจะมผลกระทบตอสถาบนสงฆอยางหนกดวย

แตทเมองนอก พระบางทานเหนวา นาจะอนญาต

ใหพระขบรถได เพราะในโลกตะวนตก พระไมคอยจะม

ลกศษย หรอบางทวดอยหางจากบานลกศษย ๒๐

กโลเมตร ๓๐ กโลเมตร หรอ ๔๐ กโลเมตร พระจะโทร

ไปขอใหโยมมารบเพอพาไปทำาธระในกจนมนตตางๆ

กรสกเกรงใจ ทานกเลยอางหลกวา ตองเปนผเลยงงาย

ตองขบรถเพอจะเปนผเลยงงาย ไมตองเปนภาระของ

ลกศษย จะไปไหนกไปเองได นเปนมตของพระในตาง-

ประเทศ ซงอาตมากไมคอยจะเหนดวยนก แตเขาใจวา

ทานใชหลกทปรากฏในพระไตรปฎกเปนเครองตดสน

ดงนนการตดสนวาจะคลายหรอจะตางหรอจะขดกบ

สงทพระพทธเจาทรงอนญาตหรอไมนน ไมใชวาจะงาย

เสมอไป

ในกรณการถายรป ถาแคถายรปมนกไมนาจะผด

แตอาตมาจะไมถายรปในทสาธารณะ และอาตมากไมม

กลองถายรปดวย แตโทรศพทสมยใหมกมกลองถายรป

อยในตว ทอาตมารงเกยจและรสกไมชอบทกครงทเหน

คอพระถายรปในทสาธารณะ ทำาตวเหมอนนกทองเทยว

หรอเหมอนโยมมากเกนไป ฉะนน ถาอาตมาตองการจะ

29

ถายรป กจะใหโยมถายให อาตมาคดวา ถาพระตองการ

รปอะไรสกอยาง กไมจำาเปนตองถายเอง ใหโยมถายให

กได พระจะไดดไมเหมอนโยม เพราะถาพระทำาตวเหมอน

โยมในทสาธารณะกยอมดไมเหมาะสม แตมตเรองนยง

ไมเปนทยอมรบกนทวไป ทกวนนพระปากมกลองถายรป

และชอบถายรป บางทเมอมนกลายเปนเรองธรรมดา

ในเมองไทย เวลาไปตางประเทศพระกลมตว

เมอไมนานมาน มคณะพระไทยซงเปนพระผใหญ

และพระเถระซงอยสายวดปาเหมอนกน รบนมนตไป

ประเทศศรลงกา พระเกอบทกรปมกลองถายรป ทำาให

ชาวศรลงกาเสยศรทธามาก เพราะบานเมองเขาไมเจรญ

เทาเรา พระทมกลองถายรปแทบจะไมม พอเขาเหน

พระทขนชอวาเครงในวนย แตเมอถงสถานทสวยงาม

กพากนเอากลองถายรปออกมาจากยาม แลวไปถายรป

ตรงนนตรงน มนขดความรสกของเขา อาตมาเองเหนวา

ถายรปในทสวนตวได แตไมเหมาะทจะถายในทสาธารณะ

สวนเรองพระสงฆสามารถฟงเพลงไดหรอไมนน

ถามหกสามารถฟงไดเหมอนกนนะ บางทเวลาเดน

บณฑบาตหรออยในทบางแหง กจะไดยนเสยงเพลง

แตพระไมควรจะเปดวทยฟงเพลง หรอเปดยทบดวดโอเพลง

อยางนไมเหมาะสมแนนอน

30

ผมอยากทราบวา ถาพระสงฆโดนตวผหญง

จะถอวาพระสงฆทำ บาปหรอไม เพราะอะไร?

ขอบพระคณครบ

๗.

31

ศล โดยเฉพาะศลสำาคญๆ จะบาปหรอไมตองขน

อยกบเจตนา พระตองมเจตนาจงจะบาป แตถาผหญง

เจตนา สวนพระไมเจตนา พระกไมตองอาบต

ครงหนงเมอ ๑๐ ปทแลว โยมพอโยมแมมาเยยม

อาตมาทเมองไทย เมอมาถงโยมพอปวยมาก ตองพาไป

ตรวจทโรงพยาบาล พบวาเปนมะเรงขนสดทาย จงตอง

กลบไปรบการฉายแสงทโรงพยาบาลในองกฤษ อาตมา

จงกลบไปองกฤษเพอดแลทาน วนหนงเพอนของพอขบรถ

พาเราไปโรงพยาบาล อาตมาเปนคนเขนรถเขนโยมพอ

เขาไปในหองซงมแตผเปนมะเรงทรอรบการฉายแสง

ผหญงคนหนงเหนอาตมา กวงเขามากอดอาตมา เขาเคย

เขาวดทเบตซงพระทเบตไมคอยถอเรองน เขากำาลงเศรา

เรองมะเรง เมอเหนพระกตนเตนวงเขามากอด เรากไม

รสกอะไร เราไมไดตงใจ ไมไดยนด แลวเรากอยในท

สาธารณะ เขากไมไดมเจตนารายอะไร กเลยจบแคนน

เขาบอกวาเขาดใจมากทเจอพระทน เพราะเขากำาลงเศรา

สดขด นกเปนตวอยางทพระเราไมตองอาบต เราไมม

เจตนา ไมมความยนด แตถาสมมตโยมผหญงวงมากอด

แลวพระรสก ‘ออ...ด’ มความยนดวา ‘ออ...นานๆ ท

จะไดมความรสกอยางน’ แบบนจะเปนอาบตหนก

ตอบ

32

พระอาจารยคดวานรกและสวรรคมจรงหรอไม

เจาคะ และถานอนไมหลบควรทำ อยางไร?

๘.

33

ขอตอบเรองนรกสวรรคกอน ตามหลกการของ

พระพทธเจา ทรงใหเราอนรกษสจจะ การอนรกษสจจะ

คอ อยาอางวารในสงทตวเองยงเขาไมถง ยงไมม

ประสบการณตรง

เราตองแบงคำาสอนของศาสนาเปนสองสวน

สวนหนงคอ สงทเราเชอแตยงเขาไมถง อกสวนหนงคอ

สงทเราเขาถงแลวซงเราสามารถพดไดเตมปากเลยวา ใช

คำาสอนสวนทเราฟงแลวเชอ แตยงไมไดพสจนดวยตวเอง

พระองคทรงไมใหเรายนยนรอยเปอรเซนต หลกการน

จะทำาใหคนเราอยกนไดโดยไมตองทะเลาะกน แตเหนได

ชดวา ปญหาในโลกปจจบนเกดขนเพราะคนไมแยกแยะ

เชนน คนเรามกจะถอเอาความเชอเปนเครองพสจนวา

สงไหนจรง ถาเชอมากกแสดงวาตองเปนจรง ทำาไม

ตองเปนจรง กตองจรงส เพราะทานเชอหรอทานบอกวา

อยางนน น เปนปญหาททำาให เกดสงครามศาสนา

เกดความขดแยงจนรบราฆาฟนกน เพราะคนเราไม

ยอมรบวา ความเชอกสกแตวาความเชอ ไมใชการพสจน

ตอบ

34

ความจรง เราทกคนกเคยเชออะไรหลายๆ อยางมาตงแต

เดก ตอมาภายหลงจงรวา สงทเคยเชอนนไมจรง ใชหรอไม

ฉะนน สำาหรบเรองนรกสวรรค เราระลกชาตไดไหม

คนทระลกชาตไดกพดไดเตมปากเลยวามจรง แตถาเรา

ยงระลกชาตไมได เรากไมควรจะรบรองรอยเปอรเซนต

เราพดไดวาเชอหรอเชอมากเพราะอะไร เราตองมเหตผล

อาตมาเองระลกชาตไมได แตมเพอนทระลกชาตได สมาธ

ของทานถงขนนน และทานกคงจะมบารมมาแตชาตกอน

ทานจงระลกชาตไดมาก แลวทานกไมไดไปเทยวบอกใคร

เราตองถามและขอรองใหทานเปดเผย ทานจงเปดเผย

ฉะนน เรากดปฏปทาของทานเหลาน ทานไมใชผท

จะหลอกลวงใคร ทานพดจากประสบการณจรงของทาน

แตอยางไรกตาม ประสบการณจรงของทานกไมใช

ประสบการณจรงของเรา เปนแตเพยงขอมลทเราไดรบร

นอกจากนยงมหลกฐานในพระไตรปฎกเรองนรก

สวรรคทหนกแนนมาก มอยเกอบจะทกหนา คนบางคน

บอกวา ทพระพทธเจาสอนเรองนรกสวรรคนน เพราะเปน

ความยดถอของคนอนเดยในสมยนน ทานจงพดไปตาม

สำานวนหรอพดตามทเขาเชอกนอยแลว ถาพดอยางน

ก เทากบวา พระพทธเจายอมพดส งท ไม เปนจร ง

เพอประโยชนในการเผยแผ ซงเราถอวาผดพทธลกษณะ

35

พระพทธเจาตรสเรองทไมจรงไมได และถาเปนอยางท

เขาวา การอธบายเรองสวรรคนรกของพระพทธเจายอม

ตองตรงกบลทธของพราหมณ แตปรากฏวาลทธของ

พราหมณพดไมตรงกบพระพทธเจาในบางสวน

เมอพระพทธเจาเสดจปรนพพาน พระพทธองค

ไมทรงอนญาตใหตงพระองคใดองคหนงเปนธรรมทายาท

หรอเปนหวหนาตอไป ทานไมตองการระบบนน พระพทธ-

องคทรงกำาหนดใหพระธรรมวนยเปนศาสดาแทนพระองค

แลวพระธรรมวนยอยทไหนละ กอยในพระสตรและอย

ในพระวนยทพระองคเคยตรสไว ซงพระอรหนตสาวก

ทานรวมสงคายนารวบรวมและเกบรกษาไว ประวตศาสตร

ของพทธศาสนาไดแสดงใหเหนวา เรองหลกวชาการ

เรองการศกษา เรองหนงสอ เปนเรองทมความสำาคญมาก

หนงสอเลมแรกในโลกนกคอพระสตรในพทธศาสนา

เพราะคำาสอนของพระพทธเจาทบนทกไวคอพระศาสดา

แทนพระพทธเจา พระทกยคทกสมยจงเทดทนพระธรรม-

วนยซงเปนตวพระศาสดาอยางทสด ดวยเหตน โอกาสท

ใครจะไปแตะตองแกไขดดแปลง จะไปตดบางสวนออก

หรอจะไปเพมเตมบางสวน โดยทไมมการโตแยงกนหรอ

มการบนทกไวในประวตศาสตร ยอมเปนไปไดยากมาก

ฉะนน อาตมาจงเชอวาพระไตรปฎกทเรามอย โดยเฉพาะ

36

พระสตรและพระวนย ตรงกบทองคสมเดจพระสมมา-

สมพทธเจาของเราตรสสอนไวมาก แลวคำาสอนของ

พระพทธเจาเรองสวรรคและนรกในพระไตรปฎกนน

มมากมาย เพยงแตพระพทธองคไมไดตรสใหมนเปน

เปาหมายในการปฏบต พระพทธองคตรสวา พระทปฏบต

เพอขนสวรรคยงเปนผมกเลส คอ การปฏบตเพอขนสวรรค

เปนสงทผดเปาหมาย แตไมไดทรงปฏเสธเรองสวรรค

และนรก

นอกจากน ยงมหลกฐานการระลกชาตของคนทวโลก

ทเปนโดยอตโนมต ไมไดเกดจากการปฏบต สวนมากจะ

เปนเดกอาย ๓-๔ ขวบ ซงมมากรายทวโลก ๓๐ ปทผานมา

มศาสตราจารยชอ สตเวนสน (Stevenson) จากมหา-

วทยาลยแมรแลนด ไดเดนทางไปทวโลกพรอมคณะ

นกวชาการเพอเกบขอมลเรองน แลวบนทกไวเปนหลก-

ฐาน อาตมาถอวาเรองตายแลวเกดนมหลกฐานมากมาย

เหลอเกน แตมนขดกบทฤษฎหรอความเชอของกลม

มหาอำานาจสองกลมใหญ คอ ๑. กลมศาสนาทมพระเจา

คอ ครสต อสลาม ยว และ ๒. กลมทยดหลกวตถนยม

เมอประมาณ ๒๐ ปทแลว พระสนตะปาปาเปนหวง

เรองอทธพลของศาสนาตะวนออกในยโรป กเลยประกาศ

ใหทราบกนชดๆ วา ชาวครสตหรอชาวคาทอลกจะเชอ

37

ในเรองเวยนวายตายเกดไมได พวกเรากคงรวา หลกความ

เชอขอหนงของคาทอลก คอสนตะปาปาเพอรเฟกต

สนตะปาปาไมสามารถจะพดอะไรทผดไดตงแตวนทไดรบ

การเลอกตง นเปนสงทชาวคาทอลกตองเชอ ซงทจรงแลว

กฎความเชอนไมใชกฎเกาแก แตตงขนมาเมอรอยกวาป

ทแลว ตอมามงานวจยสมภาษณชาวยโรปทเปนคาทอลก

วา ‘ทานเชอในองคสนตะปาปาไหม’ เขากตอบวา ‘เชอ’

ซงหมายถงเชอวาองคสนตะปาปาผดไมได คำาถามตอมา

‘ทานทราบใชไหมวา สนตะปาปาบอกวา ความเชอเรอง

การเวยนวายตายเกดผด’ เขากตอบวา ‘ทราบ’ แลวในทสด

กถามวา ‘แลวทานเชอเรองการเวยนวายตายเกดหรอไม’

๓๐ กวาเปอรเซนตของผไดรบการสมภาษณตอบวา

‘เชอ’ ทงๆ ทสนตะปาปาบอกตรงๆ วาผด

เหนไดชดวาความเชอเรองเวยนวายตายเกดมในทก

วฒนธรรม แมแตวฒนธรรมทศาสนาหามเชอเพราะถอวา

ไมจรง นอกจากน ในชวงหลายรอยปแรก ศาสนาครสต

กยงยอมรบเรองการเวยนวายตายเกด จนกระทงมการ

ประชมใหญถกเถยงกนเรองน สดทายพวกบชอปลงมต

ตกลงกนวา ตอแตนไปชาวครสตจะเชอเรองนไมได

ทงๆ ทกอนหนานนกยงเชออย ดงนน แมอาตมาจะระลก

ชาตไมได อาตมากเชอมนในเรองสวรรคและนรก เพราะ

38

๑. หลกฐานในพระไตรปฎก ซงเปนพระศาสดาแทน

พระพทธเจา ๒. ประสบการณตรงของผปฏบตดปฏบต

ชอบทระลกชาตได และ ๓. ประสบการณระลกชาตได

ของคนทวโลกทเปนโดยอตโนมต ไมไดเกดจากการปฏบต

แมจะไมใชขอพสจน แตนคอเหตผลวาทำาไมอาตมาจงเชอ

สวนเรองนอนไมหลบ กตองดเหตปจจย มอะไร

ททำาใหนอนไมหลบ ยกตวอยางเชน ยงกด กเรยกวาม

สงแวดลอมททำาใหนอนหลบยาก นเปนขอหนงทตองด

เรองอากาศ มนรอนเกนไป มนเยนเกนไป หรอมสตว

รบกวน เชน หมาหรอตกแก เปนตน เปนเรองทเราตอง

แกไขเทาทจะแกได แตถาเปนเรองหมาทอยในซอย

กคงจะแกไมได กตองทนเอา

เรองการบรหารสงขารของตวเอง การบรหารรางกาย

กชวยใหหลบไดงายขน การรบประทานอาหารกมผลมาก

ถาทานมากเกนไปหรอถาชอบดมนำาชากาแฟตอนบายๆ

หรอกอนนอน มนกระตนใหรางกายไมอยากนอน ฉะนน

ตองดทนสยการกนการดมของเรา แตสงทสำาคญมากกคอ

อารมณ คนทเครยด คดมาก แลวปลอยวางความคดไมได

เวลานอนกจะคดๆ จนนอนไมหลบ ลองใชวธงายๆ คอ

ใหทานอะไรบางอยาง ไมใชยานอนหลบ แตลองดมนมสด

39

อนๆ หรอทานยาสมนไพรบางอยาง อาจชวยใหผอนคลายได

การเจรญเมตตาภาวนากอนนอน ขอใหขาพเจาม

ความสข แลวแผเมตตาใหคณพอคณแม พๆ นองๆ

ใหคนรอบขาง ทกคนในกรงเทพฯ ทกคนในเมองไทย

ขอใหมความสขๆ เถด ทำาใหจตใจเราผองใส นกจะชวย

แกอารมณเครยดหรอกงวลได อกวธคอใหคดวาจะหลบ

หรอไมหลบกชางมน ถาหลบกด ถาไมหลบกชางมน

อยาไปกงวลเรองการนอนไมหลบ บางทพอเราปลง

และปลอยวางอยางน กหลบไดเหมอนกน

ขอใหเราดเหตปจจยของปญหาวามนเกดจาก

สงแวดลอมหรอไม ถาเกดจากสงแวดลอม เราจะปรบได

มากนอยแคไหน ปญหาเกดจากภายในมากนอยแคไหน

เกดจากรางกายผดปกต เกยวกบเรองอาหารเรองชา

กาแฟหรอไม ควรจะแกไขอยางไร หรอวาเกดเพราะ

อารมณ จตใจคดวตกกงวลมาก กตองใชสมาธชวย ทำาวตร

สวดมนตอะไรเลกๆ นอยๆ กอนนอน แลวกทำาสมาธ

จะเปนการภาวนาพทโธหรอแผเมตตาใหจตใจผองใส

กคงจะชวยได อกอยางหนงกคอ อยาไปกำาหนดวาจะตอง

นอนเทานนเทานชวโมง เพราะบางครงอาจจะไมจำาเปน

ตองนอนมากกได ความตองการทจะนอนหลบในบางชวง

อาจจะนอยลง

40

ผมอยากทราบวา นรกกบสวรรคเปนอยางไร

นรกนากลวอยางไร และสวรรคสขสบาย

อยางไร แลวถาเราทำาบญทำาบาปเทาๆ กน

เราจะเปนอยางไร บญและบาปสามารถมา

หกลางกนไดหรอไมครบ?

๙.

41

กอนอนขอบอกวา เราไมมทางทจะสอสารกนเรอง

สวรรคนรก แมอาตมาจะเลาเรองบานเกดของอาตมา

ทองกฤษใหฟง โยมกยงไมสามารถทจะนกภาพไดจรง

คงเปนเรองประสบการณของแตละคน จะทกขอยางไร

จะสขอยางไร เรากอานได จนตนาการได แตมนกเปน

แคจนตนาการเฉยๆ เอาอยางน... ลองพยายามนกถง

สภาพทเราทกขทสดในชวต นรกจะทกขกวานนสก

ลานเทา ถาเราสขทสดในชวต สวรรคจะสขกวานนสก

ลานเทา ใหเราลองจนตนาการด

แตอยางไรกตาม ทงสวรรคและนรกเปนของไมเทยง

ไมแนนอน อยในสวรรคอยในนรกสกระยะหนง กตองกลบ

มาเวยนวายตายเกดตอ พระพทธองคจงตรสวา การปฏบต

เพอจะขนสวรรคนนกนาเหนใจ เปนทเขาใจไดวาทำาไม

คนเราจงตองการขนสวรรค แตถาเราพจารณาดวยปญญา

แลว เราจะเหนไดวามนไมคม เพราะการเกดเปนมนษย

เปนโอกาสทองทเราจะสรางคณงามความด เพอใหพน

จากการเวยนวายตายเกดโดยสนเชง ถาเราปฏบตเพอให

ตอบ

42

พนจากการเวยนวายตายเกดไดในระดบหนง แตไมถง

กบบรรลธรรม ผลพลอยไดคอไมเกดเปนมนษยอกตอไป

อยางนอยกไดขนสวรรค เปนการขนสวรรคโดยไมไดจงใจ

แตขนดวยคณงามความดในจตใจ

เรองทวาทำาบญทำาบาปเทาๆ กน มนไมมอยางนน

หรอก แลวบญบาปจะแกกนอยางนนไมได มนอยทจตใจ

ของเราวายนดในบญหรอยนดในบาป ถาเรายนดในบญ

เหนความงามของบญ การทำาบาปจะนอยลงเรอยๆ แตถา

เรายนดในบาปมาก ความยนดในบญจะคอยๆ ลดนอยลง

บญคอเครองชำาระจตใจ สวนบาปเปนสงททำาใหจตใจ

ตกตำา ทำาใหคณภาพจตใจดอยลง ฉะนน ถาเราดำาเนนชวต

ไปในทางทกเลสเพมมากขน เบยดเบยนคนอนเบยดเบยน

ตนเองเสมอๆ แลวไปทอดกฐน ไปสรางเจดย หรอไปสราง

อะไรๆ ปละครง มนเปนคนละเรองกน เจตนาทำาความด

ดวยการใหทาน มนกไมไดมผลตอคณภาพของจตใจ

สกเทาไร เรากรๆ กนอยวา คนทโหดราย คนทเคยฆาคน

หรอเคยเอารดเอาเปรยบคน กยงสามารถทำาบญดวย

เงนได ไมมอะไรขดของ แลวเรากยงยกยองเขาไดวา

‘เออ...อยางนอยเขากไดทำาความดบาง’ แตไมใชวา

คนเราทำาความชวไวมาก แลวจะมาแกดวยการถวาย

ปจจยถวายเงนบางสวน มนเปนคนละเรองกน

44

หนอยากทราบวา นรก สวรรค อยในโลกใบน

หรอเปลา แลวถาโลกแตก นรกกบสวรรค

จะแตกหรอหายไปดวยไหมเจาคะ?

๑๐.

45

เปนคำาถามทดแตเปนเรองทพดยาก เพราะเราไมรวา

ขางในโลกนเปนอะไร นกวทยาศาสตรกไดแตอนมานเอา

แตไมเคยเหนกบตา ใชไหม มการทดลองแลวบอกวา

มนมนำาหนกอยางนๆ มความหนาแนน (density)

อยางนๆ นาจะเปนโลหะแบบนนแบบนอยขางในโลก

แตมนกเปนแคการอนมาน จรงๆ แลวไมมใครเจาะร

หรออโมงคจากเมองไทยไปโผลทอเมรกา จะไดดวาจะม

อะไรบางทอยลกลงไปในโลกระหวางอโมงคนน เพราะเปน

สงทเรายงทำาไมได

อยางไรกตาม พระพทธองคตรสไววา ตราบใดทยง

มคนรกษาศล ๕ โลกมนษยจะตองม ซงอาจจะไมใช

โลกใบนกได แตอาจจะเปนโลกใดโลกหนงทมนษยอยได

ททมออกซเจนและมอะไรๆ ทจะเปนทอยของมนษยได

นกวทยาศาสตร หรอนกดาราศาสตรทศกษาจกรวาล

เมอลาสดนไดบอกวา โลกทมลกษณะคลายๆ อยางโลก

ของเราน เดาวานาจะมจำานวนเปนลานเหมอนกนนะ

ตอบ

46

เพราะฉะนน โลกจงไมไดหมายถงโลกใบนใบเดยว โลกน

แตกกไมใชวาโลกมนษยแตก ตราบใดทยงมคนรกษา

ศล ๕ ซงเปนคณสมบตทจะไดเกดเปนมนษย กยอมจะ

ตองมโลกมนษยปรากฏใหไดอยอาศย

สวรรคและนรกกเปนเชนเดยวกน จะมสวรรคมนรก

อยในโลกใบนหรอไม เรากไมสามารถตอบรบหรอปฏเสธ

ไดทเดยว เพราะเราไมมประสบการณตรง แตตราบใด

ทมคนทำาคณงามความดทจะเกดเปนเทวดา สวรรคกตอง

ปรากฏ และตราบใดทคนยงทำาความชวมากๆ นรกกเปน

ภพภมทตองปรากฏ แตไมแนนอนวาจะปรากฏทไหน

ในรปแบบอยางไร

48

หนสงสยวา ถาเราฆาตวตาย จะตองเกดเปน

ลกสนข ๕๐๐ ชาตหรอเปลาเจาคะ?

๑๑.

49

คงไมกระมง ทำาไมจะตองเปนลกสนข แตเคยเจอ

ในคมภรเหมอนกนวา พวกทฆาตวตายอาจจะตองฆา

ตวตายซำาอก ๕๐๐ ชาต คำาวา ‘หารอย’ เปนสำานวน

ภาษาบาล แปลวาเยอะแยะ หลายภพหลายชาต ไมได

หมายถงวา มากกวา ๔๙๙ อยหนง

เหตผลทจะทำาใหฆาตวตายซำาๆ กคอ การฆาตวตาย

เปนการสรางนสยทจะฝงลกอยในใจ เมอเกดความทกข

ความทอแทใจในชาตตอไป ความคดจะฆาตวตายจะเกด

ขนอยางรนแรง แลวถาฆาตวตายทกครง กยอมกลายเปน

นสยทมพลงมาก ซงอาจจะมผลตอไปหลายภพหลายชาต

แตไมไดระบวาจะตองเปนลกสนขเสมอไป

ตอบ

50

ผมอยากทราบวา ถาทกคนในโลกนเปนคนด

ทงหมด พระศรอรยเมตไตรยจะมาเกดบน

โลกนหรอไม?

๑๒.

51

เปนไปไมไดททกคนในโลกนจะดหมด เพราะคนเรา

เกดมามกเลส และโลกนมสงทยวยกเลสมากกวาสงท

จะสงเสรมความด ตามหลกพทธศาสนา พทธศาสนา

ของสมณโคดมตองหมดไปเสยกอน พระพทธเจาองค

ตอไปจงจะมาเกดในโลกน ซงไมใชตอนน มทฤษฎ

เกยวกบพระศรอรยเมตไตรยมากมาย อาตมาไปทแหงหนง

ยงไดไปเหนพระบรมสารรกธาตพระศรอรยเมตไตรย

ทำาใหงงวา ทานยงไมเกด แลวจะมพระบรมสารรกธาต

ไดอยางไร

ตอบ

52

ทำ อยางไรจงจะปฏบตธรรม นงสมาธ เดนจงกรม

สวดมนตไดดวยใจทอยากจะทำ โดยไมมใครบงคบ

ห ร อ เ ป น ห น า ท แ ล ะ ข ณ ะ ท ป ฏ บ ต ธ ร ร ม น น

ทำาอยางไรใหจตใจอยกบปจจบน ไมคดฟงซาน

และมสมาธอยกบสงททำ อยได?

๑๓.

53

ฉนทะ ความพอใจ ความสนใจ ความตงใจ ความ

กระตอรอรนในการปฏบต เกดจากปญญาทคดเปน

หรอปญญาระดบโยนโสมนสการ ซงเราตองฝกคด

ฝกหาประเดนทมนำาหนกกบเรา ทเราประทบใจ เชน

คดในประเดนวา การเกดเปนมนษยนยากมาก เกดเปน

ชาวไทย เกดในตระกลพทธ มโอกาสศกษาปฏบตธรรม

ตองมบญจรงๆ จงจะมโอกาสอยางน เราจงตองรบฉวย

โอกาส ถาเราไมปฏบตธรรม กเลสกมแตจะเพมมากขน

ถาปลอยไว การปฏบตธรรมกจะยงยากขน ปหนาปตอๆ

ไปกจะยากกวาน มนจะยากขนเรอยๆ ดงนน ถงตอนน

จะยากกจรง แตกงายกวาทจะทำาในอนาคต

ทสำาคญอยากใหสงเกตความทกขในชวตเราวา

เกดจากกเลสอยางททานสอนหรอไม ถาเราเคยทกขมากๆ

แลวเรากำาหนดไดวา เพราะความโกรธของเรานเอง

เพราะความโลภของเรานเอง ทกขเพราะจตฟงซาน

เหลอเกน ทกขเพราะซมเศรา ทกขเพราะวนวาย แลวถาม

ตวเองวา ทำาอยางไรเราจงจะมนใจไดวา ในอนาคตจะ

ตอบ

54

ไมตองเปนทกขแบบนอก กนาจะไดคำาตอบวา ตองฝก

จตใจ เพราะถงจะประสบความสำาเรจทางโลก กไมใช

เครองรบประกนวาเราจะมความสขเสมอไป ถาเราไมฝก

จตใจ จตใจกยงพรอมทจะซมเศรา พรอมทจะวตกกงวล

พรอมทจะหดห พรอมทจะอะไรตอมอะไรไดเหมอนเดม

เศรษฐมหาเศรษฐกฆาตวตายกนหลายคนแลว ฉะนน

จงอยากใหพจารณาในจดนวา ความทกขเกดเพราะกเลส

ใชหรอไม และถาความทกขในจตใจของเรา ความทกข

จากคนรอบขาง เกดจากกเลสจรงๆ เราจะแกกเลส

ไดอยางไร มใครจะแกกเลสใหเราไดไหม มยาฉดไหม

มวธการนอกจากการฝกจตไหม คำาตอบคอไมม

ดงนน จงอยากใหเราเหนวามนเปนงานทสำาคญมาก

เปนงานทไมมใครทำาใหเราได และเปนงานทมผลจรง

ถาเราทำาสมาธแลวประเมนผล ไมนานจะเรมเหนวาม

บางสงบางอยางดขน ความอดทนกมากขน การปลอยวาง

กมากขน การใหอภยกมากขน ความจำากดขน ความขยน

หมนเพยรกมากขน เราจะเหนผลทคอยๆ เกดขน ซงจะ

ทำาใหเรามกำาลงใจ

สรปกคอการสรางฉนทะ เมอพจารณาในเรองน

ใหพจารณาในประเดนวา ทกขทเกดขนในอดต ทกขใน

ปจจบน และทกขทจะเกดในอนาคต เปนเพราะไมนง

55

สมาธ แลวพจารณาความสขทเรมจะเกดในปจจบน

หรอทอาจจะเกดขนไดในอนาคต กเปนเพราะการนง

สมาธ ยอมตองเกดความกระตอรอรนทจะทำาตอไป

56

ผมอยากทราบวา เวลาทนงสมาธ เราตองนง

ทาขดสมาธทาเดยวหรอไมครบ หรอถา

สะดวกตรงไหนทสงบกนงไดเลยครบ?

๑๔.

57

ทาขดสมาธมขอดหลายขอ เวลาเรานงขดสมาธ

รางกายมฐานสามเหลยมทคอนขางมนคง และเมอเรา

ไมนงพงสงใด จะทำาใหเกดความรสกเปนตวของตวเอง

เปนทพงของตน ลมหายใจจะเขาออกอยางปกต ลมปราณ

กหมนเวยนอยางปกต และสามารถนงไดหลายชวโมง

โดยไมมผลกระทบตอสขภาพรางกาย ฉะนน ผทสนใจฝก

สมาธจงมกเลอกอรยาบถขดสมาธมาตงแตกอนสมย

พทธกาลเสยดวยซำา แตนนไมไดหมายความวา การนงใน

อรยาบถอนจะทำาสมาธไมได เพราะความเพยรอยทจตใจ

ไมไดอยทกาย แตถาถอวากายเปนสงแวดลอมทใกลทสด

กพดไดวา การนงขดสมาธ คอการสรางสงแวดลอม

รอบกายใหดทสด เออทสดตอการภาวนา แตจะนงใน

อรยาบถอนกได นงคกเขากได นงเกาอกได สำาคญทวา

๑. ตองการใหรางกายตรง แตไมเกรง

๒. ตองการใหนงไดพอสมควร

ถาเราเรมดวยการนงขดสมาธ แลวรสกเมอย

จนอยากเปลยนอรยาบถ กใหทนสกพกหนง จงคอย

เปลยนอรยาบถ จะเปนพบเพยบหรอคกเขากได แตละคน

มโรคประจำาตวไมเหมอนกน เรากหาอรยาบถทเหมาะกบ

เรา ทเราจะไมตองกงวลเรองกาย

ตอบ

58

หนอยากทราบวาเวลานงสมาธ ชอบคดฟงซาน

ไปเรอยเปอย คดเรองเสอผา เรองขนม จงอยาก

ขอคำาแนะนำาจากพระอาจารยวาใหคดถงอะไร

เปนเปาหมาย เพอใหมสมาธ เพอทำาจตให

วางเปลาเจาคะ?

๑๕.

59

ทสำาคญคอการอธษฐานหรอการตงจตใจ เวลาเรา

เรมนง ใหถามตวเองวา นงเพออะไร คอถาไมมเปาหมาย

ทชดเจนวานงสมาธเพอใหมสตรตวอยในปจจบน เพอรจก

ปลอยวางสงเศราหมองตางๆ ในจตใจ ถาเราไมกำาหนด

เปาหมาย จตจะตกรอง แลวจะคดในสงทชอบคด หรอจะ

หาอะไรสกอยางมาคด เพอใหเวลาผานไป ซงความคด

ทเกดขนน กเปนขอมลเหมอนกนวา เราเปนคนยดตด

ในอะไรบาง ยดตดเสอผา ยดตดอาหาร ใหถามตวเองวา

เราจะคดไปทำาไม เรองเสอผาเรองอาหารการกน ทคด

กเพราะเปนความเคยชน เบอเมอไหร ไมมอะไรจะคด

กตองพยายามหาอะไรมาคดอยตลอดเวลา โดยพยายาม

คดในเรองทเราชอบ ซงกเปนธรรมดาของคนทไมรจก

ความสขทเกดจากการไมจำาเปนตองคด

ทนถาเราสงเกตตวเองวา จตใจมนชอบไปคดโนน

คดน กใหบอกกบตวเองวา เราจะทำาสมาธ ๑๐-๑๕ นาท

เราจะไมยนดกบความคดเรองเสอผา เรองขนม หรอเรอง

อาหาร เปนตน การบอกตวเองตอนเรมนงสมาธนน ไมใช

ตอบ

60

วาความคดจะไมเกดขน มนอาจจะเกดขนกได แตเมอ

เกดขนปบ เราจะจำาไดทนทวา ‘เอะ...ชวงนไมใชเวลาคด’

เรากปลอยวาง เหมอนกบเราเดนอยในปาและมผหวงด

บอกวา ‘ตองระวงนะ เสนทางนมกมงนอนทบทาง’ เมอเรา

ออกเดน เรากตองระวงงไปตลอดเสนทางทเดน เดนไป

คอยระวงไป ถาเจองกไมแปลกใจ กจะเดนออมไปชาๆ

อยางระมดระวง คอการรลวงหนาวาอาจจะมปญหา

หรอมอปสรรคอะไร จะทำาใหมสต ถาปญหาเกดขนจรง

เรากไมหลงอยกบมนนาน

การเจรญสตดวยการใหจตมงานทำา เชน กำาหนด

ลมหายใจพรอมกบความรสกทสวนตางๆ ในรางกาย

กเปนวธระงบความคดเรองตางๆ ทด หรอจะใชการนบ

ลมหายใจกได คอตองมงานใหจตทำา และตองเปนงาน

ทชดเจน ตองมความสมครใจทจะทำางาน และตองม

ความระมดระวงเรองอปสรรคทมกจะเกดขนในระหวาง

การทำางาน

การทำาสมาธ คอการเตรยมตวทำางานทกอยาง

ทางโลก เพราะสงทเปนอปสรรคทเกดขน ขณะเราทำา

สมาธ กเหมอนกบสงทเปนอปสรรคในการเรยนหนงสอ

การทำาหนาทตางๆ หรอแมกระทงการทำางานทางโลก

จตใจทชอบฟงซานยอมเปนอปสรรคตอการทำางาน

61

ทกรปแบบไมวาจะเปนเรองอะไรกตาม หรอถาเรามนสย

วาถารสกเบอ ไมวาจะทำาอะไรอย เราจะเลกทำาทนท

ซงจะเปนอปสรรคตอความสำาเรจและประโยชนตางๆ

ของชวตในระยะยาว ถาเราฝกเสยตงแตตอนน เมอเหน

ความเบอเกดขนก ‘โอ...นคอความเบอ’ แลวกทำางาน

ของเราตอไป ไมใชเบอแลวตองหยดทำา ถาเปนอยางนน

กเหมอนเราเปนทาสของมน ไมมความเปนอสระ ไมเปน

ตวของตวเอง เหมอนกบเขาสงวา ‘เบอแลวหยด’ เรากหยด

ทนท ราวกบวาเราไมมศกดศรอะไรเลย ใชหรอไม พอเกด

ความเบอ ‘โอย...เบอๆๆ’ เมอมเสยงอยางนในสมอง

เรากหยดทนท โอ...ทำาไมถกหลอกงายเหลอเกน ดงนน

ถาเรารวานเปนปฏกรยาอยางหนง มนเปนเรองธรรมดา

เราไมตองไปสนใจมน แลวมงหนาทำางานของเราตอไป

ในทสดเจาตวเบอนกจะหายไปเอง เวลาเราเรยนหนงสอ

ทองหนงสอ หรอทำางาน เมอความรสกเบอเกดขน

อาว...มาอกแลว ตวเบอนเรารจกมนดอยแลว รจกตงแต

นงสมาธ อยาไปสนใจมนเลย ถาเรามฉนทะมความ

พอใจในการฝกสมาธภาวนา เราจะไดวชาความรมากมาย

เกยวกบการบรหารจตใจจากการทำาสมาธ

62

หนอยากถามวา ถาหนเดนจงกรม แลวหน

ไมเกบมอ หนปลอยมอแลวเดน จะเกดอะไรขน

จะมผลใหหนมสมาธไดหรอไม แลวหนจะมสต

หรอไมเจาคะ?

๑๖.

63

การสำารวมมอเปนวธทชวยใหมสตมากขน ทำาใหไม

เหมอนกบการเดนทวไป เรยกวาเปนการเดนแบบเจรญสต

ไมถอวาเปนขอบงคบ แตถอเปนนสยทดสำาหรบผเดน

จงกรม ถาปลอยมอเดนแบบธรรมดา เดยวความคด

แบบธรรมดาๆ กจะเขามาครอบงำาจตไดงาย เพราะฉะนน

ถาเดนจงกรมเกนหนงชวโมงสองชวโมงกปลอยมอได

ไมเปนไร เพราะคงเมอย แตถาเดนไมถงหนงชวโมง

กไมควรปลอย

ตอบ

64

หนสงสยวา ถาเราสวดมนต แลวคดแตเรองอน

จะบาปไหมเจาคะ แลวการสวดมนตสำาคญ

อยางไร?

๑๗.

65

อาตมาพยายามพดอยเสมอวา ผใหญตองระวง

อยาใชคำาวา ‘บาป’ เหมอนเปนคำาประณาม หรอคลายๆ

จะแทนคำาวา ‘ไมด’ บาป คอการทำาดวยกเลส เพมพลง

ของสงเศราหมองทอยในใจ ซงจะตองมผลตอไป ทสำาคญ

คอจะตองมเจตนา

ดงนนทหนสงสยวา ถาสวดมนตแลวคดแตเรองอน

ตองยอนถามวา เราพยายามทจะอยกบบทสวดมนต

หรอไม ถาในขณะทสวดมนต เราไมสนใจเลย คดอยาก

จะเลน อยากจะคดอะไรๆ ฆาเวลาเฉยๆ อยางนบาป

แตคำาวา ‘บาป’ ฟงดหนก มนกไมไดหนกแบบตกนรกอะไร

อยางนน เปนแคการเพมนสยไมด ถาเจออะไรทมนยาก

สกหนอยหนงหรอไมสนกสกหนอยหนง กไมเอาแลว

อยากจะเลน ถาเลนดวยกายเลนดวยวาจาไมได กหาอะไร

ทสนกสนานมาคด เพอใหเวลามนผานไป การทำาอยางน

เปนนสยเสยใชไหม การสรางนสยเสยหรอการเพมนสย

เสย เราถอวาบาปเหมอนกน เพราะมเจตนาทประกอบ

ดวยกเลส แตกไมถงกบบาปหนกหนาอะไรนก

ตอบ

66

แตถาหากวาเราพยายามทจะอยกบบทสวดมนต

ตงใจอย แตจตใจ ลอยไปโนนไปน เราไมมความยนด

หรอไมตงใจจะใหมนคดเรองอน แตมนเปนของมนเอง

เพราะชวงนจตกำาลงวน อยางนกไมบาป เพราะไมเจตนา

การสวดมนตมผลดและมอานสงสหลายอยาง

เมอเราทองบทสวดมนตไดแลว กกลายเปนวธระงบกเลส

ระงบความคดได แทนทจะอย กบลมหายใจหรอ

คำาบรกรรม จตใจกอยกบบทสวดมนต พยายามอยใน

ปจจบนกบคำาสวด การสวดออกเสยงกชวยใหจตใจอย

กบปจจบนและอยกบสงทสวด เปนการฝกจตในระดบหนง

ซงมผลตอจตใจในการระงบนวรณหรอกเลส แลวเรายง

ไดคำาสงสอนของพระพทธเจาไวในใจ ถาเราสวดแปล

เรากไดคำาแปลเปนภาษาไทย เหมอนกบมกลยาณมตร

ตดตวเราไป บางทเกดมปญหาอะไรในชวตประจำาวน

คำาสวดกผดขนมาเหมอนเปนอาจารยคอยเตอนสตเรา

การสวดมนตหมกเปนกจกรรมทสรางความรสก

เปนชมชนเปนอนหนงอนเดยวกนไดอยางดและรวดเรว

เพราะความพยายามทจะสวดมนตบทเดยวกนใหพรอม

กนและประสานเสยงกน เปนการสรางความรสกวาเราเปน

หมเดยวกน ดงนนการสวดมนตจงเปนกจกรรมของสถาบน

ตงแตสถาบนสงฆ หรอในโรงเรยนวถพทธ เปนตน

68

หนอยากทราบวาทำาอยางไรจงจะสวดมนต

ไดคลอง และจำ บทสวดมนตทยาวๆ ไดเจาคะ?

๑๘.

69

สวดบอยๆ สวดนานๆ ทำาบอยๆ กไดแลว แมแตบท

สวดยาวๆ พระสงฆบวชใหมๆ กตองทองพระปาตโมกข

สวนมากเราจะใชวธน เชาตอนเดนบณฑบาตทองหนง

ชวโมง เยนเดนจงกรมทวนอกหนงชวโมง ใชเวลาประมาณ

๒-๓ เดอน การสวดปาตโมกขในวนอโบสถจะมพระรปใด

รปหนงเปนผสวด และมพระผใหญตรวจ ถาออกเสยงผด

ตองหยดแกแลวจงสวดตอ เรากคงสงเกตวาสวดคนเดยว

ยากกวาสวดเปนหม ใชไหม เพราะถาสวดคนเดยวจะลม

บอยๆ ถาสวดเปนหมกชวยๆ กน แตสวดปาตโมกข

ตองสวดคนเดยวและใชเวลาสวดรวดเดยว ๔๕ นาท

อยากฟงไหมปาตโมกข เดยวจะสวดใหฟง สวดเรวดวยนะ

(สาธตการสวดปาตโมกขอยางเรว) อยางน ๔๕ นาทแลว

ตองไมใหผดแมแตพยางคเดยว เพราะฉะนนบทสวดยาวๆ

ของโยมนนถอวาเปนเรองเลกนอย ไมยากเทาไหรหรอก

ตอบ

70

ผมอยากทราบวาทำ ไมเวลาตกบาตรจะตอง

ถอดรองเทาดวยครบ?

๑๙.

71

ในพระวนยทานไมไดกำาหนดเรองน แตจะเนนท

คำาวา ‘ตองถวายดวยความเคารพ’ ตอมาภายหลง

อาจารยรนหลงตองวเคราะหวา การใหหรอถวายดวย

ความเคารพนนเปนอยางไร จะตองกำาหนดใหชดเจนวา

ถวายอยางไรแสดงวาเคารพ ถวายอยางไรแสดงวา

ไมเคารพ ซงถาเอาวฒนธรรมอนเดยในสมยนนเปนหลก

การใหหรอถวายของนตองทำาดวยกรยาทาทางออนนอม

ถอมตน เชน ถาถวายขาว กหามโยนอยางน ตองใสอยางน

แลวในสมยนนการใสรองเทาถอวาไมสภาพ ยงถา

พระทานไมใสรองเทาอยแลว ถาโยมใสรองเทากสงกวา

จงกลายเปนธรรมเนยม คอไมใชกฎตายตวในพระวนย

แตเปนธรรมเนยม เปนสญลกษณวาผถวายถวายดวย

ความเคารพ

แตเมอพระเราไปเมองนอก ซงคนไมรจกธรรมเนยม

ไมรจกประเพณ เราจะไป ‘ตอง...อยางนน อยางนนะ...’

มนไมได เดยวเขากถอยเลย ใชไหม บอกแตวาใหดวย

ความเคารพ เขากแปลตามความหมายของเขา ใหดวย

ตอบ

72

ความเคารพในความหมายของเขาอาจจะดไมงามเหมอน

ธรรมเนยมของเรา กเปนเรองของเขา ถาเปนลกศษยวด

นานๆ แลว เรากคอยๆ สอนใหเขาทำาเหมอนคนไทย

อยางเดอนทแลว อาตมาเดนบณฑบาตทอเมรกากม

ชาวบานธรรมดา ไมใชลกศษยวด กำาลงเอาของขนรถ

สงสยเปนคนทำางานกอสราง เขาเหนพระเดนมา เขากวา

‘Hey, you guys. You want some tomatoes?’ อยางน

อาตมานตอบไมถกเลย ทนเจาอาวาสทานเดนตามหลงมา

ทานบอกวา ‘Sure!’ เราจงหยด เขาตนเตน เขาไปเกบ

มะเขอเทศในสวนหนาบานมาใสในบาตร ถาดทกรยา

มารยาท ในสายตาคนไทยกคงดไมงาม แตจตใจเขางาม

มาก เขาเหนพระมา เขามอะไรดๆ เขากอยากแบงปนให

ดงนนเราจะไป ‘โอ...ใสรองเทาไมได’ หรอ ‘ทำาอยางนน

ไมได’ เราไมพดหรอกเพราะวาเขาเปนคนใหม ถาตอมา

เราสนทสนมกนกคอยๆ สอน มนไมใชกาลเทศะทจะสอน

ในเรองธรรมเนยมประเพณ

แมแตในประเทศไทย ถาบณฑบาตในกรงเทพฯ

มทหารจะใสบาตร จะใหทหารถอดรองเทากลางถนน

กคงไมเหมาะสม ใชไหม จงตองใชสามญสำานกดวย

ถาเขามกรยานอบนอมทจะถวาย เรากไมตองไปจจ

ในเรองรายละเอยดกบเขามาก

74

หนสงสยวาเพราะเหตใดผ ทถอศล ๘ จงตอง

งดรบประทานอาหารเยน แลวถากนแลวจะถอวา

บาปมากหรอไม ถารบประทานไปแลวจะกลบมา

ถอศลทง ๘ ขอไดอกหรอไม?

๒๐.

75

ถาหมายถงวาถอศล ๘ แตพอถงเวลากนขาวเยน

กของดถอศลสก ๑๕ นาท แลวกรบศลใหม อยางนน

ทำาไมไดหรอก

เหตผลในการไมทานอาหารในเวลาวกาลกคอ

การทำาใหทองวางทองเบาเออตอการภาวนา ประหยดเวลา

ทำาใหความตองการในการนอนหลบนอยลง เปนตน

แตจะบาปมากหรอไม กตองดวากเลสมากไหม สมมต

วาแอบเขาไปในครวแบบขโมย มองซายมองขวา ถาทำา

อยางน จตใจมนกมกเลสเยอะนะ เพราะวาทำาลบหลง

คอถาเราจะดบาป ตองดทจตใจ เชน ฆาคน การฆาคน

กบาปทงนน ถาเปนทหารยงศตรในสนามรบ กบาปเหมอน

กน เพราะตงใจฆาเขา แตระดบความหนกของบาปจะตาง

กนมากกบผทวางแผนลวงหนาวาจะฆาผมบญคณให

ทรมานทสด เพราะมกเลสหลายตว ทงความโหดราย

ความพยาบาท และความอกตญ อยางนบาปมาก ทำาให

จตใจเศราหมองมาก ทหารทำาหนาทรบใชประเทศชาต

ไมใชวาจะไมบาป กบาปเหมอนกน แตบาปออนกวา

ผทฆาคนดวยความโหดรายและความพยาบาท เปนตน

ตอบ

76

หนมขอสงสยวา เราสามารถถอศล ๘

โดยไมตองขอจากทานอาจารย หรอพระ

ไดหรอไม แลวแตกตางกนอยางไรเจาคะ?

๒๑.

77

เหมอนกน คอการสมาทานศลตองเกดจากตวเราเอง

เทานน เพยงแตวาการขออยางเปนทางการ รสกวา

จะเพมความขลง เพมนำาหนก ถาเราประกาศอะไรในท

สาธารณะ จะรสกวามผลตอจตใจของเรามากกวาทเรา

จะสมาทานคนเดยว แตถาเราอยหางพระสงฆหรอวา

ไมมโอกาส เราจะสมาทานตอหนาพระพทธรปกได มนอย

ทความตงใจของเรามากกวาอยางอน ซงจะเหมอน

หรอตางกนกอยทเจตนาความตงใจของเรา

ตอบ

78

ผมอยากถามวา ภต ผ วญญาณ สงท เหนอ

ธรรมชาต ดวง โชค สงทนอกเหนอจากความจรง

เหนอวทยาศาสตร มหรอเปลา ถาไมมกไมเปนไร

แตถาม ทำ อยางไรจะทำ ใหเราไมเจอ ไมไปยงเกยว

กบสงเหลานนครบ? ขอบพระคณครบ

๒๒.

79

การตงคำาถามขอนมนมปญหานดหนอยนะ คอถา

บอกวา สงนอกเหนอจากความจรง เปนจรงหรอไม

มนกมการปฏเสธอยในตวคำาถาม ใชไหม ทบอกวา

นอกเหนอจากความจรง กคอไมจรงเทานน ใชไหม

ใจความใหญกคอ สงทตาเนอมองไมเหนมจรง

หรอไม แลวท วาเหนอวทยาศาสตร มนกแลวแตวา

เราเขาใจความหมายของวทยาศาสตรอยางไร คอ

นกวทยาศาสตรทพยายามคนควาในเรองพวกนกม

แตนกวทยาศาสตรทเปนพวกวตถนยมกปฏเสธและ

วพากษวจารณ

อาตมาขอตอบวาอยางน สมมตเราเกดในประเทศ

ทไมมภเขาเลย เปนทราบทระดบความสงเหนอระดบ

นำาทะเลไมเกน ๕๐ เมตร เหมอนประเทศฮอลแลนด

หรอภาคกลางของเรา เราเกดและอยทนน ไมเคยไปไหน

เลย แลวกไมเคยเหนภาพของทอนๆ ดวย ไมเคยรจก

คำาวาภเขา สมมตวาวนหนงเกดพายใหญ เราหมดสตไป

ฟนขนมากไมรวาอยทไหน เพราะถกพดไปอกประเทศหนง

ตอบ

80

ตอมามผหวงดเอาแผนทมาใหเรา แลวเรากใชแผนทนน

ออกเดนทางกลบบาน เรากไมรวาแผนทนดหรอเปลา

แลวผทใหเขาหวงดจรงหรอเปลา หรอวาเขาเปนคน

หลอกลวง อยางไรกตาม เรากเรมออกเดนทาง คอยด

ซายดขวาวา สงทเหนในแผนทตรงกบสงทตาเหนหรอไม

‘อนนกใช อนนนกใช อนนกใช’ เดนไปไมกกโลเมตร

เรากรสกวาแผนทนดมาก แมนมาก เดนไปๆ จนรสกอยาก

พกผอน กนงพกผอนแลวกางแผนทออกมาด โนน...เจอ

อะไรทเรยกวาภเขา สงตง ๕,๐๐๐ เมตร สามญสำานก

ความจำา และประสบการณทกอยาง บอกวามนเปนไป

ไมไดหรอก เพราะทบานเราอะไรๆ ทมนสงถง ๕๐ เมตร

กยงไมคอยจะม แลวมนจะเปนไปไดหรอทจะมอะไร

ทสงถง ๕,๐๐๐ เมตร จนตนาการไมได นกไมออกจรงๆ

นมนไมใชวทยาศาสตร เพราะนกวทยาศาสตรบานเรา

ไมเคยมใครกลาวถง เราเองกไมเคยเหน ฉะนน มนจง

เปนไปไมได แตกจะมเสยงเถยงขนมาในจตใจวา

‘แลวมนจะเปนไปไดหรอวาแผนทของเราผด’ เพราะเทาท

เราเดนผานมาตามแผนทน มนถกตองแมนยำาทงหมด

แตสวนทเรายงเดนไปไมถง มนจะผดมากขนาดนน

มนจะเปนไปไดหรอ เพราะมนเปนแผนทเดยวกน

เปรยบเทยบเรองน กบคำาสอนในพทธศาสนา

81

บางสงบางอยางเราพสจนไดตงแตวนแรกทเราศกษา

ธรรม เหมอนเราออกเดนทางแลวดชวตของตวเอง

ประสบการณชวต ทกสงทเกดขน เปรยบเทยบกบคำาสอน

ของพระพทธเจา ‘ใช... ใช... ใช... ใช...’ ไปเรอยๆ แตพอ

เราเจอคำาสอนของพระพทธเจาในสงทเรามองไมเหน

บางทเรากนกไมออก จนตนาการไมได แตเราไดพสจน

และสรปมาแลววา ผเขยนแผนทนเกงมาก แมนมาก

อยางนนเรากควรจะเชอใจไวกอน เหมอนการคนควา

ของนกวทยาศาสตร กตองตงสมมตฐานไวกอน

ดงนน เรองภตผอะไรตางๆ นน พระพทธองค

ทรงเรยกวาอมนษย และพระพทธองคทรงยนยนวา

ทรงไดรเหนเอง แลวนำามาเปดเผยใหเราทราบวามอะไร

บาง แตพระพทธองคกตรสไวดวยวา ผมเมตตาเปนทรก

ของมนษยและเปนทรกของอมนษย ประมาณวาผม

เมตตาธรรมจะปลอดภย คอเราไมสามารถพสจนใน

เรองเหลานได แลวเรากไมจำาเปนตองพสจน เพราะเรา

รวา ถาเราฝกเมตตาอยางเดยว ถงจะมสงเหลานหรอไมม

เรากปลอดภย นกเปนวธทไมตองเถยงกนมากวาม

หรอไมม

82

ผมอยากทราบวา มสตวในจนตนาการอะไร

บางในนทานชาดก และการพมพพระไตรปฎก

เรมตนขนเมอไหร และพระพทธเจาเคยเกด

เปนผหญงไหมครบ?

๒๓.

83

อาตมายอมแพเรองสตวในจนตนาการ ขอผาน

เรองน

การพมพพระไตรปฎกเรมตนขนเมอไหร สงทฟงแลว

อาจจะแปลกใจกคอพระไตรปฎกพมพเปนตวอกษรโรมน

แปลเปนภาษาองกฤษกอนทจะเปนภาษาไทยดวยซำาไป

เพราะเมอหนงรอยกวาปทแลว องกฤษเปนมหาอำานาจ

แลวมายดประเทศในเอเชยเปนเมองขนหลายประเทศ

เชน อนเดย พมา ปากสถาน บงกลาเทศ ศรลงกา เปนตน

นกวชาการเกดความสนใจภาษาสนสกฤตกนมาก เพราะ

ในสมยนนนกวชาการเชอวาภาษาสนสกฤตเปนภาษาแม

ทกภาษาในโลกมาจากภาษาสนสกฤต ซงตอมากพสจน

วาไมใช แตเมอเขาหนมาสนใจภาษาสนสกฤต เขากเลย

สนใจภาษาบาลไปดวย แลวขาราชการองกฤษทมารบ

ราชการทศรลงกา พมา อนเดย ตองสนใจศกษาเรอง

วฒนธรรม ศาสนาของคนเอเชยดวย เพอจะไดปกครอง

ไดด ปกครองไดงาย หลายคนจงเกดศรทธาสนใจศกษา

ตอบ

84

ภาษาบาล

เมอประมาณ ๑๕๐-๑๖๐ ปทแลว มการตง The Pali

Text  Society หรอ PTS แลวกเรมมการแปลคมภร

ภาษาบาล ซงจำาไมไดวาสำาเรจตงแตเมอไหร แตทแปล

เปนภาษาไทยสำาเรจในป พ.ศ. ๒๕๐๐ หลงภาษาองกฤษ

หลายป ทจรงคำาถามนตองแยกระหวาง การพมพเปน

ภาษาบาลกบพมพคำาแปล ทพมพเปนภาษาบาลกแลวแต

วาเปนตวอกษรอะไร เพราะวาภาษาบาลไมมอกษร

หรอ Alphabet ของมนเอง จะเขยนเปนตวโรมนกได

จะเขยนเปนตวอกษรองกฤษกได ตวอกษรไทยกได

ตวอกษรพมากได โดยเอาเสยงของบาลเปนหลก

แลวเขยนเปนอกษรของแตละภาษา ซงนาจะสำาเรจ

เปนภาษาสนสกฤตกอน เพราะหลงจากพระพทธองค

ปรนพพานไปแลว นกายทเผยแผในอนเดยสวนใหญ

กใชสนสกฤต

เรองนอธบายยากเพราะมพระไตรปฎกทเปนแบบ

มหายาน และหนงสอเลมแรกในโลกกพมพทเมองจน

เปนการพมพพระสตรจากพระไตรปฎกมหายาน

นอกจากน การพมพท เปนบลอกพรนต ง (Block

Printing) กเปนของพทธเหมอนกน เปนพทธเกาหล

เพราะฉะนน ววฒนาการเรองการพมพหนงสอจะสมพนธ

85

กบศาสนาพทธตลอดมา ในยโรปการพมพหนงสอเกดขน

เมอประมาณ ๖๐๐ ปทแลว เลมแรกทพมพคอคมภร

ไบเบล แตทแปลกมากคอ ในคมภรไบเบลรนแรกนน

ซงเรยกวา กเตนเบรก ไบเบล (Gutenberg Bible)

มรปวาดของพระภกษสงฆรปหนงซงไมมใครรวาเกด

ขนไดอยางไรและมาจากไหน

พระพทธเจาเกดเปนผหญงไดหรอไม ตอบไดเลย

วาไม พระพทธเจาตองเกดเปนผชาย แตพระอรหนต

เคยเกดเปนผหญงไหม เยอะแยะเลย คอสาวกสงฆกม

ทงผชายผหญง แตจะเปนพระพทธเจาตองเกดเปนผชาย

ถามวาทำาไม กเปนกฎตายตวของธรรมชาต เชนวา ทำาไม

กลางวนเหนแตพระอาทตย ไมเหนพระจนทร ไมยตธรรม

กบพระจนทร ทำาไมพระจนทรไมมโอกาสเกดตอนกลางวน

กธรรมชาตของมนเปนอยางนน

86

ผมอยากถามวา สตวสามารถทำ บญแลวไป

เกดใหมในภพทดกวานไดหรอไมครบ?

๒๔.

87

พดยากเหมอนกน แตดเหมอนลงบางชนดกมความ

คดและมนำาใจมากเหมอนกน ซงจะทำาใหจตใจสงขนได

แตถาเปนการทำาทาน นกคงยากมาก อาตมาเขาใจวา

ถาสตวคลกคลกบมนษย หรอมเจาของเปนมนษย เชน

แมว เปนตน เราอาจคดวามนษยเปนเจาของแมว ทจรงแลว

แมวเปนเจาของมนษยมากกวา การอยใกลชดมนษย

กอาจทำาใหจตใจของมนสงขน มลงพนธหนงชอโบโนโบ

ลงพนธนนาสนใจมากเพราะเปนลงทมนำาใจตอกน มการ

เอาใจเขามาใสใจเรา บางทมากกวามนษยดวยซำา อาตมา

เคยอานเรองเกยวกบลงชมแปนซตวหนงไดรบอบตเหต

แขนขาด ชวยตวเองไมได เวลาเจาหนาทมาใหอาหาร

ลงโบโนโบทอยทนนดวยจะไมยอมกนอาหาร ตองใหลง

ไมมแขนกนกอน มนจงจะกน นอกจากนนกวทยาศาสตร

ชาวเยอรมนคนหนงยงเลาวา เขาเลยงลงโบโนโบทมนสย

ทงดอทงซน มนชอบขนบนหลงคา สงใหลงมากไมยอม

ไมวาจะดจะใหรางวลหรอจะลงโทษอยางไร มนกยงดอ

เหมอนเดม สดทายกไดอบายทงายมาก คอเขาจะแกลง

ทำาเปนรองไห ลงจะวงลงมาจากหลงคาเลย มากอดมาให

กำาลงใจเขา ตองทำาใหลงสงสาร มนถงวงลงมา ฉะนน

ดเหมอนลงกมคณธรรมไดเหมอนกนนะ กนาจะเปนสง

ทลงไดทำาบญและไดบญนะ

ตอบ

88

หนอยากถามวาตองทำ อยางไรเจาคะ จงจะ

ไดเกดมาเปนคนอก?

๒๕.

89

ขนตำาสดนนตองถอศล ๕ เปนประจำาจงจะมนใจได

ศล ๕ จงเปนเหตเปนปจจยสำาคญ การศกษาปฏบตธรรม

และการทำาบญในพระพทธศาสนาทำาใหมความผกพน

กบพทธศาสนา และมโอกาสทจะเกดเปนมนษยในตระกล

ทนบถอพทธศาสนาตอไป ฉะนนคณงามความดทวไป

โดยเฉพาะในระดบศลธรรม จะเปนเหตปจจยใหเกดเปน

มนษย ความผกพนกบพทธศาสนาในชาตนจะเปนตว

นำาไปสความผกพนในชาตตอไป

ตอบ

90

หนอยากถามวา ทำ ไมผบางตนยงไมไปสสคต

เจาคะ และทำ ไมบางตนตองคอยตามคนบางคน

ไปทกทดวย แลวผมเฉพาะกลางคนหรอเปลา

เจาคะ หรอวาผออกเฉพาะตอนตสามอยางท

เขาวา?

๒๖.

91

ถาพดโดยทวไป ถามจรง ถาเปนอยางนนจรง มนก

เปนผลของความยดมนถอมนวา เสยดาย ยงไมอยากไป

ยงยดตดอย ในวตถส งของหรอตวบคคล เปนตน

จนอาจจะเปนอปสรรคทำาใหไมเดนทางตอไป ดงนน

ในวาระสดทายของชวต ผเปนลกเปนหลานตองคอย

ใหสตวา ไมตองเปนหวงลกหลาน ตองปลอยวาง เรองนน

อยาไปคดอยาเปนหวง คอตองการใหผทจะลวงลบไป

ไดปลอยวางความวตกกงวลและความเปนหวง เพอจะได

เดนทางตอไปสชาตหนาไดด ฉะนนถามผอยางทวา กเปน

ผลของความยดมนถอมน ความยดตด แตเรองผมตอน

กลางคนกลางวน มตอนตสามตส อาตมาตอบไมได

เพราะไมมขอมล แตขอแนะนำาวา อยาไปดละคร ฟงนทาน

มากเกนไป แตถงจะม เรากเปนเพอนกน เปนเพอน

เกด แก เจบ ตาย เรากแผเมตตาแกสรรพสตวทงหลาย

ไปไหนกปลอดภย

ตอบ

92

หนอยากรวา ถาเผลอบนหรอดาวาทำาให

คนอนเสยใจบอยๆ จะตองทำาอยางไรเจาคะ

จงจะชำ ระบาปได และควรทำ อยางไรทจะไม

เผลอพดออกมาอก และคนทชอบดาวาคนอน

บอยๆ เขาจะเปนอยางไร?

๒๗.

93

เรองการชำาระบาป ขนตอนแรก คอยอมรบวา

ทำาบาป ไมอางนนอางน ยอมรบเลยวาเปนบาป ไมปดบง

อำาพราง สารภาพ และทสำาคญทสดคอ ตงใจวาจะไมทำา

อยางนนอกตอไป นคอการชำาระบาปในทางพทธศาสนา

แตการจะปองกนไมใหพดอยางนนอกตอไป เราตองเจรญ

สตใหด ถาสตไมมกำาลง พอมอารมณมนกพดไปตาม

อารมณ พดไปแลวจงรตว การฝกสตกเพอใหเรารตว

ทนเหตการณทนปญหาในขณะทกำาลงมกเลส สวนคนท

ชอบดาวาคนอนบอยๆ ผลกรรมทเหนไดชด คอไมมใคร

อยากเขาใกล เขาจะมเพอนนอย ถาเปนผใหญ ลกหลาน

กไมคอยอยากจะไปเยยมเทาไหร ไปกเพราะวาเปน

หนาท แตไมมความสขเพราะไมมใครชอบ

ตอบ

94

ผมอยากรวา ทำ อยางไรถงจะเลกทะเลาะกบนอง

ได? เพราะผมพยายามหาวธแตกยงหาวธไมได

สกทครบ

๒๘.

95

กลบมาพดเรองสตอกท คอเราตองตงสตใหด เราจะ

ตงสตได ถาเราฝกสตบอยๆ สตจงจะมกำาลง ถาเราไมทำา

สมาธ ไมฝกสตเปนทางการบอยๆ กไมแปลกใจวาเรา

จะอดไมได สมมตวานเปนของหนก เราจะยกขนแตยก

ไมไหวเพราะมนหนก เราจะทำาอยางไร กตองออกกำาลง

กายใหแขงแรงพอทจะยกของนนขนมาได ไมใชวา

นกอยากจะยก มนกจะยกขนมาได มนอยทกำาลง ถากำาลง

ไมพอกยกไมขน ถากำาลงสตไมพอ มนกงดหรออดไมได

แลวตองถามนองดวยวา นองพอใจทจะทะเลาะ

กบพหรอไม นองชอบการทะเลาะกนหรอไม หรอวานอง

กอยากจะเลกเหมอนกน เพราะถาเราอยากเลกคนเดยว

มนจะยาก แตถาทงสองคนตางคนตางอยากเลก กชวยกน

มนกงายขน อยากใหเราสงเกตวา มเวลาไหน หรอโอกาส

ไหนทจะทะเลาะกนมากทสด สมมตวาเปนเวลาหลง

ทานขาวหรอกอนนอนทจะชอบทะเลาะกน กใหตงเปน

เปาเลยวา วนนตอนอยดวยกนกอนนอนจะตองไม

ทะเลาะกน ใหตงอกตงใจเปนพเศษ เหมอนกบเปนเกม

ทตองทาทายตวเอง แตอยากจะใหปรกษากบนองดวยวา

พอยากจะเลกทะเลาะกบนอง เราจะชวยกนดหรอไม

จะทำาอยางไร เวลามอารมณเราจะไดไมตองทะเลาะกน

ตอบ

96

หนสงสยวาเดกธรรมดาๆ คอดอบาง เชอฟง

บาง แตกพยายามทำาตวด ถาตายตอนน

จะขนสวรรคหรอตกนรกเจาคะ?

๒๙.

97

อนนตอบไมได เพราะวามนขนอยกบชาตกอนดวย

แตวาชาตนถาไมไดทำาความชวรายอะไรมากกคงไม

ตกนรกหรอก แลวกไมใชวาจะตองเลอกระหวางขนสวรรค

กบตกนรก จะเกดเปนมนษยกได เทวดากได แตถาม

เจตนาหรอวาพยายามทำาตวด ตวความพยายามตวนน

แหละ จะเปนปจจยนำาไปสภพชาตทด ผทจะตกตำา

คอผทไมยอมรบเรองบญเรองบาป ยนดหรอมความสข

ในการเบยดเบยน มความสขในการทำาบาปกรรม แตถา

เราพยายามทำาความด พยายามทำาตวด แตมผดพลาด

บาง มดอบาง นนกไมเปนไร เพราะแนวทางของเราด

เพยงแตวาเราเดนไมสมำาเสมอเทานนเอง

ตอบ

98

หนอยากรวาถาคดไมดกบคณพอคณแม

เราควรทำ อยางไรดเจาคะ?

๓๐.

99

ขอใหทราบวาทกคนเคยคดไมดกบคณพอคณแม

ไมมใครหรอกทไมเคยคดไมด แตสำาคญทวา เราจะคด

ตอหรอไม ความคดมสองอยาง คอความคดทผดขนมา

และเมอรตวแลวกปลอยมนไป ความคดอยางนไมเปน

บาปเปนกรรม เราหามไมอยหรอก แตทเราควรจะระวง

คอ เมอความคดผดขนมาแลว เรากคดตอๆๆๆ ไปอก

ทำาเรองเลกใหเปนเรองใหญ อยางนเปนบาป ฉะนน

ตองพยายามไมใหเปนเชนนน บางทเรานอยใจ เสยใจ

หรอไมพอใจบาง ความคดความรสกมนเกดขนของ

มนเอง พอรตววาความคดอยางนไมด ไมคดตอดกวา

กใหปลอยวาง นคอวธการทเราควรทำา แตเราอยาไป

คดวา เราเปนเดกไมด เปนลกไมด เพราะคดไมดกบคณ

พอคณแม ความคดมนเกดขนไดเหมอนกบเราเปดประต

เราไมรวาใครจะเดนเขามา คนดกเดนเขามาได คนชว

กเดนเขามาได จตใจของเรากเหมอนกน อารมณใดๆ

กเขามาไดทงนน สำาคญแตวาเรายนดตอนรบหรอไม

ถาเราไมยนดตอนรบ มนกอยไมนานหรอก มนกจะไปเอง

ตอบ

100

กราบนมสการพระอาจารย ผมอยากทราบวา

เมอพระอาจารยรสกทอแทใจ หรอทำาอะไร

ไมสำาเรจ พระอาจารยมวธการแกปญหา

อยางไรครบ?

๓๑.

101

ปญหานมสองเรอง เรองทอแทใจน อาตมารสกวา

ไมคอยม สวนเรองทำาอะไรไมสำาเรจ มนกมอยบาง แตมน

สำาคญทความตองการของเรา ถาเราคดวาตองประสบ-

ความสำาเรจอยางนนอยางนเราจงจะมความสข มนก

พรอมทจะเปนทกขอยตลอดเวลา แตถาเรากำาหนดวา

สงนมประโยชน เปนสงทนาทำา เรากจะมความสขในทก

ขนตอนของการกระทำา คอไมใชวาจะตองถงจดนนจดน

จงจะมความสข แตเรามความสขในการกระทำา เชน

คนวาดรป ไมใชวาจะตองวาดเสรจ เขาจงจะมความสข

แตความสขของเขาอยทการวาด การเลนดนตรการรอง

เพลง ไมใชวาตองเลนจนจบหรอรองจบเพลงแลว เราจง

จะมความสข ถาเราฉลาด เรากสามารถหาความสขได

จากทกสงทกอยาง แมในขณะทเรายงไมเกงหรอระหวาง

ทยงมปญหา เพราะเราไมไดเอาเปาหมายขางหนาเปน

สงเดยวในชวต เรากคอยๆ ทำาไป อยางนอยกใหเรารสก

ไดวา เทาทเราทำาในวนนเตมความสามารถของเรา

เมอเราทบทวนสงทเราทำาในแตละวน กไมตองดวา

มนผดพลาด สำาเรจหรอไมสำาเรจ ใหเราดวา วนนเรา

ทำาดวยความจรงใจไหม ตงใจทำาไหม ถาเราบอกตวเอง

ไดวา วนนเราทำาดทสดเทาทตวเองจะทำาได เรากมความสข

ตอบ

102

ผมอยากทราบวา ถามคนตกบาตรแลวใส

อาหารทมปรมาณเยอะ หรอเปนอาหารท

พระอาจารยชยสาโรไมชอบ ทานอยากจะฉน

หรอไมครบ?

๓๒.

103

ตามหลกพระวนย ทานหามพระรบอาหารจนลน

บาตร แตอยางทเราทำาเมอเชาน มการถายบาตรเปน

ระยะๆ ทานกอนโลม เรากอนโลมได บางทการบณฑบาต

ในกรงเทพฯ ถาบอกโยมวา ‘รบไมไดแลวโยม บาตรเตม’

เขาอาจจะโกรธเลย ไมใหโอกาสกน ฉะนน บางทจงตอง

รบเพอสนองความศรทธาของโยม พระเราจะไมคอยเอาใจ

ใสเรองความรสกชอบไมชอบสกเทาไหร เราจะเอาศรทธา

ของผถวายเปนหลกใหญ ยงสมยอาตมาเปนเจาอาวาส

ตองตกอาหารทกๆ หมอทกๆ ถวยเลย ไมวาชอบหรอไม

ชอบ เพราะโยมจะตงใจด อาตมาสงสารลกวด เพราะถา

มอาหารทเราไมชอบ เราฉนนอยหรอไมคอยตก วนหลง

โยมกจะไมถวายอก ลกวดกเสยเปรยบส เพราะลกวด

อาจจะชอบ แตหมดสทธไดฉนอกเพราะเจาอาวาสไมตก

เพราะฉะนนเจาอาวาสจงตองตกทกอยาง ไมเลอกเอา

แตอาหารทชอบ ไมเอาอาหารทไมชอบ แลวกไมอยากจะ

สนบสนนความรสกวาชอบไมชอบอยแลว บางทดเวลา

วามเวลาฉนเพยงแคน กไมคอยสนใจวาฉนอะไร แตเมอ

ตอบ

104

อยองคเดยวอยางทกวนน โยมกคอยสงเกตวาอยางไหน

ตกมาก อยางไหนตกนอย อาหารทตกนอยกจะคอยๆ

หายไป อาหารทตกมากกจะเพมมากขน กเปนธรรมดา

กอนทอาตมาจะบวช ตอนอาย ๑๘ ป เคยเดนทาง

คนเดยวจากอนเดยกลบไปองกฤษ อาตมาอธษฐานวา

จะพยายามเดนทางจากประเทศปากสถานซงตดกบ

อนเดยไปองกฤษโดยไมมเงน อยากจะดวาเปนไปได

หรอไม อาตมากเดนทางไดหลายพนกโลเมตรเหมอนกน

ตอนนนเกบเงนตดตวไวเพยง ๑๐ ดอลลารเผอฉกเฉน

นอกจากนนกไมมเงนอนอก อาตมาไดประสบการณ

มากมาย สดทายทำาพาสปอรตหาย เงนกไมม พาสปอรต

กไมม เรองมนยาว แตสดทายแลว อาตมาตองกลบไป

ทเมองหลวงของประเทศอหราน คอเมองเตหะราน

ไปอยทสถานตำารวจทงวนเลย ขนไปชน ๒ ใหไปชน ๔

ลงมาชน ๓ แบบนทงวน สดทายกบอกวาพาสปอรต

ของอาตมาหาย ตองไปขอใหม แลวเรากเดนออกจาก

สถานตำารวจ อยในเมองทไมรจกใคร เงนกไมม พาสปอรต

กไมม ไมมอะไรเลย อาตมาเดนสวนกบเดกวยรนคนหนง

เขาถามวา ‘Where do you come from?’ กตอบวา

‘From England.’ เขาถามตอวา ‘Would you like to

come and live in my house and teach me English?’

105

เรากตอบวา ‘Yes.’ พอแมของเดกกเลยรบอาตมาเขามา

เปนลกเลย เขาตนเตนทมชาวตางชาตมาเปนลกเขา

มาอย รวมกนในครอบครวเขา แมของเดกชอเมธกบ

พสะใภหายไป ๒-๓ ชวโมงเพอทำากบขาวตอนรบแขก

ผมเกยรต อาตมากนงคอย หวอยเหมอนกน ชวงนน

อาตมาทานเจมาเปนป สดทายเขาเดนนำาอาหารเขามา

อาหารทพเศษสดยอดทเขาภาคภมใจมาก คอสมองแพะ

เราจะอาเจยนเลยนะ เพราะแมจะเคยทานเนอสตว

ตอนเดกๆ แตยงไมเคยกนพวกสมองนะ นมาเปนจานใหญ

เลย แลวเขาทำาเพอเราโดยเฉพาะดวย เราจะทำาอยางไรด

ตองกดฟนบงคบตวเองใหทาน ทงๆ ทนกจะอาเจยน

เพราะเขาทำาใหเราดวยนำาใจ เรากซาบซงในนำาใจเขา

เราตองเอาชนะความรสกของเรา ถาจะถามวาชอบไหม

ไมชอบเลย ไมชอบมาก แลวเราไมไดทานเนอสตวมา

เปนปดวย แตในวนนน เราจะเอาความรสกชอบไมชอบ

เปนหลกไมได

อาตมาอยกบครอบครวนตง ๓-๔ เดอน ตอมากได

งานสอนภาษาองกฤษในบรษทดวย นงรถไปบานคนนน

คนน ได เรยนร ว ถชวตของคนอหราน พชายของ

เดกคนนนมบรษทรถพยาบาลเอกชน ถาคนมสตางค

เกดอบตเหตแลวอยากจะยายจากโรงพยาบาลของรฐ

106

มาโรงพยาบาลเอกชน กจะโทรมาใหเราไปรบไปสง บางท

ไปรบคนจากบานจากคอนโดฯ ไปโรงพยาบาล บางทต ๑

ต ๒ กมโทรศพทมาตาม เรากตองตนไปบรการ อาตมา

เปนคนหามเตยงพยาบาล บางทกไปรบศพทใสอยในตเยน

เอาไปไวทปาชา รสกเปนประสบการณทดมากสำาหรบ

คนอาย ๑๘ ป นนอกเรองหนอย แตวาเรมตนดวย

เรองอาหารการกน กอยาไปสำาคญมนหมายมาก เรองชอบ

ไมชอบอยาไปสนใจมนเลยจะดกวา

107

108

หนอยากทราบวาเหตใดทานอาจารยถงมา

บวชเปนพระทประเทศไทยเจาคะ?

๓๓.

109

หลงจากการเดนทางหาประสบการณชวตในเอเชย

ในอนเดย ในอหรานถง ๒ ป อาตมากกลบไปประเทศ

องกฤษ กรตววาไมอยากเขามหาวทยาลยแลว แตอยาก

จะศกษาและปฏบตธรรม เพยงแตยงไมทราบวาจะศกษา

ปฏบตธรรมในรปแบบใด ตอนนนอาตมาไดยนกตตศพท

ของอาจารยวปสสนาคนหนง อาตมาจงไดสมครเขาคอรส

วปสสนาเปนครงแรกในชวต อาจารยทสอนคอรสน

ทานเปนฆราวาส แตทานเคยบวชเปนพระในประเทศไทย

ได ๖-๗ พรรษา ระหวางการบรรยายธรรม อาจารยคนน

มกจะเลาถงประสบการณสมยบวชเปนพระในเมองไทย

อาตมาฟงแลวกสะดงวา ชาวองกฤษสามารถบวชเปน

พระในเมองไทยได เมอฟงทานเลาถงวถชวตของ

พระสงฆในวดปา รสกวานคอสงทเราแสวงหามาตลอด

๒ ป ใชแลวๆ กเลยตงใจวาจะไปบวชทประเทศไทย

พอดระหวางการเตรยมเดนทาง กไดยนกตตศพทของ

ทานอาจารยสเมโธ และคณะศษยทกำาลงจำาวดอยท

กรงลอนดอน และกำาลงหาทสรางวดปา เพอนอาตมา

ตอบ

110

กแนะนำาวา ถาจะไปเมองไทยนาจะไปขอคำาแนะนำาจาก

พระฝรงทกรงลอนดอน อาตมาจงมโอกาสไปนมสการ

ทานอาจารยสเมโธ พอดชวงนนทานมปญหา ทานจะไป

ตางจงหวดแลวยงมพระอยทวหารในกรงลอนดอน ๒ รป

แตไมมปะขาวดแล เพราะปะขาวปวยหรอไมอย

ทานอาจารยสเมโธจงขอใหอาตมาอยตอ ใหคางคน

๒-๓ คนเพอชวยดแลพระ อาตมาบอกวายนด ระหวาง

ทดแลพระสงฆ กไดทราบวาเดอนหนาทานจะยายไป

อยตางจงหวด จะไปจำาพรรษาทตางจงหวดเปนครงแรก

แลวทานกชวนวา ทำาไมไมจำาพรรษากบพวกทานกอนถง

คอยไปเมองไทยตอนปลายป ถาไปตอนปลายป อากาศ

จะดกวา จะไมรอน ฟงแลวกนาจะด แตเราจะไปไดหรอ

ปรากฏวาททพระจะไปจำาพรรษา เปนทของเศรษฐ

ชาวพมาทมปราสาทอยในชนบทแถวเมองออกซฟอรด

เขานมนตพระภกษ สามเณร และปะขาวไปจำาพรรษา

แตถามโยมไปเขาจะเกบเงน และเกบเยอะดวย อาตมา

กบอกวา ‘โอ ถาอยางนนกคงไปไมไดหรอก เพราะไมม

สตางค มแคพอซอตวเครองบนไปเมองไทยเทานน’

พระรปหนงจงออกความคดเหนวา ‘ถาอยางนนกบวช

เปนปะขาวสจะไดไปฟร’ อาตมาถามวา ‘ปะขาวเปน

อยางไร ไมเขาใจ’ ทานตอบวา ‘ปะขาวกตองโกนผม

111

และถอศล ๘’ ‘แคนนเองหรอ’ อาตมากโกนหววนนนเลย

อาตมาจงไดบวชเปนปะขาวเพราะเสยดายเงน เมอไป

จำาพรรษาอยกบทาน กกราบรปหลวงพอชาทกวน

ฟงพระอาจารยสเมโธและพระเณรเลาถงวดหนองปาพง

และวดปานานาชาตทกวนๆ จงเกดศรทธา อยากจะมอบ

กายถวายชวตกบหลวงพอชา ปนน พ.ศ. ๒๕๒๑ หลงออก

พรรษาจงไดเดนทางมาเมองไทยแลวก Live happily

ever after. จบ

112

เลขมาตรฐานสากลประจำาหนงสอ ๙๗๘-๖๑๖-๗๙๓๐-๐๖-๐

พมพครงท ๑: ธนวาคม ๒๕๕๘ จำานวน ๔,๕๐๐ เลม

หนงสอเลมนจดทำาโดย มลนธปญญาประทป

ตนฉบบเนอห�: อาสาสมครผถอดเสยงธรรมะ

ผเรยบเรยง: ศรวรา อสสระ, ดร.วทต รชชตาตะนนท, บบผาสวสด รชชตาตะนนท,

กรณกาญจน จรพลธนกล, วภว บรพาเดชะ, วรรณวนช บรพาเดชะ

ภ�พปกและภ�พประกอบ: ภทรดา ประสานทอง

ศลปกรรม: กรต เงนม, พนดา มเดช

พสจนอกษร: เบญจวรรณ แกวสวาง

พมพท: บรษท โรงพมพอกษรสมพนธ (๑๙๘๗) จำากด

โทรศพท ๐ ๒๔๒๘ ๗๕๐๐

ดำ�เนนก�รพมพ: บรษท คว พรนท แมเนจเมนท จำากด

โทรศพท ๐ ๒๘๐๐ ๒๒๙๒

สงวนลขสทธ ห�มคดลอก ตดตอน หรอนำ�ไปพมพจำ�หน�ย

ห�กท�นใดประสงคจะพมพแจกเปนธรรมท�น โปรดตดตอ

มลนธปญญ�ประทป หรอ โรงเรยนทอส

๑๐๒๓/๔๗ ซอยปรดพนมยงค ๔๑ สขมวท ๗๑ เขตวฒน� กทม. ๑๐๑๑๐

โทรศพท ๐ ๒๗๑๓ ๓๖๗๔

www.thawsischool.com

www.panyaprateep.org

ถาม โดยชาวทอส

ตอบ โดยพระอาจารยชยสาโร

113

มลนธปญญาประทป

คว�มเปนม�

มลนธปญญาประทป จดตงโดยคณะผบรหารโรงเรยนทอส ดวยความรวมมอจาก

คณะคร ผปกครอง และญาตโยมซงเปนลกศษยพระอาจารยชยสาโร กระทรวงมหาดไทย

อนญาตใหจดทะเบยนเปนนตบคคลอยางเปนทางการ เลขททะเบยน กท.๑๔๐๕

ตงแตวนท ๑ เมษายน ๒๕๕๑

พระอาจารยชยสาโร

น�มเดม ฌอน ชเวอรตน (Shaun Chiverton)

พ.ศ. ๒๕๐๑ เกดทเกาะ Isle of Wight ประเทศองกฤษ

พ.ศ. ๒๕๒๑ รบศล ๘ เปนปะขาว จำาพรรษากบคณะพระอาจารยสเมโธ

ท Oakenholt ประเทศองกฤษ ออกพรรษาแลวเดนทางไป

ประเทศไทยเพอฝากตวเปนลกศษยหลวงพอชา

ทวดหนองปาพง จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ. ๒๕๒๒ บวชเปนสามเณร

พ.ศ. ๒๕๒๓ ในวนท ๓ มถนายน อปสมบททวดหนองปาพง โดย

พระโพธญาณเถร (หลวงพอชา สภทโท) เปนพระอปชฌาย

พ.ศ. ๒๕๒๙-๒๕๓๙ รองเจาอาวาสวดปานานาชาต จงหวดอบลราชธาน

พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๕ เจาอาวาสวดปานานาชาต

พ.ศ. ๒๕๔๕-ปจจบน ปลกวเวกท อาศรมชนะมาร อำาเภอปากชอง

จงหวดนครราชสมา

114

jayasaro.panyaprateep.org

วตถประสงค

๑. สนบสนนการพฒนาสถาบนการศกษาพทธปญญาทมระบบไตรสกขาของ

พระพทธศาสนาเปนหลก

๒. เผยแผหลกธรรมคำาสอนผานการจดการฝกอบรมและปฏบตธรรม และเผยแผ

สอธรรมะรปแบบตางๆ โดยแจกเปนธรรมทาน

๓. เพมพนความเขาใจในเรองความสมพนธระหวางมนษยและสงแวดลอม

สนบสนนการพฒนาทยงยน และสงเสรมการดำาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

๔. รวมมอกบองคกรการกศลอนๆ เพอดำาเนนกจการทเปนสาธารณประโยชน

คณะทปรกษ�

พระอาจารยชยสาโรเปนองคประธานทปรกษา โดยมคณะทปรกษาเปนผทรง

คณวฒในสาขาตางๆ อาท ดานนเวศวทยา พลงงานทดแทน สงแวดลอม

เกษตรอนทรย เทคโนโลยสารสนเทศ วทยาศาสตรสขภาพ การเงน กฎหมาย

การสอสาร การละคร ดนตร วฒนธรรม ศลปกรรม ภมปญญาทองถน

คณะกรรมก�รบรห�ร

มลนธฯ ไดรบเกยรตจาก รองศาสตราจารยนายแพทยปรดา ทศนประดษฐ

เปนประธานคณะกรรมการบรหาร และมคณบบผาสวสด รชชตาตะนนท

ผอำานวยการโรงเรยนทอส เปนเลขาธการฯ

ก�รดำ�เนนก�ร

มลนธฯ เปนผจดตงโรงเรยนมธยมปญญาประทปในรปแบบโรงเรยนบมเพาะ

ชวต เพอดำาเนนกจกรรมตางๆ ดานการศกษาพทธปญญาใหบรรลวตถประสงค

ของมลนธฯ ขางตน โรงเรยนตงอยทบานหนองนอย อำาเภอปากชอง จงหวด

นครราชสมา

มลนธฯ รวมมอกบโรงเรยนทอสในการผลตและเผยแผสอธรรมะแจกเปน

ธรรมทาน โดยในสวนของโรงเรยนทอสไดดำาเนนการตอเนองตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๕