Байгууллага дахь идэвхжүүлэлт буюу Мотиваци,...

Байгууллага дахь идэвхжүүлэлт

3/31/2009 http://gelegjamts.blogspot.com/

Менежментийн үндэс хичээл А.Гэлэгжамц

2009 он

Агуулга

Идэвхжүүлэлт:Идэвхжүүлэлт /Мотиваци/ түүний тухай ойлголтИдэвхжүүлэлтийн орчин үеийн онолуудИдэвхжүүлэлтийн агуулгын болон процессын онолуудын харьцуулалтИдэвхжүүлэлт ба урамшуулалт


Мотивацийн тухай ойлголт

Мотиваци:

Мотив:

гэдэг бол хүн өөрийн болонбайгууллагынхаа нэгдмэл зорилгодхүрэхийн тулд өөрийгөө болон бусдыгөдөөн түлхэх үйл ажиллагаа юм.

Харин хүнийг үйл ажиллагаанд өдөөн түлхэгчсэтгэлийн дотоод хүч, сэдлийг мотив гэнэ.


Үргэлжлэл...

Хүмүүсийг өдөөн түлхэх олон арга байдаг...

•Ташуур гамбирын арга /албадлага/

•Сэтгэл зүйд нөлөөлөх арга



Хүмүүсийг урамшуулахын тулд хүний хэрэгцээ, сонирхолыг харгалзах нь чухал. Хүнзорилгодоо хүрэх замаар өөрийн хэрэгцээгээ хангах, улмаар дараагийн шинэ хэрэгцээгээилрүүлэн цаашид хүрэх зорилгоо тодорхойлох маягаар тасралтгүй оргилт үйл ажиллагааявуулж байдаг.

•СОНИРХОЛ

•ХЭРЭГЦЭЭ

•УРАМШУУЛАЛ


Мотивацийн орчин үеийн онол

1. Агуулгын

2. Процессийн

хүний дотоод хэрэгцээнд тулгуурланмотивацийг тайлбарладаг. Голтөлөөлөгчид нь Абрахам Маслоу, ДэвидМаклеленда, Фрэдрих Герцберг нар юм.

хүний танин мэдэхүй аливаа үзэгдэлүйл явц, гадны нөлөөлөлийг хүлээнавах байдалд тулгуурлан тайлбарладаг.Уг онолын гол төлөөлөгч нь ПортерЛоулер юм.



Мотивацийн агуулгын онолууд:...........Мотивацийн агуулгын онолуудад хүний хэрэгцээг ерөнхийд нь хоёр ангилдаг.

1.Анхдагч: өмсөх, идэх, уух, унтах, амрах,амьсгалах г.м /Физиологийн хэрэгцээ/

2.Хоёрдогч: үйл ажиллагаандаа амжилт гаргахэрмэлзэл, хүндлүүлэх, хамт олондоо хамааралтайбайх, эрх мэдэлтэй байх г.м /өөрийн мөнчанараараа хүний оюун санаа, сэтгэл зүйнхэрэгцээг хэлнэ./



1. Америкийн эрдэмтэн судлаач А.Маслоу 1940-өөд оны үедхэрэгцээний шатлалын онолоо боловсруулан гаргажээ. Хүний олонянзын хэрэгцээг таван үндсэн ангилалд хувааж авч үзсэн.

Өөрийгөө илэрхийлэх

Хүндлүүлэх хэрэгцээ

Нийгмийн хэрэгцээ

Аюулгүй байдлын хэрэгцээ

Бие физиологийн хэрэгцээ



2. Дээд шатны хэрэгцээнд тулгуурласан мотивацын онолын өөр нэгзагвар бол Девид Макклелендын онол юм. Тэрээр дээд шатныдараах гурван хэрэгцээ байдаг гэж үзсэн.

1. Эрх мэдэлтэй байх хэрэгцээ

2. Бүтээмжтэй байх хэрэгцээ /амжилтын/

3. Аль нэг зүйлд татагдаж байх /хамаарлын/



Эрх мэдэлтэй байх хэрэгцээ нь бусдад нөлөөлөх хүслээр илэрхийлэгдэг.Маслоугийн хэрэгцээний шатлалын хүрээнд ийм хэрэгцээ байхгүй ч гэсэнэнэ хүндлүүлэх ба өөрийгөө илэрхийлэх хэрэгцээтэй холбоотойгоор) илэрнэ.Амьдрал дээр эрх мэдлийн хэрэгцээ хүчтэй илэрсэн хүн ихэвчлэнудирдлагын хүрээнд ажилладаг байна.

БҮТЭЭМЖТЭЙ байх хэрэгцээ энэ нь хүндлүүлэх ба өөрийгөө илэрхийлэххэрэгцээнүүдийн завсарт байдаг байна. Хүний амжилтыг тунхагласнаар энэхэрэгцээ хангагдахгүй харин амжилттай дуусгах үйл явцаар хангагддаг.

ХАМААРЛЫН хэрэгцээ энэ хэрэгцээ нь хүмүүс танил нөхөдтэй байх, танилынхарилцаа тогтоох, бусдад тусламж үзүүлэх сонирхлоор илэрдэг. Энэхэрэгцээг заримдаа холбогдох хүчин зүйлдүүдийн хэрэгцээ ч гэж баснэрлэдэг. Хамаарлын хэрэгцээ ихтэй хүмүүсийг идэвхжүүлэхийн тулд тэдэнднийгэм, олон нийтийн чанартай ажил үүрэг, эрх мэдлийг санал болгоххэрэгтэй. Мөн удирдлагын зүгээс байгууллагын доторхи хувь хүн хоорондынхарьцааг нээлттэй чөлөөтэй байлгах тал дээр анхаарвал зохино.


3. Герц бергийн хоёр хүчин зуйлийн онол 1950-иад оны үед Америкийнсудлаач Фредерик Герцберг өөрийн ажилтнуудынхаа хамт өөр нэгзагварыг гаргасан байна. Тэд нэг томоохон чий будгийн пүүсийн 200инженер, конторын албан хаагчдаас "ажил үүргээ биелүүлсний дараахэдийд сэтгэл санаа тань амар болдог тухайгаа дэлгэрэнгүй бичнэ үү",“ажил үүргээ гүйцэтгэсний дараа хэдийд сэтгэл санаа тань тавгүй болдогтухайгаа бичнэ үү“ гэсэн асуултуудад хариулахыг хүссэн байна.

Герцберг судалгааны үр дүндээ тулгуурлан "Эрүүл axyйн хүчин зүйлс”,"мотиваци" /идэвхижүүлэгч/ гэсэн хоёр ойлголтыг тодорхойлсон байна.Эрүүл ахуйн хүчин зүйл нь ажил хийж байгаа орчин харин мотиваци болуг ажлын шинж чанар агуулгатай холбоотой гэж тодорхойлжээ.Герцбергийн тодорхойлсноор эрүүл ахуйн хүчин зүйл байхгүй эсвэлхангалттай түвшинд байхгүй бол хүн ажилдаа сэтгэл ханамжгүй байхболно. Ингэснээр хүний мотивийг бууруулна гэж үзсэн.




Эрүүл ахуйн хүчин зүйлүүд Идэвхижүүлэгчид

• Байгууллагын бодлого• Ажлын нөхцөл• Цалин хөлс• Дарга хамтран ажиллагч, бусад хүмүүстэй харьцах харьцаа

• Ажлын хяналт

• Ажлын амжилт• Албан тушаал ахих• Ажлын үр дүнг сайшаах• Өндөр хариуцлага хүлээлгэх

• Бүтээлч, ажил хэрэглэгч• Өсөх боломжууд

Идэвхижүүлэгч хүчин зүйлүүдийг хэрэглэснээр ажилтнууд урамшиж, үйлажиллагаа нь идэвхиждэг. Энэ нь байгууллагын үр ашгийг нэмэгдүүлж чадахюм гэж үзсэн.



Мотивацийн процессын онолууд:...........Энэ онол нь хүн тодорхой зорилгод хүрэхийн тулд хүчин чармайлтаа хэрхэн хувиарлахүйл хөдлөлөө хэрхэн сонгохтой холбоотой. Энд дараах 3 гол онол байдаг.

1. Хүлээлтийн онол

2. Шударга ёсны онол

3. Портер Лоулер нарын загвар



1. Хүлээлтийн онол: Энэ онолын гол төлөөлөгч нь Виктор Врум юм.Тэрээрхүний үйл явцын мотив нь зөвхөн хэрэгцээ биш гэж үзээд хүн үйлажиллагаанд нь тодорхой зүйлийг хүсэн хүлээж оролцдог гэж үздэг. Хүлээлтгэдэг нь болж байгаа үйл явцын үр дүнг урьдчилан таамаглаж өөртөө ямарнөлөөтэй болохыг тодохойлохыг хичээх үйл явц. үүнийг хүлээлт гэжойлгодог. Хүлээлтийн онолоор дараах 3 харьцааг авч үзсэн.

1. Хөдөлмөр зарцуулалт - үр дүн

2. Үр дүн - урамшуулал

3. Урамшуулал - урам



2. Шударга ёсны онол: Энэ онолоор хүмүүс зорилгодоо хүрэхийн тулдхүчин-чармайлтаа хэрхэн хуваарилах, чиглүүлэхийг тайлбарладаг.Шударга ёсны онолоор хүмүүс гаргасан хүчин чармайлтынхаа төлөөхүртсэн урамшууллаа бусад хүмүүсийнхтэйгээ харьцуулдаг бахарьцуулалтаар хэрэв тэгш бус байдал илэрвэл сэтгэл ханамжгүй байдалдордог гэж үздэг. Сэтгэл ханамжгүй байдалд орсон хүн тэрхүү тэнцвэргүйбайдлыг арилгахын тулд нэг бол урамшууллыг өөрчлөхийг хүснэ, эсвэлтухайн урамшууллын хэмжээнд тохируулан үйл ажиллагааныхаа эрчмийгсулруулж болно.

Уг онолын гол агуулга нь хүмүүс урамшуулал шагналыг өөрийн хөдөлмөрийн бодит үр дүнд багадсан гэж үзвэл үйл ажиллагааныхаа эрчмийг

сулруулдаг гэсэн дүгнэлт юм.



1. Портер-Лоулерийн загвар: Дээрх 2 онолын элементүүдийг багтаасанмотивацийн процессын иж бүрдэл шинжтэй загваруудыг Портер,Лоулер нар боловсруулжээ. Энэ загвар нь үр дүнтэй хөдөлмөрөөрхэрэгцээ хангагдана гэж үздэг. Энэ загварт зарцуулсан хүчин чармайлт,ойлголт, хүрсэн үр дүн. урамшуулал, ханамжийн түвшин гэсэн 5хувьсагч байна.

Портер Лоулерын онолоор бол хүрсэн үр дүнд ажилтны хүчин чармайлт түүний авъяас чадвар зан чанарын онцлог өөрийн үүрэг ролио

ухамсарласан байдал нөлөөлнө гэж үздэг.


Урамшууллын үнэ /1/

Хүчин чармайлт, шан харамжийн

холбооны үнэлэлт /2/

Хүчин чармайлт /3/

Шударгад тооцон хүлээн авсан урамшуулал /7/

Сэтгэл ханамж /9/

Дотоод урам /7а/

Гадаад урам /7б/

Авъяас билэг, зан /4/

Үр дүн ажлын гүйцэтгэл /6/

Ажилтны үүргийн үнэлэлт /5/

Портер-Лоулерийн загвар



Мотиваци ба урамшуулал:...........

Материаллаг

Материаллаг бус

Шагнал урамшууллын гүйцэтгэх үүрэг:

1. Эдийн засгийн үүрэг2. Нийгмийн үүрэг3. Ёс суртахууны үүрэг


Заавал судлах ном:•Н.Цэнд ба бус

Менежмент. УБ.: 2005., 497 хууд.•Т.Дорж, Ү.Чимэд

Менежемент. УБ.: 2000., 325 хууд.•Д.Болормаа

Менежмент. УБ.: 2001, 2008., 247 хууд•Б.Мөнхжаргал, Б.Амаржаргал

Менемент. УБ.: 2002., 323 хууд.•Ю.Адъяа

Менежментийн ухаан. УБ.: 2002., 291 хууд.•Н.Отгонбаяр

Менежмент. УБ.: 2006., 123 хууд.•П.Наранцэцэг

Монгол менежмент. уб.: 2003., 98 хууд.•Ч. Пүрэвдорж

Менежментийн удиртгал. УБ.: 2002., 291 хууд.•К.Боуман, М.Жаррет

Менежмент практикт. уб.: 2002., 271 хууд.•Менежментийн шинэ парадигма. уб.: 2005., 262 хууд.•Х.Пүрэвдагва

Менежерийн арга барил. УБ.: 1994., 147 хууд.•П. Мөнх, Б.Норжваанчиг

Менежмент. УБ.: 1997., 239 хууд.•Х.Лутчимэг

Менежмент менежерийн арга барил. УБ.: 2005., 217 хууд.

Менежментийн үндэс хичээл 1-р курсАшигласан ном

ДАРААГИЙН ЛЕКЦ-6 Удирдлагын зохион байгуулалт ...

Байгууллага дахь идэвхжүүлэлт буюу Мотиваци,...

Technology

Transcript of Байгууллага дахь идэвхжүүлэлт буюу Мотиваци,...