«µÀ£ï 2025 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ · ¥Àj«r...

PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ

«µÀ£ï 2025

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

-:vÀAiÀiÁj¹zÀªÀgÀÄ:-

PÀÈ¶ «eÁÕ£ÀUÀ¼À ªÀÄºÁ«zÁå®AiÀÄ, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

r¸ÉA§gï 2017

¥Àj«r

PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼À ¥ÀnÖ avÀæUÀ¼À ¥ÀnÖ ±À¨ÁÝxÀð PÉÆÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀnÖ

1. PÁAiÀÄðPÁj ¸ÁgÁA±À 2. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ ÉÆßÃl

2.1 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¹Üw 2.1.1 PÀÈ¶ 2.1.2 d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ 2.1.3 PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï 2.1.4 vÉÆÃlUÁjPÉ 2.1.5 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ C©üªÀÈ¢Þ 2.1.6 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ 2.1.7 gÉÃµÉä PÀÈ¶ 2.1.8 CgÀtÂåÃPÀgÀt 2.1.9 d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ 2.1.10 ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀVÎ ÀÄªÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

2.2 ¸ÁA¹ÜPÀ ZËPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ 2.3 zÉÃ±ÀzÀ°è£À EvÀgÉ gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÉPÀÖgÀ¯ï ÉAZïªÀiÁPïð 2.4 ªÀ®AiÀÄzÀ°è eÁUÀwPÀ ÉAZïªÀiÁPïð

3. ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ «±ÉèÃµÀuÉ 3.1 ÉPÀÖgïUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉ ZÁ®PÀUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉ

3.1.1 PÀÈ¶ G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.2 vÉÆÃlUÁjPÉ G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.3 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.4 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.5 gÉÃµÉä PÀÈ¶ G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.6 PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï G¥ÀªÀ®AiÀÄ 3.1.7 §eÉmï ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ RZÀÄðªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ

3.2 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ 3.2.1 PÀÈ¶ 3.2.2 d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ 3.2.3 PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï 3.2.4 vÉÆÃlUÁjPÉ 3.2.5 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É 3.2.6 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ 3.2.7 gÉÃµÉä PÀÈ¶

3.3 CAvÀgÀ «±ÉèÃµÀuÉ ( ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ, ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÁæzÉÃ²PÀ C ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼ÀÄ) 3.4 ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À GvÀÛªÀÄ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀAiÉÆÃ£ÀÄäR ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ 3.5 ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¥Á®ÄzÁgÀgÀ ÀªÀiÁ ÉÆÃZÀ£ÉUÀ½AzÀ M¼À£ÉÆÃlUÀ¼ÀÄ

3.5.1 PÀÈ¶

3.5.2 vÉÆÃlUÁjPÉ 3.5.3 d¯Á£ÀAiÀÄ£À 3.5.4 gÉÃµÉä PÀÈ¶ 3.5.5 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É 3.5.6 ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ 3.5.7 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ

4. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÁV «µÀ£ï 2025 4.1 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÁV «µÀ£ï ªÀgÀ¢ 4.2 ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ 4.3 ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ºÀ ÀÛPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ 4.4 ªÀiÁUÀð £ÀPÉëAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À 4.5 ¥ÀæªÀÄÄR sÁVÃzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á®ÄzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ 4.6 gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉ 4.7 ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ 4.8 ¥ÀæªÀÄÄR ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ

4.8.1 PÀÈ¶ 4.8.2 vÉÆÃlUÁjPÉ 4.8.3 d¯Á£ÀAiÀÄ£À 4.8.4 gÉÃµÉä PÀÈ¶ 4.8.5 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ 4.8.6 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ 4.8.7 ¤ÃgÁªÀj 4.8.8 PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï 4.8.9 CgÀtå 4.8.10 gÁdå ¥sÁªÀiïð «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 4.8.11 ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ 4.8.12 ÀÄgÀPÀëvÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ (§ ÉUÀ¼ÀÄ) 1.1.1 ¤ÃgÁªÀj 1.1.2 PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ 1.1.3 CgÀtå 1.1.4 ¸ÁªÀiÁ£Àå 1.1.5 UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ 1.1.6 PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄ 1.1.7 ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ 1.1.8 PÉJ¦¦E¹ 1.1.9 «zÀÄåZÀÒQÛ 1.1.10 PÉJ¸ïJ£ïrJA¹

PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼À ¥ÀnÖ

PÉÆÃµÀÖPÀ ÀASÉå «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄl ÀASÉå 2.1 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è d«ÄÃ£ÀÄ §¼ÉPÉAiÀÄ «£Áå À 2.2 ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ sÁgÀvÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ±ÉæÃtÂ, ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ

vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ

2.3 ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É 2.4 sÁgÀvÀzÀ°è É¼ÉAiÀÄÄªÀ É¼ÉUÀ¼À eÁUÀwPÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÄ 3.1 ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ RZÀÄðªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ (2016-17) ªÀÄvÀÄÛ 2017-18£ÉÃ ¸Á°UÉ §eÉmï

ºÀAaPÉ

4.1 fJ¸ïr¦AiÀÄ ªÁ¶ðPÀ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀ É ÉUÀ¼À°è£À fr¦ (2011-12)

4.2 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è J£ïJ¸ïr¦AiÀÄ É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯ÁzÁAiÀÄ 4.3 2022 ªÀÄvÀÄÛ 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À ¥Àæ ÀÄÛvÀ

ªÀÄvÀÄÛ C¥ÉÃQëvÀ ¹Üw

4.4 ««zsÀ É¼ÀªÀtÂUÉ ZÁ®PÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ ÀÆZÀPÀUÀ¼ÀÄ 4.5 gÉÊvÀgÀ ªÁ¶ðPÀ DzÁAiÀÄzÀ°è C¥ÉÃQëvÀ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ

avÀæUÀ¼À ¥ÀnÖ

avÀæ ÀASÉå «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄl ÀASÉå 2.1 fJ¸ïr¦ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀzÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ, PÀÈ¶ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ

fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶AiÀÄ ¥Á®ÄzÁjPÉ

2.2 ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è ¥sÁªÀiïð ºÀÆrPÉUÀ¼ÀÄ (®PÀë ÀASÉåUÀ¼À°è) 2.3 ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è ¥sÁªÀiïð ºÀÆrPÉUÀ¼ÀÄ (¥ÀæzÉÃ±À ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è)

C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼À ¥ÀnÖ

avÀæ ÀASÉå «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄl ÀASÉå 1 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶AiÀÄ E¼ÀÄªÀj CAvÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼ÀÄ 2 GvÀÛªÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À

¤ÃgÁªÀj/ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀ ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀjUÀ¼À ¹ÜwUÀ¼ÀÄ (2007-08, 2010-11 ªÀÄvÀÄÛ 2013-14)

3 2025gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À GzÉÝÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj

4 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À ¥Àæ ÀÄÛvÀ À¤ßªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ²vÀ ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj

5 2025PÉÌ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À UÀÄjUÀ¼ÀÄ 6 2025PÉÌ £ÉÃgÀ ¸ÁÖPï GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À UÀÄjUÀ¼ÀÄ 7 2025PÉÌ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ UÀÄjUÀ¼ÀÄ 8 2025PÉÌ gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄrAiÀÄ°è£À UÀÄjUÀ¼ÀÄ 9 2025PÉÌ d¯Á£ÀAiÀÄ£ÀzÀrAiÀÄ°è£À UÀÄjUÀ¼ÀÄ 10 2001 ªÀÄvÀÄÛ 2015gÀ £ÀqÀÄªÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ ««zsÀ f ÉèUÀ¼À°è

§gÀ/d®PÁëªÀÄzÀ DªÀvÀð£É

11 2017-18gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è SÁj¥sï É¼ÉUÀ½UÉ PÀ¤µÀÖ ÉA§® É É (JAJ¸ï¦) ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃ£À¸ïUÀ¼ÀÄ

12 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è f¯ÁèªÁgÀÄ PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðZÀj¹zÀ PÉëÃvÀæ

±À¨ÁÝxÀð PÉÆÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀnÖ.

AE Advance Estimates

APMC Agricultural Produce Market Committee

ARYA Attracting and Retaining Youth in Agriculture

ATMA Agriculture Technology Management Agency

CACP Commission for Agricultural Costs and Price

CB Cows Cross Bred Cows

CCSAMMN Climate Change and Sustainable Agriculture: Monitoring, Modeling and

Net working

CHD Comprehensive Horticulture Development

DFL Disease Free Layings

EMPRI Environment Management and Policy Research Institute

e-NAM Electronic National Trading Market

EXIM Export Import Policy

FCV Flu Cured Virginia

FPO Farmer’s Produce Organization

FRE First Revised Estimates

GDP Gross Domestic Product

GOK-CGIAR Govt. of Karnataka-Consortium of Group on International Agricultural

Research

GOMUL Gulbarga Milk Producers Union

GSDP Gross State Domestic Product

HOPCOMS Horticulture Produce Cooperative Marketing Society

HYV High Yielding Varieties

ICAR Indian council of Agricultural Research

IWMP Integrated Watershed Management Programme ISO International Organisation for Standardisation

IT Information Technology

K2O Potash

KAPC Karnataka Agriculture Price Commission

KAPPEC Karnataka Agricultural Produce Processing and Export Corporation

KBB Karnataka Bio-diversity Board

KEB Karnataka Electricity Board

KLCDA Karnataka Lake Conservation and Development Authority

KMF Karnataka Cooperative Milk Federation

KSAPCC Karnataka State Action Plan on Climate Change

KSCZMA Karnataka State Coastal Zone Management Authority

KSHDA Karnataka State Horticulture development Agency

KSNDMC Karnataka State Natural Disaster Monitoring Centre

KSPCB Karnataka State Pollution Control Board

MNAIS Modified National Agricultural Insurance Scheme

MPCS Milk Producers Co-operative Societies

MSP Minimum Support Price

N Nitrogen

NAIS National Agricultural Insurance Scheme

NECC National Egg Co-ordination Committee

NFSM National Food Security Mission

NHM National Horticulture Mission

NMFP National Mission on Food Processing

NMOOP National Mission of Oilseeds and Oil Palm

NMSA National Mission for Sustainable Agriculture

NPBBD National Project on Bovine Breeding and Dairy Development

NSDP Net State Domestic Product

NTFPs Non Timber Forest Products

OFWM On Farm Water Management

P2O5 Phosphorus

PMKSY PradhanaMantriKrishiSinchayeeYojana

PPP Public Private Partnership

PPP-IAD Public Private Partnership for Intensive Agriculture Development

RAD Rainfed Area Development

ReMS Rashtreeya electronic Marketing Services

RIDF Rural Infrastructure Development Fund

RKVY RashtreeyaKrishiVikasaYojana

RO Reverse Osmosis

SC/ST Schedule Cast/schedule Tribe SEIAA State Environment Impact Assessment Authority

SF/MF Small Farmers/Marginal Farmers

SHM Soil Health Management

SRE Second Revised Estimates

TAPCMS Taluk Agricultural Produce Co-operative Marketing Societies

TN Tamil Nadu

USA United States of America

WBCIS Weather Based Crop Insurance Scheme

WTO World Trade Organisation

1

1. ¸ÁgÁA±À

PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ EvÀgÉ ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ½VAvÀ ºÉaÑ£À MlÄÖ DAvÀjPÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À vÀ Á DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ, DzÀgÉ f¯ÉèUÀ¼À°è MlÄÖ DAvÀjPÀ GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À vÀ Á DzÁAiÀÄzÀ°è ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀ C ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð ÀÄwÛzÉ.

UÁæ«ÄÃt d£À ÀASÉåAiÀÄ vÀ Á DzÁAiÀÄªÀÅ (gÀÆ. 33444)[1] gÁdåzÀ ÀgÁ Àj vÀ Á DzÁAiÀÄzÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ 1/5 sÁUÀzÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ ÉAUÀ¼ÀÆj£À (£ÀUÀgÀ) d£À ÀASÉåAiÀÄ 1/8 sÁUÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄzÉ. UÁæ«ÄÃt d£À ÀASÉåAiÀÄ

DzÁAiÀÄªÀÅ ºÉZÀÑzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, §ºÀÄvÉÃPÀ f¯ÉèUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä ¸ÁzsÀå«®è. DzÀgÉ, UÁæ«ÄÃt d£À ÀASÉåUÉ ¥ÀæªÀÄÄR DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®ªÁzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¹ÜgÀªÁzÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄgÀÄPÀ½ ÀÄªÀ §gÀUÁ®, C¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ºÀAaPÉ, ¤ÃgÁªÀj « ÀÛj ÀÄªÀ

«ÄwUÀ¼ÀÄ, £À² ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ, PÀ¼À¥É ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀå ªÀÄvÀÄÛ CªÉêeÁÕ¤PÀ UÀÄtªÀÄlÖ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À É¼ÀQ£À°è ÀªÁ¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è Cw ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄªÉAzÀgÉ §gÀUÁ®zÀ ¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£É. 2001jAzÀ 2015gÀªÀgÉUÉ MlÄÖ 15 ªÀµÀðUÀ¼À°è, ÀÄªÀiÁgÀÄ 24 f¯ÉèUÀ¼ÀÄ 6-10ªÀµÀðUÀ¼À°è §gÀUÁ®ªÀ£ÀÄß JzÀÄj¹ªÉ- ±ÉÃ. 80gÀµÀÄÖ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ §gÀUÁ®zÀ C¢üPÀ DªÀvÀð£ÀªÀ£ÀÄß ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ºÉaÑ£À É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ ( ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï ªÀÄvÀÄÛ PÀ§â£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹) EvÀgÉ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, sÁgÀvÀzÀ°è 7 jAzÀ 14£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÄÝ, DzÀgÀÆ EzÀÄ ÀÆAiÀÄðPÁAw, ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À, PÀqÀ É, vÉÆUÀj, MgÀmÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, FgÀÄ½î, £É®UÀqÀ É, PÀ§Äâ ªÀÄvÀÄÛ vÀA¨ÁPÀÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ºÀ®ªÁgÀÄ É¼ÉUÀ¼À°è ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ 1 jAzÀ 4£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. F É¼ÉUÀ¼À ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄªÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ

¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ EzÀÄ ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå, C£ÉÃPÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À°è (D®ÆUÀqÉØ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹) PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼ÀÄ 4 jAzÀ 8£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±À ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼ÀÄ 2 jAzÀ 4£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À ªÀÄzsÉå EzÉ. ÀÆPÀëöä ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ÀjAiÀiÁV « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉëÃvÀæ É¼ÉUÀ½VAvÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼É ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß wÃªÀæUÉÆ½ À®Ä PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ ºÉaÑ£À ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß EzÀÄ vÉÆÃj ÀÄvÀÛzÉ.

PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼ÀÄ C¤jÃQëvÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃ. 64gÀµÀÄÖ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¤ÃgÁªÀj¬Ä®è¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, PÀ£ÁðlPÀ gÉÊvÀgÀÄ ªÀµÀð¥ÀÆwð ¤gÀAvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä vÉÆÃlUÁjPÉ, ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É, gÉÃµÉä PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄAvÀºÀ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀgÀ PÀqÉUÉ UÀªÀÄ£À ºÀj ÀÄªÀÅzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁVzÉ.

2025gÀ M¼ÀUÉ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑUÉÆ½¸À®Ä ÉÃPÁzÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ZÁ®PÀgÀÄ, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À ¥ÀæªÉÃ±À

ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀAUÀæºÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÄ, EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ, ºÉaÑ£À ¥Á¼ÀÄ©zÀÝ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À

GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ. CzÉÃ jÃw, EvÀgÉ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ GzÀåªÀÄzÀ UÁvÀææªÀ£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. gÉÊvÀgÀ ÀÄzsÁjvÀ DzÁAiÀÄPÉÌ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa ÀÄªÁUÀ, F ¥ÀæwÃ ZÁ®PÀgÀ°ègÀÄªÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¤AiÀÄvÁAPÀUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå.

1. LJ¸ïE¹AiÀÄ°è LJ¥sïJ¸ï ªÀiÁzÀjUÀ¼À ¥Àæ ÀÄÛw, PÀ£ÁðlPÀ PÀÈ¶ É É DAiÉÆÃUÀ, dÄ¯ÉÊ 2017

2

2016-17gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÁ¶ðPÀ §eÉmï gÀÆ. 21908 PÉÆÃnUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ J¯Áè «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÁzsÀå E¯ÁSÉUÀ½AzÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛªÉ, EzÀÄ 2017-18gÀ°è gÀÆ. 26441 PÉÆÃnUÉ KjPÉAiÀiÁUÀ°zÉ JAzÀÄ ¤jÃQë À ÁVzÉ. F AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀjUÉ ÀAUÀæºÀ ªÀÄvÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä ºÁUÀÆ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß ÀÄwÛªÉ. DzÀgÀÆ, CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ «±ÉÃµÀªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ E£ÀÆß ºÀ®ªÁgÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ JAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä sÁUÀzÀ°è ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥À®Ä DzÀ±Àð GvÁàzÀ£Á C sÁå ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

J¯Áè 30 f¯ÉèUÀ½AzÀ gÉÊvÀgÀÄ, DqÀ½vÀUÁgÀgÀÄ, «¸ÀûgÀuÁ PÁ«ÄðPÀgÀÄ, d£À¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ÉÃjzÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ¥Á®ÄzÁgÀgÀÄ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ

ºÉZÀÄÑ «©ü£ÀßªÁzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ.

PÀÈ¶AiÀÄ ÀA¥ÀÆtð ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À MmÁÖgÉ ªÀÄÄ£ÉÆßÃl

ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ fÃªÀ£ÁzsÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä ªÁvÁªÀgÀtzÀ ZÉÃvÀj¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiË¯Áå©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁjvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ eÁ®UÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À gÉÊvÀgÀ MmÁÖgÉ À§°ÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ.

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ ºÉZÀÑ¼À ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ±À, ÀÄzsÁjvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ½UÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ÀäzsÁgÀuÉ, GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ

ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ÀAUÀæºÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ EAvÀºÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ F ªÀÄÄ£ÉÆßÃlªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À ÁVzÉ.

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÁ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ±À MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, UÁæ«ÄÃt gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ºÉaÑ£À UÁæ«ÄÃt GUÁæt ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÀºÀj ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ GvÀÛªÀÄ ±ÉÃRgÀuÁ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ zÀgÀ ¤UÀ¢ «zsÁ£ÀUÀ¼À°è §zÀ ÁªÀuÉ vÀgÀ®Ä C£ÉÃPÀ gÀZÀ£ÁvÀäPÀ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÄA¢£À ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA¥À£ÀÆä® ÀgÀ§gÁfUÁV »A¢£À ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄA¥ÀÄ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ¤¢ðµÀÖ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæwÃ

GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.

2025gÀ M¼ÀUÉ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß AiÉÆÃf À®Ä PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À ««zsÀ ZÁ®PÀgÀÄUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ÀÄªÀiÁgÀÄ 28 ¥ÀæªÀÄÄR ¤ªÀðºÀuÁ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À ÁVzÉ.

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è 40% ºÉZÀÑ¼À ¸Á¢ü À®Ä GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è 18% ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ ¥sÀ À®Ä sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 18% ºÉaÑ ÀÄªÀ UÀÄj ºÉÆAzÀ ÁVvÀÄÛ. CzÉÃ jÃw, ¥À±ÀÄ PÉÃA¢ævÀ ¤ªÀé¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è 4.4%

ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è 3.1 ¥ÀlÄÖ ºÉZÀÑ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ°è 20-25% ºÉZÀÑ¼ÀªÁVzÉ. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è EAvÀºÀ É¼ÀªÀtÂUÉ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß gÀÆ.34443 jAzÀ 82663 PÉÌ 2025 gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ

ºÉaÑ ÀÄvÀÛªÉ. CAzÀgÉ 140% ¥ÀæUÀw, 2022 gÀ°è ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ¥ÀæUÀw 100% (gÀÆ. 68886 vÀ®Ä¥À®Ä) (PÉÆÃµÀ×PÀ 4.5)

ÀÄzsÁjvÀ gÀ ÀUÉÆ§âgÀ §¼ÀPÉ, ÀÆPÀëöä ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ²¥sÁgÀ ÀÄì ªÀiÁqÀ ÁzÀ ºÉZïªÉÊ«/ ºÉÊ©æÃqï ©ÃdUÀ¼À §¼ÀPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉUÀ½AzÀ F GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀ AiÉÆÃd£É ºÀ«ÄäPÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÀÅ, ÀÄzsÁjvÀ gÀ ÉÛ ¥ÀæªÉÃ±À, ºÉaÑzÀ ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ, UÀÄtªÀÄlÖPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆAqÀ zÀgÀ ¤UÀ¢ ªÀåªÀ ÉÜ, J¯Áè É¼ÉUÀ½UÉ PÀ¤µÀÖ ÉA§® É ÉAiÀÄ ¤UÀ¢, ÀA ÀÌgÀuÁ ¸Ë® sÀåPÁÌV ÀÄzsÁjvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß E½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ

ªÀÄzsÀå¹ÜPÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.

3

«¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÀÄÄ£ÉÆßÃl 2025 ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹PÉÆAqÀÄ, ªÀ¢üð¹zÀ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ, GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ fÃªÀ£ÁzsÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä JzÀÄgÁUÀÄªÀ ÀªÁ®ÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ««zsÀ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw À ÁVzÉ. EzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ ÀÆPÀÛªÁzÀ vÀAvÀæUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À ÁVzÉ. F vÀAvÀæUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀ À®ÄªÁV, 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¤¢ðµÀÖ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀæwÃ G¥À ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ ÉÃgÉ ÉÃgÉAiÀiÁV PÉ®ªÀµÀÄÖ ²¥sÁgÀ ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr À ÁVzÉ. ªÀiÁUÀð ÀÆa ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À

C£ÀÄµÁ×£ÀPÁÌV §eÉmï£À ºÉZÀÄÑªÀj CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ÀÆa À ÁVzÉ.

2. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ ÉÆßÃl 2.1. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À FV£À ¹ÜwUÀw: gÁdåUÀ¼À ¥ÉÊQ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ MlÄÖ DAvÀjPÀ GvÀà£ÀßzÀ°è (FV£À zÀgÀzÀ°è gÀÆ.1133194) £Á®Ì£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ Á ªÀÄÆ® DzÁAiÀÄzÀ°è (ªÀµÀðPÉÌ vÀ Á gÀÆ.159893 gÀAvÉ) DgÀ£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀÄªÀ DyðPÀvÉUÉ MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉ. E°è ªÀÄºÁgÁµÀÖç, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀiÁvÀæ gÁdåQÌAvÀ ªÀÄÄA¢ªÉ. CzÀgÀÆ, EvÀÛAzÉÆÝAzÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ UÁæ«ÄÃt PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤dªÁzÀ avÀætªÀ®è. PÀ£ÁðlPÀzÀ fJ¸ïr¦ ªÀÄvÀÄÛ vÀ Á ªÀÄÆ® DzÁAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄªÁVªÉ, ªÀÄÄRåªÁV EzÀÄ ÉAUÀ¼ÀÆj£À zÀÈqsÀªÁzÀ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À ÀÈ¶Ö ÀÄªÀ CUÁzsÀ ªÀiË®å¢AzÁV. PÀ£ÁðlPÀzÀ EvÀgÀ f¯ÉèUÀ¼À°è

PÀÈ¶AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV DyðPÀªÁzÀzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ fJ¸ïr¦AiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉAUÀ¼ÀÆjUÉ ºÉÆÃ° À®Ä ¸ÁzsÀå«®è. PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è£À KgÀÄ¥ÉÃgÁzÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À «©ü£Àß ªÀÄÆ® vÀ Á DzÁAiÀÄzÀAvÉ «©ü£ÀßªÁV «ªÀj¸À ÁUÀÄvÀÛzÉ.

2011-12 gÀ ¹ÜgÀ É ÉAiÀÄAvÁzÀgÉ, gÁdåzÀ fr¦UÉ PÀÈ¶ MmÁÖgÉ 14.5% PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀ PÀ¼ÉzÀ 10 ªÀµÀðUÀ¼À°è C¹ÜgÀ PÀÈ¶ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¹zÉ, EzÀÄ 2015-16 ªÀÄvÀÄÛ 2016-17gÀ°è vÀ Á -8.7% ªÀÄvÀÄÛ 1.5% gÀ¶ÖvÀÄÛ, DzÀgÉ, ÀªÀÄUÀæ É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÀÈ¶ ¥ÀæUÀw 4% CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉaÑgÀ ÉÃPÀÄ. É ÉAiÀÄ°è ¹ÜgÀvÉ, DºÁgÀ sÀzÀævÉ, DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ fÃªÀ£ÁA±ÀPÀÆÌ EzÀÄ vÀÄA¨Á ªÀÄÄRå. gÉÊvÀ ªÀUÀðzÀ ÀªÀÄUÀæ C©üªÀÈ¢ÞUÉ J¯Áè

C©üªÀÈ¢Þ « sÁUÀUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½ ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÀ±Àð£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ vÁAwæPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ºÀAZÀÄªÀÅzÀÄ, ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ¸ÀjAiÀiÁV CUÀvÀåvÉUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G½¢gÀÄªÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À CwÃ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÀjZÀAiÀÄzÀ sÉÃÃnUÀ¼ÀÄ. fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt E½AiÀÄÄwÛzÀÝgÀÆ (avÀæ 2.1), PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄ CwÃ zÉÆqÀØ GzÉÆåÃUÀ MzÀV ÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁV ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÉ.

4

avÀæ 2.1: fJ¸ïr¦AiÀÄ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀzÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ, PÀÈ¶ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶AiÀÄ ¥Á®Ä*

* : ¹ÜgÀ É ÉUÀ¼À°è (2011-12) PÀÈ¶AiÀÄ É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ fJ¸ïr¦AiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÁ É¼ÀªÀtÂUÉ, ªÀÄvÀÄÛ FV£À zÀgÀzÀ°è ¯ÉPÀÌ ªÀiÁrzÀAvÉ fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶AiÀÄ ¥Á®Ä

2. AiÉÆÃd£Á E¯ÁSÉ, PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ªÉÄÃ®Ä ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀzÀ ºÀtPÁ¹£À À«ÄÃPÉë, 2016-17

vÀ Á ªÀÄÆ® DzÁAiÀÄ AiÀiÁzÀVjAiÀÄ gÀÆ. 69,177 jAzÀ ÉAUÀ¼ÀÆj£À (£ÀUÀgÀ f¯Éè) gÀÆ. 2,86,198 ªÀgÉUÉ ªÁå¦¹zÉ. ªÀÄÆªÀvÀÄÛ f ÉèUÀ¼À°è 16 f ÉèUÀ¼À vÀ Á ªÀÄÆ® DzÁAiÀÄ gÀÆ. 1 ®PÀëªÀ£ÀÆß «ÄÃj®è. ( ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ 37%) ªÀÄvÀÄÛ 30 gÀ°è 11 f ÉèUÀ¼ÀÄ gÀÆ.1 jAzÀ gÀÆ.1.5 gÀµÀÄÖ vÀ Á ªÁ¶ðPÀ DzÁAiÀÄ ( ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ 55%) ºÉÆA¢ªÉ. F J¯Áè 27 f ÉèUÀ¼ÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV PÀÈ¶-ªÀÄÆ®zÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. F f¯ÉèUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ vÀPÀëtªÁV DUÀ ÉÃPÁVgÀÄªÀ PÉ® À.

DzÀgÉ, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è C¸ÁzsÁgÀt, KPÉAzÀgÉ ªÀÄgÀÄPÀ½¸ÀÄªÀ §gÀUÀ¼ÀÄ, CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ ÁUÀzÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ 60% sÁUÀ EAvÀºÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÉßÃ D±Àæ¬Ä¹zÉ. AiÀiÁªÁUÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ J¯Áè ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ zsÀgÀzÀ°è PÀæªÉÄÃt C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÁUÀ, §gÀzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄzÀ É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀªÀÅ IÄuÁvÀäPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ G¥À ÀÆPÀÛ ºÀAvÀªÁzÀ -8.7 jAzÀ 1.5% £ÀÄß PÀ¼ÉzÀ MAzÀÄ zÀ±ÀPÀzÀ°è 5-6 ¨Áj vÀ®Ä¦zÉ. PÀ£ÁðlPÀPÉÌ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ zË§ð®å MAzÀÄ zÉÆqÀØ C¥ÁAiÀÄ. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ÉèÃ É¼ÉUÀ¼À ºÀªÁUÀÄtPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ Àé sÁªÀ, ¥À±ÀÄ¥Á®£É, CgÀtÂåÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉVAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀÄÄR.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è sÀÆ«ÄAiÀÄ §¼ÀPÉ

PÀ£ÁðlPÀ gÁdå 190.5 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï£ÀµÀÄÖ (PÉÆÃµÀ×PÀ 2.1) ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀgÀ°è 122.47 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï£ÀµÀÄÖ sÀÆ«Ä (64%) PÀÈ¶UÉ ® sÀå«zÉ. EzÀgÀ°è, 100.4 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï£ÀµÀÄÖ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¤dªÁVAiÀÄÆ PÀÈ¶ £ÀqÉ¢zÉ (2016-17 gÀ°è). G½zÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ ÀÄÛvÀ §AdgÀÄ, ±Á±ÀévÀ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä, PÀÈ¶ªÀiÁqÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ §¼ÀPÉ ¥ÀæzÉÃ±À JAzÀÄ «vÀj À ÁVzÉ. ºÉZÀÄÑPÀrªÉÄ 16% sÀÆ«Ä CgÀtå¢AzÀ DªÀj¹zÉ, DzÀgÉ CgÀtå PÉÃªÀ® zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ ²ªÀªÉÆUÀÎ, aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèUÀ¼À PÉ®ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ. G½zÀ J¯Áè f ÉèUÀ¼À°è CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt ¤®ðQë ÀÄªÀ¶ÖzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥sÀ À°£À ¸ÁAzÀævÉ 122%, EzÀÄ ÀÆa ÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ É¼ÉzÀ PÉÃªÀ® 22% sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ ªÀµÀðPÉÌ 22% JgÀqÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀé¼À ¤ÃgÁªÀj ªÀiÁrzÀ ¥ÀæzÉÃ±À 36.6 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï (PÀÈ¶ ªÀiÁrzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ 30%), MlÄÖ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À 41.9 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï. EzÀÄ ÀÆa ÀÄªÀAvÉ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ IÄvÀÄ«£À°è PÉÃªÀ® 5.3 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ¥ÀæzÉÃ±À ªÀiÁvÀæ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. MlÄÖ PÀÈ¶ ªÀiÁrzÀ

-10

-5

0

5

10

15

20

2013-14 2014-15 2015-16 2016-17

%fJ¸ïr¦ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ

%PÀÈ¶ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ

%fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶AiÀÄ ºÀAaPÉ

5

sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 64.8 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©üvÀªÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼À SÁvÀjAiÀÄ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ É¼É ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ C sÁå À«zÉ. ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥sÀ À°£À ¸ÁAzÀævÉ 123%. DzÀgÀÆ, CAvÀºÀ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ, PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉaÑ£À sÁUÀUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀÄ ªÀÄ¼É¤ÃgÀ£ÀÄß D±Àæ¬Ä¹zÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðzÀ°è MAzÉÃ É¼É É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. §zÀ° ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀiÁdzÀ CAvÀºÀ zÀÄ§ð® ªÀUÀðzÀªÀjUÉ ºÉaÑ£À ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄªÁzÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®, ÀªÀiÁdzÀ°è §qÀvÀ£ÀzÀ »rvÀ¢AzÀ CªÀgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀUÉ vÀgÀ®Ä RArvÀ CUÀvÀå.

PÉÆÃµÀ×PÀ 2.1: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ §UÉ[3]

«ªÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±À (®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è)

MlÄÖ sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±À 190.50

PÀÈ¶ UÀtwAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥sÀ À®Ä ªÀiÁrzÀ sÀÆ«Ä (2010-11) 121.49

CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À 30.73

PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ §¼ÀPÉ sÀÆ«Ä 14.61

§gÀqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ªÀiÁqÀzÀ sÀÆ«Ä 7.87

PÀÈ¶ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«Ä 4.09

UÉÆÃªÀiÁ¼ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ ÀVðPÀ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä 9.04

PÀÈ¶ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ §AdgÀÄ sÀÆ«Ä 15.82

EvÀgÀ 5.23

¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä 64

¤ªÀé¼À PÀÈ¶ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæzÉÃ±À- 2014-15 100.44

MlÄÖ PÀÈ¶ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæzÉÃ±À- 2014-15 122.47

¥sÀ À°£À ¸ÁAzÀævÉ (%) 122%

PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ©vÀÛ£É ªÀiÁrzÀ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¤ªÀé¼À ¥ÀæzÉÃ±À 83

¤ªÀé¼À ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À 2014-15 36.29

MlÄÖ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À 2014-15 41.86

¤ªÀé¼À ªÀÄ¼ÉAiÀiÁzsÁjvÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±À 64.15

MlÄÖ ªÀÄ¼ÉAiÀiÁzsÁjvÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±À 80.61

6

ªÀÄÄAUÁgÀÄ: ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ºÀAaPÉ PÀÈ¶AiÀÄ ºÀuÉ§gÀºÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À§®ÄèzÀÄ. EzÀÄ PÉÃªÀ® 64% PÀÈ¶ sÀÆ«Ä ºÉZÁÑV ªÀÄ¼ÉAiÀiÁzsÁjvÀªÁVzÉ JA§ MAzÉÃ PÁgÀtPÀÌ®è, §zÀ ÁV ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ zÉÆqÀØ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁzÀ PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á«UÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ wÃªÀæªÁV ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÉßÃ DzsÀj¹ªÉ. 2002 jAzÀ 2016 gÀªÀgÉUÉ ªÀÄgÀÄPÀ½¹zÀ §gÀ ¥Àj¹Üw, PÉ¼À zÀeÉðAiÀÄ £ÉÊ ÀVðPÀ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ F ªÀ®AiÀÄzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß UÀA©üÃgÀªÁV ¨Á¢ü¹vÀÄ. MmÁÖV, gÁdå GvÀÛgÀ M¼À£Ár£À ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ zÀQët M¼À£Ár£À PÉ®ªÀÅ sÁUÀUÀ¼À°è C¤¢üðµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ ªÀÄ¼É¬ÄAzÁV §gÀ ¥Àj¹Üw JzÀÄj ÀÄªÀAvÁ¬ÄvÀÄ. [4] gÁd¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ zÉÃ±ÀzÀ G½zÀ sÁUÀUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è §gÀzÀ DªÀvÀð£É ºÉZÀÄÑ. PÀÈ¶AiÀÄ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ d£ÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁdåzÀ°è 121 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï PÀÈ¶ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¤ sÁ¬Ä ÀÄwÛgÀÄªÀ 78,32,189 PÀÈ¶ PÀÄlÄA§UÀ½ªÉ ªÀÄvÀÄÛ f ÉèUÀ¼ÁzÀåAvÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀåvÁå ÀUÀ½ªÉ, (C£ÀÄ§AzsÀ 11), CªÀÅUÀ¼À°è, 60 ®PÀë PÀÈ¶ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ Cw ÀtÚªÀÅUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 40% zÀµÀÖ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ÀgÁ Àj PÀÈ¶ sÀÆ«Ä 0.48 ºÉPÉÖÃgï ¤AzÀ 1.41 ºÉPÉÖÃgï. 3. AiÉÆÃd£Á E¯ÁSÉ, PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ªÉÄÃ®Ä ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ, ºÀtPÁ ÀÄ À«ÄÃPÉë, PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀ 2016-17

4. ¯ÉÃRPÀjUÉ ÀAzÉÃ±À, PÉJ¸ïJ£ïrJªÀiï¹, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, É¥ÉÖA§gï, 2017 G½zÀ ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀÈ¶PÀgÀ d£À ÀASÉåAiÉÄÃ 8.2% sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EªÀgÀ ÀgÁ Àj PÀÈ¶ sÀÆ«Ä 14.71 ºÉPÉÖÃgï. gÁdåzÀ°èAiÉÄÃ ÀgÁ Àj »qÀÄªÀ½ CwÃ PÀrªÉÄ JAzÀgÉ 1.55 ºÉPÉÖÃgï.

2.1.1. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ÀgÁ Àj (CAzÀgÉ 2010-11 jAzÀ 2014-15 gÀªÀgÉUÉ) ªÀÄÆgÀÄ IÄvÀÄUÀ¼À°è- SÁj¥sï (69.20 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï),

gÀ© (30.30 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï) ªÀÄvÀÄÛ ÉÃ¹UÉ (5.90 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï) ¥sÀ À®Ä É¼ÉzÀ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä 105.40 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï. zÀªÀ À zsÁ£Àå, ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, JuÉÚ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀwÛ, PÀ§Äâ ªÀÄvÀÄÛ vÀA¨ÁPÀÄ EªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV 49%, 24%, 15%, 6%, 5% ªÀÄvÀÄÛ 1%, »ÃUÉ MlÄÖ ¥sÀ À°£À°è vÀªÀÄä ¥Á®£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼À, vÉÆUÀj, ÉAUÁ¯ï UÁæªÀiï , ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï EwÛÃZÉUÉ ºÉaÑ£À M®ªÀÅ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛªÉ. EzÉÃ ªÉÃ¼É, ÀÆAiÀÄð PÁAw, eÉÆÃ¼À, gÁV, £É®UÀqÀ É ªÉÆzÀ ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ M®ªÀÅ PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛªÉ. gÀ© ªÀÄvÀÄÛ SÁj¥sï É¼ÉUÀ¼À°è ºÉaÑ£À PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀåªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÉZÀÄÑªÀj PÀÈ¶ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀß

£ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ. gÁdåzÀ ºÉaÑ£À sÁUÀUÀ¼À°è ªÀÄ¼ÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ M¼À ºÀªÁªÀiÁ£À ÉÃ¹UÉAiÀÄ®è PÀÈ¶ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß PÀÄApvÀUÉÆ½¹ªÉ. CAzÁf£À ¥ÀæPÁgÀ 2013-14 gÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 97.50 ®PÀë l£ï zÀªÀ À zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ 12.50 ®PÀë l£ï ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåªÀ£ÀÄß PÀæªÀÄªÁV 124 ªÀÄvÀÄÛ 16 ®PÀë l£ïUÉ (PÀæªÀÄªÁV)«gÀÄzÀÞªÁV GvÁà¢ À ÁVvÀÄÛ. (C£ÀÄ§AzsÀ 2) JuÉÚ PÁ¼ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß 9.40 ®PÀë l£ï (UÀÄj 15 ®PÀë l£ï) JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß UÀÄjAiÀiÁzÀ 18.54 ®PÀë ÉÃ¯ïUÉ «gÀÄzÀÞªÁV 14.04 ®PÀë ÉÃ¯ï GvÁà¢ À ÁVzÉ. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ PÀÄApvÀªÀ£ÀÄß gÁdåzÀ ªÀÄÄRå sÁUÀUÀ¼À°è£À §gÀzÀ ¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÁå¦ ÀÄªÀ°è E½PÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ JAzÀÄ ºÉÃ¼À§ºÀÄzÀÄ.

sÀÆ«ÄAiÀÄ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ® ÀªÀiÁqÀ§®è »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ: gÁdåzÀ MlÄÖ 190.50 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, ¤ªÀé¼À ¥sÀ À®Ä É¼ÉzÀ sÀÆ«Ä, MlÄÖ ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 64% sÀÆ«ÄUÉ ÀªÀiÁ£ÁzÀ 100.44 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ«Ä. MlÄÖ ¥sÀ À®Ä É¼ÉzÀ sÀÆ«Ä 122.47 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï, CzÀgÀ°è 22.03 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï MAzÀÄ ¨ÁjVAvÀ ºÉZÀÄÑ

©wÛzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄÆ ÉÃjzÉ. EzÀjAzÀ ¥sÀ À°£À ¸ÁAzsÀævÉ 122% PÉÌ KgÀÄvÀÛzÉ. ÀÄªÀiÁgÀÄ 16% ¥ÀæzÉÃ±À CgÀtå sÀÆ«ÄAiÀiÁVzÀÝgÉ, 8% sÀÆ«Ä PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÉ §¼ÀPÉAiÀÄUÀÄwÛzÉ, 4% §AdgÀÄ sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ

PÀÈ¶ªÀiÁqÀzÀ eÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ 2% PÀÈ¶ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥Á¼ÀÄ©zÀÝ sÀÆ«Ä. ±Á±ÀévÀ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä, ªÉÄÃAiÀÄÄªÀ sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ«zsÀzÀ ªÀÄgÀzÀ É¼ÉUÀ¼ÀÄ MlÄÖ ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 6% eÁUÀªÀ£ÀÄß DªÀj¹PÉÆArªÉ. MlÄÖ sÀÆ«ÄAiÀÄ ÀÄªÀiÁgÀÄ 12% FV£À ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ §AdgÀÄ sÀÆ«ÄUÉ ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛªÀÄ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ

ºÀAaPÉ¬ÄAzÀ PÀ¼ÉzÀ ªÀµÀð¢AzÀ §AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. PÀÈ¶ d£ÀUÀtwAiÀÄ (2011) ¥ÀæPÁgÀ 100.44 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 78.32 ®PÀë PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½zÁgÀgÀÄ PÁAiÀÄðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. MlÄÖ »qÀÄªÀ½AiÀÄ 76.44% sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ Cw Àt¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 40.05% ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁAiÀiÁðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. ¸ÁzsÁgÀt ªÀÄzsÀåªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ MlÄÖ »qÀÄªÀ½AiÀÄ°èAiÀÄ°è 23.57% ¥Á®Ä ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±À 59.95%.

PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ (38.5 ®PÀëUÀ¼ÀÄ)ÀASÉåAiÀÄ Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. (53 jAzÀ 62 ®PÀë). PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ

ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ ÀtÚ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÉªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ DzÀgÉ CzÀÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖçQÌAvÀ PÀrªÉÄ. zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀ «¨sÁUÀzÀ®Æè, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀªÀgÀÄ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£ÀªÀgÀ£ÀÄß «ÄÃj ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄºÁgÁµÀÖçPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ (ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ PÀrªÉÄ sÁUÀzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ (18.5 ®PÀë¢AzÀ 30 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï). CgÉ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ°è F ªÀåvÁå À E£ÀÆß ºÉZÀÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÀÆ, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DAzsªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ, ºÁUÀÆ zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ gÁdåzÀ gÉÊvÀjVAvÀ PÀrªÉÄ sÀÆ«Ä ºÉÆA¢zÁÝgÉ.

avÀæ. 2.2: ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ (®PÀë ÀASÉåUÀ¼À°è)

avÀæ 2.3 : ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ (¥ÀæzÉÃ±À ®PÀë º

49

.84

15

.91

62

.66

11

.82

53

.06

38

.49

0

10

20

30

40

50

60

70

Cw ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ

0

20

40

60

80

100

120

Cw ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ

21

.6

22

.51

22

.92

26

.49

18

.51

7

ºÀAaPÉ¬ÄAzÀ PÀ¼ÉzÀ ªÀµÀð¢AzÀ §AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. PÀÈ¶ d£ÀUÀtwAiÀÄ (2011) ¥ÀæPÁgÀ 100.44 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 78.32 ®PÀë PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½zÁgÀgÀÄ PÁAiÀÄðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. MlÄÖ »qÀÄªÀ½AiÀÄ 76.44% sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ ¤ sÁ¬Ä ÀÄwÛzÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 40.05% ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁAiÀiÁðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. ¸ÁzsÁgÀt ªÀÄzsÀåªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ MlÄÖ »qÀÄªÀ½AiÀÄ°èAiÀÄ°è 23.57% ¥Á®Ä ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è

PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ (38.5 ®PÀëUÀ¼ÀÄ)5 , ªÀÄºÁgÁµÀÖç6, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ7 ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀÀASÉåAiÀÄ Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. (53 jAzÀ 62 ®PÀë). PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ

ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ ÀtÚ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÉªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ DzÀgÉ CzÀÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖçQÌAvÀ PÀrªÉÄ. zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀ «¨sÁUÀzÀ®Æè, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀªÀgÀÄ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£ÀªÀgÀ£ÀÄß «ÄÃj ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄºÁgÁµÀÖçPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ (26.5 ®PÀë¢AzÀ 51.3 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ CwÃ ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ PÀrªÉÄ sÁUÀzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ (18.5 ®PÀë¢AzÀ 30 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï). CgÉ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ°è F ªÀåvÁå À E£ÀÆß ºÉZÀÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÀÆ, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀtÚ, CgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ, ºÁUÀÆ zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ gÁdåzÀ gÉÊvÀjVAvÀ PÀrªÉÄ sÀÆ«Ä ºÉÆA¢zÁÝgÉ.

avÀæ. 2.2: ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ (®PÀë ÀASÉåUÀ¼À°è)

avÀæ 2.3 : ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ (¥ÀæzÉÃ±À ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è)

10

.26

0.2

11

.82

6.5

3

0.1

7

36

.06

31

.39

0.8

7

21

.38

17

.78

0.6

8

¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ CgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ

zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ

¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ CgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ

zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ

33

.82

3.0

416

.44

22

.03

3.5

51

.27

10

9.8

9

13

.383

0.2

62

.97

9.9

4

ºÀAaPÉ¬ÄAzÀ PÀ¼ÉzÀ ªÀµÀð¢AzÀ §AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è E½PÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. PÀÈ¶ d£ÀUÀtwAiÀÄ (2011) ¥ÀæPÁgÀ 100.44 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 78.32 ®PÀë PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½zÁgÀgÀÄ PÁAiÀÄðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. MlÄÖ

Ú gÉÊvÀgÀÄ ¤ sÁ¬Ä ÀÄwÛzÁÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 40.05% ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÁAiÀiÁðZÀj ÀÄwÛzÁÝgÉ. ¸ÁzsÁgÀt ªÀÄzsÀåªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ MlÄÖ »qÀÄªÀ½AiÀÄ°èAiÀÄ°è 23.57% ¥Á®Ä ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CªÀÅUÀ¼À

ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À8 ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. (53 jAzÀ 62 ®PÀë). PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ

ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ ÀtÚ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÉªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ DzÀgÉ CzÀÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖçQÌAvÀ PÀrªÉÄ. zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀ «¨sÁUÀzÀ®Æè, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀªÀgÀÄ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£ÀªÀgÀ£ÀÄß

26.5 ®PÀë¢AzÀ 51.3 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ CwÃ ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ PÀrªÉÄ sÁUÀzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ (18.5 ®PÀë¢AzÀ 30 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï). CgÉ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀ°è F ªÀåvÁå À E£ÀÆß ºÉZÀÑUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÀÆ, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀtÚ, CgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ, ºÁUÀÆ zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ gÁdåzÀ gÉÊvÀjVAvÀ PÀrªÉÄ sÀÆ«Ä ºÉÆA¢zÁÝgÉ.

DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À

vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ

ªÀÄºÁgÁµÀÖç

PÀ£ÁðlPÀ

DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À

vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ

ªÀÄºÁgÁµÀÖç

PÀ£ÁðlPÀ

8

ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ºÀAaPÉ: 2015gÀ°è MlÄÖ RZÁðzÀ UÉÆ§âgÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt 44.62 ®PÀë l£ï JAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÉ. CAzÀgÉ MAzÀÄ ºÉPÉÖÃgï PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÉ CAzÁdÄ 96.5 PÉf £ÉÊmÉÆæÃd£ï, 52.2 PÉ.f ¥sÁ ÀàgÀ ï ªÀÄvÀÄÛ 26.2 PÉf ¥ÉÆmÁ²AiÀÄªÀiï. EzÀjAzÀ ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹A¥ÀqÀuÉ zÀgÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ºÉPÉÖÃgïUÉ 175 PÉf JAzÀÄ CAzÁf À§ºÀÄzÀÄ. F CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ »A¢£À ªÀµÀðUÀ½VAvÀ Àé®à ºÉZÁÑzÀgÀÆ, MlÖgÉ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À §¼ÀPÉ vÉ®AUÁt (269 PÉf/ºÉPÉÖÃgï), ºÀgÁåt (220 PÉf/ºÉPÉÖÃgï) ªÀÄvÀÄÛ ©ºÁgÀ (220 PÉf/ ºÉPÉÖÃgï) VAvÀ UÀt¤ÃAiÀÄªÁV PÀrªÉÄ¬ÄzÉ.

««zsÀ É¼ÉUÀ¼À ©vÀÛ£É ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß, gÁdå PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÁgÀwÃAiÀÄ PÀÈ¶ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜUÀ¼À À«ÄwUÀ¼À (EArAiÀÄ£ï PËA¤ì¯ï D¥sï CVæPÀ®ÑgÀ ï j ÀZïð E£ï¹ÖlÆåmïì) ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁqÀ ÁUÀÄwÛzÉ. F ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ E¯ÁSÉ ¤ÃqÀÄªÀ ÉÃrPÉ ¥ÀnÖAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁdåPÉÌ ÉÃPÁzÀ ©vÀÛ£É ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¹ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ©vÀÛ£É ©ÃdUÀ¼À ¤UÀªÀÄ, gÁdå PÀÈ¶ «±Àé «zÁå¤®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÁgÀÄ SÁ ÀV ©Ãd ¥ÀÆgÉÊPÁ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, ©ÃeÉÆÃvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀAaPÉUÉ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ ¥ÀqÉ¢ªÉ.

2.1.2. d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ:

AiÀiÁªÀÅzÉÃ É¼ÉAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉ, ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÁzÀ £É® ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ, eÉÆvÉUÉ ¤ªÀðºÀuÁ C sÁå ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©üvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ vÀvÀéUÀ¼À DzsÁgÀzÀ°è ¥ÁæPÀÈwPÀ ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀAgÀPÀëuÉ, «PÀ À£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉ, ªÀÄ¼ÉAiÀiÁzsÁjvÀ PÀÈ¶AiÀÄ ¹ÜgÀvÉUÉ vÀÄA¨Á ªÀÄÄRå.

ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉUÉ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀjPÀ®à£É PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ UÀ½ ÀÄwÛzÉ. gÁdåzÀ MlÄÖ ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁzÀ 190.50 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è 129.70 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢ÞUÉ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ««zsÀ d¯Á£ÀAiÀÄ£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ªÀiÁZïð-2015 gÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÉÃ¼ÉUÉ E¯ÁSÉ 65.49 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ G½zÀ 64.21 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÀAvÀ ºÀAvÀªÁV DgÉÊPÉ ªÀiÁqÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ. d®§AzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ, ªÀÄ¼É¤Ãj£À PÉÆ¬ÄèUÉ ZÉPï qÁåªÀiïUÀ¼ÀÄ, PÉÆÃr CuÉPÀlÄÖ, PÀÈ¶ ºÉÆAqÀ, EAUÀÄ UÀÄAr ªÀÄvÀÄÛ £À®§AzïUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¥sÀ°vÁA±ÀªÁV d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ¬ÄAzÀ, gÉÊvÀgÀÄ d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ E®èzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ vÀªÀÄVgÀÄªÀ ¯Á sÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è, CªÀgÀ°è, C¯ÉÆèAzÀÄ §zÀ ÁªÀuÉ/ªÉÊ«zsÀåvÉ PÀAqÀÄ§AvÀÄ. PÀÈ¶¬ÄAzÀ PÀÈ¶-vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶-CgÀtÂåÃPÀgÀzÀvÀÛ ªÀÄ£À ÀÄì ªÀiÁrzÀgÀÄ C®èzÉ F gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄzÀ°è KjPÉ PÀAqÀÄ§AvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°è ªÁvÁªÀgÀtzÀ G£ÀßwÃPÀgÀtªÀÇ PÀAqÀÄ§AvÀÄ. d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À eÁj¬ÄAzÀ ªÀÄgÀÄvÀÄA§Ä«PÉ¬ÄAzÀ CAvÀdð®zÀ°è UÀt¤ÃAiÀÄ KjPÉ PÀAqÀÄ§AvÀÄ.

2.1.3. PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ:

gÁdåzÀ°è PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ MzÀV À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä 157 PÀÈ¶ GvÀà£Àß ªÀÄgÀÄPÀmÉÖ À«ÄwUÀ½ªÉ (J¦JªÀiï¹UÀ¼ÀÄ). PÀÈ¶ ªÀÄgÀÄPÀmÉÖ E¯ÁSÉ J¦JA¹UÀ¼À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉUÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À

ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÉÄÃ®Ä ÀÄÛªÁj £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. EzÀgÀ GzÉÝÃ±À PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÉÃ DVzÉ. J®ègÀ sÁUÀªÀ» ÀÄ«PÉAiÉÆA¢UÉ, ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðzÉÆA¢UÉ DgÀA©ü ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ°è §¼ÀPÉzÁgÀ ÉßÃ» PÀA¥ÀÆålgï ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt E¯ÁSÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À. E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄA¢gÀÄªÀ ÀªÁ®ÄUÀ½AzÀgÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÁå¥ÁgÀPÉÌ ÉÃPÁzÀ ºÉaÑ£À ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð ¥ÀÆgÉÊPÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è

¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉAiÀÄ SÁwæ, DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ÀàzsÁðvÀäPÀ É ÉAiÀÄ RavÀvÉ. F ¤nÖ£À°è, gÁdåzÀ J¯Áè J¦JA¹UÀ¼À°è ºÀAvÀºÀAvÀªÁV D£ï¯ÉÊ£ï ªÀiÁgÁl eÁjUÉ PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. D£ï¯ÉÊ£ï ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß 2015-16 £É ¸Á°£À°è 103 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è eÁjUÉÆ½ À ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ, 2015-16 jAzÀ gÁdåzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ E ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß (DgïEJªÀiïJ¸ï) 55 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è eÁjUÉÆ½ À ÁVzÉ, EzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ vÀªÀÄä É¼ÉUÀ½UÉ EgÀÄªÀ GvÀÛªÀÄ É ÉUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄÄªÀAvÁVzÉ. PÀ¤µÀ× ÉA§® É ÉUÀ¼À£ÀÄß 24 É¼ÉUÀ½UÉ eÁjUÉÆ½ À ÁVzÉ (2016-17)- UÉÆÃ¢ü, ¨Á°ð, PÀqÀ É, ¸Á¹ªÉ, vÉÆUÀj,

9

¸Á¹ªÉ, ¸Áå¥sÀèªÀgï, CQÌ (¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ J zÀeÉð), eÉÆÃ¼À (ºÉÊ©æqï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®ÝA¢), ÀeÉÓ, ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼À, gÁV, ºÉ ÀgÀÄ, G¢Ý£À ÉÃ¼É, £É®UÀqÀ É, ÀÆAiÀÄðPÁAw, ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï, J¼ÀÄî, ªÀÄvÀÄÛ PÀgÀ É, ºÀwÛ, PÉÆ§âj, («Ä¯ïUÉ, Er PÉÆ§âj), ¹¥ÉàvÉUÉzÀ vÉAV£ÀPÁ¬Ä, Ét§Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀ§Äâ (C£ÀÄ§AzsÀ 11).

2.1.4. vÉÆÃlUÁjPÉ

vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR sÁUÀªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ9 DyðPÀvÉUÉ §gÀÄªÀ DzÁAiÀÄzÀ°è vÉÆÃlUÁjPÉ 40% zÀµÀÄÖ ¥Á®Ä ºÉÆA¢zÉ. gÁdåzÀ

ºÀ®ªÀÅ Mt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉAiÀÄÄ PÀÈ¶ É¼ÉUÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÉ. vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 20.36 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï sÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°èªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¶ðPÀ GvÀà£Àß 9.39 ªÉÄnæPï l£ï.

gÁdåzÀ°è vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À ÀgÁ Àj ªÁ¶ðPÀ GvÁàzÀ£É ¥Àæw ºÉPÉÖÃgïUÉ 9.39 ªÉÄnæPï l£ï. gÁdåzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄªÀ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÁ¶ðPÀ ªÉÆvÀÛ ÀÄªÀiÁgÀÄ gÀÆ.35,307 PÉÆÃn. gÁdåzÀ fJ¸ïr¦AiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥Á®Ä 5.74%. zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ FgÀÄ½î ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆ É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀ 2 £ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. vÉAV£ÀPÁ¬Ä É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è 3 £ÉÃ ¸ÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è 2 £ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÉÃ jÃw UÉÆÃqÀA© GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁgÀÄ ºÁUÀÆ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è 4 £ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. ºÀtÄÚUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁgÀÄ 4 £ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è 5 £ÉÃ ¸ÁÜ£À ºÉÆA¢zÉ.

2.1.5. ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ

eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ªÀ®AiÀÄ UÁæ«ÄÃt gÉÊvÀgÀ DyðPÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ» ÀÄvÀÛzÉ, ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ vÀªÀÄä fÃªÀ£ÁA±ÀPÉÌ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©üvÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. PÀ£ÁðlPÀ 2.9 PÉÆÃn eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 5.3 PÉÆÃn PÉÆÃ½ ¸ÁPÁuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¥À±ÀÄUÀ¼À DgÉÆÃUÀå PÁ¥ÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁgÀuÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄUÀ¼À vÀ½ C©üªÀÈ¢ÞUÉ, ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÁ E¯ÁSÉ vÀ£Àß ¸ÁA¹ÜPÀ ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ C£ÉÃPÀ AiÀÄ±À¹éÃ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¹zÉ. gÁdåzÀ fJ¸ïr¦AiÀÄ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ ÉÃjgÀÄªÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ ¥Á®Ä 20.51%. sÁgÀvÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ½ ¸ÁPÁuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¥Á®Ä PÀæªÀÄªÁV 5.41% ªÀÄvÀÄÛ 7.33%. gÁdåzÀ°è eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw ZÀzÀgÀ Q¯ÉÆÃ «ÄÃlgïUÉ 151.21 ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ®PÀë d£À ÀASÉåUÉ 47,468 JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. gÁdåzÀ°è ºÁ°£À GvÁàzÀ£É 2013-14 gÀ°è 5.99 «Ä°AiÀÄ£ï ªÉÄnæPï l£ï ªÀÄvÀÄÛ 2014-15 gÀ°è 6.12 «Ä°AiÀÄ£ï ªÉÄnæPï l£ï DVvÀÄÛ. 2015-16 gÀ°è, gÁdåzÀ°è ºÁ°£À GvÁàzÀ£É 7.13 «Ä°AiÀÄ£ï ªÉÄnæPï l£ï DVvÀÄÛ.

eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ½ ¸ÁPÁuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß 4215 ¥À±ÀÄ¥Á®£Á ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, 668 ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ D ÀàvÉæUÀ¼ÀÄ, 1832 OµÀzsÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, 1509 ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¥À±ÀÄ¥Á®£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 176 ÀAZÁj ¥À±ÀÄ¥Á®£Á aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 30 ªÉÊzÀå±Á¯ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ªÀð» À ÁUÀÄwÛzÉ.

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀºÀPÁj ºÁ®Ä ªÀÄºÁªÀÄAqÀ½ (PÉJªÀiïJ¥sï) ÀA ÉÜ gÁdåzÀ UÁæ«ÄÃt ºÁ®Ä GvÁàzÀPÀjUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ É ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀjUÉ ±ÀÄzÀÞ ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÁ°£À GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢zÉ. PÀ£ÁðlPÀ ÀºÀPÁj ºÁ®Ä ªÀÄºÁªÀÄAqÀ½ ¢£ÀPÉÌ 56.80 ®PÀë °Ãlgï ºÁ®Ä ÀA ÀÌgÀuÉ ªÀiÁqÀ§®è 22 ºÁ®Ä ÀA ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ÀA ÉÜ 44 ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß

ºÉÆA¢zÀÄÝ 21.40 ®PÀë °Ãlgï ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¢£À 100 ªÉÄnæPï l£ï ºÁ°£À ¥ÀÄrAiÀÄ£ÀÄß GvÁà¢ À§®è 5 ºÁ°£À GvÀà£ÀßUÀ¼À qÉÊjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÉJªÀiïJ¥sï CzÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è 5 ¥À±ÀÄ DºÁgÀzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ CªÀÅ ¥Àæw wAUÀ¼ÀÄ 45,000 ªÉÄnæPï l£ï ¥À±ÀÄ DºÁgÀ vÀAiÀiÁj ÀÄvÀÛªÉ. F WÀlPÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ GvÁàzÀPÀvÉUÉ LJ¸ïM 9001/2000 ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ºÁ®Ä GvÁàzÀPÀjUÉ ¦üÃqï£À ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ, 13207 ºÁ®Ä ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÀiÁðZÀj ÀÄwÛzÀÄÝ , 23.38 ®PÀë gÉÊvÀgÀÄ ÀzÀ ÀågÁV £ÉÆÃAzÁªÀuÉUÉÆArzÁÝgÉ. CªÀgÀ°è 7.98 ®PÀë gÉÊvÀgÀÄ QæAiÀiÁ²Ã® ÀzÀ ÀågÀÄ.

10

9. vÉÆÃlUÁjPÁ E¯ÁSÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À ÀASÉåUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÉÆAzÀÄ £ÉÆÃl 2014-15

2.1.6. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ

«ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄ ªÀÄ£ÀÄµÀå¤UÉ CUÀvÀåªÁzÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¥ÁætÂd£Àå ¥ÉÆæÃnÃ£ï CA±ÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ºÉaÑ£À GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄvÀÛzÉ. «±Á®ªÁzÀ ÀªÀÄÄzÀæ, G¥ÀÄà¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À ¹»¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ, gÁdåzÀ°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdå 320 Q «ÄÃ GzÀÝzÀ ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ eÉÆvÉUÉ 27,000 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ sÀÆRAqÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±À, 5.65 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ««zsÀ M¼À£Ár£À

¹»¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ E¯ÁSÉUÉ «±Á®ªÁzÀ CªÀPÁ±À«zÉ. 8,000 ºÉPÉÖÃgï G¥ÀÄà¤Ãj£À ¥ÀæzÉÃ±À PÀÆqÀ ¹ÃUÀr/ «ÄÃ£ÀÄ ÀA¸ÀÌøwUÉ GvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±À MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ°è ÀÄªÀiÁgÀÄ 9.61 ®PÀë «ÄÃ£ÀÄUÁgÀjzÀÄÝ, CªÀgÀ°è 3.28 ®PÀë ªÀÄA¢ ÀªÀÄÄzÀæ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀÝgÉ, 6.33 ®PÀë «ÄÃ£ÀÄUÁgÀgÀÄ M¼À£Ár£À°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ ÀA§A¢ü¹zÀ ««zsÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVzÁÝgÉ. gÁdåzÀ°è 2014-15 gÀ°è MlÄÖ «ÄÃ¤£À GvÁàzÀ£É 6.13 ®PÀë l£ï DVvÀÄÛ. zÉÃ±ÀzÀ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, sÁgÀvÀ zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ G¥ÀÄà¤Ãj£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ°è 6 £ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ°è 8 £ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

2.1.7. gÉÃµÉä ¸ÁPÁuÉ

gÉÃµÉä ¸ÁPÁuÉ £ÀªÀÄä gÉÊvÀgÀÄ £ÀÆgÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ §gÀÄwÛgÀÄªÀ MAzÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÈwÛ. »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ gÉÃµÉä ¸ÁPÁuÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR eÉÆÃr ªÀÈwÛ. zÀQëtzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è £ÀÆgÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ÉÃ F ªÀ®AiÀÄ É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆAzÀÄwÛzÀÝgÀÆ, PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è F ªÀÈwÛ ºÀ®ªÀÅ GvÀÛgÀzÀ f¯ÉèUÀ½UÀÆ ºÀ§ÄâwÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É É¼ÉzÀÄ ÀA¥ÀÆtðªÁV gÉÃµÉä PÀÈ¶UÁV ªÀÄÄr¥ÁVnÖgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt, J¯Áè f¯ÉèUÀ¼À£ÀÆß ÉÃj CAzÁdÄ 91,492 ºÉPÉÖÃgï. gÁdå ÀÄªÀiÁgÀÄ 10,328 UÁæªÀÄUÀ¼À°è gÉÃµÉä ºÀÄ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß É¼É¹ 68,381 l£ï gÉÃµÉä UÀÆqÀÄ GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ. gÁdå ÀÄªÀiÁgÀÄ gÀÆ. 2 PÉÆÃnAiÀÄ PÀZÁÒ gÉÃµÉäAiÀÄ£ÀÄß gÉÃµÉä UÀÆqÀÄUÀ¼À ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ. EzÉÃ ªÉÃ¼É gÉÊvÀjUÉ 24 f¯ÉèUÀ¼À 54 gÉÃµÉä UÀÆqÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ±À«zÉ. ºÉaÑ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, PÉÆÃ¯ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ aPÀÌ§¼Áî¥ÀÄgÀ f¯Éè PÀqÉVzÀÝgÉ, G½zÉqÉ f¯ÉèUÉÆAzÀgÀAvÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½ªÉ.

2.1.8. CgÀtÂåÃPÀgÀt

J¯Áè §UÉAiÀÄ fÃªÀ ÀAPÀÄ®PÀÆÌ PÁqÀÄ CvÀåUÀvÀå. PÀ£ÁðlPÀ 43356 ZÀzÀgÀ Q¯ÉÆÃ «ÄÃlgï CgÀtå ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ gÁdåzÀ MlÄÖ ¨ËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 22.61% zÀµÁÖUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è, «ÄÃ À®Ä CgÀtåzÀ ¥ÀæªÀiÁt 15.48 %, gÀQëvÁgÀtå 1.85%, UÁæªÀÄ CgÀtå 0.03%, « sÀf ÀzÀ CgÀtå 5.23% ªÀÄvÀÄÛ SÁ ÀV CgÀtåzÀ ¥Á®Ä 0.03%. gÁdå 2001 gÀ À«ÄÃPÉëAiÀÄAvÉ 26,156 ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ (70%) zÀmÁÖgÀtåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ 2013 gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ EzÀÄ 21,956 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ (60%) UÉ E½¢zÉ, CzÀgÀ PÀ¼ÉzÀ 12 ªÀµÀðUÀ¼À°è 10% E½PÉ zÁR¯ÁVzÉ. DzÀgÀÆ, vÉgÉzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è 10,835 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ ¤AzÀ »rzÀÄ 14,176 ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ UÉ KjPÉAiÀiÁVzÉ. fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß G½ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ É¼É À®Ä, gÁdå ÀPÁðgÀ 4467 fÃªÀªÉÊ«zsÀåvÉ ¤ªÀðºÀuÁ À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄvï ºÀAvÀzÀ°è vÉgÉ¢zÉ.

fÃªÀªÉÊ«zsÀå ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß (zÉÃªÀ£ÀºÀ½î vÁ®ÆQ£À £À®Æèj£À°ègÀÄªÀ 400 ªÀµÀð ºÀ¼ÉAiÀÄzÁzÀ ºÀÄt ÉºÀÄ½AiÀÄ vÉÆÃ¥ÀÄ) C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ fÃªÀ£ÁA±À«gÀÄªÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀåUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¹ G½ À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÁUÀÄwÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ½UÉ (fÃªÀªÉÊ«zsÀå) GvÀÛªÀÄ ÀA¥ÀPÀð«gÀÄªÀ PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ¼À C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ D±ÀæAiÀÄªÁVzÉ.

gÁdåªÀÅ 5 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ/ ºÀÄ° ÀAgÀPÀëuÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 29 PÁqÀÄ¥ÁætÂUÀ¼À C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀÄ gÁdåzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 21.97 % CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±À, CAzÀgÉ 9526.03 ZÀzÀgÀ Q¯ÉÆÃ «ÄÃlgï ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀ¹gÀÄªÀtð PÁqÀÄUÀ½AzÀ »rzÀÄ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀªÀgÉUÀÆ ºÀgÀrzÉ. EªÀÅ ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¥Àj ÀgÀ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ Á£ÀzÀ CAa£À°ègÀÄªÀ VqÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ÀÄªÀiÁgÀÄ 6072 PÁqÁ£É ªÀÄvÀÄÛ 406 ºÀÄ°UÀ¼ÉÆA¢UÉ, PÀ£ÁðlPÀ zÉÃ±ÀzÀ Éè PÁqÁ£É/ºÀÄ° ÀASÉåAiÀÄ°è ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. À Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ°è EzÀÄ ²æÃªÀÄAvÀªÁVzÀÄÝ, ÀÄªÀiÁgÀÄ 4500 eÁwAiÀÄ ºÀÆ©qÀÄªÀ À ÀåUÀ¼ÀÄ, 500 eÁwAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, 120 eÁwAiÀÄ

11

ÀjÃ ÀÈ¥ÀUÀ¼ÀÄ, 70 eÁwAiÀÄ PÀ¥ÉàUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 800 eÁwAiÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. C sÀAiÀiÁgÀtåUÀ½UÉ sÉÃn ¤ÃqÀÄªÀªÀgÀ°è 98% ªÀÄA¢ ÀÜ½ÃAiÀÄgÉÃ DVzÀÄÝ, 2% ªÀiÁvÀæ «zÉÃ²AiÀÄgÀÄ.

gÁdåªÀÅ CgÀtå ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½UÉ ««zsÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉÆ½ ÀÄwÛzÉ. CgÀtå ªÀÄgÀ, OµÀ¢üÃAiÀÄ À ÀåUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀzÀ ºÉÆgÀvÁzÀ PÁr£À GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÃAiÀÄÄ, ¥ÀÄ£À¤ðªÀiÁt ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, EAUÁ®zÀ »ÃjPÉÆ¼ÀÄî«PÉ ªÀÄÆ®ªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, gÁdåzÀ fJ¸ïr¦UÉ CgÀtå ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÉÆqÀÄUÉ UÀt¤ÃAiÀÄ. gÁdåªÀÅ 2014-15 gÀ°è ªÀÄgÀ, PÀnÖUÉ, UÀAzsÀ, ©¢gÀÄ, NmÉ ©¢gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀªÀ®èzÀ CgÀtå GvÀà£ÀßUÀ¼À (J£ïnJ¥sï¦UÀ¼ÀÄ) ªÁå¥ÁgÀ¢AzÀ 2014-15 gÀ°è gÁdå, gÀÆ. 17, 411 ®PÀë DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄÛ. ªÁvÀªÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj ÀgÀ«eÁÕ£À E¯ÁSÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ, ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥Àj ÀgÀ gÀPÀëuÉUÉ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À£ÀÄß, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄAqÀ½, (PÉJ¸ï¦¹©), PÀ£ÁðlPÀ fÃªÀªÉÊ«zsÀå ªÀÄAqÀ½ (PÉ©©), PÀ£ÁðlPÀ PÉgÉ ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ ¥Áæ¢üPÁgÀ (PÉJ¯ï¹rJ), ¥Àj ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜ (EJªÀiï¦DgïL), PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÀgÁªÀ½ ªÀ®AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ (PÉJ¸ï¹gÉhÄqïJªÀiïJ) ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÁvÀªÀgÀt ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£Á ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ¼À (J¸ïELJJ) ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ gÀÆ¦ ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉÆ½ ÀÄªÀ G ÀÄÛªÁj ªÀ»¹zÉ.

2.1.9. ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ:

PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À®Ä ¤ÃgÁªÀj MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®. gÁdåzÀ°è EwÛÃZÉV£À ªÀµÀðUÀ¼À°è sÀÆ«ÄAiÀÄ CrAiÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ¯ÉäöÊAiÀÄ ¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À « ÀÛgÀuÉ¬ÄAzÀ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀqÉ¢gÀÄªÀ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÉ. ¤ªÀé¼À ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À UÀt¤ÃAiÀÄªÁV ºÉaÑzÀÄÝ, 1980-81 gÀ°è 13.62 ®PÀë

ºÉPÉÖÃgï EzÀÝ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À, 2015-16 gÀ°è 36.59 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÉ KjzÉ. d£ÀªÀj, 2002 gÀ°è PÀ£ÁðlPÀ vÀ£Àß gÁdåzÀ ¤ÃgÁªÀj ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄÛ ºÁUÀÆ Cw ÀtÚ, ÀtÚ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ 45 ®PÀë ºÉPÉÖgï sÀÆ«ÄUÉ ¤ÃgÀÄtÂ ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ UÀÄj ºÉÆA¢vÀÄÛ. J®è ¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, MlÄÖ 37% PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÉ ¤ÃgÀÄtÂ ÀÄwÛgÀÄªÀ lÆå¨ï ¨Á«UÀ¼ÀÄ, PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼ÀÄ, PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ (35%) ªÀÄvÀÄÛ ¨Á«UÀ¼ÀÄ (12%). LwºÁ¹PÀªÁV ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ zÉÆqÀØ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ J¤¹zÀÝ PÉgÉUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® 4% ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤ÃgÀÄtÂ ÀÄvÀÛªÉ.

2.1.10. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀVÎ ÀÄªÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

sÁgÀvÀ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ 2008 gÀ°è, ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ (J£ïJ¦¹¹) ªÀÄÆ®PÀ ÀàA¢¹vÀÄ. EzÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À C£ÉéÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁrvÀÄÛ. EzÀÄ ¢üÃWÀðPÁ®zÀ°è ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ eÉÆvÉV£À ¯Á sÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü ÀÄªÀ PÀÄjvÀ UÀÄjAiÀiÁVvÀÄÛ. JAlÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÀÄÄ£ÉÆßlzÉÆA¢UÉ, J£ïJ¦¹¹ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÉÆÌ¼ÀUÁUÀÄªÀ PÀÈ¶, ¤ÃgÀÄ, CgÀtå, ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀÄÄRå ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrvÀÄÛ. ªÁvÁªÀgÀt ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ÀA ÉÜ (EJªÀiï¦DgïL), ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉUÉ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£É (PÉJ¸ïJ¦¹¹)- ªÉÆzÀ® ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹vÀÄ. F ªÀgÀ¢ ªÀÄÄRåªÁzÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ PÀÈ¶, ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É, d® ÀA¥À£ÀÆä®, fÃªÀªÉÊ«zsÀå, CgÀtÂåÃPÀgÀt, £ÀUÀjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ÀA§A¢üvÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀAvÉ, ¥Àæw ªÀ®AiÀÄPÀÆÌ MAzÀÄ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦ À ÁVvÀÄÛ. ¥Àj ÀgÀ, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ EJªÀiï¦DgïL £À°è ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ gÁdå WÀlPÀªÀ£ÀÄß ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉUÉ ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÈ¢ÞAiÀÄr ¸ÁÜ¦¹zÀªÀÅ.

ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj À®Ä EJªÀiï¦DgïL AiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀPÁÌV 2015-16gÀ §eÉmï£À°è PÀ£ÁðlPÀ ÀPÁðgÀªÀÅ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ PÀÄjvÀ ºÉÆ À AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÆß ÀºÀ WÉÆÃ¶¹vÀÄÛ. J¯Áè ¥Á®ÄzÁgÀgÀ°è eÁUÀÈw ªÀÄÆr À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ°è£À ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ sÁ¬Ä À®Ä gÀÆ¥ÁAvÀgÀ/ vÀVÎ ÀÄªÀ vÀAvÀæUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À®Ä zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ PÉÊUÉÆArzÉ.

12

2.2. ¸ÁA¹ÜPÀ ZËPÀlÄÖ

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀgÀ ¥ÀPÀÌzÀ°è ÀÆa À ÁzÀ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ ¥ÁvÀæzÉÆA¢UÉ F PÉ¼ÀV£À ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛªÉ.

PÀæ. ÀA. ÀA ÉÜ ÀA ÉÜAiÀÄ ¥ÁvÀæ

1 PÀÈ¶ E¯ÁSÉ- f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ PÀbÉÃjUÀ¼ÀÄ, eÉÆvÉUÉ ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ gÉÊvÀ ÀA¥ÀPÀð PÉÃAzÀæUÀ¼À ÀAQÃtð ªÀåªÀ ÉÜAiÉÆA¢UÉ

ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀºÁAiÀiÁxÀð PÉÆqÀÄªÀ zÀgÀzÀ°è ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß

MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ vÁAwæPÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

2 vÉÆÃlUÁjPÁ E¯ÁSÉ- f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ PÀbÉÃjUÀ¼À ÀAQÃtð ªÀåªÀ ÉÜAiÉÆA¢UÉ

ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀºÁAiÀiÁxÀð PÉÆqÀÄªÀ zÀgÀzÀ°è ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß

MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ vÁAwæPÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

3 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ «eÁÕ£À E¯ÁSÉ

ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè, vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄvï ªÀÄlÖUÀ¼À°è J¯Áè ¥ÁætÂUÀ½UÉ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ ¥Á®£ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

4 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ÀºÀPÁgÀ E¯ÁSÉ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è ««zsÀ ÀºÀPÁgÀUÀ½AzÀ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤µÀàPÀë¥ÁvÀ É ÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

5 gÉÃµÉä PÀÈ¶ E¯ÁSÉ ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀºÁAiÀiÁxÀð PÉÆqÀÄªÀ zÀgÀzÀ°è ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÉA§®ªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, eÉÆvÉUÉ gÉÊvÀjUÉ vÁAwæPÀ

ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ

6 CgÀtå E¯ÁSÉ PÀÈ¶ ªÀiÁqÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtÂåÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À®Ä eÉÆvÉUÉ gÉÊvÀgÀ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ CgÀtåªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä PÁqÀÄ eÁwAiÀÄ ««zsÀ ªÉÆ¼ÀPÉ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

7 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ E¯ÁSÉ ÀPÁðgÀzÀ ««zsÀ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À PÉÆqÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ «ÄÃ£ÀÄUÁgÀgÀ£ÀÄß ÉA§° ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ««zsÀ ºÉÆgÀAUÀrUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ «ÄÃ£ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ MzÀV ÀÄªÀ°è £ÉgÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ

13

8 d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ E¯ÁSÉ d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ««zsÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À À«ÄÃPÉë, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

9 ¤ÃgÁªÀj E¯ÁSÉ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ ¯Á sÀPÁÌV d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À/ mÁåAPïUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ £À¢/ºÀ¼ÀîUÀ¼À ¤ÃgÀ£ÀÄß ÀAUÀæºÀ, ±ÉÃRgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «vÀj ÀÄªÀÅzÀÄ

10 PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ©ÃdUÀ¼À ¤UÀªÀÄ/ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ©ÃdUÀ¼À ¤UÀªÀÄ

««zsÀ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtÂvÀUÉÆAqÀ ºÉZÀÄÑ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ/ ºÉÊ©æÃqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «vÀj ÀÄªÀÅzÀÄ

11 PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀºÀPÁj JuÉÚ©Ãd É¼ÉUÁgÀgÀ MPÀÆÌl

UÀÄtªÀÄlÖzÀ JuÉÚ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß «vÀj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢ ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥ÀæQæAiÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiË®åªÀÈ¢Þ ÀÄªÀÅzÀÄ

12 PÀ£ÁðlPÀzÀ ©ÃdUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀÄªÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀt ÀA ÉÜ

©Ãd GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj ÀÄªÀÅzÀÄ

13 PÉJ¦¦E¹ ««zsÀ zÉÃ±ÀUÀ½UÉ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ®Ä GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ

14 ºÁ¥ïPÁªÀiïì ÀºÀPÁj DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «vÀj ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ vÉÆlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ

15 PÉJªÀiïJ¥sï ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÁ°£À GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ»¸À®Ä, ÀA ÀÌgÀuÉUÉÆ½ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ «vÀj À®Ä ¸Ë® sÀå

MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

16 PÉJ¸ïJ£ïrJªÀiï¹ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ««zsÀ ªÁvÁªÀgÀt ÀA§A¢üvÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß zÁR° ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°è£À §gÀUÁ®zÀ ÀA sÀªÀUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ

17 PÀ£ÁðlPÀ «Ä±ÀæUÉÆ§âgÀ C©üªÀÈ¢Þ ¤UÀªÀÄ £ÀUÀgÀzÀ WÀ£À vÁådåUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ» ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ vÁådåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀAiÀÄªÀ UÉÆ§âgÀªÁV ¥ÀjªÀwð ÀÄªÀÅzÀÄ

18 PÀ£ÁðlPÀ zÀÆgÀ ¸ÀAªÉÃ¢ PÉÃAzÀæ G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ««zsÀ sËUÉÆÃ½PÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÉÊ¥ÀjÃvÀåUÀ¼À£ÀÄß ÉgÉ»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ

19 gÁdåzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ PÀÈ¶/vÉÆÃlUÁjPÁ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, PÀÈ¶/vÉÆÃlUÁjPÁ ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ,

14

«±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ sÀgÀªÀ ÉAiÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¥ÁævÀåQëPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ « ÀÛgÀuÉ ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

20 gÁdåzÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ «±Àé«zÁå®AiÀÄ

¥À±ÀÄ/«ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ «eÁÕ£ÀUÀ¼À°è ²PÀët ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, ««zsÀ ¥À±ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁævÀåQëPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ

21 SÁ ÀV ©Ãd PÀA¥É¤UÀ¼ÀÄ ºÉÆ À «zsÀzÀ/ºÉÊ©æÃqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖzÀ ©ÃdUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

22 UÉÆ§âgÀ PÀA¥É¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ

««zsÀ ºÉÆgÀAUÀrUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ««zsÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀ UÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

23 À Àå gÀPÀëuÉ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼À GvÁàzÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ

««zsÀ ºÉÆgÀAUÀrUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ««zsÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ À Àå gÀPÀëuÉ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

24 PÀÈ¶ AiÀÄAvÀæUÀ¼À vÀAiÀiÁgÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ

««zsÀ §UÉAiÀÄ PÀÈ¶ AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

25 eÉÊ«PÀ UÉÆ§âgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §UÉAiÀÄ eÉÊ«PÀ UÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

26 ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ ÀºÀPÁj ¨ÁåAPïUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀjUÉ ««zsÀ C¯ÁàªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÁðªÀ¢ü ¸Á® ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

27 £À Áqïð ÀA¥ÀÆtð UÁæ«ÄÃt ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ UÀÄjAiÀÄ¤ßlÄÖPÉÆAqÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ.

28 «ªÀiÁ PÀA¥É¤UÀ¼ÀÄ ªÉÊ¥sÀ®åzÀ «gÀÄzÀÞ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß, PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVgÀÄªÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ½UÉ «ªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

29 PÀÈ¶ DzsÁjvÀ ÀA ÀÌgÀuÁ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ PÀZÁÑªÀ ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiË®å ªÀzsÀð£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

15

2.3. zÉÃ±ÀzÀ°è EvÀgÉ gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÉëÃwæÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ

©ºÁgÀ (66 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï), Mr±Á (67 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï), vÀ«Ä¼À£ÁqÀÄ (81 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï), eÁRðAqï (17 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï)VAvÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±À(122 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï)ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. DzÀgÉ, GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀªÁV, PÀÈ¶AiÀÄ PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉAiÀÄÄ F gÁdåUÀ½UÉ eÉÆvÉUÉ ºÀ®ªÀÅ EvÀgÉ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV PÀ¼À¥ÉAiÀiÁVzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ É¼ÉUÀ¼À CAvÀºÀ PÀ¼À¥É GvÁàzÀPÀvÉUÉ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¸ÁzsÁgÀt ® sÀåvÉ (PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ±ÉÃ. 36gÀµÀÄÖ) ªÀÄvÀÄÛ C¤jÃQëvÀ ªÀÄ¼É/ ¥ÀÄ£ÀgÁªÀwð ÀÄªÀ §gÀUÁ®UÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ.

PÉÆÃµÀ×PÀ 2.2gÀ°è ÀÆa¹zÀAvÉ, PÀ£ÁðlPÀªÀÅ gÁµÀÖç ªÀÄlÖzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ É¼ÉUÀ¼À ºÉaÑ£À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢®è. ÀgÁ Àj DºÁgÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ 1393 PÉf/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÉÆA¢UÉ CwÃ PÀrªÉÄ (14£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£À), EzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀgÁ Àj(2056 PÉf/ºÉPÉÖÃgï)VAvÀ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. CzÉÃ jÃw, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ¢ézÀ¼ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚ©ÃdUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ gÁµÀÖç ªÀÄlÖzÀ°è£À PÀæªÀÄªÁV 13 £ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 12 £ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èªÉ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀgÁ ÀjVAvÀ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄ (PÀæªÀÄªÁV 652 PÉf/ºÉPÉÖÃgï ªÀÄvÀÄÛ 968 PÉf/ºÉPÉÖÃgï). PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR sÁUÀUÀ¼ÀÄ sÀvÀÛ, ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À, eÉÆÃ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁV ªÀÄÄAvÁzÀ É¼ÉUÀ½AzÀ vÀÄA©PÉÆArzÉ. sÁgÀvÀzÀ ªÀÄlÖzÀ°è F J¯Áè É¼ÉUÀ¼À°è PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀªÀÅ PÀæªÀÄªÁV 7£ÉAiÀÄ, 7£ÉAiÀÄ, 5£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 8£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. CzÉÃ jÃw, zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ PÀ§Äâ É¼ÉAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ 71 l£ï/ºÉPÉÖÃgï£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀgÁ ÀjUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ 85 l£ï/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉaÑ£À ªÀÄvÀÄÛ 3£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ, PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀªÀÅ EvÀgÉ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ Cw PÀ¼À¥ÉAiÀiÁVzÉ. vÉAV£ÀPÁ¬ÄAiÀÄ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ ±ÉÃ. 26gÀµÀÄÖ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃ. 16gÀµÀÄÖ zÉÃ±ÀzÀ FgÀÄ½î ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èzÉ. DzÀgÉ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è F JgÀqÀÆ É¼ÉUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀzÀ°è 5£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹PÉÆArzÉ. 30980 ºÉPÉÖÃgï PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArgÀÄªÀ ºÀÆ«£À É¼ÉUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ºÉaÑ£À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ §UÉÎ ºÉªÉÄä ¥ÀqÀ§ºÀÄzÀÄ. ºÀÆ«£À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ 2£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À°è gÁdå ÀgÁ ÀjVAvÀ ºÉaÑ£À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ f¯ÉèUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 2.3gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è, MAzÀÄ ªÉÃ¼É gÉÊvÀgÀÄ PÀÈ¶¬ÄAzÀ vÀªÀÄä DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁV ºÉaÑ À ÉÃPÉA¢zÀÝgÉ, J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß FVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ « ÀÛj ÀÄªÀ §zÀ®Ä ºÉaÑ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. DzÀgÀÆ, ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉ Àé®à ªÀÄnÖUÉ MlÄÖ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ( sÀvÀÛ, ªÀÄPÉÌeÉÆÃ¼À, gÁV ªÀÄvÀÄÛ eÉÆÃ¼À) gÁdåUÀ¼À ºÀAaPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ eÉÆvÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ PÀrªÉÄ ºÀAaPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ (£É®UÀqÀ É, J¼ÀÄî, ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï, ºÀwÛ ) «±ÉÃµÀªÁV ÀA§A¢ü¹zÉ. FVgÀÄªÀ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À eÉÆvÉUÉ ºÉÆ ÀzÁV ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À®Ä «¥ÀÄ® CªÀPÁ±À«zÉ.

PÉÆÃµÀ×PÀ 2.2: ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ sÁgÀvÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀ[10]

É¼É ¥ÀæzÉÃ±À GvÁàzÀ£É GvÁàzÀPÀvÉ sÁgÀvÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉ

CvÀå¢üPÀ GvÁàzÀPÀvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ gÁdå

gÁdå GvÁàzÀPÀvÉ

PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼ÀÄ

DºÁgÀ 10 (5.8%) 10 (4%) 14 (1393) 2056 ¥ÀAeÁ¨ï 4273

16

zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

CQÌ 14 (2.5%) 14 (2.6%) 7 (2547) 2404 ¥ÀAeÁ¨ï 3974

UÉÆÃ¢ü 14 (0.57%) 14 (0.19%) 15 (1012) 3093 ¥ÀAeÁ¨ï 4596

MgÀmÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

2 (13.2%) 2 (15%) 9 (1814) 1596 ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À 4305

eÉÆÃ¼À 2 (19.3%) 2 (26%) 5 (1052) 780 ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À 2000

ÀeÉÓ 8 (2.4%) 8 (1.8%) 7 (875) 1154 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 2613

ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À 1 (13.6%) 1 (15%) 7 (2773) 2509 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 6549

MlÄÖ ¢ézÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ

4 (11%) 4 (8.4%) 13 (500) 652 eÁRðAqï 920

PÀqÀ É 2 (16.4%) 2 (12.5%) 11 (654) 859 UÀÄdgÁvï 1330

vÉÆUÀj 3 (17.3%) 3 (10.7%) 11 (450) 656 ©ºÁgÀ 1511

JuÉÚ©ÃdUÀ¼ÀÄ 6 (5.1%) 8 (3.4%) 12 (651) 968 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 2230

£É®UÀqÀ É 3 (13%) 5 (7.2%) 9 (821) 1486 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 2509

ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï 4 (2.1%) 4 (1.6%) 4 (558) 737 DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À 1000

ÀÆAiÀÄðPÁAw 1 (69.2%) 1 (49.9%) 6 (503) 697 ºÀjAiÀiÁt 2533

ºÀwÛ 6 (5.3%) 7 (5.3%) 6 (430) 432 ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À 652

PÀ§Äâ 3 (9.1%) 3 (10.9%) 3 (85l£ï) 71 l£ï ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À 119l£ï

vÀA¨ÁPÀÄ 3 (20.6%) 4 (8%) 8 (713) 1842 GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À 4258

vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼ÀÄ

D®ÆUÀqÉØ 9 (2.1%) 9 (1.2%) 11 (13 l£ï) 23 l£ï UÀÄdgÁvï 30.18

FgÀÄ½î 2 (15.9%) 2 (17%) 5 (17 l£ï) 16 l£ï UÀÄdgÁvï 25.43

vÉAV£ÀPÁ¬Ä 3 (26%) 2 (25%) 5 (6870) 7120 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 10.24

UÉÃgÀÄ ©Ãd 4 (12.1%) 4 (11.1%) 4 (645l£ï) 706 ªÀÄºÁgÁµÀÖç 1.262

ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ 4 (6.4%) 5 (7.9%) 8(17.5 l£ï) 14.3 l£ï UÉÆÃªÁ 70.3

17

vÀgÀPÁj 8 (5.3%) 7 (5.4%) 9(17.8 l£ï) 17.4 l£ï vÀ«Ä¼À£ÁqÀÄ 26.7

ºÀÆUÀ¼ÀÄ 2 (17.2 %) 2 (26.1%) 7(4.5 l£ï) 4.2 l£ï ®PÀë¢éÃ¥À 19.0

10. DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ, PÀÈ¶ E¯ÁSÉ, PÀÈ¶ CAQCA±ÀUÀ¼À MAzÀÄ £ÉÆÃl, sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ 2016

UÀªÀÄ¤¹: 1. GvÁàzÀPÀvÉ PÉf/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è, ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁj, ºÀÆªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ PÀ§â£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹: EªÀÅUÀ¼ÀÄ l£ï/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°èªÉ. 2. DªÀgÀtzÀ°ègÀÄªÀ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ ¥ÀæzÉÃ±À/ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛªÉ.

PÉÆÃµÀ×PÀ 2.3: ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è£À ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉ[11] PÀæ. ÀA É¼ÉUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀPÀvÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ

1 DºÁgÀ zsÁ£Àå ¥ÀAeÁ¨ï(4273), ºÀjAiÀiÁt(3665), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(3090), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(2783), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(2555), vÉ®AUÁt(2300), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(2278), ©ºÁgÀ(2135), C¸ÁìA(1995), UÀÄdgÁvï(1963), GvÀÛgÁSÁAqÀ(1967), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(1935), eÁRðAqï(1544), bÀwÛÃ¸ïUÀqsÀ(1395)

2 CQÌ ¥ÀAeÁ¨ï(3974), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(3918), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(3466), ºÀjAiÀiÁt(3061), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(2883), PÉÃgÀ¼À(2834), vÉ®AUÁt(2830)

3 UÉÆÃ¢ü GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(2786), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(2993), ¥ÀAeÁ¨ï(4596), ºÀjAiÀiÁt(4407), gÁd¸ÁÛ£À(3175), ©ºÁgÀ(2205), UÀÄdgÁvï(2919), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(2825), GvÀÛgÁSÁAqÀ(2225), ªÀÄºÁgÁµÀÖç(1205), »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉÃ±À(1968), dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ(1550), eÁRðAqï(1701), C¸ÁìA(1167)

4 MgÀmÁzÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(4305), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(3759) DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(3525), ¥ÀAeÁ¨ï(3678), ©ºÁgÀ(3337), vÉ®AUÁt(2766), »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉÃ±À(2194), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(1994)

5 eÉÆÃ¼À ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(2000), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(1691), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(1558), UÀÄdgÁvï(1385)

6 ÀeÉÓ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(2613), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(2203), UÀÄdgÁvï(2004), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(1821), ºÀjAiÀiÁt(1762), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(1757), vÉ®AUÁt(1000)

7 ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(6549), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(6069), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(4615), ¥ÀAeÁ¨ï(3687), ©ºÁgÀ(3416), vÉ®AUÁt(3030)

8 ¢ézÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ eÁRðAqï(920), UÀÄdgÁvï(890), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(888), ©ºÁgÀ(847), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(846), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(800), ºÀjAiÀiÁt(692), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À 654), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ (619), bÀwÛÃ¸ïUÀqsÀ(608), vÉ®AUÁt(509), gÁd¸ÁÛ£À(504)

9 PÀqÀ É UÀÄdgÁvï(1330), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(1185), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(1082), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(1062), ©ºÁgÀ(983), gÁd¸ÁÛ£À(852), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(805), Mr±Á(775), bÀwÛÃ¸ïUÀqsÀ(722), vÉ®AUÁt(700)

18

10 vÉÆUÀj ©ºÁgÀ(1511), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(1079), UÀÄdgÁvï(1044), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(957), eÁRðAqï(896), Mr±Á(886), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(691), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(586) ªÀÄºÁgÁµÀÖç(450), vÉ®AUÁt(419)

12 JuÉÚ©ÃdUÀ¼ÀÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(2230), ºÀjAiÀiÁt(1608), UÀÄdgÁvï(1603), ¥ÀAeÁ¨ï(1318), gÁd¸ÁÛ£À(1181), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(1181), vÉ®AUÁt(1105), ©ºÁgÀ(1076), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(955), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(851), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(668)

13 £É®UÀqÀ É vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(2509), gÁd¸ÁÛ£À(2028), UÀÄdgÁvï(1668), vÉ®AUÁt(1622), Mr±Á(1091), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(1035), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(1483), ªÀÄºÁgÁµÀÖç(988)

14 ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(1000), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(831), gÁd¸ÁÛ£À(829)

15 ÀÆAiÀÄðPÁAw ºÀjAiÀiÁt(2533), ©ºÁgÀ(1414), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(1667), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(1089), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(885)

16 ºÀwÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(613), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(652), UÀÄdgÁvï(606), gÁd¸ÁÛ£À(501), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(442)

17 PÀ§Äâ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(119232), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(102998)

18 vÀA¨ÁPÀÄ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(4258), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(2568), EvÀgÉ(2117), ªÀÄºÁgÁµÀÖç(2000), ©ºÁgÀ(1762), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(1526), UÀÄdgÁvï(1422)

19 D®ÆUÀqÉØ UÀÄdgÁvï(30184), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(29178), ¥ÀAeÁ¨ï(25140), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(24500), ºÀjAiÀiÁt(23979), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(22410), ©ºÁgÀ(19893), C¸ÁìA(17202), bÀwÛÃ¸ïUÀqsÀ(15442), EvÀgÉ(14297)

20 FgÀÄ½î UÀÄdgÁvï(25430), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(24109), ©ºÁgÀ(22972), ºÀjAiÀiÁt(22316)

21 vÉAV£ÀPÁ¬Ä vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(10236), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(9504), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(8711), C¸ÁìA(7732)

22 UÉÃgÀÄ ©Ãd ªÀÄºÁgÁµÀÖç(1262), PÉÃgÀ¼À(946), EvÀgÉ(668)

23 ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ UÉÆÃªÁ(70257), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(25584), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(21987), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(21805), bÀwÛÃ¸ïUÀqsÀ(20886), ¥ÀAeÁ¨ï(19852), gÁd¸ÁÛ£À(18053)

24 vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(26735), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À(23042), dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ(22136), GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À(21365), ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉÃ±À(21038), ¥ÀAeÁ¨ï(20130), »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉÃ±À(19224), vÉ®AUÁt(19034)

25 ºÀÆªÀÅ ®PÀë¢Ã¥À (18981), vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(9932), UÀÄdgÁvï(7369), ©ºÁgÀ(6539), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À(5569), £ÁUÀ ÁåAqï(5461)

11. DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ, PÀÈ¶ E¯ÁSÉ, PÀÈ¶ CAQCA±ÀUÀ¼À MAzÀÄ £ÉÆÃl, sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀ 2016

19

2.4: ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À eÁUÀwPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ:

sÁgÀvÀzÀ°è É¼ÉzÀ DAiÀÄÝ É¼ÉUÀ¼À eÁUÀwPÀ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀ×PÀ 2.4gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ. sÁgÀvÀzÀ sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ zÉÆqÀØ sÁUÀªÀÅ aÃ£ÁQÌAvÀ ©ü£ÀßªÁV É¼É GvÁà¢ À®Ä ºÀªÁªÀiÁ£À ¤§ðAzsÀUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj ÀÄªÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ, aÃ£ÁPÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ sÁgÀvÀªÀÅ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. eÁUÀwPÀ À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è, sÁgÀvÀQÌAvÀ zÉÆqÀØzÁzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, PÀÈ¶UÉ «±Á®ªÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀ®Ä ÉÃPÁzÀ J¯Áè ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ (GzÁ: CªÉÄÃjPÁ, Éæf¯ï). DzÀgÉ, CªÀgÀ d£À ÀASÉå PÀrªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr ÀÄªÀÅ¢®è. gÀµÁå, aÃ£Á ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀqÁUÀ¼ÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ EvÀgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è, zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ sÀÆ sÁUÀªÀÅ É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶UÉ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀªÀÅUÀ¼ÁVªÉ. F »£Àß¯ÉAiÀÄ°è, JgÀqÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ- sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ aÃ£ÁzÀ ªÉÄÃ¯É sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ CUÀvÀåzÀ PÀÄjvÀÄ ºÉaÑ£À MvÀÛqÀ«zÉ. PÀrªÉÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ «ÄwUÀ¼ÉÆA¢UÉ, sÁgÀwÃAiÀÄ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ÀÄªÀiÁgÀÄ 144 «Ä°AiÀÄ£ï ºÉPÉÖÃgïUÉ «¸ÁÛgÀUÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ aÃ¤ÃAiÀÄgÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 122 «Ä°AiÀÄ£ï ºÉPÉÖÃgï vÀ£ÀPÀ ºÉaÑzÉ.

PÉÆÃµÀ×PÀ 2.4: sÁgÀvÀzÀ°è É¼ÉzÀ É¼ÉUÀ¼À eÁUÀwPÀ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼ÀÄ[12]

É¼É ¥ÀæzÉÃ±À GvÁàzÀ£É GvÁàzÀPÀvÉ eÁUÀwPÀ GvÁàzÀPÀvÉ

sÀvÀÛ 1 (27%) 2 (21%) 8 (3576) 4546

UÉÆÃ¢ü 1 (13.9%) 2 (13.1%) 5 (3144) 3314

ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À 6 (5%) 6 (2.3%) 10 (2560) 5622

¢ézÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ 1 (35.6%) 1 (25.8%) 9 (659) 909

PÀ§Äâ 2 (18.5%) 2 (18.7%) 6 (70 l£ï) 69.4 l£ï

£É®UÀqÀ É 2 (17.7%) 2 (14.9%) 5 (1400) 1657

vÀA¨ÁPÀÄ 3 (10.9%) 3 (10 %) 6 (1666) 1811

UÀªÀÄ¤¹: 1. GvÁàzÀPÀvÉ PÉf/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è, PÀ§â£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹: EªÀÅ l£ï/ºÉPÉÖÃgï£À°èèªÉ. 2. DªÀgÀtzÀ°ègÀÄªÀ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ «±ÀézÀ MlÄÖ ¥ÀæzÉÃ±À/ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛªÉ.

F »£Àß¯ÉAiÀÄ°è, sÀvÀÛ (±ÉÃ. 2.7gÀµÀÄÖ eÁUÀwPÀ ¥ÀæzÉÃ±À), UÉÆÃ¢ü (±ÉÃ. 19gÀµÀÄÖ eÁUÀwPÀ ¥ÀæzÉÃ±À) ªÀÄvÀÄÛ ¢ézÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ (±ÉÃ. 35.6gÀµÀÄÖ eÁUÀwPÀ ¥ÀæzÉÃ±À) EAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ CwÃ zÉÆqÀØzÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß sÁgÀvÀªÀÅ ºÉÆA¢zÉ JA§ ºÉUÀÎ½PÉ¬ÄzÉ. PÀ§Äâ ªÀÄvÀÄÛ £É®UÀqÀ ÉAiÀÄAvÀºÀ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ 2£ÉAiÀÄ Cw

zÉÆqÀØ ¥ÀæzÉÃ±À JA§ ¥Àæ¹¢ÞAiÀÄÆ sÁgÀvÀQÌzÉ. F É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, sÁgÀvÀzÀ°è F É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è£À PÀrªÉÄ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀzÀ ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ sÁgÀwÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ sÀvÀÛ,

UÉÆÃ¢ü, PÀ§Äâ, £É®UÀqÀ É «±ÀézÀ ÉèÃ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ ( sÀvÀÛ 8£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£À, UÉÆÃ¢ü 5£ÉAiÀÄ, ¢ézÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ 9£ÉAiÀÄ, PÀ§Äâ 6£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £É®UÀqÀ É 5£ÉAiÀÄ ¸ÁÛ£ÀzÀ°èzÉ). PÀ§Äâ É¼ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ, sÁgÀwÃAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ «±ÀézÀ ÉèÃ 6£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. sÁgÀwÃAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀPÉÌ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ É¼ÉUÀ¼À°è (¨Á°ð, UÁdgÀÄ UÉqÉØ), sÁgÀvÀªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CxÀªÁ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è£À JvÀÛgÀzÀ ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼À°è ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢®è.

«±Àé ªÁå¥ÁgÀ ÀA ÉÜAiÀÄ AiÀÄÄUÀzÀ°è, PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À°è£À CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ¢AzÁV PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼ÀÄ UÀA©üÃgÀªÁV ¥ÀjuÁªÀÄªÁVzÉ. gÁµÀÖçzÀ CªÀ±ÀåPÀ gÀ¥sÀÄÛ DªÀÄzÀÄ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ (JQìªÀiï) ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ÀPÁðgÀ¢AzÀ §¼À À ÁUÀÄªÀ «±Àé ªÁå¥ÁgÀ ÀA ÉÜAiÀÄ (qÀ§ÆèöånM) ÀA§A¢üvÀ ¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀ £ÀµÀÖ CxÀªÁ ¯Á sÀPÉÌ ¤uÁðAiÀÄPÀ CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ. PÀÈ¶

20

GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀÄªÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉUÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV JzÀÄj ÀÄvÀÛªÉ. sÁgÀwÃAiÀÄ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀàzsÁðvÀäPÀ vÀÄ®£ÁvÀäPÀvÉAiÀÄÄ EzÀ£ÀÄß CUÀÎªÁV ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ (PÀÈ¶ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ) ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ eÁUÀwPÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¤jÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. F zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ, gÀ¦üÛUÁV PÉ®ªÀÅ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß(ªÀÄ¸Á¯ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀåAd£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ, ÀPÀÌgÉ, ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ) ªÀÄÄAzÀÄªÀj ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÀPÁ®zÀ°è, PÉ®ªÀÅ ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß (gÉÃµÉä, ªÉÄt ÀÄ, ÉÆÃAiÀiÁ©Ã£ï, ¥ÁªÀiï JuÉÚ, C® ÀAqÉ EvÁå¢) DªÀÄzÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä «±Àé ªÁå¥ÁgÀ ÀA ÉÜAiÀÄ ¤§ðAzsÀUÀ¼À »£Àß¯ÉAiÀÄ°è zÉÃ²ÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀªÀ£ÀÄß gÀQë ÀÄªÀÅzÀÄ gÉÊvÀgÀ ¯Á sÀªÀ£ÀÄß ºÁUÉAiÉÄÃ PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä ºÉaÑ£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ºÉÆA¢zÉ.

12. DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ, PÀÈ¶ E¯ÁSÉ, PÀÈ¶ CAQCA±ÀUÀ¼À MAzÀÄ £ÉÆÃl, sÁgÀvÀ ÀPÁðgÀ 2016

PÀÈ¶AiÀÄ°è£À sÀ«µÀåzÀ ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ PÀptªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀAQÃtðªÁVzÉ. C£ÉÃPÀ ¤Ãw G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉUÉ gÉÊvÀgÀ ÀºÀPÁjÃ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ÉA§° ÀÄªÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ AiÀÄAvÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è£À PÀÈ¶ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è CzÀÄãvÀ §zÀ ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀ§ºÀÄzÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð, GvÀÛªÀÄ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀA§A¢üvÀ

UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ, GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑ PÀrªÉÄUÉÆ½ À®Ä PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ eÉÆvÉUÉ PÉÆæÃrüÃPÀj À®Ä, GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæQæAiÉÄUÉÆ½ À®Ä, GvÀÛªÀÄ ZËPÁ² ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀPÀgÀ ÀAWÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ EªÀÅUÀ¼ÀÄ sÁgÀvÀzÀ°è PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄÄAzÀÄªÀj À®Ä ÉÃPÁzÀ sÀ«µÀåzÀ PÉ®ªÀÅ vÀAvÀæUÁjPÉUÀ¼ÀÄ.

ªÀ®AiÀÄUÀ¼À sÀ«µÀå:

PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄ eÉÆvÉUÉ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀÄ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ CzsÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ d£À ÀASÉåUÉ fÃªÀ£ÁzsÁgÀzÀ ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄwÛzÉ. PÀÈ¶AiÀÄÄ, zÉÃ±ÀzÀ PÀÈ¶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛUÀ½UÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ zÉÃ±ÀzÀ°è£À DºÁgÀ ® sÀåvÉAiÀÄ §UÉÎ ¤zsÀðj ÀÄvÀÛzÉ.

F zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ fÃªÀ£ÁzsÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀªÁzÀ ¯Á sÀªÀ£ÀÄß MzÀV À®Ä PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj ÀÄªÀÅzÀÄ sÀ«µÀåzÀ C¸ÁzsÁgÀt ÀªÁ¯ÁVzÉ. ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄÆ®¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ ªÀÄÄRåªÁzÀ JgÀqÀÄ vÀAvÀæUÀ¼ÁVªÉ. ¸Á® ªÀÄvÀÄÛ «ªÉÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ ÀÄgÀPÀëvÁ eÁ®ªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ GvÁàzÀ£Á zÀÈ¶ÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄtÂÚ£À ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ÀºÀdUÀÄtªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÀzÀUÉqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ÀÜVvÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ PÀÈ¶AiÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä ÀA¥ÀÆtðªÁV CªÀ±ÀåPÀªÁVªÉ.

gÉÊvÀgÀ ªÀÄlÖzÀ°è ÀA ÀÌgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®å ªÀ¢üð ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr ÀÄ«PÉUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀ ¤Ãw PÀæªÀÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£À PÀæªÀÄUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ. gÉÊvÀgÀ ZËPÁ² ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀgÀ ºÉÆgÀvÁV gÉÊvÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæQæAiÉÄUÉÆ½ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀªÀ£ÀÄß

¸Á¢ü À®Ä gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀ£Á ÀAWÀl£É (J¥sï¦MJ¸ï) CxÀªÁ ÀºÀPÁjÃ GvÁàzÀ£Á ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀÅUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ. DgïPÉ«ªÉÊ¬ÄAzÀ «ªÀj¸À ÁzÀ ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥ÉÆæÃvÁìºÀªÀÅ gÉÊvÀjUÉ »A¢£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄA¢£À ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉaÑ£À DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ°è RArvÀªÁVAiÀÄÆ £ÉgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è É¼É ªÉÊ«¢üåÃPÀgÀt, ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ, É¼É ÀgÀ¢ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV ¥ÀjUÀtÂ¹PÉÆAqÀÄ GvÀÛªÀÄªÁV gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV vÀAiÀiÁj À ÁzÀ É¼É AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ RArvÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. PÀrªÉÄ E¼ÀÄªÀj, ºÉaÑzÀ QÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ, PÀÄ¹vÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À «Äw«ÄÃjzÀ zÀgÀUÀ½UÉ, gÉÊvÀjAzÀ §¼À À ÁzÀ AiÉÆÃfvÀªÀ®èzÀ É¼É ¸ÁévÀAvÀæöåªÀÅ MAzÀÄ

21

¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÁgÀtªÁVzÉ. GvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ zÀgÀ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ AiÀiÁAwæPÀ ªÀåªÀ ÉÜUÉ ¸ÁªÀÄxÀåð ¤ªÀiÁðt ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß, PË±À® C©üªÀÈ¢Þ ºÁUÀÆ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ ÀAªÀºÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ.

3. ªÀ®AiÀÄUÀ¼À vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ

3.1. ªÀ®AiÀÄUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ZÁ®PÀgÀ «±ÉèÃµÀuÉ

EvÀgÉ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ gÁdåzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ PÀ¼À¥É ªÀÄlÖzÀ°è É¼ÉAiÀÄÄwÛzÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ½AzÀ gÉÊvÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄÄ ÀÄzsÁj À°®è. KPÉAzÀgÉ CªÀgÀ DzÁAiÀÄzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼À zÀgÀªÀÅ ºÀtzÀÄ§âgÀ zÀgÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉAiÀiÁV®è. DzÀÝjAzÀ, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝÃ±ÀªÀÅ vÀ Á DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁQëAiÀiÁzÀAvÉ DzÁAiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉUÉ UÀªÀÄ£ÀºÀj ÀÄªÀÅzÀÄ.

É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ZÁ®PÀUÀ¼ÀÄ:

gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àæ sÁªÀUÉÆ½ ÀÄªÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ZÁ®PÀgÀ£ÀÄß «±ÉèÃ¶ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ÉÃ¼ÀªÀtÂUÉ ¸Á¢ü À®Ä ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ZÁ®PÀgÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ,

J. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ GzÀåªÀÄUÀ½AzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ©. zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÁßV ¥ÀjªÀwð ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ GvÁàzÀ£É ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

PÀÈ¶

1. ÀÄzsÁjvÀ GvÁàzÀPÀvÉ 1) ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¤ÃgÁªÀj MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 2) ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æÃqï ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀÄªÀÅzÀÄ 3) UÉÆ§âgÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ

gÀÆ¥ÀÄUÉÆ¼ÀîzÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À DzÁAiÀÄ

¸ÀA§A¢üvÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À DzÁAiÀÄ

PÀÈ¶ DzÁAiÀÄ

22

4) QÃlUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ ¤AiÀÄAvÀæt 5) PÉÆ¬Äè£À ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ 6) ÀÆPÀÛªÁzÀ ©vÀÛ£É ÀªÀÄAiÀÄ/ À¹ ªÀiÁqÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ 7) UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À «zÀÄåvï ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ 8) PÁ«ÄðPÀgÀ G½vÁAiÀÄ vÀAvÀæªÁV PÀÈ¶ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ

2. ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä 1) ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÁßV ¥ÀjªÀwð ÀÄªÀÅzÀÄ

vÉÆÃlUÁjPÉ 1) ºÉaÑ£À «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀÄªÀÅzÀÄ 2) §¯É ªÀÄ£É/¥Á° ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 3) ¥sÀnðUÉÃ±À£ï(¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ zÀæªÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è UÉÆ§âgÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁAwæÃPÀgÀt 4) ºÉÊqÉÆæÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀÄvÀÄÛ KgÉÆÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀiÁzÀjUÀ¼À ªÀåªÀ ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ 5) £À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è SÁ ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ 6) vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ºÁ¥ïPÁªÀiïìUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ FV£À ºÁ¥ïPÁªÀiïìUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ 7) DºÁgÀ ÀA¸ÀÌgÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä §rØgÀ»vÀ ¸Á® ªÀÄvÀÄÛ §rØ M¥ÀàAzÀzÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É

1) vÀ½ ªÀÄvÀÄÛ ¥Ë¶ÖPÀvÉAiÀÄ°è ÀÄzsÁgÀuÉ 2) UÀ sÀðzsÁgÀuÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ 3) ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÆÃUÀå ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ 4) PÉÆÃ½ ºÀQÌUÀ¼À ¸ÉÃ¥ÀðqÉ 5) PÉÆÃ½UÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ 6) PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ½AzÀ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

1) ªÀÄvÉÆì÷åÃzÀåªÀÄ

1) ÀtÚ «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ 2) «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑºÉZÁÑV ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 3) M¼À£Ár£À ªÀÄvÉÆåÃzÀåªÀÄPÉÌ ¸ÁPÀµÀÄÖ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 4) «ÄÃ£ÀÄ §AzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄ E½ ÀÄªÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀÄÆ® sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 5) ¤ÃgÀÄ ¤AwgÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉUÉ §¼À ÀÄªÀÅzÀÄ

J. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ eÁ®ªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ

J. J¯Áè IÄvÀÄUÀ¼À®Æè §¼À À§ºÀÄzÁzÀ gÀ ÉÛUÀ¼À£ÀÄß UÁæ«ÄÃt ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ©. ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ÀA¥ÀPÀð PÀ°à ÀÄªÀ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ

23

¹. ªÀÄÄA¢£À ªÀÄvÀÄÛ »A¢£À GzÀåªÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð eÁ®ªÀ£ÀÄß PÀ°à À®Ä J¥sï¦N UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É. r. ºÀ½îUÀ¼À ±ÁArUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ/§®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ

©. ÀÄzsÁjvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É ÉUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¤zsÀðj ÀÄ«PÉ EvÁå¢UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ÀÄzsÁgÀuÉ.

J. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ PÀ¤µÀ× ÉA§® É ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ, EzÀÄ GvÁàzÀ£Á É ÉVAvÀ 50% ºÉaÑgÀ ÉÃPÀÄ. ©. UÉæÃrAUï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåQAUï ªÀiÁqÀ®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄPÀÆ®vÉ MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ. ¹. E-ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ.

¹. zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ.

J. ÀÄ® sÀªÁV ¹UÀÄªÀ «ÄwAiÀÄ°è zÁ¸ÁÛ£ÀÄ eÁUÀPÉÌ ¸Ë® sÀå. ©. PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ UÉÆÃzÁªÀÄÄ ÀÜ¼À. ¹. ÉÃUÀ£É ºÁ¼ÁUÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À ® sÀåvÉ.

3.1.1. PÀÈ¶ G¥ÀªÀ®AiÀÄ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ® sÀåvÉ : AiÀÄÄ¦, ¥ÀAeÁ¨ï, UÀÄdgÁvï, gÁd¸ÁÜ£À, ©ºÁgÀ (EªÉ®è gÁdåUÀ¼ÀÄ 30%QAvÀ ºÉZÀÄÑ «¹ÛÃtðzÀ°è ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ) gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀåªÀ ÁAiÀÄzÀ «¹ÛÃtðzÀ°è PÉÃªÀ® 36% (36 ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÀÄ) ªÀiÁvÀæ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ÀzsÀåzÀ°è, ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ¦JªÀiïPÉJ¸ïªÉÊ CrAiÀÄ°è ¹UÀÄªÀ ºÀt ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß §¼À¹ PÀ¤µÀÖ 71% (CAzÀgÉ 71 ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÀÄ) ¤ÃgÁªÀj ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄvÀÛzÉAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß H» À ÁVzÉ:

J. ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉUÀ¼À PÉ® ÀUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À « ÀÛgÀuÁ ªÀÄvÀÄÛ UÀzÉÝUÀ½UÉ ºÁAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉÆ½¹ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR/ªÀÄzsÀåªÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. ©. J¯Áè ¨Á«/ ¤Ãj£À ºÉÆAqÀUÀ½AzÀ ªÉÄÊPÉÆæÃ ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀrPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆ À ¤ÃgÁªÀj ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÄ KvÀ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf ÀÄªÀÅzÀÄ, EªÀÅUÀ¼À°è MvÀÛqÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¹ ¥ÀæªÀÄÄR ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ªÉÄÊPÉÆæÃ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ£ÀÄß zÉÆqÀØ ªÀÄlÖzÀ°è C£ÀÄ Àj À®Ä ªÀåªÀ ÉÜ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. ¹. ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ DzsÁjvÀ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼ÁzÀ PÀÈ¶ ºÉÆAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀjAzÀ KvÀ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ. r. FUÀ EgÀÄªÀ ÉÆÃgïªÉ ïUÀ½UÉ ªÀÄ¼É ¤Ãj¤AzÀ ªÀÄgÀÄ ¥ÀÆgÀt ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À E¼ÀÄªÀj ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ.

ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À §¼ÀPÉ: ¥Àæ ÀÄÛvÀ ÉÃ¸ÁAiÀÄzÀ 35% «¹ÛÃtðªÀÅ 13.84 ®PÀë QéAmÁ¯ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄwÛzÉ. ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è, EzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À ¥Á®Ä ªÀåªÀ ÁAiÀÄzÀ sÀÆ«Ä ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄwÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ É¼ÉAiÀÄ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ PÀëªÀÄvÉAiÀÄÄ ©ÃdUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ vÀ½/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ. ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è 25 ®PÀë QéAmÁ¯ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß §¼À À ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRå É¼ÉUÀ¼À E¼ÀÄªÀj ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À ÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. PÀ§Äâ, D®ÆUÀqÉØ, ±ÀÄAp, ªÀÄÄAvÁzÀ É¼ÉUÀ¼À°è ©ÃdUÀ¼À ® sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÀÄ ÉåAiÀiÁVzÉ. EAvÀºÀ É¼ÉUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV, ºÉZïªÉÊ«/ºÉÊ©æqï ©ÃdUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ sÀÆ«ÄAiÀÄ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä M¼ÉîAiÀÄ CªÀPÁ±À«zÉ, DzÀgÉ EzÀPÉÌ PÁ®PÉÌ ÀjAiÀiÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ ©Ãd ¹UÀÄªÀAvÉ ©ÃeÉÆÃvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀ ÉÃPÁVzÉ.

24

gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À §¼ÀPÉ: ¥Àæ ÀÄÛvÀ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ÀÄªÀiÁgÀÄ 175 Q ÉÆUÀ¼ÀÄ/ºÉPÉÖÃjUÉ ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À ¯ÉPÀÌzÀ°è UÉÆ§âgÀªÀ£ÀÄß §¼À À ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ vÉ®AUÁ£ÀzÀ°è 269 Q¯ÉÆUÀ¼ÀÄ/ºÉPÉÖÃjUÉ, ¥ÀAeÁ¨ï£À°è 248 Q¯ÉÆUÀ¼ÀÄ/ºÉPÉÖÃjUÉ, DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è 226 Q¯ÉÆUÀ¼ÀÄ/ºÉPÉÖÃjUÉ, ºÀjAiÀiÁtzÀ°è 220 Q¯ÉÆUÀ¼ÀÄ/ºÉPÉÖÃjUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. ºÉaÑ£À AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄJ¸ïJ ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀqÁ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À ¯ÉPÀÌzÀ°è ¥Àæw ºÉPÉÖÃjUÉ 27 PÉfUÀ½AzÀ 154 PÉfUÀ¼ÀµÀÄÖ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄvÀÛªÉ. ºÁVzÀÝgÀÆ F zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À É¼ÉUÀ¼À°è C¢üPÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR° ÀÄvÀÛªÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt F zÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ®zÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¨É¼ÉAiÀÄ vÁådåªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀ½ ªÀÄtÂÚUÉ ÉÃj ÀÄªÀÅzÁVzÉ. EzÀPÉÌ ªÀåwjPÀÛªÁV, K²AiÀiÁzÀ ºÉaÑ£À zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ d£À ÀASÉåAiÀÄ MvÀÛqÀ¢AzÁV ºÉZÀÄÑ

gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV ÀÄvÀÛªÉ (GzÁ: «AiÉÄmÁßªÀiï 234 PÉf/ºÉ, ¨ÁAUÁèzÉÃ±À 234 PÉf/ºÉ, PÉÆjAiÀiÁ 264 PÉf/ºÉ, ªÀÄ¯ÉÃ²AiÀiÁ 300 PÉf/ºÉ). ªÀÄtÂÚ£À ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀëªÀÄvÉ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄªÀ PÁgÀt¢AzÀ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÁV EµÀÄÖ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è gÀ À UÉÆ§âgÀ ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. K²AiÀiÁzÀ°è aÃ£ÁzÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® 100 PÉf/ºÉ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ (¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À ¯ÉPÀÌzÀ°è) sÁgÀvÀQÌAvÀ vÀÄA¨Á ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄvÀÛªÉ. F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è, C¢üPÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr À®Ä FUÀ §¼À ÀÄªÀ gÀ ÀUÉÆ§âgÀzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß 200jAzÀ 230PÉf/ºÉ. UÉ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. DzÀgÀÆ, PÀrªÉÄ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹ PÀÆqÁ ºÉaÑ£À E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä, ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è £À² ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ®zÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr À ÉÃPÁVzÉ. gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀ ºÉÆgÀvÁV, ªÀÄÄA¢£À LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä zÀÈqsÀªÁzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁQPÉÆ¼Àî ÉÃPÁVzÉ. ÀzÀåPÉÌ, ªÀÄtÂÚ£À DgÉÆÃUÀå PÁqïðUÀ¼À£ÀÄß 78 ®PÀë gÉÊvÀjUÉ «vÀj¹zÀÝgÀÆ PÀÆqÁ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀgÀPÁjÃ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ÉA§° ÀÄªÀ PÀæªÀÄUÀ¼À PÀqÉ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢®è. ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀÄªÀÅzÀÄ: F É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ£ÀÆä®PÀ gÉÊvÀjUÉ ºÉZÀÄÑªÀj DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ ÀÄÜvÀ, 20% PÀÈ¶ sÀÆ«Ä, PÁ«ÄðPÀgÀ PÉÆgÀvÉ, §AqÀªÁ¼ÀzÀ PÉÆgÀvÉ, ¤ªÀðºÀuÁ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ªÁådå ªÀÄvÀÄÛ sÀÆ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé E®èzÉÃ ¥Á¼ÀÄ ©¢ÝzÉ. ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ºÉaÑ£À sÁUÀ zÉÆqÀØ/ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀðzÀ gÉÊvÀgÀ PÉÊAiÀÄ°èzÉ, CzÀÄ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 8% zÀµÀÄÖ «¹ÛÃtðªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ vÀªÀÄä sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Á¼ÀÄ ©qÀÄªÀÅ¢®è. QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ¤AiÀÄAvÀæt: ÀjAiÀiÁzÀ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀîzÉÃ EzÀÝgÉ QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ É¼ÉUÀ¼À°è CwAiÀiÁzÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR QÃl/gÉÆÃUÀ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁqÀ ÉÃPÁzÀ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß FUÁUÀ ÉÃ UÀÄwð À ÁVzÉ. CAvÀºÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ AiÉÆÃf À ÉÃPÀÄ. CµÉÖÃ C®èzÉÃ, É¼ÉUÀ¼À IÄvÀÄ«£À°è CzÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV QÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ÀA sÁªÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjÃQë ÀÄwÛgÀ ÉÃPÀÄ. QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ gÉÊvÀ£À ¥ÀæPÁgÀ, ºÉZÉÑZÀÄÑ QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À À ÉÃPÉA§ÄzÀÄ CªÀ£À UÀæ»PÉ, DvÀ£ÀÄ ºÉZÁÑV QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ£É. F «zÀåªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß vÀéjvÀªÁV §zÀ Á¬Ä ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ CwÃ PÀrªÉÄ ªÀiÁ°£ÀåzÉÆA¢UÉ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ vÀgÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀ®èzÉÃ, ºÀ®ªÀÅ eÉÊ«PÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÆß GvÉÛÃf À§ºÀÄzÀÄ. gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼À£ÀÄß(QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼ÀÄ) PÉÆ£ÉAiÀÄ C ÀÛçªÁV ªÀiÁvÀæªÉÃ G¥ÀAiÉÆÃV À ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è, QÃl ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ §¼À ÀÄªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ Á¬Ä À®Ä ºÉÆ À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀPÀæ«Ä À ÉÃPÀÄ.

25

©vÀÛ£É/ À¹ £ÉqÀÄªÀ PÁ®: É¼ÉAiÀÄ ©vÀÛ£É/ À¹ £ÉqÀÄªÀ PÁ® CzÀgÀ ªÀÄÄA¢£À É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ É¼ÉAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¤uÁðAiÀÄPÀªÁVzÉ. EzÀÄ QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÀÄÆ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. ©vÀÛ£É/ À¹ £ÉqÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄªÀÅ PÁ®ÄªÉUÀ¼À°è ¤ÃgÀÄ ©qÀÄªÀ(PÁ®ÄªÉUÀ½gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼É §gÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß CªÀ®A©ü¹zÉ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¸Ë® sÀå«gÀÄªÀ gÉÊvÀgÀÄ, ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ÀjAiÀiÁzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MzÀV¹zÀgÉ ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁzÀ CªÀ¢üUÉ £ÉaÑPÉÆArgÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÀÆ, ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ PÀtÄÚªÀÄÄZÁÑ ÉAiÀÄÄ É¼ÉAiÀÄ IÄvÀÄªÀ£ÀÄß vÀ¦à ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

PÉÆ¬Äè£À/£ÀAvÀgÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀVÎ ÀÄªÀÅzÀÄ: PÉÆ¬Äè£À/£ÀAvÀgÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è DUÀÄªÀ £ÀµÀÖªÀÅ PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À°è ÀÄªÀiÁgÀÄ 8-10% ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À°è 20-25% JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. ÀÄªÀiÁgÁV EzÀÄ

gÁdåzÀ Éè¯Áè MAzÉÃ jÃwAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè gÉÊvÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ÀªÀÄ ÉåAiÀiÁVzÉ. CAvÀºÀ £ÀµÀÖUÀ½UÉ PÁgÀtªÉAzÀgÉ PÉÆAiÀÄÄè vÀqÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ, zÉÆÃµÀAiÀÄÄPÀÛ PÀmÁ«£À «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, MtV À®Ä ÀjAiÀiÁzÀ ¸Ë® sÀåUÀ½®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ, ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀµÀÄÖ ÀAUÀæºÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ½®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ, ÀA ÀÌgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ(ºÁ¼ÁUÀÄªÀAvÀºÀ É¼ÉUÀ½UÉ), ¸ÁjUÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ, ÀÆPÀÛ gÀ ÉÛ ¸Ë® sÀå«®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ EvÁå¢. EAvÀºÀ £ÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß PÀÈ¶ ¨É¼ÉUÀ¼À°è 3-4% gÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À°è 10%VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÉ KPÉAzÀgÉ EzÀjAzÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ GvÀà£ÀßzÀ ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ EzÀjAzÀ PÀÈ¶PÀ¤UÉ DzÁAiÀÄ ºÉaÑ À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è «zÀÄåvï ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ: PÀ£ÁðlPÀzÀ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è «zÀÄåwÛ£À ® sÀåvÉ C¤²ÑvÀªÁVzÉ. ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ gÉÊvÀjUÉ «zÀÄåvï ºÀ®ªÁgÀÄ PÉ® ÀUÀ½UÉ ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EA¢£À À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è, CªÀjUÉ ¢£ÀPÉÌ 3 UÀAmÉUÀ¼À PÁ® «zÀÄåvï ¹UÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÉÇÃ¯ÉÖÃd£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ CªÀjUÉ PÀ¤µÀ× 10 UÀAmÉUÀ¼À CªÀ¢üUÉ «zÀÄåvï ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ. PÀÈ¶ AiÀiÁAwæÃPÀgÀt: PÁ«ÄðPÀgÀ wÃªÀæ PÉÆgÀvÉ ºÁUÀÆ C¢üPÀ PÁ«ÄðPÀ ªÉZÀÑ¢AzÁV PÀÈ¶ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ PÀÈ¶UÉ ¤uÁðAiÀÄPÀªÁVzÉ. PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀðzÀ gÉÊvÀjUÉ, FUÀ §¼À ÀÄªÀ mÁæ÷åPÀÖgïUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ÀÄzsÁjvÀ ÀgÀ¼À AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ EA¢£À CUÀvÀåªÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ MAzÀÄ ®PÀë ÉÃ¸ÁAiÀÄzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ 4-5 mÁæ÷åPÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ÉÃgÉ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ EzÀÄ D±ÁzÁAiÀÄPÀªÁV PÀAqÀÄ§AzÀgÀÆ ºÉaÑ£À mÁæ÷åPÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ ÁAiÀÄPÉÌ §zÀ ÁV ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß ¸ÁV À®Ä §¼À À ÁUÀÄvÀÛzÉ. É¼ÉAiÀÄ GvÁàzÀ£É¬ÄªÀÄÝ ºÉaÑ£À ¯Á sÀªÀ£ÀÄß

UÀ½ À®Ä ºÉZÉÑZÀÄÑ AiÀiÁAvÀæ DzsÁjvÀ ªÀåªÀ ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. 3.1.2 vÉÆÃlUÁjPÉ G¥ÀªÀ®AiÀÄ: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ G¥ÀªÀ®AiÀÄªÁVzÉ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ D ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ F ªÀ®AiÀÄPÉÌ MvÀÄÛ PÉÆqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÁVzÉ. vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ°è£À vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À PÉëÃvÀæUÀ¼À°è UÀÄgÀÄw À ÁVzÉ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ® sÀåvÉ: vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨Á« ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉ/¤Ãj£À ºÉÆAqÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¹UÀÄªÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß §¼À¹ É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. vÉÆÃlUÁjPÉUÉ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀå«gÀÄªÀ J¯Áè ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÉÄÊPÉÆæÃ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ºÉaÑ£À MvÀÄÛ PÉÆqÀ ÉÃPÁVzÉ. FgÀÄ½î, D®ÆUÀqÉØ, ªÀÄ¸Á¯É ¥ÀzÁxÀðUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV ÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ°è KPÀgÀÆ¥ÀªÁV É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃgÁªÀj ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß À ÉÃPÁVzÉ. F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ J¯Áè ºÀtÄÚ vÀgÀPÁjUÀ¼À É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÊPÉÆæÃ-¤ÃgÁªÀjAiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀ®Ä AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ À ÉÃPÁVzÉ.

§ ÉªÀÄ£É/¥Á°ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ: vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀAvÀºÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼ÀÄ §¯ÉªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ/¥Á°ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ZÉ£ÁßV É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ÀzsÀåPÉÌ ¥Àæw 10,000 ºÉPÉÖÃgï vÉÆÃlUÁjPÁ «¹ÛÃtðPÉÌ EgÀÄªÀ 60 §¯É ªÀÄ£É/¥Á°ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß 100PÉÌ ºÉaÑ À®Ä FVgÀÄªÀ §¯ÉªÀÄ£É/¥Á°ªÀÄ£ÉUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr À ÉÃPÁVzÉ.

26

¥sÀnðUÉÃ±À£ï: ¥sÀnUÉÃ±À£ï CAzÀgÉ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®PÀ UÉÆ§âgÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼À£ÀÄß zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ°è MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀÄ É¼ÉUÉ vÀPÀÌAvÉ ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ ºÀAvÀUÀ¼À°è PÉÆqÀÄªÀÅzÀjAzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä MAzÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ «zsÁ£ÀªÁVzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ EgÀÄªÀ 20 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ÀÄªÀiÁgÀÄ 1 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï F ¥sÀnðUÉÃ±À£ï ªÁå¦ÛAiÀÄ°èzÉ JAzÀÄ CAzÁf À ÁVzÉ. ºÀtÄÚ É¼ÉUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀà É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ ¥sÀnðUÉÃ±À£ï£ÀÄß 10 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ½UÉ ºÉaÑ À®Ä ÀÆPÀÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÉÛÃd£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ ÉÃPÁVzÉ. ºÉÊqÉÆæÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀÄvÀÄÛ KgÉÆÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀiÁzÀjAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ: ºÉÊqÉÆæÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀÄvÀÄÛ KgÉÆÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀiÁzÀjAiÀÄ ªÀåªÀ ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, PÀÈ¶PÀgÀ «vÀgÀuÉUÁV gÉÆÃUÀªÀÄÄPÀÛ À¹UÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.

£À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß SÁ ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ°è ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ: SÁ ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ°è £À ÀðjUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À°è GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉUÁV À¹UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ FVgÀÄªÀ ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ: vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ºÉaÑ£À ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄÄA¢£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¹ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ zÀgÀzÀ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä §rØgÀ»vÀ/§rØ C£ÀÄzÁ¤vÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ: DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä §rÝ gÀ»vÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §rØ C£ÀÄzÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀÅzÀjAzÀ

gÁdåzÀ°è vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. 3.1.3. ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É G¥ÀªÀ®AiÀÄ PÉ®ªÉÇAzÀÄ «£Á¬ÄwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä PÀÈ¶AiÀÄ C« sÁdå CAUÀªÁV ¥Á° ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ ÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ÀA¥ÀÆtðªÁV ÀAAiÉÆÃf¹gÀÄvÁÛgÉ. É É ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÉÆgÀºÀjªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ M¼ÀºÀjªÀÅUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ¥ÀgÀ ÀàgÀ CªÀ®A©vÀªÁVªÉ. J¯Áè ªÀåªÀºÁjPÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV, gÉÊvÀgÀÄ ¥Á° ÀÄªÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶AiÉÆA¢UÉ MAzÁV ¥ÀjUÀtÂ¹ §®¥Àr À ÉÃPÉÃ ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV C®è. F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è, eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ÀA§A¢üvÀ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä GvÉÛÃdPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ: ªÉÄÃ«£À ¥ÀæªÀiÁt: ºÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ°è ºÀÄ®è£ÀÄß (ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MtªÉÄÃªÀÅ, MtºÀÄ®Äè) ºÁUÀÆ ¸ÁA¢æÃPÀævÀ DºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ. Mt ªÉÄÃªÉAzÀgÉ CzÀÄ É¼ÉAiÀÄ vÁådåªÁVzÀÝgÉ, ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÁVAiÉÄÃ É¼É ÀÄªÀ ªÁ¶ðPÀ CxÀªÁ ªÀÄ¼ÉAiÀiÁzsÁjvÀ É¼ÉAiÀiÁVzÉ. ¸ÁA¢æÃPÀævÀ DºÁgÀªÀÅ PÁSÁð£ÉUÀ¼À°è vÀAiÀiÁj¹zÀ ¥À±ÀÄ DºÁgÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ÉÃ¼ÉPÁ¼ÀÄUÀ¼À PÀZÁÒ «Ä±Àæt CxÀªÁ PÀÈ¶PÀgÉÃ vÀAiÀiÁj¹zÀ JuÉÚPÁ¼ÀÄUÀ¼À «Ä±ÀætªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ÀzsÀåPÉÌ ºÉÊ£ÀÄ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ PÉÆqÀÄªÀAvÀºÀ DºÁgÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¢æÃPÀævÀ DºÁgÀ JgÀqÀgÀ®Æè PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ. EzÀjAzÁV ºÁ°£À E¼ÀÄªÀjAiÀÄÄ zÉÃ²Ã vÀ½UÀ¼À°è ¥Àæw ºÀ ÀÄ«UÉ ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ 2.32 °Ãlgï DVzÀÝgÉ «Ä±ÀævÀ½ ºÀ ÀÄUÀ¼À°è E¼ÀÄªÀj ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ 6 °Ãlgï DVzÉ. PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DºÁgÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ GvÁàzÀPÀvÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä MAzÀÄ ªÀÄÄRå PÁgÀtªÁVzÉ. gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ CAQ CA±ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ gÉÊvÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è MAzÀÄ eÁ£ÀÄªÁjUÉ 530 PÉf ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀ£ÀÄß GtÂ ÀÄvÁÛgÉ. ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃ«£À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁ¶ðPÀªÁV ¥ÀæwÃ eÁ£ÀÄªÁjUÉ 1800 PÉfªÀgÉUÉ ºÉaÑ À®Ä GzÉÝÃ² À ÁVzÉ. ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä GvÉÛÃf ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁA¢æÃPÀævÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃ«£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ. ÀÜ½ÃAiÀÄªÁV ® sÀå«gÀÄªÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ¸ÁA¢æÃPÀævÀ ªÉÄÃªÀ£ÀÄß

27

G¥ÀAiÉÆÃV ÀÄªÀÅzÀgÀ §UÉÎ gÉÊvÀjUÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëtªÀ£ÀÄß PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ. ªÉÄÃ«£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀ°è CzÀÄ zÉÃ²Ã ºÀ ÀÄUÀ¼À ºÁ°£À E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß 2025 gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ FV£À ªÀÄlÖ¢AzÀ (2.32 °Ãlgï/¢£ÀPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) 3.55 °Ãlgï/¢£ÀPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ ªÀÄvÀÄÛ «Ä±Àæ vÀ½ ºÀ ÀÄUÀ¼À°è ÀzsÀåzÀ E¼ÀÄªÀjAiÀiÁzÀ (6 °Ãlgï/¢£ÀPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) EAzÀ 9 °Ãlgï/¢£ÀPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ ºÉaÑ ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. F PÀæªÀÄUÀ½AzÁV, ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼À FVgÀÄªÀ ºÁ°£À GvÁàzÀPÀvÉ(845 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ)AiÀÄ£ÀÄß (1,500PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) ºÉaÑ¹ PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß ºÀAiÀiÁðuÁzÀ (1,850 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ), UÀÄdgÁvï (1441 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) ªÀÄlÖPÉÌ a À§ºÀÄzÀÄ. F PÀæªÀÄUÀ½AzÀ «Ä±ÀævÀ½UÀ¼À ºÀ ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÁ FV£À 2200 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ ªÀÄlÖ¢AzÀ 2500 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ Kj¹ PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß UÀÄdgÁvï (3215 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) , ºÀAiÀiÁðt (2980 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) ªÀÄvÀÄÛ (3325 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) ªÀÄlÖPÉÌ vÀgÀ§ºÀÄzÁVzÉ. EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è JªÉÄä ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ÀzsÀåzÀ ªÀÄlÖ¢AzÀ 1900PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ ªÀÄlÖPÉÌ Kj À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß UÀÄdgÁvï(1745 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ), ZÀwÛÃ¸ïWÀqï(1803 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) ªÀÄvÀÄÛ eÁRðAqï (2076 PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ºÀ ÀÄ«UÉ) eÉÆvÉUÉ Àj ÀªÀÄ£ÁzÀ ªÀÄlÖPÉÌ vÀgÀ§ºÀÄzÁVzÉ. UÀ sÀðzsÁgÀuÉ AiÉÆÃd£É: ªÉÄÃ«£À ºÉÆgÀvÁV, sÁgÀvÀzÀ°è ºÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀ ºÀ ÀÄUÀ¼À°è C¤AiÀÄ«ÄvÀªÁzÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ §ºÀÄ zÉÆqÀØ ÀªÀÄ Éå EzÉ. UÀ sÀðzsÀj ÀÄªÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ UÀ sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ EgÀÄªÀÅzÀÄ C¤AiÀÄ«ÄvÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉUÉ §ºÀÄvÉÃPÀ PÁgÀtªÁVzÉ. F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ÀgÀPÁgÀªÀÅ J¯Áè f¯ÉèUÀ¼À°è zÉÆqÀØ ÀASÉåAiÀÄ°è UÀ sÀðzsÁgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÉ. EA¢UÉ, PÀ£ÁðlPÀzÉ ÉèqÉ 7984 UÀ sÀðzsÁgÀt PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ(¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ-4215, PÉJªÀiïJ¥sï-2944, ©JLJ¥sï-108, ªÉÄÊyæ-717, MlÄÖ 7984 UÀ sÀðzsÁgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ) CªÀÅUÀ¼À f¯ÁèªÁgÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ C ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁVzÀÄÝ f¯ÉèUÀ¼À°è EgÀÄªÀ ºÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è®è. ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ºÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀ ºÀ ÀÄUÀ¼À §ºÀÄ zÉÆqÀØ ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹, UÀÄtªÀÄlÖzÀ «ÃAiÀÄðzÀ ® sÀåvÉAiÉÆA¢UÉ 1500 UÀÆ ºÉZÀÄÑ EAvÀºÀ PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. EzÀÄ FVgÀÄªÀ 30000 ºÀ ÀÄUÀ½UÉ MAzÀÄ PÉÃAzÀæzÀ ºÀAvÀ¢AzÀ 8700 ºÀ ÀÄUÀ½UÉ MAzÀÄ PÉÃAzÀæ«gÀÄªÀ ªÀÄlÖzÀ ªÀgÉUÉ ºÉZÁÑV J¯Áè ºÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ÀjAiÀiÁV UÀ sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

¥À±ÀÄ CgÉÆÃUÀå ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ: gÁdåzÀ°è 668 ¥À±ÀÄ D¸ÀàvÉæUÀ¼ÀÄ, 1832 zÀªÁSÁ£ÉUÀ¼ÀÄ 1509 ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¥À±ÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 176 ¸ÀAZÁjÃ ¥À±ÀÄ zÀªÁSÁ£ÉUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß J¯Áè ¸ÁPÀÄ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À DgÉÆÃUÀåzÀ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀPÁÌV ¸ÁÜ¦ À ÁVzÉ. ¥ÀæwÃ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄwUÉ PÀ¤µÀ× MAzÀÄ ¥À±ÀÄ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß

¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉwÛPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉ. PÉÆÃ½ ¥ÀQëUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉ: gÁdåzÀ°è£À PÉÆÃ½ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ GvÁàzÀ£Á ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄªÀÅzÉÃ C®èzÉÃ, ºÉZÁÑV ªÉÆmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁA ÀPÁÌV É¼ÉzÀ PÉÆÃ½ ¥ÀQëUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ 534.4 ®PÀë PÉÆÃ½ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èzÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥Àæw ªÀåQÛUÉ MAzÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ DVzÉ. EzÀÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ(vÀ Á 1.62 ºÀQÌUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ(vÀ Á 1.91 ºÀQÌUÀ¼ÀÄ) ºÉÆÃ°¹zÀgÉ vÀÄA¨Á PÀrªÉÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÉÆÃ½UÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀgÉ CzÀÄ ¸Áé sÁ«PÀªÁV FVgÀÄªÀ ªÀµÀðPÉÌ vÀ Á 70 ªÉÆmÉÖUÀ½AzÀ ªÀµÀðPÉÌ vÀ Á 92 ªÉÆmÉÖUÀ½UÉ KgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ gÁdåzÀ°è ¨ÁæAiÀÄègï ªÀiÁA ÀzÀ ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉAzÀÄ PÀÆqÁ ¤jÃQë À ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä gÁdåªÀÅ MAzÀÄ ¢£À ¥ÁæAiÀÄzÀ PÉÆÃ½ªÀÄjUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä PÉÆÃ½ªÀÄj GvÁà¢ ÀÄªÀ(ºÁåZÀj)PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ. CµÉÖÃ C®èzÉÃ, PÀÈ¶PÀjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÉZÀÄÑªÀj Rað®èzÉÃ PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À eÉÆvÉUÉ CªÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ »vÀÛ°£À°è PÉÆÃ½¸ÁPÀuÉUÉ GvÉÛÃd£À PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ, EzÀÄ CªÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀÆqÁ ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. ÀétzsÁgÁ ªÀÄvÀÄÛ VjgÁd PÉÆÃ½ vÀ½UÀ¼À£ÀÄß F GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁVAiÉÄÃ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÁVzÉ. UÀÄtªÀÄlÖzÀ°è ÀÜ½ÃAiÀÄ vÀ½UÀ½UÉ ºÉÆÃ®ÄªÀ PÁgÀt PÀÆqÁ, CªÀÅUÀ¼À ªÀiÁA ÀPÉÌ GvÀÛªÀÄ É É ¹UÀÄvÀÛzÉ.

28

PÉÆÃ½ ºÀQÌUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ: ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁrzÀ DºÁgÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 202 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ / ªÀµÀð / ¥ÀQëAiÀiÁVzÉ, EzÀÄ UÀÄdgÁvï (252 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ / ªÀµÀð / ¥ÀQë), DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À (243 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ / ªÀµÀð / ¥ÀQë), ¥ÀAeÁ¨ï (275 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ / ªÀµÀð / ¥ÀQë) ) ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ (237 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ / ªÀµÀð / ¥ÀQë)ºÉÆÃ°¹zÀgÉ PÀrªÉÄ. zÀQëtzÀ EvÀgÀ JgÀqÀÄ gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, CzÉÃ jÃwAiÀÄ ºÀªÁUÀÄt«gÀÄªÀ PÁgÀt, GvÀÛªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ¤µÀ× 240 PÉÌ Kj À§ºÀÄzÀÄ. EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è, ¨ÁæAiÀÄègïUÀ½AzÀ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß 0.52 PÉf / ¥ÀQëUÉ ªÀÄlÖ¢AzÀ 1.5 PÉf /¥ÀQëUÀ½UÉ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. ªÉÄÃPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄjUÀ½AzÀ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ: ªÁ¶ðPÀªÁV PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 21 ®PÀë PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ 15.5 ®PÀë DqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁA ÀPÁÌV ºÀvÉå ªÀiÁqÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¥Àæw ¥ÁtÂUÉ 16 PÉfAiÀÄAvÉ MlÄÖ 59.72 ¸Á«gÀ l£ÀÄßUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ . Mt ªÀÄvÀÄÛ ÉZÀÑV£À ºÀªÁªÀiÁ£À¢AzÁV PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä CvÀÄåvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ½ªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ, DAzsÀæ¥ÀæzÉÃ±À (286 ¸Á«gÀ l£ïUÀ¼ÀÄ), ªÀÄºÁgÁµÀÖç (104 ¸Á«gÀ l£ï), gÁd¸ÁÛ£À (94.3 ¸Á«gÀ l£ï) ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ (78 ¸Á«gÀ l£ï) VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß F ªÀÄÆ®PÀ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ:

i) J¯Áè PÀÈ¶ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è PÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀ®Ä ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ vÁådå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¢æÃPÀÈvÀ DºÁgÀUÀ½AzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß É¼É ÀÄªÀÅzÀÄ

FVgÀÄªÀ PÀÄj ªÀÄAzÉAiÀÄ ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß À©ìr ªÀÄÆ®PÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢¹ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ¬Ä À®Ä PÁqÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ÉÃ¸ÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÀ®èzÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À°è C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉUÀ¼À°è£À ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ CªÀÅUÀ¼À ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ¥ÁætÂUÉ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀªÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ÀÄªÀiÁgÀÄ 96 ®PÀë PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ 48 ®PÀë DqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄÄA¢£À 7 ªÀµÀðUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß 150 ®PÀë PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ 80 ®PÀë DqÀÄUÀ½UÉ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¸ÁPÀuÉAiÀÄ£ÀÄß MAzÉÃ PÀqÉ CxÀªÁ CgÉ-C¯ÉªÀiÁj gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À§ºÀÄzÀÄ, KPÉAzÀgÉ £ÉÊ ÀVðPÀªÁV PÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ §ºÀ¼À ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉUÀ¼À ªÀiÁA À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è (16.7 PÉ.f. /PÀÄjUÉ ªÀÄvÀÄÛ 15.9 PÉ.f. /ªÉÄÃPÉUÉ) CvÀå¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃªÀ® CªÀÅUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À MlÄÖ ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. 3.1.4. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ G¥À ªÀ®AiÀÄ sÁgÀvÀzÀ°è «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ 10.8 «Ä°AiÀÄ£ï l£ïUÀ¼À¶ÖzÉ. F ¥ÉÊQ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Á®Ä ÀÄªÀiÁgÀÄ 0.7

«Ä°AiÀÄ£ï l£ïUÀ¼À¶ÖzÉ (6.5%). ªÀµÀðUÀ½A¢ÃZÉUÉ, M¼À£Ár£À d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄªÀ ÀA sÁªÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¹zÀ £ÀAvÀgÀ, ErÃ sÁgÀvÀzÀ°è , MlÄÖ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ°è

M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÀ¼À PÉÆqÀÄUÉ PÀqÀ® «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃjzÉ. DzÀgÀÆ, EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¤dªÀ®è, PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ «ÄÃ¤£À GvÁàzÀ£É 4.1 ®PÀë l£ï ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À d® ÀA¥À£ÀÆä®¢AzÀ GvÁàzÀ£É 2.85 ®PÀë EzÉ. DAzsÀæ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ Mr±Á ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, PÀgÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ PÀqÀ® «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄªÀ J¯Áè gÁdåUÀ¼À°è, PÀqÀ® «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉVAvÀ M¼À£Ár£À d®ªÀÄÆ®UÀ¼À°è PÀrªÉÄ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR° À ÁVzÉ. DAzsÀæ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ Mr±ÁzÀ°è M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ PÀqÀ® «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉVAvÀ

29

ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀlÄÖ C¢üPÀªÁVzÉ. M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ EvÀgÀ gÁdåUÀ½VAvÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è (MlÄÖ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ 41%) vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV ºÉZÁÑVzÉ (PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è 32%, UÀÄdgÁvï£À°è 15%, vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À°è 34%). ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀ CªÀPÁ±À PÀ£ÁðlPÀzÀ°è §ºÀ¼À ºÉZÁÑVzÉ. «±ÉÃµÀªÁV, PÀ£ÁðlPÀzÀ J¯Áè d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr À§ºÀÄzÀÄ. F PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ DºÁgÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ®PÀë ªÀiÁ£ÀªÀ d£À ÀASÉåUÉ 900 l£ï¤AzÀ 1100 l£ï UÉ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ G¥ÀªÀ®AiÀÄzÀ É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÀÄÄRå AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ EªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ:

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ® sÀå«gÀÄªÀ J®è d®ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß §¼À À®Ä UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄwAiÀÄ PÉgÉUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ PÉ®ªÀÅ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß Àr®UÉÆ½ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ

GvÉÛÃd£À.

• «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ PÀÈ¶UÉ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ, ¤ÃgÀÄ ¤AwgÀÄªÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ

• ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåUÀvÀå

• ºÉaÑ£À «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß §¼À À®Ä ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ «ÄÃ¤£À ÉÃrPÉAiÀÄ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ

• gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä «ÄÃ¤£À ÀA ÀÌgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ

3.1.5. gÉÃµÉä PÀÈ¶ G¥À ªÀ®AiÀÄ: gÉÃµÉä PÀÈ¶ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁVzÉ, ºÁUÀÆ gÉÃµÉä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ErÃ zÉÃ±ÀzÀ°è ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èzÉ. »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É DzsÁjvÀ gÉÃµÉäAiÀÄ É¼É ÀÄ«PÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVzÀÝgÉ, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀªÀÅ gÉÃµÉä PÀÈ¶UÉ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼ÉAiÉÄÃvÀgÀ VqÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀ ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ gÉÃµÉä PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ vÀªÀgÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÉÃµÉä ºÀÄ¼ÀÄUÀ½UÉ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É J¯ÉAiÉÆAzÉÃ DºÁgÀªÁVzÀÄÝ ¥Àæ ÀÄÛvÀ, ÀÄªÀiÁgÀÄ 91,492 ºÉPÉÖÃgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ®Ä §¼À À ÁUÀÄvÀÛzÉ. ÀÄªÀiÁgÀÄ 10,328 UÁæªÀÄUÀ¼À°è PÀ£ÁðlPÀ ªÁ¶ðPÀªÁV ÀÄªÀiÁgÀÄ 68.4 ¸Á«gÀ l£ï gÉÃµÉä UÀÆqÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ½VAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è gÉÃµÉä PÀÈ¶ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉ. gÉÃµÉä PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ: »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ gÉÃµÉä UÀÆqÀÄ GvÁàzÀPÀgÀ ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ gÉÃµÉ UÀÆqÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼À UÁvÀæªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ UÀÆqÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ gÉÆÃUÀªÀÄÄPÀÛ ªÉÆmÉÖUÀ¼À£ÀÄß(rJ¥sïJ¯ïUÀ¼ÀÄ) ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀÆgÉÊ ÀÄªÀÅzÀÄ gÁdåzÀ°è ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ JªÀiïEDgïJªÀiï UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ JDgÉªÀiï UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ gÉÃµÉä ºÀÄ¼ÀÄ ¸ÁPÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆ®Ä ©ZÁÑtÂPÉAiÀÄ PË±À®åUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr À®Ä vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ gÉÃµÉä ºÀÄ¼ÀÄ ¥Á®£ÉUÉ ºÉaÑ£À PÁ«ÄðPÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ §zÀÞvÉ¬ÄgÀÄªÀ PÀÄ±À® PÁ«ÄðPÀgÀ vÀAqÀzÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, AiÀÄ±À¹é UÀÆqÀÄ ¥Á®£É ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ°è ErÃ PÀÄlÄA§ vÉÆqÀV¹PÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

30

F «ÄwAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV, gÉÊvÀ£ÉÆ§â£À §zÀ°UÉ ErÃ PÀÄlÄA§ªÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÉÃµÉä PÀÈ¶ « ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

3.1.6. PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ G¥ÀªÀ®AiÀÄ ±ÉÃRgÀuÉ: vÀ£Àß GvÀà£ÀßUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ É É ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ PÁAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÉÊvÀgÀÄ GvÀÛªÀÄ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À®Ä PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ» ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåUÀvÀå. gÉÊvÀ¤UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¤§ðAzsÀªÉAzÀgÉ CªÀ£À GvÁàzÀ£ÉUÉ ±ÉÃRgÀuÁ ÀÜ¼ÀzÀ PÉÆgÀvÉ. CªÀgÀÄ ÉÃUÀ£ÉÃ ºÁ¼ÁUÀÄªÀAvÀºÀ ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¹zÁUÀ CªÀjUÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀzÀ ªÀåªÀ ÉÜ ® sÀåªÁUÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ. ºÉaÑ£À gÉÊvÀgÀÄ ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄÄAzÁUÀÄªÀ PÁgÀt, PÀ£ÁðlPÀzÀ gÉÊvÀgÀÄ PÉÆ¬Äè£À £ÀAvÀgÀ vÀPÀëtªÉÃ ¥Àæw GvÀà£ÀßUÀ¼À°è 'vÀÄA©zÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ'AiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj ÀÄvÁÛgÉ. C£ÉÃPÀ gÉÊvÀgÀÄ ÀAUÀæºÀzÀ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à À®Ä vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÀÈ¶ PÉëÃvÀæzÀ°èAiÉÄÃ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß ÀÄvÁÛgÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ F JgÀqÀÆ ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ PÀrªÉÄ ¯Á sÀzÉÆA¢UÉ PÉÆ£ÉUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. CUÀvÀåªÁzÀ ±ÉÃRgÀuÁ ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ºÉaÑ£À É ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀiÁqÀ ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀiÁVzÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀÄ½UÉUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ J¦JA¹ AiÀiÁqïðUÀ¼À UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À°è gÉÊvÀjUÉ ±ÉÃRgÀuÁ ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ÀPÁðgÀzÀ ¥Àæ ÀÄÛvÀ ¤ÃwAiÀiÁVzÉ. MlÄÖ 156 PÉÃAzÀæ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ 23.6 «Ä°AiÀÄ£ï l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ

¸ÁªÀÄxÀåðzÉÆA¢UÉ, 43 gÁdå UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ 4.6 ®PÀë l£ÀÎ¼ÀµÀÄÖ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢ªÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, J¦JA¹UÀ¼À UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ eÁUÀªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄvÀÛªÉ. ±ÉÃRgÀuÉAiÀÄ°è ªÀÄÄRåªÁzÀ GvÉÛÃdPÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ: À¤ºÀzÀ°è UÉÆÃzÁ«Ä£À ® sÀåvÉ: C£ÉÃPÀ gÉÊvÀjUÉ PÉÃAzÀæ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ / gÁdå UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À §UÉÎ AiÀiÁªÀÅzÉÃ

ªÀiÁ»wAiÀiÁUÀ°Ã CxÀªÁ M¼À ¥ÀæªÉÃ±ÀªÁUÀ°Ã E®è, KPÉAzÀgÉ CªÀÅ f¯ÉèAiÀÄ CxÀªÁ vÁ®ÆèQ£À ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è £É ÉUÉÆArªÉ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ zÀÆgÀPÉÌ ¸ÁV À®Ä ¸ÁzsÀå«®è. f¯ÉèUÀ¼ÁzÀåAvÀ CªÀÅUÀ¼À ºÀAaPÉ KPÀgÀÆ¥ÀªÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, §¼Áîj ªÀÄvÀÄÛ zsÁgÀªÁqÀ PÀæªÀÄªÁV 19 ªÀÄvÀÄÛ 32 ¹qÀ§Äè÷åºÉZï / J¸ïqÀ§Äè÷å¹ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ºÁ À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAqÀå f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÆ £Á®ÄÌ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. CªÀÅUÀ½gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀjUÉ ® sÀå«®è. ¸ÁPÀµÀÄÖ UÉÆÃzÁªÀÄÄ ÀÜ¼ÀzÀ ® sÀåvÉ: GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ UÁvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, ºÉaÑ£À f¯ÉèUÀ¼ÀÄ C ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ±ÉÃRgÀuÁ ÀÜ¼ÀzÀ ÀªÀÄ ÉåAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj ÀÄwÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ©ÃzÀgï f¯ÉèAiÀÄ°è 3,06,168 l£ï DºÁgÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É,

1,32,247 l£ï vÉÊ® ©ÃdUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ 11,400 l£ï ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ±ÉÃRgÀuÁ ÀÜ¼À«zÉ. «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è 7.12 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ DºÁgÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ 3,000 l£ï vÉÊ® ©ÃdUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ 3,705 l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ UÉÆÃzÁªÀÄÄ eÁUÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ, ¥Àæw ®PÀë l£ï PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉUÉ, ÀÄªÀiÁgÀÄ 8,750 l£ï ±ÉÃRgÀuÉUÉ UÉÆÃzÁªÀÄÄ ® sÀå«zÉ. EzÀÄ ¥Àæw ®PÀë l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉUÉ PÀ¤µÀ× 15,000 l£ï ¸ÁªÀÄxÀåðzÀªÀgÉUÉ ºÉZÁÑUÀ ÉÃPÀÄ. ±ÉÊvÁåUÁgÀzÀ ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ® sÀåvÉ: ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ªÉÄt¹£ÀPÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ÉÃUÀ£ÉÃ PÉqÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀ. gÁdåªÀÅ CAvÀgï-ªÀ®AiÀÄ §¼ÀPÉUÉ 138 ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, 2.51 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ 2.38 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ 82 ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. MlÄÖ 174 ®PÀë l£ï vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÉ, ¥Àæ ÀÄÛvÀ ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁ ¸ÁªÀÄxÀåð K£ÉÃ£ÀÆ ¸Á®zÀÄ. £Á±ÀªÁUÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ±ÉÃRgÀuÁ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ À®Ä gÁdåzÀ°è£À ¥Àæw vÁ®ÆèQ¤£À°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ÀASÉåAiÀÄ°è EgÀ ÉÃPÀÄ. ±ÉÊvÁåUÁgÀzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ¥Àæ ÀÄÛvÀ EgÀÄªÀ 1360 l£ï / ®PÀë l£ï vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉUÀ½AzÀ, 5000 l£ï / ®PÀë l£ï vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉUÀ½UÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤jÃQë À ÁVzÉ.

31

¸ÁPÀµÀÄÖ «ÄÃ£ÀÄ ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀå: PÀ£ÁðlPÀ ªÁ¶ðPÀªÁV 6.13 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, 2925 l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ¼Àî PÉÃªÀ® 49 ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ ® sÀå«zÉ. ªÀiÁPÉðnAUï ªÉÆzÀ®Ä «ÄÃ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ» ÀÄªÀ ²ÃvÀ ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À sÁjÃ PÉÆgÀvÉ EzÉ. «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ C ÀªÀÄ¥ÀðPÀvÉAiÀÄÄ M¼À£Ár£À GvÁàzÀ£ÉUÉ «±ÉÃµÀªÁV ÀA§A¢üvÀªÁVzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ EgÀÄªÀ 477 l£ï / ®PÀë «ÄÃ£ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ - ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀ¤µÀÖ¥ÀPÀë 700 l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ / ®PÀë «ÄÃ£ÀÄUÀ½UÉ, ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÁdåzÀ°è «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ½UÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÀÄAdÄUÀqÉØ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ PÀÆqÁ C ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁVzÉ, 262 ªÀÄAdÄUÀqÉÝ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À°è ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ GvÁà¢ ÀÄªÀ 5800 l£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼À°è «vÀj À ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁPÉðnAUï ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É ÉUÀ¼ÀÄ: ÀªÀÄUÀæ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è gÉÊvÀjUÉ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ É ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼ÀÄ J®èªÀÇ gÉÊvÀgÀÄ UÀ½ ÀÄªÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj À®Ä ¤uÁðAiÀÄPÀªÁVªÉ. PÀÈ¶AiÀÄ°è «©ü£Àß G¥À-ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, «©ü£Àß ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. F J¯Áè G¥ÀªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¥ÉæÃgÉÃ¦ ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ZÀað À ÁUÀÄvÀÛzÉ: ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ: PÉ®ªÀÅ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß gÉÊvÀgÀÄ £ÉÃgÀªÁV §¼ÀPÉzÁgÀjUÉ / ÀUÀlÄ ªÁå¥ÁgÀ ÀÜjUÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÁzÀgÀÆ, gÁdåzÀ J¯Áè PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß 216 nJ¦¹JªÀiï UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ DzÀgÉ . gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀ£É KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ºÀgÁf£À ¥ÀæQæAiÉÄUÉ M¼ÀUÁUÀÄvÀÛzÉ, C°è ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ sÁUÀªÀ»¹ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀªÀ£ÀÄß, PÉ®ªÉÇªÉÄä PÀZÁÑ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¤zsÀðj ÀÄvÁÛgÉ. PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁlzÀ°è UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀ CA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:

J) UÁæªÀÄUÀ½AzÀ EgÀÄªÀ zÀÆgÀ: ® sÀå«gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ºÀ½î¬ÄAzÀ 30-80 Q.«ÄÃ CAvÀgÀzÀ°èªÉ, ºÁUÁV gÉÊvÀjUÉ vÀªÀÄäzÉÃ ¸ÁjUÉ ¸Ë® sÀåUÀ½®è¢zÀÝ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ºÉÆÃUÀ ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ºÉÆÃ§½UÀ¼À°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¥Àæ ÀPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj ÀÄªÀ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. J¯Áè IÄvÀÄUÀ¼À°è gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ® sÀå«zÀÝgÉ CzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. gÉÊvÀjUÉ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ®PÀë d£À ÀASÉåUÉ 248 Q«ÄÃ UÁæ«ÄÃt gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ ® sÀå«zÉ. ªÀÄÄA¢£À 7 ªÀµÀðUÀ¼À°è ¥Àæw ®PÀë d£ÀjUÉ J¯Áè IÄvÀÄUÀ¼À°è §¼À À§ºÀÄzÁzÀ ÀÄªÀiÁgÀÄ 500 Q.«ÄÃ gÀ ÉÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÁVzÉ. ©) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ AiÀiÁqïðUÀ¼À°è ±ÉÃRgÀuÉ: GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁlªÁUÀ¢zÁÝUÀ, C£ÉÃPÀ gÉÊvÀgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°èAiÉÄÃ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁzÀ ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÁVzÉ. ¹) UÀÄtªÀÄlÖ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¸Ë® sÀå: ºÉaÑ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ AiÀiÁqïðUÀ¼À°è, GvÀà£ÀßzÀ UÀÄtªÀÄlÖªÀÅ ªÁå¥Áj CxÀªÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ £ÉÆÃr ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ CxÀªÁ CªÀgÀ C£ÀÄ sÀªÀ¢AzÀ ¤zsÀðj¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ gÉÊvÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¥ÀPÀë¥ÁvÀzÀ É ÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. É ÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹gÀ ÉÃPÀÄ.

r) UÉæÃrAUï/±ÉæÃtÂÃPÀgÀt: GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ±ÉæÃtÂÃPÀj ÀzÉÃ EzÀÄÝzÀPÁÌV ºÉaÑ£À gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß C£ÀUÀvÀåªÁV ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ É ÉUÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ºÉaÑ£À É ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀVÃðPÀj ÀÄªÀAvÉ CªÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ. E) MtV ÀÄ«PÉ: C£ÉÃPÀ gÉÊvÀgÀÄ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ AiÀiÁqïðUÀ½UÉ vÀgÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ MtV ÀÄªÀ°è «¥sÀ®gÁUÀÄvÁÛgÉ. CªÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

32

CªÀgÀÄ PÉÃªÀ® MtVzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ¹UÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ. GvÀà£ÀßzÀ vÉÃªÁA±ÀªÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¤zsÀðj À®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ vÉÃªÁA±À ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À À ÉÃPÀÄ. J¥sï) PÀ¤µÀ× ÉA§® É É(JªÀiïJ¸ï¦): PÉÃAzÀæ ÀPÁðgÀPÉÌ, PÉÃAzÀæ É É ¤UÀ¢ À«Äw (¹¦¹) ªÀÄÆ®PÀ, gÁdå ªÀÄlÖzÀ°è GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É J¯Áè PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ PÀ¤µÀ× ÉA§® É¯É WÉÆÃ¶ À®Ä C¢üPÁgÀ EzÉ. PÀ¤µÀ× ÉA§® É ÉUÀ¼À£ÀÄß J¯Áè É¼ÉUÀ½UÉ ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅ¢®è, EzÀÄ JªÀiïJ¸ï¦ AiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀqÀzÀ PÉ®ªÀÅ É¼ÉUÀ½UÉ

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è C¤AiÀÄAwævÀ zÀgÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁVzÉ. FªÀgÉUÉ, PÉÃªÀ® 14 PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß JªÀiïJ¸ï¦ AiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀ ÁVzÉ, EvÀgÀ J¯Áè É¼ÉUÀ¼À É ÉUÀ¼ÀÄ Kj½vÀ PÀAqÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ RaðVAvÀ®Æ PÀrªÉÄ É ÉUÉ §gÀ§ºÀÄzÀÄ.

PÀÈ¶AiÀÄ ªÉZÀÑQÌAvÀ 50% gÀµÀÄÖ ºÉZÀÄÑ É ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä qÁ.¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï À«Äw ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁrzÉ. DzÁUÀÆå, ¹J¦¹ ¬ÄAzÀ ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀ®àlÖ JªÀiïJ¸ï¦ ¬ÄAzÀ PÀÈ¶ RaðVAvÀ 10-20% ºÉaÑ£À É ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ À®Æ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è. ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ÉÃUÀzÀ ÉèÃ qÁ.¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï À«ÄwAiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è É ÉAiÀÄÄ JªÀiïJ¸ï¦ VAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀ¢zÀÝgÉ ªÀiÁvÀæ gÉÊvÀgÀÄ JªÀiïJ¸ï¦ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ÀgÀPÁgÀªÀÅ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ²¹ ªÁå¥ÁjAiÀiÁV JªÀiïJ¸ï¦ AiÀÄ°è RjÃ¢ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ É É G½¹PÉÆ¼Àî®Ä ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀgÉ ªÀiÁvÀæ EzÀÄ ¸ÁzsÀå. ÀPÁðj C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¥ÀæªÉÃ²¹zÀ ¤zÀ±Àð£ÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ EwºÁ ÀzÀ°è C¥ÀgÀÆ¥À. É É PÀÄ¹vÀzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ÀgÀPÁgÀªÀÅ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß RjÃ¢ À§ºÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ÀAUÀæºÀuÁ ÀÜ¼À

ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀ»ªÁlÄ ¤¢üAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. vÉÆÃlUÁjPÉ

J) ÀAWÀnvÀ ªÁå¥ÁgÉÆÃzÀåªÀÄ ¸ÁÜ¥À£É: f¯ÉèAiÀÄ¯Éè¯Áè, PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ÉÃjzÀAvÉ PÉ®ªÀÅ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ºÁ¥ïPÁªÀiïìUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ÀAWÀnvÀ ªÁå¥ÁgÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è. gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ É ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ «±ÉÃµÀ vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÁÜ¦ À®Ä ¥ÁægÀA©ü À ÉÃPÀÄ.

CAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ É¼É ¤¢ðµÀÖªÁVgÀ ÁgÀzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ À ÉÃPÀÄ. ©) ¸ÁPÀµÀÄÖ ÀA ÀÌgÀuÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ: ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É ÉUÀ¼À°è PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß vÀ¦à À®Ä vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiË®å ªÀzsÀð£ÉUÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀA ÀÌj À ÉÃPÀÄ. vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä PÀ£ÁðlPÀªÀÅ 57 ¸ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ºÉÆA¢zÉ. ¹) ªÉÊeÁÕ¤PÀ É É ¤UÀ¢: vÉÆÃlUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀAWÀnvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, ºÉaÑ£À vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À ¨É ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ÀévÀB, GvÀà£ÀßUÀ¼À ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ GvÀà£ÀßzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À«®èzÉAiÉÄÃ ¤zsÀðj ÀÄvÁÛgÉ.

gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤zÉÃð² ÀÄªÀ ªÁå¥ÁjUÀ¼À »rvÀzÀ°èzÁÝgÉ. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¨ÁjUÉ §AzÁUÀ, CwÃ PÀrªÉÄ É É, PÉ®ªÉÇªÉÄä PÀÈ¶ ªÉZÀÑQÌAvÀ PÀrªÉÄ É É ¤UÀ¢AiÀiÁV EzÀÄ gÉÊvÀjUÉ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ £ÀµÀÖ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ É É ¤UÀ¢ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦ ÀÄªÀ «²µÀÖªÁzÀ vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü À ÉÃPÀÄ.

r) ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÁåQAUï ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ: ºÉaÑ£À vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁåPï ªÀiÁqÀzÀ ¹ÜwAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛªÉ. ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¥ÁåPï ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À £ÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

33

E) ªÀVÃðPÀgÀtzÀ §UÉÎ vÀgÀ ÉÃw: gÉÊvÀjUÉ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ §UÉÎ GvÀÛªÀÄ eÁÕ£À«®è ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀVÃðPÀj ÀzÉÃ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. E¥sï) UÁæªÀÄzÀ ±ÁArUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉ: ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸Á«ÄÃ¥Àå ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßzÀ UÁvÀæzÀ PÁgÀt UÁæ«ÄÃt ±ÁArUÀ¼À°è vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀ®Ä EzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ gÉÊvÀgÀÄ ±ÁåArUÀ¼À°è ÀºÁ EzÉÃ jÃwAiÀÄ ±ÉÆÃµÀuÉ JzÀÄj ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁPÀµÀÄÖ eÁUÀªÀ£ÀÄß MzÀV À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ À®Ä, ±ÁArUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ®ÝeÉðUÉ Kj À®Ä, PÀ¤µÀ× ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä ÀPÁðgÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ² À ÉÃPÀÄ.

«Ä¯ïÌ ªÀiÁPÉðnAUï: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ªÁ¶ðPÀªÁV 61.23 ®PÀë l£ïUÀ¼À¶ÖzÀÄÝ, EzÀÄ ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ 167 ®PÀë °ÃlgïUÀ¼À¶ÖzÉ. PÉJªÀiïJ¥sï CrAiÀÄ°è 13,967 ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ÀAWÀnvÀ ºÁ®Ä ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄÄ 73 ®PÀë °Ãlgï / ¢£ÀPÉÌ EgÀÄvÀÛzÉ. G½zÀ 94 «Ä°AiÀÄ£ï °Ãlgï ºÁ®Ä C ÀAWÀnvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è SÁ ÀVÃ ¸ÁéªÀÄåzÀ qÉÊjUÀ¼ÀÄ, SÁ ÀV ªÀiÁgÁlUÁgÀjAzÀ gÁdåzÁzÀåAvÀ ªÀiÁgÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁPÉðnAUï K¥ÁðqÀÄUÀ¼ÀÄ, ±ÉÊwåÃPÀgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, É É ¤UÀ¢UÉÆ½ ÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜ, ÀAWÀnvÀ ºÁ°£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À ¥ÁªÀw «zsÁ£ÀªÀÅ ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄªÀ gÉÊvÀgÀÄ CAvÀºÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä

UÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄwÛzÁÝgÉ. PÉ¼ÀV£À AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ qÉÊj GzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ:

J) ¸ÁPÀµÀÄÖ ºÁ®Ä ÀAUÀæºÀuÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ: C ÀAWÀnvÀ ºÁ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è, ÀPÁ°PÀ ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀPÁ°PÀ «¯ÉÃªÁj, ¥ÁåQAUï, É É ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜ EvÁå¢AiÀÄ°è gÉÊvÀjUÉ

vÉÆqÀPÀÄUÀ½ªÉ. gÉÊvÀjUÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ºÁ®£ÀÄß ²ÃvÀ®ªÁVj ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä CUÀvÀåªÁzÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä, PÉ.JA.J¥sï CrAiÀÄ°è ºÉaÑ£À ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ MAzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è, ¯ÁåPÉÆÖÃ«ÄÃlgï jÃrAUïUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤UÀ¢¥Àr À ÁzÀ É ÉUÀ¼À°è PÉJAJ¥sï ÀAWÀnvÀ ÀAWÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÁ®Ä ÀAUÀæ» À®Ä ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÉ

gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. §ºÀÄ¥Á®Ä gÉÊvÀgÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ / JªÉÄäUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀ®Ä ÀéAvÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ, DzÀgÉ ºÁ°£À ªÀiÁgÁl ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ°è CªÀjUÉ PÉÆgÀvÉ EzÉ. ÀjAiÀiÁzÀ ªÀiÁgÁl ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀ°è CzÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹ CªÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ. ©) ±ÀÄaAiÀiÁzÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÁ°UÉ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀlÖ ªÀÄÆ®PÀ CªÀPÁ±À: ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼À ºÁ®Ä OµÀ¢üÃAiÀÄ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ºÉaÑ£À zÀgÀªÀ£ÀÄß DPÀ¶ð ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ EwÛÃZÉUÉ UÀÄgÀÄw À ÁVzÉ. ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼À ºÁ®£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ÀAUÀæ»¹ CzÀ£ÀÄß ÀA ÀÌj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå ÀzÀ zÀgÀzÀ°è ªÀiÁgÀ®Ä ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ½AzÀ ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀ ªÁ¶ðPÀªÁV 14 ®PÀë

°ÃlgïUÀ¼ÀµÀÄÖ ±ÀÄzÀÞ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÁ®Ä GvÁà¢ ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¹) Dr£À ºÁ°UÉ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÁV MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ: ªÉÄÃPÉ ºÁ°UÉ ºÀ®ªÀÅ OµÀ¢üÃAiÀÄ ªÀiË®åUÀ½ªÉ ªÀÄvÀÄÛ Cw ºÉZÀÄÑ É ÉUÉ DPÀ¶ð ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃPÉ ºÁ®£ÀÄß ÀAUÀæ» À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀ®Ä ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÆÃf À§ºÀÄzÀÄ.

ªÉÆmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜ:

34

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÉÆmÉÖAiÀÄ 7 £ÉÃ CwzÉÆqÀØ GvÁàzÀPÀ gÁdåªÁVzÀÄÝ, ªÀµÀðzÀ°è 43,949 ®PÀë ªÉÆmÉÖUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ vÀ Á 83 ªÉÆmÉÖUÀ¼À ® sÀåvÉ¬ÄzÉ. EzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀgÁ ÀjAiÀiÁzÀ vÀ Á 54 ªÉÆmÉÖUÀ½VAvÀ ºÉaÑzÉ. DzÀgÀÆ ErÃ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢®è ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ ÀgÀPÁgÀªÀÅ PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À°è PÉÆgÀvÉ¬ÄzÉ. ªÁtÂdå zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À°è GvÁà¢¹zÀ ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ vÀ¥Á ÀuÉ, ªÀVÃðPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉÃ É É ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ½®èzÉÃ ÀA¥ÀÆtð ÀUÀlÄ(ºÉÆÃ¯ï ÉÃ¯ï)ªÀÄvÀÄÛ a®ègÉ ªÁå¥ÁjUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄwÛzÉ. É ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj ÀÄªÀ°è UÀÄtªÀÄlÖ CxÀªÁ ªÉÆmÉÖAiÀÄ ªÀÄÆ®QÌAvÀ®Æ, ÉÃrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÀ§gÁdÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¥Áæ§®åªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. DzÁUÀÆå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÉÆmÉÖ ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀ (J£ïM¹¹), ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀPÀ gÉÊvÀgÀ ¸ÀA ÉÜ É É ¹ÜjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ vÁAwæPÀ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄ«PÉ ÉÃjzÀAvÉ ªÉÆmÉÖAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß

¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄwÛzÉ. «±ÉÃµÀ ªÉÆmÉÖ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ, À©ìrAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®vÉ, ªÀiË®å ªÀ¢üðvÀ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÁzÀ ªÉÆmÉÖ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ ÀPÁðgÀªÀÅ MAzÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ºÁQPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀjAzÀ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀPÀjUÉ ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÁàzÀ£ÉVAvÀ 4 ¥ÀlÄÖ ºÉZÀÄÑ GvÁà¢ ÀÄªÀ DAzsÀæ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀiÁPÉðnAUï ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr PÉ®ªÀÅ ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ CzÀ£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ À§ºÀÄzÀÄ. ºÉZÀÄÑªÀj GvÁàzÀ£É ªÀiÁrzÁUÀ ªÉÆmÉÖUÀ¼À£ÀÄß, PÀ£ÁðlPÀQÌAvÀ 1/10 QÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄ GvÁà¢ ÀÄªÀ gÁdåUÀ¼ÁzÀ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À, GvÀÛgÁRAqï, eÁRðAqï, UÉÆÃªÁ, C¸ÁìA, ©ºÁgï gÁdåUÀ½UÉ ªÀiÁgÀ®Ä GvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ½ªÉ. ªÀiÁA ÀzÀ ªÀiÁPÉðnAUï: ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV, sÁgÀvÀzÀ°è ªÀiÁA ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ SÁ ÀV GzÀåªÀÄ PÉëÃvÀæªÁVzÉ, C°è ÀA ÀÌj ÀzÀ vÁeÁ ªÀiÁA ÀªÀ£ÀÄß DUÀÄvÀÛzÉ. UÁæºÀPÀjUÉ £ÉÃgÀªÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä £ÉÆÃAzÁ¬ÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ

£ÉÆÃAzÁ¬Ä ÀzÀ PÀ Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è gÁdåzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄvÀÛªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀiÁA ÀªÀ£ÀÄß ÀA ÀÌj ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¥ÁåPï ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁrzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ wÃgÁ PÀrªÉÄ. ªÀiÁA À GvÁàzÀ£É ªÉÄÃ°£À ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ PÀÆqÁ ªÁ ÀÛ«PÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅ¢®è, KPÉAzÀgÉ ºÉaÑ£À PÀ Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼ÀÄ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅ¢®è. ® sÀå«gÀÄªÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÉ, PÀ£ÁðlPÀ ¥Àæw ªÀµÀð 1.17 ®PÀë l£ï ªÀiÁA ÀªÀ£ÀÄß GvÁà¢ ÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è, ªÀiÁA ÀzÀ ªÀiÁgÁlzÀ°è ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ ªÀ» ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ®Ä ÀÄÛªÁj ªÀiÁqÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ÀgÀPÁjÃ ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½®è. ±ÉÃRgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß (±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ½AzÀ) ÀÄ® sÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁPÉðnAUï C£ÀÄPÀÆ®vÉ, É É ¹ÜjÃPÀgÀt ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ, UÀÄtªÀÄlÖ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ÀPÁðgÀzÀ ºÀ ÀÛPÉëÃ¥ÀzÀ CUÀvÀå«gÀÄªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. ±ÀÄzÀÞ ªÀiÁA À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À®Ä ªÉÄÃ°£À

¥ÀæwAiÉÆAzÀÆ CA±ÀPÀÆÌ gÁdåªÀÅ ªÁå¥ÀPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß DgÀA©ü À§ºÀÄzÀÄ, EzÀjAzÁV gÉÊvÀgÀÄ GvÀÛªÀÄ É É ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀÄ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀiÁA ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. «ÄÃ£ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁl: PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÁ¶ðPÀªÁV 6.13 ®PÀë l£ï «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ» ÀÄwÛzÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 602 «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ® sÀå«ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ºÉaÑ£ÀªÀÅ GqÀÄ¦, zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ ÉAUÀ¼ÀÆj£À°èªÉ. gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, zÁªÀtUÉgÉ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, PÀ®§ÄVð, AiÀiÁzÀVÃgï, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¥Àà¼ÀzÀAvÀºÀ C£ÉÃPÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ MAzÀÄ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÁ ºÉÆA¢®è. ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°è£À M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À (MlÄÖ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ÀÄªÀiÁgÀÄ 40%) §ÈºÀvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÉaÑ£À «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ. ªÀÄÄA¢£À 7 ªÀµÀðUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ £ÉgÀªÁUÀ®Ä, £ÉÊªÀÄð®åzÀ ¤ªÀðºÀuÉ ÉÃjzÀAvÉ «ÄÃ¤£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤ªÀðºÀuÉ PÀÆqÀ §®¥Àr À ÉÃPÁVzÉ.

35

¥Àæ ÀÄÛvÀ, PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼À°è ÀºÀPÁgÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ® sÀå«ªÉ. DzÀgÉ, M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ RjÃ¢, ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlPÉÌ ¸ÁPÀµÀÄÖ ÀºÀPÁj ÀA ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢®è. ÀºÀPÁjÃ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁgÀjUÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ¤£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. 3.1.7 §eÉmï£À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 2016-17gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁrzÀ gÀÆ. 21,908.03 PÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, 2017-18gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀ ÀgÀPÁgÀªÀÅ gÀÆ. 26,441.44 PÉÆÃnAiÀÄ §eÉmï C£ÀÄß ¤ÃrzÉ. 2016-17 gÀ CªÀ¢üUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ 2017-18gÀ°è ºÀAaPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À 20.7% gÀ¶ÖzÉ. ºÀAaPÉAiÀÄ CAQCA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. PÀÈ¶ PÉëÃvÀæPÉÌ ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁrzÀ ªÉÆvÀÛ gÀÆ. 4511.58 PÉÆÃnUÀ¼ÀÄ(20.6%). ÀA§A¢üvÀ PÉëÃvÀæUÀ½UÉ ªÀiÁrzÀ ºÀAaPÉUÀ¼À°è CwzÉÆqÀØ ¥Á®Ä ¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½UÉ gÀÆ. 10,632 .00 PÉÆÃn (48.5%), £ÀAvÀgÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É E¯ÁSÉUÉ (gÀÆ. 1,926.24 PÉÆÃn), EzÀÄ MlÄÖ ºÀAaPÉAiÀÄ°è 8.8% £À¶ÖzÉ. ÀºÀPÁgÀ E¯ÁSÉAiÀÄ sÁUÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð» ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ E¯ÁSÉ, 2016-17gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è gÀÆ. 1,795.97 PÉÆÃn (8.2%) £À §eÉmï ºÀAaPÉ ¥ÀqÉ¢zÉ. vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV, vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄPÉÌ ºÀAaPÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÄÝ (gÀÆ 762.21 PÉÆÃn), ºÁUÉAiÉÄÃ gÉÃµÉä PÀÈ¶, «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉUÀ½UÉ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV gÀÆ. 361.68 PÉÆÃn, gÀÆ. 336.95 PÉÆÃn ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ. 1,581.4 PÉÆÃn ¤ÃqÀ ÁVzÉ (PÉÆÃµÀÖPÀ 3.1). PÉÆÃµÀÖPÀ 3.1: 2016-17 ªÀÄvÀÄÛ 2017-18gÀ°è ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ §eÉmï ºÀAaPÉ [13] (PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è)

PÀæ. ÀA.

ªÀ®AiÀÄ

2016-17 (¥ÀjµÀÌöÈvÀ)

2017-18

1 PÀÈ¶ 4511.58 5028.97

2 vÉÆÃlUÁjPÉ 762.21 1090.71

3 gÉÃµÉä PÀÈ¶ 361.68 385.39

4 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É 1926.24 2412.00

5 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ 336.95 336.90

6 CgÀtå 1581.4 1092.57

7 ÀºÀPÁgÀ 1795.97 1661.59

8 d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ 10632.0 14433.31

MlÄÖ 21908.03 26441.44

13. Finance Department, Budget- 2017-18 Government of Karnataka. Budget,

36

3.2. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°ègÀÄªÀ ÀzÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¥Àæw E¯ÁSÉ §eÉmï ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ ÀÄ¹ÜgÀ DzÁAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä CUÀvÀå«gÀÄªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ½AzÀ eÁjUÉÆ½ À ÁzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀnÖ PÉ¼ÀPÀAqÀAwªÉ: 3.2.1. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ:

J. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DºÁgÀ sÀzÀævÁ DAiÉÆÃUÀ(J£ïJ¥sïJ¸ïJªÀiï): 1) J£ïJ¥sïJ¸ïJªÀiï- CQÌ 2) J£ïJ¥sïJ¸ïJªÀiï- ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 3) ºÉZÀÄÑªÀj gÁ© ÉÃ¼É PÁ¼ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£É PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ 4) J£ïJ¥sïJ¸ïJªÀiï-MgÀmÁzÀ(PÉÆÃ¸ïð) zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 5) J£ïJ¥sïJ¸ïJªÀiï- ªÁtÂdå É¼ÉUÀ¼ÀÄ:

©. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÈ¶ «PÁ À AiÉÆÃd£É(DgïPÉ«ªÉÊ) ¹. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ JuÉÚPÁ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¼É JuÉÚ DAiÉÆÃUÀ (J£ïJANN¦) r. ªÀÄtÂÚ£À DgÉÆÃUÀå «ÄµÀ£ï E. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÁ DAiÉÆÃUÀ (J£ïJªÀiïJ¥sï¦) J¥sï. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀÄ¹ÜgÀ PÀÈ¶ DAiÉÆÃUÀ (J£ïJªÀiïJ¸ïJ) f. ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ (DgïJr) ºÉZï. J£ïJªÀiïJ¸ïJ- d«ÄÃ£ÀÄ d® ¤ªÀðºÀuÉ (NJ¥sïqÀ§Äè÷åJªÀiï) L. J£ïJªÀiïJ¸ïJ- ªÀÄtÂÚ£À DgÉÆÃUÀå ¤ªÀðºÀuÉ (J¸ïºÉZïJªÀiï) eÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄ¹ÜgÀ PÀÈ¶: ªÉÄÃ®Ä ÀÄÛªÁj, ªÀiÁzÀj ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ÀA¥ÀPÀð eÁ® C©üªÀÈ¢Þ (¹¹J¸ïJJªÀiïJªÀiïJ£ï) PÉ. « ÀÛgÀuÉAiÀÄ°è ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÁV gÁdå « ÀÛgÀuÁ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½UÉ ÉA§® (JnJªÀiïJ AiÉÆÃd£É) J¯ï. É¼É «ªÀiÁ AiÉÆÃd£É:

1) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÈ¶ «ªÀiÁ AiÉÆÃd£É (J£ïJLJ¸ï) 2) ºÀªÁªÀiÁ£À DzsÁjvÀ É¼É «ªÉÄ AiÉÆÃd£É (qÀ§Äè÷å©¹LJ¸ï) 3) ªÀiÁ¥Àðr À ÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÈ¶ «ªÉÄ AiÉÆÃd£É (JAJ£ïJLJ¸ï)

JA. PÀ¤µÀ× ÉA§® É É J£ï. PÀ¤µÀ× É É ¤UÀ¢(¥sÉÆèÃgï ¥ÉæöÊ¸ï) AiÉÆÃd£É

¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

1. sÀÆ ZÉÃvÀ£À 2. fNPÉ-¹fJLDgï"PÀ£ÁðlPÀzÀ°è UÁæ«ÄÃt fÃªÀ£À ÀÄzsÁgÀuÉUÉ G¥ÀPÀæªÀÄ" - sÀÆ ÀªÀÄÈ¢Þ AiÉÆÃd£É

3. PÀÈ¶ sÁUÀå 4. ¸ÁªÀAiÀÄªÀ sÁUÀå AiÉÆÃd£É 5. DvÀäºÀvÉå ªÀiÁrPÉÆAqÀ gÉÊvÀgÀ PÀÄlÄA§UÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ ¤ÃqÀ®Ä AiÉÆÃd£É:

37

PÀÈ¶ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÁægÀA sÀªÁzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ

1. PÀ£ÁðlPÀ PÀÈ¶ É É PÀ«ÄÃµÀ£ï 2. gÉÊvÀ ÀºÁAiÀÄªÁtÂ PÉÃAzÀæ (gÉÊvÀgÀ ÀºÁAiÀÄªÁtÂ PÉÃAzÀæ) 3. Q¸Á£ï PÁ¯ï ÉAlgï 4.E-DqÀ½vÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ 5. mÉ°ªÉÄnæPï gÉÃ£ï UÉÃeï ÉÖÃµÀ£ïUÀ¼ÀÄ

3.2.2. d¯Á£ÀAiÀÄ£À(ªÁlgï±Éqï) E¯ÁSÉ

1. ºÉÆgÀV¤AzÀ C£ÀÄzÁ¤vÀ AiÉÆÃd£É ( ÀÄd® - 3) 2. LqÀ§Äè÷åJªÀiï¦ ( EAnUÉæÃmÉqï ªÁlµÉðqï ªÀiÁå£ÉÃeÉäAmï ¥ÉÆæÃUÁæA)

3.2.3. PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï

1. PÀ£ÁðlPÀ PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï ¥Á°¹ 2013 ªÀÄvÀÄÛ D£ï¯ÉÊ£ï mÉæÃrAUï ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À 2. PÀ¤µÀ× PÀ¤µÀ× ªÁå¥ÁgÀ(¥sÉÆèÃgï ¥ÉæöÊ¸ï) É É AiÉÆÃd£É 3. UÁæ«ÄÃt ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð C©üªÀÈ¢Þ ¤¢ü (DgïLrJ¥sï) 4. UÁæ«ÄÃt UÉÆÃzÁªÀÄÄ AiÉÆÃd£É / UÁæ«ÄÃt §AqÁgÀ AiÉÆd£É (PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÀ®AiÀÄ) 5. w¥ÀlÆj£À PÉÆÃ£ÉºÀ½îAiÀÄ°è vÉAV£ÀPÁ¬Ä ÀA ÀÌgÀt WÀlPÀ ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ 6. »AzÀÄ½zÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è §gÀÄªÀ J¦JA¹ AiÀÄ°è ªÀÄÆ® sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À ÀÈ¶Ö 7. PÀ®§ÄVðAiÀÄ°è ÉÃ¼É(vÀÆgï) vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïð£À ¸ÁÜ¥À£É 8. gÁuÉ É£ÀÆßj£À°è ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼ÀzÀ vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïð ¸ÁÜ¥À£É 9. w¥ÀlÆj£À°è vÉAV£ÀPÁ¬Ä vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïð£À ¸ÁÜ¥À£É 10. £ÀªÀ½-¸ÉÆÃªÀÄ£Á¼ï UÁæªÀÄzÀ°è, PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ PÁgÀlV À«ÄÃ¥À, sÀvÀÛ vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïð C©üªÀÈ¢Þ 11. PÁAiÀÄPÀ ¤¢ü 12. zÁ À£À¥ÀÄgÀzÀ°è «QgÀt(EgÉæÃrAiÉÄÃ±À£ï) WÀlPÀzÀ ¸ÁÜ¥À£É 13. gÉÊvÀ ÀAfÃ«¤ 14. DªÀiï D¢ä «ªÀiÁ AiÉÆÃd£É

3.2.4. vÉÆÃlUÁjPÉ

1. ¥ÀæzÉÃ±À « ÀÛgÀuÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ 2. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ vÉÆÃlUÁjPÉ «ÄµÀ£ï (J£ïºÉZïJªÀiï) 3. vÉÊ® ©ÃdUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¼É JuÉÚ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ÄµÀ£ï (J£ïJAM¦¦) 4. ÀÄ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀå 5. vÉÆÃlUÁjPÉ « ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃw 6. vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀiÁ»w PÉÃAzÀæ-vÀgÀ ÉÃw, vÉÆÃlUÁjPÉ Qè¤PïUÀ¼ÀÄ, ºÀÆ ¥ÀæzÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ 7. vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À°è ÀAAiÉÆÃfvÀ QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ ¤ªÀðºÀuÉ 8. ««zsÀ DgïPÉ«ªÉÊ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ 9. ÀªÀÄUÀæ vÉÆÃlUÁjPÉ C©üªÀÈ¢Þ (¹ºÉZïr)

38

1. PÀÈ¶ GvÁàzÀPÀgÀ ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ (J¥sï¦NUÀ¼ÀÄ) 2. ¥ÉÆÃ¸ïÖ ºÁªÉð¸ïÖ ªÀiÁå£ÉÃeÉäAmï 3. PÀ£ÁðlPÀ ªÉÊ£ï ¥Á°¹ 4. ªÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤UÀªÀÄUÀ½UÉ £ÉgÀªÀÅ- PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄ¸Á¯ÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄAqÀ½,. PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁªÀÅ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁPÉðnAUï PÁ¥ÉÆðgÉÃµÀ£ï °«ÄmÉqï, PÀ£ÁðlPÀ ªÉÊ£ï ªÀÄAqÀ½, 5. ªÀiÁPÉðnAUï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄð ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ 6. eÉÊ«PÀ vÀAvÀæeÁÕ£À 7. eÉÃ£ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ 8. PÀ£ÁðlPÀ d¯Á£ÀAiÀÄ£À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É -2 ÀÄd® -3 9. GvÁàzÀ£Á ÀÄzsÁgÀuÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄPÁÌV vÉAV£ÀPÁ¬Ä ÀAAiÉÆÃfvÀ PÀÈ¶ 10. vÉAV£ÀPÁ¬Ä GvÀà£Àß ¥ÁPïðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ AiÉÆÃd£É 11. PÀ£ÁðlPÀ gÁdå vÉÆÃlUÁjPÉ C©üªÀÈ¢Þ ÀA ÉÜ (PÉJ¸ïºÉZïrJ)

3.2.5. ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É

1. eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ½ GvÁàzÀ£É 2. ¥ÁætÂ DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄªÉÊzÀå ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ 3. PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ 4. UÉÆÃ«£À ÀAvÁ£À C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ(J£ï¦©©r) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ AiÉÆÃd£É 5. eÁ£ÀÄªÁgÀÄ C©üªÀÈ¢Þ 6. PÀ£ÁðlPÀ PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚ C©üªÀÈ¢Þ ¤UÀªÀÄ (PÉJ¸ïqÀ§Äè÷år¹J¯ï) 7. PÉÆÃ½ C©üªÀÈ¢Þ 8. PÀ£ÁðlPÀ ÀºÀPÁgÀ PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ ¥sÉqÀgÉÃ±À£ï (PÉ¹¦J¥sï) 9. ºÀA¢ ¸ÁPÀuÉ C©üªÀÈ¢Þ 10. ªÉÆ® ¸ÁPÀuÉ 11. DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃªÀÅ C©üªÀÈ¢Þ 12. eÁ£ÀÄªÁgÀÄ gÉÆÃUÀUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV gÁdåPÉÌ £ÉgÀªÀÅ (JJ¸ï¹Jr) 13. ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃw 14. ºÁ®Ä, ªÉÆmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚAiÀÄ CAzÁdÄ ªÀiÁzÀj À«ÄÃPÉë AiÉÆÃd£É 15. VjgÁd PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ


1. «ÄÃ£ÀÄ ªÉÆmÉÖUÀ¼À GvÁàzÀ£É 2. PÀ£ÁðlPÀzÀ «ÄÃ£ÀÄ zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ 3. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄÆ® sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄð 4. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ §AzÀgÀÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðt (¹J¸ïJ¸ï) 5.. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E½zÁt PÉÃAzÀæUÀ¼À ºÀÆ¼ÀÄ vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ (¹J¸ïJ¸ï) 6. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E½zÁt PÉÃAzÀæUÀ¼À £À«ÃPÀgÀt 7. PÀgÁªÀ½ ÀA¥ÀPÀð gÀ ÉÛUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ 8. «ÄÃ¤£À ªÉÆmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ CUÀvÀå QmïUÀ¼À «vÀgÀuÉUÁV À©ìr 9. M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁgÀjUÉ ¥sÉÊ§gï UÁè¸ï PÁgÁPÀ ï(MAzÀÄ «zsÀzÀ zÉÆÃtÂ) «vÀgÀuÉ 10. M¼À£Ár£À «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ C©üªÀÈ¢ÞUÉ £ÉgÀªÀÅ 11. UÀÄA¥ÀÄ C¥ÀWÁvÀ «ªÀiÁ AiÉÆÃd£É 12. d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ ©Ãd ¸ÁPÀuÉ

39

13. ¹J¸ïJ¸ï §Æè PÁæAw: «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ ÀªÀÄUÀæ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉ 14. rÃ É ï ªÉÄÃ°£À ªÀiÁgÁl vÉjUÉ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw 15. ªÀÄvÀì÷å D±ÀæAiÀÄ AiÉÆÃd£É 16. «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¤ªÀiÁðt 17. « ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ ÉÃw 18. ªÀÄAdÄUÀqÉØ GvÁà¢ ÀÄªÀ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ «zÀÄåvï ÀºÁAiÀÄzsÀ£À 19. §rØAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå ÀzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

3.2.7. gÉÃµÉä PÀÈ¶

1. ZÁQ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ¼ÀÄ ¸ÁPÀuÉ ªÀÄ£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ £ÉgÀªÀÅ 2. »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É J¯ÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ, QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ¢AzÀ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼ÉAiÀÄ gÀPÀëuÉ 3. ªÀÄtÂÚ£À DgÉÆÃUÀåzÀ ªÀzsÀð£É - eÉÊ«PÀ UÉÆ§âgÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ 4. CUÀvÀå«gÀÄªÀ gÉÃµÉä PÀÈ¶ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ.

3.3 CAvÀgÀzÀ «±ÉèÃµÀuÉ(UÁå¥ï C£Á°¹¸ï)-( ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ, ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ C ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼ÀÄ) ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ PÉëÃvÀæ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß, vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛ DzsÁjvÀ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ®Ä ÀÆPÀÛªÁzÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ¬ÄAzÀ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ ÀªÀÄxÀðªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀÄ JgÀqÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. EwÛÃZÉUÉ eÁjUÉÆ½ À ÁzÀ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ PÉ®ªÀÅ f ÉèUÀ¼À°è£À ºÉaÑ£À ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀtPÉÌ ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ £ÉgÉAiÀÄ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀUÀ¼ÁzÀ ¥ÀÄuÉ, ªÀÄÄA ÉÊ, UÉÆÃªÁ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ MzÀV ÀÄvÀÛªÉ. ²ªÀªÉÆUÁÎ, PÉÆqÀUÀÄ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, É¼ÀUÁ«, zsÁgÀªÁqÀzÀAvÀºÀ PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À°è ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ®zÉÆA¢UÉ gÀAdPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆmÁå¹AiÀÄªÀiï C£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ ÀªÀÄÈzÀÞªÁVªÉ. ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀÄtÄÚ ZÀzÀÄjzÀ ªÀÄ¼É eÉÆvÉUÉ PÀÆqÁ ºÉaÑ£À É¼ÉUÀ½UÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÉ. EwÛÃZÉUÉ ÀAgÀQëvÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À ÁVzÀÄÝ EzÀÄ, PÁ¦ü, CrPÉ, ªÉÄt ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¼É ªÀÄÄAvÁzÀ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ½UÉ PÉ®ªÀÅ f ÉèUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ vÀ Á DzÁAiÀÄ ºÉaÑ À®Ä ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖ f ÉèUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ É¼ÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄ±À¹éAiÀiÁVªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ºÁªÉÃj f ÉèAiÀÄÄ

CzÀgÀ ªÀiÁzÀj ºÀªÁªÀiÁ£À ªÉÊ²µÀÖ÷åUÀ½AzÁV Mt ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä GvÁàzÀ£ÉUÉ ÀÆPÀÛªÁVzÉ. CzÉÃ jÃw, PÀ®§ÄVð ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁzÀVÃgï f ÉèAiÀÄ°è ÉÃ¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ºÉaÑ£À gÉÊvÀjUÉ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÄRå ªÀÄÆ®ªÁVzÉ. PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ vÉÆÃl / vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ PÉÃAzÀæªÁVzÉ (PÁ¦ü, CrPÉ, ¨Á¼ÉºÀtÄÚ, ªÀÄ¸Á¯É EvÁå¢). ºÁ°£À ÀAUÀæºÀ, ºÁ®Ä ªÀiÁgÁl / ÀA ÀÌgÀuÉAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ eÁ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw gÉÊvÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ®Æè ºÉÊ£ÀÄ GzÀåªÀÄ ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÉaÑ£À gÉÊvÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ zÀQët sÁUÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ. ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ°è, sÀvÀÛzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©â£À PÀÈ¶UÉ CQÌ VgÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ½AzÀ ÉA§® zÉÆgÉwzÉ. É®èzÀ GvÁàzÀPÀgÀ GvÀÛªÀÄ eÁ®ªÀÅ ªÀÄAqÀåªÀ£ÀÄß É®èzÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæªÁV ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CAvÉAiÉÄÃ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀ ÉPÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ sÀvÀÛzÀ ÀA ÀÌgÀuÉUÉ ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ°è JuÉÚ ºÉÆgÀvÉUÉAiÀÄÄªÀ GvÀÛªÀÄ VgÀtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CQÌ VgÀtÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄÄ zÀQëtzÀ f ÉèUÀ¼À°è ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët f¯ÉèUÀ¼À gÉÊvÀgÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀ GzÀåªÀÄªÁVzÉ. AiÀiÁzÀVgï f ÉèAiÀÄ°è PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉaÑ£À ¥Á®Ä ¤ÃgÁªÀj (48% £ÀµÀÄÖ)¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ ªÀÄÄRåªÁV PÁ¼ÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ sÀvÀÛ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÉ.

40

PÀÈ¶AiÀÄ°è£À ¥ÀæUÀwUÉ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ «Äw (36% ¤ªÀé¼À PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±À) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÉÆqÀPÁVzÉ. C ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ §UÉÎ C¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀiÁ»w, ¹Ã«ÄvÀ ÀA ÀÌgÀuÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ«£ÀPÁ¬Ä, À¥ÉÆÃmÁ ªÀÄvÀÄÛ ¹Ã ÉAiÀÄAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀ ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ, gÁdåzÀ PÉ®ªÀÅ E£ÀÆß ºÉaÑ£À zË§ð®åUÀ¼ÁVªÉ. C£ÉÃPÀ f¯ÉèUÀ¼À ªÀÄtÄÚ PÀrªÉÄ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁgÀd£ÀPÀ (N¹¬ÄAzÀ vÉÆÃj¹gÀÄªÀAv <0.5%)gÀAdPÀ, UÀAzsÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀvÀÄ«£À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄ¯É£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼À°è, sÁjÃ ªÀÄ¼É¬ÄAzÁV vÀVÎ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÁºÀPÉÌ FqÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ºÉaÑ£À É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼É À®Ä MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR C¥ÁAiÀÄªÁVzÀÄÝ, MAzÉÃ É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß, ºÉZÁÑV sÀvÀÛªÀ£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥Àj¹Üw¬ÄzÉ. ºÀwÛ, ÉÃ¼É, CrPÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉAV£ÀPÁ¬ÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÁtÂdå É¼ÉUÀ½UÉ

QÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ sÁjÃ ºÁ¤ GAlÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. F «ÄwUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ C©üªÀÈ¢ÞUÉÆ½ À®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÉ®ªÀÅ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀÆqÁ EªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ¼À ÀÄvÀÛ ºÀ½îUÀ¼À°è ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ªÀåªÀ ÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Éj-£ÀUÀgÀ PÀÈ¶AiÀÄÄ CAvÀºÀ MAzÀÄ CªÀPÁ±ÀªÁVzÉ. É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèUÀ¼À ««zsÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ¼À ® sÀåvÉ D f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛ°£À f¯ÉèUÀ¼À PÀ§Äâ É¼ÉAiÀÄÄªÀ gÉÊvÀjUÉ CªÀPÁ±À ¤ÃrzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÁV ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹ªÉ. PÀqÀ® wÃgÀUÀ¼ÀÄ ÀªÀÄÄzÀæ DzsÁjvÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ «¥sÀÄ® CªÁÌ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀµÉÖÃ C®èzÉÃ, sÁjÃ ªÀÄ¼ÉAiÀiÁUÀÄªÀ PÁgÀt¢AzÁV, PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ CvÀÄåvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼À°è ªÀÄ¼ÉAiÀÄ C¤²ÑvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ½®èzÉÃ EgÀÄªÀÅzÀÄ D f¯ÉèUÀ¼À°è ÀÄ¹ÜgÀ PÀÈ¶UÉ §Ä®Ä zÉÆqÀØ vÉÆqÀPÁVzÉ. DUÁUÉÎ §gÀÄªÀ §gÀUÁ®UÀ½AzÁV, ªÉÄÃªÀÅ, DºÁgÀ, DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄzÀ C£ÉÃPÀ ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ GAmÁV gÉÊvÀgÀ fÃªÀ£À C ÀÛªÀå ÀÛªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. CwAiÀiÁzÀ ÉÆÃgïªÉ ï ¸ÁAzÀævÉ¬ÄAzÁV CAvÀdð®zÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ §¼ÀPÉAiÀÄÄ UÁæ«ÄÃt PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÀÄ ÉåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. CzÉÃ jÃw, ¥ÀæªÀÄÄR ªÁtÂdå É¼ÉUÀ¼ÁzÀ mÉÆªÉÄmÉÆ, zÁæQëUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ«£ÀPÁ¬ÄUÀ¼À ÀA ÀÌgÀuÁ ¸Ë® sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ PÀÆqÁ MAzÀÄ ÀªÀÄ ÉåAiÀiÁVzÉ. ¤ÃgÁªÀj EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÉÃ É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ( sÀvÀÛ) ¤gÀAvÀgÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj ÀÄªÀÅzÀjAzÀ CzÀÄ ¤Ãj£À ºÉZÀÄÑ §¼ÀPÉUÉ, ªÀÄtÂÚ£À ®ªÀuÁA±À ºÉZÀÑ®Ä ªÀÄvÀÄÛ QÃlUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ ¨ÁzsÉUÉ PÁgÀtªÁVzÉ. ¤ÃgÁªÀj ¤ÃgÀ£ÀÄß CwAiÀiÁV §¼À ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ UÉÆ§âgÀ §¼À ÀÄ ÀÄ«PÉAiÀÄÄ «±ÉÃµÀªÁV ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ, PÀ¼À¥É ¤Ãj£À »rvÀ ¸ÁªÀÄxÀåð, ®ªÀuÁA±À ªÀÄvÀÄÛ PÁëgÀvÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁVzÉ. PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼À°è ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ°è CwÃ ºÉZÀÄÑ ªÀÄ¼ÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ, CªÀÅUÀ¼ÀÄ sÀvÀÛzÀ É¼ÉUÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÄÝ EzÀjAzÁV ªÀÄtÂÚ£À D«ÄèÃAiÀÄvÉ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ »r¢qÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ. UÀtÂUÁjPÉ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄÄ §¼Áîj f ÉèAiÀÄ PÀÈ¶UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ÉzÀjPÉAiÀiÁVzÉ, KPÉAzÀgÉ C£ÉÃPÀ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀtÂUÁjPÉUÉ ¥ÀjªÀwð À ÁVzÉ. UÀtÂUÁjPÉ¬ÄAzÀ ªÉÄÃAiÀÄÄªÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À PÀÆqÁ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÄÝ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ ªÉÄÃ«£À ® sÀåvÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÀÄ ÉåAiÉÄAzÀgÉ DAzsÀæzÀ UÀÄwÛUÉzÁgÀjUÉ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß UÀÄwÛUÉ ¤ÃqÀÄªÀ C¥ÁAiÀÄPÁj ¥ÀæªÀÈwÛ, CªÀgÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÉÊeÁÕ¤PÀ jÃwAiÀÄ°è É¼ÉzÀÄ É¼É ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼À¥ÉUÉÆAqÀ, ¤ÃgÀÄ ¤AvÀÄ ¤µÀàçAiÉÆÃdPÀªÁVgÀÄªÀ, UÀÄtªÀÄlÖ PÀÄ¹zÀ ªÀÄtÚ£ÀÄß £ÀªÀÄä

gÉÊvÀjUÉ UÀÄwÛUÉ CªÀ¢üAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ºÀ ÁÛAvÀj ÀÄvÁÛgÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ PÉ®ªÀÅ ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãw ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÀÄlÖUÀ¼À°è ªÀåªÀºÀj À§ºÀÄzÁVzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÀÄ ÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ EAwªÉ:

J) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ: ¥Àæ ÀPÀÛ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ, UÀÄtªÀÄlÖ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖ DzsÁjvÀ É ÉAiÀÄ ¤UÀ¢ ÉÃjzÀAvÉ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À ÀA¥ÀÆtð ¥ÁåPÉÃeï£À CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ. ªÁå¥ÁgÉÆÃzÀåªÀÄzÀ À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ÀA¥ÀÆtðªÁV §zÀ° À®Ä

ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è vÉÆÃlUÁjPÉ, ªÀiÁA À / ªÉÆmÉÖ / «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ÀAAiÉÆÃfvÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ªÀiÁPÉðnAUï PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß gÀa À ÉÃPÁVzÉ. ÀAWÀnvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁà¢ ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlªÁUÀÄªÀ 1/3 £ÉÃ ¥Á®Ä ºÁ°£À eÉÆvÉUÉ, gÁdåzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄªÀ ºÁ°£À G½zÀ 2/3

41

£ÉÃ sÁUÀzÀ ºÁ®£ÀÄß C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ PÉJAJ¥sï WÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÁlzÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ÀªÀÄUÀæ gÁdåPÉÌ « ÀÛj À ÉÃPÁVzÉ. ©) ªÀÄÄA§gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀ®Ä¥ÀÄªÀÅzÀÄ: PÉÆ¬Äè£À ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¥ÀæªÁºÀzÀAvÉ §gÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß «¯ÉÃªÁj ªÀiÁqÀ®Ä EvÀgÀ gÁdåUÀ¼À°è CªÀÅUÀ½UÉ EgÀÄªÀ ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ UÀÄgÀÄw ÀÄªÀ vÀÄvÀÄð CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. EvÀgÀ C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ½UÉ vÀÄA¨Á ÉÃrPÉ¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀPÉÌ CzÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð«ªÉ. CzÉÃ jÃw, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ÀA ÀÌgÀuÉ / §¼ÀPÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉVAvÀ ºÉZÁÑV GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄªÀ D®ÆUÉqÉØ, ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼ÀzÀAvÀºÀ É¼ÉUÀ½UÉ, ¥Àæw GvÀà£ÀßPÉÌ ¹ÜgÀªÁzÀ É ÉAiÀÄ£ÀÄß EvÀgÀ gÁdåUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ RavÀ¥Àr À§ºÀÄzÀÄ. ¹) ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ PÀÄ¹vÀ: MAzÀÄ PÀqÉ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ°è ÀªÀPÀ½ EªÉgÀqÀÆ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÉ, EzÀÄ gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀ£Á ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹ ¯Á sÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÉ. ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ°è£À PÀÄ¹vÀ, «±ÉÃµÀªÁV ªÀÄtÂÚ£À ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ®zÀ ¹ÜwAiÀÄÄ, CAwªÀÄªÁV ¤ªÀé¼À DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ É¼É E¼ÀÄªÀj JgÀqÀgÀ®Æè ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄªÀ®èzÀ PÀÈ¶UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À®Ä ¥Àæ ÀÄÛvÀ ªÀÄlÖªÁzÀ 0.25 jAzÀ 0.45 gÀªÀgÉV£À ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ®zÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß 0.75

jAzÀ 0.80 UÉ Kj À ÉÃPÀÄ r) ªÀÄtÄÚUÀ¼À ¤ÃgÀÄ »r¢qÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ: ªÀÄÄtÂÚ£À°è ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ(ªÀnð¸ÉÆÃ¯ï) PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÀÛgÀ f ÉèUÀ¼À£ÀÄß (19.6% £ÀµÀÄÖ sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArªÉ) ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄtÄÚUÀ¼ÀÄ PÉA¥ÀÄ ªÀÄgÀ¼ÀÄUÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, PÉA¥ÀÄ eÉÃr «Ä²ævÀ, PÉA¥ÀÄ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, dA§Ä ªÀÄtÄÚ CxÀªÁ PÀgÁªÀ½ ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÄÚ (48.5%) UÀ¼ÁVªÉ. ªÀÄtÂÚ£À°è ¸ÁªÀAiÀÄªÀ EAUÁ® PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀë÷äfÃ«UÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄÆ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ PÁgÀt F ªÀÄtÄÚUÀ¼À ¤ÃgÀ£ÀÄß »r¢qÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ªÉÃUÀªÁV PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛzÉ.

CAvÀºÀ ªÀÄtÄÚUÀ½UÉ ¤ÃgÁªÀj MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ÀjAiÀiÁV §gÀÄªÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄÄ PÀÆqÁ, ªÀÄtÂÚ£À°è ¤ÃgÀ£ÀÄß »r¢qÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVgÀÄªÀ PÁgÀt CAvÀºÀ ªÀÄtÄÚUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢ À®Ä ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅ¢®è. ¤ÃgÁªÀj MzÀV ÀÄªÀ°è gÁdåzÀ / SÁ ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ

RZÀÄð ¥Àæw ªÀµÀðªÀÇ zÉÆqÀØzÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, F ªÉZÀÑzÀ MAzÀÄ ÀtÚ sÁUÀªÀ£ÀÆß PÀÆqÁ ªÀÄtÂÚ£À ¤Ãj£À »rvÀzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV «ÄÃ À°nÖ®è. E) ªÁå¥ÁgÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉUÁV gÉÊvÀ ÀAWÀl£ÉUÀ¼À §®¥Àr ÀÄ«PÉ: gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä£ÀÄß MAzÀÄ ÀAWÀ CxÀªÁ ¸ÁA¹ÜPÀ ÀA ÉÜAiÀiÁV ÀAWÀn ÀÄªÀªÀgÉUÉ, GvÀÛªÀÄ ªÁå¥ÁgÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉUÉ

CªÀgÀ ZËPÁ² ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ §jAiÀÄ ºÉÃ½PÉAiÀÄ®èµÉÖÃ G½AiÀÄÄvÀÛzÉ. F «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ gÉÊvÀjUÉ CjªÀÅ ªÀÄÆr ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ÀzÀ Àå gÉÊvÀjUÉ vÀéjvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀiÁPÉðnAUï ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃRgÀuÁ / ÀA ÀÌgÀuÉUÉ £ÉgÀªÁUÀ®Ä vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ ÀA ÉÜUÀ¼À£ÀÄß (J¥sï¦NUÀ¼ÀÄ, ÀA ÀÌgÀt ÀºÀPÁj ÀA ÉÜUÀ¼ÀÄ, RjÃ¢ ÀÄªÀ KeÉ¤ìUÀ¼ÀÄ) ¸ÁÜ¦ À®Ä ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

J¥sï) ÀPÁðgÀzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ¥Àæ ÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄµÁ×£À: C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjZÀ¬Ä À ÉÃPÁzÀ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄÄ zÉÆqÀØzÁVgÀÄvÀÛzÉ, DUÁUÉÎ ¥ÀÄ£ÀgÁªÀwðvÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, MAzÀgÀ ªÉÄÃ¯ÉÆAzÀÄ §gÀÄªÀAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, CºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CUÀvÀå«gÀÄªÀ §ºÀÄ¸ÀASÉåAiÀÄ zÁR¯ÉUÀ¼À PÀÄjvÁzÀ UÉÆAzÀ®PÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. J¯Áè PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ÀÄ®°vÀ C£ÀÄµÁ×£ÀPÉÌ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è gÁdå, f¯Éè, vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DgïJ¸ïPÉ ªÀÄlÖzÀ°è sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ÀA§A¢üvÀ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ J¯Áè PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ÀA¥ÀÆtð rfl°ÃPÀgÀt ªÀiÁqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

»ÃUÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÉÊvÀgÀÄ, ¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ½UÉ PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½ À®Ä ÀÄ® sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

42

3.4 PÉëÃvÀæUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀAiÉÆÃ£ÀÄäR ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ É¼É GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀiÁzÀj C sÁå ÀUÀ¼ÀÄ-ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ / vÉÆÃlUÁjPÉ

• ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ©ÃdzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÉÆA¢UÉ ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁrzÀ ºÉÊ©æqï / vÀ½AiÀÄ §¼ÀPÉ

• ¸Á®Ä G¼ÀÄªÉÄ, D¼ÀªÁzÀ G¼ÀÄªÉÄ, ÀÆPÀÛ ©Ãd ºÁ¹£À ¹zÀÞvÉ

• ¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JPïì-¹vÀÄ ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄèUÁV ¤Ãj£À ÀAgÀPÀëuÉ C sÁå À

• §zÀÄ«£À gÀZÀ£É(§ArAUï), JvÀÛj¹zÀ ªÀåªÀ ÉÜ(mÉgÉÃ¹AUï), PÁ®ÄªÉ G¼ÀÄªÉÄ(PÁAmÉÆÃgï G¼ÀÄªÉÄ) ªÀÄÄAvÁzÀ DAiÀÄPÀnÖ£À ªÀÄtÂÚ£À ÀAgÀPÀëuÉ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ.

• ÀÆPÀÛ ÀªÀÄAiÀÄ / IÄvÀÄ«£À°è É¼ÉAiÀÄ ©vÀÛ£É / £ÉqÀÄªÀÅzÀÄ

• 15-20 ¢£ÀUÀ¼À ªÀÄÄAavÀªÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ ZÉ£ÁßV PÉÆ¼ÉvÀ UÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

• ªÀiÁzÀj É¼É DªÀvÀð£À ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ É¼É / «Ä±Àæ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr ÀÄªÀÅzÀÄ

• ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ÀÆPÀë÷ä ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁrzÀ « sÀd£ÉUÀ¼À°è §¼À ÀÄªÀ eÉÆvÉUÉ ÀÆPÀÛ ¥ÀæªÀiÁtzÀ gÀ ÀUÉÆ§âgÀUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉ / §¼ÀPÉ

• sÀÆ«ÄUÉ ÀÆPÀÛ DPÁgÀ PÉÆlÄÖ CUÀvÀå«gÀÄªÀ «zsÁ£ÀzÀ°è ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¤ÃgÀÄ ºÁ¬Ä ÀÄªÀÅzÀÄ ÉÃjzÀAvÉ ÀÆPÀÛ ¤ÃgÀÄ ¤ªÀðºÀuÁ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ

• ¤ÃgÀÄ G½ À®Ä ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj «zsÁ£ÀUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉ

• ªÀÄgÀUÀ½UÉ ¤ÃgÀÄtÂ ÀÄªÀÅzÁzÀ°è, ÀPÁ®zÀ°è ªÀÄtÚ£ÀÄß ©r©rAiÀiÁV¹, UÉÆ§âgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¹gÀÄ UÉÆ§âgÀzÉÆA¢UÉ ¥ÁwUÀ¼À( ÉÃ¹£ï) ¤ªÀðºÀuÉ

• ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀÈ¶ UÉÆ§âgÀ ® sÀå«®è¢gÀÄªÀ / ºÁPÀ¢gÀÄªÀ PÀqÉ JgÉºÀÄ¼ÀÄ UÉÆ§âgÀ / ºÀ¹gÀÄ UÉÆ§âgÀªÀ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV §¼À ÀÄªÀÅzÀÄ

• QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à À®Ä eÉÊ«PÀ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼À C£ÀÄ ÀgÀuÉ

• ÀjAiÀiÁzÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ÀjAiÀiÁzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÉÆAiÀÄÄè ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ÉÃ¼É PÁ½£À É¼ÉUÀ¼À°è, GvÀÛªÀÄ ±ÉÃRgÀuÁ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ÀjAiÀiÁV MtV ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ

vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è, ÀjAiÀiÁzÀ ¥ÁåQAUï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ / ÀAUÀæºÀuÉUÉ vÀéjvÀ ¸ÁjUÉ CUÀvÀå ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ/ PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉUÉ ªÀiÁzÀj C sÁå ÀUÀ¼ÀÄ

• ºÁ®Ä PÉÆqÀÄªÀ ºÀ ÀÄ / MAzÀÄ ¢£À ¥ÁæAiÀÄzÀ PÉÆÃ½ªÀÄjAiÀÄ£ÀÄß w½¢gÀÄªÀ ªÀÄÆ®¢AzÀ CxÀªÁ w½¢gÀÄªÀ »£Éß¯É¬ÄAzÀ RjÃ¢ ÀÄªÀÅzÀÄ

• MAzÀÄ ¢£ÀzÀ ªÀÄjUÀ½UÉ 10 ¢£ÀUÀ¼À vÀ£ÀPÀ(¨ÁæAiÀÄègïUÀ¼ÀÄ) CxÀªÁ 3-5 ªÁgÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ (ªÉÆmÉÖ PÉÆÃ½UÀ¼ÀÄ) ÀjAiÀiÁzÀ PÁªÀÅ PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß(§ÆæqÀgï) ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀÛ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹.

• ÀÆPÀÛ ÀÜ¼ÁªÀPÁ±ÀzÉÆA¢UÉ ÀjAiÀiÁzÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À(ºÀnÖ/PÉÆoÀr) ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹

• ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀAiÀÄ ÀÄì / zÉÃºÀzÀ vÀÆPÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁqÀ ÁzÀ zÀgÀUÀ¼À°è DºÁgÀ PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ

• qÉÊj ¥ÁætÂUÀ¼À ÀAzÀ sÀðzÀ°è, ¸ÁA¢æÃPÀÈvÀ ªÉÄÃ«£ÉÆA¢UÉ ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄµÀÌ ªÉÄÃªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ ÀÄ ªÀiÁqÀ ÁzÀ zÀgÀUÀ¼À°è PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ

• CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV ¤ÃgÀÄtÂ ÀÄªÀÅzÀÄ

• ÀjAiÀiÁzÀ ®¹PÉ ªÉÃ¼Á¥ÀnÖ C£ÀÄ Àj À ÉÃPÀÄ

43

• qÉÊj ºÀ ÀÄUÀ½UÉ, CUÀvÀå«gÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉ

• qÉÊj ºÀ ÀÄUÀ½AzÀ PÀgÀÄ ºÁQzÀ 2 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ 180-200 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ºÁ®Ä PÀgÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆmÉÖ PÉÆÃ½UÀ½AzÀ 20 ªÁgÀUÀ½AzÀ 50 ªÁgÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ªÉÆmÉÖUÀ¼À ÀAUÀæºÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• 50-60 ¢£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¨ÁæAiÀÄègï PÉÆÃ½UÀ¼À «¯ÉÃªÁj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

«ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ ªÀiÁzÀj C sÁå ÀUÀ¼ÀÄ (M¼À£ÁqÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ)

• ªÉÊeÁÕ¤PÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É, ¤Ãj£À D ÀgÉAiÀÄ(PÉgÉ/ºÉÆAqÀ/d¯Á£ÀAiÀÄ£À) UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß DzsÀj¹ J¼É «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀÄªÀÅzÀÄ

• ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀÆgÀPÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß §¼À¹

• ºÀQÌ ºÁ¤UÀ½AzÀ gÀQë¹

• ÀªÀÄÄzÀæ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ÀAgÀPÀëuÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ Àj¹

gÉÃµÉä PÀÈ¶UÁV ÀÆPÀÛ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ

• ¥Àæw JPÀgÉ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É vÉÆÃlPÉÌ 300-400 rJ¥sïJ¯ï (gÉÆÃUÀ ªÀÄÄPÀÛ ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ) §¼À¹

• ÀPÁðgÀ¢AzÀ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÉzÀ ªÉÆmÉÖ ¸ÁPÁuÉ PÉÃAzÀæUÀ½AzÀ (rJ¥sïJ¯ï) RjÃ¢¹.

• GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ J¯ÉUÀ¼À½UÁV »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É ªÀÄgÀUÀ¼À ¥Á®£ÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁì» À ÁUÀÄvÀÛzÉ

• ZÁQ ºÀÄ¼ÀÄUÀ½UÉ 1 ªÀÄvÀÄÛ 2 £ÉÃ ºÀAvÀzÀ°è £ÀÄtÚUÉ PÀvÀÛj¹zÀ J¯ÉUÀ¼À£ÀÄß w¤ß À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ w£Àß®Ä ErÃ gÉA ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ

• ÀéZÀÒ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄµÀÌ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄ¢ÞÃPÀj¹zÀ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄ¼ÀÄ ¸ÁPÀÄªÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ¥Á° ÀÄªÀÅzÀÄ

• UÀÄtªÀÄlÖzÀ gÉÃµÉä UÀÆqÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ ZÁQ ºÀÄ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹

• UÀÆqÀÄ gÀZÀ£ÉUÉÆAqÀ 6 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ UÀÆqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁr

PÀÈ¶AiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è GzÀAiÉÆÃ£ÀÄäR/£À«Ã£À ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ

• UÁæªÀiÁAvÀgÀ zÁR¯ÉUÀ¼À ÀA¥ÀÆtð rfl°ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÉÃjzÀAvÉ J¯Áè ªÀÄÄA¢£À ªÀÄvÀÄÛ »A¢£À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À PÉÆArUÉ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸Áämïð UÁæªÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÁgÀ

• J¯Áè UÁæªÀÄUÀ¼À°è ÀªÀÄUÀæ PÀÈ¶ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À GvÉÛÃd£À, gÉÊvÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶UÉ ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß GvÁà¢ À®Ä ÀÜ¼À ¤¢ðµÀÖ

ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ªÉÆ ÉÊ¯ï, EªÉÄÃ¯ïUÀ¼ÀÄ, «ÃrAiÉÆUÀ¼ÀÄ, n« PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «µÀAiÀÄ-PÉÃA¢ævÀ ¤¢ðµÀÖ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À(C¦èPÉÃ±À£ï) ªÀÄÆ®PÀ ««zsÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À°è ÀAzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀzÉÃ ¥ÀzÉÃ ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀ®Ä L¹n DzsÁjvÀ ¥Àæ¸ÁgÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr ÀÄªÀÅzÀÄ.

• É É ¹ÜgÀvÉ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ É ÉUÀ¼ÀÄ JªÀiïJ¸ï¦VAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁzÁUÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ RjÃ¢ À®Ä ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ÀgÀPÁgÀ ºÉÆA¢zÀÄÝ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è EAvÀºÀ RjÃ¢¹zÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀÄÄA¢£À PÉÆArAiÉÆA¢UÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜ

• sÀ«µÀåzÀ ªÀiÁgÁlUÁgÀjUÉ ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ°è É ÉAiÀÄ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß D¥ïUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀjUÉ w½ ÀÄªÀ vÀAvÁæA±ÀUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ, EzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¸ÁV ÀÄªÀ §UÉÎ ¤zsÀðj À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

44

• ºÀ½îUÀ½UÉ ¢£ÀPÉÌ PÀ¤µÀ×10 UÀAmÉUÀ¼ÀªÀgÉUÉ §zÀÞ «zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr ÀÄªÀ À®ÄªÁV «zÀÄåvï GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À®Ä ¥ÁªÀUÀqÀ «zÀÄåvï ¸ÁÜªÀgÀUÀ¼À ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ªÉÄUÁ ¸ËgÀ ¥ÁPïðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• gÁdåzÀ «zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ CªÀ®A§£É¬Ä®èzÉÃ gÉÊvÀgÀÄ ¤Ãj£À ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÁÝUÀ §¼À À§ºÀÄzÉAzÀÄ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä J¯Áè KvÀ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼ÀÄ, PÉÆ¼ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÉPï CuÉPÀlÄÖUÀ½UÉ ¸ËgÀ±ÀQÛ ZÁ°vÀ ¥ÀA¦AUï ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À®Ä gÉÊvÀjUÉ ¥ÉæÃgÉÃ¦ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Ë¶ÖPÀ ÀªÀÄÈzÀÞ DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ºÀUÉÃªÀÅ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ GvÉÛÃf À®Ä ºÀUÉÃ«£À ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

• fL É¼ÉUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV CªÀÅUÀ¼À ©ÃdUÀ¼ÀÄ / £ÉqÀÄªÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼À ÀÆPÀÛ ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ°è CªÀÅUÀ¼À ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À¦æAiÀÄUÉÆ½ ÀÄ«PÉ

• gÁV ªÀÄÄAvÁzÀ ¹jzsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ ÉÃrPÉ ºÉaÑ À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¹jzsÁ£ÀåUÀ¼À É¼ÉUÁgÀjUÉ GvÀÛªÀÄ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ ¹jzsÁ£Àå DzsÁjvÀ zÀ²ð¤UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, EzÀjAzÀ EzÀgÀ eÉÆvÉUÉÃ d£ÀgÀ DgÉÆÃUÀå PÀÆqÁ ÀÄzsÁj ÀÄvÀÛzÉ

• PÀ£ÁðlPÀzÀ d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀªÀÄxÀð §¼ÀPÉUÁV G¥ÀUÀæºÀ DzsÁjvÀ PÁ®ÄªÉUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð®zÀ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£É

• ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶UÉ §¼À ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä ¤Ãw ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÁV gÁdåzÀ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ¤UÀ¢ ªÀiÁrzÀ ¤Ãj£À ÀªÀÄ¥ÀðPÀ §¼ÀPÉUÉ PÀÈµÀÚ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ M¼ÀV£À CxÀªÁ PÀÈµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀÄªÀ £À¢UÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ÀA¥ÀPÀð PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JvÀÛgÀzÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀ f¯ÉèUÀ½UÉ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ÉÃ¸ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf À®Ä C¹ÛvÀézÀ°ègÀÄªÀ ¤ÃwUÀ¼À°è ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj ÀÄªÀ ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ É ÉUÀ® £ÀqÀÄªÉ ÀA¥ÀPÀð PÉÆAr PÀqÁØAiÀÄªÁVgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß «±ÉÃµÀªÁV ¸ÁªÀAiÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæªÉÃ PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ.

• £À¢ ¥ÁvÀæzÀ ÀÄvÀÛ EgÀÄªÀ ÉÆÃgïªÉ ï / vÉgÉzÀ ¨Á«UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß G½¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀt ªÀiÁqÀ®Ä UÀÄdgÁvï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è CuÉPÀlÄÖ / PÀmÉÖ(§AqÁgÀ)UÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¤¢ðµÀÖ PÀÈ¶ É¼ÉUÀ½UÉ «±ÉÃµÀ DyðPÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ / PÀÈ¶ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÁPïðUÀ¼ÀÄ / DºÁgÀ ¥ÁPïðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ É¼ÉUÀ½UÉ ÉÃrPÉ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¥ÀæwÃ f¯ÉèAiÀÄ°è ¯Á¯ï¨ÁUï£À°è EgÀÄªÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÁ GzÁå£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ

• J¯Áè PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ C£ÀÄzÁ¤vÀ zÀgÀzÀ°è '°AUÀ sÀjvÀ «ÃAiÀÄð' «vÀgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ ¥Àæw ¥Àæ ÀªÀzÉÆA¢UÉ ºÉtÄÚ PÀgÀÄ ¹UÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ

• J¯Áè PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ E-ªÀiÁPÉðnAUï ÉÃªÉUÀ¼À « ÀÛgÀuÉ, EzÀjAzÁV gÉÊvÀjUÉ CT® sÁgÀvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ vÀéjvÀ ¥ÀæªÉÃ±À ¹UÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ zÀgÀUÀ¼À UÀ½PÉ.

• M¼ÀºÀjªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀºÀjªÀÅUÀ¼À ÀÄ® sÀ ¸ÁUÀuÉUÁV ºÀ½îUÀ¼À°ègÀÄªÀ JwÛ£À UÁrUÀ¼À£ÀÄß ¸ËgÀ±ÀQÛ ZÁ°vÀ JwÛ£À UÁrUÀ¼ÁV ªÀÄgÀÄgÀÆ¦ ÀÄªÀ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É.

• ÉÃUÀ£ÉÃ PÉqÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¨Á½PÉAiÀÄ£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀ°è CAvÀUÀðvÀ ²ÃvÀ® ±ÉÃRgÀuÁzÉÆA¢UÉ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¸ËgÀ «vÀgÀuÁ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¸ÁªÀiÁfPÀ sÀzÀævÉAiÀiÁV 60 ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß zÁnzÀ gÉÊvÀjUÉ ¦AZÀtÂ ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

• FV£À 100 ¢£ÀUÀ½AzÀ 200 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ªÀÄ£ïgÉUÁ(JªÀiïfJ£ïDgïEfJ) CrAiÀÄ°è PÁ«ÄðPÀ ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

45

• J¯Áè ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀºÀPÁj PÉærmï ÉÆ ÉÊn¬ÄAzÀ 10 ®PÀëzÀ ªÀgÉUÉ §rØAiÀÄ gÀ»vÀ ¸Á®ªÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ ÀAZÀj À®Ä ªÀåAiÀÄªÁUÀÄªÀ ÀªÀÄAiÀÄ G½ À®Ä C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ, J¯Áè E¯ÁSÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÆß UÁæªÀÄ¥ÀAZÁ¬Äw/DgïJ¸ïPÉ ªÀÄlÖzÀ°è KPÁ©üªÀÄÄRUÉÆ½¹, gÉÊvÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV KPÀUÀªÁQë ªÀåªÀ ÉÜ gÀÆ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• FVgÀÄªÀ, ¥Àæw £ÀÆgÀÄ ªÀåQÛUÀ½UÉ 70 ªÀÄUÀ¼À ® sÀåvÉAiÀÄ ÀÛgÀ¢AzÀ ªÀÄgÀUÀ¼À zÀlÖuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw 100 ªÀåQÛUÀ½UÉ 100 ªÀÄgÀUÀ¼À ªÀÄlÖPÉÌ Kj ÀÄªÀ À®ÄªÁV CgÀtÂåÃPÀgÀt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ¥ÀæªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ §® ÀAªÀzsÀð£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• D® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¸ÀªÀÄxÀð §¼ÀPÉUÉ C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀÄªÀ J¯Áè £À¢/vÉÆgÉUÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À PÉÊUÉÆAqÀÄ £À¢UÀ¼À ºÀj«£À ¥ÁvÀæzÀ ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ §¼ÀPÉ, LJ¥sïJ¸ï, UÁæªÀÄ £ÉÊªÀÄð®å, ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄ«£À ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É, gÉÃµÉä PÀÈ¶, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÁV UÀjªÀiÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• ÀtÚ gÉÊvÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁUÀÄªÀ ÀtÚ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÆ ÉÃjzÀAvÉ, ±ÀæªÀÄ G½ ÀÄªÀ ««zsÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ ÉÜUÀ¼À §UÉÎ ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• PÁëªÀÄ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr ÀÄªÀ ºÁUÀÆ ««zsÀ vÀ½UÀ¼À ªÀA±ÀªÁ» ¸ÁªÀÄxÀåð ÀAªÀzsÀð£ÉAiÀÄ ¤nÖ£À°è ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

3.5 ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÁV ºÀÆrPÉzÁgÀgÀ ÀªÀiÁ ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À M¼À£ÉÆÃlUÀ¼ÀÄ. J¯Áè 30 f ÉèUÀ¼À ºÀÆrPÉzÁgÀgÀÄUÀ½AzÀ ¥Áæ¥ÀÛªÁzÀ À®ºÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀÄªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 13 gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ. F ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ ªÀÄgÀÄªÀVÃðPÀgÀt ªÀiÁr PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ¥Àæ¸ÀÄÛw ¥Àr À ÁVzÉ.

• ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ ÁªÀuÉ £ÀªÉÄä®èjUÀÆ ÀªÁ¯ÁVzÀÄÝ, F ÀªÀÄ ÉåUÉ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄPÉÆAqÀÄ, É¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ É¼É, ¤jÃQëvÀ E¼ÀÄªÀj ºÁUÀÆ ÀªÀÄUÀæ ¥sÀ°vÀUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß

PÀÄjvÀAvÉ À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ À®ÄªÁV J¸ïJAiÀÄÄUÀ¼À vÀdÕgÀ vÁAwæPÀ vÀAqÀªÉÇAzÀ£ÀÄß À®ºÉUÀ½UÁV ÀA¥ÀQð À ÉÃQzÉ.

• QÃl¨ÁzsÉ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ½AzÀ gÀQë ÀÄªÀ À®ÄªÁV «¢ü«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀÛ ¤AiÀÄAvÀæuÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ½UÀÆ MzÀV À ÉÃPÀÄ.

• DAiÀiÁ f ÉèUÀ¼À°ègÀÄªÀ ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ D f¯ÉèAiÀÄ°è£À gÉÊvÀgÀÄUÀ½AzÀ ÉÃ PÀ§Äâ RjÃ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ £ÀÆvÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæZÀÄgÀ¥Àr ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV «rAiÉÆÃ ÀªÉÄäÃ¼À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ½îUÀ¼À°è DAiÉÆÃf¹ vÀAvÀæeÁÕ£À, PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ EwÛÃa£À w¼ÀÄªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ°è ªÉÃzÁªÀw £À¢AiÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj ¤ÃgÀ£ÀÄß ÀAUÀæ»¹, MqÀÄØUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹ ºÁUÀÆ vÀÄAUÀ sÀzÁæ £À¢AiÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj »¤ßÃj£À §¼ÀPÉ ªÀiÁr PÀÆrèV ºÉZï© ºÀ½î ªÀÄvÀÄÛ ºÀqÀUÀ° vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À PÉgÉUÀ½UÉ ¤Ãj£À ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀt ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• gÉÊvÀgÀ ¸ÀA sÁªÀå C¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ É¼É «ªÉÄUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁV ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

46

• QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼À PÀÈ¶UÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• sÀÆ«ÄAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ À®ÄªÁV §AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ, Mt sÀÆ«ÄAiÀÄ°è PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, §¼ÀPÉAiÀÄ°è®èzÀ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è CgÀtÂåÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶AiÀÄ «ZÁgÀ, aAvÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À, vÀdÕgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀ CA±À ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæªÉÇAzÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹, gÉÊvÀjUÉ «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr À ÉÃPÀÄ.

• ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ¥ÀæªÀÄÄR G¥ÀPÀæªÀÄªÀV ÀAAiÉÆÃfvÀ PÀÈ¶ PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤Ãr QgÀÄzsÁ£Àå, É®è ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀAiÀÄªÀ «zsÁ£ÀzÀ°è GvÁà¢¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀÆPÀÛªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀ®Ä¦¸À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ UÀÄjAiÉÆA¢UÉ , ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è PË±À Áå©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À ÉÃPÀÄ. ±ÀÄaAiÀiÁzÀ £ÉÊªÀÄð®å¥ÀÆtð ¥Àj ÀgÀPÁÌV ¸ÁªÀiÁfPÀ eÁUÀÈw PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è PÀ ÀÖªÀiïºÉÊgï ÉÃªÁPÉÃAzÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ AiÀiÁAwæPÀvÉUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• PÀ¹ «zsÁ£ÀzÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ. «ªÉÄUÉ ÀA§A¢ü¹zÀ É É ¤zsÀðgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ÀPÁðgÀªÉÃ PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀ®èzÉÃ SÁ ÀV °«ÄmÉqï PÀA¥À¤UÀ¼À®è.

• GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®å ºÉaÑ ÀÄªÀ À®ÄªÁV DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÉ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ £ÉgÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥Àæw gÉÊvÀ£ÀÆ vÀ£Àß sÀÆ«ÄAiÀÄ ¤UÀ¢vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjUÁV §¼À ÀÄªÀAvÉ MAzÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¹zÀ°è, §ºÀÄ«zsÀzÀ É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶UÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ. J¯Áè gÉÊvÀgÀÄvÀªÀÄä d«ÄÃ¤£À 10.25% gÀµÀÖ£ÀÄß ªÀgÀªÀiÁ£À ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É À®Ä ¤AiÉÆÃf À ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀgÀ CUÀvÀåUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ À®Ä ‘¥sÀÄqï¥ÁPïð’ (SÁzÉÆåÃzÁå£ÀUÀ¼ÀÄ)UÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÉÃPÀÄ. ºÀªÁªÀiÁ£À PÀÄjvÀ ªÀiÁ»w, C¢üPÀ ºÀÄlÄÖªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj, ÀPÁðgÀzÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀUÀ¼ÀÄ, zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ ÉÃPÀÄ.

• UÁæ«ÄÃt ÀÛgÀzÀ°è PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀuÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ C£ÉÃPÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ ® sÀåªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. PÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr ÀÄªÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ÀAUÀæºÀuÉUÁV GUÁætUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£ÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¤«Äð À§ºÀÄzÀÄ.

• UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè PÉÃAzÀæUÀ¼ÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ ÀA¥ÀPÀð²Ã®vÉAiÉÆA¢UÉ DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæ ¤«Äð¹ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÉÌ EA§Ä

¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• C£ÀÄvÁàzÀPÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ÀÄzsÁjvÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ ¸Ë® sÀåUÀ½UÁV ÀºÀPÁj PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ ¤RgÀ PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀ ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ÀÄzsÁjvÀ E¼ÀÄªÀj ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ DzÁAiÀÄPÁÌV CAvÀgÀPÀÈ¶ ¥sÀ À®ÄUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• ÀÄzsÁjvÀ ¥sÀ À°£À À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀjUÀ¼À CAzÁdÄUÀ½AzÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß rfl°ÃPÀjªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ G¥ÀUÀæºÁzsÁjvÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤RgÀ É¼ÉUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

47

• ©Ãd¤¢ü, ¥À±ÀÄ DºÁgÁUÁgÀ ºÁUÀÆ ±ÉÊvÁåUÁgÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À®Æè ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁr GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ §¼ÀPÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

• QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼À ÀA ÀÌgÀuÉ, ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. DºÁgÀzÀ°è ¥Ë¶ÖPÁA±À ºÉZÁÑzÀAvÉ ±Á¯ÉUÀ¼À ªÀÄzsÁåºÀßzÀ HlzÀ°è QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ PÀÄj/ªÉÄÃPÉAiÀÄ ºÁ®£ÀÄß ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• AiÀÄÄªÀd£ÀgÀ£ÀÄß PÀÈ¶AiÀÄvÀÛ DPÀ¶ð¹ G½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ (DAiÀÄð) AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ UÁæ«ÄÃt AiÀÄÄªÀ d£ÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹ ¸À§°ÃPÀgÀtzÀ UÀÄj ºÉÆA¢zÀÄÝ, F C©üAiÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß f¯ÉèAiÀÄ°è ¥ÀæZÀÄgÀ ¥Àr À ÉÃQzÉ.

• ©vÀÛ£É, G¼ÀÄªÉÄ, ©Ãd, PÀmÁªÀÅUÀ¼À ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß E£ÀÆß ÀªÀÄxÀð ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀªÀåAiÀÄPÀgÀªÀ£ÁßV¸ÀÄªÀ À®ÄªÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁAwæÃPÀgÀt ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• É¼ÉAiÀÄ IÄvÀÄªÀiÁ£ÀzÀ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ°è É¼ÉUÀ¼À ® sÀåvÉ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°ègÀÄªÀ É ÉzsÁgÀuÉUÀ¼À EwÛÃa£À ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ f¯Áè ªÉ ï ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹ CªÀÅUÀ¼À DzÀåvÀ£À

ªÀiÁqÀÄwÛgÀ ÉÃPÀÄ.

• ÀAAiÉÆÃfvÀ QÃl ¤ªÀðºÀuÉ (L¦JA)AiÀÄ §ÈºÀvï À sÉ DAiÉÆÃf¹, CxÀªÁ ºÀ½îUÀ½UÉ vÉgÀ½ §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÁzÀ UÉÆ§âgÀzÀ «zsÀ, ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀ®Ä ¸ÁªÀÄÄzÁ¬ÄPÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÁ®ÄªÉUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉ ¤Ãj£À vÉÆnÖUÀ¼À£ÀÄß À©ìr zÀgÀUÀ¼À°è MzÀV¹, UÀÄgÀÄvÁéPÀµÀðuÉ¬ÄAzÀ ¤ÃgÀÄ ÀgÁUÀªÁV ºÀjAiÀÄÄªÀAvÉ JvÀÛgÀzÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• vÉÆUÀj ÉÃ¼É F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR É¼ÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ ¨ÁæAqïUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹PÉÆAqÀÄ vÀªÀÄä gÉÊvÀgÀ MPÀÆÌlzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁqÀ ÉÃPÉA§ÄzÀÄ, ÀªÀÄÆºÀ À®ºÁ ÀªÀÄAiÀÄzÀ §AzÀ À®ºÉUÀ¼À°è MAzÁVvÀÄÛ.

• PÉÃgÀ¼À gÁdåzÀ°ègÀÄªÀAvÉ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ M¼À£Ár£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ¥Àæw ºÉPÉÖÃgïUÉ gÀÆ. 15,000 UÀ¼ÀAvÉ sÀvÀÛzÀ PÀÈ¶UÁV ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• PÀÈ¶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, PÀÈ¶AiÀÄ PÉÊUÁjQÃPÀgÀtPÁÌV SÁ ÀVAiÀÄªÀjUÉ CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀPÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR À®ºÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

• ºÀªÁªÀiÁ£À, UÉÆ§âgÀ, QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥sÀ À°£À É ÉUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀjUÉ vÀ®Ä¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀªÀÄxÀð §¼ÀPÉUÉ C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ ÀÆPÀëöä ¤ÃgÁªÀjUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀÄ ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄ ÉÃPÁzÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ PÉÆ¬Äè¤AzÀ ¤Ãj£À CUÀvÀå ¥ÀÆgÉÊ ÀÄªÀ À®ÄªÁV ¥Àæw d«ÄÃ¤£À°èAiÀÄÆ aPÀÌvÉÆnÖUÀ½gÀ ÉÃPÉAzÀÄ D² À Á¬ÄvÀÄ.

• ÀAAiÉÆÃfvÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁjvÀ PÀÈ¶ vÁådå ¤ªÀðºÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀlÄÖ ºÉZÀÄÑªÀAvÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ÀAAiÉÆÃfvÀ PÀÈ¶ ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ, PÁA¥ÉÆÃ¹ÖAUï, eÉÊ«PÀ UÉÆ§âgÀ §¼ÀPÉ ºÁUÀÆ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ ªÉÄÃªÀÅUÀ½AzÁV ªÀÄvÀÛµÀÄÖ £ÉgÀªÁUÀ°zÉ.

• avÀæzÀÄUÀðzÀ°è PÀqÀ ÉPÁ¬Ä ©ÃdPÁÌV, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ/§¼ÁîjUÀ¼À°è QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ½UÁV, ºÁUÀÆ PÀ®§ÄgÀVUÀ¼À°è ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ½UÁV ªÀÄvÀÄÛ É¼ÀUÁ«AiÀÄ°è eÉÆÃ¼ÀPÁÌV vÀAvÀæeÁÕ£À ÀÈ¶Ö, ¥ÁævÀåQëvÉ, ¸ÁªÀÄxÀåð ¤ªÀiÁðt, ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄð ºÁUÀÆ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛUÀ¼À À®ÄªÁV vÀ Á £ÀÆgÀÄ PÉÆÃn gÀÆUÀ¼À ªÉZÀÑzÀ°è É¼É vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïðUÀ¼À ¤ªÀiÁðt.

48

• ÀPÁðgÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ J¯Áè f ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀuÁ G¢ÝªÉÄUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ.

• vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÆ ÉÃjzÀAvÉ PÀÈ¶ ¸ÀA ÀÌgÀuÉ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ¥ÀæªÀwðvÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÉ r¥ÉÆèÃªÀiÁ PÁ ÉÃdÄ ¸ÁÜ¦vÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀ§Äâ ÉÃjzÀAvÉ J¯Áè É¼ÉUÀ½UÀÆ ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj GvÉÛÃf À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶UÁV ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è PË±À Áå©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À ÉÃPÀÄ. ±ÀÄavÀé ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊªÀÄð®åUÀ½UÁV ¸ÁªÀiÁfPÀ eÁUÀÈw PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• UÁæ«ÄÃt ªÀÄlÖzÀ°è PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀuÉ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, PÁ¼ÀÄPÀrØ «AUÀr ÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±À ºÁUÀÆ DºÁgÀzsÁ£ÀåUÀ¼À ÀAUÀæºÀPÁÌV GUÁætUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• ©Ãd ©vÀÛ£É, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶, PÁA¥ÉÆÃ¹ÖAUï, É¼É ¤ªÀðºÀuÉ, ÀÆPÀÛ ¤ÃgÁªÀj vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ, QÃl ¤AiÀÄAvÀæuÉ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀ®Ä vÀgÀ ÉÃw ÀA ÉÜUÀ¼À ÀASÉå ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

• ¸ÁzsÀ£À À®PÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, mÁæöåPÀÖgï ¨ÁrUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹àçAPÀègïUÀ¼ÀÄ jAiÀiÁ¬Äw zÀgÀUÀ¼À°è ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ ÀV ¥Á®ÄzÁjPÉ (¦¦¦) «zsÁ£ÀzÀ°è PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä À ÉÃPÀÄ. EzÀgÀ CAvÀUÀðvÀ SÁ ÀV ¥ÁnðUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ÉA§® MzÀV À ÉÃPÀ®èzÉÃ, gÉÊvÀjUÉ ªÀÄgÀÄ RjÃ¢AiÀÄ ¤Ãw eÁjAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ E¯ÁSÉAiÀÄÄ vÀéjvÀªÁV É¼ÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄgÀUÀ¼À ¥Àæ ÉÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è F §UÉAiÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ®Ä ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ«£À gÀÆ¥ÀzÀ°è §¼À À§ºÀÄzÀ®èzÉÃ, gÉÊvÀgÀ d«ÄÃ£ÀUÀ¼À UÀr UÀÄgÀÄvÁVAiÀÄÆ UÀÄgÀÄw À§ºÀÄzÀÄ.

• ÀÜVvÀUÉÆAqÀ PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À CAvÀdð® ªÀÄlÖzÀ ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀt.

• ÀªÀÄxÀð PÀÈ¶UÁV UÁæªÀÄzÀ ªÀÄlÖzÀ°è ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ ¹àçAPÀègï ¤ÃgÁªÀjUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå.

• QgÀÄzsÁ£Àå DºÁgÀUÀ¼À zÀ²ð¤/PÁåAnÃ£ïUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀ®èzÉÃ, vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è£À QgÀÄzsÁ£Àå ÀA ÀÌgÀuÉUÀ½UÉ CAvÀUÀðvÀ ÀA ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ.

• J¯Áè É¼ÉUÀ½UÀÆ, «±ÉÃµÀªÁV PÀ©â£À É¼ÉUÉ ªÉÄÊPÉÆÃ ¤ÃgÁªÀj §¼À À®Ä ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤Ãr, ªÀÄ¼É ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄè ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁr, vÀ£ÀÆä®PÀ PÀÈ¶AiÀÄ J¯Áè C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.

• ©Ãd sÀAqÁgÀ (¹Ãqï ¨ÁåAPï) ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ PÀÈ¶AiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ ® sÀåvÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉÃ gÉÊvÀ ÀA¥ÀPÀð PÉÃAzÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ J¯Áè gÉÊvÀjUÀÆ eÉÊ«PÀ EAzsÀ£À MzÀV À§ºÀÄzÀÄ.

• CQÌ, gÀªÉ, CªÀ®QÌ, CQÌ»lÄÖ, PÀqÀ ÉÃPÁ¬Ä JuÉÚ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ÀA ÀÌgÀuÉUÁV PÉÊUÁjPÉ «Ä¯ïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåUÀvÀå.

• gÉÊvÀgÀÄ ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä SÁ ÀVAiÀÄªÀgÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀgÁUÀÄªÀÅzÀgÀ §zÀ°UÉ, ÀPÁðgÀªÀÅ £À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹ ©ÃeÉÆÃvÁàzÀ£É ªÀiÁr CzÀ£ÀÄß gÉÊvÀjUÉ AiÀÄxÉÆÃavÀ É ÉUÀ¼À°è ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀgÀÄ ªÉÊ«zsÀåvÉ¬ÄAzÀ, ªÀµÀðzÀ°è JgÀqÀÄ ¥sÀ À®£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀAvÉ CªÀjUÉ ²PÀët ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå. EzÀjAzÀ gÉÊvÀgÀÄ C¥ÁAiÀÄUÀ½AzÀ gÀQë¹PÉÆ¼Àî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

49

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ §UÉÎ gÉÊvÀjUÉ w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀ®Ä PÁAiÀiÁðUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ GvÀÛªÀÄ ªÀiË®åªÀzsÀð£ÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

3.5.2 vÉÆÃlUÁjPÉ.

• É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄªÁV ªÀÄtÂÚ£À §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀzÀ ºÉÊqÉÆæÃ¥sÉÆÃ¤Pïì ªÀÄvÀÄÛ KgÉÆÃ¥sÉÆÃ¤Pïì «zsÁ£ÀzÀ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À§ºÀÄzÀÄ. C®èzÉÃ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¥sÀÄqï¥ÁPïðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ « ÀÛgÀuÉUÁV PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. Ct É §¼ÀPÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À¢AzÁV É¼ÉUÉ GvÉÛÃd£À ¤Ãr ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶ ¥ÀæªÁ ÉÆÃzÀåªÀÄPÉÌ GvÉÛÃd£À, PÀÈ¶-vÉÆÃlUÁjPÉ GzÁå£ÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÀÄÝ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è gÀÆ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁj vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ÉA§° À®Ä ©ÃzÀgï f¯ÉèUÉ ºÀtÂÚ£À gÀ ÀzÀ ÀA ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• eÉÃ¤£À G¥À GvÀà£Àß GzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ÀÄvÀÛ-ªÀÄÄvÀÛ ¸ÁÜ¦¹ gÉÊvÀjUÉ ºÉZÀÄÑªÀj C£ÀÄPÀÆ® zÉÆgÀQ ÀPÉÆqÀ ÉÃPÀÄ, ºÁUÀÆ ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼ÀÄ F G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

• ¤AiÀiÁðvÀ PÉÃA¢ævÀ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ PÀÈ¶ gÀÆrüUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü À§ºÀÄzÀÄ.

• C¢üPÀ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ À¹ £ÉqÀÄ«PÉ, vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ªÀiË®åzÀ ¥ÀÄµÀàUÀ¼À ÀAgÀQëvÀ PÀÈ¶AiÀÄ GvÉÛÃd£À, ±ÀÄµÀÌ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÉ, C£ÀÄvÁàzÀPÀ ¸ÀªÀðIÄvÀÄ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ½AzÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ¢éUÀÄtªÀÈ¢Ý.

• ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ C¢üPÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj C¼ÀªÀrPÉ, ¥À ïì ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ªÀiË®åzÀ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼À°è DmÉÆÃªÉÄÃmÉqï C¢üPÀ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ ÉÃPÁVzÉ.

• ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ, UÉæÃrAUï «AUÀqÀuÉ, ¥ÁåQAUï, ªÀiÁV ÀÄªÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ, ÀA ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É. (zÁæQë, mÉÆªÀiÁåmÉÆÃ, D®ÆUÀqÉØ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ«£À ºÀtÄÚUÀ½UÁV)

• ºÀÆªÀÅUÀ½UÁV qÉÊ ªÉÄÃQAUï WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ ÀÄzsÁjvÀ ªÀiÁPÉðnAUï ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ, CzÉÃ ªÉÆvÀÛzÀ GvÀà£ÀßPÉÌ C¢üPÀ UÀ½PÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• CzÉÃ jÃw, gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀPÀ ÀAWÀl£É (J¥sï¦N)UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ ÀV ¥Á®ÄzÁjPÉ (¦¦¦-LºÉZïr)UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À £ÉÃgÀªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ºÉÆÃ§½ ºÀAvÀzÀ°è gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ©Ãd, UÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀjAzÀ®Æ UÀ½PÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• vÉÆÃlUÁjPÉUÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ. vÀgÀPÁj, ºÀtÄÚ ºÀÆªÀÅUÀ½UÁV ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è §gÀUÁ® ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤Ãr, D ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ÀAAiÉÆÃfvÀ ¥ÁåQAUï ªÀÄvÀÄÛ UÉæÃrAUï ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• ºÁ¥ïPÁªÀiïìUÀ¼À §® ÀAªÀzsÀð£É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À°è vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉUÁV DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÉ PÉÃAzÀæ (ºÀtÄÚ, vÀgÀPÁj, zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ) ¸ÁÜ¥À£ÉUÁV £ÁUÀjÃPÀjUÉ 6 wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀªÀgÉV£À ±ÀÆ£Àå §rØAiÀÄ ¸Á® MzÀV À§ºÀÄzÀÄ.

• CrPÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgïPÀÈ¶ «zsÁ£ÀUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

50

• «±ÉÃµÀªÁV ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ½UÁV ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀjÃPÀëuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß f¯ÉèAiÀiÁzÀåAvÀ « ÀÛj À§ºÀÄzÀÄ.

• vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ½UÁV ±ÉÊvÁåUÁgÀ ÀgÀtÂUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr À ÉÃPÀÄ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÆèQ£À®Æè ±ÉÊvÁåUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ½UÉ ÀA¥ÀPÀð ªÀåªÀ ÉÜ EgÀ ÉÃPÀÄ.

• DzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ºÉaÑ£À §¼ÀPÉ, AiÀiÁAwæÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ GUÁætUÀ¼À ºÉZÀÑ¼À¢AzÁV vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ É É zÉÆgÀPÀÄªÀAvÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ GvÀà£ÀßUÀ¼À gÀ¦üÛUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀvÀÛ UÀªÀÄ£ÀºÀj À ÉÃPÀÄ.

• ºÁ À£ÀzÀ°è£À GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀÄtÄÚ ºÁUÀÆ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁzÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖUÀ¼À°è vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ mÉÆªÀiÁåmÉÆÃ ¥ÁPïðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ªÀÄÆ® ªÁå¦ÛAiÀÄ°è « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀÄzsÁjvÀ ¤ÃgÁªÀj «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. f¯ÉèAiÀÄ J¯Áè vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ vÉÆÃlUÁjPÉ ¥ÁPïðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è f¯ÉèAiÀiÁzÀåAvÀ £À ÀðjUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ EzÀÄ E¤ßvÀgÀ ©ÃdUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄvÀÛ PÉÃA¢ævÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ¦¦¦ (¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ ÀV ¥Á®ÄzÁjPÉ) ºÁUÀÆ ÀéAiÀÄA ÉÃªÁ ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÉÆA¢V£À ÀºÀAiÉÆÃUÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, GvÀÛªÀÄ GvÀà£ÀßzÀ SÁvÀj ¤ÃqÀ§®è DgÉÆÃUÀå¥ÀÆtð À¹UÀ¼À£ÀÄß MzÀV À§®è ÀªÀÄÄzÁAiÀiÁzsÁjvÀ £À ÀðjUÀ¼À°è ºÉZÀÑ¼À ¤jÃQë À§ºÀÄzÁVzÉ.

• F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è vÉAUÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR É¼ÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, f¯ÉèAiÀÄ¯ÉèÃ ¤ÃgÁ/ºÉAqÀ ÀA ÀÌgÀuÉUÉ ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• f-1 É¼ÉUÀ¼ÁzÀ ªÀÄlÖUÀÄ¼Àî ªÀÄvÀÄÛ GqÀÄªÉ ªÀÄ°èUÉUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À®Ä, PÀ¤µÀÖ 25 gÉÊvÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À G¢ÝªÉÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 15 ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• J¯Áè vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À®Æè ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ.

• 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ f¯ÉèAiÀÄ°è 25 J¥sï¦NUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÉÃPÀÄ.

• vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄzÀ°è »ªÀÄÄäR ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄªÀÄÄäR ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¦¦¦-LºÉZïr ªÀiÁzÀjUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• vÉÆÃlUÁjPÉ PÀÄjvÀ ZÀZÉðAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

o ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ, ¦æ-PÀÆ°AUï WÀlPÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÁåPïºË¸ï ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ½UÁV ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

o zÁæQë É¼ÉUÁV DyðPÀ £ÉgÀªÀ£ÀÄß 3.25 ®PÀë¢AzÀ 7.0 ®PÀëUÀ½UÉ Kj¹, ªÁ¶ðPÀ 2-3% §rØAiÉÆA¢UÉ ¥ÀæwªÀµÀð 10% ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

o ¤Ãj£À ªÀÄÆ®¢AzÀ gÉÊvÀgÀ d«ÄÃ¤UÉ PÉÆ¼ÀªÉ ªÀiÁUÀð PÀ°à À®Ä ÀºÁAiÀÄzsÀ£À.

• gÉÊvÀjUÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À®Ä «zÀÄå£Áä£À ¥sÀ®PÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸À®Ä ªÀåªÀ ÉÜ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. ±ÉÊvÁåUÁgÀ, ¦æ-PÀÆ°AUï WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåPïºË¸ï WÀlPÀUÀ¼À ÀASÉå ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

51

• ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀðd¤PÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ, ÉÃUÀ£É ºÁ¼ÁUÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë À®Ä ±ÉÊwåÃPÀgÀt ªÀåªÀ ÉÜ EgÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ.

3.5.3 ¤Ãj£À ±Éqï

• PÉÆ¼ÀªÉ Á«UÀ¼ÀÄ, PÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÉÆÃªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ‘d¯Á£ÀAiÀÄ£À’ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ CrAiÀÄ°è ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ CAvÀdð® ªÀÄlÖ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ.

• ªÀÄ¼É¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄè «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ÀAgÀPÀëuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV UÀªÀÄ¤¹ ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

• £Á¯É PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÀÄaUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ MqÀÄØUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀÄvÁðV ¥ÀjUÀtÂ À ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ ¤Ãj£À zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀÄ«PÉ ÀÄzsÁj ÀÄvÀÛzÉ.

• ZÀað À ÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ «µÀAiÀÄªÉAzÀgÉ, £ÉÊ ÀVðPÀ £Á¯ÉUÀ¼À D¼À ªÀÄvÀÄÛ CUÀ®UÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÁVzÉ. F §UÉAiÀÄ J¯Áè £Á ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄQ UÀÄgÀÄw¹ CªÀÅUÀ¼À D¼À « ÀÛj À ÉÃPÉAzÀÄ À®ºÉ ªÀiÁqÀ ÁVzÉ. (DªÉÄÑUÁAªï, DªÉÄÑ¥Á¤) F PÉ® À UÁæªÀÄ¥ÀAZÁ¬ÄwAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÁægÀA sÀªÁUÀ ÉÃPÁVzÉ.

• MqÀÄØ ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀiÁðt ªÀiÁr d® ÀAgÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄ¼É ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄè PÀÄjvÀAvÉ gÉÊvÀjUÉ w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

3.5.4 gÉÃµÉä PÀÈ¶

• ÀéAiÀÄA GzÉÆåÃUÀPÉÌ zÁjAiÀiÁUÀÄªÀ gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄ §UÉÎ AiÀÄÄªÀ d£ÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ CvÁåzsÀÄ¤PÀ gÉÃµÉä PÀÈ¶ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ.

• UÀÄtªÀÄlÖzÀ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É J¯ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ®Ä »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É VqÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É À®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ f¯ÉèAiÀÄ°è gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ.

• ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀ vÀAvÀæUÀ¼À£ÁßzsÀj¹zÀAvÉ gÉÃµÉä PÀÈ¶UÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. «zÀÄåvï ªÀÄUÀÎUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É CUÀvÀå«zÀÄÝ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¹¯ïÌ ¥sÁgÀAUÀ¼ÀÆ ºÀ¤¤ÃgÁªÀj «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

3.5.5 ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É

• ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀÄ«PÉ, PÀmÁ«£À £ÀAvÀgÀzÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À°è « ÀÛøvÀ vÀgÀ ÉÃwAiÉÆA¢UÉ gÉÊvÀjUÉ C£ÁªÀgÀt¥ÀÆªÀðPÀ sÉÃnUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à À ÉÃPÉAzÀÄ vÀAqÀzÀ vÀdÕgÀÄ À®ºÉ ªÀiÁrzÁÝgÉ.

• zÀ£ÀzÀ PÉÆnÖUÉAiÀÄ ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß gÀÆ. 40,000/- UÀ½UÉ Kj À ÉÃPÀÄ.

• 0% §rØAiÉÆA¢UÉ ÀÄ® sÀ ® sÀå ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹, PÀ¤µÀÖ 2 ºÀ ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀAvÉ ÀPÁðgÀ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦ À ÉÃPÀÄ.

• À©ìr zÀgÀUÀ¼À°è ÉPïìqï ÉªÀÄ£ï (¤¢ðµÀÖ ¯ÉÊAVPÀ UÀÄt®PÀëtUÀ½gÀÄªÀ «ÃAiÀÄð)zÀ ÀÄzsÁjvÀ ® sÀåvÉ ºÁUÀÆ ªÉÆmÉÖ/ªÀiÁA ÀUÀ¼À ¥Ë¶ÖPÀ ªÀiË®åzÀ §UÉÎ eÁUÀÈw GAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

52

• eÁ£ÀªÁgÀÄUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ ªÉÄÃªÀÅ MzÀV¹, ÀÜ½ÃAiÀÄ vÀ½AiÀÄ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À DgÉÆÃUÀå ÀAªÀzsÀð£É. ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, vÀ½ C©üªÀÈ¢Þ ¤ÃwUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉ ºÁUÀÆ ±ÀÄa¬ÄAzÀ

PÀÆrzÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À°è ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉUÀ½AzÀ PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉ ¸ÁPÀuÉUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• J¥sï¦NUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è MAzÉÃ ÀºÀPÁj ÀAWÀªÁV gÀÆ¦ À ÉÃPÀ®èzÉÃ, C°è EªÀÅ ¥À±ÀÄªÉÊzÀå ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀgÀÄ zÉÃ¹Ã ºÀ ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃ¹Ã PÉÆÃ½UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀÄªÀAvÉ ¸Ë® sÀå MzÀV¹ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. KPÉAzÀgÉ, EwÛÃa£À ªÀµÀðUÀ¼À°è ÀÜ½ÃAiÀÄ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄPÀÄÌl ¥Àæ sÉÃzÀUÀ½UÉ ÉÃrPÉ ºÉZÀÄÑwÛzÉ.

• ªÀÄ£É ªÀÄ£ÉUÀÆ ¸ÉÃªÉ MzÀV À®Ä ÀAZÁj ¥À±ÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ§ºÀÄzÀÄ, EªÀÅUÀ¼À°è ®¹PÉ ZÀÄZÀÄÑªÀÄzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄvÀÄð aQvÉìUÀ½UÉ CªÀPÁ±À«gÀ ÉÃPÀÄ. PÉA¥ÀÄ PÁæAw ¸Á¢ü¹ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ ¢éUÀÄtUÉÆ½ À®Ä ¥À±ÀÄ sÁUÀå AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß sËwPÀ ªÀÄvÀÄÛ «wÛÃAiÀÄ UÀÄj¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ JgÀqÀÄ ¥ÀlÄÖ «¸ÀÛj À ÉÃPÀÄ. ªÀiÁA ÀzÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¸ÁPÀëÄ PÉÆgÀvÉUÀ½ªÉ. L¹JADgï ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¥Àæw ªÀåQÛUÉ ¥Àæw ªÀµÀðPÉÌ 11 Q¯ÉÆÃ ªÀiÁA ÀzÀ vÀÄ®£ÉAiÀÄ°è ® sÀå«gÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥Àæw ªÀåQÛUÉ ¥Àæw ªÀµÀðPÉÌ 3.4 Q¯ÉÆÃUÀ¼À¶ÖzÉ. DAvÀjPÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¦üÛ£À GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÉgÀqÀgÀ°èAiÀÄÆ ªÀiÁA ÀPÉÌ C¢üPÁ¢üPÀ ªÀiË®å ªÀÄvÀÄÛ ÉÃrPÉ EzÉ. ªÀiÁA À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV zÉÃ²ÃAiÀÄ PÉÆÃ½, ¨ÁvÀÄ, nQð, PËdÄUÀ ºÀQÌ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆ®UÀ¼À ¸ÁPÀuÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. ¥À±ÀÄ sÁUÀå AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è sËwPÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ªÁ¶ðPÀ 25000 jAzÀ 50000PÉÌ KjPÉ ªÀiÁqÀ ÉÃQzÀÄÝ ºÀtPÁ¹£À UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ. 50 PÉÆÃnUÀ½AzÀ 100 PÉÆÃnUÀ½UÉ J¯Áè PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß MªÀÄÄäRUÉÆ½¹ ¸Á¢ü À ÉÃPÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ §ºÀÄ¥Á®Ä eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼ÀÄ DªÀÄ¢vÀ vÀ½UÀ¼ÁVzÀÄÝ, CªÀÅ RjÃ¢ À®Ä zÀÄ¨ÁjAiÀiÁVªÉ, ºÁUÁV, zÉÃ²Ã vÀ½UÀ½UÀÆ ¸Á® ¸Ë® sÀå ªÀÄvÀÄÛ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À MzÀV ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉUÉ E£ÀÆß ºÉaÑ£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÀÄÝ, gÉÊvÀgÀÄ ºÁ®£ÀÄß ÀÄzsÁjvÀ É ÉUÀ¼À°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À PÀ°à ÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ, PÉÊUÉlÄPÀÄªÀ É ÉUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄ ¥À±ÀÄ

DºÁgÀ zÉÆgÉAiÀÄÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• eÁ£ÀÄªÁgÀUÀ¼À RjÃ¢UÉ «vÀj À ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ¸Á®zÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹, eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À PÉÆnÖUÉ ¤«Äð À®Ä ºÉZÀÄÑªÀj ¸Á®ªÀ£ÀÄß CzÀÄ M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ gÀÆ¦ À ÉÃPÀÄ.

• ±ÀÄaAiÀiÁzÀ GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄ ªÀiÁA ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀiÁqÀÄªÀ À®ÄªÁV ¥Àæw vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è CvÁåzsÀÄ¤PÀ PÀ¸Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄÆ® sÀÆvÀ ¸Ë® sÀåUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ ±ÀÄaAiÀiÁzÀ zÀ£ÀzÀ PÉÆnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• J¸ïJ¯ïLN AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀ¢AzÀ eÁjUÉÆ½ À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è gÉÊvÀjUÉ aPÀÌ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ WÀlPÀ (8*8 CxÀªÁ 10*10 C¼ÀvÉ) ¤ªÀiÁðt ªÀiÁr GvÀà£Àß ±ÉÃRj À®Ä gÉÊvÀjUÉ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ zÉÃ²ÃAiÀÄ PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉUÉ £ÉgÀªÁUÀ§®è ÀéAiÀÄA ÀºÁAiÀÄ ÀªÀÄÆºÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw À§ºÀÄzÀ®èzÉÃ, gÉÊvÀgÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ DyðPÀªÁV ÀzÀÈqsÀgÁUÀÄªÀAvÉ, ªÀÄ£É »vÀÛ®°è PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• vÀÄvÀÄð ÀAzÀ sÀðUÀ¼À£ÀÄß ¤ sÁ¬Ä À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄªÀAvÉ OµÀ¢ü ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁzsÀ£À À®PÀgÀuÉUÀ½AzÀ ÀeÁÓzÀ CqÀPÀªÁzÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥À±ÀÄªÉÊzÀåjUÉ MzÀV À§ºÀÄzÀÄ.

53

• ««zsÀ f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ªÉÄÃPÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀ£ÀUÀ¼À ¸ÁPÀuÉAiÀÄ vÀgÀ ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV £ÀqÉ À§ºÀÄzÀÄ. eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ¸Á«UÉ PÁgÀt w½AiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄß ¤§ðA¢ü À®Ä, J¯Áè vÁ®ÆèPÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è ¥À±ÀÄ gÉÆÃUÀ vÀ¥Á ÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

3.5.6 ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ.

• f¯ÉèAiÀÄ°è ¥ÀævÉåÃPÀ ºÁ®Ä ÀºÀPÁj ÀAWÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ vÀ½AiÀÄ ºÀ ÀÄ«£À ºÁ°UÉ, ¥Àæw °ÃljUÉ 70 jAzÀ 100 gÀÆUÀ¼À É É zÉÆgÀPÀÄªÀÅzÀjAzÀ F CªÀÄÆ®å vÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¯Á sÀ zÉÆgÀPÀ®Ä C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ºÁ°£À G¥À GvÀà£ÀßUÀ¼À PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ, ºÁUÀÆ F G¥ÀPÀæªÀÄUÀ£ÀÄß ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼ÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

• J¯Áè ÉÆÃAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤ªÁj¹ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ºÁ°£À GvÁàzÀ£É ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ DVAzÁUÉÎ ¥À±ÀÄ DgÉÆÃUÀå ²©gÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀUÀlÄ ºÁ®Ä PÀÆ®gïUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ «Ä¯ïÌ ¥Á®ðgïUÀ¼À£ÀÄß JA¦¹J¸ï ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

• sÁw UÁæªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ºÁ°£À qÉÊjAiÀÄ£ÀÄß zÉÊ¤PÀ 5 ®PÀë °Ãlgï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðPÉÌ Kj ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ªÀÄzsÁåºÀßzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ sÁUÀªÁV ±Á¯Á «zÁåyðUÀ½UÉ mÉmÁæ¥ÁåPï ºÁ®£ÀÄß J¯Áè 5 ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÆ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• PÀ®§ÄgÀV AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß 10 ®PÀë ºÁ°£À ¸ÁªÀÄxÀåðPÉÌ G£ÀßwÃPÀj¹, gÉÊvÀjUÉ ÀPÁðgÀ¢AzÀ ºÉZÀÄÑ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À ¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ÀÜ½ÃAiÀÄ ÀA ÉÜUÀ½AzÀ ºÀtzÀ zÀÄ§ð¼ÀPÉAiÀiÁUÀzÀAvÉ vÀqÉUÀlÖ®Ä eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀzÀ «vÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ ºÁ®Ä MPÀÆÌl (PÉJAJ¥sï) ¢AzÀ ÉÃ £ÀqÉ À ÉÃPÀÄ.

• ºÁ°£À ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ°£À GvÁàzÀ£É ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ºÁ°£À ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ÀAWÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• PÀrªÉÄ d£À ÀASÉåAiÀÄ ºÀ½îUÀ¼À°è ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ½gÀÄªÀÅ¢®è. 1000 d£À ÀASÉå CxÀªÁ 300 C¢üPÀ PÀÄlÄA§UÀ½gÀÄªÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ºÁ®Ä ÀAUÀæºÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ» À ÉÃPÀÄ.

• ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉUÁV eÉ¹ð ºÀ ÀÄUÀ½VAvÀ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV ¥ÀjUÀtÂ À ÉÃPÀÄ. ¥Àæw¢£ÀzÀ ¥Àæw ºÀ ÀÄ«£À ºÁ®Ä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ 2.3 °Ãlgï¤AzÀ 5 °ÃlgïªÀgÉUÉ KjPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ UÁæªÀÄªÀÄlÖzÀ°è ºÁ°£À ÀºÀPÁj MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ/ ÀªÀÄÄZÀÑAiÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ªÀÄÄAzÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ºÁ°£À ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ®Ä ÀAUÀæºÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ qÉÊj GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ.

• ¥Àæw¢£À ® sÀåªÁUÀÄªÀ ºÁ°£À CvÀå®à ¥ÀæªÀiÁt ªÀiÁvÀæ ÀA ÀÌj À®àqÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¥Àæw ºÀ½îAiÀÄ®Æè ºÁ°£À MPÀÆÌlUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

54

3.5.7 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ

• d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ÀªÀÄxÀð §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ GvÀÛªÀÄ «ÄÃ¤£À vÀ½UÀ¼À£ÀÄß É¼É¹, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ±ÀÄaAiÀiÁzÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹, PÉÆgÀvÉ ¤ÃV ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ aPÀÌ vÉÆnÖUÀ¼À°è «ÄÃ¤£À ©Ãd ¸ÁPÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÁV ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÀæªÀvÀð£ÉUÁV «ÄÃ¤£À PÀÈ¶UÉ «ªÀiÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸Ë® sÀå MzÀV¹, f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è «ÄÃ¤£À ¸ÁPÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ É¼É ÀÄªÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÉgÀªÁUÀ ÉÃPÉAzÀÄ vÀdÕgÀÄ À®ºÉ ªÀiÁrzÁÝgÉ.

• gÉÊvÀgÀÄ MAzÀÄ JPÀgÉVAvÀ ºÉaÑ£À ¨sÀÆ«Ä ºÉÆA¢zÀÝ°è ªÀiÁvÀæ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À ¤ÃqÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß MAzÀÄ JPÀgÉ¬ÄAzÀ CzsÀð JPÀgÉUÉ E½ À ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÆ ÀºÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀUÀ§ºÀÄzÀÄ.

• ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄAdÄUÀqÉØ WÀlPÀ, ±ÉÊvÁåUÁgÀ, ¦æ-PÀÆ°AUï WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• ¥Àæw vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À®Æè «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ.

• «ÄÃ£ÀÄUÁgÀjUÉ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ MzÀV¹, ¥ÁåPï ªÀiÁrzÀ DºÁgÀªÁVAiÀÄÆ ¥ÀÆgÉÊ À®Ä ¸ÁzsÀåªÁV À§ºÀÄzÀÄ.

• «ÄÃ¤£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀPÁÌV «ÄÃ¤£À ÀA ÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß 1.52 ®PÀë ªÉÄ.l£ïUÀ½AzÀ 2.2 ®PÀë ªÉÄ.l£ïUÀ½UÉ Kj ÀÄªÀÅzÀÄ, PÀgÁªÀ½ »¤ßÃj£À°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ C©üªÀÈ¢Ý, ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ªÉÊeÁÕ¤PÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ¼À CUÀvÀå.

• «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄPÉÌ »ªÀÄÄäR ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄªÀÄÄäR ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå.

• «ÄÃ£ÀÄUÁjPÁ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ aPÀÌ §AzÀgÀÄ PÀmÉÖAiÉÆAzÀ£ÀÄß (PÉÆaÑ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è) ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

• gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ÀA sÁªÀå ÉÆÃPÀÄUÀ½UÁV vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî ÉÃPÁzÀ ªÀÄÄAeÁUÀævÉUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À gÉÆÃUÀ¥ÀvÉÛ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯ÉAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É.

3.5.8 ¤ÃgÁªÀj

• ¤Ãj£À «ªÉÃZÀ£ÁAiÀÄÄPÀÛ §¼ÀPÉUÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄ£É/PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀÆ «ÄÃlgï C¼ÀªÀr¹, PÀÈ¶ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¤Ãj£À CUÀvÀåzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ ÉÃPÀÄ.

• ÀÆPÀëöä ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ, £À¢UÀ¼À eÉÆÃqÀuÉ (vÀÄAUÀ sÀzÁæzÉÆA¢UÉ PÀÈµÁÚ £À¢), PÀÈµÁÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ sÀzÁæ £À¢UÀ¼À eÉÆÃqÀuÉ¬ÄAzÀ PÀÆrèVAiÀÄ°è sÀzÁæ ªÉÄÃ®ÝAqÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À, ºÀUÀj (ªÉÃzÁªÀw) £À¢AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ G¥À£À¢UÀ¼À §¢AiÀÄ°è£À ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï CwPÀæªÀÄªÁzÀ vÉgÀªÀÅ ªÀiÁqÀÄ«PÉ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ½AzÀ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ.

• PÉgÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉUÉ MvÀÄÛ ¤Ãr vÀdÕgÀÄ ZÀZÉðUÉ £ÁA¢ ºÁrzÁÝgÉ. UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À SÁAiÀÄA CUÀvÀåPÀÆÌ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ ÁVzÉ. EzÀgÉÆA¢UÉ PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ½UÉ ¤Ãj£À ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀtªÀ£ÀÄß CUÀvÀåªÁV PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÁVzÉ.

• UÉÆÃzÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÀÈµÁÚ £À¢UÀ¼À ¤ÃgÀ£ÀÄß ÀªÀÄxÀðªÁV §¼À À®Ä £À¢AiÀÄ ¥Àæw 23 Q.«ÄÃ CAvÀgÀzÀ°è ÉÃvÀÄªÉ ªÀÄvÀÄÛ CqÀØPÀmÉÖ ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

55

• £À¢, ZÉPïqÁåA, ÀgÉÆÃªÀgÀ, PÉgÉ ªÀÄÄAvÁzÀ d® ÀAUÁæºÀPÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄwÛgÀ ÉÃPÀÄ.

• ªÉÃzÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ÀÄªÀtðªÀÄÄT £À¢UÀ½UÉ ¥Àæw 10 Q«ÄÃ CAvÀgÀzÀ°è MAzÀÄ PÁ®ÄªÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÉPïqÁåA ¤«Äð¹, £À¢UÀ¼À ¤Ãj£À GvÀÛªÀÄ §¼ÀPÉUÉ CªÀPÁ±À PÀ°à À ÉÃPÀÄ.

• ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼À ® sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄð¸ÁzsÀÄvÀéUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV vÀdÕgÀ À«Äw gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• ¤Ãj£À M¼ÀºÀjªÀÅ CxÀªÁ ªÀÄtÂÚ£À ªÀÄÄzÀÄgÀÄ«PÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV, £À¢Ã wÃgÀzÀ À«ÄÃ¥ÀzÀ°ègÀÄªÀ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ ºÁ¤UÉ M¼ÀUÁUÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ £À¢ vÀ¥Àà®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ÀzÀÈqsÀUÉÆ½ À®Ä PÁAiÀÄð

AiÉÆÃd£ÉUÉ ªÀÄÄAzÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½AzÀ PÉgÉ, ÀgÉÆÃªÀgÀ, PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À ªÀiÁqÀ ÉÃPÉAzÀÄ vÀdÕgÀÄ §AiÀÄ ÀÄvÁÛgÉ.

• KvÀ¤ÃgÁªÀj J¯Áè gÉÊvÀjUÀÆ vÀ®Ä¥ÀÄªÀAvÉ ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ.

• FVgÀÄªÀ 1500 ºÉPÉÖÃgï «¹ÛÃtðzÀ, ¤ÃgÁªÀj ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß 6000 ºÉPÉÖÃgïUÀ½UÉ « ÀÛj À ÉÃPÀÄ.

• £Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹, CªÀÅUÀ¼À°è ¤ÃgÀÄ ÀgÁUÀªÁV ºÀj ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÁVgÀÄªÀ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

3.5.9 PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÁÌV ªÉÊeÁÕ¤PÀ (UÀÄtªÀÄlÖzÀ CA±À) É¯É gÀÆ¦ ÀÄªÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä À§ºÀÄzÀÄ.

• ªÀiË®åzÀ ÀgÀtÂAiÀÄ°è SÁ ÀV ªÁå¥Áj¤gÀvÀgÀ£ÀÄß §gÀªÀiÁrPÉÆAqÀÄ, C¢üPÀ ªÀÄÄªÀÄÄäR ÀA¥ÀPÀðUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¹, vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥Áæ¦ÛUÁV PÉJAJ¥sï ªÀiÁzÀjUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ JAzÀÄ vÀdÕgÀÄ À®ºÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

• É¼ÉAiÀÄÄ ªÀåxÀðªÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à À®Ä UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ GUÁætUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

• ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß J¦JA¹ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è £ÀqÉ À ÉÃPÀÄ.

• UÁæ«ÄÃt ÀÛgÀzÀ°è PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É gÉÊvÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄªÀ vÀdÕgÀÄ, PÁ¼ÀÄ «AUÀqÀuÁ vÁtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä GUÁætUÀ¼ÀÄ À©ìr zÀgÀUÀ¼À°è ® sÀåªÁUÀ ÉÃPÉ£ÀÄßvÁÛgÉ.

• J-J£ïJJA (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÈ¶ ªÀiÁPÉðnAUï) ¤AzÀ ªÀiÁPÉðnAUï ÀzÀÈqsÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ. ÀPÁðgÀ¢AzÀ JAJ¸ï¹ MzÀV À®àqÀ§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, J¯Áè gÉÊvÀgÀÆ À£ÀßzÀÞgÁVgÀÄªÀAvÉ, CzÀ£ÀÄß D ¥Á½AiÀÄ DgÀA sÀzÀ°è ¤zsÀðj À ÉÃPÀÄ. EzÀÄ gÉÊvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀÆ GvÉÛÃd£ÀPÁjAiÀiÁVzÉ.

• ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ºÀ½îAiÀÄ®Æè MAzÀÄ gÉÊvÀgÀ «±ÉÃµÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ EgÀ ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ J¯Áè ºÀ½îUÀ½AzÀ®Æ ÀÜ½ÃAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß C°è ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁPÉðnAUï ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®«gÀ ÉÃPÀÄ.

• ©vÀÛ£É ªÀiÁqÀ ÉÃQgÀÄªÀ É¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀªÁV ©A© À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄªÀAvÉ É ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÆzÀ ÉÃ w½ ÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÀ ÉÃ eÁjUÉ vÀgÀ ÉÃPÀÄ.

56

• PÀÈ¶ GvÀà£Àß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ À«Äw (J¦JA¹) SÁ ÀV PÀA¥À¤UÀ¼ÉÆA¢UÉ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ, vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀÄ GvÀà£Àß ÀAUÀæ» À®Ä ªÀÄ£ÉªÀÄ£ÉUÉ ¨sÉÃn ¤ÃqÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À, GUÁæt ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë® sÀå ¤«Äð À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ vÁ®ÆèPÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è ºÀt «¤AiÉÆÃd£É ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• f¯ÉèUÀ¼ÁzÀåAvÀ GUÁæt ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ f¯ÉèUÀ¼À°è PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ gÀÆ¦ À®àqÀ ÉÃPÀÄ.

• ÀPÁðgÀªÀÅ É É G ÀÄÛªÁj ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹, C¢üPÀ ÀASÉåAiÀÄ C£À¢üPÀÈvÀ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ zÀ¼Áî½UÀ¼ÁV ªÀwð ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ºÀwÛPÀÌ®Ä CUÀvÀå ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ À ÉÃPÀÄ.

• É É ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÉJ¸ïJ£ïrJA¹ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹gÀÄªÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ jÃwAiÀÄ°èAiÉÄÃ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÉÃPÀÄ.

• zÀ¼Áî½UÀ¼À ªÀÄzsÀå ¥ÀæªÉÃ±À PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ UÀtQÃPÀgÀt ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÀÄ.

• 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ UÁæºÀPÀ ªÀÄÆ® ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ CªÀPÁ±À PÀ°à ÀÄªÀ ««zsÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ d® ÀAªÀzsÀð£É ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• FUÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä §ºÀÄ«zsÀzÀ ÀtÚ GUÁætUÀ¼ÀÄ ® sÀå«zÉ. gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä zÀÆgÀ zÀÆgÀ ºÉÆÃUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à À®Ä ÀPÁðgÀªÀÅ J¯Áè GUÁætUÀ¼À£ÀÄß MAzÉÃ ÀÜ¼ÀzÀ°è ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

• zÀ¼Áî½UÀ¼À£ÀÄß zÀÆgÀ«qÀ®Ä ºÁUÀÆ gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ É É zÉÆgÀPÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä DgïEJAJ¸ï-J-J£ïJJAUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À ÉÃPÀÄ.

• ºÀ½îUÀ¼À°è ªÉÃ¢PÉ, bÁªÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ½gÀÄªÀ ÀÆPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ D£ï¯ÉÊ£ï mÉæÃrAUï ¸Ë® sÀå«gÀ ÉÃPÀÄ. ¤A É, zÁæQëUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ É É zÉÆgÀPÀ ÉÃPÀÄ.

• J¯Áè GvÀà£ÀßUÀ½UÀÆ PÀÆqÀ ÉÃ D£ï¯ÉÊ£ï ªÀiÁPÉðnAUï ¥ÁægÀA sÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• vÉÆUÀj ÉÃ¼É, PÀqÀ É©Ãd, ¨Á¼ÉºÀtÄÚUÀ½UÁV £ÀUÀgÀzÀ ÀÄvÀÛ zÉÆqÀØ GUÁætUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÀÄ. 3.5.10 CgÀtå

• É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À sÁUÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CzÀPÉÌ C¢üPÀ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. C®èzÉÃ, ÀPÁðgÀªÀÅ F f¯ÉèAiÀÄ Mt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼ÀvÀÛ UÀªÀÄ£ÀºÀj À ÉÃPÀÄ.

• PÁqÀÄºÀA¢UÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ½UÉ ÀªÀÄ ÉåAiÀiÁVªÉ. PÁqÀÄUÀ¼À°è £ÀjUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ, ºÁUÀÆ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À°è 8*8 vÀAvÀæ ¥ÀjZÀ¬Ä À ÉÃPÀÄ.

• CgÀtå PÀÈ¶ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É ÀÄªÀÅzÀgÀvÀÛ®Æ À®ºÉ ªÀiÁrzÁÝgÉ.

• C®èzÉÃ ÀPÁðgÀªÀÅ gÁdåzÁzÀåAvÀ ªÀÄgÀUÀ¼À £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ É¼É ÀÄªÀvÀÛ UÀªÀÄ£ÀºÀj À ÉÃPÀÄ. PÀÈ¶ AiÉÆÃUÀå sÀÆ«ÄUÀ¼À CAa£À°è ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É¹zÀ°è, DUÀ zsÁgÁPÁgÀ ªÀÄ¼É §AzÁUÀ ªÀÄtÄÚ ¹ÜgÀªÁUÀÄªÀAvÉ

»r¢lÄÖPÉÆ¼Àî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

57

• ¤Ãj£À CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ ÀÄªÀ À®ÄªÁV CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ PÀÈ¶ ºÉÆAqÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃqÀ®Ä ªÀÄÄAzÁUÀ ÉÃPÀ®èzÉÃ, CgÀtåzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ PÁr¤AzÁZÉUÉ ¨ÁgÀzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄ®Ä CgÀtå ¹ÃªÉÄAiÀÄ CAa£À ÀÄvÀÛ®Æ PÀAzÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

• d®ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ PÀÆrzÀ CgÀtåUÀ¼À°è£À UÀÄgÀÄw À ÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtÂåÃPÀgÀt PÉÊUÉÆAqÀÄ, d®ªÀÄÆ®UÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• CgÀtÂåÃPÀgÀt PÀÈ¶AiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉUÉ MvÀÄÛ¤Ãr vÀdÕgÀÄ, ºÀÄt É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ«£À ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀAvÉ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹zÀ°è, DzsÁgÀ²Ã® fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄPÀÈ¶ gÀÆrü

¤ªÀiÁðtPÉÌ zÁjAiÀiÁUÀÄªÀÅzÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ.

• F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è UÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ, E°è vÉÊ®, ¸Á§Æ£ÀÄ, mÁ¯ïÌUÀ¼À PÉÊUÁjPÉ ¥ÀæzÉÃ±À GvÁàzÀ£ÉUÁV GzÀåªÀÄ ¸ÁÜ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• ÀPÁðgÀªÀÅ £ÉlÖ/gÀQë¹zÀ/ ÀAgÀQë¹zÀ ¥Àæw ªÀÄgÀPÀÆÌ, ªÀåQÛUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è CgÀtÂåÃPÀgÀt

• CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ªÀÄgÀzÀ À¹ £ÉqÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ gÉÊvÀjUÉ OµÀ¢üÃAiÀÄ À ÀåUÀ¼ÀÆ ÉÃjzÀAvÉ À¹UÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ®Ä ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. ©Ãd PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀ ÉÃPÀ®èzÉÃ ©ÃdUÀ¼ÀÄ J¯Áè vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ ® sÀå«gÀ ÉÃPÀÄ.

• gÀPÀÛZÀAzÀ£À, ²æÃUÀAzsÀ, vÉÃUÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¥Àæ sÉÃzÀUÀ¼À PÀÈ¶ CgÀtåUÁjPÉUÉ ÉA§° ÀÄªÀ CUÀvÀå«®è. 3.5.11 ¸ÁªÀiÁ£Àå

• ªÀÈzÁÞ¥ÀåzÀ°è gÉÊvÀ¤UÉ §zÀÄPÀÄ½AiÀÄ®Ä PÀ¤µÀ× DzÁAiÀÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. «±ÉÃµÀªÁV, DvÀ£ÀÄ PÀÈ¶ ªÀiÁqÀ®Ä DUÀ¢gÀÄªÀ ÀAzÀ sÀðzÀ°è EzÀÄ ªÁ ÀÛªÀ. 60 ªÀµÀð zÁnzÀ PÀÈ¶PÀjUÉ (¥ÀÄgÀÄµÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼É) ¦AZÀtÂ AiÉÆÃd£ÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹ gÀÆ. 5000UÀ¼À ¦AZÀtÂ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ, ºÁUÀÆ CzÀgÀ «vÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÁgï ÀA¥ÀQðvÀ ¨ÁåAPï SÁvÉUÀ½UÉ ÉÃj À ÉÃPÀÄ.

• «±ÉÃµÀ PÀÈ¶ DyðPÀ ªÀ®AiÀÄ (GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉ) gÀZÀ£ÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß DzsÁgÀ²Ã® ªÀÄvÀÄÛ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¹zÀÝ¥Àr À ÉÃPÀÄ. ºÀ¹gÀÄ ÉÃ£É (£ÉÆÃAzÀuÉ, PÀÆqÀ®Ä ÀÜ¼À, ÀªÀÄªÀ ÀÛç, PË±À®åªÀ£ÁßzsÀj¹gÀÄªÀ ¥ÀæªÀUÀð) ºÁUÀÆ GvÀà£Àß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä ¨ÁæAqÉqï ªÀÄ½UÉUÀ¼ÀÄ, ÀÄzsÁjvÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À ¤nÖ£À°èAiÀÄÆ UÀªÀÄ£À ºÀj¸À ÉÃPÀÄ.

• É¼ÀPÀÄ, UÀÈºÀ§¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ¸ËgÀ±ÀQÛ, ªÁAiÀÄÄ±ÀQÛ ªÀÄÄAvÁzÀ C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ EAzsÀ£À §¼ÀPÉUÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• DzÁAiÀÄ, ªÀiÁPÉðnAUï, ¤ÃgÁªÀj, PÉE©, f¯Áè ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄÄAvÁzÀ PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀ ªÀÄwÛvÀgÀ J¯Áè ªÀ®AiÀÄUÀ½UÀÆ ÉÃjzÀAvÉ KPÀUÀªÁQë gÀÆ¦ ÀÄªÀvÀÛ UÀªÀÄ£À ºÀj ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼À C¢üPÀ ¥Ë¶ÖPÁA±ÀUÀ½AzÁV, EzÀ£ÀÄß ªÀÄzsÁåºÀßzÀ ©¹AiÀÄÆlzÀ°èAiÀÄÆ ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀªÁzÀ C£ÉÃPÀ ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ gÉÊvÀgÀ°è w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ, PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀ ÉÃªÉUÀ½UÁVAiÀÄÆ ¥ÀævÉåÃPÀ n« ªÁ»¤ ¥ÁægÀA©ü À§ºÀÄzÀÄ.

• ªÁ ÀÛ«PÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ zÀvÁÛA±À ÀAUÀæºÀuÉAiÉÆA¢UÉ rfl¯ï ºÀtPÁ ÀÄ ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü À§ºÀÄzÀÄ.

• PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯É£Ár£À §UÉAiÀÄ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÉéÃ¶¹§ºÀÄzÁVzÉ.

58

• UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ÀéAiÀÄA ÀºÁAiÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ GvÉÛÃd£ÀPÁÌV 10 ®PÀë gÀÆUÀ¼À ¨ÁåAPï ¸Á®ªÀ£ÀÄß ÀPÁðgÀ¢AzÀ Àé ÀºÁAiÀÄ ÀAWÀUÀ½UÉ ¤ÃqÀ ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

• J¯Áè UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À®Æè ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð ªÀzsÀð£É ªÀiÁr, J®èjUÀÆ ªÉÊ-¥sÉÊ ¸Ë® sÀå MzÀV¹ ÀÄzsÁjvÀ ÀA¥ÀPÀð²Ã®vÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ eÁUÀÈw MzÀV À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

• bÁªÀtÂ/ªÀÄ¼É¤ÃgÀÄ PÉÆ¬ÄèUÉ vÁAwæPÀ ¥ÀjeÁÕ£ÀzÉÆA¢UÉ d£À¦æAiÀÄªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

• ‘ ÀégÁeï AiÉÆÃd£É’ UÀ¼ÀAvÀºÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀgÀ J¯Áè CUÀvÀåUÀ½UÁV KPÀUÀªÁQë É¼É£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÉÃPÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ UÁæªÀÄªÀÇ J¯ïEr ¢Ã¥ÀUÀ½AzÀ É¼ÀV, ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ ©Ã¢¢Ã¥ÀUÀ½UÉ G£ÀßwÃPÀgÀtUÉÆAqÀÄ, ¸ËgÀ±ÀQÛ ZÁ°vÀ ¥ÀA¥ïUÀ¼À £É É«ÃqÁUÀÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä PÀ£À ÁVzÉ.

• GzÉÆåÃUÀ SÁwæ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ÀQæAiÀÄªÁV ªÀµÀðzÀ°è 100 ¢£ÀUÀ½AzÀ 200 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ « ÀÛjvÀªÁV GzÉÆåÃVAiÀÄ ¢£ÀzÀ UÀ½PÉAiÀÄ ªÉÆvÀÛªÀÅ ªÀÈ¢ÞAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀjUÁV ¦AZÀtÂ AiÉÆÃd£É gÀÆ¦ À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ 60gÀ ªÀAiÉÆÃ«Äw zÁnzÀ £ÀAvÀgÀ CªÀjUÉ fÃ« À®Ä CUÀvÀåªÁUÀÄªÀ ºÀt MzÀV §gÀÄªÀAvÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥Àæw f¯ÉèAiÀÄ°èAiÀÄÆ §ÈºÀvï ¸ËgÀ±ÀQÛ ¥ÁPïð AiÉÆÃf À®àlÖ ¥ÁªÀUÀqÀ ¸ËgÀ±ÀQÛ ¥ÁPïð£À ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è «zÀÄåvï PÉÆgÀvÉ ¤ÃV À®Ä ÀªÀÄxÀðªÁVgÀ ÉÃPÀÄ.

• J¯Áè ¤ÃgÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ ÀA¥ÀPÀðUÀ½UÀÆ «ÄÃlgï C¼ÀªÀrPÉAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ºÀ½îAiÀÄÆ ¥ÀÆtð «zÀÄå¢ÝÃPÀgÀtUÉÆAqÀÄ vÁeÁ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ zÉÆgÀPÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ.

• ¸Áämïð ¹nAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄAvÉAiÉÄÃ ºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸ÀPÀ® ¸Ë® sÀå ÀA¥À£Àß ¸Áämïð ºÀ½îUÀ¼À£ÁßV C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÉÃPÀÄ.

• qÁ|| JA.J¸ï ¸Áé«Ä£ÁxÀ£ïgÀªÀgÀ ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ PÀ¤µÀÖ ÉA§® É ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÈ¶AiÀÄ ªÉZÀÑUÀ¼À 50% gÀµÀÄÖ ºÉaÑ£À É ÉUÀ¼À°è ¤UÀ¢¥Àr¹ PÀÈ¶AiÀÄÄ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ªÀÈwÛ J¤ ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ GvÉÛÃdPÀªÁV ªÀwð ÀÄªÀ, ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è ¤ÃqÀ ÁUÀÄªÀ £ÉÃgÀ ¸Ë® sÀå ªÀUÁðªÀuÉ (r©n) UÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ.

• sÀÆ«Ä UÀÄwÛUÉAiÀÄ ÀÆPÀÛ ¤Ãw eÁjUÉÆ½ À ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ¥ÁætÂUÀ¼À (D£É, PÉÆÃw, ºÀA¢, ºÉUÀÎt) CxÀªÁ Qæ«Ä QÃlUÀ¼À zÁ½¬ÄAzÀ gÉÊvÀgÀ É¼ÉUÀ½UÉ ºÁ¤ GAmÁzÀ°è, ÀPÁðgÀªÀÅ gÉÊvÀjUÉ ÀA¥ÀÆtð ¥ÀjºÁgÀ MzÀV À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶, vÉÆÃlUÁjPÉ, gÉÃµÉä PÀÈ¶ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ J¯Áè «µÀAiÀÄUÀ¼À®Æè gÉÊvÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀ®Ä »jªÉÄAiÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀ®èzÉÃ, ªÀÄtÂÚ£À ¥ÀjÃPÉë, PÀÈ¶AiÀÄ eÁÕ£À EvÁå¢UÀ¼À C£ÀÄPÀÆ® ¥ÀqÉzÀÄ, MAzÉÃ PÀqÉ J¯Áè ÀªÀÄ Éå ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÆ ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ £ÉgÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ ªÉÄÃªÀÅ vÀAiÀiÁjPÉ, eÉÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉ ªÀÄÄAvÁzÀ DzÁAiÀÄ vÀgÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ vÀgÀ ÉÃw ¤Ãr, PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉ E®èzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è F PÉ® ÀUÀ¼À°è vÉÆqÀUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• C¢üPÀ É¼É E¼ÀÄªÀjAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåð«gÀÄªÀ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÁjPÉ ªÀÄwÛvÀgÀ PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÁV ¸Áé¢üÃ£À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß ¤°è À ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ ¢ÃWÀð CªÀ¢üAiÀÄ°è DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÀÄµÀàjuÁªÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.

• f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß PÁgÀªÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ²gÀ¹ JAzÀÄ ¥ÀævÉåÃQ¹ «AUÀr ÀÄªÀÅzÀgÀ §UÉ aAvÀ£É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ, «©ü£Àß ¸ÀA ÀÌøw, sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ «©ü£Àß PÀÈ¶ gÀÆrUÀ¼À ¤nÖ£À°è »ÃUÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

59

• PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d®ªÀÄÆ®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ GvÁàzÀ£É¬ÄAzÁV, ¤Ãj£À D«AiÀiÁUÀÄ«PÉ PÀrªÉÄAiÀiÁV «zÀÄåvï GvÁàzÀ£É ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.

3.5.12 UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ

• MAzÀÄ DlzÀ ªÉÄÊzÁ£À, gÀÄzÀæ sÀÆ«Ä, PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ zÀ£ÀzÀ zÉÆrØ, GvÀà£ÀßzÀ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä UÁæ«ÄÃt GUÁæt, gÉÊvÀgÀ MAzÀÄ ÀºÀPÁgÀ ÀAWÀ, ¤Ãj£À ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À QAiÉÆÃ¸ïÌUÀ¼ÀÄ, gÉÊvÀgÀ MAzÀÄ CAUÀ£ÀªÁr PÉÃAzÀæUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ÀÄzsÁjvÀ UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü À§ºÀÄzÀÄ.

• sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀiÁ°ÃPÀjUÉ vÀªÀÄä PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÉ vÀ®Ä¥À®Ä zÁj ªÀiÁqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. (£ÀªÀÄä ºÉÆ® £ÀªÀÄä gÀ ÉÛ) ¥ÀAZÁAiÀÄvï E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ §A¢gÀÄªÀ DzÀåvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀÄªÁVzÉ.

• J¯Áè UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À£ÀÄß ¸Áämïð ¥ÀAZÁAiÀÄvïUÀ¼À£ÁßV gÀÆ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ. ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¤Ãj£À ÀA¥ÀPÀðUÀ½UÉ «ÄÃlgï C¼ÀªÀrPÉ. ZÀgÀArUÀ¼À°è ÀgÁUÀ ºÀj«UÁV ZÀgÀArUÀ¼À£ÀÄß ‘AiÀÄÄ’ CxÀªÁ ‘«’

DPÁgÀzÀ°è ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ÀPÁðgÀzÀ ªÉÄÃ°£À CªÀ®A§£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ À®ÄªÁV gÉÊvÀgÀÄ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwAiÉÆA¢UÉ, CzÀgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ wAUÀ¼À°è MAzÀÄ ¢£À ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉ ªÀÄvÀÄÛ £Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÀÄaUÉÆ½ ÀÄªÀ PÁAiÀÄðzÀ°è ¥Á ÉÆÎ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

• ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄ¼É ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄè£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁr, ÀÆPÀÛ ¤ÃgÁªÀj PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• PÀZÁÑ gÀ ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀPÁÌ gÀ ÉÛUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð¹ CzÀgÉÆA¢UÉ, ÀÄzsÁjvÀ ÀA¥ÀPÀðPÁÌV UÁæ«ÄÃt gÀ ÉÛUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À.

• UÁæ«ÄÃt GzÉÆåÃUÀ²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß ÉA§° À®Ä ªÀÄºÁvÀä UÁA¢ü GzÉÆåÃUÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ÀzÀÈqsÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• J¯Áè ¸ÁªÀðd¤PÀ ±ËZÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß £À«ÃPÀj¹, £ÉÊªÀÄð®å ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ®Ä £ÁUÀjÃPÀjUÉ £ÉgÀªÁV ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä ±Àæ«Ä ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¦üÃPÀ ï ÀèqïÓ ÀA ÀÌgÀuÉAiÀÄ WÀlPÀªÀ£ÀÄß J¯Áè ºÉÆÃ§½ (UÁæªÀÄzÀ PÉÃAzÀæ ÀÜ¼À) UÀ¼À°è ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀÄ.

• DyðPÀªÁV zÀÄ§ð®gÁzÀ PÀÄlÄA§UÀ½UÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ DzsÁgÀzÀ°è f¯ÁèqÀ½vÀ¢AzÀ, UÀÄgÀÄw À ÁzÀ É ÉUÀ¼À°è sÀÆ«Ä MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ÀtÚUÁvÀæzÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀ±ÀQÛ ºÁUÀÆ eÉÊ«PÀ C¤¯ÁzsÁjvÀ «zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À°è ªÀiÁ°£Àå PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• UÁæ«ÄÃt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ gÀ ÉÛUÀ¼À ÀA¥ÀPÀð ÀÄzsÁgÀuÉ.

• vÉÆÃlzÀ ªÀÄ£É ¤ªÀiÁðtPÁÌV ÀºÁAiÀÄzsÀ£À MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ vÉÆÃlUÁjPÉUÁV 10 ®PÀë ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶UÁV 5 ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀªÀgÉV£À ±ÀÆ£Àå zÀgÀzÀ É¼É ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ. C®èzÉÃ ºÀtPÁ¹£À ÀÄzsÁjvÀ DAiÉÄÌUÀ¼ÉÆA¢UÉ zÁæQë PÀÈ¶UÁV DyðPÀ £ÉgÀ«UÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

• UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw PÀlÖqÀ (CAUÀ£ÀªÁr) ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß f¯ÉèAiÀÄ°è ¤«Äð ÀÄªÀ À®ÄªÁV ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ CªÀPÁ±À PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ.

• UÁrUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÁUÁtÂPÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄªÀAvÉ ¥Àæw ¥sÁgÀAUÀ½UÀÆ UÁr ZÀ° ÀÄªÀ ªÀiÁUÀð PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ.

60

• ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄ£ÉUÀÆ PÉÆ¼Á¬Ä ¸Ë® sÀå MzÀV¹, 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¥ÀæwªÀåQÛUÉ, ¥Àæw¢£ÀPÉÌ PÀ¤µÀÖ 60 °Ãlgï ¤ÃgÀÄ MzÀV ÀÄªÀ UÀÄj ¸Á¢ü À ÉÃPÀÄ. ¥Àæw ºÀ½îAiÀÄ®Æè DgïN PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À WÀlPÀ ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ UÀÄj ¤UÀ¢¥Àr À ÉÃQzÉ.

• 2011gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄÆ MAzÀÄ ±ËZÁ®AiÀÄ ºÉÆA¢gÀ ÉÃPÉAzÀÄ ÀPÁðgÀªÀÅ DzÉÃ±À ºÉÆgÀr ÀÄªÀAvÉ ÀªÀÄÆºÀªÀÅ MvÁÛ¬Ä¹zÉ.

• gÉÊvÀjUÉ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀÄªÀ À®ÄªÁV UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è PÁAiÀiÁðUÁgÀUÀ¼À£À£ÀÄ £ÀqÉ ÀÄªÀÅzÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiË®åªÀzsÀð£É J¤ ÀÄvÀÛzÉ.

• gÁwæAiÀÄ ªÉÃ¼É PÀqÉAiÀÄ ¥ÀPÀë JgÀqÀÄ §¯ïâ Gj À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ, ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ GavÀªÁV ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ ¥Áå£É ïUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ.

• UÁæªÀÄzÀ ¥Àæw ªÀÄ»¼ÉAiÀÄÆ £ÉÊ ÀVðPÀ C¤®¢AzÀ CqÀÄUÉ ªÀÄDqÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ UÉÆÃ§gï C¤® WÀlPÀ ¸ÁÜ¦ À®Ä 90% ¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ ÉÃ° ¤«Äð À®Ä C¢üPÀ À©ìr ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ, C£ÀÄPÀÆ® C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

3.5.13 PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄ

• vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è «±Àé«zÁå®AiÀÄ¢AzÀ PÀÈ¶ r¥ÉÆèªÀiÁ PÉÆÃ¸ïðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü À®àqÀ ÉÃPÀÄ.

• ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ vÀgÀ ÉÃPÀÄ. ¥Ë¶ÖPÁA±À DzsÁjvÀ PÀÈ¶AiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæZÀÄgÀ¥Àr¹, D §UÉÎ gÉÊvÀjUÉ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è DzsÀÄ¤PÀ PÀÈ¶ §gÀ ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À®Æè MAzÀÄ PÀÈ¶ r¥ÉÆèªÀiÁ PÁ ÉÃdÄ EgÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß EAl£ïð¶¥ïUÁV ºÀ½îUÀ½UÉ PÀ¼ÀÄ» ÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ªÀA±ÀªÁ» (fÃ£ïì) ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁÜ¦¹ ¤ªÀð» À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À ¥ÁvÀæzÀ ªÁå¦Û « ÀÛj¹, gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä PË±À®åUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¹PÉÆAqÀÄ, £ÀÆvÀ£À PÀÈ¶ «¢ü«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°AiÀÄÄªÀAvÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ±Á¯Á ªÀÄlÖzÀ°è PÀÈ¶ ÀA§A¢üvÀ PÉÆÃ¸ïðUÀ¼ÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ sÁUÀªÁUÀ§ºÀÄzÀ®èzÉÃ, «zÁåyðUÀ¼ÀÄ É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶AiÀÄ §UÉÎ eÁÕ£Ádð£É ªÀiÁr, gÉÊvÀjUÉ JzÀÄgÁUÀÄªÀ ÀªÁ®ÄUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄÄªÀAvÁUÀ ÉÃPÀÄ.

3.5.14 ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ

• J¯Áè gÉÊvÀjUÀÆ ±ÀÆ£Àå §rØ zÀgÀzÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ UÀjµÀ× «ÄwgÀ»vÀªÁV zÉÆgÀPÀ ÉÃPÀÄ.

• FUÀ ÀzÀåPÉÌ 4% §rØAiÉÆA¢UÉ PÉÃªÀ® 3 ®PÀë gÀÆUÀ¼À ¸Á® ªÀiÁvÀæ ¤ÃqÀ ÁUÀÄwÛzÀÄÝ, gÉÊgÀvÀÄ «±Á® ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÀÈ¶ PÉÊUÉÆAqÀÄ §ºÀÄ- É¼É CxÀªÁ JgÀqÀÄ É¼É É¼ÉAiÀÄ®Ä C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ, F ¸Á®zÀ «ÄwAiÀÄ£ÀÄß 10 ®PÀë gÀÆUÀ¼ÀªÀgÉUÉ « ÀÛj À ÉÃPÀÄ.

• sÀÆ«Ä ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±ÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ À ÁVzÀÄÝ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ AiÀÄÄªÀd£À/ªÀåQÛAiÀÄÄ EzÀ£ÀÄß PÀÈ¶/PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ/PÀÄj ÀPÁPÀuÉ/«ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä §¼À À§ºÀÄzÁVzÉ. gÉÊvÀ£ÀÄ vÀ£Àß sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀªÀiÁ£À GvÁà¢ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®ªÁV §¼À À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.

• J¯Áè ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÆ PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄPÁÌV gÀÆ. 10 ®PÀëzÀ ªÀgÉUÉE£À 3% §rØzÀgÀzÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

61

• ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ¤ÃgÀÄ, ªÀÄ¼É¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄÄè ºÁUÀÆ ªÉÄÃPÉ, PÀÄj, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀìöå PÀÈ¶UÀ½UÁV AiÀÄxÉÆÃavÀªÁzÀ §rØAiÀÄ zÀgÀzÀ°è ¸Á® ¸Ë® sÀå MzÀV À§ºÀÄzÀÄ.

• ÀºÀPÁj PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ, gÉÊvÀjUÉ ‘C£ï-mÉÊqï’ ¸Á® ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À§ºÀÄzÀÄ.

• bÁªÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼É ¤Ãj£À PÉÆAiÀÄÄè, ¸ËgÀ±ÀQÛ ºÁUÀÆ PÀÈ¶ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ªÉÄÃPÉ, PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄ PÉÆ¼Àî®Ä ¸Á® ¸Ë® sÀå ¤UÀ¢¥Àr À§ºÀÄzÀÄ.

3.5.15 PÉJ¦¦E¹

• dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ C¢üPÀ ÉÃrPÉ¬ÄgÀÄªÀ PÁ¦ü ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄt¹£À gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÁ¦ü, ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ, CrPÉ, ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ sÀvÀÛUÀ½UÁV DzsÀÄ¤PÀ ªÁå¥Áj PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ.

3.5.16 «zÀÄåvï ±ÀQÛ

• ªÀÄÆgÀÄ ¥sÉÃ¸ïUÀ¼À «zÀÄåwÛ£À PÀ¤µÀÖ 10 UÀAmÉUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ. EzÀjAzÀ ªÀÄÄAUÁt§ºÀÄzÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃfvÀ PÀÈ¶UÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• PÉJ¸ïJ£ïrJA¹- gÉÊvÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ, J¯Áè É¼ÉUÀ½UÀÆ vÀUÀÄ®§ºÀÄzÁzÀ, ºÀªÁªÀiÁ£ÁzsÁjvÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ¤ÃqÀ®Ä PÀÈ¶ aQvÁì®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

4. PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÀUÁV «µÀ£ï 2025

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÀÄtÄÚ, ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ ÀA¥À£ÀÆä® ÀªÀÄÈzÀÝªÁVzÉ. F ¥ÉÊQ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ Kj½vÀUÀ¼À zÉ É¬ÄAzÀV d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è GAmÁUÀÄªÀ ªÀåvÁå ÀUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄwÛªÉ. PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¯É£Ár£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è Cw ºÉaÑ£À ªÀÄ¼ÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÁzÀgÀÆ F ¥ÉÊQ §ºÀÄ¥Á®Ä PÀÈ¶AiÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁUÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ «±Á® §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ©Ã¼ÀÄªÀ 450-700 «Ä.«ÄÃ. ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAUÁtÄªÀÅzÀÄ PÀµÀÖ ¸ÁzsÀåªÁVzÀÄÝ PÀÈ¶UÉ £ÉgÀªÁUÀzÉÃ ªÀÄgÀÄPÀ½ ÀÄªÀ §gÀUÁ®UÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ÀÄªÀiÁgÀÄ ±ÉÃPÀqÁ 64 gÀµÀÄÖ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä ¤ÃgÁªÀj¬ÄAzÀ ªÀAZÀvÀªÁVzÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶AiÀÄ ªÉÄ¯É PÁëªÀÄzÀ C¥ÁAiÀÄ vÀÆUÁqÀÄvÀÛ ÉÃ EzÉ. D® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À £ÉÊ ÀVðPÀ «ÄwUÀ¼À zÉ É¬ÄAzÁV ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼À « ÀÛgÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃgÀ ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄApvÀUÉÆ½¹ªÉ. gÁdåzÁzÀåAvÀ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À°è£À ªÉÊ¥ÀjÃvÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ¹ÜwUÀwUÀ½AzÀ®Æ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤§ðAzsÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÉÆrØªÉ. ªÀÄtÂÚ£À «©ü£Àß ¸ÁªÀAiÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÁgÀ »ÃjPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À zÉ É¬ÄAzÀ®Æ, ªÀÄ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀ É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¤§ðA¢üvÀªÁUÀ®Ä §ºÀÄªÀÄnÖUÉ PÁgÀtªÁVªÉ.

F £ÉÊ ÀVðPÀ «ÄwUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆ À vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¢gÀÄ«PÉ CxÀªÁ «¼ÀA sÀUÀ¼ÀÄ, PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¥sÀ®zÁAiÀÄPÀ É ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ°è ªÀiÁPÉðnAUï ªÀåªÀ ÉÜÃAiÀÄ ªÉÊ¥sÀ®å, zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ, ºÀÆqÀÄªÀ½ ¥ÀÆgÉÊPÉUÀ¼À°è£À PÉÆgÀvÉ, PÁ«ÄðPÀgÀ ® sÀåvÉ E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ £ÀqÉ ÀÄwÛgÀÄªÀ sÀÆ«Ä »qÀÄªÀ½UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÀÆ ¥ÀÆgÀPÀªÁV ¥Àj¹Üw ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÁV®è. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV PÀÈ¶ GvÁàzÀ£É UÀA©üÃgÀ ÀAPÀµÀÖPÉÌ M¼ÀUÁVzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀìA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À ¥ÀæªÀÄÄR ÀªÁ¯ÉAzÀgÉ, ºÉaÑ£À fr¦AiÀÄ ÀªÀÄUÀæ ªÀÈ¢ÞAiÀÄ ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ°è, ErÃ ªÀ®AiÀzÀ É¼ÀªÀtÂUÉ ²y® ªÀÄvÀÄÛ C¹ÜgÀªÁVgÀÄªÀÅzÉÃ DVzÉ. eÁdåzÀ fr¦AiÀÄ ªÀÈ¢Þ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ fr¦AiÀÄ ªÀÈ¢ÞUÉ (2015-16gÀ ºÉÆgÀvÁV) PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ®Æ Àj ÀªÀÄ£ÁVzÀÄÝ (¥ÀnÖ 4.1

62

£ÉÆÃr), PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ C¹ÜgÀªÁVzÀÄÝ EvÀgÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÀÈ¢ÞVAvÀ®Æ ¥ÉÃ®ªÀªÁVzÉ. 2011-12gÀ ¹ÜgÀ É ÉAiÀÄ°è PÀÈ¶ ªÀÈ¢ÞAiÀÄ zÀgÀUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV 2015-16 ªÀÄvÀÄÛ 2017gÀ°è GzÀåªÀÄ ªÀ®AiÀÄ (4.9% ªÀÄvÀÄÛ 2.2%) ªÀÄvÀÄÛ ÉÃªÁªÀ®AiÀÄ (10.4 ªÀÄvÀÄÛ 8%) UÀ¼À ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ°è C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV

– 8.7% ªÀÄvÀÄÛ 1.5% UÀ¼À¶ÖvÀÄÛ.

«ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ 4.1. ¹ÜgÀ É ÉUÀ¼À°è (2011-12) 14

fJ¸ïr¦ ªÀÄvÀÄÛ fr¦UÀ¼À ªÁ¶ðPÀ ªÀÈ¢Þ

ªÀµÀð fJ¸ïr¦ (PÉÆÃn

gÀÆ)

ªÀÈ¢ÞAiÀÄ zÀgÀ

fJ¸ïr¦ (%)

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ fr¦ (PÉÆÃn gÀÆ)

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ fr¦AiÀÄ ªÀÈ¢ÞAiÀÄ zÀgÀ (%)

2011-12 6,03,778 - 87,36,040 -

2012-13 6,41.212 6.2 92,15,125 5.5

2013-14 7,08,623 10.5 98,17,820 6.5

2014-15 7,34,988 7.3 1,05,22,689 7.2

2015-16 8,15,545 7.3 1,13,57,529 7.9

2016-17 8,71,995 6.9 1,21,65,481 7.1

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÁR°¹zÀ fJ¸ïr¦¬ÄAzÁV, gÁdåªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ°è ªÀÄºÁgÁµÀÖç, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀzÀ £Á®Ì£ÉÃ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. F ¥Àæ sÁ« zÁR¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, gÁdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ®AiÀÄ GzÉÆåÃUÀ-PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ºÁUÀÆ fJ¸ïr¦UÉ vÀ£Àß PÁtÂPÉAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ¥ÉÃ®ªÀ zÁR¯É ºÉÆA¢zÉ.

gÁdåzÀ vÀ ÁzÁAiÀÄzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀPÉÌ DzsÁgÀªÁzÀ gÁdåzÀ ¤ªÀé¼À zÉÃ²ÃAiÀÄ GvÀà£Àß (J£ïJ¸ïr¦)ªÀÇ ÀºÀ EzÉÃ zsÉÆÃgÀuÉ¬ÄAzÀ ªÀÈ¢Þ PÀArzÉ. «ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ 4.2 gÀ°è ÀÆavÀªÁVgÀÄªÀAvÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ J£ïJ¸ïr¦ 2010-11 ªÀÄvÀÄÛ 2015-16gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀlÄÖ ªÀÈ¢ÞAiÀiÁVzÀÄÝ gÁdåzÀ ªÀµÀðA¥Àæw DzÁAiÀÄªÀÅ 2010-11gÀ°è£À gÀÆ. 62251UÀ½AzÀ, 2015-16gÀ°è gÀH. 159893UÀ½UÉ KjPÉ PÀArzÉ.

«ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ 4.2. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è J£ïJ¸ïr¦ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀA¥Àæw CzÁAiÀÄzÀ ªÀÈ¢Þ -15

ªÀµÀð J£ÀJ¸ïr¦ (PÉÆÃn. gÀÆ) ªÀµÀðA¥Àæw DzÁAiÀÄ (gÀÆ/ªÀµÀð)

1960-61 692 296

1970-71 1858 641

1980-81 5587 1520

63

1990-91 20551 4598

2000-01 96348 18344

2010-11 368338 62251

2011-12 551597 89899

2012-13 632211 101722

2013-14 747788 119023

2014-15(SRE) 843918 132880

2015-16(FRE) 940006 146416

2016-17 (AE) 1037706 159893

««zsÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ¥ÁæzÉÃ²PÀ ªÀåvÁå ÀUÀ¼ÀÄ PÀrzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CAQ ÀASÉåUÀ¼ÀÄ ÀªÀÄUÀæ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ªÁ ÀÛ«PÉ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ÀÆa ÀÄªÀÅ¢®è. gÀÆ. 1.5 ®PÀëPÀÆÌ «ÄÃjzÀ d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄ zÁR°¹gÀÄªÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® £Á®ÄÌ ªÀiÁvÀæ ( ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±À, zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GqÀÄ¦ ªÀÄvÀÄÛ aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ), gÀÆ. 1.0 ®PÀë¢AzÀ gÀÆ. 1.27 ®PÀëUÀ¼À d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÀ£ÉÆßAzÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ zÁR°¹ªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ CzsÀð sÁUÀ (G½zÀ 15 f¯ÉèUÀ¼ÀÄ) MAzÀÄ ®PÀëPÀÆÌ PÀrªÉÄ d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄ ºÉÆA¢ªÉ. DzÁAiÀÄzÀ°è£À F §UÉAiÀÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ C ÀªÀÄvÉAiÉÆA¢UÉ, UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DzÁAiÀÄªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ EzÀÄÝ, GzÉÆåÃUÀ ¥Áæ¦Û ªÀÄvÀÄÛ UÀ½PÉUÉ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀÅzÉÃ EzÀPÉÌ PÁgÀt. PÉJ¦¹¬ÄAzÀ 2017gÀ°è £ÀqÉ À ÁzÀ MAzÀÄ À«ÄÃPÉëAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ UÁæ«ÄÃt PÀ¤µÀÖ vÀ ÁzÁAiÀÄªÀÅ gÁdåzÀ d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄQÌAzÀ ªÀÄÆgÀgÀ°è MAzÀÄ sÁUÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EzÉ. ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀÖ gÉÊvÀgÀ d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄªÀÅ gÀÆ. 27063 EzÀÝgÉ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀ d£ÀA¥Àæw DzÁAiÀÄªÀÅ gÀÆ. 33453 jAzÀ gÀÆ. 46653gÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°èzÉ. MmÁÖgÉ gÉÊvÀgÀ ¥ÉÊQ ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¤µÀÖ gÉÊvÀgÀÄ 65%PÀÆÌ C¢üPÀ ÀASÁåvÀgÁVzÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶PÀgÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ §ºÀÄ¥Á®Ä ªÀÄA¢ PÉÃªÀ® 2200/- UÀ¼À CvÀå®à ªÀiÁ¹PÀ DzÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ §zÀÄPÀÄ ¸ÁV ÀÄwÛzÁÝgÀ®èzÉÃ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ ÀwUÀ¼À ªÀÄÆ® sÀÆvÀ CUÀvÀåUÀ¼À MvÀÛqÀzÀ zÉ É¬ÄAzÁV, CªÀgÀÄ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀPÁÌV AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÀÆrPÉ ªÀiÁqÀ®Ä ÀªÀÄxÀðgÁV®è. ºÀÆrPÉ PÀrªÉÄ EzÀÝgÉ UÀ½PÉAiÀÄÆ PÀrªÉÄ. DzÀgÉ PÀrªÉÄ DzÁAiÀÄªÉÃ ºÀÆrPÉAiÀÄ C®à

¸ÁªÀÄxÀåðPÉÌ PÁgÀtªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ «¥ÀAiÀiÁð À. PÀ£ÁðlPÀzÀ gÉÊvÀgÀÄ F «µÀªÀvÀÄð®zÀ°è ÀÄvÀÄÛwÛzÁÝgÉ.

F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è «µÀ£ï 2025 ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ ºÉaÑ ÀÄªÀ CUÀvÀåPÉÌ MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ vÀ£ÀÆä®PÀ gÉÊvÀgÀÄ ¸ÁzsÁgÀt zÀeÉðAiÀÄ §zÀÄPÀÄ ¸ÁV À®Ä ºÁUÀÆ vÀ£Àß ªÀÄÆ® ªÀÈwÛAiÀiÁzÀ PÀÈ¶AiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉUÉ vÀ£Àß ºÀÆrPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁQ, vÀ£Àß PÀÈ¶ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹ vÀ£Àß §zÀÄQUÉ DzsÁgÀ²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß

MzÀV À®Ä ÀªÀÄxÀð£ÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä §AiÀÄ ÀÄvÀÛzÉ.

64

1.1 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À zÀ±Àð£À «ªÀgÀuÉ

ºÀªÁªÀiÁ£À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ ÀÄ sÀzÀævÉAiÀÄ SÁvÀj MzÀV ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÁUÀÆ DzsÁgÀ²Ã® §zÀÄQ£À ¸ÁzsÀ£ÉUÁV ªÀiË®åªÀzsÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjªÀwðvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ eÁ®UÀ½AzÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ gÉÊvÀgÀ ÀªÀÄUÀæ À§°ÃPÀgÀt ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ.

gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ PÀÈ¶¬ÄAzÀ §gÀÄªÀ ªÀgÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À sÁUÀªÁV CªÀgÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ EvÀgÀ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À zÀÄrªÉÄ¬ÄAzÀ ¥Áæ¥ÀÛªÁUÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ®©ü ÀÄªÀ UÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß

M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ªÀµÀð/MAzÀÄ IÄvÀÄªÀiÁ£ÀPÉÆÌªÉÄä ¥Áæ¥ÀÛªÁUÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®ªÉAzÀgÉ PÀÈ¶AiÉÄÃ DVzÀÄÝ, EzÀjAzÀ ÉÃ DvÀ£ÀÄ ªÀµÀð«rÃ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß sÀj À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ §gÀÄªÀ DzÁAiÀÄªÀÅ D ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À «zsÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæ¦ÛUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ CzÀgÀ DzÁAiÀÄªÀÅ ErÃ ªÀµÀðzÀ ªÁå¦ÛUÉ « ÀÛjvÀªÁV gÉÊvÀ¤UÉ DyðPÀ ÀÄ sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV ÀÄvÀÛzÉ.. PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÁå¥ÁjÃ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, ¨ÁrUÉ, ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, C£ÉÃPÀ gÉÊvÀgÀ PÀÈ¶AiÉÄÃvÀgÀ CA±ÀªÀÅ CvÀå®àªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV gÉÊvÀ£À DzÁAiÀÄªÀÅ CUÀvÀåªÁV PÀÈ¶ ªÀiÁqÀÄªÀ sÀÆ«Ä/ É¼ÉUÀ¼À wÃªÀævÉ/E¤ßvÀgÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼À UÁvÀæUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß MAzÉqÉ CªÀ®A©¹zÀgÉ, ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ ««zsÀ É¼ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ zÁR°¹zÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. PÀÈ¶AiÀÄ°è£À C¢üPÀ sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À É¼ÉUÀ¼À wÃªÀævÉUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉÃ, gÉÊvÀjUÉ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ½UÉ zÉÆgÀPÀÄªÀ

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ É É DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj ÀÄªÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÉÛÃfvÀ CAQ-CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÁªÀj MzÀV ÀÄªÀÅzÀjAzÀ GvÁàzÀPÀvÉ ºÉZÀÄÑªÀÅzÉAzÀÄ ¸ÁjzÀgÀÆ, zÀÄgÁzÀÈµÀÖªÀ±Ávï FV£À ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ «Äw 36%PÉÌ ¤§ðA¢üvÀªÁVzÉ.

ÀªÀÄUÀæ gÁdåPÀÈ¶ AiÉÆÃd£É (¹J¸ïJ¦) AiÀÄ®° «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ, DgïPÉ«ªÉÊ CrAiÀÄ°è£À gÁdå PÀÈ¶ ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Ý AiÉÆÃd£É (J¸ïJLr¦) ºÁUÀÆ ¦JAPÉJ¸ïªÉÊ CrAiÀÄ°è£À gÁdå ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£É (J¸ïL¦) UÀ¼À°è£À 2022gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß 36.59 ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ½AzÀ §ºÀÄ¥Á®Ä 45 ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ½UÉ ºÁUÀÆ 2025 ªÀK¼ÉUÉ 50 ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ½UÉ « ÀÛj ÀÄªÀ CUÁzsÀ ÀA sÀªÀ¤ÃAiÀÄvÉ EzÉ. PÀÈ¶ E¯ÁSÉAiÀÄ «£ÀÆvÀ£À ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV PÀÈ¶,

vÉÆÃlUÁjPÉ, ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ gÉÃµÉä PÀÈ¶UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ PÀÈ¶ sÁUÀå AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ºÀ¤ ªÀÄ¼É¤ÃgÀ£ÀÄß É¼ÉUÀ¼À GvÁà£ÉUÁV ÀªÀÄxÀðªÁV §¼À À®Ä £ÉgÀªÁV KjzÀ GvÁàzÀPÀvÉUÉ PÁgÀtªÁUÀ°zÉ. EwÛÃa£À ªÀµÀðUÀ¼À°è sÀÆ«ÄAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ ¤®ÄªÀÅ zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÀgÉ §AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶ AiÉÆÃUÀåªÀ£ÁßV ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ ¤gÀvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß « ÀÛj À®Ä CvÀÄåvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ½ªÉ. sÀvÀÛzÀ §AdgÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ±ÉÃRgÀªÁVgÀÄªÀ vÉÃªÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ ªÀÄÄAa£À CxÀªÁ £ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ÀªÀÄxÀðªÁV §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

1.2 ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR ZÁ®PÀUÀ¼ÀÄ

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ¥Àæ ÀPÀÛ ¹ÜwUÀwUÀ¼ÀvÀÛ UÀªÀÄ£ÀºÀj¹, ªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ºÉÃ¼À ÁVgÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄÆ® sÀÆvÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÁßzsÀj¹, ªÀÄÄAzÀÄ K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÁVzÉ.

• ªÀÄtÂÚ£À ÀÄzsÁjvÀ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ DzsÁjvÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼À°è DºÁgÀ ¤ÃrPÉAiÀÄ GvÀÛªÀÄ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¢ÃWÁðªÀ¢ü DzsÁgÀzÀ°è G½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

65

• gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß PÀ¤µÀÖ £ÀµÀÖzÉÆA¢UÉ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ CxÀªÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ vÀgÀÄªÀ CxÀªÁ ¯Á sÁvÀäPÀ ¨É ÉUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ÀA ÀÌj ÀÄªÀ À®ÄªÁV GvÀÛªÀÄ ªÀÄÄªÀÄÄäR ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ªÀµÀð¥ÀÆwð DzÁAiÀÄzÀ GvÀàwÛAiÀÄ ¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤²ÑvÀvÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV, gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• gÉÊvÀgÀ PÀÄlÄA ªÀUÀðzÀªÀgÉÃ DzÀ PÉ® ÀUÁgÀgÀ£ÀÄß ºÉaÑ£À PÁ¯ÁªÀ¢üUÉ PÉ® ÀzÀ°è vÉÆqÀV À®Ä, PÀÄ±À° ºÁUÀÆ PÀZÁÒ PÁ«ÄðPÀgÉ®èjUÀÆ GzÉÆåÃUÀ ÀÈ¶Ö ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ gÉÊvÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀ®Ä PÀÄ±À® vÀAvÀædÕgÀ£ÀÄß ÀªÀiÁdªÀÅ ÀÈ¶Ö¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ºÀ½îUÀ½AzÀ d£ÀgÀÄ ªÀ® É ºÉÆÃUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁr, UÁæ«ÄÃt AiÀÄÄªÀ d£ÀgÀÄ ºÀ½îUÀ¼À Éè G½AiÀÄÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä, PÀÈ¶AiÀÄ ªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ DPÀµÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ÀÄ sÀzÀævÉAiÀÄ ¤²ÑvÀ DzÁAiÀÄ ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁr C£ÀßzÁvÀgÀ DvÀäºÀvÉåUÀ¼À C¤µÀÖ ¦qÀÄUÀ£ÀÄß vÉÆqÉzÀÄ ºÁPÀÄªÀÅzÀÄ.

¥ÀæªÀÄÄR UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ UÀªÀÄåUÀ¼À£ÀÄß «ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ. 4.3 gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ. ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ««zsÀ ZÁ®PÀ ±ÀQÛUÀ¼À PÁAiÀÄð²Ã®vÉAiÀÄ ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖ 4.4 ªÀÄvÀÄÛ 9 gÀ C£ÀÄ§AzsÀ 3 gÀ°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ.

66

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.3: PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À FV£À ªÀÄvÀÄÛ 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¤jÃQëvÀ ¹Üw

G¥ÀªÀ®AiÀÄ FV£À ¹Üw 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¤jÃQëvÀ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉ

¥ÀæzÉÃ±À/UÁvÀæ

GvÁàzÀ£É GvÁàzÀPÀvÉ ¥ÀæzÉÃ±À/UÁvÀæ

GvÁàzÀ£É GvÁàzÀPÀvÉ ¥ÀæzÉÃ±À/UÁvÀæ

GvÁàzÀ£É GvÁàzÀPÀvÉ

PÀÈ¶

zÀªÀ ÀzsÁ£Àå 48.73 112.32 2426 42.71 135.97 3183 -12.35 21.06 38.09

¢ézÀ¼ÀzsÁ£Àå 23.20 13.90 631 31.70 25.27 797 36.64 81.80 33.02

DºÁgÀzsÁ£Àå 71.93 126.22 1847 74.41

161.24 2167

3.45 27.75

23.49

JuÉÚ©Ãd 13.73 9.59 735 14.04 10.59 754 2.26 10.43 7.95

ºÀwÛ 8.75 23.12 264 12.75 41.58 326 45.71 79.84 23.48

vÀA¨ÁPÀÄ 0.94 0.67 754 0.82 0.87 1060 -12.77 29.85 48.72

MlÄÖ 95.35 159.6 *** 102.02 214.28 *** 6.9 34.3 ***

PÀ§Äâ 4.80 438.38 91.3 5.98 574.63 96.1 3.6 8.5 5.26

vÉÆÃlUÁjPÉ

ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ 4.03 66.48 16.5 5.27 98.50 18.69 30.76 48.18 13.2

67

vÀgÀPÁj 4.82 83.45 17.3 6.15 124.60 20.26 27.6 49.3 20.7

ªÀÄ¸Á¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀð

2.11 7.28 3.45 2.60 9.10 3.50 23.2 25.0 1.40

¥ÁèAmÉÃµÀ£ï É¼ÉUÀ¼ÀÄ

9.05 5.68 0.64 10.46

7.24 0.69 15.6

27.46 7.02

ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀÄ 0.32 2.32 7.22 0.39 4.03 10.3 21.80 73.70 42.6

OµÀ¢üÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀå

0.02 0.24 5 0.05 0.30 6 150 28.66 20.00

vÉÆÃlUÁjPÉ 20.35 165.45 8.35 24.92 243.77 9.91 22.5 47.3 16.7

ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ

ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É (zÉÃ¹Ã)

16.57 14.03 2.32 18.5 23.63 3.5 11.65 68.4 50.8

ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É (¹© ºÀ ÀÄ)

11.42 25.13 6.03 14.0 46.0 9 22.59 83.0 50.0

JªÉÄä ºÁ®Ä 18.0 17.41 2.65 20.5 38.9 5.2 13.89 123 96.0

ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ 45.99 56.57 3.67 53.0 108.53 5.9 16.04 91.8 60.7

68

EvÀgÉ

ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀ£É 181 36562 202 350 84000 240 93.37 129.7 18.81

ªÀiÁA ÀzÀ GvÁàzÀ£É **** 181312 **** **** 334182 **** **** 84.3 ****

JuÉÚAiÀÄ GvÁàzÀ£É **** 8822 **** **** 11566 **** **** 31.1 ****

ÀªÀÄÄzÀæ «ÄÃ£ÀÄ **** 389822 **** **** 410000 **** **** 5.18 ****

M¼À£ÁqÀÄ «ÄÃ£ÀÄ **** 223419 **** **** 300000 **** **** 34.27 ****

gÉÃµÉä PÀÈ¶ 0.91

0.68 0.75 1.10

1.05 0.95

20.87 39.7

26.66

MlÄÖ qÀ§Æèöå J¸ï ¥ÀæzÉÃ±À

65.5 ***** ****** 96.1 ***** ****** 46.7 ***** *****

19. C£ÀÄ§AzsÀ 1&gÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀ E¼ÀÄªÀj UÁå¥ï «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ: DPÀgÀ: ÉÖÃmï Cmï UÁèöå£ïì 2015-16

n¥ÀàtÂ:

1) PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±À; GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ®PÀë ºÉPÉÖÃgï, ®PÀë l£ï ªÀÄvÀÄÛ PÉf/ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ. DzÀgÉ PÀ©â£À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV l£ï ªÀÄvÀÄÛ l£ï/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è ¤ÃqÀ ÁVzÀÄÝ, ºÀwÛAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉ PÉf/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ.

2) vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ®PÀë ºÉPÉÖÃgï, ®PÀë l£ï ªÀÄvÀÄÛ l£ï/ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ. 3) ºÁ®Ä PÀgÉAiÀÄÄªÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ, ºÁ°£À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ÀASÉå, l£ïUÀ¼ÀÄ ¥Àæw ¥ÁætÂUÉ °ÃlgïUÀ¼À°è

¤ÃqÀ ÁVzÉ. 4) ªÉÆmÉÖ EqÀÄªÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ, ªÉÆmÉÖ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀQÌUÀ¼À ÀASÉå, ®PÀë ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ºÀQÌUÉ ªÉÆmÉÖUÀ¼À

ÀASÉåUÀ¼À°è ¤ÃqÀ ÁVzÉ.

69

5) gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ®PÀë ºÉPÉÖÃgï «¹ÛÃtðzÀ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ l£ï ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ ¥Àæw ºÉPÉÖÃgÀÄ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ l£ïUÀ¼À°è ªÉÆmÉÖAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü ÀÄvÀÛzÉ.

6) GuÉÚ, ªÀiÁA À ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ¤£À GvÁàzÀ£É ¥Àæw ªÀµÀðPÉÌ l£ïUÀ¼ÀÄ. 7) d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±À - ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ¥ÀæzÉÃ±À.

70

¥ÀæªÀÄÄR UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ UÀªÀÄåUÀ½UÁV ªÉÊZÁjPÀvÉ 1) ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉUÀ¼À ©A©¸À®àlÖ KjPÉAiÀÄ£ÀÄß K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è

¸Á¢ü À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. 2) ºÉÆ¸À DyðPÀ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ «Ä±ÀævÀ½UÀ¼À C® sÀåvÉ¬ÄAzÁV eÉÆÃ¼À, ¨ÁeÁæUÀ¼ÀAvÀºÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À

GvÁàzÀPÀvÉ PÀÄ¹¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è F zsÁ£ÀåUÀ¼À É¼ÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀÄ, DzÀgÉ zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÉ 38.1% KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, zsÁ£ÀåUÀ¼À GvÁàzÀ£É 21% gÀµÀÄÖ KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ UÉÆ§âgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZïªÉÊ«/«Ä±ÀævÀ½UÀ¼À ¸ÀÄzsÁjvÀ §¼ÀPÉ PÁgÀtªÁVzÉ.

3) PÀqÀ É ÉÃ¼ÉAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ É¼ÉUÀ¼ÀÄ GvÉÛÃfvÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¢ézÀ¼ÀzsÁ£ÀåUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 36% gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÀÄÝ, ºÉaÑ£À ÀASÉåAiÀÄ gÉÊvÀgÀÄ F ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀgÉAzÀÄ ¤jÃQë À ÁVzÉ. Që¥ÁæªÀ¢ü ¨É¼ÉUÀ¼ÁzÀ ºÉ ÀgÀÄ ÉÃ¼É ªÀÄvÀÄÛ GzÀÄÝUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ® sÀªÁV G¥À É¼ÉUÀ¼À£ÁßV ªÀÄ¼ÉUÁ®zÀ ªÀÄÄAa£À ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄ¼ÉUÀ½AzÀ É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À ¨É¼ÉAiÀÄÆ 81.8% gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÀÄÝ, C¢üPÀ ¥ÀæzÉÃ±À ® sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀUÀ¼ÀÄ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ.

4) ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è JuÉÚ ©ÃdUÀ¼À GvÁàzÀ£É 10.4%gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. EzÀgÀ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è£À 7.95% ºÉZÀÑ¼À ªÀÄvÀÄÛ 2.26% gÀµÀÄÖ JuÉÚ©ÃdzÀ ¨É¼É ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀUÀ¼É PÁgÀtªÁVzÉ. PÀqÀ É©Ãd, J¼ÀÄî, ÀÆAiÀÄðPÁAw ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À C¢üPÀ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ «Ä±ÀævÀ½UÀ¼À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ JuÉÚ ©Ãd GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ gÀ ÀUÉÆ§âgÀ §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁVzÉ. GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À, ¹ÜgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼ÀÄ, UÉÆ§âgÀzÀ KjzÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw «Ä±ÀævÀ½AiÀÄ ©ÃdUÀ¼À §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ GAmÁVzÉ.

5) GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ°è£À 23.5% KjPÉ ºÁUÀÆ 45.7% gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±À «¸ÀÛgÀuÉUÀ½AzÁV ºÀwÛAiÀÄ GvÁàzÀ£É 79.8% gÀµÀÄÖ KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. ÀÄ¹ÜgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ zÀgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ zÁR ÉAiÀÄ E¼ÀÄªÀjUÀ½AzÁV ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÀwÛAiÀÄÄ d£À¦æAiÀÄ ªÁtÂdå ¨É¼É J¤ À°zÉ.

6) 5.6% gÀµÀÄÖ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀzÀ zÉ É¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©â£À É¼ÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ « ÀÛgÀuÉ¬ÄAzÁV, ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è PÀ©â£À GvÁàzÀ£É, gÁdåzÀ°è 31% KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. 60PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¸ÀPÀÌgÉ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj¬ÄAzÀ PÀ§Äâ É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ½AzÀ PÀ©â£À ¨É¼ÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ.

7) PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÀÄ¼É¤Ãj£À ® sÀåvÉAiÀÄ ÀAzÀ sÀðUÀ¼À°è «±Á® ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è J¥sï¹« ¹UÀgÉÃmï vÀA¨ÁPÀÄ É¼ÉAiÀÄÄwÛzÉ. ÀªÀiÁdzÀ°è vÀA¨ÁPÀÄ ÉÃªÉ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ ÉÃPÉA§, ÀPÁðgÀzÀ ¤Ãw¬ÄAzÁV vÀA¨ÁPÀÄ

PÀÈ¶AiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À 12.7% gÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. DzÀgÉ, UÉÆ§âgÀ/©ÃdUÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ §¼ÀPÉ ºÁUÀÆ É¼ÀUÁ« f ÉèAiÀÄ°è ¤ÃgÁªÀj CrAiÀÄ°è ©Ãr vÀA¨ÁPÀÄ¨É¼ÉAiÀÄ PÁgÀtUÀ½AzÁV vÀA¨ÁPÀÄ GvÁàzÀ£É 29.85% gÀµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀ°zÀÄÝ, vÀA¨ÁPÀÄ É¼ÉUÉ ºÉaÑ£À ¤ÃgÁªÀj ®¨sÀåvÉ «¸ÀÛjvÀªÁUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ½ªÉ.

8) DzÀ±Àð¥ÁæAiÀÄªÁzÀ MtºÀªÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À PÀÈ¶ CvÀÄåvÀÛªÀÄªÁVzÉ. ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁj ¨É¼ÉUÀ¼À PÀÈ¶ CrAiÀÄ°è£À ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è, PÉÃªÀ® GvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¤¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ, ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ÉA§®zÀ PÁgÀt¢AzÀ®Æ KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ.

71

9) £ÉmïºË¸ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á° ºË¸ïUÀ¼À C¢üPÀ ¤ªÀiÁðtzÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ vÀgÀPÁj É¼ÉUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀiÁqÀ°zÀÄÝ, ¥Á° ºË¸ï/£Émï ºË¸ïUÀ¼ÀÄ ¥sÀnðUÉÃµÀ£ï£ÉÆA¢UÉ gÉÊvÀjUÉ C¢üPÀ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ SÁvÀj MzÀV¸À°ªÉ. F PÁgÀt¢AzÀ ÉÃ vÀgÀPÁjUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è 12% ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ¤jÃQë À ÁUÀÄwÛzÉ.

10) ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼À ÀÄzsÁjvÀ ®¨sÀåvÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV, ªÀÄ¸Á É, ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀ ªÁå¦Û ºÉZÁÑVzÉ F ¨É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è£À ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ GvÁàzÀPÀvÉVAvÀ ºÉZÁÑV « ÀÛjvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÁgÀtªÁVªÉ. KPÉªÀÄzÀgÉ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ CrPÉ, ªÉÄt¹£À PÁ¬Ä, ªÉÄt¸ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ É¼ÉUÀ½UÉ ¤§ðA¢üvÀªÁVªÉ.

11) PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ ÉèÃ Cw ºÉZÀÄÑ ¥ÀÅµÉÆàÃzÀ£É ªÀiÁqÀÄwÛzÀÄÝ, ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èzÉ. ºÀÆ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ E°è ºÉÃgÀ¼ÀªÁVzÀÄÝ, EzÀPÉÌ PÀgÀt E°è CzÀPÉÌ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À«zÉ. ºÀÆªÀÅUÀ¼À GvÀàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß FUÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀÄªÀ ¥Á° UÀÈºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £Émï ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ E£ÀÆß 41% ºÉaÑ À§ºÀÄzÁVzÉ. E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥sÀ¹ÖUÉÃµÀ£ï ªÀÄÆ®PÀ «¸ÀÛj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

12) E°è JªÉÄä ªÀÄvÀÄÛ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄÄA§gÀÄªÀ 7 ªÀµÀðzÀ°è 11-13% ºÉZÀÄÑªÀ ¤jÃPÉë¬ÄzÉ. ¹© ºÀ ÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå ¸ÀÄzsÁjvÀ ºÁ®Ä PÀgÉAiÀÄÄªÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ E£ÀÆß 23% ºÉZÀÄÑªÀ ¤jÃPÉë¬ÄzÉ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ gÁ ÀÄUÀ¼À ºÁ°£À GvÁàzÀ£É ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ zÉÆgÉAiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀæPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÁ°£À GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖªÀÇ GvÀÛªÀÄªÁUÀ°zÉ. ¢£ÀªÀ» GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¹© ºÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JªÉÄäUÀ½AzÀ MAzÀÄ ¥À±ÀÄ«¤AzÀ 5, 12, 5.2 °Ã/¢£ÀPÉÌ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ¤jÃQë À§ºÀÄzÁVzÉ.

13) ªÀÄÄA¢£À 7 ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÉÆmÉÖAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ 129% £ÀµÀÄÖ ºÉZÀÑ°zÀÄÝ, ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÀzÀgÀUÀ½AzÁV (169 ®PÀë) ¥ÀQëAiÉÆAzÀPÉÌ 202 ªÉÆmÉÖ¬ÄAzÀ 240 ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀªÀgÉUÀÆ ªÀµÀðªÉÇAzÀgÀ°è ¤jÃPÉë ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F ºÉZÀÄÑªÀjUÉ PÁgÀt GvÀÛªÀÄ ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ÉÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀæPÀUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀÇ DVzÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ UÁæ«ÄÃt ªÀ®AiÀÄzÀ°è gÉÃµÉä GzÀåªÀÄªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt gÉÃ²ªÉÄ ºÀÄ¼À ¸ÁPÀuÉAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ½AzÀ PÀÈ¶AiÀÄ sÁUÀªÁV E°è C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄ®âj GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃgÀ¼ÀªÁVzÀÄÝ, E°è ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ªÀÄA¢ gÉÊvÀgÀÄ F ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVgÀÄªÀÅzÉÃ DVzÉ. gÉÃ²ªÉÄ ºÀÄ¼ÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ 18% C¢üPÀªÁUÀ°zÀÄÝ, EzÀPÉÌ PÁgÀt ÉÊªÉÇÃ ÉÖöÊ£ï gÉÃµÉä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¤jÃPÉëAiÉÄÃ DVzÉ.

4.3 ¥ÀæªÀÄÄR AiÉÆÃd£ÁvÀäPÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀ£À DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÀÛ¥Àr ÀÄªÀ «±Á® zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ F G¥ÀAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArªÉ:

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ÀÄ® sÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ vÀAzÀÄ zÀgÀzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ, GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ

72

• ¸ÀAUÀæºÀzÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉAiÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ

¥Àæw G¥À« sÁUÀzÀ®Æè PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ »ÃUÉ PÉÃA¢æÃPÀj À§ºÀÄzÀÄ: J. GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉ UÀªÀÄ¤ À¨ÉÃPÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ: 1. »AzÀÄ½¢gÀÄªÀ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ: GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ©ÃdUÀ¼À §¼ÀPÉ, UÉÆ§âgÀzÀ zÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑªÀj G¥ÀAiÉÆÃUÀ, PÀÈ¶ AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß zÉÆgÀQ ÀÄ«PÉ, ¤ÃgÀªÀjAiÀÄ°è «¸ÁÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥À±ÀÄ DºÁgÀzÀ ºÉZÀÄÑ §¼ÀPÉ, ¥À±ÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥À±ÀÄUÀ½UÉ ªÁ À ¸Ë® sÀå, GvÀÛªÀÄ ¸Á® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ- EªÉ®èªÀÇ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ ÉÃPÀÄ. 2. PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß «¸ÁÛgÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ GzÀåªÀÄzÀ UÁvÀæzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£Á WÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸Á¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ ( GzÁ: ºÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ, JªÉÄäUÀ¼ÀÆ, PÀÄj, ªÉÄPÉ, ¥ÀQë, «ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ) ©. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀæªÉÃ±À ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ ¸ÀÄ®¨sÀ ¥ÀæªÉÃ±À UÀªÀÄ¤ À¨ÉÃPÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À ºÉZÀÑ¼À, gÀ¸ÉÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸Ë® sÀå, ºÉZÀÄÑ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ, J¥sï ¦M UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ÀÄªÀåªÀ¹ÜvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ K¥ÁðqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁA¸À, ªÉÆmÉÛ, «ÄÃ£ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À°è ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ²ÃWÀæ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄ® sÀªÁV ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®ÄÁ£ÀÄPÀÆ®ªÁV CªÀgÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ÀjAiÀiÁzÀ ÀÄzsÁjvÀ ªÀiË®å zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÁmzÀ°è ºÀ®ªÀÅ ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀÄ gÉÊvÀgÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¸ÀÆPÀÛ ¨É É zÉÆgÉAiÀÄÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀ ÉÃPÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ : »ÃUÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ J®è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ PÀ¤µÀÖ ÉA§® É É zÉÆgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. F É É ¤zsÁðgÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁVgÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖzÀ

«±ÉèÃµÀ£ÉAiÀiÁzsÁjvÀªÁVgÀ ÉÃPÀÄ. gÉÊvÀÀjUÉ ±ÉætÂÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåQAUï ªÀåªÀ ÉÜ §UÉÎ ÀÆPÀÛ vÀgÀ ÉÃw ¤ÃqÀÄªÀÅzÀ®èzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ «¸ÀÛgÀuÉ, J®è gÉÊvÀjUÀÆ E- ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë®¨sÀå §®¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀ ÉÃPÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ : gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ» À®Ä ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ ÀA¸ÀÌgÀuÉUÉ ªÉÆzÀ®Ä CªÀgÀ §®ªÀzsÀð£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. E°è UÀªÀÄ¤¸À ÉÃPÁzÀ PÉêÃvÀæUÀ¼ÉAzgÉ PÉqÀ§ºÀÄzÁzÀ É PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÃRj À®Ä ÀÆPÀÛ GUÁæt ¸Ë® sÀå ªÀÄvÀÄÛ ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ªÀåªÀ ÉÜ EgÀ ÉÃPÀÄ ( ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀÄ, ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄ) F PÉëÃvÀæUÀ¼À §UÉÎ ºÉZÀÄÑ UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀåªÉAzÀgÉ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀìA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄzÀ É¼ÀªÀtÂUÉ KPÉ CUÀvÀåªÉAzÀgÉ FVgÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜ PÀ¼À¥É zÀeÉðAiÀÄzÁzÀ PÁgÀtªÉÃ DVzÉ. EzÀPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉÇæÃvÁìºÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è «ªÀj¸À ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

73

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.4: ««zsÀ É¼ÀªÀtÂUÉ ¥ÉæÃgÀPÀUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£Á ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼ÀÄ

¨É¼ÀªÀtÂUÉ ¥ÉæÃgÀPÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£Á ¸ÀÆZÀPÀ

ºÁ° ¸ÁÜ£À 2022 2025

PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£É

§AdgÀÄ £É®ªÀ£ÀÄß ªÀåªÀ ÁAiÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃVAiÀiÁV ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 0% §AdgÀÄ sÀÆ«Ä

20% 15% 10%

¤ÃgÁªÀjUÉ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÄ

¤ªÀé¼À PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è MmÁÖgÉ 0% ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À

36% 50% 70%

¸ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjUÉ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÀÄ

¤ªÀé¼À PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è MmÁÖgÉ 0% ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À

39% 45% 50%

ºÀ®ªÁgÀÄ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß JZï ªÉÊ « Cr vÀgÀÄªÀÅzÀÄ

PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ 0% «¸ÁÛgÀ

35% 40% 50%

ºÀ®ªÀÅ É¼ÉUÀ¼À°è «Ä±Àæ vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ

PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ 0% «¸ÁÛgÀ

25% 35% 45%

¸ÀÄVÎPÁ® ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ £ÀµÀÖ vÀVÎ¸ÀÄªÀÅzÀÄ – PÀÄæ¶

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ 0% ¨sÁUÀ 8-10 %

5-6% 3-4 %

¸ÀÄVÎ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ £ÀµÀÖ vÀVÎ¸ÀÄªÀÅzÀÄ- vÉÆÃlUÁjPÉ

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ 0%

20-25% 15% 10%

PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj ±ÀQÛ- ¤ªÀé¼À

®PÀë ºÉ.UÀ¼À°è

12.31 28.80 37.70

PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj ±ÀQÛ- ¤ªÀé¼ ®PÀë ºÉ.UÀ¼À°è 14.22 32.70 42.70

74

UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ® sÀå «zÀÄåvï

UÀA/¢£ÀPÉÌ

3 6 10

AiÀÄAvÀæZÁ°vÀ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä

¸ÁUÀÄªÀ½ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è mÁæ÷åPÀÖgï §¼ÀPÉ/ ®PÀë ºÉ. UÉ

3 6 10

gÀQëvÀ PÀÈ¶

gÀQëvÀ PÀÈ¶ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ/ vÉÆÃlUÁjPÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 10,000 ºÉPÉÖÃjUÉ

60 80 100

L J£ï JA/ L¦JA

vÉÆÃlÀUÁjPÉ ¨É¼ÉUÀ¼À ªÁå¦Û ( ºÉ)

30000 40000 50000

¥sÀ®ªÀvÁÛV¸ÀÄ«PÉ

¤ªÀé¼À vÉÆÃlUÁjPÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è 0% ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ 5 10 15

ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É ( zÉÃ¹ ºÀ ÀÄ)

gÁ¹UÉ ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ/°Ã

2.32 3.0 3.5

ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É ( ¹© ºÀ ÀÄ)

gÁ¹UÉ ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ/°Ã

6.0 7.5 9

G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ ºÉÊ£ÀÄ gÁ¸ÀÄ

530 1400

1800

W¤ß¹zÀ ¸ÁAzÀæPÀUÀ¼ÀÄ

PÉf/ªÀµÀðPÉÌ/ ºÉÊ£ÀÄ gÁ¸ÀÄ

73 Kg 110 140

¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ºÉÊ£ÀÄ gÁ¸ÀÄ/ ¥À±ÀÄ¸ÀAUÉÆÃ¥À£Á PÉÃAzÀæªÉÇAzÀPÉÌ

3000 2500 2000

¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£Á aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£Á aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ( f¦)

3 4 5

DºÁgÀPÁÌV ¸ÁQzÀ PÉÆÃ½ ¸ÁPÀÄ ºÀQÌ/ªÀµÀðPÉÌ ( MlÄÖ ÀASÉå) <1.0 1-1.5 1.7

75

¸ÀASÉå

ªÉÆmÉÖUÀ¼À GvÁàzÀ£É ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀð/ ºÀQÌUÉ

202 225 240

ªÀiÁA¸ÀzÀ GvÁàzÀ£É ( PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ)

PÉf/ºÀQÌ 0.52 1.0 1.5

PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉUÀ¼À ÀASÉå ªÀiÁ£ÀªÀ d£À ÀASÉåAiÀÄ ®PÀëPÉÌ ¥ÁætÂ ¸ÀASÉå

23000 30000 36000

«ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É

«ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É l£ÀÄßUÀ¼À°è/ ®PÀë d£À ÀASÉåUÉ

900 1000 1100

¥sÁªÀÄÄð GvÀà£ÀßzÀ ±ÉÃRgÀuÉ ¸ÀAUÀæ»¸ÀÄªÀ eÁUÀzÀ ÀÆPÀÛvÉ

PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ®PÀë l£ï UÉ / l£ï ¸ÁªÀÄxÀåð

8750 10000 12000

²ÃvÀ°ÃPÀgÀt GUÁætzÀ ¸ÁªÀÄxÀåð

vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£Àß ®PÀë l£ï/ l£ï ¸ÁªÀÄxÀåð

1360 4500 6500

«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ¸ÀAUÀæºÀzÀ ¸ÀÆPÀÛvÉ

L£ï ¸ÁªÀÄxÀåð/ ®PÀë l£ï «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ 239 350 500

76

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÀ¤µÀÖ ÉA§® É É

- 14 É¼ÉUÉ ¤UÀ¢vÀ

20 É¼ÉUÀ½UÉ C£ÀéAiÀÄ

35 ¨É¼ÉUÀ½UÉ C£ÀéAiÀÄ

UÁæ«ÄÃt gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ

ºÉÆÃ§½AiÉÆAzÀPÉÌ Q. «ÄÃ. gÀ ÉÛ 210 300 400

¸ÀAWÀnvÀ ªÀ®AiÀÄ¢AzÀ ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀ

ÀAUÀæ»¹zÀ ºÁ®Ä 0%

48 60 75

4.4 gÀ ÉÛ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ

UÀÄj PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ ªÀiÁzÀj

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ

ªÀµÀðªÁgÀÄ CAzÁdÄ ªÉZÀÑzÀ ªÀiÁ»w ( gÀÆ.UÀ¼À°)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 ªÉÆvÀÛ

PÀÈ¶

PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

f. ¥ÀA ªÀÄlÖzÀ°è PÀ ÀÖA ¨ÁrUÉ ÉÃªÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É

gÀÆ. 0. 50 ¯PÀë ºÉ/ WÀlPÀPÉÌ

300 350 450 450 450 400 400 2800

G¥ÀUÀæºÁzsÁjvÀ PÁ¯ÄªÉ ¤ªÀðºÀuÉ AiÉÆÃd£É- ¤ÃgÀÄ ©qÀÄªÀ C£ÀÄ¸ÀÆaAiÀÄ ¸À»vÀ

vÁvÁÌ°PÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ É

30 35 40 40 40 40 35 260

ºÁ° EgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ J®èè PÉÆgÉ Á«UÀ½UÉ ªÀÄgÀÄZÁ®£É PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 0.3 ®PÀë ¥Àæw PÉÆgÉ Á«UÉ 3 ®PÀë PÉÆgÉ Á«UÀ½UÉ

125 150 150 150 125 125 100 925

77

«¸ÀÛgÀuÁ PÁAiÀÄðjÃwAiÀÄ£ÀÄß PÉ-Q¸Á£ï G¥ÀPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß §®¥Àr ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ J®è UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄvÀÄUÀ½UÀÆ « ÀÛj ÀÄªÀÅzÀÄ


60 60 40 40 40 30 30 300

Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ£ÀÄß 14 ®PÀë ºÉ.¤AzÀ 30 ®PÀë ºÉ.UÉ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 0.75 ¤AzÀ gÀÆ. 0.90 ®PÀë/ JPÀgÉ

700 700 650 650 600 600 600 4500

zÉÆqÀÝ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹ ¸ÀÆPÀÛ ÀA ÀÌgÀuÁ ¸Ë®¨sÀå ¤ÃrPÉ, ªÀiË®å ºÉZÀÑ¼À, ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ K¥ÁðqÀÄ


60 75 80 85 80 60 60 500

PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¤ªÀé¼À

1275 1370 1410 1415 1335 1255 1225 9285

d¯Á±ÀæAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ

¥ÀjuÁªÀÄPÁj ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ¸ÀAgÀPÀëuÉ

£Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆgÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀéZÀÒUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀqÉ CuÉPÀlÄÖ ¤ªÀiÁðt


250 250 200 200 175 175 150 1400

PÉgÉUÀ¼À ºÀÆ¼ÉvÀÄÛªÀÅzÀgÀ ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À, CuÉPÀlÄÖ sÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ §gÀÄªÀ PÁ®ÄªÉUÀ¼À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt


1300 1300 1250 1250 1200 1200 1100 8600

d¯Á±ÀæAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ªÉÆvÀÛ

1550 1550 1450 1450 1375 1375 1250 10000

78

UÀÄj

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ ªÀiÁzÀj


ªÀµÀðªÁgÀÄ CUÀvÀåªÁzÀ CAzÁdÄ ªÉZÀÑ ( PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 ªÉÆvÀÛ

¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß eÁ£ÀÄªÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

ºÉZÀÄÑªÀj «ÃAiÀÄð GvÁàzÀ£É PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß «ÃgiÀÄð ÀgÀ§gÁfUÁV ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ

vÁ®ÆQUÉ vÀ Á gÀÆ. 250 ®Pïë

80 80 75 75 75 70 70 525

ºÁ®Ä ¸ÀºÀPÁj ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁ° E®è¢gÀÄªÉqÉ ¸ÁÜ¦¹ ºÁ®Ä ÀAUÀæºÀuÉ/ ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ªÀåªÀ ÉÜ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ

vÁvÁÌ°PÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É

50 50 40 40 35 30 30 275

79

UÁæ«ÄÃt UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ¸ÁzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ¤«Äð ÀÄªÀÅzÀÄ


J

80 70 70 70 70 520

¥Àæw vÁ®ÆQ£À®Æè E-£ÁªÀiï PËAlgÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹ CzÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ÀA¥ÀQð ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ


15 15 15 15 15 15 10 100

PÉ J¸ï J£ï r JA¹ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ºÁ° EgÀÄªÀªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁ¥ï C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄÆ®PÀ w½AiÀÄ¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ


10 10 10 5 5 5 5 50

¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÄæ¶AiÀÄ°è UÀÄwÛUÉ ÉÃ¸ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ


10 10 10 10 10 10 10 70

ºÁ° EgÀÄªÀ J¯Áè ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÆß rfl°ÃPÀgÀtUÉÆ½¹ DzsÀÄ¤PÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ


8 8 7 7 7 7 6 50

J¯Áè J¦JA¹UÀ¼À®Æè gÉ JAJ¸ï «¸ÀÛgÀuÉ vÁvÁÌ°PÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É

35 30 30 30 25 25 25 200

¨É ÉUÀ¼À ¹ÜjÃPÀgÀt ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ

5000

5000

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ

6428 418 407 257 242 237 231 8220

80

UÀÄj

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ jÃw


ªÀµÀðªÁgÀÄ CAzÁdÄ CUÀvÀå§eÉmï ( PÉÆÃn gÀÆ.UÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 TotalTotalTotalTotal

vÉÆÃlUÁjPÉ

vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À

GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁjvÀ PÀmÁªÀÅ £ÀAvÀgÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄÆ®PÀ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

ºÁ¥ÁÌªÀiïì ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw vÁ®ÆQ£À®Æè ¸ÁÜ¦¹, J¦üàM eÉÆvÉUÀÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ


20 20 20 15 15 15 15 120

¸ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj, À¥sÀ®vÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸É£Àìgï DzsÁjvÀ ÀéAiÀÄAZÁ®£É

gÀÆ. 0.75 jAzÀ 0.9 ®PÀë gÀÆ/ JPÀgÉUÉ

700 700 700 650 650 650 650 4700

vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀ¥sÀÅöÛ ªÀiÁqÀ®Ä zsÀ£À ÀºÁAiÀÄ ¤Ãr «±ÉÃµÀ ¥ÁåPÉÃdÄ ªÀÄÆ®PÀ gÀªÁ¤¸ÀÄªÀ


20 20 20 15 15 10 10 110

ºÁ° EgÀÄªÀ £ÉgÀ¼ÀÄ/µÉqï/§ ÉªÀÄ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉèÃ ºË ÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆ ¨É¼ÉUÉ §¼À¸À®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 840/ZÀ. «ÄÃUÉ 45 45 40 40 40 30 30 270

±Á±ÀévÀ vÉÆÃlUÁjPÁ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀævÉ¬ÄAzÀ É¼ÉAiÀÄ®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ


8 8 8 8 8 8 7 55

PÉ JAJ¥sóï ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ ºÀtÄÚ, vÀgÀPÁj, ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥sÁªÀiïð UÉÃmï ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ .


30 30 30 5 5 5 5 110

¦¦¦ ªÀiÁzÀj UÀÄtªÀÄlÖzÀ £À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä GvÉÛÃf ÀÄªÀÅzÀÄ


15 15 15 15 15 10 10 95

81

²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ²ÃvÀ°ÃPÀj¹zÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, «vÀgÀuÁ ªÁå£ÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ §¯¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 0.30 ®PÀë/WÀlPÀPÉÌ

10 10 10 10 10 10 10 70

PÀmÁªÀÅ £ÀAvÀgÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß n ¸ËPÀAiÀÄðªÀÇ ÉÃjzÀAvÉ §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ


50 50 50 40 40 40 30 300

ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁj, ¸ÁA¨ÁgÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆªÀÅUÀ½UÁV mÉPÁß®f ¥ÁPïð ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 10000 ®PÀë/ WÀlPÀPÉÌ

100 100 100 100 10 10 10 430

vÉÆÃlUÁjPÉ E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ 998 998 993 898 808 788 777 6260

UÀÄj



ªÀµÀðªÁgÀÄ CAzÁdÄ CUÀvÀå §eÉmï (PÉÆÃn gÀÆ.UÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 TotalTotalTotalTotal

gÉÃµÉä GzÀåªÀÄ

gÉÃµÉä ¸ÀÄzsÁgvÀ ºÀÄ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à¸ÀÄªÀÅzÀÄ

ªÀÄ®âj ªÀÄgÀzÀ ÉÃ¸ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ


2 2 2 1 1 1 1 10

¸ÁPÀuÉ ªÀÄ£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸À©ìr ªÀåªÀ ÉÜ


2 2 2 1 1 1 1 10

ªÀÄ®âj vÉÆÃlPÉÌ ªÉÄÊPÉÆæ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ( À©ìr/ºÉ)

gÀÆ. 100 ®PÀë/ºÉ 40 40 40 40 35 30 25 250

¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ jÃ°AUï ªÉÄ¶Ã£ÀÄUÀ½UÉ ¸À©ìr ¤ÃrPÉ

gÀÆ. 100 ®PÀë/WÀlPÀPÉÌ 10 10 10 10 10 50

82

gÉÃµÉä E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ

54 54 54 52 47 32 27 320

CgÀtå±Á¸ÀÛç

¥Àj ÀgÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj ÀÄªÀÅzÀÄ

ªÀÄgÀ £Ér PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ GvÉÛÃd£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸ÀzÁV ¸ÁÜ¦¸À ÁzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ zsÀ£À ÀºÁAiÀÄ ¤ÃrPÉ


30 30 30 30 30 25 25 200

²ÃWÀæªÁV É¼ÉAiÀÄÄª UÁ½ ¸ÀAZÁgÀ vÀqÉAiÀÄ§®è À ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß d£À¦æAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ


15 15 15 10 10 10 10 85

CgÀtå PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ É ÉAiÀÄ ªÀ£Àå GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ §®¥Àr ÀÄªÀÅzÀÄ


40 40 40 35 35 30 15 235

CgÀtåzÀ°è PÀÈ¶ ºÉÆAqÀ ¤«Äð¹ ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ ÉÃ¸ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ . 10.01 ¯PÀë/WÀlPÀPÉÌ 21x21x21x21x3 JA

2 2 2 1 1 1 1 10

CgÀtå E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ

87 87 87 76 76 66 51 530

«ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¥Àæw f ÉèAiÀÄ®Æè ÀtÚ PÉÆ¼ÀUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ ªÉÆmÉÖ ¸ÁPÀuÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ, ¦üAUÀ°ðAUï ¸ÀgÀ§gÁdÄ


2 2 2 1 1 1 1 10

83

DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ËPÀAiÀÄð PÀ°à¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÁdåzÀ zÉÆqÀØ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉUÉ CªÀPÁ±À PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ


10 10 10 10 10 10 10 70

¥Àæw vÁ®ÆQ£À®Æè DgÉÆÃUÀåPÀgÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¥À£É

gÀÆ. 10.01 ¯PÀë/WÀlPÀPÉÌ

3 3 3 3 3 3 2 20

UÀÄj



ªÀµÀðªÁgÀÄ vÁvÁÌ°PÀ CUÀvÀåªÁzÀ §eÉmï ( PÉÆÃn gÀÆ.UÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 ªÉÆvÀÛ

«ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É ºÉaÑ¹ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C£ÀÄPÀÆ¯ ªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ

«ÄÃ£ÀÄ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÄ ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ÀAUÀæºÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw f ÉèAiÀÄ®Æè ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ¸ÁÜ¥À£É


50 50 50 40 40 40 30 300

PÉÆa£ï ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ ¸ÀtÚ «ÄÃ£ÀÄ §AzÀgÀÄ ¤ªÀiÁðt


50 50 40 40 40 40 40 300

¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è «ÄÃ£ÀÄ »rAiÀÄ¯ï ªÉÆÃlgï zÉÆÃtÂUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ÀtÚ §AzÀgÀÄ ¤ªÀiÁðt ( PÉÆaÑ£ï ªÀiÁzÀj)

gÀÆ. 25 ®PÀë/WÀlPÀPÉÌ 10 10 5 5 5 35

«ÄÃ£ÀÄ gÉÆÃUÀ ¥ÀvÉÛ ªÀåªÀ ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt WÀlPÀ ¥Àæw f ÉèAiÀÄ®Æè ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ


3 3 2 1 1 1 1 12

84

«ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ 128 128 112 100 100 95 84 747

¤ÃgÁªÀj

¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À ºÉZÀÑ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À §¼ÀPÉ zÀPÀëvÉ ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ

PÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÁæ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÀ§Äâ É¼ÉUÁV Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj « ÀÛgÀuÉ

gÀÆ. 1.50 ®PÀë/JPÉæ

250 250 250 200 200 200 200 1550

£À¢UÀ½UÉ CuÉPÀlÄÖ ¨ÁågÉÃeï ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ £À¢, vÉÆgÉUÀ¼À CAvÀdð®ªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£À ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ

gÀÆ. 1000 ®PÀë/WÀlPÀPÉÌ

200 200 150 150 100 100 100 1000

PÉgÉUÀ½AzÀ ¸ËgÀ ±ÀQÛ §¼À¹ ¤ÃgÉvÀÄÛªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjUÁV EvÀgÉ d®ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¤ÃgÉvÀÄÛªÀÅzÀÄ


250 250 200 100 100 100 100 1100

¤Ãj£À ºÀj«£À ºÁ¢AiÀÄ£ÀÄß D¼ÀªÁV¹ £À¢Ã wÃgÀzÀ EPÉÌ®zÀ®Æè VqÀ£ÉqÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 50 ®PÀë/Q«ÄÃUÉ 80 80 80 70 70 70 70 520

¥À²ÑªÀÄPÉÌ ºÀjAiÀÄÄªÀ £À¢UÀ¼À£ÀÄß avÀæzÀÄUÀð, aPÀÌ§¼Áî¥ÀÅgÀ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ¯ÁgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀvÀÛ ªÀiÁUÀð §zÀ°¸ÀÄªÀÅzÀÄ


800 800 800 700 700 700 500 5000

CAvÀgÀgÁdå £À¢Ã eÉÆÃqÀuÉ


15 15 15 15 10 10 10 90

¤ÃgÁªÀj E¯ÁSÉ ªÉÆvÀÛ

1595 1595 1495 1235

1180

1180 980 9260

85

UÀÄj



ªÀµÀðªÁgÀÄ vÁvÁÌ°PÀ CUÀvÀåªÁzÀ §eÉmï ( PÉÆÃn gÉÆ.UÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 MlÄÖ

¸ÁªÀiÁ£Àå

PÀÈ¶ªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÀªÁðAVÃt ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ

¸Áämïð UÁæªÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ ( f ÉèUÉ 100gÀAvÉ) ¸Áämïð ¹n ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è

gÀÆ 50 ®PÀë/UÁæªÀÄPÉÌ

200 200 200 200 200 200 200 1400

¥sÁªÀiïð gÉÃrAiÉÆÃ ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀßqÀ ¥sÁªÀiïð n« ªÁ»¤ ZÁ®£É

gÀÆ. 1000 ®PÀë/ WÀlPÀPÉÌ

10 10 10 10 40

UÁæ«ÄÃt vÁAwæPÀ vÀgÀ ÉÃw §®¥À¢ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁºÀ ÉÆÃzÀåªÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ DgÀA sÀí

gÀÆ. 100 ®PÀë/ vÁ®ÆQUÉ

30 30 30 30 20 20 20 180

PÀÈ¶ªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÀªÁðAVÃt C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀÄ

UÁæªÀÄ ªÀÄlÛzÀ°è KPÀUÀªÁQë ¥ÀzÀÞw ¥ÁægÀA©ü¹ J¯Áè ÀgÀPÁjÃ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¤ªÀð» ÀÄªÀÅzÀÄ


350 350 350 350 325 325 325 2375

¥sÁgÀA zÁR ÉUÀ¼À rfl°ÃPÀgÀt


3 3 3 3 3 3 3 21

©Ãd ¨ÁåAPÀÄ ¸ÁÜ¥À£É, vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ªÉÄÃªÀÅ ¨ÁåAPÀÄ ¸ÁÜ¥À£É

gÀÆ. 100®PÀë/ WÀlPÀPÉÌ

30 30 30 25 25 25 25 190

UÁæ«ÄÃt ¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Þ- gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ, PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ-¥sóÉÊ ÀA¥ÀPÀð

gÀÆ. 2000 ®PÀë/ vÁ®ÆQUÉ

500 450 450 350 350 300 300 2700

86

PÀ°à ÀÄªÀÅzÀÄ L¹n G¥ÀPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢ÞUÁV D£ï ¯ÉÊ£ï AiÀiÁ¥ï ¤«Äð¹ gÉÊvÀgÀ É ÀªÀÄ Éå £ÉÃgÀªÁV ¥ÀjºÀj ÀÄªÀÅzÀÄ


10 10 10 9 7 7 7 60

¸ËgÀ ±ÀQÛ ZÁ°vÀ vÀ¼ÀÄîUÁrUÀ¼À£ÀÄß ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ªÀåªÀ ÉÜ C¼ÀªÀr¹ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 0.3 ®PÀë/ WÀlPÀPÉÌ

5 5 4 4 4 4 4 30

¥Àæw f¯ÉèAiÀÄ®Æè ¥ÁªÀUÀqÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ ªÉÄUÁ ¸ËgÀ ¥ÁPïð ¤ªÀiÁðt

gÀÆ. 0.60 ®PÀë JPÀgÉ, 1000 JPÀgÉ/f ÉèUÉ

250 250 250 300 250 250 250 1800

§AdgÀÄ sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁUÀÄªÀ½UÉ vÀgÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 0.10 ®PÀë/ ºÉ

30 30 30 30 30 30 20 200

¸ÁªÀiÁ£Àå ªÉÆvÀÛ

1418 1368 1367 1311 1214 1164 1154 8996

87

UÀÄj



ªÀµÀðªÁgÀÄ vÁvÁÌ°PÀ CUÀvÀåªÁzÀ §eÉmï ( PÉÆÃn gÀÆ.UÀ¼À°è)

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Total

gÁdåzÀ ¥sÁgÀA «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

PÀÈ¶ ²PÀëtªÀ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PË±À®ªÀ£ÀÆß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆ¸À f£ÉÆ

mÉÊ¥ÀÅUÀ¼À «PÁ¸À/vÉÃªÀ vÀqÉAiÀÄ§®è «Ä±ÀævÀ½, QÃl/gÉÆÃUÀ ¤ªÁgÀuÉ §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ


30 30 30 30 30 30 30 210

qÁ| © À®AiÀÄå À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼ÀAvÉ ºÉÆ¸À PÁ ÉÃdÄ ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉÃAzÀæ ¸ÁÜ¥À£É


100 100 100 100 100 100 100 700

PË±À Á©üªÀÈ¢Þ vÀgÀ ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¹Ì¯ï PË¹¯ï D¥sï EArAiÀiÁ ªÀiÁzÀð±Àð£ÀzÀAvÉ ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ


20 20 20 20 20 20 20 140

ºÉÆ¸À GzÀå«Ä PÀA¥À¤UÀ½UÉ ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è GvÉÛÃd£À

¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ


30 20 20 20 20 20 20 150

88

¥sÁªÀiïð «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ªÉÆvÀÛ

180 170 170 170 170 170 170 1200

ÀÄgÀPÁë £Émïì

£ÉÊ¸ÀVðPÀ C£ÁºÀÄvÀUÀ¼À «gÀÄzÀÞ sÀzÀævÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

J¯Áè gÉÊvÀjUÀÆ 3% zÀgÀ §rØ ¤Ãr, CªÀjUÉ C©üªÀÈ¢Þ, ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄPÀÆ®vÉ MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 100000®PÀë vÁvÁÌ°PÀ ºÀAaPÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ

500 500 1000

PÀÈ¶«ªÉÄAiÀÄrAiÀÄ°è J¯Áè É¼ÉUÀ¼À£ÀÆß vÀAzÀÄ «±ÉÃµÀ sÀzÀævÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÀÆ. 250-00 ºÉ UÉ 100 ®PÀë ºÉ.

250 250 250 250 250 250 250 1750

¸ÀÄgÀPÀëvÁ £Émï UÀ½UÉ ªÉÆvÀÛ

750 750 250 250 250 250 250 2750

¤ªÀé¼À ªÉÆvÀÛ 14868 8893 8165 7569 7126 6925 6512 60058

89

¸ÁgÁA±À

gÀ ÉÛ £ÀPÉë ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀªÀiÁqÀ®Ä ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ vÁvÁÌ°PÀ §eÉmï CUÀvÀå (PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À°è)

PÀæ. ¸ÀASÉå

E¯ÁSÉ

CUÀvÀåªÁzÀ ªÀµÀðªÁgÀÄ §eÉmï

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Total

1 PÀÈ¶ 1275 1370 1410 1415 1335 1255 1225 9285

2 vÉÆÃlUÁjPÉ 998 998 993 898 808 788 777 6260

3 E½ªÉÄÃqÀÄ C©üªÀÈ¢Þ 1550 1550 1450 1450 1375 1375 1250 10000

4 ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£É 405 405 370 355 329 313 313 2490

5 «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ 128 128 112 100 100 95 84 747

6 PÀÄæ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ 6428 418 407 257 242 237 231 8220

7 CgÀtå 87 87 87 76 76 66 51 530

8 gÉÃ²ªÉÄ GzÀåªÀÄ 54 54 54 52 47 32 27 320

9 ¤ÃgÁªÀj 1595 1595 1495 1235 1180 1180 980 9260

10 gÁdå ¥sÁgÀA «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 180 170 170 170 170 170 170 1200

11 ¸ÁªÀiÁ£Àå 1418 1368 1367 1311 1214 1164 1154 8996

12 ÀÄgÀPÀëvÁ £Émï 750 750 250 250 250 250 250 2750 ªÉÆvÀÛ 14868 8893 8165 7569 7126 6925 6512 60058

4.5. ¥ÀæªÀÄÄR ¥Á®ÄzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁfzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæ

C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è MAzÉÃ GzÉÝÃ±À¢AzÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄA¢ ¨ÁfÃzÁgÀgÀ ÀªÀÄÆºÀªÀÅ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F ¨ÁfÃzÁgÀgÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀåQÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ÀgÀPÁgÀzÀ ¤Ãw ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É eÉÆvÉUÀÆr PÀÈ¶ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¯Á sÀPÁÌV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. F ¨ÁfÃzÁgÀgÀ£ÀÄß ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ zÀÈ¶ÖAiÀÄ°è É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÃUÀUÉÆ½ À®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ¢zÀÝgÉ, C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÉÃUÀ ¤zsÁ£ÀªÁV UÀA©üÃgÀªÁV

«ZÀ°vÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁfÃzÁgÀgÀ ¸ÀªÀÄÆºÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ CªÀgÀ »A¢£À/ sÀ«µÀåzÀ «²µÀÖ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß »ÃUÉ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ:

90

1. ©Ãd ¸ÀgÀ§gÁdÄ ¸ÀªÀÄÆºÀ :

PÉ J¸ï J¸ï ¹ / J£ï J¸ï ¹/ PÉMJ¥sóï – SÁ¸ÀV «vÀgÀPÀgÀÄ, ©ÃdzÀ a®ègÉ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ, gÉÊvÀgÀÄ. 2. UÉÆ§âgÀ/ À Àå ÀAgÀPÀëuÉUÉ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼À ÀgÀ§gÁdÄ ¸ÀªÀÄÆºÀ: vÀAiÀiÁgÀPÀgÀÄ- ÀUÀlÄ ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ-

a®ègÉ ªÀÄ½UÉUÀ¼ÀÄ- gÉÊvÀgÀÄ 3. «¸ÀÛgÀuÁ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ( vÀAvÀeÁÕ£ÀzÀ ¥Àæ ÀgÀuÉ) :

«±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ- ÉÊ£ï E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ- gÉÊvÀ ¸ÀA¥ÀPÀð PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ- gÉÊvÀgÀÄ. 4. ¥ÁætÂ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¸ÀªÀÄÆºÀUÀ¼ÀÄ:

¥À±ÀÄ ªÉÊzÀågÀÄ- D¸ÀàvÉæUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀ – ªÉmÉj£Àj ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ- PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ- ªÉÆ ÉÊ¯ï aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ- gÉÊvÀgÀÄ

5. ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ eÁ®ÀUÀ¼ÀÄ: gÉÊvÀgÀÄ- ¸ÀAUÀæºÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ - ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ-¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, ªÀiË®å À»vÀzÀ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåQAUï-«vÀgÀuÉ

6. ªÀåªÀ ÁAiÉÆÃvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ©PÀj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ: gÉÊvÀgÀÄ- a®ègÉ ªÀvÀðPÀgÀÄ- nJ¦¹JAJ¸ï- J¦JA¹- ªÀUÁðªÀuÉ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ- ¸ÀUÀlÄ ªÀvÀðPÀgÀÄ- UÁæºÀPÀgÀÄ

7. ¸ÀAUÀæºÀzÀ eÁ®UÀ¼ÀÄ : gÉÊvÀgÀÄ-J¸ÀØ§Äè÷å¹/¹qÀ§Äè÷å¹ UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ²ÃvÀ°ÃPÀgÀt ¸ÀAUÀæºÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ- ÀA¸ÀÌgÀuÉ- ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåQAUï CxÀªÁ/ ªÀiÁPÉðnAUï

8. ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ eÁ®UÀ¼ÀÄ – gÉÊvÀgÀÄ- MlÄÖUÀÆr¹zÀ ÀAUÀæºÀ- §ÈºÀvï ÀA ÀÌgÀuÉ- G¥À GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ- ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ-¥ÁåQAUï- ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÁå¥ÁgÀ

9. ¸Á® PÉÆArUÀ¼ÀÄ: gÉÊvÀgÀÄ-ªÁtÂdå/ ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ- °Ãqï ¨ÁåAPï PÀbÉÃjUÀ¼ÀÄ-£À Áqïð- f¯ÁèqÀ½vÀ

GzÉÝÃ²vÀ ºÉÆ¸À ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ: 1. PÀ£ÁðlPÀ CAvÀgÀUÀAUÁ «ÄPÉÆæÃ ¤ÃgÁªÀj ¤UÀªÀÄ (PÉJJAL¹) - ÀtÚ ¤ÃgÀªÀjAiÀÄ CUÀvÀå«gÀÄªÀ

ªÀÄÄRå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 2. ¥sóÀÇqï ¥ÁPÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹Ãqï ¥ÁPÀÄðUÀ¼ÀÄ- ºÀ®ªÁgÀÄ £À² À§®è zsÁ£ÉÆåÃvÀà£ÀßUÀ¼À ÀA¸ÀÌgÀuÉ

ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË¯Áå¢üPÀvÉ ¸Á¢ü ÀÄªÀÅzÀPÁÌV. ©Ãd ¥ÁPÀÄðUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£É, ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ©Ãd ¸ÀAUÀæºÀ ªÀiÁqÀ®Ä zÀÆgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀÄ® sÀ ® sÀåvÉUÁV CUÀvÀå.

3. PË±À Á©üªÀÈ¢Þ ¸ÀA¸ÉÜ- UÁæ«ÄÃt AiÀÄÄªÀPÀjUÉ ªÀåªÀ ÁAiÉÆÃzÀå«ÄUÀ¼ÁUÀ®Ä PË±À® PÀ°PÉUÉ CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.

4. avÀæzÀÄUÀð f ÉèAiÀÄ°è ±ÉÃAUÁ mÉPÁß®f ¥ÁPÀÄð ¸ÁÜ¦¹ ±ÉÃAUÁ É¼ÉUÁgÀjUÉ »A¢£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄA¢£À ÀA¥ÀPÀð MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

5. PÉgÉ C©üªÀÈ¢Þ ¥Áæ¢üPÁgÀ- PÉgÉUÀ¼À ºÀÆ¼ÉwÛ ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, PÉgÉ zÀAqÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¹ EvÀgÉ M¼À§gÀÄªÀ ¤ÃgÀÄ ªÀåxÀðªÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß j¥ÉÃj ªÀiÁr Àj¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

6. gÉÊvÀjUÉ ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä E£ÀÄÌ÷å ÉÃµÀ£ï PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjÃQë¹ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ®ÝeÉðUÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

7. ¹jzsÁ£Àå ªÀÄAqÀ° gÀa¹ CzÀ£ÀÄß ÀAUÀæ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ÀA ÀÌj ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀiË®å ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀºÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÁÌV ¤AiÉÆÃd£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

91

4.6 PÀÈ¶PÀgÀ DzÁAiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è GzÉÝÃ²vÀ C©üªÀÈ¢ÝUÀ¼À ¥sÀ°vÁA±ÀzÀAvÉ, gÉÊvÀgÀ ªÁ¶ðPÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄlÖªÀÅ 2022gÀ ªÉÃ¼É ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 34,443 gÀÆ.UÀ½AzÀ 68,886 gÀÆ.UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 82,663 gÀÆ.UÀ½UÉ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. ¥Àæw ªÀµÀð ±ÉÃ.20gÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ ÁVzÀÄÝ, ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è EzÀÄ ±ÉÃ.140gÀµÁÖUÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£É ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ºÁUÉAiÉÄÃ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀªÀÄAd À ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀzÁ¬ÄPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ««zsÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DzÁAiÀÄzÀ°è ¨sÁjÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÉZÀÑ¼À ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀÈ¶UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÉÄÊwæ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À DzÁAiÀÄ ªÀÄlÖªÀÅ 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 12,743 gÀÆ.UÀ½UÉ 39,583 gÀÆ.UÀ½UÉ KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. ªÉÄÊwæ ªÀ®AiÀÄ DzÁAiÀÄªÀÅ ªÀµÀðzÁzÀåAvÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄªÀ ¤jÃPÉë EzÉ. »ÃUÁV PÀÈ¶PÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£À ¨sÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼À ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

PÉÆÃµÀÖPÀ 4.5 : PÀÈ¶PÀgÀ ªÁ¶ðPÀ DzÁAiÀÄzÀ ¤jÃQëvÀ ÀÄzsÁgÀuÉ

ZÀlÄªÀnPÉ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ DzÁAiÀÄ (gÀÆ.UÀ¼À°è)

2022gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ DzÁAiÀÄ(gÀÆ.UÀ¼ÀÄ)

2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ DzÁAiÀÄ(gÀÆ.UÀ¼ÀÄ)

±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ºÉZÀÑ¼À

PÀÈ¶ 18300 36600 43920

±ÉÃ.140%

¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ

12743 25486 30583

PÀÈ¶ gÀ»vÀ ªÀÄÆ® 3400 6800 8160

MlÄÖ 34443 68886 82663

¸ÀÆZÀ£É : PÀÈ¶ ¸ÀA§AzsÀ ªÉÄÊwæ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ-vÉÆÃlUÁjPÉ, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ, PÀÄj/ªÉÄÃPÉ ¸ÁPÀuÉ, gÉÃµÉä PÀÈ¶, «ÄÃ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ½ ¸ÁPÀuÉ EvÁå¢ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ. PÀÈ¶ gÀ»vÀ ªÀÄÆ®-gÉÊvÀgÀ ¸ÀtÚ ªÁå¥ÁgÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, UÀ½¹zÀ PÀÆ°, JAfJ£ïDgïEfJ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§A¢üUÀ½AzÀ ºÀt ªÀUÁðªÀuÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.

4.6 ¥Àj«ÃPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæw ªÀµÀð ¤ÃqÀ ÁUÀÄªÀ C£ÀÄzÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄA¢£À K¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¤Ã® £ÀPÉëAiÀÄ°è PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½ À®Ä GzÉÝÃ² À ÁVzÉ. EAxÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ¥Àj«ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜjAzÀ ¥Àæw ªÀµÀð CxÀªÁ ¥Àæw CzsÀð ªÀµÀðzÀ°è £ÀqÉ À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄªÀjUÉ ¥ÀæUÀw ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß À°è À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥Àj«ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ð/ºÉZÀÄÑªÀj ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ð CªÀjAzÀ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀªÁV £ÀqÉ À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæw ªÀµÀðzÀ CAvÀåzÀ £ÀAvÀgÀ MAzÀÄ ¨ÁºÀå ÀA¸ÉÜ¬ÄAzÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðPÁÌV ¤AiÉÆÃf ÀÄªÀÅzÀÄ ÀºÀ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

¥ÀæUÀwAiÀÄ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÀ£ÀÄß ¸À®ºÉ ªÀiÁrzÀ ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼À°è DAiÉÄÌ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉ À ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæUÀwAiÀÄ ÉÃgÀÄ ªÀÄlÖzÀ CAQCA±À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ C¢üPÁjUÀ½AzÀ

92

¸ÀAUÀæ» À ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ gÁdå ªÀÄlÖzÀ ¤AiÀÄAvÀæt ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ CzÀ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ¥ÀÄ£À:±ÉÑÃvÀ£À-MAzÀÄ ºÉÆ¸À «zsÁ£ÀzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæ

¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß PÁæAwPÁjAiÀÄ£ÁßV À®Ä PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÉÄÊwæ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¥ÀjªÀvÀð£ÁvÀäPÀ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄÄ §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÀÄÝ, ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤PÀl ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉAiÉÆA¢UÉ EvÀgÀ ¸ÀªÀÄxÀð ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtð ¥ÀjªÀwð¸ÀÄªÀ°è EzÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è£À ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÃUÀªÀzsÀðPÀUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÉÄÊwæ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è §ºÀÄ CUÀvÀåªÁzÀ ¥ÀæUÀw ¸ÁzsÀ£ÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. zÀgÀ ¤UÀ¢ ªÀåªÀ ÉÜ ¸ÉÃjzÀAvÉ FVgÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄ®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ ¥ÀæªÀÄÄR C£ÀÄvÉÛÃd£ÀzÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.

“ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀ”zÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ EgÀÄªÀ PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß §zÀ ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀ ÉÃQzÉ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß ÀºÀPÁgÀ E¯ÁSÉAiÀÄ «±ÉÃµÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀévÀAvÀæ WÀlPÀªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ PÁ¥ÉÆðgÉÃmï «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß EzÀÄ ºÉÆAzÀ ÉÃPÁVzÀÄÝ, D ªÀÄÆ®PÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀ§ºÀÄzÁVzÉ. EAxÀ MAzÀÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ°è ªÉÊeÁÕ¤PÀ É É ¤UÀ¢ §UÉÎ sÀgÀªÀ É ¤ÃqÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀ®Ä gÉÊvÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ¯Á sÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

ºÉÆ¸À ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ EgÀÄvÀÛªÉ :- 1) PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁvÀæªÀÅ ¥Àj«ÃPÀëuÉ, G ÀÄÛªÁj, ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À, ¤Ãw gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉ ºÁUÀÆ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Þ MzÀV ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¤§ðAzsÀªÁVgÀ ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ UÀ½ ÀÄ«PÉ, zÀgÀ ¤UÀ¢, ¸ÀAUÀæºÀ CxÀªÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¤§ðAzsÀªÁVgÀ ÁgÀzÀÄ. 2) SÁ¸ÀV ºÀÆrPÉzÁgÀjAzÀ ±ÉÃ.49gÀµÀÄÖ ºÁUÀÆ ÀPÁðgÀ¢AzÀ ±ÉÃ.40gÀµÀÄÖ ¥Á°£ÉÆA¢UÉ ºÁUÀÆ G½zÀ sÁUÀzÀ°è PÀÈ¶PÀjUÉ CªÀPÁ±ÀzÉÆA¢UÉ ¥Àæw f ÉèAiÀÄÄ MAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ ÉÃPÀÄ. 4.8 ¥ÀæªÀÄÄR ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ 4.8.1. PÀÈ¶

• Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀr Cr ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼À¥Àr¸ÀÄ«PÉ : KvÀ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë® sÀåUÀ¼ÉÆA¢UÉ J®è GvÀÛªÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, PÉgÉ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ºÀÄPÀÄA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è Cw ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä ¤ÃgÁªÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. EAxÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß G½¸ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄUÀæ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 14 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ½AzÀ 30 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ

• J®è UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À°è PÀÈ¶ AiÀÄAvÉÆæÃPÀgÀtUÀ¼À ¨ÁrUÉ ÉÃªÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ : UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è PÀ ÀÖªÀiï ºÉÊgï ¸À«ð¸ï ÉAlgïUÀ¼À£ÀÄß(PÀÈ¶ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt ¨ÁrUÉ ¸ÉÃªÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ) ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, PÀÈ¶ PÀÆ° PÁ«ÄðPÀgÀ wÃªÀæ C¨sÁªÀzÀ »£Éß ÉAiÀÄ°è ÀPÁ°PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑ PÀëªÀÄvÉAiÀÄ ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À À®Ä ºÉZÀÄÑ gÉÊvÀjUÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

93

UÀÄj : 1 ¹JZïJ¸ï¹/10,000 ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ

• Cw ¸ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜ ªÀÄÆ®PÀ £É®¨Á«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ ÀgÀ§gÁdÄ ¥ÀÄ£À:±ÉéÃvÀ£À : CAvÀdð® ¹ÜwUÀwAiÀÄ wÃªÀæ ¸ÀªÀPÀ½ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð®zÀ zÀÄ§ð® ¸Áé sÁ«PÀ ¥ÀÄ£À:±ÉÑÃvÀ£ÀzÀ »£Éß ÉAiÀÄ°è, ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è £É®¨Á«UÀ¼À ¥ÀÄ£À:±ÉÑÃvÀ£ÀPÉÌ PÀæªÀÄPÉÊUÉÆAqÀgÉ FVgÀÄªÀ ¨ÉÆÃ¯ïªÉ ïUÀ¼À£ÀÄß ¢ÃWÁðªÀ¢üUÉ ªÀiÁvÀæ §¼À À§ºÀÄzÁVzÉ.

UÀÄj : 1.0 ®PÀë ÉÆÃgïªÉÃ¯ïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• J®è UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ½UÉ PÉ-Q¸Á£ï G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ « ÀÛgÀuÉ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ §®ªÀzsÀð£É : ªÁå¥ÀPÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî ÉÃPÁVzÉ, EzÀjAzÁV CvÁåzsÀÄ¤PÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÉÊvÀgÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 500 PÉ-Q¸Á¸ï PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ ¨sÁUÀå AiÉÆÃd£É Cr ªÀåªÀ ÁAiÀÄ ºÉÆAqÀ ¤ªÀiÁðt : PÀÈ¶ sÁUÀå ªÀÄºÀvÁéPÁAQë AiÉÆÃd£É ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄÄ ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀ ¹ÜwUÀ¼À Cr ¨É¼É GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 50,000/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è LJ¥sïJ¸ï WÀlPÀUÀ¼À GvÉÛÃd£À : LJ¥sïJ¸ï C¼ÀªÀrPÉ ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀgÀÄ DzÁAiÀÄ sÀzÀævÉ ºÉÆAzÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÀÈ¶PÀgÀ DzÁAiÀÄ ºÉaÑ À®Ä ºÁUÀÆ gÉÊvÀgÀ DvÀäºÀvÉå ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : ¥Àæw UÁæ.¥ÀA.UÉ 20 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• «±ÉÃµÀ PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É : ¤¢ðµÀÖ GvÁàzÀ£ÉUÉ CªÀÅ ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ É «±ÉÃµÀ PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

UÀÄj : gÁdå-ºÀAvÀªÁgÀÄ 15 ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 4.8.2. vÉÆÃlUÁjPÉ

• ¸ÀAªÉÃzÀPÀ DzsÀjvÀ ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÉÆA¢UÉ LJ£ïJA/L¦JA/gÀQëvÀ ¨ÉÃ¸ÁAiÀÄPÁÌV ¨ÉA§® : vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀà É¼ÉUÀ¼À°è sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÁßV À®Ä CvÁåzsÀÄ¤PÀ ÀAªÉÃzÀPÀ DzsÀjvÀ ¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÉÆA¢UÉ C¢üPÀ gÀQëvÀ ÉÃ¸ÁAiÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀÅ vÉÆÃlUÁjPÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛzÉ, ºÉZÀÄÑ ¤ÃgÀÄ §¼ÀPÉ PÀëªÀÄvÉAiÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : LJ£ïJA/L¦JA 7,000 ºÉPÉÖÃgï/ªÀµÀðPÉÌ gÀQëvÀ ÉÃ¸ÁAiÀÄ : 2,000 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð ¸ÉÃjzÀAvÉ PÉÆAiÀÄÄè £ÀAvÀgÀ ÀA ÀÌgÀuÉ, ±ÉæÃtÂÃPÀgÀt, ªÀiË®åªÀzsÀð£É, ¸ÀAUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ eÁ® §®ªÀzsÀð£É : ªÀiË®åªÀzsÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ÀA ÀÌgÀuÉUÁV ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄÆ®PÀ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¨ÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀÖUÀ¼À ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ ªÉÊ«zsÀå ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ wÃgÁ CUÀvÀåªÁzÀ DzÁAiÀÄ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ªÀÈ¢Ý ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 3 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• E¦MUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : ErÃ gÁdåzÀ°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ÀºÀPÁgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ zÀgÀzÀ°è, ²ÃWÀ PÉqÀÄªÀ vÉÆÃlUÁjPÉ

94

GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä ºÁUÀÆ PÀÈ¶PÀjUÉ £ÁåAiÀÄ ÀªÀÄävÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä GvÉÛÃd£ÀzÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. EJ¥sïMUÀ¼À ÀgÀtÂAiÉÆA¢UÉ ºÁ¥ïPÁªÀiïì WÀlPÀUÀ¼À ÀA¥ÀPÀðªÀÅ vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉUÉ ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 25 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• §ºÀÄªÁ¶ðPÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À C¢üPÀ ¸ÁAzÀævÉ À¹£ÉqÀÄ«PÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ : §ºÀÄªÁ¶ðPÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÁªÀgÀt ¤ªÀðºÀuÉAiÉÆA¢UÉ EwÛÃa£À C¢üPÀ zÀlÖ ¸À¹£ÉqÀÄ«PÉAiÀÄÄ PÀmÁªÀÅ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß

¸ÀÄ® sÀUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÄ ¤ªÀé¼À E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ.. UÀÄj : 10,000 ºÉPÉÖÃgï/ªÀµÀðPÉÌ

• PÉJAJ¥sï ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀPÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀàUÀ¼À ºÉÆAzÀÄªÀ vÉÆÃlUÁjPÉ zÁégÀPÉÌ GvÉÛÃd£À : ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ zÀgÀUÀ¼À°è, ÀAUÀæºÁUÁgÀªÀ£ÀÄß D±Àæ¬Ä¸ÀzÉÃ ²ÃWÀæ PÉqÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ® sÀªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÄ PÀÈ¶PÀjUÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ D ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀgÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 5 ®PÀë l£ïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¦¦¦ ªÀiÁzÀj Cr ºÉZÀÄÑ À ÀåPÉëÃvÀæUÀ¼À(£À Àðj) ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ : F G¥ÀPÀæªÀÄªÀÅ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸À¹£ÉqÀÄ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀÄªÀ°è £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÀÆ D ªÀÄÆ®PÀ gÁdå vÉÆÃlUÁj ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 100 À ÀåPÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ²ÃxÀ°ÃPÀgÀt ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÁl ªÁå£ÀÄUÀ¼À ªÀåªÀ ÉÜ ÀºÀPÁgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À §®ªÀzsÀð£É : ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ ²ÃWÀæ PÉqÀÄªÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ¨É¼ÉUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ ªÀÄºÀvÀézÀÄÝ. F G¥ÀPÀæªÀÄªÀÅ PÉÆAiÀÄÄè £ÀAvÀgÀzÀ £ÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ F GvÀà£ÀßUÀ¼À ¨Á½PÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. ²ÃxÀ°ÃPÀgÀt ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ EAxÀ GvÀà£ÀUÀ¼ÀÄ PÉqÀzÀAvÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¸ÁV À®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 6500 l£ïUÀ¼ÀÄ/®PÀë l£ï GvÁàzÀ£ÉUÉ

• ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¨ÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀàUÀ½UÁV vÀAvÀæeÁÕ£À GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : ¤¢ðµÀÖ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ/vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ/ ÀA¨ÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄµÀà É¼ÉUÀ½UÁV vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ GvÁàzÀ£É ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ PÉÆAiÀÄÄè £ÀAvÀgÀ ¸ÀªÀÄxÀð ¤ªÀðºÀuÉUÉ ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. UÀÄj : ªÀiÁ«£ÀºÀtÄÚ-²æÃ¤ªÁ¸À¥ÀÄgÀ, ¨Á¼ÉºÀtÄÚ-ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, mÉÆÃªÉÆmÉÆ-PÉÆÃ¯ÁgÀ, D®ÆUÀqÉØ-ºÁ¸À£À, UÉÆÃqÀA©-GqÀÄ¦, vÉAV£ÀPÁ¬Ä-w¥ÀlÆgÀÄ, ÀA¨ÁgÀUÀ¼ÀÄ-aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ-ºÀAvÀªÁgÀÄ.

• ÉÃ¸ÁAiÀÄzÀ d®PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄPÀÈ¶ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À : d®PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄPÀÈ¶AiÀÄ ÉÃ¸ÁAiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶PÀjUÉ «vÀj À®Ä gÉÆÃUÀªÀÄÄPÀÛ À¹ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À£ÀÄß

GvÁàzÀ£É ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. UÀÄj : 100 ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• DºÁgÀ ¸ÀA ÀÌgÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÁV §rØ gÀ»vÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ/ À©ìr §rØ zÀgÀzÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ: DºÁgÀ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¥ÀæªÀvÀð£ÉUÉ §rØ gÀ»vÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À©ìr §rØ zÀgÀzÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀgÉ, gÁdåzÀ°è ºÉZÀÄÑ vÉÆÃlUÁjPÉ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• «±ÉÃµÀ ¥ÁåPÉÃeï ªÀÄvÀÄÛ fJ¦ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À gÀ¥sÀÄÛ GvÉÛÃd£ÀPÁÌV ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À ÉÃPÀÄ.

95

4.8.3. d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±À

• PÉgÉUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À-ºÀÆ¼ÉvÀÄÛ«PÉ, PÉgÉ KjUÀ¼À §®ªÀzsÀð£É, ¦üÃqÀgï PÁ®ÄªÉUÀ¼À ÀÄUÀªÀÄUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ : §ºÀÄvÉÃPÀ PÉgÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀAUÀæºÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArªÉ ºÁUÀÆ

CªÀÅUÀ¼À°è£À ºÀÆ¼ÉvÀÄÛªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄ¼É ¤ÃgÀ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ±ÉÃRj¸À§ºÀÄzÀÄ. PÉgÉ KjUÀ¼À£ÀÄß §®ªÀzsÀð£ÉUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ®Æ ÀºÀ ªÀÄ¼É ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ÀAUÀæ» À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¦üÃqÀgï PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, PÉgÉUÀ½UÉ ªÀÄ¼É

¤ÃgÀÄ ¸ÀÄ® sÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ÀÄgÀQëvÀªÁV ºÀjzÀÄºÉÆÃUÀ®Ä ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. UÀÄj ªÁå¦Û : 1,000 PÉgÉUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ZÉPïqÁåAUÀ¼À ¤ªÀiÁðtzÉÆA¢UÉ £Á ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀéZÀÑUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ : F G¥ÀPÀæªÀÄªÀÅ ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ ¸ÀÄ® sÀªÁV ºÀjzÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä ºÁUÀÆ vÀqÉ MqÀÄØUÀ¼À°è(ZÉPïqÁåAUÀ¼ÀÄ) ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀæºÀUÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ CAvÀdð® ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À ÀÄzsÁgÀuÉUÉ ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 500 ZÉPïqÁåAUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

4.8.2. gÉÃµÉäPÀÈ¶

• G¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É ªÀÄgÀ É¼ÀªÀtÂUÉUÉ GvÉÛÃd£À : G¥ÀÄà £ÉÃgÀ¼É ªÀÄgÀªÀÅ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ°è ErÃ ªÀµÀðzÀ°è vÁeÁ J ÉUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. G¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É ªÀÄgÀªÀÅ C¢üPÀ PÁëªÀÄ ¸À»µÀÄÚvÉAiÀiÁVzÀÄÝ, ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀªÀ®èzÀ ¹ÜwUÀ¼À®Æè PÀÆqÀ EzÀ£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 200 ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ PÀZÁÑ gÉÃµÉäAiÀÄ C¢üPÀ GvÁàzÀ£ÉUÁV ¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀ £ÀÆ®Ä AiÀÄAvÀæUÀ½UÉ(jÃ°AUï ªÉÄ¶£ÀUÀ¼ÀÄ) GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ C¤ªÁAiÀÄð : .

UÀÄj : 5 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¸ÁPÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ ÀºÁAiÀÄzsÀ£À : ¸ÁPÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀÅ gÉÃµÉä É¼ÉUÁgÀjUÉ CvÀåAvÀ ªÀÄÄRå. DzÀgÉ EzÀÄ zÀÄ¨ÁjAiÀiÁVzÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÉÃµÉäPÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ®Ä À©ìr zÀgÀzÀ°è EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð À ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ.

UÀÄj : 500 AiÀÄÆ¤mïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• G¥ÀÄà £ÉÃgÀ¼É vÉÆÃlUÀ¼À°è Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjUÉ GvÉÛÃd£À : ¥Àæw ªÀµÀðPÉÌ gÉÃµÉä ºÀÄ¼ÀÄ ¸ÁPÀuÉAiÀÄ ºÉZÀÄÑ ZÀPÀæUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ªÀµÀð«rÃ G¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É J ÉUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß EzÀÄ SÁvÀjUÉÆ½ ÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 1,000 ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

96

4.8.5. ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ

• ÀéZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄzÀÞ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÁ®Ä, vÁeÁ ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉ ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ : ¤¢ðµÀÖ ªÀiÁUÀðzÀ°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÀ ÀÄUÀ½AzÀ ºÁ° ÀAUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁqÀÄ«PÉAiÀÄÄ «±ÉÃµÀvÉAiÀÄ ±ÀÄzÀÞ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉ ºÁ°UÁV §ÈºÀvï ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ, D ªÀÄÆ®PÀ zÉÃ¹ ºÀ ÀÄ«£À/ªÉÄÃPÉAiÀÄ ºÁ®£ÀÄß ºÉZÀÄÑ

GvÁà¢ À®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ, ºÁUÉAiÉÄÃ, zÉÃ¹ ºÀ ÀÄ«£À/ªÉÄÃPÉAiÀÄ ºÁ°UÉ C¢üPÀ ¨É É ®©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. C¢üPÀ PÉÆ§Äâ ªÀÄvÀÄÛ OµÀ¢üÃAiÀÄ ªÀiË®åUÀ¼À »£Éß ÉAiÀÄ°è ±ÀÄzÀÞ ÀÜ½ÃAiÀÄ ºÁ°UÉ C¥ÁgÀ ÉÃrPÉ EzÉ.

UÀÄj : 25 «±ÉÃµÀ ÀAUÀæºÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥Àæw 2,000 eÁ£ÀÄªÁgÀÄ d£À ÀASÉåUÁV ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß MzÀV ÀÄ«PÉ : ¥À±ÀÄªÉÊzÀåQÃAiÀÄ aQvÁì®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À±ÀÄ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæUÀ¼À ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÁdåzÀ°è£À eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå DgÉÆÃUÀå ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ gÉÆÃUÀ¢AzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ¸Á«VÃqÁUÀÄªÀÅzÀÄ vÀ¥ÀÄàvÀÛzÉ.

UÀÄj : 50 ºÉÆ À PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• J®è UÁæªÀÄUÀ¼À°è ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : PÉJAJ¥sï¤AzÀ ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀzÀ FVgÀÄªÀ eÁ®ªÀÅ J®è UÁæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ®Æè ¤¢ðµÀÖªÁV GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ C£ÉÃPÀ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄwÛ®è. F ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß J®è UÁæªÀÄUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À GvÁàzÀPÀvÀAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj À®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ ¥ÉæÃgÀuÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ D ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä ªÀgÀªÀiÁ£À ºÉaÑ¹PÉÆ¼Àî®Ä gÉÊvÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 500 ºÉÆ¸À ÀAUÀæºÀPÀ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• «ÃAiÀÄð ¥ÀÆgÉÊPÉ : PÀÈvÀPÀ UÀ sÀðzsÁgÀuÉ/«ÃAiÀÄðzÁ£À PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ºÀ ÀÄUÀ¼ÀÄ/JªÉÄäUÀ¼ÀÄ ºÁ®ÄtÂ ÀÄ«PÉUÉ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛªÉ. «ÃAiÀÄð §¼ÀPÉAiÉÆA¢UÉ ¸ÀÄ¹ÜgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀAvÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ É ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ GzÀåªÀÄzÀ°è ºÉtÄÚ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀÈ¢ÝAiÀÄ£ÀÄß SÁvÀjUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 1,000 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ/QëÃgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À gÀ¦üÛUÁV ÀÆPÀÛ ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è ºÁ®Ä ÀA ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀ¢üðvÀ qÉÃjUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É: EzÀjAzÁV, ÀÜ½ÃAiÀÄªÁV ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÁ°£À GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀA ÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw vÁ®ÆèPÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ QëÃgÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ..


• ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÀÄ¶× ¤ÃqÀ®Ä ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ ÉÃ¸ÁAiÀÄPÉÌ GvÉÛÃd£À:: PÀ¼À¥É ¥Ë¶×PÁA±ÀzÀ CqÉvÀqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj À®Ä, PÀÈ¶PÀgÀÄ vÀªÀÄä eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

UÀÄj : 10,000 ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉ/ªÀµÀðPÉÌ

• ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ ºÀUÉÃ«UÉ(vÉÆnÖ) ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ÀAUÀæºÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀPÉÌ GvÉÛÃd£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ zsÀ£À : ªÀµÀð«rÃ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀÅ ® sÀåvÉ ÀÄzsÁgÀuÉUÁV ¸ÀAUÀæºÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀPÉÌ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. ºÀUÉÃ«¤AzÁV ¢ÃWÀðPÁ®zÀªÀgÉUÉ ºÀ¹gÀÄ ªÉÄÃªÀ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ÀAUÀæ»¹qÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

97

UÀÄj : 3,000 ºÀUÉÃªÀÅUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶PÀgÀÄ vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä® §¼À¹PÉÆAqÀÄ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄlÖzÀ°è eÁ£ÀÄªÁgÀÄ DºÁgÀ vÀAiÀiÁjPÉ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉUÉ GvÉÛÃd£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ zsÀ£À : RjÃ¢¹zÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ DºÁgÀUÀ¼ÀÄ zÀÄ¨Áj ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ DºÁgÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄÄ ºÁ®Ä/ªÉÆmÉÖ/¨ÁæAiÉÄègï PÉÆÃ½ GvÁàzÀ£É ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ CºÁgÀ vÀAiÀiÁjPÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ, É¼É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀPÀgÁvÀäPÀ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀÆ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 10,000 WÀlPÀUÀ¼À ÉÃ¥ÀðqÉ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥ÁætÂUÀ¼À ªÀzsÉUÁV ºÉÊmÉPï PÀ Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£À : ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÀ Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÁV §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ½UÉ ±ÀÄaAiÀÄ®èzÀ ªÀiÁA¸ÀªÀÅ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. CvÁåzsÀÄ¤PÀ PÀ Á¬ÄSÁ£ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ ±ÀÄavÀé ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀiÁA À GvÁàzÀ£ÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ, ªÀiÁA À GvÀÛªÀÄ ¥ÁåQAUïUÀÆ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 1 PÀ Á¬ÄSÁ£É ¸ÁÜ¥À£É/f Éè

• ºÉZÀÄÑªÀj DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®ªÁV »A¢£À CAUÀ¼ÀzÀ°è PÉÆÃ½ ¸ÁUÀuÉUÉ GvÉÛÃd£À : ¤¢ðµÀÖ ºÉZÀÄÑªÀj §AqÀªÁ¼À E®èzÉÃ »vÀÛ®°è PÉÆÃ½ ¸ÁUÀuÉ ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀgÀÄ vÀ£Àß DzÁAiÀÄ ÀÄzsÁj¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. .

UÀÄj : 30,000 ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄ«PÉ/ªÀµÀðPÉÌ

• DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀÄvÀÄ ±ÀÄavÀé ªÀiÁA À ªÀiÁgÁlPÁÌV ¥Àæw vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ÀAWÀnvÀ ªÀiÁA À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¥À£É : ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀzsÉUÉ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw vÁ®ÆèQUÀÆ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄavÀézÀ ªÀiÁA À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ CUÀvÀå«zÉ. .

UÀÄj : 20 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÄj/ªÉÄÃPÉUÀ¼À ªÉÄÃ«UÁV GvÉÛÃd£À-C ÉªÀiÁj PÀÄgÀÄ§jUÉ CUÀvÀå sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄ«PÉ : ªÉÄÃªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀÄjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃPÉUÀ¼À ªÀiÁA¸À E¼ÀÄªÀj ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ ÀÄvÀÛzÉ. C ÉªÀiÁj PÀÄgÀÄ§jUÉ ¸ÁÖ¯ï ¦üÃrAUï ¸Ë® sÀåªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ CªÀgÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 1.0 ®PÀë PÀÄj, ªÉÄÃPÉUÀ¼À ªÁå¦Û /ªÀµÀðPÉÌ


• ¸ÁUÀgÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÁV AiÀiÁAwæÃPÀÈvÀ zÉÆÃtÂUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ÀtÚ §AzÀgÀÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðt : D¼À ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä AiÀiÁAwæÃPÀÈvÀ zÉÆÃtÂUÀ¼ÀÄ É ÀÛjUÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÉÆÃmÁgÀÄ zÉÆÃtÂUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀgÉ gÁdåzÀ°è «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£É ªÀÈ¢ÞAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉÆaÑ£ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ¸ÀtÚ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ §AzÀgÀÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀÅ PÀ£ÁðlzÀ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀåAvÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¨É ÀÛjUÉ GvÀÛªÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 100 AiÀiÁAwæÃPÀÈvÀ zÉÆÃtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 3 §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è ¸ÀAWÀnvÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : «ÄÃ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀìöå GvÀà£ÀßUÀ¼À ÀÄzsÁgÀuÉUÁV ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À ¸ÀéZÀÑ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è «ÄÃ£ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä

£ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ, ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è ºÉÆ¸À DzsÀÄ¤PÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå.

98

UÀÄj : 20 «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• UÀÄtªÀÄlÖzÀ «ÄÃ£ÀÄ DºÁgÀ(©Ãd) ® sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¥Àæw f ÉèAiÀÄ°è£À ¸ÀtÚ PÉÆ¼ÀUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ DºÁgÀUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À : C£ÉÃPÀ f ÉèUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ CºÁgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ EzÉ ºÁUÀÆ ¥Àæw f¯ÉèAiÀÄ°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À°è «ÄÃ£ÀÄ DºÁgÀUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 2 «ÄÃ£ÀÄ DºÁgÀ WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É/ªÀµÀðPÉÌ

• «ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ¸ÁPÀuÉUÉ gÁdåzÀ J®è §ÈºÀvï d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À°è CªÀPÁ±À : M¼À£ÁqÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj À®Ä ºÁUÀÆ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä EzÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ ZÀlÄªÀnPÉUÁV §ÈºÀvï d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ¥Àæw f ÉèAiÀÄ°è «ÄÃ£ÀÄ ÀA¸ÀÌgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ºÁUÀÆ ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀj Cr PÀgÁªÀ½ f ÉèUÀ¼À°è FVgÀÄªÀ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ/±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À §®ªÀzsÀð£É : J®è f ÉèUÀ¼À°è M¼À£ÁqÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ ¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃqÀ®Ä ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀj Cr J®è f ÉèUÀ¼À°è ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÉÆA¢UÉ «ÄÃ£ÀÄ ÀA ÀÌgÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå. PÀgÁªÀ½ f ÉèUÀ¼À°è ¸ÀAUÀæºÀ, ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®å ªÀzsÀð£ÉAiÀÄ FVgÀÄªÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß §®ªÀzsÀð£ÉUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀºÀ CUÀvÀåªÁVzÉ.

UÀÄj : 3 f ÉèUÀ¼À ªÁå¦Û/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥Àæw f ÉèAiÀÄ°è «ÄÃ£ÀÄ gÉÆÃUÀ ¤zsÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt WÀlPÀ ¸ÁÜ¥À£É : M¼À£ÁqÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ AiÀÄ±À¹ìUÁV «ÄÃ£ÀÄ gÉÆÃUÀUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ ªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ. «ÄÃ£ÀÄUÉ vÀUÀ®ÄªÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ FUÀ ¹Ã«ÄvÀªÁVªÉ. ¥Àæw f ÉèUÀ¼ÀÆ EAxÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. .

UÀÄj : 2 f ÉèUÀ¼À ªÁå¦Û/ªÀµÀðPÉÌ 4.8.7. ¤ÃgÁªÀj

• PÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ sÀzÁæ CZÀÄÑPÀlÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀ§Äâ É¼É ªÉÄÃ¯É «±ÉÃµÀ UÀªÀÄ£À PÉÃA¢æÃPÀÈvÀzÉÆA¢UÉ Cw ¸ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj «¸ÀÛgÀuÉ : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ, sÀzÁæ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj CZÀÄÑPÀlÄÖUÀ¼À PÀ§Äâ É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ¤ÃgÁªÀj ºÉÆA¢zÀÄÝ, ºÉZÀÄÑ ¤ÃgÀÄ £ÀµÀÖPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄwÛzÉ. ¤Ãj£À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ºÁUÀÆ C¢üPÀ PÀ§Äâ E¼ÀÄªÀj ¸Á¢ü À®Ä Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ CUÀvÀå«zÉ.


• avÀæzÀÄUÀð, aPÀÌ§¼Áî¥ÀÄgÀ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ¯ÁgÀ f ÉèUÀ½UÉ ¥À²ÑªÀiÁ©üªÀÄÄRªÁV ºÀjAiÀÄÄªÀ £À¢UÀ¼À ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ° ÀÄªÀvÀÛ UÀªÀÄ£À PÉÃA¢æÃPÀgÀt : AiÀiÁªÀÅzÉÃ GvÁàzÀPÀvÉ ªÀiË®å«®èzÉÃ CgÀ©â ÀªÀÄÄzÀæPÉÌ ÉÃgÀ®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ d® ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è CzsÀðzÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß MAiÀÄÄåªÀ

¥À²ÑªÀiÁ©üªÀÄÄRªÁV ºÀjAiÀÄÄªÀ £À¢UÀ½AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ avÀæzÀÄUÀð, aPÀÌ§¼Áî¥ÀÄgÀ, vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ¯ÁgÀzÀAxÀ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉ EgÀÄªÀ f ÉèUÀ¼À°è ¤ÃgÁªÀj ªÀiÁqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. .

• CAvÁgÁdå £À¢-eÉÆÃqÀuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À(PÀÈµÁÚ-PÁªÉÃj) C£ÀÄµÁ×£ÀPÉÌ MvÀÄÛ : PÀÈµÁ× £À¢AiÀÄÄ FVgÀÄªÀ vÀ£Àß ¸ÁªÀÄxÀåðQÌAvÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è sÁj UÁvÀæ ¤ÃgÀ£ÀÄß MAiÀÄÄåwÛzÉ. PÀÈµÁÚ

99

£À¢AiÀÄ£ÀÄß PÁªÉÃj £À¢ ¥ÁvÀæPÉÌ vÀgÀÄªÀÅzÀjAzÀ zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ°è sÀgÀªÀ ÉAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±À ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• £À¢UÀ¼À ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ CUÀ® ªÀiÁqÀÄ«PÉ ºÁUÀÆ £À¢AiÀÄ EPÉÌ®UÀ¼À°è CgÀtÂåÃPÀgÀt : EzÀÄ £À¢UÀ¼À vÀqÉgÀ»vÀ ºÀjAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ FVgÀÄªÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ/PÉgÉUÀ¼ÀÄ sÀwðAiÀiÁUÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ, D ªÀÄÆ®PÀ CZÀÄÑPÀlÖ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 200 Q.«ÄÃ.£À¢ GzÀÝ ªÁå¦Û/ªÀµÀðPÉÌ

• CAvÀdð® ¥ÀÄ£À:±ÉÑÃvÀ£ÀPÁÌV £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®ÄªÉUÀ¼À°è sÀAzÁgÀUÀ¼À(¸ÉÃvÀÄªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁågÉÃeïUÀ¼ÀÄ)¤ªÀiÁðt : £À¢AiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ EAxÀ ¤ªÀiÁðtUÀ¼ÀÄ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀzÉÃ £À¢ ¤Ãj£À ÀAUÀæºÀPÉÌ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ EAxÀ ¤ªÀiÁðtUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ CAvÀdð® ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÀ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 50 ¨sÀAzÁgÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjUÁV PÉgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ½AzÀ ¸ËgÀ DzsÀjvÀ ¤ÃgÀÄ JvÀÄÛ«PÉ : Cw ÀtÚ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ, PÉgÉUÀ¼ÀÄ, PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ½AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß JvÀÛ®Ä, EAxÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ËgÀ±ÀQÛ ZÁ°vÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À ÁVgÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ «zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄÆ®PÀ EªÀ£ÀÄß ZÁ®£É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

UÀÄj : 50 WÀlPÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ 4.8.8. PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ

• D¸ÉÖçÃ°AiÀiÁ ªÀiÁzÀjAiÉÆA¢UÉ zÀgÀ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ªÀåªÀ ÉÜ : D ÉÖçÃ°AiÀiÁ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄÄ PÀ¤µÀ× MAzÀÄ IÄvÀÄ«£À°è ¥Àæw PÀÈ¶ GvÀà£Àß zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAUÀqÀªÁV ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ¤ÃqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ EzÀ£ÀÄß L¹n ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÁå¥ÀPÀªÁV ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁqÀ ÁUÀÄvÀÛzÉ, EzÀjAzÀ gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ §UÉÎ ¤zsÀðj À®Ä ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ªÀåªÀ¹ÜvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É¼É É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀ°zÀÄÝ, EzÀjAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ sÉÆÃUÁwgÉÃR ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀàjuÁªÀÄzÀ zÀgÀ PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

• GzÉÝÃ²vÀ «±ÉÃµÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ªÉÊeÁÕ¤PÀ UÀÄtªÀÄlÖ ªÀiË¯ÁåAPÀ£À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄtªÀÄlÖPÉÌ ÀA§A¢ü¹zÀ É É ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ: gÉÊvÀjUÀ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß zÉÆgÀQ¹PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÀÄ. ¥Àæw PÀÈ¶/vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ªÀiË¯ÁåAPÀ£À ªÀiÁqÀ®Ä ºÁUÀÆ UÀÄtªÀÄlÖ DzsÀjvÀ ¨É É ¤UÀ¢UÉÆ½¸À®Ä ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¹zÁUÀ ªÀiÁvÀæ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 200 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ EªÉgÀqÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¥Àæw ºÉÆÃ§½AiÀÄ°è J¥sï¦MUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¢ÃWÀð CAvÀgÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¸ÁV¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä ¥Àæw ºÉÆÃ§½AiÀÄ°è J¥sï¦MUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É CUÀvÀåªÁVzÉ. EAxÀ J¥sï¦MUÀ¼ÀÄ ¸ÀAUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀA¸ÀÌgÀuÉ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ÀPÁ°PÀ ªÀiÁ»w ¥ÀÆgÉÊPÉ MzÀV ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÉÊvÀjUÉ ¸ÀºÀPÁgÀ

¤ÃqÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. UÀÄj : 100 J¥sï¦MUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É/ªÀµÀðPÉÌ

100

• §ºÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÁV ¸ÀPÁðgÀ ¥ÁæAiÉÆÃdPÀvÀézÀ ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ UÁæªÀÄ ÀAvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ®ÝeÉðUÉ Kj¸À ÉÃPÀÄ : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ C£Ë¥ÀZÁjPÀªÁV ªÁå¥ÁjUÀ½AzÀ £ÀqÉ ÀÄwÛgÀÄªÀ

UÁæªÀÄ ÀAvÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß §ÈºÀvï ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÉÄÃ®ÝeÉðUÉ Kj ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁUÀæ gÉÊvÀjUÉ ÀÆPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜ zÀPÀÄÌªÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå. ÀÆPÀÛ ªÉÃ¢PÉ, CAPÀt, ¸ÀÆgÀÄ,

vÀÆPÀAiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GUÁæt ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤AiÀÄvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß CªÀjUÉ MzÀV¸À ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ.

UÀÄj : 300 ¸ÀAvÉUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• É¼É «vÀgÀuÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É DAiÀÄØ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è vÀAvÀæeÁÕ£À GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : vÀAvÀæeÁÕ£À GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÀqÀ ÉPÁ¬Ä ©Ãd, PÁ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀªÉAiÀÄAxÀ DAiÀÄØ É¼ÉUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, EzÀjAzÀ EAxÀ É¼ÉUÀ® ªÀiË®å ªÀ¢üðvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiË®å ¸ÁÜ¦¸À®Ä EzÀÄ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EAxÀ mÉPÁß®f ¥ÁPïðUÀ½AzÀ EAxÀ É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÊvÀgÀÄ ªÀÈ¢Ý À§ºÀÄzÀÄ

UÀÄj : ±ÉÃAUÁ-avÀæzÀÄUÀð, PÁ¼ÀÄ-UÀzÀUÀ, »AUÁgÀÄ gÀªÉ-«dAiÀÄ¥ÀÄgÀ

• ¦¦¦-LJr ªÀiÁzÀj Cr ¥Àæw ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è UÁæ«ÄÃt UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ EAxÀ ¸ÀAUÀæºÁUÁgÀPÁÌV §ºÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄ«PÉ : ºÉÆÃ§½ ªÀÄlÖzÀ°è ÀÆPÀÛ ÀAUÀæºÁUÁgÀ ªÀåªÀ ÉÜ PÀ°à ÀÄ«PÉ ºÁUÀÆ EAxÀ ÀAUÀæºÁUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß FVgÀÄªÀ J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ ÉÃ¥ÀðqÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀjAzÀ vÁªÀÅ ªÀiÁgÁl

ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÀÆÌ ªÀÄÄ£Àß vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ÀAUÀæ»¸À®Ä gÉÊvÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è GvÀÛªÀÄ É ÉUÁV PÁAiÀÄ®Ä CªÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ²ÃWÀæ PÉqÀÄªÀ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¨Á½UÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå.

UÀÄj : 500 ªÉÄ.l. ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ 30 UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è E-£ÁªÀiï PËAlgï ¸ÁÜ¥À£É ºÁUÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÉÆA¢UÉ CªÀÅUÀ¼À ÀA¥ÀPÀð : PÀÈ¶ GvÀà£ÀßPÁÌV D£ï ÉÊ£ï E-ªÁå¥ÁgÀzÀ MAzÀÄ ªÉÃ¢PÉAiÀiÁVgÀÄªÀ KQÃPÀÈvÀ

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ CAPÀtUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ zÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ ©qÀÄØUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ GvÀÛªÀÄ ¨É ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¸À®Ä gÉÊvÀjUÉ EzÀÄ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. .

UÀÄj : 25 J¦JA¹UÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀéjvÀªÁV w½AiÀÄ®Ä Då¥ï C©üªÀÈ¢Ý : ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉUÁV PÉJ¸ïJ£ïrJA¹ ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ PÀ£ÁðPÀzÀ J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÉgÉºÉÆgÉ gÁdåUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀÆPÀÛ eÁ® ÉA§®zÀ ªÀÄÆ®PÀ Då¥ï §¼À ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä J®è GvÀà£ÀßUÀ½UÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ ÉÜ ºÉÆAzÀÄªÀ gÉÊvÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ°è UÀÄwÛUÉ PÀÈ¶UÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à¸À®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ : GvÀÛªÀÄ DzÁAiÀÄPÁÌV ¤¢ðµÀÖ ¥ÀÆªÀð ¤UÀ¢ zÀgÀUÀ¼À°è vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À ©PÀjUÉ SÁvÀj ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶PÀjUÉ eÉÊ«PÀ PÀÈ¶AiÀÄ°è UÀÄwÛUÉ ªÀåªÀ ÁAiÀÄPÉÌ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄPÉÌ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ..


101

• ²ÃWÀæ PÉqÀªÀÅ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¢ÃWÀð ¨Á½PÉUÁV J®è ªÀÄlÖUÀ¼À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ GzÉÝÃ±À¢AzÀ FVgÀÄªÀ J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAWÀnvÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À rfl°ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt : ¸ÀÄUÀªÀÄ, ºÀUÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀA©PÉUÉ AiÉÆÃUÀå jÃwAiÀÄ°è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÀ À®Ä FVgÀÄªÀ J®è ºÁUÀÆ GzÉÝÃ²vÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è rfl¯ï ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÀÄÝ, F ªÀÄÆ®PÀ £ÉÊd PÁ¥ÉÆðgÉÃmï ±ÉÊ°AiÀÄ°è J®è ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

UÀÄj : 30 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ Që¥Àæ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÉÆAzÀÄ«PÉAiÀÄ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÁV J®è J¦JA¹UÀ¼À°è DgïE JAJ¸ï « ÀÛgÀuÉ : F G¥ÀPÀæªÀÄªÀÅ PÀÈ¶PÀjUÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÉÆAzÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ÀÄzsÁj¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, FVgÀÄªÀ 55 DgïE JAJ¸ïUÀ¼À°è ¸Á¢ü À ÁzÀ AiÀÄ±À Àì£ÀÄß J®è

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj¸À ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ. UÀÄj : 30 ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• É É ¹ÜgÀ ¤¢ü ¸ÁÜ¥À£É : ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É ÉUÀ¼À wÃªÀæ PÀÄ¹vÀ¢AzÀ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß gÀQë ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ¨É É ¹ÜgÀ ¤¢ü MzÀV¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À ÉÃPÀÄ.

4.8.9. CgÀtå

• ¥Àæw UÁæªÀÄzÀ°è d£ÀvÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÁßV CgÀtÂåÃPÀgÀt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ GvÉÛÃd£À ºÁUÀÆ ºÉÆ ÀzÁV ¸ÁÜ¦vÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ¥CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥Àæ ÀÄÛvÀ ªÀÄlÖªÀÅ ±ÉÃ.22gÀ¶ÖzÉ. ¸ÁUÀÄªÀ½UÁV ® sÀå«gÀzÀ ªÁå¥ÀPÀ sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß §¼À ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÉÃ.30gÀµÀÄÖ ºÉaÑ ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ. EzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°£Àå PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 1,00,000 ºÉPÉÖÃgï/ªÀµÀðPÉÌ

• C sÁªÀ EzÀÝ°è ªÉÄÃªÀÅ DV §¼À À®Ä J®è PÀÈ¶ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÀ¼À°è £ÉÃgÀ UÁ½ ®©ü¸ÀÄªÀAxÀ ªÁvÁªÀgÀt ÀÈ¶Ö À®Ä Që¥ÀæªÁV É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåzÀ VqÀ ªÀÄgÀUÀ¼À ¥Àæ ÉÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß d£À¦æAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄ«PÉ : ¸ÁªÀiÁfPÀ CgÀtÂåÃPÀgÀt G¥ÀPÀæªÀÄzÀ ¨sÁUÀªÁV, PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄlÖzÀ°è Që¥ÀæªÁV ªÀÈPÀë ¥Àæ ÉÃzsÀUÀ½UÉ GvÉÛÃvÀ£À ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, EªÀÅ UÁ½ vÀqÉUÀ¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ DºÁgÀ C sÁªÀzÀ ªÉÃ¼É ªÉÄÃ«£À ªÀÄÆ®ªÀÇ DUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 4 ®PÀë À¹UÀ¼À §¼ÀPÉ /ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ CgÀtå §®ªÀzsÀð£É : gÀPÀÛZÀAzÀ£À, ²æÃUÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀ, vÉÃUÀzÀ ªÀÄgÀ, gÉÆÃ¸ïªÀÅqï EvÁå¢AiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶PÀgÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ® ªÀzsÀð£ÉUÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À®Ä PÀÈ¶UÉ CAiÉÆÃUÀå CxÀªÁ ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄUÀ¼À°è EAxÀ C¢üPÀ ªÀiË®åzÀ CgÀtå ¥Àæ ÉÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ CgÀtÂåÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß §®ªÀzsÀð£ÉUÉÆ½ À§ºÀÄzÀÄ..

UÀÄj : 15,000 ºÉPÉÖÃgï ªÁå¦Û/ªÀµÀðPÉÌ

• CgÀtåUÀ¼À M¼ÀUÉ ¤Ãj£À ºÉÆAqÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðt : ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄÄè ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ EzÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ .ªÀ£Àå fÃ«UÀ¼À PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 50 ºÉÆAqÀUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

102

4.8.10. gÁdå PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

• vÉÃªÁA±À MvÀÛqÀ ºÁUÀÆ QÃl/gÉÆÃUÀ EªÀÅUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¸À»µÀÄÚvÉUÁV ªÀA±ÀªÁ» £ÀªÀÄÆ£É/ºÉÊ©æqï C©üªÀÈ¢ÝUÁV ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß §®UÉÆ½¸ÀÄ«PÉ : DzÀæðvÉ MvÀÛqÀ/QÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ À»µÀÄ×vÉUÁV ¤¢ðµÀÖ ºÉÆ¸À «zsÀUÀ¼ÀÄ/ªÀA±ÀªÁ» ¸ÀAAiÉÆÃd£É/ºÉÊ©æqïUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ°è ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀvÀð£ÉUÉÆ½¸À ÉÃPÀÄ. EzÀÄ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß §®UÉÆ½¸À®Ä CUÀvÀåªÁVzÉ.

• qÁ.© À®AiÀÄå ¸À«Äw ²¥sÁgÀ ÀÄUÀ¼ÀAvÉ ºÉÆ À PÁ ÉÃdÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : PÀÈ¶ ²PÀëtPÁÌV ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ zÉÆqÀØ ªÀÄlÖzÀ ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸À®Ä ºÁUÀÆ ¤¢ðµÀÖ ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä gÁdåzÀ°è FVgÀÄªÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ

«±Àé«zÁå®AiÀÄzÀUÀ¼À°è ºÉÆ¸À PÁ ÉÃdÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• sÁgÀvÀ PË±À®å ªÀÄAqÀ½ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀAvÉ PË±À®å C©üªÀÈ¢Ý vÀgÀ ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : PË±À®å C©üªÀÈ¢Ý vÀgÀ ÉÃw PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ DzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä wÃgÁ EwÛÃa£À PË±À®åUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀ°è PÀÈ¶PÀjUÉ £ÉÃgÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ, PÀÈ¶ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß UÁæ«ÄÃt ªÀÄlÖzÀ°è zÀÄgÀ¹Û ªÀiÁqÀ®Ä vÁAwæPÀ eÁÕ£À ºÉÆAzÀ®Ä UÁæ«ÄÃt AiÀÄÄªÀPÀjUÀÆ ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ CªÀgÀÄ £ÀAvÀgÀ GzÀå«ÄAiÀiÁV ÀévÀAvÀæªÁV

PÁAiÀÄð¤ªÀð» À§ºÀÄzÁVzÉ. UÀÄj : 5 PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÉÄÊwæ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è ¸ÁÖmïð C¥ï(£ÀªÉÇÃzÀåªÀÄ) ¸ÀA ÉÜUÀ½UÉ GvÉÛÃd£À : CUÀvÀå vÀgÀ ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ CzsÀåAiÀÄ£À ºÁUÀÆ ¥ÉÆÃµÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ MzÀV ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶UÉ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è £ÀªÉÇÃzÀåªÀÄ PÀA¥À¤UÀ½UÉ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ £ÉgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.

UÀÄj : 3 PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ 4.8.11. ¸ÁªÀiÁ£Àå

• ¸Áämïð £ÀUÀgÀUÀ¼À ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ ¸ÀªÀÄxÀð UÁæªÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢Ý(¥Àæw f¯ÉèUÀ¼À°è 100) : ¨sÁgÀvÀzÀ ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄºÀvÁéPÁAQë PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÉÆA¢UÉ, ¥Àæw f¯ÉèUÀ¼À°è 100 ¸Áämï « ÉÃeïUÀ¼À(¸ÀªÀÄxÀð

UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ) C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ vÀªÀÄä PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÁV ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄÄAZÀÆtÂ ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À£ÀÄß ÀÄzsÁj¸À®Ä gÉÊvÀjUÉ C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 100 UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• J®è f ÉèUÀ¼À°è §ÈºÀvï ¸ËgÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : ªÉÄUÁ ¸ÉÆÃ¯Ágï ¥ÁPïðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ UÁæ«ÄÃt ªÀÄlÖzÀ°è ¸ËgÀ±ÀQÛ GvÁàzÀ£É £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ªÀµÀð«rÃ ¥Àæw ¢£À PÀ¤µÀ× 10 UÀAmÉUÀ¼À §zÀÝvÉAiÀÄ «zÀÄåvÀÛ£ÀÄß gÉÊvÀjUÉ ¥ÀÆgÉÊ¸À®Ä ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 5 f ÉèUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• UÀÄwÛUÉ PÀÈ¶UÉ GvÉÛÃd£À ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ( ÀÄªÀiÁgÀÄ 20 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ) ¸ÁUÀÄªÀ½ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀÄ«PÉ ºÁUÀÆ ºÉÆ¸À sÀÆ UÀÄwÛUÉ ¤Ãw eÁj: ªÁå¥ÀPÀ ¥Á¼ÀÄ sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ

103

««zsÀ PÁgÀtUÀ½UÁV C£ÀÄvÁàzÀPÀvÉAiÀiÁV G½¢ªÉ. ÀÆPÀÛ ¤Ãw G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ, gÁdåzÀ PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ, C®èzÉÃ vÀªÀÄä PÀÈ¶ ªÀgÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÈ¢Ý¹PÉÆ¼Àî®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 3 ®PÀë ºÀPÉÖÃgïUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À J®è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀPÉÌ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ªÀÄlÖzÀ°è KPÀ UÀªÁQë ªÀåªÀ ÉÜ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄvÀÛ UÀªÀÄ£ÀºÀj¸ÀÄ«PÉ : EzÀÄ MAzÉÃ ÀÆj£À Cr ¸ÀPÁðgÀzÀ J®è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä PÀÈ¶PÀjUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ C£ÀUÀvÀå ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ««zsÀ PÀZÉÃjUÀ½UÉ sÉÃn ¤ÃqÀ®Ä ªÀå¬Ä ÀÄªÀ PÁ®ªÀ£ÀÄß vÀ¦à ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ J®è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ÀÄ® sÀªÁV ¥Àj«ÃQë À®Ä ¸ÀºÀ EzÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : 1,000 UÁæ.¥ÀA.UÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀ£ÀßqÀzÀ°è PÀÈ¶ gÉÃrAiÉÆÃ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ n« ªÁ»¤ ¸ÁÜ¥À£É : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÉÆ ÉÊ¯ï Då¥ï ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶PÀjUÉ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ ÁUÀÄwÛzÉ. J®è É¼ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ zÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw É¼ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÉÃ±À ªÁå¦ÛUÁV ¸ÀA¥ÀÆtð vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆ ÉÊ¯ï Då¥ïUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ MzÀV¸À§ºÀÄzÁVzÉ. E£ÀÄß PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ §zÀÞªÁzÀ «±ÉÃµÀ PÀ£ÀßqÀ n« ZÁ£É ï, PÀÈ¶AiÀÄ J®è CA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ªÉÄÃ®ÝeÉðUÉÃj¹PÉÆ¼Àî®Ä gÉÊvÀjUÉ ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

• PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢Ý D£ï ÉÊ£ï Då¥ïUÁV L¹n G¥ÀPÀæªÀÄ : GzÉÝÃ²vÀ PÀÈ¶ D£ï ÉÊ£ï Då¥ï, J®è É¼ÉUÀ¼À PÀÄjvÀ GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖªÀgÉUÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À®Ä À®ºÁ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦ ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉÃ, vÀªÀÄä PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À ÉèÃ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß

« ÉÃªÁj ªÀiÁqÀ®Ä ÀºÀ £ÉgÀªÀUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÉAiÉÄÃ ¸ÀPÁ®zÀ°è PÀÈ¶ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

• gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ, PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ-¥sÉÊ ÀA¥ÀPÀðPÁÌV UÁæ«ÄÃt ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Ý ÀÄzsÁgÀuÉ : UÁæªÀÄ gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ, PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EAxÀ gÀ ÉÛUÀ¼À°è ªÉÊ_¥sÉÊ

¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀAxÀ UÁæ«ÄÃt ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Þ ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ÀÄ® sÀªÁV ¸ÁV À®Ä ºÁUÀÆ À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀéjvÀªÁV vÀ®Ä¦¸À®Ä

PÀÈ¶PÀjUÉ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ . UÀÄj : UÁæ«ÄÃt gÀ ÉÛUÀ½UÉ 30 Q.«ÄÃ. ÉÃ¥ÀðqÉ/ªÀµÀðPÉÌ

• PÀÈ¶ zÁR É¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀ ÁÛªÉÃdÄUÀ¼À rfl°ÃPÀgÀt : PÀÈ¶ zÁR¯É¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀ ÁÛªÉÃdÄUÀ¼À rfl°ÃPÀgÀt, ÀPÁ®zÀ°è É¼É ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À Cr ªÉÊeÁÕ¤PÀ E¼ÀÄªÀj CAzÁdÄ C¼ÀªÀrPÉAiÀÄÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ vÀ®Ä¥ÀÄªÀ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßzÀ ªÀÄÄAa£À CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä ÀºÀPÁj. EzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÀÄ¹vÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É ÉUÀ¼À E½PÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ PÀÈ¶PÀjUÉ C£ÀÄPÀÆ® PÀ°à ÀÄvÀÛzÉ.

• vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ©Ãd ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÃªÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É : vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ªÉÊeÁÕ¤PÀ ©ÃdUÀ¼À ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁ®zÀ°è UÀÄtªÀÄlÖzÀ ©ÃdUÀ¼ÀÄ ® sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ°è ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ IÄvÀÄ«£À°è gÉÊvÀgÀÄ ªÀiÁqÀ ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄðUÀ½AzÀ «ªÀÄÄRgÁUÀzÀAvÉ

ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ jÃw, §gÀUÁ® ªÀµÀðUÀ¼À ªÉÃ¼É ªÉÄÃªÀÅ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃV¸À®Ä ¥Àæw vÁ®ÆèQUÀÆ ªÉÄÃªÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå.


104

• C¼ÀªÀrvÀ ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ËgÀ±ÀQÛ ÉA§°vÀ ªÀiÁgÁl vÀ¼ÀÄî UÁrUÀ¼ÀÄ : ²ÃWÀæ PÉqÀÄªÀ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÁÌV ÀtÚ ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj ÀÄvÁÛgÉ. ¸ËgÀ±ÀQÛ ÉA§°vÀ ªÀiÁgÁl UÁrUÀ¼ÀÄ, EAxÀ vÀ¼ÀÄîUÁrUÀ¼ÉÆA¢UÉ EgÀÄªÀ C¼ÀªÀrvÀ ¸ËgÀ ±ÀQÛ ÉA§°vÀ WÀlPÀUÀ¼À°è ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß PÉqÀzÀAvÉ ¢ÃWÀðPÁ® ±ÉÃRj¹qÀ®Ä

£ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. UÀÄj : 5,000 UÁrUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

• UÁæ«ÄÃt vÀAvÀædÕgÀ vÀgÀ ÉÃw ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ²Ã®vÁ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ §®ªÀzsÀð£É: EzÀÄ UÁæªÀÄ DzsÀjvÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À°è UÁæ«ÄÃt AiÀÄÄªÀPÀjUÉ PË±À®å C©üªÀÈ¢Ý CUÀvÀåvÉUÉ ¸ÀºÀPÁj.

UÀÄj : 100 PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ/ªÀµÀðPÉÌ

4.8.12. ÀÄgÀQëvÀ §¯ÉUÀ¼ÀÄ

• ºÉÆAzÁtÂPÉ ¥ÁªÀw ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÉÆA¢UÉ É¼É «ªÉÄ Cr J®è É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥Àr¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉ AiÉÆÃd£É eÁj : ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ É¼É «ªÉÄAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ 24 É¼ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦¸ÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ .PÀÈ¶PÀjUÉ UÉÆAzÀ®PÁj ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. gÉÊvÀ ÉßÃ»

¥ÁªÀw AiÉÆÃd£ÉAiÉÆA¢UÉ PÀ¤µÀ× 40 ¨É¼ÉUÀ½UÉ F «ªÉÄ ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀgÉ, gÉÊvÁ¦ ªÀUÀðPÉÌ GvÀÛªÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ sÀzÀævÉ MzÀV À®Ä ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄj : Mt sÀÆ«Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ±ÉÃ.40gÀµÀÄÖ vÀ®Ä¥ÀÄ«PÉ

• C©üªÀÈ¢Ý, ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ±ÉÃ.3gÀ §rØzÀgÀzÀ°è J®è PÀÈ¶PÀjUÉ PÀÈ¶ ¸Á® MzÀV ÀÄ«PÉ : gÁdåzÀ°è PÀÈ¶ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ®Ä ±ÉÃ.3gÀ §rØzÀgÀzÀ°è J®è PÀÈ¶PÀjUÉ ¸Á® ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. EAxÀ ¸Á® ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ¨É¼É GvÁàzÀ£É, PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢Ý, ÀA ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀiÁð©üªÀÈ¢Ý ÉÃ¥ÀðqÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ ÉÃPÀÄ.

UÀÄj : ºÉZÀÄÑªÀj 10 ®PÀë PÀÈ¶PÀgÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄ«PÉ/ªÀµÀðPÉÌ

C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼ÀÄ C£ÀÄ§AzsÀ 1 : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ E¼ÀÄªÀj CAvÀgÀUÀ¼ÀÄ[21]

PÀæ. ÀA. É¼É ÀgÁ¸Àj E¼ÀÄªÀj E¼ÀÄªÀj ¸ÁªÀÄxÀåð CAvÀgÀ(±ÉÃ.)

PÀÈ¶ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ (PÉf/ºÉ)

CQÌ 3338 6940 -108

eÉÆÃ¼À 3286 5900 -80

gÁV 1972 3800 -93

ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼À 1122 1600 -43

§eÁæ( ÀeÉÓ) 1096 1825 -67

PÉA¥ÀÄPÁ¼ÀÄ 965 1650 -71

±ÉÃAUÁ 896 2000 -123

105

¸ÉÆÃAiÀiÁ 1311 2500 -91

ºÀwÛ 458 1350 -195

PÀ§Äâ* 98 180 -84

¥ÀæªÀÄÄR vÉÆÃlUÁjPÉ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ l£ïUÀ¼ÀÄ/ºÉ

1. ªÀiÁ«£ÀºÀtÄÚ 9.69 12.59 -30

2. Á¼ÉºÀtÄÚ 24.74 35.87 -45

3. zÁæQë 19.22 24.98 -30

4. zÁ½A É 11.59 15.56 -34

5. À¥ÉÆÃl 11.90 16.66 -40

6. ¥À¥Áà¬Ä 70.16 84.89 -21

7. mÉÆªÉÆmÉÆ 31.37 45.49 -45

8. D®ÆUÀqÉØ 13.56 17.63 -30

9. §zÀ£ÉPÁ¬Ä 25.56 30.73 -20

10. FgÀÄ½î 17.05 24.72 -45

11. ºÀ.ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä 14.54 19.77 -36

12. PÉÆÃ¸ÀÄ É¼ÉUÀ¼ÀÄ 19.32 30.91 -60

13. PÁågÉmï 18.18 21.99 -21

14. zÀ. ªÉÄtÂ¹£ÀPÁ¬Ä 14.39 23.45 -63

15. vÉAV£ÀPÁ¬Ä 9000** 12000** -33

16. CrPÉ 1.56 2.26 -45

17. UÉÆÃqÀA© 1.53 2.22 -45 *: l£ïUÀ¼ÀÄ/ºÉ,, **: PÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ/ºÉ 21.PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÀA¥ÀPÀð E¼ÀÄªÀj CAvÀgÀ-PÉJ¸ïrJ 2010, PÉJ¸ïrJZï..

106

C£ÀÄ§AzsÀ II:II:II:II: GvÀÛªÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è (2007-08, 2010-11 ªÀÄvÀÄÛ 2013-14) ¥ÀæzÉÃ±À, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj/ªÀÄ¼ÉAiÀiÁ²ævÀ ¹ÜwUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼ÀÄ[22] AiÀÄÆ¤mï : ¥ÀæzÉÃ±À-®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è, GvÁàzÀ£É-®PÀë l£ïUÀ¼À°è(ºÀwÛ-®PÀë ÉÃ¯ïUÀ¼À°è), E¼ÀÄªÀj-PÉf/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è(PÀ§Äâ E¼ÀÄªÀj-l£ï/ºÉPÉÖÃgïUÀ¼À°è)

PÀæ. ÀA.

É¼É ¥ÀæzÉÃ±À GvÁàzÀ£É E¼ÀÄªÀj

¤Ã. ±ÉÃ. ªÀÄ.D. ±ÉÃ. MlÄÖ ¤Ã. ±ÉÃ. ªÀÄ.D. ±ÉÃ. MlÄÖ ¤Ã. ªÀÄ.D. PoolPoolPoolPool

edededed

1 CQÌ 10.78 75 3.54 25 14.32 34.13 81 7.84 19 41.97 3338 2341 3091 2 eÉÆÃ¼À 1.25 10 11.18 90 12.43 2.27 16 11.70 84 13.97 1887 1098 1177 3 gÁV 0.40 5 7.29 95 7.69 0.92 7 12.65 93 13.56 2439 1827 1859 4 ªÉÄPÉÌ eÉÆÃ¼À 4.83 38 7.80 62 12.63 17.29 43 22.54 57 39.83 3766 3029 3311 5 §eÁæ(¸ÀeÉÓ) 0.38 11 3.03 89 3.41 0.44 14 2.63 86 3.07 1252 934 969 6 UÉÆÃ¢ü 1.35 55 1.12 45 2.46 1.92 72 0.74 28 2.66 1495 714 1137 7 JA.£ÀªÀuÉUÀ¼ÀÄ 0.00 0 0.28 100 0.28 0.00 0 0.14 100 0.14 0 537 537

zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ/¨É¼ÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ 18.98 36 34.24 64 53.23 56.97 49 58.24 51 115.22 3159 1790 2282 1 vÉÆUÀj 0.00 0 7.99 100 7.99 0.00 0 5.76 100 5.76 0 760 760 2 PÀqÀ ÉPÁ¼ÀÄ 1.17 14 7.14 86 8.30 0.92 17 4.66 83 5.58 829 678 700 3 ºÀÄgÀÄ½PÁ¼ÀÄ 0.00 0 2.06 100 2.06 0.00 0 1.10 100 1.10 0 562 562 4 G¢Ý£ÀPÁ¼ÀÄ 0.00 0 1.31 100 1.31 0.00 0 0.56 100 0.56 0 454 454 5 ºÉ ÀgÀÄPÁ¼ÀÄ 0.00 0 4.17 100 4.17 0.00 0 1.03 100 1.03 0 262 262 6 ºÀ®¸ÀAzÉ 0.00 0 0.86 100 0.86 0.00 0 0.39 100 0.39 0 480 480 7 EvÀgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 0.00 0 0.12 100 0.12 0.00 0 0.03 100 0.03 0 286 286 8 CªÀgÉ 0.00 0 0.77 100 0.77 0.00 0 0.68 100 0.68 0 938 938

MlÄÖ É¼ÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ 1.17 5 24.41 95 25.58 0.92 6 14.22 94 15.14 832 613 624 MlÄÖ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 20.15 26 58.66 74 78.81 57.90 44 72.46 56 130.36 3024 1300 1742

107

PÀæ.¸ÀA. É¼É ¥ÀæzÉÃ±À GvÁàzÀ£É

¤Ã. ±ÉÃ. ªÀÄ.D. ±ÉÃ. MlÄÖ ¤Ã. ±ÉÃ. ªÀÄ.D. ±ÉÃ. MlÄÖ Pooled

1 ±ÉÃAUÁ 2.11 26 5.93 74 8.04 1.97 32 4.21 68 6.17 981 753 815 2 J¼ÀÄî 0.00 0 0.72 100 0.72 0.00 0 0.40 100 0.40 0 676 676 3 ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw 1.39 22 4.78 78 6.17 1.21 39 1.88 61 3.09 927 420 537 4 ºÀgÀ¼É 0.00 0 0.18 100 0.18 0.00 0 0.14 100 0.14 0 851 851 5 ºÀÄZÉÑ¼ÀÄî 0.00 0 0.24 100 0.24 0.00 0 0.08 100 0.08 0 315 342 6 ¸Á¹ªÉ 0.00 0 0.04 100 0.04 0.00 0 0.01 100 0.01 0 306 306

7 ¸ÉÆÃAiÀiÁ 0.00 0 1.67 100 1.67 0.00 0 1.71 100 1.71 0 1032 1032 8 PÀÄ¸ÀA É 0.01 1.1 0.56 99 0.56 0.01 1 0.47 99 0.47 1147 881 884 9 £ÁgÀUÀ É 0.00 0 0.10 100 0.10 0.00 0 0.04 100 0.04 0 359 359

MlÄÖ vÉÊ®©ÃdUÀ¼ÀÄ 3.50 20 14.21 80 17.72 3.19 26 8.93 74 12.11 957 661 833 ºÀwÛ 1.23 23 4.14 77 5.37 4.08 35 7.75 65 11.83 596 328 382 PÀ§Äâ * 3.84 100 0.00 0 3.84 358.15 100 0.00 0 358.15 96 0 96 PÀ§Äâ(¦) 2.10 100 0.00 0 2.10 vÀA¨ÁPÀÄ 0.00 0 1.16 100 1.16 0.00 0 0.91 100 0.91 0 815 815 MlÄÖ 30.83 28 78.17 72 109.00 22. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À rE ªÀÄvÀÄÛ J¸ï£À 2007-08, 2010-11 ªÀÄvÀÄÛ 2013-14gÀ ªÀµÀðPÁÌV PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄÄRå ¨É¼ÉUÀ¼À ÀA¥ÀÆtð ¥ÀjµÀÌøvÀ CAzÁdÄ

108

C£ÀÄ§AzsÀ 3 – 2025gÀ°è PÀÈ¶ PÉëÃvÀæzÀ°è: «¹ÛÃtð, GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ UÀÄjUÀ¼ÀÄ [«¹ÛÃtð ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è; GvÁàzÀ£É: ®PÀë l£ïUÀ¼À°è (ºÀwÛ: ®PÀë ¦ArUÀ¼À°è); E¼ÀÄªÀj: Q ÉÆÃ/ºÉ

(PÀ§Äâ: l£ï/ºÉ) PÀæ. ÀA. ¨É¼É «¹ÛÃtð GvÁàzÀ£É E¼ÀÄªÀj 1 ¨sÀvÀÛ 10.27 40.36 3930 2 eÉÆÃ¼À 9.02 14.79 1640 3 gÁV 5.85 15.77 2495 4 UÉÆÃ«£À eÉÆÃ¼À 13.94 54.73 3926 5 ¨ÁdgÁ 1.75 2.91 1663 6 UÉÆÃ¢ü 1.53 2.85 1865 7 ¥ÀæzsÁ£À DºÁgÀzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 0.35 0.20 571 MlÄÖ KPÀzÀ¼À zÀªÀ À-zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 42.71 135.97 3183 1 vÉÆUÀj ÉÃ¼É 10.36 10.02 967 2 PÀqÀ ÉÃ ÉÃ¼É 12.35 10.25 830 3 ºÀÄgÀ½ PÁ¼ÀÄ 1.92 1.03 536 4 G¢Ý£À ¨ÉÃ¼É 0.94 0.63 670 5 ºÉ ÀgÀÄ PÁ¼ÀÄ 4.09 1.97 482 6 PË ¦Ã 1.12 0.51 455 7 EvÀgÉ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 0.05 0.02 400 8 CªÀgÉ 0.87 0.84 965 MlÄÖ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 31.70 25.27 797

MlÄÖ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 74.41 161.24 2167

109

C£ÀÄ§AzsÀ 4 – PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÀæzsÁ£À PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À ºÁ° ¹Üw («¹ÛÃtð; GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj) ªÀÄvÀÄÛ 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¸Á¢ü À¨ÉÃQgÀÄªÀ UÀÄj.

PÀæ. ÀA. É¼É ªÀÄÆ® ªÀµÀð 2014-15 (ªÁ ÀÛªÀUÀ¼ÀÄ)[23]

UÀÄj 2025

«¹ÛÃtð

GvÁàzÀ£É E¼ÀÄªÀj «¹ÛÃtð

GvÁàzÀ£É E¼ÀÄªÀj

1 KPÀzÀ¼À zÀªÀ À-zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

48.73 112.32 2426 42.71 135.97 3183

2 ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ 23.20 13.90 631 31.70 25.27 797

MlÄÖ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

71.93 126.22 1847 74.41 161.24

2167

3 JuÉÚ ©ÃdUÀ¼ÀÄ 13.73 9.59 735 14.04 10.59 754 4 ºÀwÛ 8.75 23.12 2.78 12.75 41.58 3.26 5 PÀ§Äâ 4.80 438.38 91.3 5.98 574.63 96.1 6 vÀA¨ÁPÀÄ 0.94 0.67 754 0.82 0.87 1060

23. DE and S, Bengaluru

C£ÀÄ§AzsÀ 5 - 2025 ªÀµÀðPÉÌ PÀ£ÁðlPÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ¨É¼ÉUÀ¼À°è ¸Á¢ü À ÉÃPÁzÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ («¹ÛÃtð ®PÀë ºÉ. UÀ¼À°è; GvÁàzÀ£É: ®PÀë l£ïUÀ¼À°è)

PÀæ. ÀA. É¼É ªÀÄÆ® ªÀµÀð 2014-15 (ªÁ¸ÀÛªÀUÀ¼ÀÄ)[24]

¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀÄjUÀ¼ÀÄ

«¹ÛÃtð GvÁàzÀ£É «¹ÛÃtð GvÁàzÀ£É

1 ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ 4.03 66.48 5.27 98.50 2 vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ 4.82 83.45 6.15 124.60

3 ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ 2.11 7.28 2.60 9.10

4 vÉÆÃlzÀ É¼ÉUÀ¼ÀÄ 9.05 5.68 10.46 7.24 5 ºÀÆªÀÅUÀ¼ÀÄ 0.32 2.32 0.39 4.03 6 OµÀ¢üÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄUÀAzsÀ ¸À ÀåUÀ¼ÀÄ 0.02 0.24 0.05 0.30 MlÄÖ 20.35 165.45 24.92 243.77

24. KSDH, Bengaluru

110

C£ÀÄ§AzsÀ 6: 2025 ªÀµÀðPÉÌ PÀ£ÁðlPÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¸Á¢ü À ÉÃPÁzÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ

PÀæ. ¸ÀA.

GvÁàzÀ£É «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ® ªÀµÀð 2014-15 (ªÁ ÀÛªÀUÀ¼ÀÄ)[25]

UÀÄjUÀ¼ÀÄ 2025

ºÉZÀÑ¼À (±ÉÃ)

1. ºÁ®Ä (¸Á«gÀ l£ï UÀ¼À°è)

5657 10833 91.8

2. ªÉÆmÉÖ (®PÀëUÀ¼À°è) 36562 84000 130 3. ªÀiÁA¸À (l£ïUÀ¼À°è). 181312 334182 84.31 4. GuÉÚ (l£ïUÀ¼À°è) 8822 11566 31.10

25: PÀ.¸À. DyðPÀ ¸À«ÄÃPÉë 2016-17

C£ÀÄ§AzsÀ 7: 2025 ªÀµÀðPÉÌ PÀ£ÁðlPÀ «ÄÃ£ÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¸Á¢ü À¨ÉÃPÁzÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ

(ªÉÄnæPï l£ïUÀ¼À°è)

PÀæ. ¸ÀA.

GvÁàzÀ£É «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ® ªÀµÀð

2014-15 [26]

UÀÄjUÀ¼ÀÄ 2025

ºÉZÀÑ¼À (±ÉÃ)

1. PÀqÀ® «ÄÃ£ÀÄ 389822 410000 5.18 2. M¼À£Ár£À°è «ÄÃ£ÀÄ »rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ 223419 300000 34.27 3. MlÄÖ 613242 710000 15.78

26: PÀ£ÁðlPÀzÀvÀÛ MAzÀÄ «ÄAZÀÄ£ÉÆÃl, 2015-16, PÀ.¸À.

C£ÀÄ§AzsÀ 8: 2025 ªÀµÀðPÉÌ PÀ£ÁðlPÀ gÉÃµÉäAiÀÄ°è ¸Á¢ü À¨ÉÃPÁzÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ

ªÀµÀð «¹ÛÃtð

(ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è) gÉÃµÉäUÀÆqÀÄ GvÁàzÀ£É

(l£ï UÀ¼À°è) ªÀÄÆ® ªÀµÀð 2014-15 [27] 91492 68381 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 110000 105000 2014-15PÉÌ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ 2025gÀ°è ºÉZÀÑ¼À (±ÉÃ)

20.2 53.6

27: PÀ£ÁðlPÀzÀvÀÛ MAzÀÄ «ÄAZÀÄ£ÉÆÃl, 2015-16, PÀ. À.

111

C£ÀÄ§AzsÀ 9: 2025 ªÀµÀðPÉÌ PÀ£ÁðlPÀ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸Á¢ü¸À ÉÃPÁzÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ («¹ÛÃtð ®PÀë ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è)

ªÀµÀð «¹ÛÃtð ÀAavÀ MlÄÖ «¹ÛÃtð

ªÀÄÆ® ªÀµÀð 2014-15 2.22 65.49 2025gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 30.62 96.11

C£ÀÄ§AzsÀ 10: 2001 – 2015 CªÀ¢üAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ «©ü£Àß f ÉèUÀ¼À°è §gÀUÁ® GAmÁVzÀÝgÀ ÀgÁ¸Àj DªÀvÀð£À[28]

f ÉèAiÀÄ ºÉ ÀgÀÄ 2001-05 2006-10 2011-15 2001-2015

ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ 2/5 (40) 2.25/5 (45) 2.5/5(50) 6.5/15 (43)

ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ

2.25/5 (45) 2/5(40) 3/5(60) 7.25/15(48)

gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ 2/5 (40) 2/5(40) 3.75/5(75) 7.75/15(52)

PÉÆÃ¯ÁgÀ 2/5 (40) 2.2/5(44) 4.8/5(96) 9/15(60)

aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ 2.5/5 (50) 2.17/5(43.4) 5/5(100) 9.67/15(64)

vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ 2.3/5 (46) 1.6/5(32) 4.4/5(88) 8.4/15(56)

avÀæzÀÄUÀð 2.3/5 (46) 1.6/5(32) 4.4/5(88) 8.4/15(56)

zÁªÀtUÉgÉ 3/5 (60) 1.5/5(30) 3/5(60) 7.5/15(50)

ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ 2.75/5(55) 1.75/5(35) 3.75/5(75) 8.25/15(55)

ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ 2.43/5 (49) 1.43/5(29) 3/5(60) 6.86/15(46)

ªÀÄAqÀå 2.14/5(43) 2/5(40) 4/5(80) 8.14/15(54)

É¼Áîj 2.57/5(51) 2.86/5(57) 4/5(80) 9.43/15(63)

PÉÆ¥Àà¼À 2.3/5(46) 1.6/5(32) 4.4/5(88) 8.4/15(56)

gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ 2.8/5(56) 3/5(60) 4/5(80) 9.8/15(65)

PÀ®§ÄVð 3/5(60) 3/5(60) 4/5(80) 10/15(67)

AiÀiÁzÀVj 3/5 (60) 3/5(60) 4/5(80) 10/15(67)

©ÃzÀgï 3/5(60) 3/5(60) 4.2/5(84) 10.2/15(68)

É¼ÀUÁ« 3/5(60) 1.9/5(38) 3.6/5(72) 8.5/15(57)

¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ 2.83/5(56.6) 2.7/5(54) 4/5(80) 9.5/15(63) «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ 3/5(60) 3/5(60) 4/5(80) 10/15(67)

112

UÀªÀÄ¤¹: DªÀgÀtUÀ¼À M¼ÀVgÀÄªÀ ÀASÉåUÀ¼ÀÄ §gÀ¢AzÀ ¦ÃrvÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀgÁ Àj ±ÉÃPÀqÁ ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ.

28: KSNDMC, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¯ÉÃRPÀjUÉ EªÉÄÃ¯ï ÀAzÉÃ±À, É¥ÉÖA§gï 2017.

C£ÀÄ§AzsÀ 11: 2017-18 ¸Á°£À ªÀÄÄAUÁgÀÄ É¼ÉUÀ½UÉ PÀ¤µÀ× ¨ÉA§® É¯ÉUÀ¼ÀÄ ((((MSPMSPMSPMSP)))) ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃ£À¸ï (vÀ¯Á QéAl¯ïUÉ gÀÆ.UÀ¼ÀÄ)

¸ÁªÀÄVæ ªÀUÀð

2017-18 ªÀµÀð JAJ¸ï¦ ÉÆÃ£À¸ï MlÄÖ =

ÉÆÃ£À¸ï + JAJ¸ï¦

sÀvÀÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå 1550 - 1550 J UÉæÃqï 1590 - 1590

eÉÆÃ¼À «Ä±Àæ 1700 - 1700

ªÀÄ¯ÁÝAr 1725 - 1725 ¨ÁdgÁ - 1425 - 1425 UÉÆÃ«£À eÉÆÃ¼À

- 1425 - 1425

gÁV - 1900 - 1900 vÉÆUÀj (¥ÁjªÁ¼À §mÁtÂ)

- 5250 200 5450

UÀzÀUÀ 3/5 (60) 2.4/5(48) 4/5(80) 9.4/15(63) ºÁªÉÃj 3.43/5(68.6) 1.2/5 (22.8) 3.86/5(77.2) 8.43/15(56) zsÁgÀªÁqÀ 3.6/5(72) 1.4/5(28) 3.8/5(76) 8.8/15(59) ²ªÀªÉÆUÀÎ 2.71/5(54) 0.29/5(5.8) 1.29/5(25.8) 4.29/15(29) ºÁ À£À 2.5/5(50) 0.88/5(17.6) 3.88/5(77.6) 7.25/15(48) aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ 2.57/5(51) 0.43/5(9) 1.29/5(26) 4.29/15(29) PÉÆqÀUÀÄ 2/5(40) ±ÀÆ£Àå 1.67/5(33) 3.67/15(24) zÀ. PÀ£ÀßqÀ ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå GqÀÄ¦ ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå ±ÀÆ£Àå G. PÀ£ÀßqÀ. 1.45/5(29) ±ÀÆ£Àå 1.18/5(23.6) 2.6/15(17) §gÀ ¦ÃrvÀ vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À MlÄÖ ÀgÁ Àj ÀASÉå

87 (49) 60(34) 115(66) 87(50)

113

ºÉ ÀgÀÄ ¨ÉÃ¼É - 5375 200 5575 GzÀÄÝ - 5200 200 5400 ¹¥Éà À»vÀ PÀqÀ ÉÃPÁ¬Ä

- 4250 200 4450

¸ÉÆÃAiÀiÁ PÁ¼ÀÄ

- 2850 200 3050

¸ÀÆgÀåPÁAw ©ÃdUÀ¼ÀÄ

- 4000 100 4100

J¼ÀÄî - 5200 100 5300 GZÉÑ¼ÀÄî - 3950 100 4050

ºÀwÛ

ªÀÄzsÀåªÀÄ J¼É [J¼ÉAiÀÄ GzÀÝ («Ä«ÄÃ) 24.5-25.5 ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊPÉÆæÃ£ÉÃgï ªÀiË®å 4.3-5.1]

4020 - 4020

GzÀÝ£É J¼É [J¼ÉAiÀÄ GzÀÝ («Ä«ÄÃ) 29.5-30.5

ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊPÉÆæÃ£ÉÃgï ªÀiË®å 3.5-

4.3]

4320 - 4320

UÉÆÃ¢ü vÀÈ¦ÛPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

1735 - 1735

¨Á°ð vÀÈ¦ÛPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

1410 - 1410

PÀqÀ É vÀÈ¦ÛPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

4250 150 4400

CªÀgÉ eÁw PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ

vÀÈ¦ÛPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

4150 100 4250

Rapeseed /¸Á¹ªÉ

vÀÈ¦ÛPÀgÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

3900 100 4000

PÀÄ¸ÀÄA É vÀÈ¦ÛPÀgÀ 4000 100 4100

114

VqÀ ¸ÀgÁ¸Àj UÀÄtªÀÄlÖ

PÉÆ§âj («Ä°èUÉ)

- 6500 - 6500

PÉÆ§âj (GAqÉ)

- 6785 - 6785

¸ÀÄ°zÀ vÉAV£ÀPÁ¬Ä

- 1760 - 1760

¸Ét§Ä - 3500 - 3500 PÀ§Äâ - 255 - 255

29: 2017-18 ¸Á°UÁV PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ PÀ Áåt ÀaªÁ®AiÀÄzÀ C¢ü¸ÀÆZÀ£É

115

C£ÀÄ§AzsÀ 12: PÀ£ÁðlPÀzÀ°è f¯ÁèªÁgÀÄ PÀÈ¶ »qÀÄªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÁgÁåZÀgÀuÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtð (ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À°è) [30]

PÀæ. ¸ÀA. f¯Éè Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ CgÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ ¨sÁj gÉÊvÀgÀÄ MlÄÖ

ÀA. «¹ÛÃtð ÀA. «¹ÛÃtð ¸ÀA. «¹ÛÃtð ¸ÀA. «¹ÛÃtð ¸ÀA. «¹ÛÃtð ¸ÀA. «¹ÛÃtð

1 ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ 69742 40351 75345 109374 54041 146968 25395 145501 3208 44922 227731 487116

2 §¼Áîj 105046 58679 82809 118364 56559 153173 26756 152633 3965 54678 275135 537526

3 ¨É¼ÀUÁ« 215525 123462 156810 222975 104873 284241 47736 271490 5991 90121 530935 992289

4 ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ 130770 50653 31102 42602 13096 34453 3580 19580 319 4746 178867 152033

5 ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ 56150 22220 14435 19950 7029 18813 2775 14957 226 3405 80615 79344

6 ©ÃzÀgï 80616 44813 96617 136829 54252 143285 17401 98904 2099 27945 250985 451775

7 ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ 134251 59542 52943 74113 20240 52683 4436 23786 326 5017 212196 215142

8 aPÀÌ§¼Áî¥ÀÄgÀ 140975 60423 45637 62820 20395 53847 6676 37051 779 12215 214462 226357

9 aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ 128613 61160 56022 77115 27051 71198 9837 55471 1954 48433 223477 313376

10 avÀæzÀÄUÀð 109177 59138 90370 127587 60063 158777 26795 152834 4172 62441 290577 560777

11 zÀ. PÀ£ÀßqÀ 153155 58357 37460 50800 13621 35959 4340 24220 521 9080 209097 178415

12 zÁªÀtUÉgÉ 135246 69322 84521 117138 45905 121683 15541 85639 1464 19904 282677 413686

13 zsÁgÀªÁqÀ 36383 21675 49355 71641 35123 96310 19399 113256 2965 40096 143225 342978

14 UÀzÀUÀ 35514 21316 60153 87828 43614 118666 21237 122518 2948 39936 163466 390266

15 ºÁ¸À£À 285669 146209 102151 140715 36892 96712 9744 53812 1225 26052 435681 463500

16 ºÁªÉÃj 78001 42777 80346 114388 43907 117015 14539 81390 1558 21348 218351 376918

17 PÀ®§ÄVð 81912 50690 147493 216606 111563 300728 47329 272051 7200 97462 395497 937537

18 PÉÆqÀUÀÄ 28272 14066 17017 23872 13501 36892 7832 45380 2259 47651 68881 167862

19 PÉÆÃ¯ÁgÀ 159140 67350 49321 67975 21712 57598 6162 33844 520 7156 236855 233923

116

20 PÉÆ¥Àà¼À 66901 38113 75113 106893 53588 143896 20272 114646 2228 29901 218102 433448

21 ªÀÄAqÀå 299197 138126 69130 90335 23626 59280 3645 18664 168 3026 395766 309432

22 ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ 260109 125363 86446 118014 32181 82984 6518 34535 472 7635 385726 368530

23 gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ 101422 58167 111859 160078 78519 212769 35765 205342 4468 59430 332033 695787

24 gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ 209458 77494 41191 56293 16413 42450 4111 22366 275 3963 271448 202566

25 ²ªÀªÉÆUÀÎ 125128 63754 55708 76742 24299 64286 7947 44059 926 13457 214008 262298

26 vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ 197263 108983 113436 159940 71070 192433 29132 163534 3527 51499 414428 676388

27 G. PÀ£ÀßqÀ 143624 44165 30964 42666 13756 36620 4208 22935 270 3580 192822 149966

28 GqÀÄ¦ 158750 51551 25316 34886 11856 31783 4113 22952 450 8445 200485 149617

29 «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ 51150 32900 119792 176792 105009 283835 57398 336421 8854 120384 342203 950332

30 AiÀiÁzÀVj 71675 40126 79346 114671 53075 143701 20126 113915 2236 29859 226458 442272 gÁdå 3848834 1850946 2138208 3020002 1266829 3393036 510745 2903687 67573 993786 7832189 12161457 ¸ÀgÁ¸Àj »qÀÄªÀ½ C¼ÀvÉ

0.48

1.41

2.68

5.69

14.71

1.55

»qÀÄªÀ½ C¼ÀvÉ: Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ: < 1 ºÉPÉÖÃgÀÄ / ¸ÀtÚ gÉÊvÀgÀÄ: 1-2 ºÉ. / CgÉ-ªÀÄzsÀåªÀÄ gÉÊvÀgÀÄ: 2-4 ºÉ. / zÉÆqÀØ gÉÊvÀgÀÄ: 10 ºÉ ªÀÄvÀÄÛ > 10 ºÉ. 30: PÀÈ¶ d£ÀUÀtw 2010-11 PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÁgÁåZÀgÀuÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ »qÀÄªÀ½UÀ¼À §UÉÎ ªÀgÀ¢, CxÀð±Á ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±ÀUÀ¼À ¤zÉÃð±À£Á®AiÀÄ, ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

117

C£ÀÄ§AzsÀ 13: PÀ£ÁðlPÀzÀ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ®©ü ÀÄªÀ ¤ÃgÀÄ [31]

£À¢Ã d¯Á£ÀAiÀÄ£À d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±À (ZÀzÀgÀ Q«ÄÃ)

® sÀå«gÀÄªÀ ¤ÃgÀÄ §¼À¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ/ºÀAaPÉ ¤ÃgÀÄ (nJA¹)

PÀÈµÁÚ 113271.00 969.40 921.00 PÁªÉÃj 34273.00 429.50 270.00

UÉÆÃzÁªÀjÃ 4405.00 50.00 22.37 ¥À²ÑªÀÄPÉÌ ºÀjAiÀÄÄªÀ 24250.00 2314.25 40.50

¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¯Ágï 14280.00 32.91 - MlÄÖ 190479.00 3796.06 1213.37

31: d® ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À E¯ÁSÉ – PÀ. À. (2017)

C£ÀÄ§AzsÀ 13: f¯ÁèªÁgÀÄ »vÁ ÀQÛzÁgÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹zÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ

1. ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ 60 ªÀµÀð zÁnzÀ gÉÊvÀjUÉ (¥ÀÄgÀÄµÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼É) MAzÀÄ ¦AZÀtÂ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ, DzsÁgï-¸ÀA¥ÀQðvÀ ¨ÁåAPï SÁvÉUÀ½UÉ ¦AZÀtÂAiÀÄ£ÀÄß dªÀiÁªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è QgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É

• gÉÊvÀgÀ d«ÄÃ¤UÉ ºÉÆÃV GavÀªÁV ªÀÄtÄÚ ¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ À®Ä ¸ÀAZÁj ªÁå£ïUÀ¼À K¥ÁðqÀÄ

• J®è ¥ÀæzsÁ£À d«ÄÃ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÀ¼À É¼ÉUÀ½UÉ: QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ ¸ÀªÉÃðPÀët §®UÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ; ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ; ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

• ±Á¯Á ªÀÄlÖzÀ Éè PÀÈ¶ ¸ÀA§A¢üvÀ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ PÉÆÃ¸ÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À ÉÃPÀÄ

• ¸ËgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄ EAvÀºÀ C£Ë¥ÀZÁjPÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß GvÁà¢¹ É¼ÀPÀÄ, ªÀÄ£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV §¼À ÀÄªÀÅzÀgÀ §UÉÎ ºÉaÑ£À UÀªÀÄ£À

• KPÀ UÀªÁQë ªÀåªÀ ÉÜ §UÉÎ ªÀÄÄRå UÀªÀÄ£À: UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÀÄlÖ¢AzÀ ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ J®è PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÀÆ

2. §¼Áîj

• Cw ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄAvÀºÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ. £À¢UÀ¼À eÉÆÃqÀuÉ (PÀÈµÁÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ sÀzÁæ). PÀÆrèV vÁ®ÆQ£À°è C¥Ààgï sÀzÁæ ¥ÁæeÉPïÖ£À C£ÀÄµÁ×£À; ºÀUÀj (ªÉÃzÀªÀwÃ) £À¢Ã ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ vÉÆgÉUÀ¼À UÀÄAl MvÀÄÛªÀj ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÀ¼À vÉgÀªÀÅ.

• ºÀÆvÉÆÃlUÀ¼À°è ªÀÄtÚ£ÀÄß É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄªÀ£ÁßV §¼À ÀzÀ d®PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄPÀÈ¶, JgÀqÀÆ «zsÁ£ÀUÀ¼À §¼ÀPÉ.

• ¸ÀÄzsÁjvÀ É¼É «ªÉÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ: gÉÊvÀgÀ C¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ GvÀÛªÀÄªÁV gÀQë¸À®Ä.

118

• PÀÈ¶ É¼ÉUÀ¼À ªÀÄAiÀÄÄå vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÁV ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¨É É ¤Ãw ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À PÀÈ¶UÉ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ.

• ©Ã¼ÀÄ sÀÆ«Ä C©üªÀÈ¢Þ; Mt ¨sÀÆ«Ä ÉÃ¸ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉAiÀÄ°è®èzÀ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄUÀ¼À°è CgÀtå É¼É ÀÄªÀÅzÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÀ sÀÆ«Ä ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ Cw ÀtÚ gÉÊvÀgÀ sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß KQÃPÀj¹ PÀÈ¶ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶AiÀÄ §UÉÎ D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß, ªÀÄÄAUÁuÉÌUÀ¼À£ÀÄß, vÀdÕgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄwÛvÀgÀ PÀÈ¶ ¸ÀA§A¢üvÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ gÉÃrAiÉÆÃ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»w ¹UÀÄvÀÛzÉ.

3. É¼ÀUÁ«

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ÀA§A¢¹zÀ ««zsÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ gÉÊvÀjUÉ ²PÀët ¤ÃqÀ®Ä MAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ n« ªÁ»¤AiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü À§ºÀÄzÀÄ. eÉÆvÉUÉ, vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À°è ‘DºÁgÉÆÃzÁå£À’UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼ÀÄ EzÀÝgÉ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÉÌ M½vÀÄ. ºÀt É §¼ÀPÉ ºÉZÀÄÑwÛzÉ. ºÁUÁV CzÀgÀ PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è PË±À® C©üªÀÈ¢Þ PÁgÀåPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå. EªÀÅ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄvÀÛ UÀªÀÄ£À ºÀj¬Ä À ÉÃPÀÄ. ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ® ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ÀéZÀÒ ºÁUÀÆ ¤ªÀÄð®ªÁV Ej¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæeÁÕ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• gÉÃµÉä PÀÈ¶ PÉëÃvÀæzÀ°è CvÁåzsÀÄ¤PÀ É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À §UÉÎ AiÀÄÄªÀd£ÀjUÉ vÀgÀ ÉÃvÀÄ. EzÀjAzÀ ¸ÀéAiÀÄA-GzÉÆåÃUÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛªÉ.

• UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÀÄlÖzÀ°è ‘PÀ ÀÖªÀiï ºÉÊgï À«Ãð¸ï ¸ÉAlgï’ ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀÈ¶ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

4. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ

• UÁæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è: PÉgÉUÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀPÉÌ MvÀÄÛ; PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼À jÃZÁfðAUï ªÀÄvÀÄÛ; PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃjUÉ ±Á±ÀévÀ ¥ÀjºÁgÀ.

• ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨É¼ÉUÀÆ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀ É É ¤UÀ¢; «¹ÛÃtð, É É, E¼ÀÄªÀj EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ zÀvÁÛA±À ¸ÀÈ¶Ö.

• DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀuÉUÁV ªÀÄvÀÄÛ SÁ ÀV ÀA ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DPÀ¶ð¸À®Ä FPO UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• ªÀiË®å ¸ÀgÀ¥À½ ªÀåªÀ ÉÜUÉ SÁ ÀV ¸ÀA ÉÜUÀ¼À£ÀÄß PÀgÉvÀgÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ E£ÀßµÀÄÖ ¥ÀæUÀw²Ã® ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À ¸ÀÈ¶Ö; vÉÆÃlUÁjPÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À RjÃ¢UÉ KMF ªÀiÁzÀj C£ÀÄ ÀgÀuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• ¸ÀªÀÄUÀæ PÀÈ¶ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁj ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀæªÀwð À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ HfðvÀªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á sÀzÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼À CUÀvÀå; GzÁ: «±ÉÃµÀ PÀÈ¶ DyðPÀ ªÀ®AiÀÄ(GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ)PÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ, ºÀ¹gÀÄ ¸ÉÃ£É (£ÉÆÃAzÁªÀtÂ, PÀÄ½vÀÄPÉÆ¼Àî®Ä GvÀÛªÀÄ ÀÜ¼À, ¸ÀªÀÄªÀ ÀÛç, PË±À ÁzsÁjvÀ ªÀUÀð) ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ GvÀàwÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÀ®Ä ¨Áæ÷åAqï ªÀÄ½UÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁjvÀ ¸ÀAUÀæºÀt ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ.

119

5. ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ

• ¸ÀPÁðgÀ RWH C£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄ¥Àr À ÉÃPÀÄ; ºÀ¹gÀÄ UÉÆ§âgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄtÂÚ£À DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ; ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ¥ÀjPÀgÀ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉ; jAiÀiÁAiÀÄw zÀgÀzÀ°è eÉÊ«PÀ-UÉÆ§âgÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄtÂÚ£À ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ.

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ²¸ÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ À®ÄªÁV PSFE ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½ ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¨ÁæAiÀÄègïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆmÉÖUÀ¼À GvÀàwÛ ºÉaÑ À®Ä ªÀÄ£É ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ¥Ë°Öç PÀÈ¶.

• ºÉÆ®zÀ PÉgÀUÀ¼À°è M¼À£ÁqÀ ÀAAiÀÄÄPÀÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ; PÉgÉ PÉÆ¼ÀUÀ¼À°è ºÀÆ¼ÀÄ/PÀ¼É vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.

• ZÀgÀAr ¤ÃgÀ£ÀÄß ÀA¸ÀÌj¹ PÉgÉUÀ¼À°è, PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼À°è vÀÄA©¹zÀgÉ; eÉÆvÉUÉ Cw ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀgÉ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃV À§ºÀÄzÀÄ.

6. ©ÃzÀgï

• 60 ªÀµÀð zÁnzÀ gÉÊvÀjUÉ ¦AZÀtÂ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• ªÀÄ¯É£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀAvÉ PÀÈ¶ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ªÀÄ£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðtzÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ C£ÉéÃ¶¸À ÉÃPÀÄ.

• É¼ÉzÀ É¼É £ÀµÀÖªÁUÀzÀAvÉ UÁæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ UÉÆÃqË£ï UÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ §rØ E®èzÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• f¯ÉèAiÀÄ°è ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ºÁ®Ä ÀºÀPÁj ÉÆ¸ÉÊnAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À§ºÀÄzÀÄ.

• ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ºÀ ÀÄUÀ¼À(zÉÃªÁ¤ vÀ½) vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¹ ±ÀÄzÀÞ zÉÃ²Ã ºÁ®£ÀÄß GvÁà¢¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• vÉÆUÀj ÉÃ¼ÉUÉ UÀÄ½vÉÆÃqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QvÀÄÛ £Án ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

• UÉÆÃzÁªÀjÃ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈµÁÚ £À¢UÀ¼À UÀÄAl ¥Àæw 25 Q«ÄÃ UÉÆAzÀgÀAvÉ ¸ÉÃvÀÄªÉ + CuÉPÀlÖ£ÀÄß ¤«Äð¹ £À¢UÀ¼À ¤ÃgÀ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ GvÀÛªÀÄªÁV §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

7. ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ

• GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiË®å ªÀ¢üð¸À®Ä DºÁgÀ ÀA¸ÀÌgÀt WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À®Ä ¸ÀPÁðgÀªÀÅ £ÉgÀªÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥ÀæwAiÉÆ§â gÉÊvÀ£ÀÆ vÀ£Àß sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ±ÉÃ. 10-25 £ÀÄß ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É À®Ä ©qÀ ÉÃPÀÄ; F ªÀÄgÀUÀ¼ÀÆ DzÁAiÀÄ UÀ½¹PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÁVgÀ ÉÃPÀÄ. GzÁ: ¹Ã ÉÃ, ¸À¥ÉÆÃl, ºÀÄtÂ ÉÃºÀtÄÚ, ªÀiÁªÀÅ.

• vÁ®ÆQ£À°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ, ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÉÃ¤£À G¥À-GvÀà£ÀßUÀ¼À PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ; EzÀjAzÀ gÉÊvÀ¤UÉ ºÉZÀÄÑªÀj DzÁAiÀÄ ¹UÀÄvÀÛzÉ.

• ¥ÀæwAiÉÆ§â gÉÊvÀ£ÀÆ PÀ¤µÀ× 2 eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀAvÉ ÀPÁðgÀ ¥ÉæÃj À ÉÃPÀÄ; EzÀPÁÌV §rØ E®èzÉ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ.

120

8. aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ

• gÉÊvÀgÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁVgÀÄªÀAvÉ ‘DºÁgÉÆÃzÁå£À’UÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À ÉÃPÀÄ. EzÀgÀ°è ©ÃdUÀ¼À, UÉÆ§âgÀUÀ¼À, QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À ªÀiÁgÁl; ºÀªÁªÀiÁ£À, GvÀà£Àß ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj ºÉaÑ ÀÄªÀ, ÀPÁðj ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£ÀUÀ¼À, ¸ÀAUÀæºÀt ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄÆ ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.

• UÁæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è ¸Àé ÀºÁAiÀÄ ¸ÀªÀÄÆºÀUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ; eÉÆvÉUÉ ÀPÁðgÀªÀÅ CAvÀºÀ ¸ÀªÀÄÆºÀUÀ½UÉ ÉA§®ªÁV 10 ®PÀë gÀÆUÀ¼À ¨ÁåAPï ¸Á®ªÀ£ÀÄß MzÀV¸À ÉÃPÀÄ.

• J®è UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À®Æè ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À ÉÃPÀÄ; EzÀgÀ°è ªÉÊ-¥sÉÊ ¸Ë® sÀå ªÀÄvÀÄÛ d£ÀeÁUÀÈw EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.

9. aPÀÌ§¼Áî¥ÀÄgÀ

• £À¢UÀ¼ÀÄ, ZÉPï qÁåAUÀ¼ÀÄ, PÉgÉUÀ¼ÀÄ, PÉÆ¼ÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄwÛgÀ ÉÃPÀÄ; vÁAwæPÀ eÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÉÄÃ¯ÁÒªÀtÂ/ªÀÄ¼É¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄè£ÀÄß d£À¦æAiÀÄUÉÆ½¸À§ºÀÄzÀÄ.

• UÁæ«ÄÃt ªÀÄlÖzÀ°è PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀt WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀgÉ gÉÊvÀjUÉ §ºÀ¼À C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ; jAiÀiÁAiÀÄw zÀgÀzÀ°è vÉ£É §rAiÀÄÄªÀ CAUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ GUÁætUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÁªÀAiÀÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀÄ½UÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É; ªÀÄ¼É-DzsÁjvÀ PÀÈ¶AiÀÄ°è ªÉÄÊ£Àgï «Ä ÉèmïUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀæªÁVgÀÄªÀ £ÁnAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¢éUÀÄtUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ; vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G£ÀßvÀ-ªÀiË®åzÀ ºÀÆ É¼ÉUÀ¼À ¸ÀAgÀQëvÀ PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• EªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É: ±ÉÊvÁåUÁgÀ, ±ÉæÃtÂÃPÀgÀt, «AUÀqÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁåQAUï ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ; ¥ÀPÀéUÉÆ½¸ÀÄªÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ; ¸ÀA ÀÌgÀt WÀlPÀUÀ¼ÀÄ (zÁæQë, mÉÆªÀiÁåmÉÆÃ, D®ÆUÉqÉØ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁªÀÅ É¼ÉUÀ½UÉ).

• ºÀÆªÀÅUÀ½AzÀ §tÚ vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀgÉ ºÀÆªÀÅUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¹UÀÄvÀÛzÉ.

• ºÀtÄÚ/vÀgÀPÁjUÀ¼À £ÉÃgÀ ªÀiÁPÉðnAUï ªÀÄvÀÄÛ gÀ¦üÛUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀ®Ä PÀÈ¶ GvÁàzÀPÀgÀ

¸ÀA¸ÉÜ(FPO)UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ¸ÀV ÀºÀ sÁVvÀéUÀ¼À (PPP-IHD) ªÀÄÆ®PÀ ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ. ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ©ÃdUÀ¼ÀÄ, QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

• GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ J ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ »¥ÀÄà£ÉÃgÀ¼É VqÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ f ÉèAiÀÄ°è gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶-CgÀtå eÁw ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É ÀÄªÀÅzÀÄ, ¤UÀ¢vÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ PÁgÀåPÀæªÀÄ.

• «ÃgÀåªÀÅ jAiÀiÁAiÀÄw zÀgÀUÀ¼À°è ÀÄ® sÀªÁV ¹UÀÄªÀAwgÀ ÉÃPÀÄ; ªÉÆmÉÖ/ªÀiÁA¸ÀUÀ¼À ¥Ë¶ÖPÁA±À ªÀiË®åUÀ¼À §UÉÎ eÁUÀÈw ªÀÄÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ; d®ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß ÀjAiÀiÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ, GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ «ÄÃ¤£À ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß zÁ¸ÁÛ£ÀÄ ªÀiÁr, vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¤ªÀÄð®ªÁzÀ «ÄÃ£ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ¤£À ©ÃdUÀ¼À C sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤ÃV À®Ä «ÄÃ¤£À ©ÃdUÀ¼À ¸ÁPÀuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¯Á sÀzÁ¬ÄPÀªÁV¸À§ºÀÄzÀÄ

121

10. avÀæzÀÄUÀð

• ºÀ¤ ªÀÄvÀÄÛ ¹A¥ÀrPÉ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀvÀð£É.

• E£ÀÆß GvÀÛªÀÄªÁzÀ ©ÃdUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆ§âgÀPÁÌV FPOUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• £À¢Ã ¤ÃgÀ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ GvÀÛªÀÄªÁV §¼À¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÉÃzÀªÀw ªÀÄvÀÄÛ ÀÄªÀtðªÀÄÄTÃ £À¢UÀ¼À UÀÄAl ¥Àæw 10 Q«ÄÃUÉ MAzÀgÀAvÉ MAzÀÄ PÁ®ÄªÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÉPï qÁåA EgÀ ÉÃPÀÄ. §ºÀÄ £À¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ ºÀjAiÀÄÄªÀ £À¢UÀ¼À ¥ÁvÀæ wgÀÄV¸À®Ä ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ÉÃQzÉ.

• e-NAM ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁPÉðnAUÀ£ÀÆß §®¥Àr ÀÄªÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ MSP AiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ IÄvÀÄ«£À DgÀA¨sÀzÀ Éè EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr À§ºÀÄzÀÄ.

• UÁæ.¥ÀA. ªÀÄlÖzÀ°è DºÁgÀ ÀA ÀÌgÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ ÀÄªÀÅzÀÄ; vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À/f ÉèUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GvÀÛªÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀåªÀ ÉÜ¬ÄzÀÝgÉ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ ¸ÀÄ®¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ÀªÀÄUÀæªÁzÀ ¯Á¨sÀUÀ½UÁV ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄvÁàzÀPÀ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À GvÀÛªÀÄ §¼ÀPÉUÁV ÀºÀPÁj PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À§ºÀÄzÀÄ.

• GvÀÛªÀÄ ¨É¼É ¸À«ÄÃPÉë ªÀÄvÀÄÛ E¼ÀÄªÀj ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÁÌV PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß rfl°ÃPÀj À§ºÀÄzÀÄ.

• ºÁ¥ïPÁªÀiïUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ. f¯Éè/vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À°è vÉÆÃlUÁjPÁ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• vÉÆÃlUÁjPÉ GzÁå£ÀUÀ¼À£ÀÄß J®è vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À®Æè ¸ÁÜ¦ À§ºÀÄzÀÄ.

• PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼ÀÄ, PÉgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀgÉÆÃªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ‘d¯Á£ÀAiÀÄ£À’ PÁgÀåPÀæªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ CAvÀdð® ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ.

11. zÁªÀtUÉgÉ

• f¯ÉèAiÀÄ DzÀåAvÀ: ¤ÃgÁªÀj CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ J®è d«ÄÃ£ÀÄUÀ½UÀÆ ¤ÃgÀ£ÀÄß MzÀV ÀÄªÀÅzÀÄ; CAvÀdð® ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À.

• ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄÄè «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÄÚ ¤ÃgÀÄ ¸ÀAgÀPÀët PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV G ÀÄÛªÁj ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀÄzsÁj¸À ÉÃPÀÄ.

• GvÀà£ÀßUÀ¼À GvÀÛªÀÄ §¼ÀPÉUÁV: ©ÃdUÀ¼À ¤¢ü, ªÉÄÃ«£À ¤¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÆQ£À®Æè ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è UÉÆÃqË£ïUÀ¼À ¸ÀASÉå ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ; KQÃPÀj¹zÀ PÀÈ¶AiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁå¥ÀPÀªÁV ÀÆa À ÉÃPÀÄ.

• DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌj¹ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ. ±Á ÉUÀ¼À°è£À ©¹ HlPÉÌ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀÄj/Dr£À ºÁ®£ÀÄß ¸ÉÃj¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ ¥Ë¶ÖPÀvÉ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.

• ¨Áw UÁæªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ºÁ°£À qÉÊjAiÀÄ£ÀÄß ¢£ÀPÉÌ 5 ®PÀë °Ãlgï ºÁ®Ä GvÁà¢ ÀÄªÀAvÉ G£ÀßwÃPÀj À§ºÀÄzÀÄ.

• CrPÉ VqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ, ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É À®Ä MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¨É¼ÉUÀ¼À «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À§ºÀÄzÀÄ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹ d£À¦æAiÀÄUÉÆ½¸À§ºÀÄzÀÄ.

• PÀÈ¶AiÀÄ PÁgÀåPÀëªÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀªÀåAiÀÄ ºÉaÑ À®Ä PÀÈ¶AiÀÄ J®è ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÆß AiÀiÁAwæÃPÀgÀtUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ.

122

12. zsÁgÀªÁqÀ

• PÀÈ¶AiÀÄ°è ±ÉÃ.4.5 C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü À®Ä ªÀÄÄRåªÁV ÉÃQgÀÄªÀÅzÀÄ: GvÀÛªÀÄ ©ÃdUÀ¼ÀÄ, GvÀÛªÀÄ ¤Ãj£À ¸Ë® sÀå.

• f¯ÁèzÀåAvÀ ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À®Ä ºÁ°£À ¸ÀºÀPÁj ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è PÀÈ¶ r¥ÉÆèªÀÄ PÉÆÃ¸ÀÄðUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¸À ÉÃPÀÄ.

• f¯ÉèAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ®Æè «±ÉÃµÀ gÉÊvÀgÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀåªÀ ÉÜUÉÆ½¸À ÉÃPÀÄ; ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• f¯ÁèzÀåAvÀ ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀjÃPÁë PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É: «±ÉÃµÀªÁV ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ½UÉ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÉÌ MvÀÄÛ.

• ªÁgÀzÀ°è ±Á¯É¬ÄgÀÄªÀ 5 ¢£ÀUÀ¼ÀÆ ªÀÄzsÁåºÀ£ÀzÀ HlzÀ ¨sÁUÀªÁV ªÀÄPÀÌ½UÉ mÉmÁæ ¥ÁåQ£À°è ºÁ®Ä MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ.

• vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ½UÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÀå ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼ÀÄ §®UÉÆ¼Àè¨ÉÃPÀÄ. f ÉèAiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÆQ£À®Æè MAzÀÄ ±ÉÊvÁåUÁgÀ PÉÃAzÀæ«gÀ ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ; MAiÀÄå®Ä ¸ÁUÀuÉ ªÀåªÀ ÉÜ EgÀ ÉÃPÀÄ.

• FPO (PÀÈ¶ GvÁàzÀPÀgÀ ÀªÀÄÆºÀ) ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ. GvÀÛªÀÄ ©Ãd, UÉÆ§âgÀ EvÁå¢ PÀÈ¶ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆæÃvÁìºÀzÁAiÀÄPÀ ¨É ÉUÀ¼À°è MzÀUÀ ÉÃPÀÄ.

13. UÀzÀUÀ

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è: ªÀÄtÄÚ ¥ÀjÃPÁë ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ; gÉÊvÀjUÉ ªÀÄtÄÚ ¥ÀjÃPÁë QmïUÀ¼À£ÀÄß «vÀj¸À ÉÃPÀÄ.

• ¸ÀPÁðgÀ gÁeÁåzÀåAvÀ ªÀÄgÀUÀ¼À ªÀÄÆ® PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ¤ÃzÀ ÉÃPÀÄ. PÀÈ¶AiÉÆÃUÀå sÀÆ«ÄAiÀÄ ÀÄvÀÛ CAa£À°è ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉqÀ ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ sÁj ªÀÄ¼ÉUÉ ªÀÄtÄÚ ¸ÀªÀPÀ½AiÀiÁUÀÄªÀÅzÀÄ vÀ¥ÀÄàvÀÛzÉ.

• vÀPÀët¢AzÀ ÉÃ É É ªÀÄÄ£ÀßAzÁdÄ ªÀåªÀ ÉÜAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ §gÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ; AiÀiÁªÀ É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è É¼ÉAiÀÄ ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• PÀÈ¶ GvÀà£Àß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸À«Äw (APMC), ªÀÄ£É-ªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆÃV GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ» À®Ä SÁ ÀV PÀA¥À¤UÀ¼À eÉÆvÉ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.

• vÁ®ÆPÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÀÄlÖzÀ°è PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß, UÉÆÃzÁªÀÄÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁUÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

• zÉÃ²Ã ºÀ ÀÄUÀ¼À£ÀÄß/PÉÆÃ½UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀ®Ä gÉÊvÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ/zsÀ£À ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• UÁæªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆ§â £ÁUÀjPÀ¤UÀÆ ‘PÀÈ¶PÀ’ JAzÀÄ aÃn ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ. EzÀgÀ°è d«ÄÃ£ÀÄ, ¥ÀºÀtÂ, ¸Á®UÀ¼ÀÄ EvÁå¢ J®è ªÀiÁ»wAiÀÄÆ EgÀ ÉÃPÀÄ.

123

14. ºÁ¸À£À

• ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ ºÀtÄÚUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß É¼ÉAiÀÄÄªÀvÀÛ/ gÀ¦üÛ£ÀvÀÛ UÀªÀÄ£À ºÀj¬Ä¸À ÉÃPÀÄ.

• f¯ÁèzÀåAvÀ PÀÈ¶ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö À ÉÃPÀÄ; eÉÆvÉUÉ GUÁæt/±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë® sÀåUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ.

• f¯ÉèAiÀÄ ªÉ ï¸ÉÊmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö À ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ® sÀå«gÀÄªÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ vÁeÁ ¸ÀÄ¢ÝUÀ¼À£ÀÄß É¼É IÄvÀÄ«£À°è ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ªÀÄÄ£Àß CzÀgÀ°è ºÁPÀ ÉÃPÀÄ.

• vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀgÀ J®è CUÀvÀåUÀ½UÁV KPÀ UÀªÁQë É¼É £ÉÆÃAzÁªÀtÂ ªÀåªÀ ÉÜ eÁjUÉ §gÀ ÉÃPÀÄ.

15. ºÁªÉÃj

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæw UÁæªÀÄzÀ®Æè J¯ïEr ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀÄ É¼ÀUÀ ÉÃPÀÄ; ¸ËgÀ ©Ã¢ ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀÄ, ¸ËgÀ ¥ÀA¥ï ¸ÉmïUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.

• £Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀéZÀÒUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, CuÉPÀlÄÖUÀ¼À ¤ªÀiÁðt vÀPÀët DUÀ ÉÃPÀÄ. ¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀæ»¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• «ªÉÄUÉ SÁ ÀV «ªÀiÁzÁgÀgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ. PÀÈ¶, eÁ£ÀÄªÁgÀÄ, AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ J®èPÀÆÌ ¸ÀPÁðgÀªÉÃ «ªÉÄAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ «±ÉÃµÀ «ªÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå.

• ¸ÀAZÁj ¥À±ÀÄªÉÊzÀå ¥ÀæAiÉÆÃUÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄ£É-ªÀÄ£ÉUÉ ÉÃªÉ ¸À°è À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è ®¹PÉ ªÀÄwÛvÀgÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÀÄvÀÄðUÀ½UÉ CUÀvÀåªÁzÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀeÁÓVgÀ ÉÃPÀÄ.

• FUÀ ±ÉÃ. 4 §rØzÀgÀzÀ°è 3 ®PÀë ¸Á® ¹UÀÄwÛzÉ; EzÀ£ÀÄß 10 ®PÀëPÉÌ Kj¸À ÉÃPÀÄ. • GzÉÆåÃUÀ SÁwæ AiÉÆÃd£É ºÉZÀÄÑ ¸ÀQæAiÀÄªÁUÀ ÉÃPÀÄ; ªÀµÀðzÀ°è ¢£ÀUÀ¼À ¸ÀASÉå 100 jAzÀ 200 PÉÌ

KgÀ ÉÃPÀÄ; ¤vÀå ¥ÁªÀwAiÀÄÄ ºÉZÀÑ ÉÃPÀÄ.

• ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ ªÀ®AiÀÄ(SEZ)zÀAvÉAiÉÄÃ ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÆß WÉÆÃ¶ À ÉÃPÀÄ. E°è «©ü£Àß GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊvÁåUÁgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ eÉÆvÉUÉ gÉÊvÀ sÀªÀ£À EgÀ ÉÃPÀÄ.

• 60+ ªÀAiÀÄ¹ì£À gÉÊvÀjUÉ ¦AZÀtÂ zÉÆgÉvÀgÉ CªÀgÀ §zÀÄQUÉ D¸ÀgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. • zÉÃ²Ã ºÀ ÀÄUÀ¼À vÀ½UÀ½UÉ ¸Á® ¸Ë®¨sÀå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£À. • CgÀtåUÀ¼À°è ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö À®Ä CgÀtå E¯ÁSÉ wÃªÀæ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ ÉÃPÀÄ.

16. PÀ®§ÄVð • ¥ÁªÀUÀqÀzÀ°ègÀÄªÀAvÉ ªÉÄUÁ ÉÆÃ¯Ágï ¥ÁPÀÄðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É. • ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj, ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¤ÃgÁªÀjUÀ½UÁV ¸À©ìr zÀgÀzÀ°è mÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ;

JvÀÛgÀzÀ°èzÀÝgÉ ¤ÃgÀÄ ºÀjAiÀÄ®Ä ¸À°Ã¸ÁUÀÄvÀÛzÉ. • AiÀÄÄªÀPÀgÀÄ UÁæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉÆgÉAiÀÄzÀAvÉ ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è PË±À ÁzsÁjvÀ vÁAwæPÀ vÀgÀªÉÃvÀÄ

MzÀV¸À ÉÃPÀÄ. • PÀÈ¶ C©üªÀÈ¢ÞUÉ sÀÆ«Ä ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É §ºÀ¼À ªÀÄÄRå. • UÁæ.¥ÀA. ªÀÄlÖzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ £Á ÉUÀ¼À D¼À ªÀÄvÀÄÛ CUÀ® ºÉaÑ ÀÄªÀÅzÀÄ. • gÁdåzÀ°è KQÃPÀj¹zÀ PÀÈ¶UÉÃ sÀ«µÀå EgÀÄªÀÅzÀÄ. CzÀPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ CUÀvÀå.

124

• ±ÉÊvÁåUÁgÀUÀ½zÀÝgÉ PÀÈ¶ GvÀà£ÀßUÀ¼À £ÀµÀÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ; ¨Á½PÉ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. • «ÄÃ£ÀÄ ªÀ®AiÀÄPÉÌ «ªÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è vÉÆUÀj ¨ÉÃ¼É MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ É¼É.

gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä gÉÊvÀgÀ MPÀÆÌlzÀ £ÉgÀ«¤AzÀ vÀªÀÄäzÉÃ ¨Áæ÷åAqï ¤«Äð¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. • UÉÆÃªÀÄÆ¯ï ¥ÁæeÉPïÖ: EzÀÄ 10 ®PÀë °ÃljUÉ G£ÀßwÃPÀgÀtUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ; ÀPÁðgÀ¢AzÀ ºÉaÑUÉ À©ìr.

17. PÉÆqÀUÀÄ

• ¥Àæw vÁ®ÆQ£À®Æè ÀAZÁj ªÀÄtÄÚ ¥ÀjÃPÁë Qè¤Pï DgÀA©ü À ÉÃPÀÄ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ É É G ÀÄÛªÁj ªÀåªÀ ÉÜAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À ÉÃPÀÄ; PÀÈ¶UÉ CUÀvÀåªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ. dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ¨ÉÃrPÉ EgÀÄªÀ PÁ¦üÃ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¼ÀÄ ªÉÄt¹£À gÀ¦üÛUÉ C£ÀÄPÀÆ® MzÀV¸À ÉÃPÀÄ; PÁ¦üÃ, ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ, CrPÉªÀÄvÀÄÛ sÀvÀÛUÀ½UÉ DzsÀÄ¤PÀ ªÁå¥ÁgÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• MAzÀÄ JPÀgÉVAvÀ PÀrªÉÄ sÀÆ«Ä EgÀÄªÀ ÀtÚ gÉÊvÀjUÉ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉUÉ ¸À©ìr.

• sÀvÀÛ É¼ÉAiÀÄÄªÀªÀjUÉ ªÀµÀðPÉÌ PÀ¤µÀ× 15,000/- ¥ÉÆæÃvÁìºÀ zsÀ£À; PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è EzÀÄ eÁj¬ÄzÉ.

18. PÉÆÃ¯ÁgÀ

• PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß GzÀåªÀÄªÁV À ÉÃPÀÄ; PÀÈ¶-DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ SÁ ÀV ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÆ PÀÈ¶AiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄîªÀAvÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• PÉgÉ, PÀÄAmÉ, ÀgÉÆÃªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼ÀAvÀºÀ d® ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À.

• f¯ÉèAiÀÄ°è GvÀÛªÀÄ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ½gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtÂåÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÀªÀZÉÊvÀ£Àå MzÀV¸À ÉÃPÀÄ. CAvÀºÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃ¸À°qÀ ÉÃPÀÄ.

• J®è ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÆ PÀÈ¶ ªÀ®AiÀÄPÉÌ 10 ®PÀë gÀÆUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ±ÉÃ. 3 §rØzÀgÀzÀ°è ¸Á®¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• J®è §UÉAiÀÄ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ «zsÁ£ÀUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ; ªÀÄ¼É sÀÆ«ÄUÀ¼À §½ ¹jzsÁ£ÀåUÀ® GzÁå£À ¸ÁÜ¥À£É.

• vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖUÀ¼À°è vÀgÀPÁj ªÀÄvÀÄÛ mÉÆªÀiÁåmÉÆÃ GzÁå£ÀUÀ¼ÀÄ.

• PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ eÁ£ÀÄªÁgÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»wUÁV 24x7 n« ªÁ»¤ DgÀA sÀ.

• ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj «zsÁ£ÀUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• gÉÃµÉä PÀÈ¶AiÀÄ°è DzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉ; ¥ÀªÀgï-®ÆªÀiï UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÁzÀ CUÀvÀå«zÉ.

• vÉÆÃlUÁjPÉAiÀÄ ªÀÄÆ® ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÉßÃ ºÉaÑ À§ºÀÄzÀÄ; GvÀÛªÀÄ ¤ÃgÁªÀj vÀAvÀæUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ, f ÉèAiÀÄ J®è vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À®Æè vÉÆÃlUÁjPÉ GzÁå£ÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• J®è ¤Ãj£À ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ½UÀÆ «ÄÃlgï C¼ÀªÀrPÉ. ¥Àæw UÁæªÀÄzÀ®Æè ±ÉÃ 100 «zÀÄåvï/±ÀÄzÀÞ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ EgÀ ÉÃPÀÄ.

• ¸Áämïð ¹n PÀ®à£ÉAiÀÄAvÉAiÉÄÃ UÁæªÀÄUÀ¼À£ÀÆß ¸Áämïð UÁæªÀÄUÀ¼À£ÁßV¸À ÉÃPÀÄ.

125

19. PÉÆ¥Àà¼À

• f¯ÁèzÀåAvÀ ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è £À ÀðjUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• PÀÈ¶ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄtÂ ÉÃ ºÁUÀÆ ªÀiÁ«£À ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß É¼É ÀÄªÀÅzÀPÉÌ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ¥ÉæÃj À ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ ±Á±ÀévÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ªÀiÁUÀðªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ PÀÈ¶ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ.

• F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ²æÃUÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ; JuÉÚ, ¸Á§Æ£ÀÄ, ¥ËqÀgï EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÁjPÁ ªÀÄlÖzÀ°è vÀAiÀiÁj¸À®Ä MAzÉÆ¼Éî CªÀPÁ±À«zÉ.

• J®è vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À®Æè PÀÈ¶ ¸ÀA¸ÀÌgÀt PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀ ¥ÉæÃj¸À ÉÃPÀÄ.

• ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄAvÉAiÉÄÃ É ÉUÀ¼À ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É MzÀV À ÉÃPÀÄ.

• eÁ¤ªÁgÀÄ RjÃ¢UÉ ¸Á®zÀ ªÉÆvÀÛ ºÉZÀÑ¼À; eÁ£ÀÄªÁgÀÄ PÉÆnÖUÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ ºÉZÀÄÑªÀj ¸Á®.

• PÀ¤µÀ× ¨ÉA§® É É É¼ÉUÉ DzÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ±ÉÃ. 50gÀµÀÄÖ ºÉaÑgÀ ÉÃPÀÄ.

20. ªÀÄAqÀå

• ¸ÀéZÀÒ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀiÁA À MzÀV¸À®Ä ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÄPÀÄ, f ÉèAiÀÄ®Æè G£ÀßvÀ vÀAvÀæeÁÕ£À«gÀÄªÀ PÀ Á¬ÄSÁ£É ¸ÁÜ¥À£É.

• ªÀÄÆ® sÀÆvÀ ¸Ë® sÀåUÀ½gÀÄªÀ PÉÆmÉÖUÉUÀ¼À ¤ªÀiÁð£ÀPÉÌ GvÉÛÃd£À.

• ÉÃ¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ÀA¸ÀÌgÀuÉUÉ PÀÈ¶ ÀA ÀÌgÀt PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ.

• f¯ÉèAiÀÄ°è vÉÆÃlUÁjPÉ r¥ÉÆèªÀÄ PÉÆÃ ÀÄðUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• J®è ¨É¼ÉUÀ½UÀÆ ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀrPÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ; PÀ©âUÉ ºÉZÀÄÑ UÀªÀÄ£À PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥Àæw ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ®Æè ±ÉÊvÁåUÁgÀ, ¥ÀÆªÀð ±ÉÊwåÃPÀgÀt WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• ¥Àæw vÁ®ÆQ£À®Æè «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj À§ºÀÄzÀÄ.

• ªÉÄÃ ÉäöÊ ¤ÃgÀÄ, ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ PÉÆ¬ÄèUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄj, DqÀÄ, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉUÉ ¸Á® ¸Ë® sÀå.

• ºÉÆÃ©î ªÀÄlÖzÀ°è: PÀÈ¶ PË±À® C©üªÀÈ¢Þ PÁgÀåPÀæªÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É: ÀéZÀÒvÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊªÀÄð®åPÁÌV ¸ÁªÀiÁfPÀ Cj«£À PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÆß ¸ÁÜ¦ À¨ÉÃPÀÄ.

• UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è: PÀÈ¶ ¸ÀA ÀÌgÀt WÀlPÀUÀ¼ÀÄ; PÁ¼ÀÄ ©r ÀÄªÀ CAUÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ; DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À ÀAUÀæºÀuÉUÉ GUÁætUÀ¼ÀÄ.

• ºÀ¤/¹A¥ÀrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj EvÁå¢ ªÉÊeÁÕ¤PÀ d® ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À C¼ÀªÀrPÉ.

• ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ PÀA¥ÀÆåljÃPÀgÀt.

• «ÄÃ£ÀÄUÁgÀgÀÄ ¥ÁåPï ªÀiÁrzÀ DºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå.

126

21. ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ

• ©vÀÛ£É, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶, «Ä±ÀæUÉÆ§âgÀ vÀAiÀiÁjPÉ, É¼É ¤ªÀðºÀuÉ, ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¤ÃgÁªÀj vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ, QÃl ¤AiÀÄAvÀæt vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è «zsÁ£ÀUÀ¼À vÀgÀ ÉÃvÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

• PPP (¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ¸ÀV ¸ÀºÀ sÁVvÀé)UÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À ÉÃPÀÄ; J£ïfM UÀ¼ÀÄ DgÉÆÃUÀåªÀAvÀ ¸À¹UÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀiÁzsÁjvÀ £À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¹zÀgÉ GvÀÛªÀÄªÁzÀ ¥sÀ À®Ä §gÀÄvÀÛzÉ.

• ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è gÉÊvÀjUÉ ¥sÀ®UÀ¼À £ÉÃgÀ ªÀUÁðªÀuÉ (DBT).

• ¸À®PÀgÀuÉ: jAiÀiÁAiÀÄw zÀgÀzÀ ¨ÁrUÉUÉ mÁæ÷åPÀÖgï ªÀÄvÀÄÛ ¹àçAPÀègïUÀ¼ÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ GvÀÛªÀÄ UÁæºÀPÀ £É ÉUÀ¼ÀÄ ¹UÀÄªÀAvÁUÀ®Ä ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀ ««zsÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ.

22. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ

• FVgÀÄªÀ £Á ÉUÀ¼À°è ºÀÆ¼ÀÄ vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ, zÀÄgÀ¹Û EvÁå¢ DzÀåvÉAiÀÄ°è DUÀ ÉÃPÀÄ.

• ¥À±ÀÄ ÀAUÉÆÃ¥À£Á E¯ÁSÉAiÀÄ £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ eÁ£ÀÄªÁgÀÄ PÁ®¤UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¥À£É

• §AiÀÄ¹zÀ É¼É É¼ÉAiÀÄ®Ä gÉÊvÀjUÉ ¸ÁévÀAvÀæ÷å«gÀ ÉÃPÀÄ; J®èè É¼ÉUÀ½UÀÆ «ªÀiÁ PÀA¥À¤ «ªÉÄ MzÀV¸À ÉÃPÀÄ

• J®è gÉÊvÀjUÀÆ ¤ÃgÀÄ ¹UÀÄªÀAvÉ KvÀ ¤ÃgÁªÀjUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ MAzÉqÉ J®è UÉÆÃqË£ÀÄUÀ¼À£ÀÆß ¤«Äð¹zÀgÉ gÉÊvÀgÀÄ ¨É¼É ºÉÆvÀÄÛ C¯ÉzÁqÀÄªÀÅzÀÄ vÀ¥ÀÄàvÀÛzÉ.

• ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À PÁl vÀ¦à¹ gÉÊvÀjUÉ M¼ÉîAiÀÄ É É ¹UÀÄªÀAvÉ ReMS ªÀÄvÀÄÛ e NAM UÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À ÉÃPÀÄ.

• d£À ÀASÉå PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À°è MPÀÆÌl CxÀªÁ ¸ÀºÀPÁj ÀAWÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅ¢®è. 1000 d£À CxÀªÁ 300 PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ªÉÄÃ®àlÄÖ d£À ÀASÉå EgÀÄªÀ°è ¸ÀPÁðgÀªÉÃ CAvÀºÀ ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ªÀÄÄAzÉ ¤AvÀÄ ºÁ®Ä ¸ÀAUÀæºÀt PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

23. gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ

• ¸ÀjAiÀiÁzÀ sÀÆ«Ä UÉÃtÂ ¤ÃwAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ.

• ¸ËgÀ ¥ÀA¥ï¸Émï UÀ½UÉ gÉÊvÀjUÉ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ À©ìr ¹UÀÄwÛzÉ.

• ¥À±ÀÄUÀ¼À(D£É, PÉÆÃw, ºÀA¢ CxÀªÁ E°) CxÀªÁ QÃlUÀ¼À PÁl¢AzÀ É¼É £ÀµÀÖªÁzÀgÉ ÀPÁðgÀªÀÇ ¥ÀÆtð £ÀµÀÖ ¨sÀwðªÀiÁrPÉÆqÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶/vÉÆÃlUÁjPÉ/gÉÃµÉä PÀÈ¶ EvÁå¢UÀ¼À J®è CA±ÀUÀ¼À §UÉÎAiÀÄÆ vÀgÀ ÉÃvÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ ±ÉæÃµÀ×vÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É. eÉÆvÉUÉ ªÀÄtÄÚ ¥ÀjÃPÉë £ÉgÀªÀÅ, PÀÈ¶AiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼À §UÉÎ eÁÕ£À EvÁå¢UÀ¼ÀÆ E°è ¹UÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀ ÀÖªÀiï ºÉÊgï ¸À«Ãð¸ï ¸ÉAlgï UÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

127

24. ²ªÀªÉÆUÀÎ

• ©vÀÛ£É PÁ® DgÀA¨sÀªÁUÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ ÉÃ É É ªÀÄÄ£ÀßAzÁdÄ ªÀåªÀ ÉÜ eÁjAiÀÄ°ègÀ ÉÃPÀÄ. £ÀUÀgÀªÁ¹UÀ½UÉ PÀÈ¶, ©ÃdUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÄVÎ PÉ®¸ÀUÀ¼ÀÄ, ºÉÆ®PÉÌ ¨ÉÃ° ºÁPÀÄªÀÅzÀÄ EvÁå¢ PÉ®¸ÀUÀ¼À §UÉÎ ²PÀët/¥ÉÆæÃvÁìºÀ/¥ÉæÃgÀuÉ ¤ÃqÀÄªÀAvÉ PÁgÀåPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä À§ºÀÄzÀÄ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ SILO ¥ÁæeÉPÀÖ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ, gÀQë¹zÀ/G½¹gÀÄªÀ/£ÉlÖ ¥Àæw ªÀÄgÀPÉÌ D ¥Àæw ªÀåQÛUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀzsÀ£À ¥ÀæPÀn¸À ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ PÁ®ªÀ®è¢zÁÝUÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ ªÉÄÃªÀÅ ºÀÄnÖ ÀÄªÀ/eÉÃ£ÀÄ ¸ÁPÀuÉ EvÁå¢ DzÁAiÀÄ GvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄªÀ PÉ®¸ÀUÀ¼À°è vÉÆqÀUÀ®Ä gÉÊvÀjUÉ ²PÀët ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

25. vÀÄªÀÄPÀÆgÀÄ

• ºÉÆ¸À PÉÆ¼ÀªÉ ¨Á«UÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃr¸À®Ä ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß «ªÉÄAiÀÄ£ÀÄß MzÀV À¨ÉÃPÀÄ.

• UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw £ÉgÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆvÉUÉ ªÀÄÄAzÉ §AzÀÄ wAUÀ¼À°è MAzÀÄ ¢£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉ/£Á ÉUÀ¼À ¸ÀéZÀÒvÉUÉ «ÄÃ¸À°qÀ ÉÃPÀÄ. ÀPÁðgÀzÀ ªÉÄÃ É CªÀ®A§£É PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

• ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ°è PPP (¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ ÀV ¸ÀºÀ sÁVvÀé) ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À ÉÃPÀÄ; SÁ ÀV ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÉA§® MzÀV¹ ‘ªÀÄgÀ½ RjÃ¢ ÀÄªÀ’ £ÉgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

• PÀÈ¶ PÁgÀåPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÀßqÀzÀ°è 24 X 7 ©vÀÛj¸ÀÄªÀ ¥ÀævÉåÃPÀ n« ªÁ»¤.

• PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ/EvÀgÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀÈ¶ sÀÆ«Ä ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ ¤°è¸À ÉÃPÀÄ.

• E°è vÉAUÀÄ É¼É ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVzÉ. F f ÉèAiÀÄ¯ÉèÃ mÁr/¤ÃgÁªÀ£ÀÄß ÀA ÀÌj À®Ä ÀPÁðgÀ C£ÀÄªÀÄw¸À ÉÃPÀÄ.

• zÉÃ²Ã PÉÆÃ½ PÀÈ¶AiÀÄ°è gÉÊvÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄªÀ ¸Àé- ÀºÁAiÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw À ÉÃPÀÄ; »vÀÛ®°è PÉÆÃ½ ¸ÁPÀ®Ä ¥ÉÆæÃvÁì»¸À ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ gÉÊvÀjUÉ DyðPÀªÁV ¯Á sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

26. GqÀÄ¦

• ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÀÄlÖzÀ Éè ªÀÄ¼É¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄÄè PÀqÁØAiÀÄªÁUÀ ÉÃPÀÄ; ÀªÀÄUÀæ ¤ÃgÁªÀj PÁgÀåPÀæªÀÄzÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ¤¶ÌçAiÀÄªÁVgÀÄªÀ PÉÆ¼ÀªÉ-¨Á«UÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À; CAvÀdð® ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À DzÀåvÉAiÀiÁUÀ ÉÃPÀÄ.

• UÀæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è£À PÀZÁÑ gÀ ÉÛUÀ¼À£Éß®è ¥ÀPÁÌ gÀ ÉÛUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð À ÉÃPÀÄ; ÀA¥ÀPÀðPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ.

• J®è ºÉÆÃ©îUÀ¼À®Æè(UÁæªÀÄ PÉÃAzÀæ¸ÁÜ£À) ªÀÄ®zÀ gÁr ¸ÀA¸ÀÌgÀt WÀlPÀ ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

• ªÀiÁ°£Àå vÀVÎ¸ÀÄªÀ ¤nÖ£À°è ¸ËgÀ/eÉÊ«PÀ-C¤® DzsÁjvÀ ¸ÀtÚ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄ,Û C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ¥ÀªÀgïºË¸ï UÀ¼À£ÀÄß DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ¤«Äð À ÉÃPÀÄ.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ «ÃgÀå ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹ ¤ªÀð» À ÉÃPÀÄ.

• ªÀÄnÖUÀÄ¼Àî ªÀÄvÀÄÛ HzÀÄ¦ ªÀÄ°èUÉ GvÀàwÛ ºÉaÑ À®Ä PÀ¤µÀ× 25 gÉÊvÀgÀ GvÀà£Àß ªÁtÂeÉÆåÃzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 15 ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦ À ÉÃPÀÄ.

128

• PÀÈ¶ zÀPÀëªÁUÀ ÉÃPÁzÀgÉ ¹àçAPÀègï/ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀrPÉUÉ UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ Éè ¥ÉÆæÃvÁìºÀzÀ CUÀvÀå«zÉ.

• ºÁ®Ä GvÁàzÀ£É ºÉaÑ À®Ä EzÀÝ ÉèÃ ªÉÄÃAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ DzÀåvÉ ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ; zÉÃ²Ã UÉÆÃªÀÅUÀ½UÉ DzÀåvÉ; UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ºÁ°£À ÀºÀPÁj ¸ÀAWÀUÀ¼À/MPÀÆÌlUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ.

• «ÄÃ¤£À ÀA ÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß 1.52 ®PÀë ªÉÄnæPï l£ïUÀ½AzÀ 2.2 ®PÀë ªÉÄnæPï l£ïUÀ½UÉ Kj ÀÄªÀÅzÀÄ. PÀgÁªÀ½ »¤ßÃgÀÄ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ; f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁzÀ «ÄÃ¤£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¥À£É.

• PÀÈ¶UÉ AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ sÀÆ«ÄAiÀÄ°è CgÀtå É¼É ÀÄªÀÅzÀÄ.

• f¯ÉèAiÀÄ°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ.

• ¸ÀºÀPÁj PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ; gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ªÉÊAiÀÄQÛPÀªÁV PÀnÖºÁPÀÄªÀ µÀgÀvÀÄÛ gÀ»vÀ ¸Á® ¸Ë® sÀå.

• f¯ÉèAiÀÄ°è FPOUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ.

27. GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ

• UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è: ªÉÃ¢PÉ, D±ÀæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀAUÀæºÀ ¸Ë® sÀåUÀ½gÀÄªÀ ÀjAiÀiÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÁÜ¥À£É.

• UÁæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è ÀAZÁj ¥À±ÀÄªÉÊzÀå aQvÁì®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» ÀÄªÀÅzÀÄ.

• «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ C£ÉÃPÀjUÉ C£Àß ¤ÃqÀÄwÛzÉ. DzÀgÉ CªÀjUÉ ¸ÀjAiÀiÁzÀ §AzÀgÀÄ E®è. «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉ E¯ÁSÉAiÀÄÄ PÉÆa£ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¸ÀtÚzÉÆAzÀÄ §AzÀgÀ£ÀÄß ºÁUÉÃ ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÉ M¼ÉîAiÀÄzÀÄ.

• CgÀtå E¯ÁSÉ ªÀÄgÀ-VqÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É ÀÄªÀÅzÀ®èzÉ gÉÊvÀjUÀÆ OµÀ¢üÃAiÀÄ À ÀåUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ. ©ÃdUÀ¼À PÉÃAzÀæPÉÌ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ. J®è vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À®Æè ©ÃdUÀ¼ÀÄ ¹UÀ ÉÃPÀÄ.

• ¸ÁA¸ÀÌöÈwPÀ, sÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ, ªÀÄvÀÄÛ É¼ÉUÀ¼À ¥ÀzÀÞwUÀ¼À ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÁUÀ f ÉèAiÀÄ£ÀÄß PÁgÀªÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹gÀ¹ JAzÀÄ « sÀf¹zÀgÉ GvÀÛªÀÄ.

28. «dAiÀÄ¥ÀÄgÀ

• PÀÈ¶ AiÀiÁAwæÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì» À ÉÃPÀÄ.

• f¯ÉèAiÀÄ°ègÀÄªÀ vÉÊ® ©ÃdUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtð ºÉaÑ À ÉÃPÀÄ.

• J®è É¼ÉUÀ½UÀÆ ÀÆPÀë÷ä ¤ÃgÁªÀj C¼ÀªÀrPÉ; «±ÉÃµÀªÁV PÀ©âUÉ. PÀÈ¶AiÀÄ ÀA¥ÀÆtð ¯Á sÀ ¹UÀ ÉÃQzÀÝgÉ ªÀÄ¼É¤ÃgÀÄ PÉÆAiÀÄè£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½ À ÉÃPÀÄ.

• ±ÀÆ£Àå §rØ zÀgÀUÀ¼À°è É¼É ¸Á®: PÀÈ¶UÉ 5 ®PÀë gÀÆUÀ¼ÀªÀgÉUÉ; vÉÆÃlUÁjPÉUÉ 10 ®PÀë gÀÆUÀ¼ÀªÀgÉUÉ.

• zÁæQë É¼ÉUÉ DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ GvÀÛªÀÄ DyðPÀ £ÉgÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.

• ¸ÉÆÃ¯Ágï ¥ÀA¦UÉ ºÉaÑ£À ¸À©ìr.

• UÁæ«ÄÃt sÁUÀUÀ¼À°è PÀ¤µÀ× 10 vÁ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ 3 ¥sÉÃ¸ï «zÀÄåvï ¸ÀgÀ§gÁdÄ.

• vÉÆÃlzÀ É¼ÉUÀ½UÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀ, ¦æÃ PÀÆ°AUï WÀlPÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÁåPï ºË¸ï ¸Ë® sÀåUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÑ ÉÃPÀÄ.

• zÁæQë É¼ÉUÉ ºÀt ¸ÀºÁAiÀÄ vÀ Á JPÀgÉUÉ 3.25 ®PÀë gÀÆUÀ½AzÀ 7.00 ®PÀëUÀ½UÉ KjPÉ.

129

• f¯ÉèUÀ¼À°è ¹j zsÁ£ÀåUÀ¼À zÀ²ð¤/G¥ÀºÁgÀUÀÈºÀUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.

• ¤A É, zÁæQë ªÀÄvÀÄÛ MtzÁæQëUÀ½UÉ D£ï¯ÉÊ£ï ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë® sÀå.

• ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ; vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖUÀ¼À°è ±ÉÊwåÃPÀgÀt«gÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ. GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ PÉqÀÄªÀÅ¢®è.

• PÀÈ¶-aQvÁì®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ ÉÃPÀÄ; J®è ¨É¼ÉUÀ½UÀÆ ºÀªÁªÀiÁ£À-DzsÁjvÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ.

29. AiÀiÁzÀVj

• vÉÆUÀj ÉÃ¼É, ±ÉÃAUÁ, ¨Á¼ÉºÀtÄÚ EvÁå¢UÀ¼À ÀAUÀæºÀPÉÌ £ÀUÀgÀzÀ ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ sÁj GUÁætUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

• ¸ÀPÁðgÀªÀÅ £À ÀðjUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¹ gÉÊvÀjUÉ CwÃ PÀrªÉÄ ¨É ÉUÀ¼À°è ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß MzÀV À ÉÃPÀÄ. ©ÃdUÀ½UÁV gÉÊvÀgÀÄ SÁ ÀV ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¸ÀÄªÀAvÁUÀ ÁgÀzÀÄ.

• UÉÆ§âgÀzÀ C¤® WÀlPÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ±ÉÃ. 90 À©ìr.

• ¸ËgÀ ÉÃ°UÉ ºÉaÑ£À À©ìr ¤ÃqÀ ÉÃPÀÄ; CzÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ/¯Á¨sÀUÀ¼ÀÄ/C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À §UÉÎ w½¸À ÉÃPÀÄ.

• ¥Àæw £ÀUÀgÀ/¥ÀlÖtUÀ¼À°è ¢£ÀzÀ 24 vÁ ÀÄUÀ¼ÀÆ ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÁtÂAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É. PÀÈ¶, ©ÃdUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ É ÉUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ J®è «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎAiÀÄÆ E°è GvÀÛgÀ ¹UÀ ÉÃPÀÄ.

• É¼É «ªÉÄ ¸ÀPÁðgÀ PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ, SÁ ÀV ÀA ÉÜUÀ¼À®è.

30. zÀQët PÀ£ÀßqÀ:

• PÉÆa£ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ Éè MAzÀÄ ÀtÚ §AzÀj£À ¤ªÀiÁðt; «ÄÃ¤£À ªÀiÁgÁlPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¦üÛUÉ ±ÉÊvÁåUÁgÀ«gÀÄªÀ MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ÉÃPÀÄ.

• gÉÊvÀjUÉ CgÀtå ªÀÈPÀëUÀ¼À À¹UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ; PÀÈ¶-CgÀtåzÀ C©üªÀÈ¢Þ.

• ¤ÃgÁªÀj ¥ÀA¥ï¸Émï UÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæ«ÄÃt ¢Ã¥ÀUÀ½UÉ ¸ËgÀ ±ÀQÛ §¼ÀPÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• vÉÆÃlUÁjPÉ É¼ÉUÀ½UÉ G£ÀßvÀ vÀAvÀæeÁÕ£À«gÀÄªÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr À¨ÉÃPÀÄ.

• ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• J®è vÁ®ÆPÀÄUÀ¼À°è ºÁ¥ïPÁªÀiïì ªÀÄ½UÉUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ; vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ±ÉÊwåÃPÀgÀt«gÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À§ºÀÄzÀÄ. GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ PÉqÀÄªÀÅ¢®è.

«µÀ£ï 2025 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ · ¥Àj«r...

Documents

Transcript of «µÀ£ï 2025 PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ · ¥Àj«r...