ี่29 ภันยายน - ธà

82

Transcript of ี่29 ภันยายน - ธà

Page 1: ี่29 ภันยายน - ธà
Page 2: ี่29 ภันยายน - ธà

วารสารเซรามกส จดทำข นเพ อเปนศนยกลางการเผยแพรวชาความร ทางดานเซรามกและเปนส อกลางระหวางสมาชกของสมาคมฯ ตลอดจนผ สนใจ สมาชกสมาคมฯประกอบดวยผเช ยวชาญทเกยวของในวงการเซรามก ทงดานอตสาหกรรมและแวดวงการศกษา รวมทงผสนใจในกจกรรมดานน ขอคดเหนและบทความในวารสารเลมน เปนทศนะอสระของผ เขยนแตละทานสมาคมเซรามกสไทยไมจำเปนตองเหนดวยเสมอไป

สมาคมเซรามกสไทย

ดร.สมนก ศรสนทร

⌫⌦ดร.ดำร สโขธนง

ศ.เกยรตคณ เสรมศกด นาคบวคด โรจนเพญกลรศ.ทว พรหมพฤกษ

ดร.สมนก ศรสนทร

ดร.คชนท สายอนทวงศ

ผศ.เวนช สวรรณโมลรศ.สขมาล เลกสวสด

ผศ.ดร.ศรธนว เจยมศรเลศผศ.วรวธ สธวระขจร

ดร.ชตมา เอยมโชตชวลตดร.ลดา พนธสขมธนา

ดร.ศรพร ลาภเกยรตถาวรผศ.สาธร ชลชาตภญโญชนตรนนทน ตาตะนนทน

สมาคมเซรามกสไทย ภาควชาวสดศาสตร

คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพฯ10330

โทร. 0 2218 5558 โทรสาร. 0 2218 5561

THE THAI CERAMIC SOCIETY

Department of Materials Science, Faculty ofScience,Chulalongkorn University

Phayathai Rd, Bangkok 10330 ThailandTel. 0 2218 5558 Fax. 0 2218 5561

Website : www.ops.go.th/tcsE-mail : [email protected]

บรษท แนวทางเศรษฐกจ 2004 จำกด

7 อาคารนพ-ณรงค ชน 7 ซอยลาดพราว 23 จนทรเกษมจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทร. 0 2938 3207-9 แฟกซ 0 2938 3207E-mail : [email protected]

เพลท/แยกส SK กราฟฟกพมพท โรงพมพดอกเบย

à « Ã Ò Á Ô¡

ºÃóҸԡÒÃ

ÒÃÊÒÃà«ÃÒÁÔ¡©ºÑº·ÕèÍÂÙ‹ ã¹Á×Í·‹Ò¹¼ÙŒÍ‹Ò¹¹ÕéμÑé§ã¨änjNjҨÐà»ç¹ËÑÇ¢ŒÍà¡Õ èÂǡѺ¡Ãкǹ¡ÒÃͺáËŒ§áÅСÒÃà¼Ò ÃÇÁ·Ñ 駡ÒûÃÐËÂÑ´¾Åѧ§Ò¹áμ‹àÍÒࢌҨÃÔ§æ ·‹Ò¹¼ÙŒà¢Õ¹¡çà¢ÕÂ¹ä Œ¡ÃÐ Ñ ¡ÃШÒ ÕÁÒ¡â´Âá·º¨ÐäÁ‹ä Œà¢Õ¹¶Ö§àÃ×èͧ¡ÒÃà¼ÒàÅ áÅСçËÒ¼ÙŒà¢Õ¹䴌ÂÒ¡¢Öé¹·Ø¡·Õ ¨ÐàËç¹Ç‹ÒàÅ‹Á¹Õé¨ÐÁÕª×èͧ͢¼Áà»ç¹¼ÙŒà¢Õ¹ÍÂÙ‹ËÅÒÂàÃ×èͧ ·Ñ駪×èͨÃÔ§áÅйÒÁὧ à¾ÃÒÐËÒ¤¹à¢Õ¹ÁÒŧ䴌äÁ‹¤Ãº¨Ó¹Ç¹ ¼ÁÂѧÍÂÒ¡àËç¹ÇÒÃÊÒÃà«ÃÒÁÔ¡©ºÑºÀÒÉÒä·Â ·Õèà»ç¹¢Í§¤¹ä·ÂàÅ‹Áà ÕÂǹÕé ÂѧÂ×¹ËÂÑ ÍÂÙ‹¡ÑºÊÁÒªÔ¡ áÅмٌ·Õèʹã¨ã¹Ë¹Ñ§Ê×ÍàÅ‹Á¹ÕéÍÂÙ‹¡çä Œáμ‹¾ÂÒÂÒÁμÔ μ‹Í¾Õèæ ¹ŒÍ§æ ã¹Ç§¡ÒÃÍØμÊÒË¡ÃÃÁà«ÃÒÁÔ¡ºŒÒ¹àÃÒª‹Ç¡ѹà¢Õ¹º·¤ÇÒÁÁÒŧ «Öè§ÊÓËÃѺàÅ‹Á˹ŒÒàÃÒä Œ¡Ó˹´ËÑÇ¢ŒÍàÍÒäÇŒà¡ÕèÂǡѺà¤Å×ͺáÅСÒÃμ¡á싧¼ÅÔμÀѳ±ìà«ÃÒÁÔ¡ ¡çä Œáμ‹ËÇѧNjҨÐÁչѡà¢Õ¹˹ŒÒãËÁ‹æ ä Œà¢ŒÒÁÒËÇÁá¨Á¡Ñº·Ò§ÇÒÃÊÒÃÁÒ¡¢Öé¹ ¶ÕÍÇ‹Òà»ç¹ÇÔ·ÂÒ·Ò¹ãËŒ¡Ñº¼ÙŒÍ× è¹«Ö觨Ðà»ç¹»ÃÐ⪹ìÍ‹ҧÁÒ¡¡Ñº¹ÔÊÔμ ¹Ñ¡ÈÖ¡ÉÒ ¤ÃÙÍÒ¨ÒÃÂì áÅФ¹·Õè·Ó§Ò¹ã¹âç§Ò¹¢¹Ò´¡ÅÒ§áÅÐàÅç¡·ÕèμŒÍ§¡ÒäÇÒÁª‹ÇÂàËÅ×ÍáÅФÓá¹Ð¹Óμ‹Ò§æ ËÃ×ÍàÃ×èͧÃÒÇà¡ÕèÂǡѺ෤â¹âÅÂÕãËÁ‹ ·Õèà¡Ô ¢Öé¹ã¹Âؤ»Ñ غѹ สำหรบการปรบปรงเนอหากจะพยายามมอะไรใหมๆ มานำเสนอใหกบผอาน มทงขาวสาร การแนะนำองคกร สถานศกษา หรอบรษทตางๆ ทเกยวของกบอตสาหกรรมเซรามก และฉบบหนาจะนำเสนอหวขอเรองใหมสำหรบผตองการทราบแนวทางในการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนในกระบวนการผลต และแนนอนจะมรปภาพเซรามกสวยๆ จากทกมมโลกมาอวดกบทกทานครบ

ดร.คชนท สายอนทวงศ

Page 3: ี่29 ภันยายน - ธà

9 ... การแสดงศลปะ ... เครองเคลอบดนเผาเตาฟน 4 สถาบนฯ

11... Heating microscope... สำหรบ...Softening point ของเคลอบ

15... ออกซเจน... องคประกอบทสำคญสำหรบการเผา

20... การอบแหง... ผลตภณฑเซรามกขนาดใหญ

25... ขาวในแวดวงเซรามก

27... จดหมายขาว... ผประกอบการเซรามกลำปาง

29... งานประชมวชาการทางเซรามก

32... MUDA... กบอตสาหกรรมเซรามก

36... แนะนำ... ศนยสงเสรมศลปาชพ บานกดนาขาม

⌫ ⌫ ☺

Page 4: ี่29 ภันยายน - ธà

41... รถเตาประหยดพลงงาน

44... ปฏบตการเชงรก การประกนความปลอดภยของเซรามกลำปาง

50... การผลตแผนรองเผา... ชนดคอรเดยไรท Cordierite มลไลท Mullite

57... สถานภาพ... อตสาหกรรมเซรามกในประเทศไทย

62... ผลงานการออกแบบผลตภณฑเซรามก ของ...นสตมหาวทยาลยบรพา

67... ผลงานการออกแบบผลตภณฑเซรามก จากความคดสรางสรรคเพอผประกอบการ ของ...นกศกษามหาวทยาลยรงสต

73... วสดทนไฟ...เซรามกในเตา

78... มารจกกฎหมาย.. การจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของโรงงาน

80... การวเคราะห... การกระจายตวของความแขงแรง

⌫ ⌫ ☺

Page 5: ี่29 ภันยายน - ธà

งานเซรามกลดนอยลง เนองจากตองใชเวลา ความเพยรพยายามและคาใชจายสง ซงอาจทำใหเทคนควธการอนทรงคณคานสญหาย ดงนนคณาจารยของสถาบนการศกษาทมการจดการเรยนการสอนทางดานเซรามกในระดบอดมศกษาจาก 4 สถาบนการศกษา ประกอบดวยมหาวทยาลยศลปากร,มหาวทยาลยบรพา,สถาบนบณฑตพฒนศลป และมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ เลงเหนคณคาของเทคนควธการเผาดวยเตาฟนทสามารถสรางสรรคผลงานเซรามกทมเอกลกษณ เสรมสรางประสบการณการเรยนรนอกหองเรยน และเพอเชอมความสมพนธอนดระหวางสถาบนการศกษาจงเปน จดเรมตนของโครงการสรางสรรคผลงานเซรามกเผาดวยเตาฟนรวมกน

เผาดวยเตาฟนในการสรางสรรคผล การใชเทคนควธการ

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 9

Page 6: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส10

ชวงเวลาในการสรางสรรคผลงานแบงออกเปน 3 ระยะ คอชวงแรกระหวางวนท 2-3 กมภาพนธ 2551 ทผานมามเจาภาพ คอ ภาควชาเครองเคลอบดนเผา คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร เปนการพบกนครงแรกของนกศกษาจากทง 4 สถาบนฯ เพอสรางสรรคผลงานรวมกนโดยมอาจารยลคนา วงศสวสด ผเชยวชาญทางดานการเผาดวยเตาฟน เปนวทยากรรบเชญมาบรรยายใหความร ความเปนมาของเตา เทคนควธการเผา ความงามทางสนทรยะพรอมภาพผลงานการสรางสรรค หลงจากเสรจสนการบรรยายมการจดแบงกลมนกศกษาในแตละกลมประกอบดวยนกศกษาจากทง 4 สถาบนฯ มาประชมพดคยเพอสรปแนวความคดในการสรางสรรคผลงานรวมกน

ชวงทสองของโครงการเปนการเตรยมความพรอมกอนการเผา เรมตงแตชวยกนทำความสะอาดภายในเตา นำผลงานเรยงเขาเตา และจดไฟอนเตาเผาเพอใหอณหภมคอยๆ สงขน ระหวางการเผานกศกษาจดแบงหนาทการทำงานรวมกนตงแตการใสฟน การจดบนทกอณหภมและทสำคญกจกรรมสนทนาการเพอผอนคลายความเหนดเหนอย จากการเผางานจนกระทงปดเตาและเมอถงเวลาทตนเตนทสดของคนทำงานเซรามกทกคน คอ ชวงเวลาการเปดเตาเผา ทงคณาจารยและนกศกษาตางตนเตน ตนตาปนแปลกใจ เมอไดเหนผลงานภายในเตาบางชนผลงานเปนมนวาว บางชนผวหยาบดานบางชนมเศษขเถาทกำลงเรมหลอมตวเกาะตดอย ฯลฯ แตละชนมความงามทแตกตางกน อนเกดจากการจดวางผลงานภายในเตาอยางตงใจผนวกกบองคประกอบตามธรรมชาต เนอดน เปลวความรอนจากฟน และการหลอมของขเถาเปนตวเคลอบผสมผสานกนอยางสมดล

นอกเหนอจากความงามทางสนทรยะแลว สงสำคญทแฝงอยในผลงานคอ ความงามอนเกดจากมตรภาพของคณาจารยและนกศกษาทง 4 สถาบนฯ เมอมองผานผลงานเซรามกสแลวใหหวนคำนงถงเรองราวตางๆ ความเหนดเหนอย ความสนกสนานของกจกรรมทผานมา กอนนำผลงานสรางสรรคทงหมด มาจดนทรรศการรวมกนภายใตชอ “การแสดงศลปะเครองเคลอบดนเผาเตาฟน 4 สถาบนฯ” ณ ศนยสรรพสนคาซคอนแสควร ระหวางวนท24-31 มนาคม 2551 ทผานมา ซงไดรบความสนใจและตอบรบจากผชมทมใจรกงานศลปะเปนอยางด

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส10

Page 7: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 11

วตถดบ อณหภมในการสลายตว (๐C) PRODUCT LOSS (WT %)ALUMINA HYDRATE 250 Al

2O

3 35

CLAY 500-650 Metakaolin 14DOLOMITE 900 CaO, MgO 48WHITING 700-800 CaO 44TALC 1,000 MgSiO

3 7

STROTIUM CABONATE 1,200-1,300 SrO 30BARIUM CABONATE 1,300-1,400 BaO 22

กระบวนการผลตผลตภณฑเซรามกนน ขนตอนในชวงการเผา จะเปนชวงทมการเกดปฏกรยาของทงเน อดนและ เคลอบโดยเฉพาะอยางย งในผลตภณฑท เผาคร งเดยวเชน กระเบ องปพ น,กระเบองบผนงแบบ Monoporosa, ลกถวยไฟฟา, สขภณฑ, กระถางเคลอบส, กระเบองหลงคาเซรามกเนองจากมการสลายตวของนำในโครงสรางผลกของดนและทลคมมการสลายตว ของพวกคารบอเนตในหนปน โดโลไมท แมกนไซท รวมทงมการสลาย ตวของสารอนทรยใน เนอดนและสารเคมทม การเตมลงไปในเนอดนเพอปรบปรงคณภาพ ซงอณหภมในการสลายตวของวตถดบ แตละชนดมคาทแตกตางกนไปตามตารางท1

ตารางแสดงอณหภมของการสลายตวของวตถดบชนดตางๆ

Page 8: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส12

ถาเราไมระวงในขนตอนการเผา ผลตภณฑหลงเผาอาจพบปญหารพรน (Pin hole) รลก (Blister) ผวเคลอบยบ (Pitting)หรอมลกษณะคลายเปลอกสมหรอเปลอกไข (Orange peel, Egg shell) เนองจากขณะทเนอดนมการสลายตวของสารอนทรยนำ หรอคารบอเนต ในชวงอณหภมสงกวา 650 องศาเซลเซยล ผวเคลอบกำลงจะเรมหลอมตวเปนเนอแกว ซงในขณะทเคลอบเรมหลอมตวชนเคลอบซงกคอแกวนจะมความหนดคอนขางสงทำใหพวกกาซตางๆทถกไลออกมา จากเนอดนจะแทรกผานชนเคลอบไดยากขนถาชวงของ การเผาในชวงนเรวจนเกนไปกจะทำ ใหกาซ ตางๆยงคง อยในชนเคลอบ และเมออณหภมสงขนกาซกจะมการขยายตวมากขนและลอยขนมาทผวเคลอบ ถากาซเหลานออกไปจากเนอเคลอบไดทนกอนทเคลอบจะหลอมตวกจะไมมปญหาอะไรแตถาออกไปชากวาหรอพอดกบทเคลอบเลยจากจดหลอม และเรมเยนตวจนเปนชนแกวแขงแลวกจะทำใหเกดปญหารชนดตางๆปรากฏอยทผวของเคลอบ ยงถาเคลอบมคาแรงตงผวสงดวยกจะยงทำใหฟองอากาศออกไปไดยากยงขน

อณหภมทเคลอบเรมมการหลอมตวจะเรยกวาจดออนตว (Softening point) ซงจดนจะ มความสำคญมากสำหรบนกเซรามกในการกำหนดสตรเนอดน สตรเคลอบ และตารางการเผาผลตภณฑ

⌫ ⌫ ⌫

⌫ ⌫ ⌫

Page 9: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 13

การหาคา Softening point ของเคลอบจะใชเครองมอทเรยกวา Heating microscope ซงเครองมอนจะประกอบไปดวย Chamber สำหรบการเผาและมกลองสำหรบดลกษณะของชนงาน โดยจะมกลองสำหรบถายรปชนงานทอณหภมตางๆ ตงแตชวงกอนการหลอมตวจนกระทงจดสดทายของการหลอม โดยจะมการกำหนดจดทสำคญทจะอานคาคอSintering point, Softening point, Ball point(Sphere), Haftball point(Haft sphere), Fusion point สเคลอบหรอฟรตทเตรยมสำหรบการหาคา Softening point นจะถกบดใหละเอยดตามคาความละเอยดทควบคมใน Spec ของการผลตของแตละโรงงาน แลวนำมาอบแหงและเตรยมเปนลกเตาขนาดเลกโดยวางอยบนแผนอลมนาแบบบางทข นรปแบบ Tape casting จากนนจงนำเขาไปวางไวใน Chamberและเรมใหความรอน จากนนจะตองคอย เฝาดลกษณะของชนงานผานทางจอคอมพวเตอรเพอดวาลกษณะ ของลกเตาเปลยนไปอยางไร โดยจดทเรมสงเกตจดแรกคอจด Sinteringซงเปนจดทชนงานเรมมการหดตว (ดภาพท5-9 ประกอบตาม)ใหจดอณหภมทอานไดเอาไว จดตอมาคอจด Softeningซงเปนจดทลกเตาเรมลบมมจนมความมน บนทกคาอณหภมไวหลงจาก นนเมออณหภมสงขนชนงานเรมมความเปนแกวมากขนจะมแรงตงผวสงขนจนทำใหชนงานเปลยนรปทรงจากลกเตาไปเปนลกทรงกลมซงเรยกจดนวา Ball point หรอSphere point ตอจากนนเมออณหภมสงขนอก เคลอบเรมหลอมตวมากขนจนลกทรง กลมเรมออนตวเปนรปครงทรงกลมเรยกวาจด Haft ball หรอ Haft sphere สดทายเมอเคลอบไดรบความรอนจนถงจดหลอม เหลวกจะเรมหลอมจนกระทงแบนราบไปกบแผนรองซงเรยกวาจด Fusion ซงเปนจดสดทายทจะทำการจดบนทกผล

⌫ ⌫ ⌫

⌫ ⌫

⌫ ⌫

Page 10: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส14

สำหรบฟรตทนำมาใชงานในเคลอบกจะมคา Softening point ทแตกตางกนไปขนอยกบองคประกอบทางเคมของฟรตแตละชนดเชน ฟรตทบแสงทมSoftening point สง (High softening point opaque-HSO) จะมคาของCaO, MgO และZnO มากกวาฟรตทเปน Single fire opaque frit-SFO) เชนเดยวกบฟรตใสทม Softening point สง (High softening transparent-HST) ทมคา CaO,MgO และ ZnO สงเชนกน จากกราฟจะเหนวาฟรตทม Softening point สงจะออนตวทอณหภมสงซงเปนจดทนาปลอดภยสำหรบการเผาและชวงความแตกตางของอณหภมท Softening point กบ Fusion point จะไมแตกตางกนมากเมอเทยบกบฟรตทม Softening point ตำ

ในกรณทเราพบปญหารเขมหรอรยบบนผวเคลอบมากแนวทางทจะลดปญหาเหลานไดนอกเหนอจากการปรบเตาหรอปรบสตรเนอดนกคอการปรบคา Softening point ของเคลอบเพอใหสงทเราไมตองการในเนอดนไดถกไลออกมา ใหหมดกอนทเคลอบจะเรมออนตวปดผวเนอดน ดงนนการทเราตองการทจะปรบปรงคณภาพของผลตภณฑและปรบปรง%เกรด Aของการผลตใหสงขนกควรจะตองทำการศกษาและทำความรจกเคลอบของเราใหละเอยดขนดวยครบโดยเฉพาะเรอง Softeningpoint ของเคลอบของเรา

Frit

High softening opaque

High softening transparent

Single fire opaque

Single fire transparent

SiO2

56

55

60

65

ZrO2

7

0

10

0

B2O3

4

5

12

12

Al2O3

5

10

5

7

MgO

5

5

0

0

CaO

10

10

5

5

ZnO

10

10

2

2

Alcali

4

4

4

6

⌫ ⌦⌫

⌫⌫

Page 11: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 15

ในกระบวนการเผานน ผลตภณฑเซรามกทไดจากการเผาจะมาจากการรวมตวกนของวตถดบทง soft และ hardmaterials เขาดวยกนและตววตถดบเองนนคณสมบตทางกายภาพและทางเคมจะเปลยนไประหวางการเผา เชนความแขงแรงการดดซมนำ สมประสทธการขยายตวเนองจากความรอน การนำความรอน และอนๆ ซงสมบตเหลานมาจากชนดและจำนวนphase ทเกดขนในระหวางกระบวนการเผา

ระหวางการเผาในเตาจะตองมขนตอนในการเผาทสำคญอย 4 ขนตอน คอ การอบแหง (drying), การสลายตวของสวนประกอบ (decomposition), การเกดออกซเดชน (Oxidation) และการเผาจนเกดปฎกรยาอยางสมบรณ (vitrification)

การอบแหงในชวง Pre heating ของเตากอนเขาสชวงการเผาเพอเปนการขจดนำจำนวนมากกลไกการขจดนำในดนนนจะตองทำอยางระมดระวง ถาเรวเกนไปผลตภณฑจะแตกหกไดงายโดยความดนภายในของรพรนของตวผลตภณฑเอง

ในขนตอนแรกทอณหภมประมาณ 120๐C นำในดนอนไดแกความชนและนำทเตมเขามาจะถกขบไลออกโดยใหความรอนอยางชาๆ และระมดระวง นำในโครงสราง(chemical combine water) จะไมถกไลออกดวยจนกระทงถงอณหภมdecomposition ~ 590๐C เมอการอบแหงสมบรณแลวอาจเกดการ crack ไดถา gas รอนสมผสกบผลตภณฑทำใหเกดการหดตวอยางรวดเรว ทผวหนาแหงแลวแตภายในยงคงมความชนอย เมออณหภมเพมขนนำภายในจะกลายเปนไอขยายตวขนเนองจากอณหภมสงขน ปรมาตรของไอนำเพมขน (PV=NRT) ทำใหเกดรอย crack ทไมสมำเสมอ

ระหวางขน decomposition สารอนทรยในดนถกยอยสลายไปและนำภายในโครงสราง (chemically combined water)ถกกำจดออกไป โดยทวไปขนตอนนจะเรมประมาณ 100๐C จนถง 500๐C ซงสารอนทรยทอยในเนอดนกจะเรมถกขจดไปดวย

ขนตอนทสามคอการเกดออกซเดชนเปนขนตอนทสำคญของการเผา ในขนนสารทเผาไหมไดถกขจดออกและเกดออกซเดชนของ Fe และสารประกอบอนๆ สำหรบการผลตใหไดสทดนนจะตองม oxidation ทสมบรณในทนความรอนตองควบคมใหดหลกเลยงใหความรอนเกนไป หรอเกด black core ขนภายในและสทมผลตอสภาวะออกซเดชนมากๆ ถาเผาอยางเรงรบ หรอคาพารามเตอรระหวางกาซกบอากาศ ปรบไมเหมาะกจะทำใหสหลงเผาของ ผลตภณฑเพยนไปไดไมวาจะเปนผลตภณฑทไมเคลอบเชนพวกเทอราคอตตา หรอผลตภณฑทมการเผาเคลอบตางๆ แกนดำ (Black coring) ในผลตภณฑเกดขนเนองจากการ oxidation ไมเพยงพอของพวกสารอนทรย อยางไรกตาม black core กไมไดเกดจาก carbon อยางเดยวแตอาจเกดเนองจากการ reduce ของเหลกได

ชวงของการเกด oxidation ดทสดสำหรบการเผาอยระหวาง 930-1040๐C ซงเปนชวงสำคญสำหรบคณภาพของผลตภณฑ และจะทำใหการทำงานยดหยนขนโดยสามารถเพม Production ไดหรอเปลยนแปลงวตถดบทใชในสตรได

ระหวางชวงการเผาขนตอนสดทายนนผลตภณฑจะถกใหความรอนเตมททำใหเกดการหลอมตวเกดเปนเฟสของเนอแกวขน (vitrification) ขนและทำใหผลตภณฑมความแขงแรง ความเรวในการยกอณหภมขนระหวางชวงนจะมความสำคญมากกวาชวงอนๆ เพราะตองระวงไมใหผลตภณฑไดรบความรอนมากเกนไปจนทำใหเกด Overfiring

ออกซเจน ⌫การเผา

Page 12: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส16

ออกซเจน องคประกอบสำคญสำหรบการเผา

เตาเผาเปนแหลงใหความรอนเพอทจะทำใหเนอดนทมาจากวตถดบตางๆเกดปฏกรยา แตความรอนกไมใชสงจำเปนอยางเดยวสำหรบการเกดปฏกรยาเพอเปลยนวตถดบใหกลายเปนเนอเซรามก สภาพแวดลอมบรรยากาศ กระบวนการเผาทงทางกายภาพและทางเคมกเปนสงทสำคญในการทำใหผลตภณฑเกดปฏกรยาอยางสมบรณดวย

กาซทวๆไปทมในเตาจะเปน O2 , N

2 , CO

2 , CO, SO

3 สำหรบ O

2 และ N

2 ไดมาจากอากาศทถกใสเขามาจาก

Burner หรอจาก Blower ของเตาการเผาไหมของ hydrocarbon fuel เชนถานหน, นำมน, propane, natural gas จะทำใหเกดCO

2 และไอนำซงเปนการการเผาไหมทสมบรณ ถาการเผาไหมไมสมบรณจะมการเกด CO และ H

2 เกดขนสำหรบสารประกอบ

ของซลเฟอรเกดมาจากมลทนของตวเชอเพลงเองปฏกรยาทางเคมของผลตภณฑถกควบคมโดยสดสวนของ O

2 และ CO ซงกาซทงสองจะมผลตอปฏกรยาทเกดกบ Fe,

Mn, V, C ในผลตภณฑทงในสวนของเนอดนและสเคลอบคารบอนโดยธรรมชาตของมนจะเปนธาตประกอบอยในวตถดบในรปของสารอนทรยทงในดนชนดตางๆหรอแรอนๆ

หรอในบางโอกาสคารบอนอาจถกเตมลงไปโดยเปนตว binder, ตวหลอลนและตวควบคม porosity แตไมวาจะเปนในกรณใดคารบอนจะตองถกเผาไหมออกไปในชวงทเหมาะสมของกระบวนการเผา ตวคารบอนทอยในรปของแขงจะเปลยนไปเปนกาซออกไปจากเนอดนโดยผานรพรนทเปด (open pore) ถาการเผาไหมไมสามารถไลคารบอนออกไปไดหมดกจะกลายเปนแกน สดำ(Black coring) อยภายในเนอดนซงจะสงผลตอความแขงแรงของผลตภณฑหลงเผา และความสวยงามของผวเคลอบหลงเผาดวย

สำหรบคา Valence ของ Fe จะควบคมสของผลตภณฑจาก white ware red brick Fe๐ Fe2+ Fe3+

2e- e- Ferrous Ferric

เมอมธาตมารบ e- เรยก reduction2e- + O ๐ O2-

ดงนนออกซเจนจะลดลงในขนตอนของการเปลยนสถานะของ เหลกออกไซด ในกระบวนการทางเคม ออกซเจนจะเปนตว oxidizing agent เมอปรมาณออกซเจนเพมขนในอากาศทใชเผาไหม (combustion air) ออกซเจนจะมหนาทในการเผาไหมhydrocarbon fuel ตามสมการ

CH4 + 2O

2 2H

2O + CO

2

Natural gas waterออกซเจนในบรรยากาศภายในเตาระหวางการเผาผลตภณฑมาจากอากาศทมากเกนความตองการสำหรบเผาไหม

เชอเพลง หรอบางกระบวนการอาจมการฉดออกซเจนบรสทธเขาไปในบรรยากาศภายในเตา ออกซเจนสำคญสำหรบกระบวนการoxidation ตามปฏกรยา ดงน

2C + O2 2CO

2CO + O2 2CO

2

4FeO+ O2 2Fe

2 O

3

V2O

3+ O

2 V

2O

5

4MnO+ O2 2Mn

2O

3

2FeS+ O2 2FeO+2SO

2

2SO2+ O

2 2SO

3

Page 13: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 17

อากาศทมากเกนพอหรอออกซเจนทมากเกนพอจะทำให iron oxide อยในรป Fe2O

3 ( ferric ) ระหวางกระบวนการเผา

ซงเปนสแดง ซงเฉดสของมนมไดตงแตสแดง สม จนถงมวงขนอยกบ อณหภมทเกดปฏกรยา iron oxide ใหสครมขาวใน whiteware สเหลองปนครมใน fire clay body และสแดงใน Terracotta Fe

2O

3 สามารถละลายไดใน mullite เพมขนเมออณหภมเพมขน

ดงนนเมอม %เหลกมากในเนอดนกจะทำใหเกดสชมพ ถง แดง ในสภาวะทเปน oxidizing และเมอเผาสงขนเหลกเหลานกจะมสทเขมขนตามไปดวย

การควบคมคณภาพในชวงของการเผา

ในเนอดนเซรามกนนจะมสารประกอบตางๆอยมากมายทงทเราตองการและไมตองการ สารประกอบบางตวเมอถกเผาไหมจะมการเปลยนสถานะไปเปนกาซซงจะมผลกระทบตอคณภาพของผลตภณฑ โดยเฉพาะสหลงเผาทงสของเนอดนและสเคลอบนอกจากนกาซบางตวกสงผลถงสภาพแวดลอมภายนอกดวย ดงนนในขนตอนการเผาจงมความจำเปนอยางยงในการควบคมใหปรมาณของออกซเจนมเพยงพอในการเผาไหม ออกซเจนจะชวยกำจดสารประกอบคารบอนในเนอดน และoxidize สารประกอบอนๆอยางสมบรณ เมอเผาผลตภณฑทมคารบอน ตวคารบอนเองจะตองเคลอนออกในขณะทเนอดนจะยงคงมรพรนอยดงนนในการเผาควรใหเกดบรรยากาศ oxidation (excess O

2) ตงแตชวง preheating 550-980๐C เพอชวยกำจด

คารบอนหรอซงกคอสารอนทรยตางๆทมอยในเนอดนนนเอง

Page 14: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส18

เมอจำนวนออกซเจนไมเพยงพอในการเผาเชอเพลงทเปน hydrocarbon จะให CO ซง gas นจะเปน reducing agentกบ Fe, V และ Mn ซงไมเปนทตองการในผลตภณฑเซรามก เพราะวา Fe ในรป Ferrous (FeO) จะเปนสดำและเปน flux อยางแรงในพวก aluminosilicate product ทำใหเกดจดดำทผวหนาของเคลอบ สวนสำหรบในพวกผลตภณฑทตองการความขาวมากๆเชน Porcelain ส blue-white ไดมาจากบรรยากาศทม CO อย นอกจากน CO ในบรรยากาศของเตาจะไป reduce V ทเปน form ท reactive มากและ MnO จะละลายไดดมากในacid solution มนจงไมเปนทตองการใน ceramic bodyออกไซดตางๆทเปลยนฟอรมไปในการเผาแบบ Reduction

Fe2O

3 + CO 2FeO + CO

2FeO สดำและเปน flux อยางแรงใน clay product

V2O

5 + 2CO V

2O

3 + 2CO

2V

2O

3 เปน form ท reactive มาก

Mn2O

3 + CO 2MnO + CO

2MnO ละลายไดดมากใน acid solution

SO3 + CO SO

2 + CO

2 SO

2 เปนกาซททำใหเกดปญหามลภาวะกบสงแวดลอม

แนวทางในการเพม oxidation rate

ปฏกรยาเคมตางๆทเกดขนในเตาขนกบความรอน ความเขมขนของ O2 และอณหภม ดงนนเมอในเตามอณหภมหรอ

ความเขมขนของ O2 เพมขน oxidation rate กจะเพมขนตามไปดวย

ไอนำและ CO2 เปนผลตผลทไดจากการเผาไหมของ hydrocarbon fuel ในการเผาไหมอยางสมบรณ ซงวตถดบ

ในกระบวนการผลตเซรามกจะปลอยไอนำและCO2ในจำนวนมาก ดงนนจะเกดผลกระทบคอทำใหเกดการเจอจางของปรมาณO

2

ในสภาพแวดลอมรอบๆผลตภณฑ เราจำเปนทจะตองรกษาบรรยากาศ oxidizing เอาไวตลอดชวงของการเกด Oxidationจงตองเพมอากาศทจะไหลเวยนเพอขจดไอนำและ CO

2 ออกจากเนอดนหรออาจจะเพม O

2 บรสทธเขาไป การทจะเพมอตราการ

ผลตโดยการเผาใหเรวขนจะตองเพมอตราการเกด Oxidation และเพมปรมาณ O2

ทใสเขาไปในการเพมอากาศปรมาณมากเพอรกษาความเขมขนของ O

2 ในบรรยากาศไว เมอเชอเพลงถกเผาไหมทกๆ ปรมาณ

5 สวนของอากาศจะม 1 สวนของ O2 และ 4 สวนของ inert gas (N

2 ) หรอในอากาศ 100% จะม O

2 อยเพยง 20% ทเหลออก

80% เปน inert gas (N2 ) ซงกาซเฉอยพวกไนโตรเจนนจะไมมประโยชนสำหรบการเผาไหมเลย ปรมาณของอากาศจำนวนมาก

ตองถกใหความรอนเมอผานเขาไปในโซนทแตกตางกนของเตา อากาศจะผานความรอนเขาสผลตภณฑไดโดยการ convectionและ conduction ดงนนตองสนเปลองพลงงานความรอนจำนวนมากไปสำหรบการเผาไหมกาซเฉอยพวกไนโตรเจนน การเพมO

2 บรสทธเขาไปแทนทอากาศบางสวนในเตาจะชวยเพมประสทธภาพในการเผาไหม และอตราการ oxidation เพมขนได

สภาวะ oxidizing จำเปนอยางยงทจะชวยกำจดsulfer ซงในวตถดบบางตวมพวก iron sulfide (pyrite และpyrhotite) ซงปกตในการเผาไหมพวก Sulfer จะกลายเปนกาซSO

2 ซงเมอถกปลดปลอยออกไปจากเตาจะทำใหเกดปญหา

สงแวดลอมและ ถาโรงงานใดจำเปนตองถกตรวจปลองของเตาวามกาซมลพษใดบางทถกปลดปลอยออกมาขณะทำการเผา

กจะตองระมดระวงเรองดงกลาวมากเปนพเศษไมวาจะถกตรวจโดยลกคาหรอโดยกรมควบคมโรงงานกตาม สภาวะ oxidizingทดจะชวยเปลยน Sulfer ใหกลายเปนSO

3 ซงจะถกดดซบทพนผวภายในของเนอดน จงขจดปญหา sulfurous gas

ออกมาในเตาได สำหรบ สารประกอบV2O

3 จะถก oxidize เปน inert chemical ใน SiO

2 และ Al

2O

3

Page 15: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 19

ความแตกตางระหวางการฉด O2 บรสทธ และการใชอากาศเพอเปนตวให O

2 นน สำหรบ stoichiometric ของการ

เผาไหมนน 1 ft3 ( ~ 0.03 m3 ) ของกาซธรรมชาตจะใชอากาศ 10ft3 (~ 0.03 m3 )สมการการเผาไหมเปนดงน CH

4+8N

2+20

2 8N

2+CO

2+2H

2O

1 ft3 ของกาซธรรมชาตเผาไหมจะใหพลงงาน 1080 BTU พลงงานนใชสำหรบการใหความรอนและเปลวไฟใหอณหภม~1870OC ถาแทนทอากาศดวย O

2 บรสทธ N

2 กจะถกขจดออกไป จำนวนพลงงานทไดเทากนแตปรมาตรของกาซทถกเผา

ไหมจะนอยลง และมผลทำใหมความรอนเพมขน อณหภมของเปลวไฟเพมขนเปน 2760OC ดงนนการทเราพยายามจะลดปรมาณ N

2 ลงในการเผาไหมผลตภณฑจะมผล 2 ประการดงน

(a) อณหภมของเปลวไฟเพมขนถงแมปรมาณของพลงงานเทากน ทำใหความรอนทยงคง อยมมากขน ในขณะทความรอนเคลอนผานโดยการแผความรอน(Radiating) จากเปลว ไฟสเตาแปรผนเปนคายกกำลง 4 ของอณหภม และมTurbulence ในบรรยากาศของเตา ใช สำหรบการเคลอนทของความรอนสผลตภณฑ(b) ปรมาณของกาซทไดจากการเผาไหมลดลง เนองจากปรมาณ O

2 เจอจาง จะตอทำใหความเขมขนของ O

2 ในเตา

สงขน และเรงความเรวของการเกดปฏกรยา oxidation ซงจะชวยเพม production rate ขนการทจะแทนทอากาศดวย O

2 บรสทธเลยนนไมแนะนำเพราะจะตองเปลยนหวพนใหม นอกจากนอฐทน ไฟในเตาจะ

ตองเชควาทนอณหภมไดแคไหน อยางไรกตามอากาศทใชเผาไหมสามารถทจะเตมO2 บรสทธเขาไปเพอใหมปรมาณ O

2 เพมขน

จาก 21% เปน 24% ในอากาศจะเปนการเพมคาพลงงาน ใหมากขนโดยจำนวน เชอเพลงเทาเดมจะชวยใหผใชตดปรมาณอากาศทจะใชสำหรบเผาไหมลงไปไดบางสวน ผลกคอชวยลดปรมาณ gas ทไมจำเปนในบรรยากาศเตาลงไปได ซงในฉบบหนาจะเขยนถงการใชกระบวนการ Oxygen injection เพอใชในการเพมอตราการเผาและลด Gas consumption ลงได

เหนไหมครบวาในขนตอนของการเผาไมใชมเพยงอณหภมเทานนทเปนเรองสำคญ อตราการเกดปฏกรยา บรรยากาศในเตากาซทเปนผลผลตจากการเผาไหม สารประกอบตางๆทอยในเนอดน และสเคลอบตางสงผลตอการเผาผลตภณฑเซรามกทงสน ดงนนเราควรตองรกอนวาเราตองการผลตผลตภณฑเซรามกชนดใด ตองการคณภาพแบบใดแลวจงควบคมกระบวนการเผาใหเหมาะสม เชนถาตองการผลตชนงานทมขนาดใหญมาก ขนรปดวยแปนหมนซงตองใชดนทมความเหนยวสงซงแนนอนวาดน เหลานกจะมสารอนทรยหรอคารบอนอยเปนจำนวนมาก การเผาไหมในชวงทไลสารอนทรยและในชวง Oxidation จงเปนเรองสำคญมาก ไมเชนนนแลวกจะทำใหผลตภณฑแตกเสยหายหรอบวมปด หรอผวเคลอบไมสวยได

การเผาผลตภณฑทตองการความขาวเชน Porcelain กเชนกนถงแมวาจะเปนการเผาแบบ Reduction เพอใหเหลกในเนอดนเปลยนรปไปเปน FeO แตกอนทจะปรบเขาสบรรยากาศ Reduction ในการเผากตองมขนตอนของการเกด Oxidationจนสมบรณกอนเชนกน ผลตภณฑพวกเทอราคอตตาทตองการเนอทมสแดงของ Fe

2O

3 จำเปนทจะตองควบคมการเผาใหมการเกด Oxidation

ทสมบรณจงจะไดสของเนอดนทสวยงาม แตถามการปรบอากาศไมเพยงพอ ทำใหการเผาไหมไมสมบรณมการเกด COขนบางสวนกจะทำใหเนอดนมสทเปลยนไป สแดงจะจางลงเปนบางสวนหรอทงหมดทำใหคณภาพของผลตภณฑดอยลงไปดวย

ดงนนออกซเจนนอกจากจะทำหนาทในกระบวนการเผาไหมเพอใหเกดปฏกรยาการเผาไหมทสมบรณทำใหเกดความรอนแลวออกซเจนยงทำหนาทในการเปลยนสารประกอบออกไซดอนๆใหอยในรปทไมเกดปญหาตอผลตภณฑและสงแวดลอมและยงชวยเพมอตราในการเผาทำใหไดปรมาณการผลตมากขนและลดปรมาณการใชเชอเพลงลงไดดวย

Page 16: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส20

นกระบวนการขนรปผลตภณฑเซรามกทวไปตองมสวนผสมของนำอยดวย เพอใหเกดความเหนยวเพยงพอทจะขนรปได และมความแขงแรงเมอชนงานแหงตวแลว ดงนนหลงจากการขนรปกตองมกระบวนการอบแหงหรอทำใหแหงซงนบวาเปนกระบวนการทสำคญมากตอนหนงและมผลตออตราความสญเสยในการผลตไดไมนอยโดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑทมขนาดใหญ อยางเชนเครองสขภณฑและชนงานหลออนๆ ทมขนาดใหญ เปนตนแตจากประสบการณทพบมายงมหลาย ๆ โรงงานใหความสำคญของกระบวนการอบแหงนอยกวา กระบวนการอนๆ อาจเปนเพราะคนสวนใหญในโรงงานมง ใหความสำคญไปทวตถดบ เนอดน การขนรป และการเผามากกวาประกอบกบผททำงานเกยวของกบกระบวนการอบแหงยงขาดความเขาใจเกยวกบกลไกของการอบแหงกเปนได

ในบทความนมไดมเจตนาจะมาถายทอดทฤษฎของการอบแหงแตอยางใด แตมงถายทอดประสบการณทองเกณฑวาขนตอนไหนควรทำอยางไร องหลกเกณฑหรอกลไกของการอบแหงอยางไร และเพอใหครอบคลมถงผลตภณฑแบบตางๆ ใหหลากหลายจงขอตงเปาหมายใหสามารถใชกบผลตภณฑขนาดใหญได ถาเปนชนงานทเลกลงกระบวนการอบแหงกจะยงงายลง

กอนอนกขอใหรายการขอมลทเรยกวา ขอเทจจรง(Facts) บางประการทเกยวของกบกระบวนการอบแหง ไวณ ทนกอนเปนสงทเราตอง คดคำนงตลอดเวลาตงแตการเลอกระบบการอบแหง หรอออกแบบการอบแหง ตลอดไปจนถงการทำใหชนงานแหงตามเปาหมาย ดงน

1. ในเนอบอดเปยกจะมนำประกอบอยดวยสองสวนคอ นำททำใหเกดการหดตว (Shrinkage water) ซงเปนสวนททำใหเกดความเหนยวสำหรบการขนรปดวย กบนำทอยในรพรนของเนอบอด (Pore water)

2. เนอบอดเปยกจะหดตวอยางตอเนองตลอดเวลาทสญเสยนำในสวนแรกทเปน Shrinkage water

3. การสญเสยนำทอยในรพรนของเนอบอด (Porewater) จะไมทำใหเกดการหดตว

4. คา % ความชนของเนอบอดทเหลอเฉพาะนำ ทอยในรพรนของเนอบอด (Pore water) เรยกวาคาความชนวกฤตหรอท Critical Drying Point (CDP) เปนจดทบอกวาเนอบอดหยดหดตวแลว

5. การหดตวทไมเทากน หรอไมสมำเสมอกนในชนงานเดยวกน ยอมทำใหเกดแรงเคน (Stress) ในชนงานหากเกดในขณะทชนงานยงมความเหนยวอยกอาจทำใหกลายเปนความบดเบยว (Warp) ไดและถาเกดในขณะทหมดความเหนยว แลวกจะกลายเปนรอยแตกหากแรงเคน (Stress) มคามากกวาความแขงแรง (Strength) ของเนอบอด ณ ขณะนน

Page 17: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 21

รปแบบหนงของหองอบแบบดงเดม○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

6. การสญเสยนำททำใหเกดการหดตว (Shrinkagewater) เรมเกดขนตงแตชนงานยงอยในแบบพมพปลาสเตอร(ในกรณหลอหรอปนในแบบพมพปลาสเตอร) และเกดตอเนองไปเรอยๆ ระหวางการถอดชนงานออกจากแบบการพกรอใหมความแขงแรงมากขน การจอดรอเขาหองอบไปจนถงระหวางทอยในหองอบ การสญเสยนำสวนนจะเปนปรมาณคอนขางสงและอาจจะสงกวาในขนตอนทอยในตอบกม

7. คาความแขงแรง (Strength) ของเนอบอด แปรผนแบบทวคณกบคาความชนในบอดทลดลง และคาความแขงแรง จะสงสดอยทเนอบอดใกลแหงสนท

ปจจยสำคญทมผลโดยตรงตอการอบแหง(Drying factors)

1. อณหภม (Temperature) ของชนงาน และบรรยากาศในการอบแหง อณหภมยงสงกยงแหงเรว หรออตราการสญเสยนำจากบอดยงสง

2. ความชนสมพทธ (Relative Humidity) ของบรรยากาศทอยรอบๆ ชนงาน ความชนสมพทธยงตำซงหมายความวาอากาศยงแหงกทำใหชนงานยงแหงเรว

3.ความเรวลม (Air velocity) ของอากาศโดยรอบชนงาน ความเรวลมยงสงกยงแหงเรว

4.ความดนบรรยากาศ (Atmospheric pressure) ทยงตำกยงแหงเรว เคยเหนมผสรางหองอบแบบสญญากาศ(Vacuum dryer) โดยองเกณฑนแตปจจบนอาจจะไมมผสรางอกแลว

5. ระยะเวลา (Time) ทสมผสกบปจจยตางๆ ขางตน

ความสญเสยของผลตภณฑทเกดขนในกระบวนการอบแหง (Drying losses)

ความสญเสยของผลตภณฑเกดขนไดจากสาเหตหลกสองดาน คอ

1.ปญหาจากแรงกระทำภายนอกเชนในขนตอนการถอดชนงานเปยกออกจากแบบ (เพราะตดแบบ) การหยบยกเคลอนยายการกระทบกระแทก รวมทงนำหนกของชนงานเองทกดลงบนฐานของผลตภณฑในขณะทยงมความแขงแรงไมพอซงพบไดงายในกรณชนงานมขนาดใหญและหนกมาก

2.แรงเคน (Stress) ทเกดขนจากการหดตวทไมเทากนในชนงานเดยวกน เปนสาเหตทพบมากทสดตงแตถอดชนงานออกจากแบบ ผงหมาดในโรงงานรอเขาอบไปจนถงชวงเวลา ทอยในหองอบหากแรงเคนทเกดขนยงไมสงกวาคาความแขงแรงชนงานกยงไมแตกแตถาแรงเคนสงกวาความแขงแรงของเนอดนขณะนน กจะเกดรอยแตกใหเหนทนท

Page 18: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส22

ตวอยางของปญหาความสญเสยทเกดขนในกระบวนการขนรปและการอบแหง

ชนงานหลอพบรอย แตกทนททเปดแบบหลอพมพปลาสเตอร อาจเปนเพราะความชนในแบบหลอตำเกนไปหรอความชนของชนสวนแบบหลอแตกตางกนมากเกนไปหรอทงไวในแบบใหแขงตวนานเกนไปทำใหนำททำใหเกดการหดตว(Shrinkage water) ถกดดออกมากเกนและเกดการหดตวมากเกนจนชนงานขาดหรอแตกรวมทงการหดตวรดแบบแตกดวยเรองนเปนการแตกในขนตอนการหลอขนรปแตกมหลกการเดยวกนกบการแตกในขนตอนของการอบแหง

ชนงานหลอมรอยแตก หรอฉกหลงจาดถอดจากแบบมกจะมปญหาตดแบบ เพราะชวงนนแบบยงคงดดนำออกจากชนงานหลออย ยงไมหดตวหลดจากแบบรอยแตกแบบนถาไมตรวจพบกอนกอาจทำใหเขาใจไปวาเปนการแตกใน ชวงอบแหงได

ชนงานขนาดใหญและหนก มรอยแตกแบบเนอดนฉกปร เปนเพราะนำหนกตวชนงานเองกดลงทฐานในขณะทยงแขงแรงไมพอ แกไขไดโดยทงไวในแบบพมพปลาสเตอรใหนานขน ใหชนงานมความแขงแรงมากขนกอนถอดแบบหรอถาจำเปนตองรบถอดแบบเพอเลยงปญหาการหดตวรดแบบแตกกตองมวสดหรออปกรณคำชวยแบงรบนำหนกไปบางกได

ชนงานแตกเพราะมการหยบยกเคลอนยายชนงานเปยกทยงมความแขงแรงไมเพยงพอ แกไดโดยทงพกอยนงๆไวใหนานขน

ชนงานทรอเขาหองอบ บดเบยวหรอแตกเนองจากโดนลมพดผาน ซงมกจะโดนลม ไมทวถงหรอสมำ สมอทงชนงานปญหานจะพบมากและบอยทสดในหลายๆ โรงงานความรนแรงจะขนกบอณหภม ความชนสมพทธและความเรวลมซงเปนปจจยหลกตามทไดกลาวไวขางตนแลว ดงนนกตอง

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

แผลแตกทเกดจากนำหนกชนงานกดลงบนฐาน

แผลแตกของชนงานเปยกทปลอยใหแขงในแบบนานเกนหรอแบบหลอแหงเกน

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

จากประสบการณพบวามบอยครงทชนงานรอเขาอบเกดรอยแตกอยแลว ดวยสาเหตใดสาเหตหนงหรอจากทงสองสาเหตขางตนน แลวถกนำเขาหองอบโดยไมไดตรวจสอบเทากบวาสงของแตกเขาหองอบโดยไมรตว หรอรแตไมมขนตอนการคดออกผลออกมาหลงอบกจะแตกอามากขน จนเหนเดนชดและกลายเปนวาหองอบ หรอการควบคมหองอบมปญหาแลวกไปตามแกในจดตางๆ ทไมใชสาเหตแทจรงแกเทาไรกไมหายสกท

Page 19: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 23

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

รปแบบหนงของหองอบแบบแหงเรวโดยใชอณหภมสง

และควบคมความชนได

หองอบแบบแหงเรวโดยใชอณหภมสงและควบคมความชนได

หองอบแบบนมลกษณะและใชหลกการอบแหงดงน หองอบมลกษณะเปนหองรอนสเหลยมประตปด

ไดทบสนทไมรว ผนงหองมฉนวนกนความรอนเพราะชวงอณหภมในหองสงสดจะอยทประมาณ 95 oC

หองอบมระบบลมหมนเวยนภายในหองมจดปอนลมรอนเขาโดยจะใชลมรอน จากเตาเผาหรอหวพนไฟเปนชดของหองอบเองกได

มจดปอนไอนำ (Steam) หรอละอองนำทเปนฝอยละเอยดพรอมทจะกลายเปนไอนำไดทนททรบความรอนเขาในระบบลมหมนเวยนถดจากจดปอนลมรอนเขา มวตถประสงคเพอเพมความชนสมพทธ (% RH) ของอากาศภายในหองอบในชวงแรก และตองมขนาดเพยงพอทจะเพม % RHไดสงถง 80 – 100% RH (ท 100 % RH กคอจดนำคางหรอDewpoint ซงหมายถงจดอมตวของอากาศทไมสามารถรบความชนเพมขนไดอก ชนงานเปยกทอยในสภาวะนจะไมมการสญเสยความชนจากชนงานเลยไมวาจะอยทอณหภมและมความเรวลมเทาไร)

ทหลงคาหองอบจะตองมชองระบายความชนออกไดดวยพดลมดดอากาศ และสามารถควบคมอตราไหลของอากาศออกไดดวย

หลกของการอบแบบนกคอ ในชวงเรมตนตองทำใหชนงานทยงเปยกนนรอนขนอยางทวถงทงชนงานทงภายนอกและภายในรอนจนเทากบหรอใกลเคยงกบอณหภมเปาหมาย สงสดทจะใชในการอบแหง (เปาหมายมกจะอยท 90 –95 oC) เพอพรอมใหความชนจากภายในเนอชนงานสามารถ

พจารณาตามแตกรณวาจะจดการกบปจจยเหลานนอยางไรจงจะไมเกดปญหา เคยเหนหลายโรงงานทเลาปญหาโดยการใชผาชบนำมาคลม หรอคลมไวดวยกระดาษหรอผาพลาสตก หรอเกบไวในกระโจมทปดทบ บางกรณกมการพนละอองนำเพอเพมความชนสมพทธของอากาศกม การแกไขและปองกนปญหานมหลากหลายมากแตบางครงกชวยแกปญหาไมไดทงหมดรวมทงยงมบอยคร งท ถกมองขามปญหาเหลาน ไปจงอยากจะขอยำวา ในขนตอนนอาจเกดความสญเสยของชนงานไดไมนอยเลย เพราะทจรงแลวกเปนข นตอนหนงในกระบวนการอบแหง และเปนกระบวนการอบแหงทมกจะไรการควบคม มหลายประเภทชนงานทอยในขนตอนนนานหลายวนกม ทำใหช นงานคายนำท ทำใหเกดการหดตว(Shrinkage water) ออกไปมากจนเกอบหมดหรอจนหมดแลวกมทำใหเหลอแตเพยงนำทอยในรพรนของเนอบอด (Porewater) ซงหากนำเขาหองอบกสามารถใหลมรอนเรงอบอยางรวดเรวกไมแตกแลว เพราะบอดจะไมหดตวอก

จากปญหาการผงหมาด หรอเปนกระบวนการอบแหงขนตนกอนเขาหองอบซงควบคมปจจยการทำใหแหงไดยาก หรอไรการควบคมในบางโรงงานทำใหมผคดคนวาทำอยางไรดจงจะสามารถใหชนงานเปยกอยภายใตสภาวะ การควบคมอยางถกตองตลอดเวลา คำตอบทไดกคอตองทำหองอบทควบคมอณหภม และความชนได ผลทไดจากการใชงานพบวาสามารถอบชนงานใหญขนาดเคร องสขภณฑหลอในสภาพเปยกสด ทเพงถอดจากแบบหลอและเพงตกแตงเปยกเสรจใหมๆ กนำเขาอบไดเลยและสามารถอบใหแหง(ความชนคงเหลอ ประมาณ 0.5 %) ไดภายในเวลาประมาณ12 ชวโมงหรอตำกวานน กลายเปนระบบอบแหงเรวไปดวยแตอปสรรคทพบจะอยทไมสามารถเคลอนยายชนงานเปยกสดเหลานนไปเขาหองอบโดยไมใหเกดความเสยหายเสยกอนไดจงยงจำเปนตองพกผงรอไวบรเวณขนรปเพอใหชนงานมความแขงแรงเพมขนเพยงพอทจะเคลอนยายไดโดยไมเกดความเสยหาย อยางไรกตามชวงเวลาทพกผงนกสนลงเหลอครงวนหรอหนงวนจากทเคยทงไวนาน 1 – 5 วนกอนเขาหองอบ

Page 20: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส24

เคลอนตวออกสภายนอกไดอยางสมำเสมอตอเนองตลอดเวลาเทากบอตราการระเหยออกทผวชนงาน แตทงนในชวงอนใหรอนนนจะตองไมใหชนงานคายความชนออกไปแมแตนอยการคายความชนออกไปจากชนงานนนหมายถงการสญเสยนำททำใหเกดการหดตว (Shrinkage water) ซงจะเสยงตอการแตกเสยหายไดงายทระดบอณหภมสงระดบน

หลกการยบยงไมใหชนงานทเขาอบไมคายความชนออกไดเลย ในชวงเวลาการอนชนงานนนกอาศยการอดไอนำ (Steam) เขาไป ทงนตองมการทดลองกอนวาระดบ % RHของอากาศในหองอบทอณหภมการอนขนนนตองเปนเทาไรจงจะไมมการคายความชน จากการทดลองพบวาตองรกษาระดบ85 - 95 % RH ขนไปแลวแตชนดของชนงานจงจะปลอดภยแตกเคยพบในบางโรงงานบอกมาวาของเขาไมจำเปนตองอดไอนำเขาเลย เขากทำความชนไดถง 85 % RH เหมอนกนและชนงานเขากไมแตกดวย พอซกถามลกๆ กไดความวาเขาผงชนงานไวในโรงงานเกอบ 3 วน จนความชนเกอบจะตำเทาหรออาจตำกวาจดความชนวกฤต (CDP) แลว ความชนทสงถง 85%ไดกมาจากชนงานนนเอง ถาเปนเชนนนนำไปเขาหองอบดวยลบรอนอยางเดยว เรวๆ เลยกได เพราะการหดตวหยดเกอบหมดแลว

ขนตอนการใชงานหองอบแบบแหงเรวโดยใชอณหภมสงและควบคมความชนได

1. ชนงานเปยกตองผานการหลอถอดแบบและหยบยก เคลอนยายอยางถกขนตอนดงทกลาวไวตอนตนแลวเพอไมใหชนงานเกดรอยแตกราวกอนมาเขาหองอบ

2. เราสามารถนำชนงานเปยกสดใหมทเพงผานการถอดแบบ และตบแตงมาเขาหองอบชนดนไดหากสามารถเคลอนยายมาเขาอบไดโดยไมแตกหกเสยหายมากอน แลวเรมเดนหองอบไดทนท ทำใหสามารถตดขนตอนทตองผง พกไวในโรงงานหลายๆ วนแบบดงเดมได

3. หองอบกอนเรมใชงานควรปรบสภาพความชนภายในหองอบใหสงมาก ในระดบ 75 – 85 % ไดจะเปนการดโดยเฉพาะอยางยงในกรณทมการใชหองอบในรอบทผานมาซงยงคงรอนอย และในการเรยงชนงานเขาหองอบจนเตมกตองใชเวลาสนทสดดวย วตถประสงคกคอเปนการปองกนชนงานใหมทนำเขาหองอบไมสญเสยความชนกอนเรมเดนหองอบ

4. ในขนตอนแรกของการอบกจะเดนพดลมหมนเวยนอากาศภายในหองพรอมๆ กบอดไอนำเขาไปใหมากพอโดยเรวจนไดความชนขนสงถงเปาหมายท 85 - 95 % RHเพอเปนการปองกนการสญเสยความชนออกจากชนงานในขณะทอนชนงานใหรอนขนจนถง 90 – 95 oC หากในหองอบมความชนสงตลอดเวลาแลว ถงแมจะถกลมพดในหองอบแรงชนงานกจะยงไมสญเสยความชนทำใหยงไมเกดการหดตวจงไมมการแตกเกดขนได

5. เมอชนงานรอนขนจนถง 90 – 95 oC อยางทวถงทงชนแลว กจะเรมทำการลดความชนในหองอบลงโดยเปดพดลมดดอากาศออกจากหลงตอบพรอมๆ กบเปดชองอากาศภายนอกเขาสระบบพดลมหมนเวยนของหองอบจากนอยไปมากชนงานกจะคอยๆ คายความชนออกมาทกทศทาง อยางสมำเสมออยางและตอเนองในทางทดแผนรองรบชนงานเขาอบกควรจะมทางระบายอากาศออกไดดวย เพอใหความชนคายออกทางดานฐานลางของชนงานไดพรอมๆ กบดานบนในการนการหดตวทเกดขนกจะเกดพรอมๆ และพอๆ กนทกจดในแตละชนงาน ทำใหไมเกดแรงเคน (Stress) มากพอทจะทำใหเกดการแตกได

6 เมอคาดวาชนงานมความชนคงเหลอตำกวาจดความชนวกฤต (CDP) แลว กสามารถเรงการอบไดเตมทและรวดเรว เพราะเปนชวงทชนงานจะไมมการหดตวอกแลวจงสามารถเรงไดท งอณหภมแรงลมและการลดความชนลงมาจนใกล 0 % RH ในการประมาณการ วาชวงไหนของการอบจะมความชนในชนงานเหลอตำกวา CDP นนกตองมการทดลองและตรวจวดในรอบการอบทผานๆ มาไวกอน

จะเหนวาการอบผลตภณฑเซรามกขนาดใหญไมใชเปนเรองทยากจนเกนไปหากมความเขาใจในพนฐานของหลกการอบแหง และใชปจจยของการอบแหงใหถกตองเหมาะสม

หองอบประเภทนมการใชมาหลายปแลวและไดรบความนยมมากขน โรงงานทมการสรางหองอบใหมหรอสรางทดแทนหองอบเกาแบบ ดงเดมกนาจะเลอกหองอบประเภทนรนใหมๆ มการใชไอนำยวดยง (Superheated steam) เขามาแทนไอนำธรรมดากนแลว ทำใหอบไดเรวขนและไดผลดมากขนไปอก

Page 21: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 25

⌫ มการเปลยนแปลงครงสำคญโดยไดมการเปลยนผถอหนรายใหญมาเปนบรษท เซรามกซเมนตไทย จำกด

และ ผบรหาร ทงระดบสง และระดบกลางใหมแทบจะทงหมด โดยทมงานแทบจะยกชดมาจาก SGI ทงชดตงแตกรรมการผจดการ คอ คณอารย ชวลตชวนกล ยกเวน คณปราโมทย พรหมเออ ทเปนลกหมอของ TCC

ไดผจดการโรงงานคนใหมคอ คณธานนทร พทธรตน ผทมประสบการณอยางมากมายจากบรษทไทย-เยอรมนเซรามก อนดสทร จำกด (มหาชน) นอกจากนทาง บรษทยง ไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000มาหมาดๆ เมอปลายเดอนกรกฎาคมทผานมานเอง

ไดผถอหนรายใหมคอบรษท Villeroy &Boch โดย ทไดเขา มาถอหนเปนสดสวนมากกวา 80% โดยทแบรนด

“Nahm” กจะ ยงเกบเอาไวสำหรบตลาดในประเทศไทย รวมทงจะสรางแบรนด V&B ใหเปนทางเลอกใหมของสขภณฑในเมองไทยดวย

กรงเทพ⌫

จดนทรรศการแสดงผลงานเซรามกจากศนยศลปาชพตางๆทวประเทศไทยไดแกศนยบานแมตำ ศนยทงจ จงหวด ลำปาง ศนยบานกดนาขาม จงหวดสกลนคร ศนยพระตำหนกทกษณราชนเวศน จงหวดนราธวาส ศนยศรบวทอง จงหวด อางทอง ศนยบางไทร จงหวดอยธยา ซงงานนแตละศนยกไดเตรยมผลงานทางเซรามก มาแสดงกนแบบเตมทเพอใหชาว กรงไดเหนงาน ฝมอจากชาวศนยศลปาชพฯ

ราชบร ⌫

ผผลตกระถางเนอเทอรราคอตตาทใหญทสดในเอเซย ไดการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000 จากทางบรษท SGS แลวเมอวนท24 กรกฎาคม ทผานมานอกจาก นประธานกรรมการบรษทคอ คณประพนธ องอตชาต กเพงมขาวดกอนหนานไมนานเมอไดรบพระราชทานปรญญาบตร ดษฎบณฑต สาขาวสดศาสตร คณะวทยาศาสตรจฬาลงกรณ มหาวทยาลย

สระบร

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ใ น แ ว ด ว ง

Page 22: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส26

ตรก

บรษท Seramikanka เปนบรษทท เกดข นใหมในตรก สำหรบผลตกระเบ องปพ น กระเบ องบผนงและกระเบองแกรนต โดยเลอกใชเครองจกรของ SACMI มกำลงการผลตประมาณ 8,000,000 ตารางเมตรตอป

อหราน

บรษท Apadana Ceram ผผลตกระเบองราย ใหญไดเร มเดนโรงงานใหมทไดชอวาเปนโรงงานผลตกระเบองทใหญทสดในโลกมกำลงการผลต มากกวา 200,000 ตารางเมตรตอวน โดยเรมตนทจะผลตกระเบอง ปพนกระเบองบผนงแบบเผา 2 ครงและในเฟสตอไปจะผลตกระเบองแกรนตแบบไมเคลอบ โดยมบรษท CooperativaCeramica d’Imola Group ชวย สนบสนนทางดานเทคโนโลยและการพฒนาผลตภณฑใหม

สเปน

บรษท Ferro ไดทำการสรางโรงงานผลตสเซรามกขน ทเมองคาสเตลยอล โดยมกำลงการผลตอยท 20,000 ตนซง ทำการผลตทงสเคลอบและสสเตน

สหรฐอเมรกา

Alfred University ไดทำการเปดโรงงานตนแบบ สำหรบนาโนเทคโนโลยโดยใชเงนลงทน 1.8 ลาน เหรยญสหรฐซงไดเงนสนบสนนมาจาก The New York State Foundation for Science, Technology &Innovation (NYSTAR)

จน

บรษท SACMI ไดทำการเปดบรษทใหมขนในประเทศ จนใหชอวา Sacmi Machinery (Foshan Nanhai)โดยเปนผผลตเครอง Press และอปกรณรวมทง Spare part ตางๆ โดยทำการใหบรการแกอตสาหกรรม เซรามกในประเทศจนโดยเฉพาะรวมทงมการใหบรการเกยวกบทางดานเทคนค ดวย

ใ น แ ว ด ว ง

Page 23: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 27

รองผวาราชการจงหวดลำปาง นายชาย พานชพรพนธ

กลมผเขารวมแสดงงาน Road Show

จดหมายขาวฉบบท 01/ 2551

เซรามกลำปาง ของผประกอบการ

คนหลายดอยขอรายงานตวครบผม ในเดอน

ทฟาฉำฝนผประกอบการเซรามกลำปางบางรายเหงาหงอยไมชมฉำดงฤดกาล ภาวะนำมนดเซลทขนเปนบาเปนหลงป 2551 เพยงแคสองไตรมาสฟาดไปสบกวาบาทแลว ดทมนโยบาย 6 มาตรการของออหมก (ออกมาหาเสยงลวงหนา)ชวยเบรกราคาไมพอยงลดใหอกลตรละ 6บาท และยงส งชะลอการปรบราคาแกส LPGไวกอนอนนและทถอวาสำคญสำหรบผประกอบการเซรามกลำปางผประกอบการอยางพวกเราคงจะพอยมออกกนบาง

(Refund) เขาขาวเลยดกวา จงหวดลำปางรวมกบกรมสงเสรมอตสาหกรรมโดยศนยพฒนาอตสาหกรรมเซรามกและกลมลำปางเซราคลสเตอร(อตสาหรรมเซรามกและไม) เชญชวนผประกอบการเซรามกลำปางและอตสาหกรรมอนๆทผลตสนคาทเกยวของกบงานโรงแรม รสอรท สปา และการทองเทยวไปออกงานแสดงสนคาสญจร (Road Show)ทหองธารา โรงแรมกระบมารไทม จ.กระบ เมอวนท 27-28 มถนายน 2551ทผานมา ผผลตตวจรงขนสนคาไปพบกบผ ซ อถงท งานน ไดรบเกยรตจากทานรองผ วาราชการจงหวดลำปาง นายชาย พานชพรพนธ เปนหวหนาคณะนำพวกเรามงใตสฝงทะเลอนดามนท จ.กระบ เนองจากทานรองฯชายเคยดำรงตำแหนงรองผวาฯ

Page 24: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส28

จดหมายขาวฉบบท 01/ 2551

เซรามกลำปาง ของผประกอบการ

คนหลายดอย31 กรกฎาคม 2551

กระบถง 4 ป งานนเลยไมธรรมดา วนเปดงานผประกอบการโรงแรม,รสอรท,สปาและการทองเทยวของ จ.กระบและจงหวดใกลเคยงมากนพรอมหนา บารมทานไมเบา Connection กบภาคเอกชนแนนปก หลายรายใหความสนใจเลอกซอสนคากนในงานมเทาไหรเอาหมด บางรายกสงออเดอรในงาน บางรายสนใจสนคาเซรามกของกลมลำปาง

เซราคลสเตอรมการเจรจาใหออกแบบเปนเอกลกษณเฉพาะรายไป ถงกบมเสยงพดออกมาจากปากผเขาชมงานวา นเปนสนคาเซรามกจากจงหวดลำปางหรอ? ในงานเรามพนธมตรทางธรกจคลสเตอรคอกลมคลสเตอรนวตศลปบางกอกจากกรงเทพและปรมณฑล มารวมสรางงานใหสมบรณแบบยงขน ขนมาทงสนคางานผามาน,ผาขนหน,ผาทเกยวของกบโรงแรม งานหลอ ทองเหลอง ของประดบตกแตง งานโคมไฟ งานกรอบรปพลอยประดบฯ และกขายดกนถวนหนาไมเชอกตองเชอวากระบ เปน Blue Ocean อกทหนงทผประกอบการเซรามกหรออนๆทเกยวของนาจะลองไปเปดตลาดด มเสยงสะทอนตามมาหลงจากจบงาน ปหนา(2552) จดอกไดมย? ไดถามงบประมาณชวยเหลอและมเสยงเรยกรองจากผประกอบการของจงหวดกระบ และจงหวดใกลเคยง งานนตอง

Follow up แตกำลงมองวาแมงานใหญสำหรบงาน Road Show ในปตอไปตองเปลยนจากกลมลำปางเซราคลสเตอรเปนสมาคมเครองปนดนเผาลำปางแลวกระมง เพราะศกยภาพทมอยางลนเหลอ ของสมาคมฯ และในตวทานผนำองคกรฯ นายกสมาคมเครองปนดนเผาลำปาง คณสปราณ ศรอาภานนท ขอฝากความหวงไวกบทานนายกฯ

ดวยครบ ขาวด จงหวดลำปางกำลงจะมศนยแสดงและจำหนายสนคาเซรามกและหตถอตสาหกรรม ท อ.เกาะคา

จ.ลำปาง ดวยงบประมาณการกอสรางกวา 165 ลานบาท ทจะแลวเสรจภายในเดอนกนยายน 2551 น ศนยฯแหงนคงจะเปนสถานทรองรบของนกทองเทยวทมาเยอนนครลำปางเพอเลอกหาและซอสนคาเซรามกรวมทง

สนคาหตถอตสาหกรรมอนๆตอไปในอนาคตอยางแนนอน หลงจากทรอมานาน นำมนแพงเงนกออกจาก

กระเปาคนยากขน สเขาไว SMEs ไทยหวใจไมยอมแพ แลวพบกนใหมนะครบสมาชกทรกทกๆทาน

Page 25: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 29

ถาพดถงงานสมมนาทางวชาการในตางประเทศคนในวงการวชาการ, วงการวจยจะรเรองเปนอยางดวาจะจดกนทไหน เมอไหรและมกมนกวจย หรออาจารยตามมหาวทยาลยตางๆของไทยไปเขารวมดวยเสมอ มทงไปบรรยายไปนงฟงหรอไปนำ เสนอโปสเตอรแตคนในแวดวงอตสาหกรรมนน จะ ไมสนใจงานอะไรแบบน แตมกจะมความสนใจในงานแฟรตางๆ ในตางประเทศ เชนงานแฟรกระเบองและสขภณฑ Cersile fareทอตาล และ Cevisama fair ทสเปน งานแสดงเครองจกรทาง

อตสาหกรรม เซรามก Ceramitech ทเมองมวนคเยอรมนและงานแสดงเครองจกร Tecnargilla ทเมอง Remini อตาลรวมทงงานนองใหม ทเพงเกดไดไมนานแตมผผลตเซรามกในบานเราไปดงานนเปนจำนวน มากนนคองานแสดงเครองจกรทกวางเจา ประเทศจน ผมในฐานะพวก ครงบก ครงนำ คอเปนทงนกอตสาหกรรมและนกวจย (แตชอบเปนนกเขยนทสด)จงไดมโอกาสไดสมผสงาน ทงสองแบบนซงกแตกตางกนพอสมควร

ชวงตนเดอนกรกฎาคมทผานมา ไดมโอกาสไปเขารวมงานประชมทางวชาการทางเซรามก ชองานวา International Congress On Ceramics ครงท2 สถานทจดงานคอPalazzo della Gran Guardia เมองเวโรนา ประเทศอตาล ถาใครเคยไปเมองเวโรนาแลวสถานทจดงานนอยตรงขามกบArenaของเมองเวโรนาเลย จากงานนมเรองตางๆทนาสนใจมาเลาสคนในแวดวงเซรามกบานเราไดฟงกนหลายเรองทเดยว

Palazzo della Gran Guardia

Page 26: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส30

เปนเรองทนาแปลกทบรษทในเมองไทยไมคอยสนใจงานสมมนาวชาการทจดในตางประเทศ ซงมงานวจย ใหมๆถกนำเสนอมาจากนกวจยทวทกมมโลก ซงทำใหเกดไอเดยทจะนำไปตอยอดความคดและพฒนาผลตภณฑใหมๆ ออกมาไดแมวาในหลายหวขอของงานวจยอาจจะกาวไกลไปกวาทอตสาหกรรมบานเราจะรองรบเทคโนโลยไดทนแตอยางนอยกไดแรงบนดาลใจและแนวคดในการวจย แตการไปดงานแฟรเครองจกรนนกเพอไปดหรอซอเทคโนโลยทมผผลตออกมาแลวและกขายใหกบทกบรษทในโลกทมเงนจายเขาไดทำใหเทคโนโลยกจะไมหนหางกนเทาไหรนก ดงนนผลตภณฑทออกมาจงมความคลายกนเกอบทงหมด

ในงานประชมวชาการครงนกจะมทงงานวจยทเกยวของกบ Nano technology, Electroceramic, Bioceramic,Functional ceramic ทเปนงานทางดาน Advance ceramicและงานวจยทเกยวของกบ Conventional ceramic อกในหลายหวขอรวมทง Geopolymer ดวยซงจากงานนผมมมมมองทอยากมาเลาสกนฟงหลายเรองครบ

เรองแรกนนผมไดมโอกาสไดคยกบนกศกษาปรญญาเอกของประเทศตรก, โปแลนด, ฮงการ และโรมาเนย ซงเปนประเทศในกลมยโรปทกำลงพฒนา พบวางานวจยของนกศกษาประเทศเหลานเปนงานวจยททางโรงงานอตสาหกรรมเปนผ นำเสนอหวขอเร อง โดยรวมมอกบทางอาจารยในมหาวทยาลยในการศกษาวจยจนสำเรจ โดยโรงงานเปนผออกทนและ คาใชจายใหกบนกศกษาและงานวจย และเมอจบมาแลวกพรอมรบนกศกษาเขาทำงานในโรงงานนนและสานตองานวจยใหสมบรณหรอตอยอด งานวจยตอไปซงผมมองวาเปนแนวคดทดมาก เปนWin-Win thinking ซงอยากใหเกดขนมากๆในวงการเซรามกบานเรา ซงอยาวาแตงานวจยปรญญาเอกเลยงานปรญญาตรเองบางทกไมไดมการรวมมอกนเทาทควรกไมทราบวาทางโรงงานในบานเรามนกวจยอยแลวเลยไมมาตดตอมหาวทยาลยหรอไมเหนความสำคญของการวจย และพฒนาหรอไมมนใจในศกยภาพของนสต นกศกษารวม ทงบคคลากร ในมหาวทยาลยหรอไมมชองทางในการเขาหาซงกนและกน หรอเสยดายงบประมาณในการจางทำงานวจยหรอ........... (อนๆอกมากมาย)

ตวอยางงานวจยททางนกศกษาประเทศเหลานไดมานำเสนอไดแก การปรบสตรเนอดนสำหรบสขภณฑใหสามารถเผาเรวขนไดและลดอณหภมในการเผาลง โดยตงเปาทจะลด

คาใชจายดานพลงงานลง 30%, การปรบสตรเพอลดอณหภมในการเผากระเบองเนอพอซสเลน, การเผา Fast firing กระเบองMonoporosa โดยใชวสดทดแทน Limestone, การ ลดCasting rate ของ Recrystalized SiC, การใช Waste recycleตางๆมาใชในกระเบองปพน, การเพมคาความแขงแรงของผลตภณฑ คอรเดยไลท-มลไลท ซงจะสงเกตไดวาเปนงานวจยในระดบ Conventional ceramic ทงสนไมไดทำอะไรทเปนเซรามกสมยใหม เลยแตจะเปนการวจยจนไดองคความร ทนำไปใชงานไดจรงในอตสาหกรรม ไมไดคดงานวจยทเปนแบบAdvance แลวไมสามารถรองรบความตองการของอตสาหกรรมของประเทศตนเองไดแบบนกวจยบางประเทศ ทเอาแตวจยตาม Trend ของฝรงแลวกเกบงานวจยไวและสงไปตพมพอยในวารสารวชาการตางประเทศเทานน แตเสยงบประมาณสำหรบงานวจยตงมากมายเสยงบไปนำเสนอผลงานตางประเทศตงมากมาย แตถางานวจย นนมประโยชนและนำไปใชจรงไดในอตสาหกรรม ชวยสรางมลคาของผลตภณฑและกระบวนการชวยสรางงานใหคน ชวยเพมประสทธภาพ ใหกบประเทศชาตอนนนาชนชม และนาสนบสนนอยางยง

อกเรองทสงเกตไดจากงานสมนาทางวชาการในหลายๆ ครงทไดมโอกาสไดไปกคอนกวจยตางประเทศดมความกระตอรอลนมความกระหายทจะเรยนร และพบวาภาษาองกฤษเปนเรองทสำคญอยางยงในการสอสารการฟง

ชวงการนำเสนอโปสเตอร

พาโนรามาของเมองเวโรนา

บรรยากาศขางหองประชม

Page 27: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 31

มงานวจยทไมถงกบเปนหวขอใหมนกในตางประเทศ แตถอวาคอนขางใหมมากในประเทศไทย คอเรองGeopolymer ซงจะปฏวตอตสาหกรรมเซรามกในหลายๆกรณ ทงในอตสาหกรรมซเมนต อตสาหกรรมกระเบองเซรามก อตสาหกรรมวสดทนไฟอตสาหกรรมกระถางและของตกแตงสวนอตสาหกรรมกอสราง ทสามารถลดอณหภมในการเผาลงไดอยางมากทำใหลดพลงงานในการผลตลงและ

บรรยาย และการพดจา สอสารจะใชภาษาองกฤษทงสนซงแนนอนพวกยโรปและอเมรการวมทงออสเตรเลย นนเปนภาษาของเขาอยแลวแตพบวา พวกเอเซยอยางญปน สงคโปรฮองกง ไตหวน อนเดย กพดภาษาองกฤษไดดอยางยง ผดกบบานเรา ถาไมใชพวกทเกดเมองนอก หรอไปเรยนเมองนอกนานๆ กจะนงฟงกนอยางสงบเสงยมเจยมตนอยางยง ภาษาเปนเรองทสำคญอยางยงทเราจำเปนจะตองพฒนาให เทาเทยมกบประเทศอนๆ หลายคนในวงการศกษา อาจมองวาผมจะพดเรองนทำไมเพราะเขาอาจมองไมเหน ถงปญหานแตคนทตองสมผสและสรางเดกจบปรญญาตรสายวทยาศาสตรจากสถาบนทไมไดเนนเรองภาษาไปทำงานจะรดเลยวาเปนปญหาเพยงใด

ในงานยงมโอกาสไดฟงบรษท SACMI พดถงแนวคดในการดำเนนธรกจในอนาคต โดยแนวคดคอ การตง TEAM(Technology and Experience for Advanced Materials)โดยมการรวมตวของบรษทตางๆทอยในเครอของ SACMIเพอดงเอา จดแขงของบรษทตางๆออกมา ไดแก

- SACMI IMOLA ทเชยวชาญเรอง Structural,functional และ Electrical ceramic รวมทง Kiln furniture ทมรปรางซบซอน

- GAIOTTO ระบบอตโนมต และระบบ Handingตางๆ

- ALPHA ceramic ทเชยวชาญในการวจย Bodypreparation และการขนรป

- LAEIS ทเชยวชาญดานวสดทนไฟและการ Press- SAMA เชยวชาญดานการขนรป High pressure

casting, Tape casting- RIEDHAMMER ผเชยวชาญดานเตาเผาและระบบ

การเผาไหมตางๆSACMI ไดสรางนวตกรรมใหมๆโดยอาศยเทคโนโลยทมาจากบรษทในเครอเหลานเพอฉกหนจากบรษทผลตเครองจกรจากประเทศจนไปอกขนหนงฟง แลวกรสกอยากเหนอะไรแบบนในเมองไทยบาง แตถาจะมไดใกลเคยงกบ SACMI กเหนจะมเพยงSCG (Siam Cement Group) เทานนทพอเทยบเคยงได

ถอวาเปน Green technology ไดเพราะมการนำ Waste จากอตสาหกรรมตางๆมาใชงานไดซงนกวจยในประเทศไทยทเรมสนใจในเรองนกมเชน ดร.ธนากร วาสนาเพยรพงษ จากภาควชาวสดศาสตร คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

งาน ICC2 ทผานมากถอไดวาเปนงานสมมนาทางวชาการอกงานหนงทนาสนใจครบ

บรรยากาสในหองประชม

บรรยากาศขางหองประชม

Page 28: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส32

การกำจดความสญเปลาใหหมดสนเปนแนวความคดพนฐานของระบบโตโยตาหมายถง การกำจดความสญเปลาทเกยวของกบคณภาพของ ผลตภณฑคนททำการผลตสงของเครองจกรในการผลตใหหมดสนไปด วยการดงปญหาทซอนเรนอยในความสญเปลา ตางๆ มาบรหารจดการและกำจดใหหมดไปซงปญหาตางๆ จะเหนหรอปรากฏไดชดเจนกตอเมอไมมสนคาคงคลงหรอของอยในสตอกทมากเกนไป ทเรยกกนวาการผลตแบบทน เวลา (Just in Time)

“MUDA”เปนคำภาษาญปนแปลวาความสญเปลา ซงมการนำเรองของความสญเปลามาใชกนมากในระบบการผลตแบบโตโยตาหรอ Totoya Production System (TPS) เพอ ใชในการลดตนทนการผลต หลายคนอาจคดวาระบบ TPS เปนเรองของผผลตรถยนต หรอชนสวนรถยนต แตหากเราพจารณาอยางดแลวหลกคดของระบบ TPS สามารถใชไดกบทกอตสาหกรรมโดยเฉพาะเรองการลดการสญเปลาสามารถ นำมาประยกตใชไดแมในสำนกงาน หรอชวตประจำวน

Page 29: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 33

ความสญเปลาทกลาวตอไปนเปนความสญเปลา 7ประการทนาสนใจและนำไปคดประยกตใชในอตสาหกรรมเซรามกทเรามกจะพบเหนสตอกจำนวนมากทงในระหวางการ

ผลตและผลตแลว ดวยความเชอทวาการผลตเซรามกยงไงก ตองผลตเผอไวเพอใหเกดความมนใจวาจะสงของไดทนซงการผลตเกนจำนวนมตงแต 10% ถง 30% ทงนขนอยกบความสามารถในการผลตของแตละโรงงานหรอผประกอบการ ทำใหมสนคาสตอกจำนวนมาก และเปนตนทนทเพมขนโดยไมรตวจากสภาวการณในปจจบนทอตสาหกรรมเซรามก ของประเทศไทยมการแขงขนสงกบประเทศเพอนบาน เชน เวยตนาม หรอจนทมตนทนการผลตตำกวาไทย การผลตอยางไรทตนทนการผลตตำโดยไมลดคณภาพของผลตภณฑ จงเปนเรองทตองพจารณากนอยางจรงจงและบรหารจดการเพอใหสามารถลดความสญเปลานนลงได ความสญเปลา7ประการทพบไดในการผลตเซรามกหรออตสาหกรรมทวไปไดแก

1. ความสญเปลาจากการผลตมากเกนไปหรอ overproduction เปนความสญเปลาทพบไดมากในการผลตเซรามกเนองจากความยากในการควบคมการผลต จงนยมทจะผลตใหเกนจำนวนเพอจะไดสงของทน และเมอผลตแลวจะเกดสนคาระหวางการผลตรอคอยจำนวนมาก หากผลตแลวไดของดหมดกจะคงเหลออยในคลงสนคา ซงลกษณะดงกลาวทำใหเกดตนทนเพมขนอยางมากมายทงจบตองไดและจบตองไมได เชน เกดความสนเปลองพนทจดเกบทตองมการใชพนทเปนคลงสนคาขนาดใหญ เกดความไมปลอดภยในการทำงานเพราะมเซรามกทรอการเผา หรอหลงอบแหงกองเปนจำนวนมาก เวลาจะขนยายอาจลมลงมาไดทำใหเกดความไมปลอดภยในการทำงาน เกดตนทนแรงงานและวตถดบของสนคาทคางสตอกหรอไมไดขายจำนวนมาก ตลอดจนเกดการปดบงปญหาทแทจรงในการผลตเนองจากการผลตทมากเกนไปใน แตละแผนกทำใหสามารถสงของไดทนโดยสงจากสตอกทมทำใหไมทราบวาปญหาไดเกดข นแลวในระหวางการผลตและไมทราบวาเกดจากกระบวนการหรอข นตอนใดจงไมสามารถแกปญหาหรอควบคมการผลตไดอยางยงยนซงเปนเรองทสำคญมากตอการพฒนาการผลตเซรามก

ในการลดการผลตเกนตองศกษาวาในกระบวนการผลตของเรามอะไรเปนคอขวดททำใหสายการผลตตองรอในกระบวนการนนแลวจงนำไปบรหารจดการ เชน การรออบแหงเปนเวลานาน อาจตองปรบปรงประสทธภาพการอบหรอการเคลอนทของสายพานใหผลตไดทนเวลาเปนตน

2. ความสญเปลาจากการขนยายทไมจำเปน ในเรองนมกจะเกดไดบอยมากในอตสาหกรรมหรอ โรงงานทจด

Page 30: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส34

ผงการผลต โดยไมไดใหความสำคญมากตอการไหลของงานทำใหตองมการเคลอนยายสนคาระหวางการผลตหลายครงซงทำใหเกดความเสยงในการตกแตกหรอบนเนองจากเซรามกกอนเผามความเปราะบางมากการเคลอนยายหลายครง ทำใหแตกเสยหายได โดยเฉพาะของชนใหญทมนำหนกมากการตงแผนกเคลอนยายอยไกลจากแผนกเตาทำใหตองเคลอนยายไปมาดวยระยะทางไกลทำใหเกดความเสยงมาก

3. ความสญเปลาจากการเกบวตถดบคงคลงมากเกนไปทำใหตนทนจมอยกบคาวตถดบในคลง นอกจากนวตถดบบางประเภทมอายใชงาน เชน สารเคมในการเคลอบหากเกบนานเกนไปจะใชไมไดและเงนจมอยในวตถดบคางสตอก นอกจากนยงอาจเกดปญหาทหาของไมเจอ เคยซอแลวแตไมรอยทไหนทายทสดกตองซอใหม การเกบวตถดบคงคลงมากเกนไปเปนการเพมตนทนใน การบรหารจดการสตอกวตถดบและแรงงานรวมถงความเสยหายเนองจาก การเสอมสภาพของวตถดบทเกบนานเกนไปอกดวย

การบรหารจดการวางแผนการผลตทดสามารถลดปญหาความสญเปลาจากวตถดบคางสตอกได เชน การทำเคลอบเซรามกทมความหลากหลายมาก เกนไปมสจำนวนมากใหเลอกซงจำเปนตองใชวตถดบหลายชนด หากผลตจำนวนไมมาก แตการสงซอตองซอตามขนตำ ซงมากกวาความจำเปนในการใชงานจงตองเหลอหาก เราสามารถจดการโดยลดความหลากหลายของเคลอบหรอ แบบของผลตภณฑลงเทาทจำเปนกจะสามารถลดคาใชจายลงไดมาก

4. ความสญเปลาจากการผลตชา ในทนหมายถงการผลตของและไมเปนตามขอกำหนดของโรงงานไมเปนตามมาตร

ฐานและไมเปนตามความตองการของลกคาความสญเปลาในเรองการผลตไมไดตามแบบ หรอผลตของแลวเสย เปนเรองวกฤตสำหรบการผลตเซรามก เนองจากการทำซอมหรอRework มความยงยากหรอไมสามารถทำได เชน กรณแตกหรอฉกบนผลตภณฑหลงเผาจะไมสามารถซอมแซมได ทำใหตนทนการผลตสง หากมของเสยมากการแกปญหาสามารถทำไดโดยการควบคมกระบวนการผลตโดยศกษาตวแปรทมผลตอการผลตในแตละขนตอนแลวนำมาจดลำดบตามสำคญวาตวแปรใดมผลตอการสญเสยหรอเปนตวแปรทวกฤตใหแกไขและควบคมใหดในการผลตการคดเลอกหรอสาเหตของปญหาในแตละขนตอนการผลตททำไดทนท คอการวเคราะหสาเหตของปญหาโดยการตงคำถามใชหลก 4W 1H คอ What ทำอะไร When ทำเมอไร Where ทำทไหน Who ใครเปนคนทำและตามดวย ทำไมตองทำเชนนน (Why) และคำถามตอมาคอ ทำโดยวธอนทเหมาะสมกวาไดหรอไม How ? เพอหาคำตอบเปนรากของปญหาใหไดแลวจงแกไข

5. ความสญเปลาจากการรอคอย ในการผลตเซรามกเมอเดนสำรวจรอบโรงงานแลวเหนวาหากมบางกระบวนการพนกงานตองคอยของเพอนำมาผลตตอ ใหเขาใจไดวานนคอการสญเสย ลกษณะเชนนจะพบเหนไดกตอเมอโรงงานนนไมมการทำสตอกหรอมการผลตแบบพอด จงทำใหเหนการเดนทางของงานในระหวางการผลตไดชด การรอคอยอาจเกดจากการขาดการจดการ เชนการวางแผนการผลตไมดทำใหผลตไมไดเพราะวตถดบหมด ขาดวตถดบปอนเขาในสายการผลตหรอกำหนดเวลาไมพอดทำใหการผลตหยดชะงก เปนตนการรอคอยทำใหเสยเวลา และเสยโอกาสททำใหในการผลต

Page 31: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 35

ไมสามารถผลตไดเตมท และสงผลไปยงการสงของไมทนเวลากจะเกดคาปรบขนไดอก การรอคอยอาจเกดจากเครองจกรเสยหรอเครองมอไมเพยงพอ ดงนนการบำรงเครองจกร และจดหาเครองมอใหพรอมขณะทำงาน จะชวยลดการรอคอยไดการปรบปรงเครองมอใหทำงานเตมประสทธภาพ จดคนใหพอกบงาน หรอฝกคนงานใหเปน multi skill หรอมทกษะการทำงานหลายดานในคนเดยว จะสามารถชวยลดการรอคอยได ในกรณทางแผนกคนไมพอตองหาคนมาชวยผลตเปนตน

6.ความสญเปลา จากกระบวนการผลต หรอขนตอนการผลต หมายถงการผลตหรอขนตอนทอยในการผลตททำแลวไมไดงานเพมขน ถอเปนการสญเปลา เชนการตรวจสอบผลตภณฑหลงเผาวามรอยราวหรอไม เมอแยกแลวไมไดสงไปเคลอบแตเกบเปนสตอกไว เมอจะใชคอยเอาออกมาแลวตรวจสอบอกครง ลกษณะนเปนการทำงานซำ ทำใหเสยเวลาในการผลต เราอาจจะตองวางแผนการผลตทผลตแลวตอเนองไมตองเพมขนตอนทไมจำเปนเขาไป เปนตน หรอการเกบขอมลการผลต การวดสมบตของผลตภณฑทสามารถใชโปรแกรมคอมพวเตอรคำนวณไดเลยและไดผลเรวแตไมทำกลบใชคำนวณโดยเคร องคดเลข ทำใหเสยเวลาในการทำงานมากโดยไมไดงานเพมขนเปนตน การแกปญหาหรอการลดการสญเปลาสามารถทำโดยการปรบปรงกระบวนการผลต เรมจากการวเคราะหการทำงานโดยใช Operation Process Chart และFlow Process Chart เพอศกษากระบวนการทำงานและหาวธปรบปรงตอไป

7. ความสญเปลาจากการเคลอนไหว หรอการเคลอนไหวของพนกงานในขณะผลตทไมกอใหเกดงานถอเปนความ

สญเปลาอกอยางหนง สงทมกพบเปนเปนประจำในการผลตเซรามก คอการเกบของใชไมเปนท ทำใหตองใชเวลาในการเดนหาของทตองการใชและบางครงหาไมพบ หรอการจดเกบของไมเปนระเบยบ ทำใหตองใชเวลาขนยายเพอใหไดของทตองการ การเคลอนยายเซรามกทมขนาดใหญ มกจะมนำหนกมากทำใหพนกงานเกดความเมอยลาและออนลาโดยไมจำเปนนอกจากนยงอาจเกดความเสยหายจากการทของตกลงมาแตกไดอกดวยการหยบขอมาเคลอบหรอมาเขยนลายเซรามกควรมการจดวางของ และเครองมอใหเหมาะสมเพอใหเกดการเคลอนไหวทไมจำเปนเกดขนนอยทสด แนวทางการลดความสญเปลาจากการเคลอนไหว สามารถทำไดโดยการศกษาการเคลอนทของพนกงานในการทำงานแตละขนตอน เพอนำมาปรบปรงวธการทำงานใหมการเคลอนไหวนอยทสดและเหมาะสมทสดตามหลกกายศาสตร (Ergonomic)ทำใหพนกงานทำงานไดนานขน การดแลสถานททำงานใหมการจดเกบของใหเปนทหางาย สะดวกในการหยบมาใชงานกจะชวยลดความสญเปลานไดเชนกน

ความสญเปลาทกลาวมาน หากกำจดไดจะสามารถลดตนทนการผลตลงไดและยงเปนการเพมประสทธภาพการผลตและแกปญหาการผลตได โดยไมตองลงทนมาก เพยงแตตองการความใสใจในงาน และศกษารายละเอยดของขนตอนการทำงานจะสามารถลดความสญเปลาลงได ซงจะสงผลตอกำไรทไดเพ มข นจากตนทนลงมา ทงยงเปนการพฒนาการผลตอยางยงยนอกดวย

Page 32: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส36

แนะนำ...ศนยสงเสรมศลปาชพ

บานกดนาขาม

ถาเอยถงโรงงานเซรามกในบานเรา คนสวนใหญกจะนกถงทลำปาง สระบร ราชบร ชลบร สมทรสาคร โดยทดนแดนอสานนนแทบจะไมมคนนกถงวามโรงงานเซรามกอยเลย นอกเหนอจากทดานเกวยนทตงอยทโคราชประตสอสาน วนนจะพาไปรจกโรงงานเซรามกทสกลนครทซงพเศษกวาโรงงานเซรามกทวๆไปตรงทไมไดเนนแตการทำธรกจผลตเซรามกอยางเดยว แตเปนทซงสรางงานสรางอาชพใหประชาชนในถนนน และทสำคญคอ เปนทซงกำเนดมาจากพระราชดำรของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

โรงงานเซรามกทกำลงจะเอยถงนคอศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขามอำเภอเจรญศลป จงหวดสกลนคร ซงถอไดวามประวตความเปนมาทยาวนานทเดยวโดยจดเรมตนเกดขนเมอวนท 25 ธนวาคม 2525 สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถเสดจพระราชดำเนนเยยมราษฎร บานกดนาขามๆ เปนหมบานหนงทมราษฎรยากจนจำนวนมาก แตราษฎรมความสามคค กลมเกลยวกนด จงทรงมพระราชดำรใหราษฎรปลกตนไมรกษาปา คณะกรรมการหมบานกพรอม ใจกนถวายทดนสาธารณะของหมบานจำนวน 43 ไร 3 งาน 32 ตารางวาสำหรบจดตงโครงการปารกนำและราษฎรบานกดนาขามไดชวยกนเสยสละแรงงานดวยการปลกตนไมโตเรวและรวมกนปลกตนไมเสรมจากทมอยเดม

MR.CER-CON

Page 33: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 37

เมอวนท 1 พฤษภาคม 2526 สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไดเสดจพระราชดำเนนทรงเยยมโครงการปารกนำ บานกดนาขามอกครงหนง ทรงปลกตนไมและทรงมราชดำรใหราษฎรปลกเพมเตมในชวงนน ไดจดครมาชวยฝกสอนอาชพตาง ๆ ตามทราษฎรถนด และทรงมพระราชดำรทจะใหบานกดนาขามเปนหมบานตวอยาง จงทรงมพระเมตตาใหจดตงศนยสงเสรมศลปาชพขน ณ บานแหงน โดยมพระราชเสาวนยใหพนเอก เรวต บญทบ (ยศในขณะนน ปจจบนคอ พล.อ ณพล บญทบรองสมหราชองครกษ) เขาเฝาเมอวนท 25 ตลาคม 2526 ณ พระตำหนกจตรลดารโหฐานเพอรบพระราชนโยบายเกยวกบการจด ตงโรงงานเครองปนดนเผาขนทบานกดนาขาม จงเปนจดเรมตนของศนยสงเสรมศลปาชพมาตงแตบดนน

วสยทศน ศนยสงเสรมศลปาชพ บานกดนาขามศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขามเปนศนยสงเสรมอาชพ และคณภาพชวตราษฎร มงเนนความเปนผนำในการผลต

เซรามก ลายภาพเขยน เพอการคา

เปาหมาย และวตถประสงคในการจดตงศนยมดงน1.สงเสรมใหราษฎรมอาชพเสรมภายหลงเสรจสนฤดกาลทำนาไมละทง ถนฐานตนเอง เขาไปรบจางตามเมองใหญๆ

หรอในกรงเทพฯ2.เพอยกระดบรายไดของราษฎร และใหราษฎรมความร ความสามารถในอาชพทตนถนด เมอนำไปประกอบอาชพ

แลวสามารถชวยเหลอตวเองได3. เพออนรกษสภาพแวดลอมและใหราษฎรมสวนชวยกนรกษาสภาพปาใหคงอยตลอดไป4.สบทอดประเพณ วฒนธรรมทองถน ลงบนผลตภณฑ เพอถายทอดใหกบอนชนรนหลง รวมทงประชาชนทวไป

ไดศกษาถายทอดตอไป5. เพอใหเปนหมบานพฒนาดเดนเปนตวอยางการพฒนาหมบานอนๆ6. เพอเปนการสงเสรมการทองเทยวในระดบทองถน

⌫⌫

⌫⌫

Page 34: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส38

กจกรรมตาง ๆ ภายในศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขาม

1.2.3.4.56.7.8.9.10.

11.12.

แผนกเครองปนดนเผาแผนกดอกไมประดษฐแผนกตดเยบเสอผาแผนกทอผาไหมแผนกเฟอรนเจอร / แผนกแกะสลกไมแผนกตเหลก/หลอโลหะแผนกจกสาน / แผนกตดเยบเครองหนงแผนกอาหารขนม/ เกษตรแผนกปกผา / แผนกอดอฐบลอกแผนกเครองประดบปกแมลงทบ / แผนกแผนกอดกรอบพระ/เลยงไหมแผนกวาดภาพบนผนผาใบ- ฝายธรการ- ฝายบรรจภณฑและจำหนวยผลตภณฑ- ภารโรง/พลขบรถ

311------

-2

122131242148879

520412 4

หมายเหตสมาชกครแผนกลำดบ

รวมทงสน 18 แผนก 7 282

รวมทงสน 18 แผนก- มสมาชกศนย ฯ 282 คน- คร/อาจารยประจำแผนก 7 คน (ช.5, ญ.2)- เจาหนาททหารชดปฏบตการ 10 นาย ( น. 4 นาย, ส. 6 นาย)

ศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขามไดเรมผลตเซรามกสมาตงแตป 2526 ซงในระยะแรกของการดำเนนงานนนไดใชเนอดนสำเรจรปมาใชสำหรบการขนรปทงงานแปนหมน งานปนอสระและงานหลอแบบ โดยมอาจารยจากทางกรมวทยาศาสตรบรการมาเปนผถายทอดความรเรยกไดวาตงแตนบหนงเลยทเดยวเรมตงแตสอนปนแปนหมน การทำพมพสำหรบงานหลอแบบ สอนการเขยนลาย การตกแตง สอนการเคลอบ การเผา โดยมอาจารยทอยประจำศนยสามทานคอ อาจารยเดชสภาพ ทดแลทางดานงานเตรยมเนอดนปนและงานปนแปนหมน อาจารยพสธร ตนมา ดแลทางการทำแบบพมพ การปนอสระการเคลอบและเตาเผา อาจารยนวลจนทร ตนมา ดแลการเขยนลายและตกแตงผลตภณฑใหมความสวยงามมากขนและมหวหนาศนยทเอาการเอางาน เปนทหารทรเรองเซรามกไดดทสดคนหนงทผมไดรจกมา คอรอยเอกประดษฐ พมพการซงทำทงหนาทผดแลศนยและฝายการตลาดไปดวยในตว หลงจากทสมาชกไดเรยนรจนมความชำนาญมากขน กเรมมแผนในการลดตนทนการผลตโดยหาแหลงทเปนวตถดบในทองถนมาใชเปนวตถดบในการผลต ศนยฯจงไดทดลองดนในพนทบานกดนาขามจนสามารถผลตมาเปนเซรามกสดนลาย ซงตอมากลายเปนเอกลกษณของศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขามซงมสสนและลวดลายทแตกตางไปจากผลตภณฑในทองถนอนๆ ทำใหตนทนการผลตลดลง นอกจากนยงมการนำตวอยางดนขาวจากบานขามเปย ตำบลขา อำเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม มาใหศนยฯทดลองซงผลปรากฏวามคณสมบตใกลเคยงกบดนขาวลำปางตอมาไดนำมาทดลองและสามารถขนรปและหลอนำดนไดโดยมาผสมกบดนดำจากลำปางทำใหตนทนการผลตลดลงเปนอยางมาก

Page 35: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 39

หลงจากทศนยฯไดรบการอบรมมาอยางตอเนองประกอบกบสมาชกในศนยไมคอยมการลาออก ดงนนความชำนาญในการผลตจงมมากขน ดงนนในชวงปทผานมาทางกรมวทยาศาสตรบรการจงไดเรมทำกา รพฒนาสมาชก ในดานอนๆนอกเหนอจากงานผลตเซรามกเพอใหสมาชกไดมการพฒนาอยางตอเนองทงวธการทำงาน และระบบการทำงานตางๆ ทงการบรหารคณภาพทวทงองคกร การทำ5 ส เพอเพมผลผลตการลดความสญเสยในกระบวนการผลตเซรามก การจดทำAction planสำหรบอาจารยผควบคมงาน ซงทำใหสมาชกไดมความเขาใจ ในกระบวนการทำงานเพอผลตสนคาใหมคณภาพ ดขนและลดตนทนการผลตอยางตอเนอง รวมทงการทำงานทมมาตรฐานไดใกลเคยงกบโรงงานอตสาหกรรมตางๆมากขน

นอกจากความรความสามารถในการผลตเซรามกของสมาชกในศนยฯมการพฒนาขนอยางตอเนองแลวผลการดำเนนงานของศนยฯยงชวยพฒนาความเปนอยในดานตางๆของราษฎรดงน

1.สภาพความเปนอยของราษฎรโดยสวนรวมของหมบานกดนาขามกอนจดตงศนยสงเสรมศลปาชพ ราษฎรมรายไดเฉลยครอบครวละ 5,000 บาท ตอป ปจจบนราษฎรมรายไดเฉลยครอบครวละประมาณ 87,899 บาท

2. สขภาพอนามยของราษฎรอยในเกณฑ ด3. สภาพการศกษา ราษฎรทไมรหนงสอไมมแลวในชมชน4. สภาพการทำงาน ราษฎรเดนทางไปทำตางถน ลดลงอยางมาก สวนใหญกเขามาทำงานทศนยฯซงสมาชกในศนยทกคนตางมความภาคภมใจทไดทำงานรบใชพระองคทานทศนยแหงนเปนอยางมาก ปจจบนทโรงงาน

เซรามกแหงนมเครองมอ เครองจกรทเรยกไดวาพอจะทำงานเลยงตนเองไดทเดยวไมวาจะเปนหมอบด Filter press ถงตดน Edgerunner เครองรดดน แปนหมนไฟฟาหลายเครอง เครองจกเกอร เครองโรลเลอร เตาเผาขนาดกลางหลายลกซงกมงานออเดอรจากลกคาแหลงตางๆเขามาอยเรอยๆไมวาจะเปนชดถวยกาแฟ แจกนเขยนรปเหมอน และลาสดคอ ถวยรองนำยาง ทมออเดอรเขามาไมจำกดเนองจากในปจจบนภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยเฉพาะแถบหนองคาย อดรธาน สกลนคร หนองบวลำภ มการปลกยางกนเปนจำนวนมากดงนนถวยรองนำยางของศนยฯจงเปนทตองการของชาวสวนยางในแถบนมาก จงนบไดวาศนยสงเสรมศลปาชพบานกดนาขามเปนศนยสงเสรมความรความสามารถทางเซรามกใหกบผคนในแถบนไดเปนอยางด

⌫ ⌫ ⌫⌫ ⌫

Page 36: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส40

AD คอมพาวดเดลย

Page 37: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 41

ระบบรถเตาไดรบการพฒนาอยางมากในชวงทศวรรษทผานมา ไดมการแนะนำระบบรถเตาทมนำหนกเบา โดยมการเปลยนแปลงโครงสรางรถเตาเพอลดนำหนกดงน

1. การเปลยนแปลงโครงสรางชนลาง (Bottom layer) ของรถเตา โดยใชวสดทมความเปนฉนวนสงและมนำหนกเบาเปนแกนกลางของรถ (car core) ซงจะเปนเสนใยเกาลน (kaolin wool) หรอคอนกรตทมนำหนกเบา (lightweightconcrete) ทมความหลากหลายของสวนทหยาบ (aggregate) ขนกบอณหภมของการใชงาน เชน เวอรมคไลท(vermiculite), ชามอตตทมนำหนกเบา (lightweight chamotte) และปอซโซลาน (pozzolan)

2. การเปลยนแปลงโครงสรางชนบน (Top layer)3. การเปลยนแปลงโครงสรางการเรยงชนงานบนรถเตา(Setting deck)สงสำคญทสดทตองตระหนกคอ การเปลยนแปลงคณสมบตของวสดทนไฟ โดยการพฒนาใหมๆ จะคำนงถง

สภาวะในการใชงาน, อายการใชงานทนานขน และการเลอกใชวตถดบและเนอดนทมคณภาพแตราคาคอนขางตำเพอเปนการลดตนทนในการผลต นอกจากนยงตองคำนงถงการออกแบบเพอใหไดรถเตาทมนำหนกเบา และประหยดพลงงานอกดวย

การทำใหวสดทนไฟมคณภาพสงจะตองทำใหมความเปนเนอเดยวกน (homogeneity) ของวตถดบ (rawmaterials), เนอดน (clay body) และผลตภณฑ (products) ซงจะพจารณาในเรองของปจจยทางกายภาพ (physicalparameter) และการควบคมกระบวนการเผา (firing process) เพอใหไดคณสมบตทางแรตามทตองการ

คณสมบตทจำเปนของวสดทนไฟทใชในรถเตา1. ความคงทนตอแรงทางกลเมอไดรบความรอน (Thermal-mechanical stability)2. ความทนทานตอการกดกรอน (Corrosion resistance)3. ความทนทานตอการเปลยนแปลงอณหภมอยางฉบพลน (Resistance to thermal shock)4. ความทนทานตอแรงเคนทอณหภมสง (High thermal stress resistance)ประเภทของวสดทนไฟสำหรบระบบรถเตา จะถกพฒนาบนพนฐานของคอรเดยไรท (cordierite) และมลไลท

(mullite) เพอใหมความสามารถในการทนตอการเปลยนแปลงอณหภมอยางฉบพลน (Resistance to thermal shock)และมความสามารถในการรบแรงกดไดด โดยใชแอนดาลไซท(andalusite)เปนวตถดบทตยภม (secondary material)ซงรถเตาแบบเดมจะมเพยงประเภทอฐไฟรเคลย (Fireclay brick) และอฐอลมนา (Alumina brick) ทไมมคอรเดยไรท(cordierite)

⌫⌫ ⌫ ⌫

Page 38: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส42

สำหรบอฐรถเตาทใชกนอยทวไปในอตสาหกรรมเซรามก (Conventional Kiln Car Construction) จะเปนอฐรถเตาทมนำหนกมาก ไมทนตอ Thermal shock รบแรงกดหรอนำหนกไดนอย ใชเชอเพลงในการเผาผลตภณฑมากเนองจากอฐทใชกอรถเตามขนาดใหญและหนาทำใหตองสญเสยความรอนไปกกเกบไวในตวอฐเปนจำนวนมากความรอนภายในเตาไหลเวยนไดไมด และมการสญเสยความรอนลงสพนรถเตาในปรมาณสง จงทำใหสนเปลองพลงงานในการเผาผลตภณฑมากขน

ดงนนในปจจบนจงไดมการนำ Know How จากประเทศเยอรมนเขามา เพอผลตอฐรถเตาประหยดพลงงาน(Low Thermal Mass Kiln Car Construction) โดยใชอฐคอรเดยไรท (Cordierite) และมลไลท (Mullite) เพอใหอฐมคณสมบตทดขน ตามทไดกลาวไวในขางตน ประกอบกบโครงสรางรถเตาทมการออกแบบใหชวยประหยดพลงงานไดดยงขน

ขอดของรถเตาประหยดพลงงานมดงน1.ชวยลดตนทนการผลต ในเร องของพลงงานเช อเพลงท ราคามแนวโนมเพ มสงข นในปจจบน

โดยปรมาณพลงงานทใชจะนอยลง เนองจากความรอนภายในเตาเผามการไหลเวยนทด และมความสมำเสมอทวทงเตาซงจะชวยใหระยะเวลาการขนไฟ (heat up) สนลง และชวยลดความรอนทสญเสยลงสพนรถเตา จงชวยประหยดเชอเพลงทใชในการเผาผลตภณฑได

2.รถเตามนำหนกเบา จงชวยประหยดแรงทใชในการดงหรอดนรถเตาใหเคลอนท และยงชวยลดปญหาลกปนแตกไดอกดวย

3.ชวยยดอายการใชงาน เนองจากอฐทใชเปนคอรเดยไรท (Cordierite) และมลไลท (Mullite) ซงจะทนตอThermal Shock และ Refractoriness Under load ไดด ทำใหมอายการใชงานทนานขน จงชวยประหยดคาใชจายในการซอมบำรงรถเตาเผาได

หมายเหต : ขนาดรถเตา 1480x1985x654 mm นำหนกรถเตาแบบเดม 2595 kg นำหนกรถเตาประหยดพลงงาน 1343 kg

รถเตาแบบเดม รถเตาแบบเดม

แบบจำลองรถเตาประหยดพลงงาน รถเตาประหยดพลงงาน

รถเตาประหยดพลงงาน

รถเตาประหยดพลงงานของบรษท ภทรา รแฟรกทอร จำกดสามารถลดนำหนกรถเตาลงจากรถเตาแบบเดมไดถง 48% จงชวยลดปญหาลกปนแตกเสยหาย และยงชวยปองกนความรอนทสญเสยลงสพนรถเตาได

ตวอยางรถเตาประหยดพลงงานสำหรบเตาอโมงคของบรษท ภทรา รแฟรกทอร จำกด ทใชเผาวสดทนไฟ

ทอณหภม 1450 องศาเซลเซยส

Page 39: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 43

ตวอยางรถเตาประหยดพลงงานสำหรบเตาอโมงค (ปรบปรงใหม) ทใชเผาถวยชามเนอพอรชเลน

รถเตาแบบเดม

รถเตาแบบเดม

แบบจำลองรถเตาประหยดพลงงาน

รถเตาประหยดพลงงานสำหรบรถเตาอโมงคทมการปรบปรงโครงสรางใหสามารถกนความรอนลงสพนรถเตาไดดยงขน และสามารถลดนำหนกรถเตาลงจากเดมไดถง 40% นอกจากนโครงสรางรถเตาแบบใหมถกออกแบบใหมinter locking เพอชวยปองกนการลนไหลของอฐบนรถเตาและลดปญหาการแตกหกของอฐทขอบมมรถเตาไดอกดวย

หมายเหต : รถเตาขนาด 1764x1250x325 mm นำหนกรถเตาแบบเดม 1040 kg นำหนกรถเตาประหยดพลงงาน 624 kg

ตวอยางเตาและรถเตาประหยดพลงงานสำหรบเตาชตเตลทใชเผาถวยชามเนอสโตนแวร

รถเตาประหยดพลงงานสำหรบเตาชตเต ล ท ใช hollow blocksแทนอฐทนไฟทมนำหนกมาก ภายในใสceramic fiber เพอชวยในเรองคณสมบตการเปนฉนวนความรอนและการประหยดพลงงานนอกจากนยงมการออกแบบใหใช ceramic fiber ในสวนของผนงเตา และสวนของจมกเตามการออกแบบใหเปน hollow block เชนเดยวกบรถเตาซงสามารถลดนำหนกรถเตาและจมกรถเตาลงจากแบบเดมได53%

นอกจากนยงชวยลดการสญเสยความรอนสะสม และสามารถประหยดพลงงานได5-10% เทยบกบรถเตาแบบเดม

หมายเหต - เตาขนาด2.5 m3 ใชงานจรงท บรษท มศลป เซรามค จ.ลำปาง - รถเตาขนาด 1200x1800x300 mm - นำหนกรถเตาและจมกเตาแบบเดม 1500 kg - นำหนกรถเตาและจมกเตาประหยดพลงงาน 700 kg - อางองขอมลมาจาก ผศ.ดร. อนชา พรมวงขวา สถาบนวจยและพฒนาพลงงาน มหาวทยาลยเชยงใหม

รถเตาแบบเดม

รถเตาประหยดพลงงาน

เตาประหยดพลงงาน

รถเตาประหยดพลงงาน จงเปนอกทางเลอกหนงทจะชวยลดการใชพลงงานเชอเพลงใหนอยลงในยคทเชอเพลงมราคาแพง เพอเปนการลดตนทนในการผลตและยงไดผลตภณฑหลงเผาทมคณภาพอกดวย

Page 40: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส44

เปนขาวครกโครมกนพกใหญเรองความปลอดภยของภาชนะเซรามกเนองจากมการรายงานขาวการปนเปอนของสารพษ

ในภาชนะเซรามกครงนนสงผลกระทบตอสนคาเซรามกของจงหวดลำปางอยางมาก

เนองจากมการใชภาพประกอบเปนภาชนะเซรามกลวดลายไกอนเปนทรกนทวไปวาเปนสนคาขนชอของจงหวดลำปาง

จากการสอบถามบรรดาผผลต และจำหนายสนคาเซรามกในจงหวดลำปาง

พบวาขาวครงนน สงผลกระทบโดยตรงตอยอดการขาย ซงหลงจากนนทางกรมวทยาศาสตรการแพทย ไดเขามาทำการสำรวจ

เกบตวอยางภาชนะ เซรามกไปทำการทดสอบและมการแถลงขาวอยางเปนทางการ

เพอยนยนวาสนคาเซรามกของจงหวดลำปาง มความปลอดภยตอผบรโภค

Page 41: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 45

ในครงนนศนยพฒนาอตสาหกรรมเซรามก ซงเปนหนวยงานทสงเสรมและสนบสนน อตสาหกรรมเซรามกมหองปฏบตการเซรามกทใหบรการการวเคราะหทดสอบมากมายหลายรายการ หนงในนนคอ การทดสอบปรมาณตะกวละแคดเมยมทปนเปอนอยในภาชนะเซรามกและแกว โดยใชเครองอะตอมมกแอบซอรปชนสเปคโตรโฟโตมเตอร(Atomic absorption spectrophotometer) ยหอ Perkin Elmer รน 3100 ซงการทดสอบนทางหองปฏบตการเซรามกของศนยไดรบการรบรองมาตรฐาน มอก. 17025 - 2548 เปนทเรยบรอยแลว จงไดเขามามสวนรวมในการรบประกนคณภาพของผลตภณฑเซรามกลำปาง โดยการจดโครงการสมตวอยางภาชนะเซรามกชนดเคลอบทใชกบอาหารเพอทำการทดสอบปรมาณตะกว และ แคดเมยมทละลายจากภาชนะ เพอการนโดยเฉพาะ

ภาพท 1-1ใบCertificateแสดงขอบขาย

การไดรบการรบรองของหองปฏบตการเซรามก

ศนยพฒนาอตสาหกรรมเซรามก

Page 42: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส46

พดถงการไดรบการรบรองมาตรฐานหองปฏบตการทดสอบ หรอเปนทรจกกนในชอ มาตรฐาน มอก. 17025หรอ ISO/IEC 17025 เปนมาตรฐานวาดวยการรบรองความสามารถ ของหองปฏบตการ ซงปจจบนเปนมาตรฐาน มอก.17025 - 2548 รายละเอยดเพมเตมเกยว กบความรดานมาตรฐาน สามารถหาอานไดจากเวบไซตของสำนกงาน มาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมท www.tisi.go.th ซงในสวนของหองปฏบตการทดสอบของศนยนนขอรบรอง ในนามหองปฏบตการเซรามก ไดผานการรบรองความสามารถของหองปฏบต การของรายการทดสอบอนๆ นอกเหนอจากการทดสอบปรมาณตะกวและแคดเมยมอก 3 รายการ ไดแก การทดสอบการหดตว การดดซมนำ และการทดสอบการรานตวตามมาตรฐาน ทระบไวในใบรบรอง ตามภาพท 1-1 และ 1-2

ภาพท 1-2ใบ Certificate

แสดงขอบขายการไดรบการรบรองของ

หองปฏบตการเซรามกศนยพฒนา

อตสาหกรรมเซรามก

Page 43: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 47

โครงการสมตวอยางภาชนะเซรามกชนดเคลอบเพอทำการทดสอบปรมาณตะกวและแคดเมยม

โครงการนเกดขนเนองมาจากผลกระทบของขาวการปนเปอนของสารตะกว และแคดเมยมในภาชนะเซรามก ซงสงผลกระทบอยางมากตออตสาหกรรมเซรามกลำปาง ถงแมจะ ไดมการแถลงขาวยนยนความปลอดภยของเซรามกลำปางโดยกรมวทยาศาสตรการแพทย และรายงานผลการทดสอบจากหองปฎบตทโรงงานเซรามกยอมรบเพอใหขอมลแกผบรโภคไปแลวนน จากการทดสอบทผานมาของหองปฏบตการเซรามกยนยนไดวาผลตภณฑเซรามกลำปางทไดสมตวอยางจากโรงงาน และทองตลาดผานเกณฑมาตรฐานทกำหนดไว (ตารางท 1 และตารางท2) แตเพอเปนการเฝาระวงศนยจงไดจดโครงการสมตวอยางภาชนะเซรามก ชนดเคลอบทใชกบอาหารเพอทำการทดสอบ ปรมาณตะกวและแคดเมยมทละลายจากภาชนะโดยไมคดคาบรการในการทดสอบ (ปกตการทดสอบปรมาณตะกวและแคดเมยมมคาบรการ 1,000 บาทตอตวอยาง) โดยมรายละเอยดของโครงการแสดงดงตารางท 3 ซงโครงการนไดดำเนนการอยางตอเนอง มาเปนเวลาหลายเดอนแลว ภาพกจกรรม และตวอยางบางสวนทผานการทดสอบแสดงดงภาพท 2, 3, 4, 5

ตารางท 2 มาตรฐานปรมาณแคดเมยมในภาชนะเซรามกประเภทตางๆ

ภาชนะแบบกนตน

กาชนะแบบกนลกขนาดเลก

ภาชนะแบบกนลกขนาดใหญ

ขอบของถวยเครองดม

0.07 mg/dm2

0.5 mg/dm3

0.25 mg/dm3

0.4 mg/dm3

-

-

-

0.4 mg/dm3

0.07 mg/dm2

0.3 mg/dm3

0.1 mg/dm3

-

ทมา: http://www.nstda.or.th/th/index.php?option=com_content&task=view&id=497&Itemid=66

ประเภท

เกณฑกำหนดสงสดของปรมาณแคดเมยม (Cd)

มอก.602-2546(ประเทศไทย) ASTM C927.80 (อเมรกา) BS 6748 (ยโรป)

ทมา: http://www.nstda.or.th/th/index.php?option=com_content&task=view&id=497&Itemid=66

ตารางท 1 มาตรฐานปรมาณตะกวในภาชนะเซรามกประเภทตางๆ

ประเภท

ภาชนะแบบกนตน

ภาชนะแบบกนลกขนาดเลก

ภาชนะแบบกนลกขนาดใหญ

ถวยเครองดม

ขอบของถวยเครองดม

เกณฑกำหนดสงสดของปรมาณตะกว (Pb)

มอก.ประเทศไทย) FDA (อเมรกา) BS (ยโรป)

0.8 mg/dm2

2 mg/L

1 mg/L

0.5 mg/L

4 mg/L

3 mg/L

2 mg/L

1 mg/L

0.5 mg/L

4 mg/L

Page 44: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส48

ภาพท 2การปฏบตการเชงรกในการเขาเกบตวอยางทโรงงานเซรามก

ภาพท 3 สทใชในการเขยนลวดลาย

ภาพท 4การเขยนลวดลาย

บนชนงานเซรามกทอาศยทกษะของพนกงานทมประสบการณ

ตารางท 3 รายละเอยดของโครงการสมตวอยางฯ

เปาหมาย ชนดของตวอยาง(ตามการตกแตง)

เกณฑกำหนดของตวอยางทดสอบ

ระยะเวลาในการทดสอบ

ประเภทของภาชนะ

1.เคลอบใส

2.เคลอบส

3.เขยนลาย

ใตเคลอบ

4.เขยนลาย

บนเคลอบ/

สตกเกอร

1. ทำการทดสอบ

ตวอยางจากโรงงาน

เซรามก

ในจงหวดลำปาง

จำนวน 4 โรงงาน

ตอเดอน

(1 ตวอยาง)

1.จำนวน 12 ชน

ตอ 1 ตวอยาง

2.ชนดของเคลอบ

ส การตกแตง

และเนอผลตภณฑ

เปนชนดเดยวกน

3.ผลต Lot.

เดยวกน

5 วน ตอ

1 ตวอยาง

1. ภาชนะแบบลก ขนาดเลก

Hollowware Small, ความลก

> 25 มม. ปรมาตร < 1.1 ลตร

2. ภาชนะแบบลก ขนาดใหญ

Hollowware Large, ความลก

> 25 มม. ปรมาตร > 1.1 ลตร

3. Drinking Rim (ภาชนะทตอง

สมผสกบขอบปากภาชนะ)

4. ภาชนะแบบแบน Flatware,

ความลก < 25 มม.

5. ภาชนะแบบแบน Non-Fillable

Flatware, ความลก < 25 มม.

หมายเหต ประเภทของตวอยาง ตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม วธทดสอบตะกวและแคดเมยมทละลายจากภาชนะเซรามกภาชนะเซรามกแกว และภาชนะแกวทใชกบอาหาร : มอก. 32 – 2546

Page 45: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 49

บทสรป

จากการทดสอบทผานมาพบวา ผลตภณฑเซรามกลำปางผานเกณฑมาตรฐาน ทกำหนดไวเปนการยนยนใหแกผบรโภคไดวาผลตภณฑเซรามกลำปาง (อางองตามประเภทของตวอยางทผานการทดสอบ) มความปลอดภยตอผบรโภคและผานเกณฑมาตรฐานในการสงออกไปยงตางประเทศ ทงนการทหองปฏบตการเซรามกของศนยไดรบการรบรองมาตรฐาน มอก.17025-2548อนเปนมาตรฐานสากลเปนทยอมรบในระดบโลก สามารถดไดจากตรารบรอง ทปรากฏในใบรายงานผลซงตางชาตยอมรบชวยใหลดคาใชจายในการทดสอบซำ เพมขดความสามารถในการแขงขนในตลาดโลกได หากทานใดสนใจเขารวมโครงการหรอทำการทดสอบสามารถตดตอไดทงานวเคราะหทดสอบ ศนยพฒนาอตสาหกรรมเซรามก โทรศพท 0 5428 1884-5 โทรสาร0 5428 1885 ในวน/เวลาราชการ

ภาพท 5 ผลตภณฑบางสวนของโครงการสมตวอยางฯ

Page 46: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส50

การเผาผลตภณฑเซรามกชนดตางๆ ไมว าจะเปนถวยชาม, ลกถวยไฟฟา, สขภณฑ, กระเบองหลงคา, ของตกแตงและอนๆ ถาเปนการเผาในเตา Shuttle และ ในเตาอโมงค (Tunnel kiln) นนจำเปนจะตองใชอปกรณทชวยรองรบชนงานไมวาจะเปนแผนรองเผา ขาตง อปกรณsupportซงเรามกจะเรยกรวมกนวา Kiln furniture ซงคณสมบตของ Kilnfurniture ทดนนคอตองทนอณหภมสงมากโดยไมเปลยนรปรางสามารถรบนำหนกไดดแมเปนการรบนำหนกทอณหภมสง(Refractoriness under load) สามารถทนการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉยบพลนไดด (Good thermal shockresistance) มคาการนำความรอนตำ ซ งในปจจบนนวสดทนำมาทำ Kiln furniture สำหรบงานอตสาหกรรมเซรามกแบบดงเดมนนจะมหลกๆอยดวยกนสองชนดคอเนอซลคอนคารไบด และเนอคอรเดยไรท-มลไลท ซงมขอดขอเสยแตกตางกนไป เนอซลคอนคารไบดนนจะรบ นำหนกของผลตภณฑไดมากกวา โดยเฉพาะการรบนำหนก

ทอณหภมสง เพราะซลคอนคารไบดจะมความแขงแรงทอณหภมสงดกวาทอณหภมปกต ดงนนจงสามารถทำใหบางลงไดทำใหนำหนกของ Kiln furniture ลดลงไดแตขอเสยของซลคอนคารไบด คอราคาสงกวาเนอคอรเดยไรท-มลไลทและมคาสมประสทธการขยายตวเนองจากความรอนสงกวาทำใหคาความทนการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉยบพลนจะตำกวาเนอคอรเดยไรท-มลไลท แตผผลตแผนซลคอนคารไบดลดปญหาการแตกราวลงโดยทำเปนชอง Slit ไวใน แตละดาน ของแผนเพอชวยเรองปญหาการเกด Spalling นอกจากนปญหาอกอยาง ของเนอซลคอนคารไบดคอยงมโอกาสเกดซลกาขนทผวของชนงานซงจะมลกษณะเปนแผนฟลมสขาวขนทผวสาเหตเกด เนองมาจากวตถดบทนำมาผลตหรอเกดจากการเผา หรอปรมาณเนอแกวทอยในซลคอนคารไบด ซลกาทเกดขนบนผวของซลคอนคารไบดนจะทำใหความแขงแรงลดลง และเศษซลกาอาจหลดลอนแลวปลวไปตดกบชนงานทเราตองการเผาทำใหเกดตำหนขนทผวของผลตภณฑได

Page 47: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 51

สำหรบเนอคอรเดยไรท-มลไลทนน เปนวสดทเหมาะ ในการทำเปน Kiln furniture เนองจากมขอดในเรองความทนทานทอณหภมสงของ Mullite และคา COE ทตำมากของ Cordierite ทำใหเกดเปนผลตภณฑททน Thermal shock ไดดและรบนำหนกทอณหภมสงไดด ซงเปนการผสมผสานกน ระหวางขอดของเฟสทงสองสวนทมารวมกนเปนเนอเดยวกน

สตรเคมคอ 2MgO2Al2O35SiO2 ม MgO 13.7% Al2O3 34.9% SiO2 51.4%เปนชอของนกธรณวทยาชาวฝรงเศส Pierre Louis.A. Cordier (1777 -1861). คอรเดยไรทในธรรมชาตนนเปนแรทหา

ยากมาก เนองจากอณหภมทเกดคอรเดยไรทนนแคบมาก ดงนนคอรเดยไรททใชในอตสาหกรรมนนจะถกสงเคราะหขนมาจากวตถดบตางๆ เชนดนดำ,ดนขาว,Grog,Molochite,Talcum,Magnesite ดงนนควรทำความเขาใจดวยวาผงคอรเดยไรททเราซอมาใชนนมาจากขนตอนการสงเคราะหทงสน แมวาขางถงจะเขยนวาคอรเดยไรทกตามแตกไมไดหมายความวามนถกขดขนมาจากเหมองเหมอนอยางดนหรอเฟลดสปาร

คณสมบตทสำคญของคอรเดยไรทคอมคาสมประสทธการขยายตวเนองจากความรอน (COE) ตำมาก ~ 1.5-2x10-6

1/ oC จงเหมาะอยางยงสำหรบการนำมาใชทำแผนรองเผาสำหรบเซรามก เนองจากจะตองมการเปลยนแปลงของอณหภมในระหวางการเผาและชวงการเยนตว ซงคอรเดยไรทจะมความทนทานตอการเปลยนแปลงของอณหภมโดยเฉยบพลนไดดคอรเดยไรทมจดหลอมตวท 1460 oC ความถวงจำเพาะ 2.6 g/cc

Page 48: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส52

สตรเคมคอ 3Al2O32SiO2 ม Al2O3 72% SiO2 28%

ในธรรมชาตแรมลไลทมพบไดนอยมากดงนนมลไลทสวนใหญจงมาจากการสงเคราะห มลไลทสามารถสงเคราะหไดจากวตถดบทประกอบไปดวย Al

2O

3 และ SiO

2 ไดแก ดนขาว, ดนดำ, อลมนา, วตถดบทเปน SiO

2 ไดแก ทราย, Quartz, แกลบ,

ไดอะตอมไมท, ซลกาเจล มคาความถวงจำเพาะอยท 3.2 g/cc มจดหลอมตวสง (~1870 oC) มความทนทานตอการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉยบพลน มคา COE ปานกลาง~5x10-6 1/ oC ซงสงกวาคอรเดยไรทมากแตถาเทยบกบเซรามกเนออนๆกถอไดวามคา COE ไมถงกบสงมากนก มความทนทานตอแรงกดเปนเวลานานๆไดสง มความทนทานตอสารเคมสงมการนำความรอนตำ (รายละเอยดของมลไลทจะนำมาเขยนถงในฉบบหนาครบ)

วตถดบทนำมาใชในการผลตคอรเดยไรท-มลไลทดนดำ

ดนดำทนำมาใชในการผลตเนอคอรเดยไรทนนจะตองเปนดนทมความเหนยวทดและมคาความทนไฟคอนขางสงซงควรจะมสดสวนของ Al

2O

3 อยในปรมาณทมากกวาดนดำปกต และควรมคา %Alkali ทง Na

2O และ K

2O ตำมากๆ

เพอปองกนไมใหเกดเนอแกวขนภายในเนอคอรเดยไรทหลงเผาเพราะเนอแกวทเกดขนในแผนรองเผา จะทำใหแผนรองเผาออนตวลงในขณะเผาทอณหภมสงจนทำใหแผนรองเผาแอน (Bending) และไมสามารถใชงานไดในทสด จดประสงคในการใชงานดนดำกเพอตองการความเหนยวเพอใหสามารถขนรปไดทงแบบ Press และ Extrude รวมทงตองการ Al

2O

3 และ SiO

2

จากองคประกอบของดนเพอใหเกดเฟส Mullite ขน

ดนขาวควรจะมสดสวนของ Al

2O

3 อยในปรมาณทมากกวาดนขาวทใชงานปกต และควรมคา %Alkali ทง Na

2O และ K

2O

ตำมากๆ เพอปองกนไมใหเกดเนอแกวขน การทใสดนขาวลงไปแทนทดนดำบางสวนเพอตองการลด %การหดตวหลงอบแหงของชนงานใหมการหดตวนอยทสด เนองจากถาม%การหดตวสงจะทำใหเกดปญหารอยราวเลกๆทขอบของชนงานกอนเผาได

Molochiteทำมาจากดนขาวทผานการเผาทอณหภมสงโดยนำมาบดและทำการคดขนาดมองคประกอบของออกไซดโดย

ประมาณคอ Al2O

3 42% SiO

2 54.5% Fe

2O

3 <1% Na

2O/K

2O <2%สำหรบเฟสในเนอของ Molochite นนประกอบดวย Mullite

55% Amorphous silica 45% มคา COE 4.5x10-6 1/ oCและคา ความถวงจำเพาะ 2.7 คาความทนไฟอยท PCE 34-35 (~1750-1770 oC) จดประสงคในการเตม Molochite ลงไปในสตรเนอดนกเพอใหเกดเฟสของมลไลทขนภายในเนอของแผนรองเผา

Kyaniteสตรเคม Al

2O

3SiO

2ม Al

2O

3 62.9% SiO

2 37.1%ม Polymorphism คอ Silimanite, AndalusitePCE 36-38 ถ.พ 3.5-

3.7 Hardness 4-5 แหลงทพบมากอยท บราซล, อนเดย, อเมรกา, เซอรเบย, รสเซย, จน Kyanite มกใชในอตสาหกรรมวสดทนไฟเปนสวนใหญ Kyanite นนจะมการขยายตวขณะเปลยนเฟสไปเปน Mullite สงซงการขยายตวนนกจะขนอยกบขนาดของอนภาคของตว Kyanite เอง ถาอนภาคมขนาดใหญกจะทำใหเกดการขยายตวสงขนดวย ดงนนถาจะนำ Kyanite ไปทำวสดทนไฟทเปน Brick นน ควรทำการ Calcine Kyanite กอนสำหรบรายละเอยดของแรในกลมนทงสามตวจะนำมา เขยนถงในโอกาสตอไปครบ

Page 49: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 53

Magnesiteสตรเคม MgCO

3 ม MgO 47.8 % CO

2 52.2 %ความถวงจำเพาะ ~3.0 ความแขง 4มกเกดอยรวมกบ โดโลไมท

Ca,Mg(CO3)2) และหนปน การใชงานในอตสาหกรรมเซรามก

• ใชในอตสาหกรรมวสดทนไฟ แผนคอรเดยไรท• ใชทาแผนรองเผา• ใชในเคลอบกระเบองเซรามก• ใชทำเคลอบหลงกระเบองไมใหตด Roller• MgO เปนตวเตมเพอปรบคณสมบตของ New ceramic หลายชนด

Talcumสตรเคม 3MgO4SiO

2 H

2O 64%SiO2 31%MgO 5%H

2O ความถวงจำเพาะ~ 2.7 ความแขง 1 โครงสรางผลก

แบบ T:O:T สลายนำในโครงสรางผลกท 900oC เกดการบวมนำ (Swelling) ทำใหนำดนเกด Thixotropic(รายละเอยดอานไดในวารสาร เซรามกฉบบท 27 มกราคม-เมษายน 2551) การเตมทลคมลงไปในสตรสำหรบทำเนอคอรเดยไรทกเพอตองการปรมาณของ MgO และ SiO

2 จากทลคม

กระบวนการผลต Kiln furnitureการเตรยมเนอดนสำหรบการผลตแผนรองเผาเนอคอรเดยไรทนนมการเตรยมไดหลายแบบขนกบกระบวนการขนรปไดแก

1.การเตรยมแบบเปยกและทำใหเปนเมดดน โดยใช Spray dryer ใชสำหรบการขนรปแบบอด (Pressing)2.การเตรยมแบบเปยกและกำจดนำบางสวนโดยใช Filter press ใชสำหรบการขนรปแบบรด, จกเกอร, Roller head machine3.การเตรยมแบบแหง ใชสำหรบการขนรปแบบอด (Pressing)

ซงโรงงานผผลตรายใหญในประเทศไทยทมอยดวยกน 3 ราย คอบรษทสยามเอนจเคเทคโนเซอรา จำกด,บรษทอเมอรสคลนเฟอรนเจอร (ประเทศไทย) จำกด และบรษทภทรารแฟรกทอร จำกด กมกระบวนการผลตทแตกตางกนไปขนกบเครองจกรทแตละทมอยรวมทงลกษณะของผลตภณฑ

การเตรยมแบบเปยกและทำใหเปนเมดดน โดยใช Spray dryer สำหรบการขนรปแบบอดเรมตนจากการนำวตถดบทจะใชในการผลตเนอดนมาตผสมใหเขากน โดยใช High speed blunger โดยตดนดำ

และดนขาวใหแตกตวเปนสลปกอนแลวจงเตม Molochite ขนาดตางๆลงไป แลวจงเตม Magnesite หรอทลคม (ขนอยกบสตรทใช)การเตรยมนำดนจะไมใชการบดดวยหมอบด เนองจากเราตองการคาขนาดของอนภาคทแตกตางกนไปของ Molochite เพอชวยในเรองคณสมบตทเกยวของกบความทนไฟและการทนตอการเกด Spalling เมอกวนวตถดบทกอยางจนเขากนดแลวจง Pumpไปรอการ Spray ซงควรมการ Aging นำดนในชวงกระบวนการนกอนอยางนอย 6-8 ชวโมงเพอใหดนมความเหนยวทดขนแลวจงผาน Piston pump เพอเขาส Spray chamberไปทำการระเหยนำตอไป หลงผานการ Spray กจะไดเมดดนทมลกษณะเปนGranule ลกษณะกลมคลายโดนท มการควบคมความชนตามทการขนรปตองการ ซงอยในชวง 8-10% ขนกบปรมาณดนดำในสตรและคาการกระจายตวของขนาดอนภาค (Grain size distribution) หลงจากไดผงดนแลวจะตองนำผงดนไปหมกเพอใหเกดความสมำเสมอของความชนอยางนอย 24 ชวโมง แลวจงนำไปขนรปโดยใชเครองอดไฮโดรลก (Hydraulic pressingmachine)

Page 50: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส54

การเตรยมแบบเปยกและกำจดนำบางสวนโดยใช Filter press สำหรบการขนรปแบบรดเรมตนจากการตกวนผสมวตถดบตางๆใหเปนนำสลป แลวจงนำไปผาน Filter press หลงจากนนจงนำ Cake ทไดไปผาน

Pug mill เพอผสมใหเนอดนมความชนสมำเสมอขนเนองจากความชนในจดตางๆของ Cake อาจไมเทากน แลวนำไปเขา Extruderเพอทำการขนรปตอไป โดยอาจจะขนรปจากเครอง Extrude เลย ซงจะตองมการออกแบบหว Die ใหไดลกษณะตามทเราตองการเชนเสาทรงกระบอก หรอแผนรองเผา หรออาจจะรดมาใหเปนแทงแลวนำไปตดเพอสงไปขนรปแบบ Jigger หรอ Rollerhead ตอไปในกรณทตองการขนรป Kiln furniture สำหรบรองเผาจาน หรอผลตภณฑทมรปทรงพเศษ

การเตรยมผงดนแบบแหง (Dry process)เปนกระบวนการเตรยมเนอดนแบบแหง โดยไมตองอาศยการบดวตถดบใหเปนสลปกอนแตจะอาศยการบดโดยใช

เครองจกรทเปนแบบแหงทงหมด และมาเตมนำลงไปเลกนอยเพอชวยในการขนรปเรมจากการบดยอยวตถดบ แลวนำมาชงตามสตร ใสลงไปใน Dry pan mill, Dry mixing, Muller mill, Edge runner เพอผสมใหเขากน แลวเตมนำหรอ Binderอนๆลงไปเลกนอย การเตรยมเนอดนโดยวธการนจะใชผงคอรเดยไรททผานการสงเคราะหมาแลวหรอ Chamotte ของผลตภณฑทเปนเนอคอรเดยไรทตางๆเชน แผนรองเผาทเปนของเสย, Honey comb ทมตำหนแลวนำมาบดใหไดความละเอยดตามทตองการเนองจากวาการผสมแบบแหงนวตถดบ ตางๆทนำมาผสมจะมความเขากนไดนอย กวาการบดเปยกหรอการผสมแบบเปยก ดงนนถานำวตถดบตางๆมาใชการผสมแบบแหงอาจจะไดเฟสของคอรเดยไรททไมสมำเสมอได

แผน Cake ทไดจากการทำ Filter press Extrude batt Roller head machine

Muller mill Edge runuer mill

Page 51: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 55

การขนรปผลตภณฑหลงจากกระบวนการเตรยมเนอดนแลวจงนำเนอดนทไดไปขนรป โดยกระบวนการขนรปนนจะขนกบประเภทของเนอดน

ทเตรยมขน ในกรณทเปนเนอดนแบบแหงทงจากกระบวนการ Spray dryer หรอ Dry process จะใชการขนรปแบบอดโดยใชเครองอดแบบไฮโดรลกหรอบางโรงงานกยงมการใช Friction press อย โดยทอาจเปนการขนรปเปนแผน Slab ธรรมดาหรอMould อาจมการออกแบบใหสามารถรองรบผลตภณฑชนดพเศษทตองการแผนรองเผาทสามารถรองตำแหนงตางๆของชนงานได เชนการเผาพวกกระเบองหลงคาทม Profile ทซบซอนหรอพวกครอบหลงคาหรอสขภณฑบางแบบ

สวนการเตรยมเนอดนแบบกงเปยก (Semi wet process) จะใชสำหรบการขนรปแบบ Extrude เพอใชสำหรบการผลตแผนรองเผาแบบรด (Extrude batt) ซงขอดของแผนรองเผาแบบ นคอจะมความแขงแรงดกวาแผนรองเผาทขนรปดวยการอดแบบและชวยลดปรมาณ Gas consumption เนองจากแผน Extrude batt จะมรตรงกลางแผนทำใหลดนำหนกของแผนรองเผาลงไปได นอกจากการขนรปแบบExtrudeแลว เนอดนชนดนยงใชสำหรบการขนรปแบบ Jigger หรอ Roller headไดอกดวย

Dry mixing machine

Dry pan mill

การเรยงแบบตงเผา

ภาพตำหนรอยราวและจดเหลกทผวชนงานแผนรองเผาเนอคอรเดยไรทชนดตางๆ Grooved batt

Perforated battแผนรองเผาเนอคอรเดยไรทชนดตางๆ

Page 52: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส56

เมอผานขนตอนการเผาแลวกจะนำไปคดเลอกเพอแยกแผนรองเผาทมตำหนออกไป โดยตำหนทพบบอยคอราวทขอบราวทรมจดเหลกอยทผวหนา บดเบยว โกง-แอน ขนาดมความผนแปรสง หลงจากการคดของตำหนออกไปแลวกจะมการ เคลอบผวดวยเอนโกบทประกอบไปดวยดนขาว และอลมนา เพอชวยปองกนเวลามเคลอบไปตดกบแผนรองขณะเผา

การอบแหงและการเผาเมอผานกระบวนการขนรปแลวกจะถงกระบวนการทสำคญคอขนตอนของการอบแหง สำหรบชนงานทขนรปดวย

Extrude นนจะม%นำอยภายในชนงานสงประกอบกบมดนดำในสตรอยปรมาณมากเน องจากตองการความเหนยวสำหรบการขนรปดงนนในระหวางการอบจะเกดการหดตวของชนงานอยางมาก ซงตองระวงในขนตอนของการอบแหงใหดโดยเฉพาะ ตรงจดวกฤตของการอบแหงมฉะนนจะเกดปญหาการแตกราวของชนงานได

สำหรบขนตอนการเผานนจะมทงเผาโดยใช Shuttle kiln และ Tunnel kiln ซงในขนตอนนสงทตองคำนงถงคอเทคนคการเรยงของเขาเตาเผา เพอปองกนไมใหแผนรองเผาบดเบยว ขณะทำการเผาหรอเกดการแตกราวจากการกดทบกนของชนงานนอกจากนเทคนคในการเรยงเผา ทเหมาะสมกจะชวยใหเผาชนงานไดจำนวนมากขนทำใหประหยดคากาซ ใน การเผาไดมาก โดยถาเปนแผนรองเผาขนาดเลกจะใชการเรยงเผาแบบซอนกน แตถาเปนแผนรองเผาขนาดใหญ (มากกวา 40 cm.ขนไป)จะใชการเรยงแบบตงโดยจะมอฐทนไฟเรยงประกบดานนอก สวนในระหวางแผนกจะใชแผนรองเผาทเผาแลวทเปนตำหนมาวางขนไวในระหวางแผนเพอปองกนการบดเบยวในระหวางการเผา อณหภมในการเผาจะอยในชวง 1300-1350 oCซงเปนชวงทมการเกดเฟสของคอรเดยไรทไดดทสด

การใชงานแผนรองเผาเนอคอรเดยไรท-มลไลทนนจะขนอยกบขนาดของชนงานทเราตองการจะเผา และลกษณะพเศษของชนงาน เชน Groove batt จะใชสำหรบการเผากระเบอง หรอผลตภณฑทตองการความสมำเสมอของความรอนทงดานบนและดานลาง Extrude batt เหมาะสำหรบงานชนใหญและมนำหนกมากเนองจากแผนรองเผาชนดนจะรบนำหนกไดมากกวาPerforated batt เหมาะสำหรบงานทตองการความทวถงของความรอน นอกจากนยงชวยลดปรมาณการใชเชอเพลงลงไปไดดวยเนองจากแผนจะมการเจาะรทวไปเพอใหความรอนสามารถถายเทไดและนำหนกเบาขน

ปญหาทพบมากสำหรบการใชงานแผนรองเผาเนอคอรเดยไรท-มลไลทคอจะมการแตกราว เมอใชงานไปหลายรอบเนองจากการเปลยนแปลงอณหภมโดยเฉยบพลน นอกจากนกมปญหาเรองการยบตวของแผน(Sag)จนทำใหแผนแอนจนไมสามารถวางชนงานสำหรบการเผาได สาเหตเนองมาจากการเกดเนอแกวจำนวนมากในเนอคอรเดยไรท-มลไลท

การใชงานแผนรองเผากบการเผาสขภณฑ การใชงานแผนรองเผากบการเผาสขภณฑ

Page 53: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 57

1. เคร องป นดนเผาพ นบาน ชมชนเคร องป นดนเผาพนบานในประเทศไทย มกระจายอยทวทกภมภาคนบหลายรอยชมชน การผลตเคร องป นดนเผาพ นบานสวนใหญเปนอตสาหกรรมในครวเรอน ใชแรงงานภายในครอบครวเปนหลกโดยสวนใหญจะทำเปนอาชพเสรมในยามวางจากการ ประกอบอาชพหลกทางการเกษตร ผ ผลตสวนมากจะอย รวมกนเปนกลมในชมชน เดยวกน อยางไรกตามการรวมกลมมกเปนแบบหลวมๆ ขาดการจดการทมประสทธภาพทงในดานการ ผลตและการจดจำหนาย ตลอดจนถงการขอรบการสนบสนนจากหนวยงานราชการ

เปนผลตภณฑอยางหนงทสามารถพบเหนไดทวไปในชวตประจำวน มตงแตผลตภณฑทมราคาถก เชน หมอ กระถาง ไห ถวยกาแฟ เรอยไปจนถงผลตภณฑทมความสวยงามและราคาแพง เชน เครองเบญจรงค ผลตภณฑโบนไชนา รวมทงผลตภณฑทจดเปนงานศลปะจดเรมตนของการผลต เซรามกมาจากความตองการภาชนะ หรอสงของเครองใชในการดำรงชวตประจำวนและไดมการพฒนาอยางตอเนองทง ในดานรปแบบและประโยชนใชสอยทเปลยนไปตามยคสมย สำหรบปจจบนการผลตเซรามกสามารถแบงไดเปน 3 ระดบ คอ

ʶҹÀÒ¾ÍØμÊÒË¡ÃÃÁà«ÃÒÁÔ¡

ã¹»ÃÐà·Èä·Â

เครองปนดนเผาบานมอญ นครสวรรค○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

การเผาดาดหรอเผากลางแจง○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Page 54: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส58

กระบวนการผลตและรปแบบผลตภณฑสวนใหญไดรบการถายทอดกนมาจากบรรพบรษ โดยสะทอนใหเหนถงภมปญญาชาวบานของชาวบานในแตละทองถน วตถดบหลกในการผลตหากนเองภายหมบานหรอพนทใกลเคยงการขนรปและการเผาอาศยความชำนาญของผประกอบการเปนหลก ซงทำใหมจดเดนทผลตภณฑจะมลกษณะเฉพาะตวของผผลตแตกยากตอการควบคมภาพใหมมาตรฐานเดยวกน ไดเชนเดยวกน ผลตภณฑสวนใหญจะมพอคาคนกลางมารบไปจำหนายตอมบางสวนทจำหนายปลกในชมชน

ปญหาหลกของผผลตในกลมนกคอผลตภณฑมคณภาพไมสมำเสมอ ผผลตขาดเงนทน และความกลาในการลงทนเพอพฒนาผลตภณฑรวมถงการคดรปแบบผลตภณฑและหาตลาดใหมๆ นอกจากนนผผลตสวนใหญขาดความรความเขาใจในการคำนวณตนทนการผลต โดยมกละเลยการคดตนทนทมไดจายเปนตวเงนโดยตรง เชน คาแรงงานของผผลตรวมถงวตถดบบางชนดทมองวา “ไดเปลา” เชน ดนเหนยวในบางแหลงทมแหลงดนสาธารณะทผผลตสามารถไปขดไดโดยไมตองซอเปนตน ทำใหผผลตไมทราบตนทนในการผลตทแทจรงจงมกถกกดราคาโดยพอคาคนกลางไดงาย

ความชวยเหลอทผผลตในกลมนตองการสวนมากจะเปนในเรองการลงทน ทงในรปตวเงนหรอปจจยในการผลต เชนเครองไมเครองมอ เตาเผา โรงเรอน ฯลฯ รวมถงการหาตลาดใหมๆ สำหรบการจดอบรมเพอถายทอดความรโดยหนวยงานราชการนนพบวาหลายครงผเขารบการอบรม มกไมไดนำ

ความรจากการอบรมไปใชประโยชน ทงนเนองจากไมคนเคยและขาดความชำนาญขาดความมงมน และความพยายามทจะนำความรจากการอบรมไปทดลอง และพฒนาสนคาทำใหผผลตไมสามารถพฒนาผลตภณฑใหสอดคลองกบความตองการของตลาดในการพฒนาจงตองมงใหผผลต เกดแรงจงใจในการพฒนาผลตภณฑ ทงในดานคณภาพและรปแบบผลตภณฑโดยเนนใหเหนถงประโยชนทจะไดรบรวมถงใหกำลงใจใหเกดความพยายาม ในการพฒนาทกษะในการผลตและการจดการนอกเหนอจากการพฒนาดานเทคโนโลยและอนๆ

2. อตสาหกรรมกงหตถกรรม ผผลตเซรามกกลมนเกดจากผประกอบการเครองปนดนเผาในกลมแรกทมหวคดกาวหนามการพฒนาทงผลตภณฑ และกระบวนการผลตใหไดมาตรฐานเปนทยอมรบของตลาดมากขน ผผลตในกลมน อาทกลมบานดานเกวยน จ.นครราชสมา บานทงหลวง จ.สโขทยเครองปนดนเผาเวยงกาหลง จ.เชยงราย เครองปนดนเผา บานมอญ จ. นครสวรรค โรงผลตโอง จ.ราชบร เกาะเกรด จ.นนทบรเปนตน กระบวนการผลตมทงทยงคงรปแบบดงเดมและทนำเทคโนโลย สมยใหมเขามาชวย เชน การใชแปนหมน การหลอนำดน การผลตยงใชแรงงานเปนหลกและมการนำเครองจกรมาใชในการเตรยมวตถดบ และขนรปเพอลดการใชแรงงานและเพมกำลงการผลตวตถดบจะมทงทหาเองและ ซอวตถดบสำเรจรปมาใช เชน ดนขาว ฟลกซ เคลอบ มการนำระบบธรกจมาใชในการจดการผลตมากขน มการผลตอยางตอเนองการผลตมทงแบบตางคนตางทำในครอบครว หรอรวมกลมกนเปน

เครองปนดนเผาพนบาน○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Page 55: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 59

กจการขนาดเลกทมการแบงหนาทการรบผดชอบอยางชดเจนเทคนคการผลตมการ ถายทอดกนภายในกลมจากรนสรนผลตภณฑทผลตมทงสนคาทมราคาตำ จนถงงานศลปะทมราคาสงโดยมตลาดทงในประเทศ และตางประเทศ

ในการผลตมการจดการดานวตถดบ เชน การเกบสำรองวตถดบและการเตรยมวตถดบเพอรกษาคณภาพของผลตภณฑ มการพฒนาผลตภณฑและรปแบบใหมๆ อยางตอเนองเพอสรางตลาดใหม ชวยใหผผลตสามารถกำหนดราคาไดเอง อยางไรกตามในหลายแหลงผลตภณฑยงมคณภาพไมสมำเสมอ

รปแบบการบรหารจดการมทงแบบธรกจครอบครวและกงอตสาหกรรมโดยมการลงทนในการผลต และมการคำนงถงตนทนของปจจยการผลตทงหมดซงรวมทงคาแรงซงตองจางแรงงานเปนสวนใหญ เนองจากเจาของมกจะตองทำงาน ในดานการบรหารจดการรวมถงการตลาดมากขนจนไมสามารถทำงานดานการผลตดวยตวเอง

ในการขอรบความชวยเหลอมกตองการคำแนะนำดานเทคนคในการผลต การจดหาเครองจกรทใชในการผลตการแกปญหาในการผลต เชน การลดความเสยหายการให

ความชวยเหลอผผลตกลมนมกไดรบตอบสนองทดหากไมทำใหตนทนการผลตสงขนมากนก เนองจากผผลตสวนใหญจะประกอบอาชพในการผลตเครองปนดนเผาเปนอาชพหลกจงมความกระตอรอรนในการพฒนาการผลตของตนมากกวาชาวบานทผลตเครองปนดนเผาเปนอาชพเสรม

3.อตสาหกรรม ผผลตเซรามกกลมนจดเปนกจการขนาดใหญมการลงทนในระดบหลายสบลานบาทขนไป ซงบางครงอาจตองมการลงทนรวมระหวางผประกอบการในประเทศกบตางประเทศ หรอผประกอบการจากตางประเทศเขามาลงทนในประเทศไทยโดยตรง ลกษณะการผลตและการบรหารงานองคกรเปนแบบอตสาหกรรมเตมรปแบบมการนำเทคโนโลยและเครองจกร สมยใหมจากตางประเทศเขามาใชในการผลต เชน เครองจกรในการขนรป เตาเผาทควบคมดวยคอมพวเตอร เปนตน ทำใหมกำลงผลตสงชวยลดตนทนในการผลต และสนคาทไดมมาตรฐานอยางเดยวกนผผลตในกลมนจงสามารถสราง ตราของตวเองใหเปนทยอมรบจากตลาดไดโรงงานอตสาหกรรมเซรามกขนาดใหญใน ประเทศไทยสวนใหญอย ในเขตภาคกลาง เชน สระบร ราชบรสมทรสาคร และบางสวนอยภายในนคมอตสาหกรรม สำหรบสนคาทผลต อาท กระเบองปพนและผนง สขภณฑ เครองถวยชาม ลกถวยไฟฟา เปนตน

เครองปนดนเผาเวยงกาหลง จ.เชยงราย○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

การชอขายสนคาในหมบาน○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Page 56: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส60

เอกสารอางอง- สถาบนวจยโลหะ และวสดจฬาลงกรณมหาวทยาลย โครงการยกระดบคณภาพวตถดบ และผลตภณฑเครองปนดน

เผาภาคอสาน, 2551- สถาบนวจยโลหะ และวสดจฬาลงกรณ มหาวทยาลย โครงการยกระดบคณภาพวตถดบ และผลตภณฑเครองปน

ดนเผาปท 1 , 2545- สถาบนวจยโลหะ และวสดจฬาลงกรณ มหาวทยาลย โครงการยกระดบคณภาพวตถดบ และผลตภณฑเครองปนดน

เผาปท 2 , 2546- สถาบนวจยโลหะและวสดจฬาลงกรณ มหาวทยาลย โครงการวจยดน เพอการพฒนาคณภาพผลตภณฑ อตสาหกรรม

ดนเผา (จ.อางทอง), 2548

ขอขอบคณดร. ธนากร วาสนาเพยรพงศ ดร. รฐพล รงกพนธ และคณสรศกด ไวทยวงศสกล ทไดชวยเหลอในการเ ขยนบทความน

ความชวยเหลอทผผลตในกลมนตองการมกจะอยในระดบของนโยบายภาครฐเชน นโยบายการสงเสรมการลงทน มาตรการณ ดานภาษในการนำเขา วตถดบ อปกรณและเครองจกรในการผลตขอตกลงทางการคาทจะมผลตอการนำเขาและสงออกสนคา ฯลฯ รวมถงการขอ การสนบสนนดานวชาการและเทคโนโลยทจำเปน เชน การทดสอบและ ขอใบรบรองมาตรฐาน ผลตภณฑและกระบวนการผลต เปนตน

ในการสนบสนนผผลตระดบน ควรสงเสรมใหผ ประกอบการมความสนใจทจะทำวจยและพฒนาใหมากขนเชน การลดหยอนภาษสำหรบคาใชจายในการทำวจยของภาคเอกชน รวมถงการสงเสรมใหมการทำวจยรวมระหวางหนวยงาน ภาครฐ และเอกชน เพอใหสามารถพงพาตวเองในดานเทคโนโลยไดมากขนแทนการนำเขาเทคโนโลยจากตางประเทศทงหมดรวมถง เพอพฒนาผลตภณฑใหมทตอยอดจากผลตภณฑดงเดมเพอเพมมลคาและขยายตลาด เปนตน

จากทกลาวมาจะเหนไดวาการผลตผลตภณฑเซรามกมตงแต ชาวบานจนกระทงผประกอบการรายใหญในอตสาหกรรม

จงนบวาเปนธรกจทเปนแหลงสรางงานและรายไดทสำคญอยางหนง และมบทบาทสำคญในการเสรมสรางความแขงแกรงใหเศรษฐกจของประเทศ อยางไรกตามจากสภาวะเศรษฐกจของโลก และคแขงทมตนทนการผลตตำกวาทำใหทงผผลตประสบปญหามากมาย อาท ตนทนวตถดบ เชอเพลงราคาผลตภณฑตำ ทำใหรฐบาลไดมการเขามาชวยเหลอในรปแบบโครงการตางๆ เพอใหผผลตสามารถปรบตวและพฒนาความสามารถในการผลตและการจดการเพอความอยรอดตอไป

สำหรบผเขยนไดทำใหวจยเกยวกบเครองปนดนเผาพนบานหรอเซรามกชมชนในหลายพนททกภมภาคของประเทศไดสมผสกบเรองราวตางๆ ของเครองปนดนเผาในหลายแงมม อาทการผลต การจดการการตลาด ฯลฯนอกจาก นไดมโอกาสเรยนรประสบการณใหมๆ จากผผลตในพนทอน เปนประโยชนอยางยงตองานวจยดานนซงจะไดนำสงทพบเหนมา มาเลาสกนฟงในโอกาสตอไปคะ

เครองใชบนโตะอาหาร(ทมา : http : www.alibaba.com)○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

สขภณฑ (ทมา : http : // www.propertyexpat.org)○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

การเผาผลตภณฑ ในระดบอตสาหกรรม○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Page 57: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 61

AD เอเชยพลาสเตอร(ฟลมเดม)

Page 58: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส62

ดงททราบกนอยในแวดวงทางดานการศกษาศลปกรรมศาสตรทวาวชาทางศลปะและการออกแบบแตละสาขาวชามผเลอกเขาศกษาในระดบอดมศกษาดวยเหตผล ปจจยทางดานกระแสความนยม ความยากงายในการเรยนจำนวนการแขงขน ในการสอบหรอคะแนนในการสอบจำนวนมากนอยแตกตางกนไป ทงวชาเซรามกสยงถกจดถกบรรจในการศกษาทแตกตางกน ดงเชนเซรามกสทางดานวทยาศาสตร เซรามกสในดานศลปะการออกแบบผลตภณฑเชงอตสาหกรรม หรอเซรามกสทางดานการออกแบบงานหตถกรรม เซรามกสทางดานงานศลปะทเนนคณคาทางความงามและเซรามกสทเนนทางดานเทคโนโลย

ทนาสงเกตในภาพโดยรวมคอ ผทศกษาทางดานเซรามกสอาจมจำนวนนอยลงไปอก เมอเปรยบเทยบกบสาขาวชาทางดานศลปะแขนงตาง ๆ แตกระนนแตละสถาบนกไดจดการศกษา เพอใหผเรยนนสตนกศกษาไดรบความรและประสบการณอยาง ครบถวนและสำเรจการศกษาตามปรชญาและวตถประสงคของหลกสตร ทงนำความรไปใชในการสรางผลงานการประกอบ สมมนาอาชพโดยตรง และหรอทเกยวของหรอศกษาตอในระดบทสงขน

ในการศกษาในสาขาวชาเซรามกส คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยบรพา ปสดทายผศกษาตองจดทำโครงการศลปนพนธซงกคอผลงานออกแบบประกอบการจดทำเอกสาร โดยผศกษาไดใชความสามารถเฉพาะตนความพยายามใน การศกษาคนควาทดลองการออกแบบและสรางผลงานตามทนำเสนอ รวมถงการเรยบเรยงเอกสารประกอบผลงานและทสำคญนสตตองนำผลงาน ไปจดแสดงนทรรศการเพอเผยแพรผลงานสสาธารณชนโดยในปการศกษา พ.ศ. 2550 นสตสาขาวชาเซรามกส ไดนำผลงานออกจดแสดง ณ โถงหองแสดงสรรพสนคา สยามกรงเทพฯ ในชวงวนท 2 – 15 เมษายน 2551

Page 59: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 63

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

ผลงานเปนไปตามความสนใจสวนตน มทงในสวนทเปนผลตภณฑเซรามกสในแนวหตถกรรม และในเชงอตสาหกรรม มการออกแบบทมทมาของแนวความคด ความประทบใจจากสงมชวตธรรมชาต สงแวดลอมตาง ๆและผลงานในแนวศลปะ และเรองราวของวถชวต โดยผลงานทงหมดนำไปใชเพอการใชงานในลกษณะตาง ๆ การประดบตกแตงโดยเลอกใชเนอดน นำเคลอบเทคนคการตกแตง และอณหภมในการเผาทเหมาะสมกบผลตภณฑ แตกตางกนไป

ผลงานทจดแสดงอาจเปนงานสวนหนงทนสตมความภาคภมใจ และเปนตวอยางเปนแนวทางแตผสนใจศกษา ตอทางดานเซรามกสตอไป

ผดำเนนโครงการ นำเสนอรปแบบผลตภณฑเครองใชในสปาชด “ศลาดลรวมสมย” ซงประกอบดวย ชดถวยใสสมนไพรชดภาชนะใสกำยานและธปหอมและแกวใสนำสมนไพร ชอนไมพาย ดามพกน ถาดขนาดใหญ ถาดขนาดเลกเตานำมนหอมและแกวใสนำสมนไพร ชอน ไมพาย ดามพกน ถาดขนาดใหญถาดขนาดเลก เตานำมนหอมและแกวใสนำสมนไพร โดยนำรปทรงของดอกลลาวดทมลกษณะรปทรง และโครงสรางทมความโดดเดนนาสนใจมาเปนแรงบนดาลใจในการออกแบบใชเนอดนสโตรแวร ตกแตงผลตภณฑดวยการทำลวดลายบนพนผว เคลอบดวยเคลอบศลาดลสเขยวและเขยนตกแตงลวดลายดวยแพลทนมเพอใหเกดความรวมสมยระหวางความโบราณของเคลอบศลาดลและความเปนสมยใหมของแพลทนม

Page 60: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส64

รเรมสรางสรรคสงใหมๆรวมไปถงทางดานศลปะดวย ผลงานออกแบบไดเลอกใชดนเพเพอรเคลยโดยขนรปดวยวธการอดพมพ เผาดบทอณหภม 800 องศาเซลเซยส และใชดนสในการตกแตงเคลอบใสทอณหภม 1230องศาเซลเซยส บรรยากาศออกซเดชน

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫ การออกแบบชดโคมไฟปลาเพอการตกแตง

บรรยากาศทพกอาศย ไดรบแนวความคดมาจากปลาปลาเปนสตวนำทบง บอกถงความอดมสมบรณ ความมงมตามคำกลาวทวา “ในนำ มปลาในนามขาว” ดงนนปลาจงเปนเหตและแรงจงใจในการนำเอาลกษณะ รปรางรปทรงของปลามา คลคลายและออกแบบโคมไฟชดนโดยเลอกใชเนอดนพอรตสเลน

โครงการออกแบบผลตภณฑอาหารชดผาแตมซง

ไดรบ แรงบนดาลใจมาจากภาพเขยนสและรปทรงของภาชนะดนเผาแบบมสน ในสมยกอนประวตศาสตรมา ออกแบบและประยกตใหมความรวมสมยมากขน ผจดทำโครงการไดเลอกใชสขาวเปนพนเพอ ใหเหมาะสำหรบเปนภาชนะใสอาหารดแลวสะอาดตามการตก แตงดวยลกษณะเปนภาพและใชสนำตาลในการเขยนเพอใหด แลวจะไดรสกถงกลนอายความเปนกอนประวตศาสตรการออก แบบผลตภณฑอาหารชดผาแตม โดย นายศภกษร บางสำรวจ

การออกแบบโคมไฟเซรามกสจากดนเยอกระดาษ โดยไดรบแรงบนดาลใจจากลทธอมเพรสชนนส สำหรบตกแตงภายในทพกอาศยโดยไดสรางสรรคขน เนองจากในปจจบนทพกอาศยมความจำเปนตอมนษยมาก ซงผ คนสวนใหญไดใชเวลาอยท อ นๆมากกวาการใชเวลาทบาน ทำใหตองเผชญกบปญหาตางๆ ในชวตประจำวนเชน รถตดมลภาวะสงแวดลอมเปนพษสงเหลาน สงผลกระทบตอมนษยเปนอยางมากทงทางดานความเครยด และอารมณความรสก รวมไปถงการขาดการ

Page 61: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 65

ชดแจกนเซรามกสโดยไดแรงบนดาลใจจากพฤกษชาต โดยการออกแบบใหพฤกษชาตเปนสวนเช อมโยงเร องราวใหกบชดแจกนทกชด มความสมพนธกนมเรองราวสอดคลองกน สามารถนำแจกนมาจดวางเปนชดเดยวกน หรอนำแจกนมาแยกออกจากกนอยไดโดยไมขดเขน ขนรปโดยการปนบบทกชน ตกแตงชนงานดวยเทคนคตางๆ เผา เคลอบทบ สสดไฟตำ อณหภม 1080 องศา การออกแบบในครงนตองใชความรความเขาใจในกระบวนการผลตหลายขนตอน และมการแกไขปญหาทเกดขนจนทำใหมประสบการณในการแกปญหาอยางเหมาะสม

.. ⌫ ⌫⌫ ⌫⌫ ⌫⌫ ⌫⌫ ⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

การพฒนาผลตภณฑเซรามกสในปจจบนมมากมาย แตผลตภณฑเซรามกสทใชตกแตงบานทอาจจะมองขามไป คอ ผลตภณฑทใสยาจดกนยงประเภทตางๆโดยนำเสนอชดผลตภณฑเซรามกสปองกนยง ชดกบใสหมวกชดกบเลนเครองดนตร4 ภาค และกบในอารมณราเรง โดยเปนลกษณะของการตนทไมซำแบบใคร และทาทางทใหความรสกสนกสนาน ทสอดคลองกบแนวความคดขนรปดวยมอ และการหลอสามารถใชงานไดจรงและมความปลอดภย สรางบรรยากาศใหกบสถานทใหรสกนาอย

ผลงาน การพฒนาดนดานเกวยนเปนผลตภณฑตกแตงสวนประเภทนำผด เปนการนำความรทไดศกษาทางสาขาเซรามกสมาประยกตใชกบดนพนบานทมอยในทองถนของตน โดยพฒนาดานการออกแบบเพอใหผลตภณฑมความหลากหลาย และแปลกใหมขนดวยเสนหของเนอดนทเปนเอกลกษณของดานเกวยน ทำใหเกดบรรยากาศทสดชนผอนคลายไดพกผอน เหมาะกบผทตองการใกลชดกบธรรมชาตและใชแนวความคดของเปลอกหอย จากลกษณะเสนทมรปรางรปทรงหยกโคงไปตาม ทศทางของการบดเปนเกลยวชนเมอนำมารวมกบการไหลของสายนำทำใหเกดการผสมผสานกนอยางลงตว

Page 62: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส66

การออกแบบผลตภณฑชดโคมไฟดอกชบา มเปาหมายเพอตอบสนองกลมคนทชอบการตกแตงบานในแนวสมยใหม โดยออกแบบผลตภณฑทใชตกแตงและสรางบรรยากาศใหกบทพกอาศยภายในตวอาคารและนอกอาคารไดตามความชอบ และตามความเหมาะสม ผลงานไดนำเอาแนวความคดมาจากการนำเอารปทรงธรรมชาตของดอกชบามาออกแบบในแนวสมยใหม เนนรปทรงเรยบงาย โทนสสดใสเพอใหเกดความรสกสดชนสบายตา ใชเนอดนพอรซเลนเพราะตองการคณสมบตทโปรงแสงของเนอดน

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

โครงการออกแบบชดผลตภณฑเซรามกสสำหรบรานขามตมปลานกเพอทจะใหเหมาะสมกบอาหารและมคณคาทางความงามผศกษาไดออกแบบโดยนำกระแสคนรกสขภาพมาเปนหลกในการออกแบบ ใชลกษณะของผกคนฉายซงเปนสวนประกอบหนงในขาวตมปลามาเปนสอในการออกแบบผลตภณฑในแตละชด ขนรปดวยวธการหลอนำดนตกแตงดวยเทคนคการฝงสลป เทคนคพมพปนกดลาย เทคนคบบสลปใหเปนเสนใชเคลอบ Barium Carbornate ภาชนะจะเปนสนวลสวางผวแบบ Semi Matt ผลตภณฑดสะอาดตา ทำใหอาหารดมคณคานา รบประทาน มากยงขน

งานประตมากรรมทใชในการประดบตกแตงอาคารบานเรอน หรอสวนสาธารณะตางๆ จะใชวสดอปกรณทหลากหลายชนด ทงหน เหลก ปนหรอไม และรปแบบของงานมความแตกตางกนออกไป วสดเซรามกสกเปนวสดอกชนดหนงทเหมาะสมจงไดศกษาและออก แบบงานประตมากรรมทมแนว คดจากการเสอมสภาพตามธรรมชาต โดยมการนำเอารปแบบ และลกษณะตางๆของการเสอมสภาพตามธรรมชาตมาตดทอนตามความคด และนำมาแสดงออกในรปแบบของงานเซรามกส ใชประโยชนจากงานประตมากรรมในดานการตกแตงสวนหยอมเปนท น งพกผอนหยอนใจ เพ อเพ มคณคา ความงามและความนาสนใจ ใหเกดสนทรยภาพทางอารมณ

Page 63: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 67

กบการแสดงนทรรศการผลงานการออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรมสาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรมคณะศลปะและการออกแบบ มหาวทยาลยรงสต เมอวนองคาร ท 10 มถนายน 2551 ทชน 1 สยามพารากอน มการนำเสนอผลงานการออกแบบสรางสรรคผลตภณฑนานาชนด ดงทไดกลาวไวในวารสารเซรามกฉบบท 27 แลววา สาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรมแหง มหาวทยาลยรงสต มการเรยนการสอนเกยวกบดไซนรวมทงหมด 5 รายวชา แตละรายวชาในการออกแบบกจะแยกสาระการเรยนรทตางกน ดงนนนกศกษาทกคนกจะไดเกบเกยวความรและทกษะไดอยางหลากหลายอกทงชดวชาเอกเลอกและเลอกเสรกเปนฐานสำคญทสนบสนนใหนกศกษาไดฝกทกษะสดทาย นกศกษาทกคนจะเรยนรถงความถนดของตนเองออกมาในงานศลปนพนธ และสามารถทำไดดจงเปนเหตใหเกดผลตภณฑตางๆ อาทเชนกลมFurniture, Packaging, Public Benefit, Souvenir, Toys และ Ceramic กเปนสวนหนงของการแสดงนทรรศการครงนนบวาเปนปทมนกศกษาใหความสนใจกบงานออกแบบเครองเคลอบดนเผาพอสมควรซงสวน มากจะเนนการออกแบบArtistic and Function บางโครงการก Contract กบสถานประกอบการ เปนการเรยนรเพอใหนกศกษาไดประสบการณจรงศลปนพนธ 2 ใน 40 โครงการศลปนพนธ ไดรบคดเลอกเปนผลตภณฑนวตกรรมอนดบ 1 และ 2 ของมหาวทยาลยรงสต นบวาเปนผลสำเรจระดบหนงของหลกสตรและอกหลายๆ โครงการถกตดตอใหนำผลงานลงเผยแพรในนตยสาร บางโครงการกมผสนใจขอซอ หลงจากนทรรศการแสดงจบลงภายใน 1 สปดาห ผเขยนกอยากจะนำเสนอผลงานทงหมดลงในวารสารเซรามกเสยจรงๆ แตเปนไปไมไดจงขอนำเสนอเฉพาะงานเซรามกเทานน แตอาจจะพบเหนงานดไซนอนๆ ในหนงสอเกยวกบไอเดย ดไซน บานและสวน และรายการทางโทรทศนเกยวกบงานออกแบบหรอ ไมออกแบบกไดโปรดตดตามชม ถาสนใจผลตภณฑชนไหนสามารถตดตอกลบมายง สาขาวชาออกแบบผลตภณฑ มหาวทยาลยรงสตได หรอเดกๆ นกเรยนทจบมธยมปท 6 แลวสนใจทจะศกษาตอสาขาออกแบบผลตภณฑสามารถเขาไปชมผลงานการเรยนการสอนไดท www.rsu.ac.th/และเขาไปในคณะศลปะและการออกแบบสาขาวชาออกแบบผลตภณฑ ไดตลอดเวลา

⌦ÍÕ¡¤ÃÑé§ÍÕ¡¤ÃÑé§

Page 64: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส68

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ โดย : นายธนต เผอกโพธทองเปนการออกแบบทเนนความเปนเอกลกษณของโรงแรมคำนงถงพฤตกรรมผบรโภคของผใชบรการและผรบการบรการตนทนตำมความสวยงามประกอบดวยบรรจภณฑสบเหลว,แชมพ,คทตนบท,ตะเกยงอโรมาและกลองกระดาษทชช

โดย : นางสาว สรางคนา เพชรโตการออกแบบภาชนะบรรจอปกรณเครองดม

รอนพรอมชดชงเพอการจดเกบอยางเปนระเบยบใชงานไดสะดวกปรบเปลยนการใชงาน

ไดตามจนตนาการของผใชโดยนำหลกการของการ เรยงกนของรงผง

โดย : นางสาวพชรนทร ลอคำหาญเปนชดนำชาทใชในการตอนรบลกคาของแมนดาราสปาโรงแรมมารออท รสอรทแอนดสปา ไดแรงบนดาลใจในการออกแบบรปทรงจากดอกบวโดยการตกแตงสถานทแบบ Tropical Style

Page 65: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 69

โดย : นายคฑากรณ ใจจนา

Table ware สำหรบโรงแรม รายาวดรสอรท จงหวดกระบเปนการออกแบบทคำนงถงบรรยากาศบรเวณรอบๆ

ของโรงแรม จงเปนทมาของ ชดอาหารทรวมเอาความหมายของคำวาContemporary กบ Tropical

มานำเสนอผานผลงานชดน

โดย : นายพศวร ตงเพมพนเปนการออกแบบชดกาแฟทตอบสนองผบรโภคทมรสนยมสมยใหมโดยการนำเอารปทรงGeometricมาเปนแนวทางในการออกแบบ

โดย : นายวชาญ ปญญาสยเฟอรนเจอรแตงสวนทไดแรงบนดาลใจจากความงามของเสนใยของใบไมทสานกนไปมาเปนเหตใหเกดการพฒนารปทรงผสมผสานเขากบวสดและกระบวนการทางเซรามกทกอใหเกดเฟอรนเจอรตกแตงสวนแบบรวมสมย

⌫⌫⌫⌫⌫โดย : นางสาวอณตา นฤคปตชาญชยแนวความคด : สำหรบแมบานสมยใหมทชอบการตกแตงอาหารใหมความนารบประทานโดยเลอกใชภาชนะทมสสดใส และรปทรงสนกสนาน

Page 66: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส70

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ โดย : นางสาวนรศรา เพงศรเปนทมาของเครองประดบทผสานวสดสองชนดเขาดวยกนระหวางเงนทเปนตวเรอนหรอโครงสรางกบเซรามกทเปนจดเดนของเครองประดบสามารถทำใหเกดรปรางรปทรง,และพนผวทหลากหลาย อยางไมมวนสนสดนคอความพเศษของเซรามก ทวสดอนมอาจทำได

⌫⌦ ⌫⌦ ⌫⌦ ⌫⌦ ⌫⌦โดย : นางสาวฌาณชลย เดชสทธธาวนเปนการออกแบบผลตภณฑเซรามกประเภท Table wareทสามารถนำกลบเปนของทระลกของนกทองเทยวตางประเทศโดยมเอกลกษณของกรงเทพมหานครเพอการจดจำ โดยถายทอดสถานทสำคญผานชดพรก-ไทยเกลอ จำนวน 3 ชด เชนพระทนงอนนตสมาคม,ภเขาทอง, โลหะปราสาท

Page 67: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 73

⌫⌦⌦⌫⌦⌦⌫⌦⌦⌫⌦⌦⌫⌦⌦

• ความทนไฟ (refractoriness)

ความทนไฟของวสดแสดงถงความสามารถในการทนตออณหภมสงโดยรปรางไมบดเบยวผดรป วธการประเมนความทนไฟของวสดทำไดโดยใช”โคน”(pyrometric cone)มรปรางเปนทรงโคนเหลยมและมสวนผสมทางเคมแตกตางกนไปโคนทมสวนผสมทางเคมตางกนนจะออนตวโคงลงตางกนเมอนำไปเผาทอณหภมเดยวกน การทดสอบความทนไฟของเซรามกทำไดโดยการอดวสดเปนโคนวางเรยงขาง ๆ โคนมาตรฐานททราบสวนผสมและความทนไฟแนนอนแลวเผารวมกนเปรยบเทยบการออนตวของโคนทงสองชนด อยางไรกตามหากวสดทนไฟจำเปนตองรบนำหนก เชน เปนโครงสรางทอยบรเวณผวหนาสมผสกบความรอนโดยตรง อาจทำใหความทนไฟตำกวาทประเมนเทยบจากโคนมาตรฐาน เนองจากผลของความเคนทเกดจากนำหนกกดและความรอนทำใหวสดบดเบยวไดงายขน

โคนทใชประเมนความทนไฟของเซรามก(ภาพจาก www.netzsch-thermal-analysis.com)

⌦⌫ ⌫

⌫⌫

⌫⌫⌦

Page 68: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส74

วสดทนไฟแบบโมโนลธก (monolithic refractory)เปนการเรยกชอวสดทนไฟทยงไมผานการขนรปนนเอง

คำวาโมโนลธก(monolithic) นนมาจากคำวา monolith หมายถงกอนหน องคประกอบหลกจะประกอบดวยเมดกรวดวสดทนไฟ (aggregate) คละขนาดกนเพอใหสามารถอดตวตามชองวางระหวางอนภาคใหแนนขน และตวเชอมประสาน(binder)เชนซเมนตอะลมนาสง และนำทำหนาทเปนตวยดอนภาคของกรวดทนไฟเอาไว จากนนจงนำมาบมหรออบเผาเพอใหตวเช อมประสานแหงหรอเปลยนเปนพนธะทแขงแรงยงข นการใชวสดทนไฟชนดตองอาศยความละเอยดถถวนในขนตอน

วสดเซรามกทนไฟสามารถแบงออกได 3 กลมใหญๆตามรปแบบ ไดแก

1)วสดทนไฟทมรปรางแนนอน เปนวสดทนไฟสำเรจรปทขนรปทรงมขนาดทแนนอน พรอมตดตงและใชงานไดทนทเชน อฐทนไฟ ใชเปนวสดโครงสราง

2)วสดทนไฟแบบเสนใยเซรามก เรยกไดอกอยางวาวสดทนไฟชนดมวลเบา ทำจากเสนใยอะลมโนซลเกต อะลมนาและเซอรคอน มหลายรปแบบแตกตางกนขนอยกบอณหภมสามารถตดแตงไดงายจงสะดวกตอการนำใชงาน

3)วสดทนไฟแบบโมโนลธก หรอวสดทนไฟแบบหลอขนรปได(refractory castables) เปนวสดทยงไมผานการขนรปเปนทรงทแนนอน วสดประเภทนจะมลกษณะคลายคอนกรตตรงทประกอบดวยอนภาคกรวดทนไฟขนาดตางๆกนโดยมตวเชอมประสานจำพวกแคลเซยมอะลมเนตซเมนตเปนตวยดอนภาคไว สามารถนำไปหลอขนรปรางไดตามตองการ

• สภาวะขณะใชงาน (operating conditions)สภาพและบรรยากาศการเผามผลอยางมากตอสมบต

ของวสดเซรามกทนไฟ ตวอยางเชน กราไฟตทนไฟสามารถนำไปใชงานทอณหภมสงมากๆไดดในบรรยากาศออกซเจนตำอยางสญญากาศหรอบรรยากาศรดกชน แตไมเหมาะกบบรรยากาศออกซเดชนเพราะกราไฟตจะระเหดไปทอณหภมประมาณ 1000 องศาเมอเผาในสภาพบรรยากาศปกต นอกจากนวสดทสมผสกบผวหนาเซรามกทนไฟกมความสำคญอาท ผวหนาทตองสมผสกบนำเหลกในอตสาหกรรมหลอมเหลกจะตองใชวสดทนไฟชนดดาง(basic refractories) เพราะตะกรนบรเวณผวหนานำเหลกทเกดจากปฏกรยาระหวางนำเหลกและอากาศมกประกอบดวยแมกนเซยมออกไซด(MgO)และแคลเซยมออกไซด(CaO)เปนหลกหากใชวสดทนไฟชนดกรด(acid refractories) เปนวสดกรเตาหลอมหรอขนยายนำโลหะสแบบ

• ความพรนตว (porosity)วสดทนไฟแตละชนดมความหนาแนนหรอความพรน

ตวแตกตางกน โดยทวไปวสดทนไฟทมความพรนตวตำจะนำความรอนไดดกวาเมอเทยบกบวสดทนไฟทพรนตวสง ทงนเพราะรพรนเกบกกอากาศไวภายในและอากาศเองกนำความรอนไดตำมากจงมสมบตเปนฉนวนความรอน แตวสดทพรนตวสงจะทนอณหภมสงมากๆ หรอสมผสเปลวไฟโดยตรงไมไดเพราะมโอกาสยวบตวขาดความแขงแรง ดงนนในบรเวณทตองสมผสกบเปลวไฟในเตาหรอรอนจดจะเลอกใชวสดทนไฟความพรนตวตำ สวนวสดทนไฟทมความพรนตวสงจะใชในสวนทไดรบความรอนตำกวาใชเปนวสดหนนดานนอกเตาแทน

พมพ วสดทนไฟดงกลาวจะสกกรอนอยางรวดเรวเนองจากปฏกรยาระหวางตะกรนซงมฤทธเปนดางกบวสดทนไฟซงมฤทธเปนกรดนนเอง

วสดทนไฟรปแบบตางๆ

Page 69: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 75

• แมกนเซย (magnesia, MgO) มฤทธเปนดางทนตอการกดกรอนของตะกรน แตการนำความรอนและการขยายตวทางความรอนคอนขางสง แมกนเซยมสามารถเตรยมไดโดยกระบวนการทางความรอน เชนเดยวกบอะลมนา ขอควรระวงคอแมกนเซยมแนวโนมทจะดดนำและความชน

• สปเนล (spinel, XY2O

4) เกดจากการสงเคราะห

โดยนำออกไซดของธาตโลหะทมประจ 2+ (X= Mg, Zn, Mn,Fe, Ni) และประจ 3+(Y=Cr, Fe, Al) มาเผารวมกนไอออนจะเกดแทนทตำแหนงกนในโครงสรางผลก และจบกนเปนโครงสรางใหมเรยกวาสปเนล สปเนลทใชกนทวไปเตรยมจากแมกนเซย(MgO) และอะลมนา(Al

2O

3) เปนแมกนเซยมอลมเนต

MgAl2O

4 สามารถทนทานตอการกดกรอนของตะกรนไดด

การนำความรอนตำ และการขยายตวทางความรอนตำกวาเมอเทยบวตถดบทเปน สารตงตน

• โดโลไมต (Dolomite) ผลตจากเกลอคารบอเนตCaCO

3 และ MgCO

3 มฤทธเปนดางใหความทนทานตอการ

กดกรอนจากดางตะกรนสงมาก จงมกใชในสำหรบกระบวนการผลตเหลก

• ซลคอนคารไบด (silicon carbide, SiC) เปนวสดทตานทานตอการเสยดส ไมแตกกะเทาะและการกดกรอนตอตะกรนดเลศ แตมจดออนคอทำปฏกรยากบออกซเจนงายราคาแพงและมความนำความรอนคอนขางสงเมอเทยบกบกรวดทนไฟชนดอนๆ

• ชมอรต (chamotte) ทำจากดนทเผาจนเกดการหดตวเตมทแลว มมลไลต (3Al

2O

3.2SiO

2) เปนองคประกอบหลก

• เวอรมคไลท (vermiculite) เปนแรดนทมสมบตคลายไมกา สามารถหดและขยายตวไดมากเนองจากมนำอยในโครงสรางซงมลกษณะเปนชน ถงแมวาแรดนชนดนมความแขงแรงทางกลตำแตวามการนำความรอนตำมาก จงมกใชเปนวสดทนไฟชนดฉนวนความรอน

การเตรยมผสมและบมแหง มฉะนนการเตรยมทไมเหมาะสมอาจทำใหเกดการระเบดแตกกะเทาะหลดออกมา สาเหตการระเบดหรอแตกกะเทาะดงกลาวเกดขนจาก 2 ปจจยรวมกนคอ(1) ความชนเนองจากนำทขงอยภายรพรนจะกลายเปนไอนำเกดความดนเม อไดรบความรอน (2) ความเคนในเน อวสดทนไฟเมอไดรบความรอน การทำใหแหงเปนปญหาหลกของวสดทนไฟชนดน

อนภาคกรวดทนไฟและตวเชอมประสานการเลอกใชกรวดทนไฟขนกบชวงอณหภมทตองการนำ

มาใชงานความตานทานตอการกดกรอน และความแขงแรงทางกล ตารางท 1 แสดงถงชนดองคประกอบและอณหภมใชงานของซเมนตเชอมประสาน จะเหนไดวาความทนตออณหภมของซเมนตขนกบปรมาณอะลมนา(กลาวคอยงอะลมนาสงยงทนไฟไดมาก) กรวดทนไฟมหลากหลายชนด สมบตและอณหภมการใชงานแตกตางกนไปดงแสดงในตารางท 2 กรวดทนไฟทนยมใชผสมในวสดทนไฟมดงน

• บอกไซต (bauxite, Al2O

3.nH

2O) เปนแรทม

อะลมนากบนำเปนองคประกอบเมอ n คอจำนวนโมลของนำแรนมกจะมแรโบฮไมต(boehmite, Al

2O

3.H

2O) หรอกบไซต

(gibbsite, Al2O

3.3H

2O) เปนหลก มกมสารมลทนจำพวก

เหลกไททาเนยและซลกาเจอปนอยดวยขนกบแหลงแรบอกไซตวสดทนไฟควรมปรมาณอะลมนาสงและเหลกเจอปน ตำเพอใหทนไฟไดสงนนเอง เมอนำแรนไปยางหรอเผาจะไดเปนอะลมนา หรอมลไลท (mullite, 3Al

2O

3.2SiO

2)

• อะลมนา (alumina, Al2O

3) ผลตจากบอกไซตท

ผานกระบวนการถลงอะลมนม(Bayer process) อะลมนาทไดมความบรสทธสง เมอผานการยาง(calcine), เผา(sinter) หรอหลอม(fuse) เมอผานความรอน ทอณหภมเกน 1000 องศาจะไดอะลมนาชนดตางๆ ซงเรยกชอตามกระบวนการทางความรอนคอ calcined alumina, sintered alumina และ fusedalumina ตามลำดบ อะลมนา เหลานอยในรป alumina ทมความเสถยรสงอาจมสแตกตางกนขนกบชนด และปรมาณสารมลทนทเจอปนอย นอกจากนยงมอะลมนาพรน (fused bubbledalumina) มสมบตพเศษคอเปนฉนวนความรอนทดมากเตรยมไดจากการเปา อากาศความดนสงลงใน อะลมนาหลอมเหลวเกดเปนฟองอากาศในเนอวสด

วสดทนไฟรปแบบตางๆ

Page 70: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส76

วสดทนไฟแบบโมโนลธกโดยมากจะใชปรมาณตวเชอมประสานประเภทซเมนตทมปรมาณอะลมนาสง (highalumina cement) เมอผสมกบนำจะเกดปฏรยาไฮเดรชนเปนโครงขายยดอนภาคเขาไวดวยกน ระหวางการเผานำจะถกกำจดออกไปและอนภาคทนไฟเหลานจะซนเตอรเกดพนธะเซรามกทแขงแรงมาก โดยทวไปจะวสดทนไฟแบบ

โมโนลธกประกอบดวยซเมนต 15-30% นอกจากนยงสามารถใชอะลมนาชนดทไวตอปฏกรยา(activated or hydratedalumina)เปนตวเชอมประสานแทนซเมนตไดเมอผสมกบนำจะเกดเปนพนธะยดเกาะท แนนหนาขอดของการใชอะลมนาเปนตวเชอมประสานเเทนซเมนตคอไมมสวนผสมของแคลเซยมออกไซด ทำใหมความทนไฟสงย งข น

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫⌫

Heat resis

Grey CACGrey CACGrey CACBrown CACDense refractory concreteGrey CACBrown CACWhite CACGrey CACBrown CACWhite CACGrey CACBrown CACWhite CACWhite CACWhite CACWhite CACWhite CACWhite CACThermally insulating concretesGrey CACGrey CACGrey CACBrown CACWhite CACWhite CAC

40404050

4050-55

7040

50-557040

50-55708070807080

4040507080

Granite/basaltEmeryAlagTM

Olivine

ChamotteMolochiteMolochiteSillimanite or gibbsite“ ““ “Brown fused alumina“ ““ ““ “White fused alumina“ “Tabular alumina“ “

Pumice, diatomiteVermiculite, perliteLytagTM, LecaTM

Expanded chamotteBubble aluminaBubble alumina

700-800100011001200

13001400145013501450155014001550165017501800185018001900

90010001100130017001800

Al2O3Approx. temperature

limit (OC)Cement type Aggregate type

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫⌫ ⌫

Types of CAC Al2O3/CaO PCE (oC)Grey CACBrown CACWhite CACWhite CAC

1.151.402.504.70

1270-12901430-14501590-16201770-1810

Heat resistant concretes

Page 71: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 77

วสดทนไฟใชเปนวสดกรเตาทำหนาทเปนฉนวนความรอนเพอใหความรอนคงอยเฉพาะในสวนหองเตา เพมประสทธภาพเตาจากการปองกนการสญเสยความรอน ปกปองกรอบนอกและโครงเตา รวมไปถงผปฏบตงานทตองทำงานอยบรเวณรอบๆ ตวเตาดวย โครงสรางเตาเผาประกอบดวยวสดทนไฟตางชนดกนซอนเปนชน สวนผวหนาทสมผสความรอนหรอผวหนาดานในเตา(hot face) จะใชวสดทนไฟทมความหนาแนนสงเพราะตองการ ทงสมบตทางความรอนและความแขงแกรงทางกลไปพรอมๆกน ในขณะทสวนถดออกมาดานนอกจะใชวสดทนไฟทมความพรนตวมากขน เพอเปนฉนวนปองกนการสญเสยความรอนระหวางวสดทนไฟดานผวหนา

อยางไรกตามแมวาอะลมนาทใชเปนตวเชอมประสานจะสามารถทำปฏกรยาไดแตปฏกรยานเกดขนไดคอนขางชา จงอาจจำเปนตองเตมซเมนตลงไปในปรมาณเลกนอยเพอเรงปฏกรยาใหเรวขน ภายหลงมการพฒนาสารเคมเพอชวยลดปรมาณซเมนตและนำทใชในวสดทนไฟใหนอยลง การเตมสารเคมทำใหวสดทนไฟใชปรมาณซเมนตเพยง 3-10% หรอ

สมผสความรอนกบวสดทนไฟดานนอก อาจมชนวสดทนไฟอนมาแทรกโดยทยงเขาใกลดาน ในเตาจะยงตองใชวสดทความหนาแนนสงขน นอกจากจะใชวสดเหลานกรเตาเผาแลววสดทนไฟเซรามกยงใชไดในอตสาหกรรมอนอก เชน เตาหลอมแกว กระบวนการถลงและกรรมวธทางความรอนสำหรบเหลกและโลหะนอกกลมเหลก อตสาหกรรมปโตรเคม เปนตน

นอยกวาสารเคมทเตมลงไปสามารถชวยเสรมการไหลตวเนองจากสารเคมจะปรบเคมทพนผวของอนภาคกรวด ไมตองอาศยการสนเพอไลฟองอากาศ เพมความแขงแรงและใชงานไดยาวนานขน นอกจากนยงมการเตมสารเคมเรงการเซตตวอกดวย

อฐทนไฟสำหรบหอหมขดลวดความรอน อฐทนไฟอลมนาสำหรบงานหลอเหลกกลา refractory anchor

เอกสารอางอง http://WWW. AZOM.COM

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

CementActivated aluminasColloidsPhosphateSilicateResin bondedAdhesive

Ceramic

Type of binder Nature of bond formed Materials

Hydraulic bond Hydraulic bondHydraulic bond Chemical bondChemical bondOrganic bondAdhesive bond

Ceramic Bonded

Calcium aluminate cementPseudo boehmiteColloidal alumina, colloidal silica.Aluminium phosphateSodium silicate or potassium silicatePhenolic resinDextrin,syrup,pitch,polyvinylalcohol,carboxymethyl cellulose, arabic gumAll refractory materials after their heatup to high temperatures.

Page 72: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส78

ปจจบนการกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวจากโรงงานอตสาหกรรม เปนไปตามประกาศของกระทรวงอตสาหกรรมเรองการกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548 ซงทดแทนของประกาศเดม พ.ศ.2540 โดยสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวในประกาศนหมายถง สงของทไมใชแลวหรอของเสยทงหมดทเกดขนจากการประกอบกจการโรงงาน รวมถงของเสยจากวตถดบ ของเสยทเกดขนในกระบวนการผลต ของเสยทเปนผลตภณฑเสอมคณภาพ และนำทงทมองคประกอบหรอมคณลกษณะทเปนอนตราย สงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวในประกาศนไมรวมถงสงทมาจากสำนกงาน บานพกอาศย และโรงอาหารในบรเวณโรงงาน กากกมมนตรงส มลฝอยตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข และนำเสยทสงไปบำบดนอกโรงงานทางทอสง การจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวในประกาศนสามารถทำโดยการบำบด ทำลายฤทธ ทง กำจด จำหนายจายแจก แลกเปลยนหรอนำกลบไปใชในรปแบบตางๆ ทงนรวมถงการกกเกบกอนดำเนนการดวย

ประกาศนประกอบดวยหมวดตางๆ ตงแตการกำหนดรหสของชนดและประเภทของสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวผกอเกดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวซงไดแกโรงงาน การรวบรวมขนสงของเสยอนตราย ผบำบดและกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว และบทเฉพาะกาลเกยวกบการบงคบใชประกาศน ผทเกยวของกบประกาศนไดแกผกอเกดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ผรวบรวมและขนสง รวมถงผบำบดและกำจด

ในสวนของโรงงาน ประกาศกำหนดใหโรงงานตองไมครอบครองสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวภายในโรงงานเกนเวลา90 วน หากเกนกวากำหนดตองขออนญาต ตองมผควบคมดแลระบบปองกนสงแวดลอมทมความรเฉพาะดาน และจดทำแผนการปองกนอบตภยเพอรองรบเหตฉกเฉน ซงการนำสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงานตองไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม ขอมลการขนสงสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทกชนดใหแจงทางสออเลกทรอนกส หรอกรณการบำบดหรอกำจดภายในบรเวณโรงงาน ตองปฏบตตามหลกเกณฑทกรมโรงงานอตสาหกรรมกำหนด มขอมลผลวเคราะหเคมและ กายภาพจากหองปฏบตการทขนทะเบยนไวกบกรมโรงงานอตสาหกรรม ซงตองเกบขอมลไวอยางนอย 3 ปเพอการตรวจสอบและสงรายงานประจำปแกกรมโรงงานอตสาหกรรม

หลกเกณฑทกรมโรงงานอตสาหกรรมกำหนดในการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวภายในโรงงานไดแก การฝงกลบการเผา การหมกทำปย การถมท การนำกลบไปใช ฯลฯ การจดการตองไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม เปนไปตามกำหนดมาตรฐานการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผามลฝอย และ/หรอไดรบความเหนชอบจากกรมโรงงานอตสาหกรรม กรณใชบรการผบำบดและกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว โรงงานจะตองรบผดชอบตอภาระความรบผดตอสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว จนกวาผบำบดและกำจดจะรบไวในครอบครอง

กฎหมายการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของโรงงานสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวเกดขนในชวตประจำวน เชนเดยวกบกบวงจรการผลตของโรงงาน กระแสรกษสงแวดลอมในปจจบนทำใหการจดการกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวเปนเรองทไมควรละเลยและควรใหความสำคญเปนลำดบตนๆ การจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวของโรงงาน จงเปนกฎหมายทโรงงานตองรและปฏบตตามใหถกตอง

มารจก...

Page 73: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 79

ทมา1.ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองการกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 25482.บณฑต ตนเสถยร, การปฏบตตามกฎหมายวาดวยเรองการกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว, เอกสารสมมนงานวจยและพฒนาเพออตสาหกรรมเซรามก ประจำป 2550 เรอง ทศทางการพฒนา และวสดเหลอใช กบอตสาหกรรมเซรามกไทย วนท 20 กรกฎาคม 2551กรมวทยาศาสตรบรการ กทม.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

ลกษณะและคณสมบตทเปนของเสยอนตราย มหลายประเภท คอ สารไวไฟ สารกดกรอน สารทเกดปฏกรยาไดงายสารพษ หรอมองคประกอบของสงเจอปนคอสารอนนทรยอนตรายและสารอนทรยอนตราย โดยการเปรยบเทยบความเขมขนทงหมดของสงเจอปนหรอ Total Concentration กบคา Total Threshold Limit Concentration (เชน แคดเมยม 100 มลลกรม/กโลกรม) ซงหากพบวามคามากกวาหรอเทากบแสดงวาเปนอนตราย แตหากพบวามคาตำกวา Total Threshold Limit Concentrationและมากกวาหรอเทากบ Soluble Threshold Limit Concentration (เชน แคดเมยม 1 มลลกรม/ลตร) ตองใชวธ waste ExtractionTest ประกอบ เพอเปรยบเทยบกบคา Soluble Threshold Limit Concentration อกครง จงจะสรปวาเปนอนตรายหรอไมกรณการฝงกลบสงปฏกลและวสดทไมใชแลวตองมสงเจอปนดงน Soluble Threshold Limit Concentration > TotalConcentration<Total Threshold Limit Concentration

ผบำบดและกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ตองปฏบตเกยวกบการจดการตามหลกเกณฑและวธการทกรมโรงงานอตสาหกรรมกำหนด และรบจดการเฉพาะทไดรบอนญาตตามเงอนไขการประกอบกจโรงงานทกำหนดไว ในการขนสงตองใชใบกำกบการขนสง ตองปฏบตตามประกาศมตคณะกรรมการวตถอนตราย เรองการขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ.2545 และเมอรบมาในโรงงานแลวใหแจงขอมลตอกรมโรงงานอตสาหกรรมทางสออเลกทรอนกส ตองรบภาระความรบผดเมอรบดำเนนการ มขอมลผลวเคราะหทางเคม และกายภาพกอนการดำเนนการบำบดหรอกำจดจากหองปฏบตการทขนทะเบยนไวกบกรมโรงงานอตสาหกรรม ใหเกบขอมลไวอยางนอย 3 ปเพอการตรวจสอบ อกทงตองมผควบคมดแลระบบปองกนสงแวดลอมทมความรเฉพาะดาน มแผนการปองกนอบตภยเพอรองรบเหตฉกเฉน และตองสงรายงานประจำปแกกรมโรงงานอตสาหกรรม

ภาคผนวกของประกาศประกอบดวย รหสของชนดและประเภทของสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ลกษณะและคณสมบตของสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทเปนของเสยอนตราย แผนปองกนอบตภยและแผนฉกเฉน หลกเกณฑและวธการในการจดการสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว รวมถงแบบรายงานตางๆ ทเกยวของกบประกาศ สามารถ download ประกาศนจากhttp://www2.diw.go.th/PIC/download/waste/waste11.pdf หรอสอบถามรายละเอยดเพมเตมจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

ประกาศของกระทรวงอตสาหกรรม เรองการกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548 น เปนเพยงภาคบงคบพนฐานในชวตจรง การกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวจะประสพความสำเรจอยางแทจรง เมอผเกยวของทกทานรวมมอรวมใจในจดการใหเกดประโยชนจากการใชวสดสงสด และเกดผลกระทบตอสงแวดลอมใหนอยทสด เชน การนำกลบมาใชซำการนำกลบมาใชประโยชนอก การนำกลบคนมาใช รวมถงการจดการอนๆอยางถกวธ

สงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวทเปนของเสยอนตรายตองสงใหกบผรวบรวมและขนสง หรอผบำบดและกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวเทานน อกทงตองไดรบความเหนชอบจากกรมโรงงานอตสาหกรรม และการนำออกนอกบรเวณโรงงานตองมใบกำกบการขนสงทกครง โรงงานหรอผบำบดและกำจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวสามารถแตงตงตวแทนเพอเปนผรวบรวมและขนสงตามหลกเกณฑและวธการทกรมโรงงานอตสาหกรรมกำหนด และตองรบภาระความรบผดรวมกบตวแทน อกทงโรงงานตองดำเนนการใหผขนสงปฏบตตามกฎหมายทเกยวของและจดสงรายงานประจำป

Page 74: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส80

มมตวาคณเปนวศวกรผรบผดชอบโครงการกอสรางแหงหนงและคณตองการซอเซรามกเพอใชในงานกอสรางน

ปรากฏเมอดสเปคของเซรามกทผผลตเสนอมาใหปรากฏวาม 2 เจาทราคาเทากนแตสเปคตางกนดงน ผผลตท 1 เสนอเซรามกทมModulus of rupture (MOR) หรอ Flexural strength (σ) 350±100 MPa และสวนผผลตท 2 เสนอเซรามกทม MOR 350 ±10 MPa ถามวาคณจะเลอกซอเซรามกของเจาไหน? เชอขนมกนกนไดเลยวาคณคงเลอกเจาท 2 โดยไมตองสงสยเพราะวาเจาท2 มคา±นอยกวา เพราะคณเหนวาคา±มความสำคญใชไหม? สำคญเพราะอะไร? ตอบ เพราะวามนทำใหเราทราบวาชนเซรามกทเราซอม MOR ผนแปรมากนอยแคไหน ถาผนแปรมากกไมดเพราะทำใหเราไมมนใจในความแขงแรงของเซรามกทกชนในรน (lot) ทซอวาจะแขงแรงพอหรอไม? ในทางปฏบตนกเซรามกจะใชสถตบอกวาโอกาสทชนงานจะแตหกทstrength ใดเปนเทาไร และบอกการกระจายตวของความแขงแรงของชนเซรามกในแตละ lot ดวยมอดลสทชอวา Weibullmodulus เรยกตามชอของ Weibull ผเสนอแนวทางสถตทนำมาใชในการดการกระจายตวของความแขงแรง ในป ค.ศ. 1937Weibull เสนอวาโอกาสทจะชนงานจะ แตกหกท strength ใดๆ (probability of failure : F) หาไดจาก

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

⎡⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛ −−−=

m

vVF0

exp1σσσ

(1)

เมอF = Probability of failureV = ปรมาตรของชนงานสวนทอยใต stress ในการทดลองทวไปเราอาจจะให V = 1σ = Strength ซงเปน stress at failureσ v = Strength ทซง probability of failure เทากบศนย สวนใหญเราให σ v = 0m = Weibull modulus เปนตวเลขทบอกวา strength ของชนงานทเราทดสอบมการกระจายตวมากนอยเพยงใด

ชนงานรนทมการกระจายตวของstrengthมาก (เชนชนงานจากผผลตท 1 ใน ตวอยางขางบน) จะม m นอยขอเสยของเซรามกอยาหนงคอเซรามกจดเปนวสดทมการกระจายตวของ strengthคอนขางมาก โดยทวไปเซรามกจะม m = 6 แตเซรามกดๆ มการกระจายตวของ strength นอยจะม m = 10 กได

σ 0 = Characteristic strength คอ strength ทซงโอกาสของการแตกเทากบ 63% หรอ F เทากบ 0.63จาก (1) ถาเราใส ln2 ชนเขาไปในสมการจะได

( ) 0lnlnln1

1lnln σσσ mmVF v −−+=⎟⎠⎞

⎜⎝⎛− (2)

Page 75: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 81

⌫⌫⌫⌫⌫

1) นกศกษานำแทงแกว Soda-lime รปทรงกระบอกขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 6 mm. ยาวประมาณ 70mm. มา 40 ชนแบงเปน 2 สวน สวนละ 20 ชน สวนท 1 เปนแกวธรรมดาทไมผานการขดผวดวยกระดาษทราย;สวนท 2 เปนแกวทถกขดผวดวยกระดาษทราย จงนำสวนท 2 ไปขดผวดวยกระดาษทราย แลวแกวทงสองชดนำไปวดขนาดและทดสอบ strength ดวยวธ three point bending ในเครอง instron ไดผลดงแสดงในตารางท 1อนงตองบอกวาจำเปนอยางยงทตองใชชนตวอยางอยางนอย 20 ชน ตอ 1 ชนดตวอยางในการทำ Weibull analysisการใชชนตวอยางจำนวนนอยกวานจะไดผลทมความไมแนนอนและมความผดพลาดสง

2) คำนวณหา MOR หรอ Flexural strength โดยใช

3

8dPLMORπ

σ == (3)

เมอ MOR คอ Modulus of rupture หรอ flexural strength (σ ) หนวยเปน Pascal ; P คอ load ทใชในการหกแทงแกวมหนวยเปน Newton; d คอเสนผานศนยกลางของแทงแกว คำนวณแลวได MOR ดงแสดงในตารางท 2

3) ตอมาจดเรยงลำดบขอมลใหมจาก MOR นอยสด เปนลำดบท i = 1 ถดมาเปน i = 2 และสดทายเปนขอมล MORมากสดเปนลำดบท i = 20 ดงแสดงในตารางท 3

4) คำนวณหาคา probability of failure (F) จากสตร NiF 5.0−

= เมอ N คอจำนวนชนตวอยางแตละชนด

ในทนเทากบ 20 คำนวณแลวได F ดงแสดงในตารางท 3

5) แลวคำนวณ ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛− F11lnln และ ln (σ ) ไดผลดงแสดงในตารางท 3

6) ตอมาเขยนกราฟความสมพนธระหวาง ตอ ln (σ ) ไดผลดงแสดงในภาพท 17) สดทายหาความชน (slope) ของกราฟ ให slope = m หรอ Weibull modulus ของแกวทงสองชนดในทาง

ปฏบตอาจจะหา slope โดยใชคำสงเสนแนวโนม (trend line) ใน Excel ได คำสงดงกลาวจะหาสมการเสนตรงทเปนตวแทนของกราฟแลวเขยนสมการเสนตรงออกมาใหดงสมการในภาพท 1 จากสมการดงกลาวเราหา slope ของกราฟไดเพราะ slopeของกราฟคอตวเลขทคณกบ x และจากทกลาวมาแลวขางตน slope ของกราฟคอ Weibull modulus (m) ของแกว จากสมการของกราฟเสนตรงทอยในกราฟจะไดวา m ของแกวทไมขดกบของแกวทขดเทากบ 6.10 และ 17.24 ตามลำดบ

จาก (2) จะเหนไดวาเมอ plot กราฟระหวาง ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛− F11lnln กบ ln(σ ) จะไดกราฟเสนตรงทมความชน (slope) เทากบ

m เมอทราบ m ของเซรามก lot ใด เรากจะทราบการกระจายตวของ strength ของเซรามก lot นน ได นกเซรามกมออาชพจะไมคำนงถงแต คาความแขงแรงเฉลย (mean strength) ของเซรามกของเขาเพยงอยางเดยวแตจะคำนงถง Weibullmodulus ของเซรามกของเขาดวย การทำ Weibull analysis เพอหา Weibull modulus ของเซรามกทำไดไมยากเลยไมเชอเชญดตวอยางการทำ Weibull analysis ของแกวท ในการเรยนการสอนวชา 426309 Ceramic measurement and testinglab ในปการศกษา 2550 ทสาขาวชาวศวกรรมเซรามก สำนกวชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ไดเลย ...

ในการเรยนการสอนอาจารยผสอนใหนกศกษาหา strength และทำ Weibull analysis แกว 2 ชนด ชนดท 1 เปนแทงแกวSoda-lime glass ธรรมดาทไมผานการขดกระดาษทผว; ชนดท 2 เปนแทงแกว Soda-lime ทผานการขดกระดาษทรายทผวแลวใหนกศกษาเปรยบเทยบ strength และ Weibull modulus และอธบายผลการทดลอง มาดกนวานกศกษาเขาทำ Weibullanalysis อยางไรและผลการทดลองทไดเปนอยางไร ทำไมเปนเชนนน

Page 76: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส82

ภาพท 1 แสดง Weibull plot ของแกวทไมผานและผานการขดกระดาษทรายทผว

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ แสดงเสนผานศนยกลางและ load (P) ทใชในการหกแทงแกวตวอยาง

ชนดท 2 แกวทผานการขดผว ชนดท 1 แกวทไมผานการขด

Diameter (mm) P (N) Diameter (mm) P (N)

5.94, 5.96, 5.985.98, 5.94, 5.985.98, 6.00, 5.986.02, 6.08, 6.005.98, 6.00, 5.966.90, 6.90, 6.006.00, 5.96, 5.986.12, 6.12, 6.026.06, 6.00, 6.036.06, 6.08, 6.065.96, 5.98, 5.946.02, 6.00, 6.006.04, 5.98, 5.945.94, 5.96, 5.945.94, 5.92, 5.985.98, 5.94, 5.946.00, 6.00, 6.026.10, 6.18, 6.046.00, 6.00, 6.006.00, 6.00, 6.06

123456789

1011121314151617181920

22.4420.9912.7214.0414.1516.0821.5823.1021.3214.6014.6016.8415.8817.6614.0416.2419.5818.9416.5914.97

6.08, 6.08, 6.066.00, 5.96, 6.005.92, 5.92, 5.925.92, 5.96, 5.906.08, 6.08, 6.085.94, 5.96, 5.985.96, 6.00, 6.026.00, 6.10, 6.026.00, 5.98, 5.996.02, 6.06, 6.065.96, 5.94, 5.986.00, 5.96, 6.005.96, 5.94, 5.985.94, 5.90, 5.945.94, 6.00, 5.966.00, 6.00, 6.006.08, 6.08, 6.005.96, 5.90, 5.905.90, 5.90, 5.905.94, 5.96, 6.10

8.008.478.388.208.959.097.227.588.568.858.328.328.668.758.218.728.967.676.957.92

No.

Page 77: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 83

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ MOR ของแกวทงสองชนด

123456789

1011121314151617181920

mean

22.4420.9912.7214.0414.1516.0821.5823.1021.3214.6014.6016.8415.8817.6614.0416.2419.5818.9416.5914.9717.32

13.4912.587.558.148.427.1212.8413.0412.388.328.789.899.4210.698.509.8011.5010.599.788.7310.08

8.008.478.388.208.959.097.227.588.568.858.328.328.668.758.218.728.967.676.957.928.29

4.555.025.145.015.075.464.274.385.075.095.004.945.215.354.925.145.144.714.314.674.92

แกวทไมผานการขด แกวทผานการขดผวNo P

(Newton)MOR or σσσσσ

(MPa)P

(Newton)MOR or σσσσσ

(MPa)

จากการทดลองจะเหนวาแกวทไมผานการขดมความแขงแรงเฉลย (mean strength) สงกวาแกวทผานการขด

ซงเปนไปตามทคาดเพราะการขดผวแกวดวยกระดาษทรายทำใหเกดรอยขดขดทผวแกวมากขน ซงเทากบเปนการทำใหmicrocrack ทผวของแกวตามทฤษฎของ Griffith มความลกยงขนจงทำใหแกวทขดม strength ตำลง อยางไรกตามแกวทผานการขดจะม Weibull modulus (m) สงกวาแกวทไมผานการขดซงกเปนไปตามทฤษฎ เพราะการขดผวของแกวทำใหเกดmicrocrack ใหมจำนวนมากทผวของแกว หลงจากขดแลวผวของแกวจงเตมไปดวย microcrack จำนวนมากทกระจายทวไปทผวตางกบแกวทไมผานการขดจะม microcrack บางบรเวณเทานนเมอนำแกวทผานการขดผวไปหกดวยเครอง instronโอกาสทจะม crack ใตรอยกดพอดจงมเทาๆ กน ในทางตรงกนขามโอกาสทจะม microcrack ตรงรอยกดพอดของแกวแตละแทงในชดทไมผานการขดจงแตกตางกนมาก ดงนนแกวทผานการขดจงมการกระจายตวของ strength ตำกวาแกวทไมผานการขด

Page 78: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส84

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ แสดงการจดลำดบใหม (i), Probability of failure (F), ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛− F11lnln และ ln (σ ) ของแกวตวอยาง

อนงเราอาจจะหา Characteristic strength (σ0) ไดโดยดจดตดแกน x ของกราฟ เพราะวาทจดน F = 0.63 และ

lnln{1/(1-0.63)} เทากบ 0 ดงนนจดตดแกน x ของกราฟจงเปน ln(σ0) จากภาพท 1 จะเหนวา ln(σ

0) ของแกวทไมผานและผาน

การขดเทากบ 2.36 และ 1.62 ตามลำดบ เมอเอา ln ออกจงได σ0 ของแกวทไมผานและผานการขดเทากบ 10.59, 5.05 MPa

ตามลำดบ จงอาจจะกลาวไดวาแกวทไมผานการขดมโอกาสทจะแตกท strength 10.59 MPa เทากบ 63% ในทำนองเดยวกนแกวทผานการขดมโอกาสทจะแตกหกท strength เทากบ 5.05 MPa เทากบ 63%

จากตวอยางขางตนจะเหนไดวาการทำ Weibull analysis ของวสดเซรามกอยางคราวๆ นนทำไดไมยากเลยจรงไหมครบ? จงขอเชญชวนใหผ อานท ทำงานเก ยวกบเซรามกโดยเฉพาะงานทตองเก ยวของกบความแขงแรงชวยทำ Weibull analysis ชนงานของทานแลวจะทำใหทานดเปนมออาชพอยางเหนไดชดกวา...

แกวไมผานการขด แกวทผานการขด

MOR orσσσσσ MPa)

7.12

7.55

8.14

8.32

8.42

8.50

8.73

8.78

9.42

9.78

9.80

9.89

10.59

10.69

11.50

12.38

12.58

12.84

13.04

13.49

i

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

F

0.03

0.08

0.13

0.18

0.23

0.28

0.33

0.38

0.43

0.48

0.53

0.58

0.63

0.68

0.73

0.78

0.83

0.88

0.93

0.98

lnln{1/(1-F)}

-3.68

-2.55

-2.01

-1.65

-1.37

-1.13

-0.93

-0.76

-0.59

-0.44

-0.30

-0.16

-0.02

0.12

0.26

0.40

0.56

0.73

0.95

1.31

ln(σσσσσ )

1.96

2.02

2.10

2.12

2.13

2.14

2.17

2.17

2.24

2.28

2.28

2.29

2.36

2.37

2.44

2.52

2.53

2.55

2.57

2.60

No

7

19

8

1

20

18

15

12

11

4

2

5

9

10

16

3

17

13

14

6

MOR or σ(MPa)4.27

4.31

4.38

4.55

4.67

4.71

4.92

4.94

5.00

5.01

5.02

5.07

5.07

5.09

5.14

5.14

5.14

5.21

5.35

5.46

i

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

F

0.03

0.08

0.13

0.18

0.23

0.28

0.33

0.38

0.43

0.48

0.53

0.58

0.63

0.68

0.73

0.78

0.83

0.88

0.93

0.98

lnln{1/(1-F)}

-3.68

-2.55

-2.01

-1.65

-1.37

-1.13

-0.93

-0.76

-0.59

-0.44

-0.30

-0.16

-0.02

0.12

0.26

0.40

0.56

0.73

0.95

1.31

ln(σσσσσ )

1.45

1.46

1.48

1.51

1.54

1.55

1.59

1.60

1.61

1.61

1.61

1.62

1.62

1.63

1.64

1.64

1.64

1.65

1.68

1.70

No

6

3

4

10

5

15

20

11

13

19

16

12

18

14

17

9

2

7

8

1

Page 79: ี่29 ภันยายน - ธà

SEPTEMBER - DECEMBER 2008 CERAMICS Journal 85

มหาวทยาลยศลปากรรวมกบ..การทองเทยวแหงประเทศไทย

และกรมสงเสรมการสงออกกระทรวงพาณชยโดยการสนบสนนของกรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

และบรษทไทย เบฟเวอเรจ จำกด (มหาชน)กำหนดจดใหมการแสดงศลปะเครองปนดนเผาแหงชาต ครงท 14 ขน ดงน

ประเภทของงานทจดแสดง

1. เครองปนดนเผาประเภทศลปกรรม2. เครองปนดนเผาประเภทหตถกรรม แยกเปน

2.1 ประเภทหตถกรรมประเพณ 2.2 ประเภทหตถกรรมรวมสมย

3. เครองปนดนเผาประเภทอตสาหกรรมผสงผลงานเขาประกวดตองมเอกสารแสดงแนวคดสรางสรรคและวธการผลต

รางวลการตดสนการประกวด

- รางวลผลงานยอดเยยมในแตละประเภท ไดรบโลและเงนรางวล 60,000 บาท ประเภทละ 1 รางวล- รางวลผลงานดเดนในแตละประเภท ไดรบโลและเงนรางวล 20,000 บาท ประเภทละ 3 รางวล

กำหนดสงผลงาน

18-21 กนยายน 2551 ดงสถานทตอไปน 1. หอศลปรวมสมย (อาคารใหม) มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร นครปฐม

2. หอศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม จ.เชยงใหม โทร. 0 5322 17243. ศนยพฒนาอตสาหกรรมเครองเคลอบดนเผา

เลขท 424 ถ.พหลโยธน ม.2 ต.ศาลา อ.เกาะคา จ.ลำปาง โทร. 0 5428 1884

ประกาศผลการตดสน

14 ตลาคม 2551

การแสดงนทรรศการ

1. วนท 8-30 ธนวาคม 2551 ณ หอศลปรวมสมย (อาคารใหม)มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร นครปฐม

2. หอศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม จ.เชยงใหม ในเดอนมกราคม-กมภาพนธ 25523. จดแสดงในงาน Bangkok International Gift and Houseware ในเดอนเมษายน 2552โดยกรมสงเสรมการสงออก ณ ศนยแสดงสนคา และการประชมอมแพค เมองทองธาน

4. จดแสดงในงานเทศกาลเทยวเมองไทย ของการทองเทยวแหงประเทศไทย ในเดอนมถนายน 2552

Page 80: ี่29 ภันยายน - ธà

มกราคม - เมษายน พ.ศ 2552พฤษภาคม - สงหาคม พ.ศ 2552กนยายน - ธนวาคม พ.ศ 2552

เลขท 7 อาคารนพ-ณรงค ลาดพราว ซอย 23 แขวงจนทรเกษม เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

ขาพเจา (นาย นาง นางสาว)...............................................................................................................................................................

(หาง,ราน,บรษท)...................................................................................................................................................................................................สถานททำการ.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................โทรศพท ......................................................................................................................ขอสงจองโฆษณาในวารสารเซรามกสในขนาด.................................หนา.......................................ใบแทรก เปนเวลาป................................. (กำหนดออกปละ 3 ฉบบ)เปนจำนวนเงน..................................................................... บาท (....................................................................................................................)โดยเรมตงแตฉบบท......................................................... ถงฉบบท.................................................. ประจำป พ.ศ ........................................ทงนไดมอบขอความโฆษณา......................ชด CD-Disk ................. แผน ใบแทรก ............. ฉบบ มาพรอมดวยแลว

(ลงนามผสงโฆษณา) ....................................................................................................... ตำแหนง ........................................................................................................ วนท .................... เดอน ....................................... พ.ศ ..........................

ลกษณะรปเลม - ขนาดมาตรฐาน กวาง 8.25 นว x 11.5 นว- ปก 4 ส กระดาษอารต (อาบยว) เนอใน 4 ส กระดาษอารต 120 แกรม / เนอในขาวดำ กระดาษปอนด 80 แกรม

ฉบบเดอน

Page 81: ี่29 ภันยายน - ธà

ดวน! Thai Ceramic Directory 2007-2009 หนงสอทรวบรวมขอมลอตสาหกรรมเซรามก ไมวาจะเปนขอมลทางวตถดบ,รายชอผประกอบการอตสาหกรรมเซรามก, แกว และกระจก ฯลฯ มทงผผลต ผจดจำหนาย ใหทานเลอกอยางครบถวน ในราคาเลมละ 500 บาทตดตอสอบถามขอมลเพมเตมไดท : สมาคมเซรามกสไทย ภาควชาวสดศาสตร คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 10330 โทร.0-2218-5558

ฉบบท 19 80- ฉบบท 20 80-

ฉบบท 10 70-ฉบบท 6 50- ฉบบท 7 50- ฉบบท 8 50- ฉบบท 9 60- ฉบบท 17 80-

แบบฟอรมการสงซอวารสารชอผซอ................................................................................................

ทอย.....................................................................................................

ฉบบท..........................................................รวม..............................ฉบบ

รวมเปนเงน........................................................................................

(...........................................................................................................)

ขอมลสมาชก (กรณากรอกแบบฟอรมใหครบถวนชดเจนดวยตวบรรจง)ชอผสมคร(ภาษาไทย)………………………………………….…นามสกล…………………………………. (ภาษาองกฤษ)……………………………………………………………………………………...อาย………..ป อาชพ …………………………………….. ตำแหนง ………………………………………..ทอย …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..….... รหสไปรษณย ……………โทรศพท………………………………………………………….. โทรสาร…………………………………...ขอมลบรษท/โรงงาน/หนวยงาน (หากมโบชวรหรอตวอยางผลตภณฑสามารถแนบมาได)บรษท/โรงงาน/หนวยงาน…………………………………………………………ทอย……………………………………………………………………………………………………………รหสไปรษณย ……………โทรศพท………………………………………………………….. โทรสาร…………………………………...E-mail…………………………………………………… เวบไซต …………………………………………..ประเภท ผผลต ผจดจำหนาย หนวยงานของรฐ สถาบน อนๆ ……………………ประเภทผลตภณฑ กระเบอง สขภณฑ ลกถวยไฟฟา ถวยชาม ของชำรวยและเครองประดบ วตถดบ อนๆ ……………………………………………ประเภทอตสาหกรรม ขนาดเลก (OTOP) ขนาด กลาง (SME) ขนาด ใหญ (L)ประเภทของตลาด ภายในประเทศ ……………….% ตางประเทศ ………………%พนทโรงงาน ……..………….จำนวนคนงาน ………….คน ปรมาณการผลต ………………..ตอเดอนขาพเจาขอรบรองวา ขาพเจาทราบขอบงคบของสมาคมเซรามกสไทยดแลว และจะปฏบตตามขอบงคบของสมาคมเซรามกสไทยทกประการ โปรดสงเอกสารและวารสารไปท บาน ททำงาน

ลงชอ……………………………………………………..ผสมคร ………………./………………………../……………………….

ประเภทของสมาชกสมาคมเซรามกสไทยประเภทนตบคคล รายป 2,000 บาท ตลอดชพ 25,000 บาทรบวารสาร 2 ชด / ฉบบ, สวนลดการเขารวมสมมนาฟร 1 คน

ประเภทบคคลทวไป ตลอดชพ 3,000 บาท(รบวารสาร 10 ป นบตงแตการสมครเขาเปนสมาชก)

รายป 300 บาท นสตนกศกษา 200 บาทพรอมกนนไดชำระเงนคาสมาชกจำนวน.……. บาท(………………………………………..……………...)เปน เงนสด ธนาณต เชคไปรษณย เงนโอน วนท ………………………………… ตออายสมาชก สมครเปนสมาชกใหม

สทธของสมาชกสมาคมเซรามกสไทย1. สมาชกทกประเภทมสทธเสนอความคดเหนหรอให คำแนะนำใดๆอนเปนประโยชนทเกยวกบกจการ หรอวตถประสงคของสมาคมฯตอคณะกรรมการได2. สมาชกทกประเภทมสทธในการลงคะแนนในการ ประชมไดคนละหนงคะแนนเทาเทยมกนหมด3. สมาชกมสทธไดรบการเลอกตงเปนกรรมการ4. สวนลดพเศษในการเขารวมกจกรรมของสมาคมฯ

ฉบบท 12 70- ฉบบท 13 70-

ฉบบท 14 70- ฉบบท 15 80- ฉบบท 16 80-

ธนาณตสงจาย ณ. ททำการไปรษณย จฬาลงกรณ 10332 หรอโอนเงนเขาบญชออมทรพย ธนาคารไทยพาณชย สาขาสภากาชาดไทยชอบญชสมาคมเซรามกสไทย เลขทบญช 045-2 07350-2 แฟกซสลปการโอนเงนกลบมาท 0-2218-5558 , 0-2218-5561 โทร.0-2218-5558

การสงซอวารสาร วารสารเซรามกสฉบบ 1, 2, 3, 11, 18 หมด

ฉบบท 23 90-ฉบบท 21 80-

ฉบบท 24 90- ฉบบท 25 90- ฉบบท 26 90-

ฉบบท 22 90-

ฉบบท 27 90-

ใบสมครสมาชกสมาคมเซรามกสไทย www.ops.go.th/tcs E_mail : [email protected]

ฉบบท 28 90-

Page 82: ี่29 ภันยายน - ธà

กนยายน - ธนวาคม 2551วารสารเซรามกส88