Post on 06-Oct-2020
1
Leefmilieu Brussel
Het stimuleren van natuurontwikkeling
door het referentieel B duurzaam bouwen
Patrick Moyersoen
SUM research
Biodiversiteit, een bondgenoot in het architecturale project 28/02/2013
3
Doelstelling(en) van de presentatie
● Hoe kunnen maatregelen voor natuurontwikkeling
bij bouwprojecten objectief worden vastgesteld ?
4
● Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Natuurontwikkeling: de verschillende maatregelen
● Verdere evoluties…
● …
Algemeen schema van de presentatie
5
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
2009-2013
Oprichting van een Representatief Platform:
Overheden, sectororganisaties voortrekkers
Ontwikkeling, opleiding en communicatie
Certificatie
6
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Waarom referentieel duurzaam bouwen?
► Definiëren van duurzaam bouwen
► Objectiveren van prestatieniveau’s
► Valoriseren van inspanningen
► Brede erkenning
► Krachtige aanjager voor sector
Erkenning door certificaat of label
► Marktwaarde
► Stimulerende maatregelen overheden
7
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Opdracht LB-BIM, ism Vlaams en Waals gewest
● Studieconsortium Ceraa, Sum research, Ecores, PMP
● Op basis van BATEX, Maatstaf, Valideo, BREEAM…
● Onderzoeksstappen 2011-2013:
► Draft 1 : overleg overheden
► Draft 2 : overleg stakehoders
► Draft 3 : test door 3 gewesten
► draft 4 : test op revisie na test
► Finale versie
8
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Verdere stappen:
► Overdracht referenti(e)l B aan BSBC
► Internationale erkenning (BREAAM.be ?)
► Mogelijke ontwikkeling bijkomende referentiëlen
› Wijken
› « in use »
› Infrastructuur en omgevingsaanleg
› Andere gebouwtypologieën (scholen, hotels, handel…)
9
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Woongebouwen en kantoren
10
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Opbouw van het referentieel
● Thema’s
► Rubrieken
› Maatregelen
– doelstelling
– evaluatiecriteria maatregel
– evaluatiemethode
– benodigde elementen voor de evaluatie
– berekening prestatieniveau
– Bonus
– inventaris bewijslast
11
Inzicht in het referentieel B (duurzaam bouwen)
● Score door ponderaties
12
Thema natuurontwikkeling
● Score door ponderaties
13
Thema natuurontwikkeling
● Score door ponderaties
14
Thema natuurontwikkeling
NAT 01-01 – VALORISATIE VAN DE BESTAANDE ECOLOGISCHE WAARDEN
DOELSTELLING
De maatregel heeft als doel de natuurlijke elementen (biotopen, bomen, ecologische
netwerken…) en natuurlijke landschappelijke kwaliteiten te vrijwaren door de ecologische
waarde te inventariseren en te vrijwaren
EVALUATIECRITERIA
● Gebruik van terreinen met lage ecologische waarde
● Gebruik van eerder bebouwde gebieden
● Behoud van waardevolle natuurelementen
15
Thema natuurontwikkeling
NAT 01-01 – VALORISATIE VAN DE BESTAANDE ECOLOGISCHE WAARDEN
Punten Behaalde
score
VOORAFGAANDE VERPLICHTE VOORWAARDE: Indien het terrein een speciale natuurbeschermingsstatus geniet OF indien het deel van de site waarvan de bodem in de bestaande situatie niet ondoorlatend is (met inbegrip van paden, met of zonder bedekking, en met uitsluiting van gebouwen, wegen en parkings) groter is dan 10000 m
2
moet een voorafgaande inventaris (metingsplan en inventaris) van de natuurelementen van grote waarde plaatsvinden.
BEHOUD VAN NATUURELEMENTEN VAN GROTE WAARDE BINNEN HET PROJECT
- De geïnventariseerde bomen met een stamomvang van meer dan 50 cm en de elementen ter bevordering van het nestelen zijn behouden.
- - (op 2)
GEBRUIK VAN TERREINEN MET LAGE ECOLOGISCHE WAARDE
- De site bevindt zich in een gebied met
bodemgebr uik in de categor ieën
ker nstadbebouwing, ander e bebouwing,
industr ie- of handelsinfr astr uctuur , ander e
infr astr uctuur of haveninfr astr uctuur en de
biologische waar der ing is van het type
‘biologisch minder waar devol’.
- (op 4)
- GEBRUIK VAN EERDER ONDOORLATEND GEMAAKTE GEBIEDEN
(ONDERSCHEIDEND)
- De bebouwde oppervlakte wordt voor minstens 75% gerealiseerd op de eerder ondoorlatend gemaakte oppervlakte.
- 2
- (op 6) - De bebouwde oppervlakte wordt gerealiseerd op een
terrein dat gelegen is binnen een reeds vroeger bebouwde zone.
- 4
- - -
16
Thema natuurontwikkeling
NAT 01-02 – VERHOGING VAN DE BIODIVERSITEIT
DOELSTELLING
De maatregel heeft tot doel de biodiversiteit (fauna en flora) op de site te verhogen en de rol
van de site in de ruimere ecologische netwerken (groene of blauwe netwerken, ecologische
stapstenen en refugeruimtes…) te vestigen
EVALUATIECRITERIA
● Het inwinnen van advies over een ecologisch aangelegde tuin bij een expert
● Het behoud / de verhoging van de ecologische waarde van de site via de berekening van
de Biotoopoppervlaktefactor (BAF), die een indicatie geeft van het potentieel voor de
biodiversiteit
● Aanwezigheid van maatregelen voor de fauna
17
Thema natuurontwikkeling
NAT 01-02 – VERHOGING VAN DE BIODIVERSITEIT
Punten Behaalde
score
Raadpleging van een expert inzake ecologische tuinaanleg
- Rapport is aanwezig en beschikbaar
- -
Behoud / verhoging van de ecologische waarde van de site
Zie de scor e van de r ekentool -
- Maatregelen voor de fauna (onderscheidend)
-
- 1
- -
- 3
- 01-02 – VERHOGING VAN DE BIODIVERSITEIT -
18
Thema natuurontwikkeling
NAT 01-02 – VERHOGING VAN DE BIODIVERSITEIT
Het behoud / de verhoging van de ecologische waarde van de site Biotoopoppervlaktefactor
(BAF), indicatie potentieel voor de biodiversiteit
TYPE OPPERVLAK WEGINGSFACTOR
BESCHRIJVING
Ondoorlatend oppervlak - 0,0 - Oppervlak laat lucht noch water door. Geen plantengroei. Bv. beton,
asfalt, lagen met ondoorlatende ondergrond.
- Gedeeltelijk ondoorlatend oppervlak
- 0,3 - Oppervlak is water- en luchtdoorlatend. Geen plantengroei. Bv.
klinkers, mozaïektegels, tegels met onderlaag van zand of grind.
- Semi-open oppervlak - 0,5 - Oppervlak is water- en luchtdoorlatend. Infiltratie mogelijk. Plantengroei aanwezig. Bv. grind bedekt met gras, grasdallen enz.
- Oppervlak met plantengroei op dunne substraat laag
- 0,5 - Oppervlak met (extensieve) plantengroei op gevels, ondergrondse
constructies of platte daken met minder dan 20 cm substraat laag
- Oppervlak met plantengroei op dikke substraat laag
- 0,7 - Oppervlak met (intensieve) plantengroei op ondergrondse constructies
of platte daken met een substraat laag van meer dan 20 cm.
- Oppervlak met plantengroei op volle grond
- 0,8 - Plantengroei op volle grond (bv grasperk)
- Oppervlak met gedifferentieerde plantengroei op volle grond
- 1,0 - Plantengroei op volle grond met hoge biologische diversiteit (bv.
bomen, struiken, bloemenweiden, vijvers, enz.)
- Groene gevels (min hoogte 1m80)
- 0,4 - Intensieve (> 50% bedekt door plantengroei) plantengroei op of
langsheen gevels, tuinmuren…(oppervlakte in verticaal vlak)
19
Thema natuurontwikkeling
NA01-03 – BELEVING EN GEBRUIK VAN GROEN
DOELSTELLING
Enerzijds heeft de maatregel als doel gebruikers van het gebouw te betrekken bij de natuur
op of in de onmiddellijke omgeving van de site; (aanwezigheid van groen en water, fauna,
belevingswaarde). Anderzijds wordt onderzocht hoe de natuur als (hulp)bron faciliteiten kan
bieden aan het project, zoals klimaatmitigatie, voedselbron…
EVALUATIECRITERIA
● Aanwezigheid van teelt- of kweekplaatsen
● Aanwezigheid van recreatieve groenvoorzieningen
20
Thema natuurontwikkeling
NA01-03 – BELEVING EN GEBRUIK VAN GROEN
Punten Behaalde score
AANWEZIGHEID VAN TEELT- OF KWEEKPLAATSEN
- Het project heeft toegang tot een teelt- en kweekplaats op de bouwplaats of in de nabijheid
- - op 3)
- AANWEZIGHEID VAN RECREATIEVE GROENVOORZIENINGEN (ONDERSCHEIDEND)
- Binnen 2000m wandelafstand van de bouwplaats zijn groenvoorzieningen (park of bos) aanwezig
-
- op 7) - Binnen 800m wandelafstand van de
bouwplaats zijn groenvoorzieningen (park of bos) aanwezig
-
- TOTAALSCORE MAATREGEL NAT 01-03 - / 10
21
Thema natuurontwikkeling
NAT 02-01 – VOORBEREIDING NATUUR EN GROENBEHEER
DOELSTELLING
De maatregel heeft als doel een duurzaam groenbeheer mogelijk te maken door de principes
van harmonisch beheer van de groenvoorzieningen toe te passen.
EVALUATIECRITERIA
● Opmaak van een natuurbeheerplan
22
Thema natuurontwikkeling
NAT 02-01 – VOORBEREIDING NATUUR EN GROENBEHEER
VOORBEREIDING NATUUR- EN GROENBEHEER Punten Behaalde
score
Groengebied < 10000 m² EN speciale natuurbeschermingsstatus: Er is een natuurbeheerplan opgemaakt
- -
Groengebied > 10000 m² OF speciale natuurbeschermingstatus (vgl. Evaluatiemethode:
Er is een natuurbeheerplan opgemaakt -
- 02-01 -
23
Verdere evoluties
REGELMATIGE UPDATES LATEN TOE VERDERE EVOLUTIES OP TE NEMEN:
● Evaluatie valorisatie bestaande natuur door eenvoudige indicatoren, alvorens
uitgebreidere natuurstudie
● Verdere verfijning verhoging van natuurontwikkeling door indicatoren ifv specifieke
biotopen, supplementair à BAF
24
Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. :
● Brussels Hoofdstedelijk Gewest Inventaris van de opmerkelijke
bomen http://bomen-inventaris.irisnet.be/
● http://www.inbo.be
● http://www.eea.europa.eu/
● http://www.belgium.be/nl/leefmilieu/biodiversiteit_en_natuur/planten
bescherming/
● http://www.belgium.be/fr/environnement/biodiversite_et_nature/prot
ection_des_vegetaux/
● http://www.natuurenbos.be
● http://www.natagora.be/natureaujardin/index.php?id=859
25
Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw
● Fiche G_NAT00 – "Développement de la nature"
(inleidende fiche)
● Fiche G_NAT01 – "Maximiser la biodiversité" –
alle voorzieningen
● Fiche G_NAT02 – "Réaliser des toitures vertes"
● Fiche G_NAT03 – "Réaliser des façades vertes"
● Fiche G_NAT04 – "Offrir des habitats pour la
faune"
26
Contact
Patrick Moyersoen
Architect, expert duurzame ontwikkeling
SUM research
Waterloolaan 90
1000 Brussel
: 02/512 70 11
E-mail : patrick.moyersoen@sum.be