Ahmet DABANLI

OTOMOBİL ALACAKLAR DİKKAT!

ANALİTİK HİYERARŞİ YAKLAŞIMI İLE OTOMOBİL SEÇİMİDoç.Dr. İbrahim GÜNGÖR Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Öğretim Üyesi

Arş.Gör. Didar Büyüker İŞLERZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt 1, Sayı 2, 2005, s. 21-33

DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN EŞ SEÇİMİNDE ÖNEM VERDİKLERİKRİTERLERİN ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİAdem TÜZEMEN, Aşkın ÖZDAĞOĞLU(Arş.Gör. Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi İşletme Bölümü)İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21 Ocak 2007 Sayı: 1 s.216

ÇEM’in GörevleriToprağın korunması ve tabii kaynakların geliştirilmesi amacıyla;

• Çölleşme ve erozyonla mücadele, • Çığ, heyelan ve sel kontrolü,• Havza ıslahı plan ve projelerini yapmak ve yaptırmak,• Uygulanmasını izlemek ve destek sağlamak,• Politika ve stratejiler belirlemek,• İlgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyon

sağlamak.

Projenin Hedefi:"Potansiyel Ağaçlandırma Sahaları Veri Tabanı ile Havza

Bazlı İzleme Sisteminin Geliştirilmesi Projesi" kapsamında;

Ağaçlandırma, Rehabilitasyon, Erozyon ve sel kontrolü, Mera ıslahı, çalışmalarını gerçekleştirmek üzere uygun bir model ve

yöntem geliştirilerek potansiyel alanların tespit edilmesi hedeflenmektedir.

Proje:Tübitak’ın hazırladığı model incelemesi ve

ihtiyaç analiz raporuna dayanılarak modelin gerçekleştirilmesi ve sahada

test edilmesini içermektedir.PAS Projesi Danışmanlar:

Model - Yrd.Doç. Dr. Hakan A. Nefeslioğlu

Parametreler- Prof. Dr. Orhan DOĞAN İsmail KÜÇÜKKAYA

Proje Alanı

518.226 Hektar

Gediz havzasının kuzey doğusu

VERİ TABANININ KURULMASI (Oracle)

MODELİN KURULMASI

UYGULAMA (MapInfo + .Net + Oracle)

Sistem Mimarisi

Proje Adımları

Veri temin

iDönüşü

m

Kolon Yapıların

ın Düzenlenmesi

Projeksiyon

Eğitim

Kurulum

Servisler

Veri Tabanı Saha

VERİLER

MODEL SEÇİMİ?Deterministik StokastikFarklı Modelleme Teknikleri

• Ölçülebilir • Türetilebilir • Belirsizlik yok

• Belirsizlik var • Güvenilir ve belirli bir örneklem hacmine sahip veri tabanları

• Esnek hesaplama yöntemleri, • Bilgi temelli yapay zekâ yöntemleri • Veri madenciliği

Bulanık Mantık Yaklaşımı

Uzman sistem (expert system)Çok sayıda veri bulunması gerekmez

Sınırlama:• Çalıştırılma süreci oldukça karmaşık• Kara-kutu (black-box) model (kolay anlaşılabilir/izlenebilir ve kolay uygulanabilir olmalı)

AHP Neden?

• Kara-kutu (black-box) değildir• Çözümleme süreci her aşamada

takip edilebilir• “Model eğitim” aşaması yoktur• Veri matrisine ihtiyaç duymaz• Uzman görüşüne dayalıdır• Esnektir• Kolay kalibre edilir• Tübitakın Önerisi

Modifiye-AHP (M-AHP)

Değerlendirmede öncelikli amaç uzmana ilişkin subjektivitiden kaynaklanan belirsizliğin kompanse edilmesidir

AHP’den farklı yanları:

İkili karşılaştırma matrislerini uzman oluşturmazUygulayıcı parametrenin anlık puanını verirHer bir parametrenin karar noktaları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesiHer parametre kendi en büyük puanı üzerinden normalleştirilirHer bir parametrenin karar noktalarına olan sayı doğrusu üzerinde doğrusal mesafeler

UYGULAMA ARAYÜZÜ

Kriterler – Alt Kriterler – (Tübitak Raporu)1- AMENAJMAN

Bozuk Baltalık Ormanlar 7Diğer Bozuk Ormanlar 7Makilik Sahalar 5OT Sahaları(Ağaçsız Orman Toprağı) 9Açık Alanlar-Bozkır Sahalar 9

9- EROZYON TEHLİKE

Düşük 3

Orta 5

Yüksek 9

11- SAHA EĞİM SINIFI

0-20 1

21-40 7

41-60 9

60< 3

12- YÜKSELTİ ARALIKLARI

0-500 3

501-1000 9

1001-1500 9

1501-2000 7

2001- 1

8- TOPRAK DERİNLİĞİ

0-30 5

31-60 9

61-90 5

90< 3

7- KURAKLIK İNDİSİ (ERİNÇ FORMÜLÜ)

I<8 Tam Kurak 115<I<23 Yarı Kurak 323<I<40 Yarı Nemli 940<I<55 Nemli 7I<55 Çok Nemli 5

10- ARAZİ KABİLİYET SINIFI

1-4 Sınıf 1

5. Sınıf 5

6. Sınıf 9

7. Sınıf 7

8. Sınıf 1

2- ÇIĞ TEHLİKE

Düşük 1

Orta 5

Yüksek 9

3- SEL TAŞKIN TEHLİKE

Düşük 1

Orta 5

Yüksek 9

4- HEYELAN TEHLİKE

Yok/ Düşük 1

Orta 5

Yüksek 9

5- MERA VERİMİ

Çok İyi 1

İyi 3

Orta 7

Zayıf 9

6- YILLIK ORTALAMA YAĞIŞ150-300 mm Kurak, 1300-400 mm Yarı Kurak, 5400-500 mm Yarı Kurak, 9500-600 mm Yarı Kurak, 7600 mm den fazla Yarı Nemli, Nemli 5

UYGULAMA

Kriterler – Alt Kriterler1- AMENAJMAN

Bozuk Baltalık Ormanlar 63Diğer Bozuk Ormanlar 51Makilik Sahalar 35OT Sahaları(Ağaçsız Orman Toprağı)

81

Açık Alanlar-Bozkır Sahalar 73İskan, Mezarlık, Taşlık, vb -

2- EROZYON TEHLİKEÇok Hafif 7Hafif 9Orta 41Kuvvetli 73Şiddetli 57Çok Şiddetli 31

3- SAHA EĞİM SINIFI0-20 13

21-40 39

41-60 51

60< 17

4- YÜKSELTİ ARALIKLARI0-500 21501-1000 351001-1500 411501-2000 292001- 7

5- TOPRAK DERİNLİĞİ0-20 1121-40 2141-60 2761-90 1590< 17

6- KURAKLIK İNDİSİI<8 Tam Kurak 18<I<15 Kurak 315<I<23 Yarı Kurak 1723<I<40 Yarı Nemli 2140<I<55 Nemli 15I<55 Çok Nemli 7

7- ARAZİ KABİLİYET SINIFI1-4 Sınıf 55. Sınıf 96. Sınıf 157. Sınıf 118. Sınıf 1

8- UZAKTAN ALGILAMAAçık Alanlar-Toprak 73Orman Kenarı-Tarım Alanları 73

Ağaçlandırma Alanları 81Ekili Tarım Alanları -Volkanik Alan -Tarım Ziraat ve Yerleşim Alanları -

UYGULAMA

Grid yöntemi (90x90 m)

Tüm katmanlardaki veriler

Gridlere işlendiHAZIRLAYICI FAKTÖR

Hücre

PuanıMaks Puan

Amenajman - (C1) 51 81

Erozyon Tehlike - (C2) 7 73

Saha Eğim Sınıfı - (C3) 39 51

Yükselti Aralıkları - (C4) 41 41

Toprak Derinliği - (C5) 15 27

Kuraklık İndisi - (C6) 21 21

Arazi Kabiliyet Sınıfı - (C7) 11 15

UYGULAMA Kriterler:

Seçilen kriterlere göre analiz ve sonuçları.Uzaktan Algılama Dahil Edilmiştir

Seçilen kriterlere göre analiz ve sonuçları.Uzaktan Algılama Dahil Edilmemiştir

UYGULAMA - KRİTER DÜZENLEME

Kriterlerin düzenlenmesi• Maksimum puanı değiştirme• Aktif / Pasifleştirme

MODEL KONTROLLERİ• Tek bir alt parametre değeri – Ham veri parametre kontrolleri

UYGULAMAPlanlamaya yönelik Nihai Sonuç (Yorumlama)

* düşük, orta ve yüksek

* %40 Yüksek- %74 Yüksek

* Natural Break

* 5 Aralık sayısı

* Başlangıç ve bitiş renkleri

UYGULAMAYorumlanmış görüntü ile altlık uydu görüntüsü

DEĞERLENDİRMEHer hücredeki kriter ağırlıkları (Orta potansiyelli alan)

DEĞERLENDİRMEHer hücredeki kriter ağırlıkları (Yüksek potansiyelli alan)

SORGULAMAKriter ve alt kriterlere göre sorgulama

RAPORLAMARaporlama- Amenajman sınıflarının alanları Raporlama- Amenajman sınıflarına göre Düşük-Orta-Yüksek

UYGULAMADinamik Raporlama

Dinamik Raporlama ile ekranda gösterilen alanların çakıştırmalı sorgularla sonuçları alınır.

DEĞİŞİK SORGULARToplam Proje Sınırı Alanı: 518 bin Hektar – 2B Alanı: 6.150– Hazine: 7.400– Maden sahası: 45.000 ( Tapulu 30bin)– Analize Alınmayan: 267.000 ( 198bin Tapulu)– Analize Alınan: 253.500 (204 bin Tapulu) – Çalışılabilecek Tapusuz Alan: 50.bin hektar– Çalışılabilecek Tapusuz Maden Dışı Min Alan: 35.bin hektar– Çalışılabilecek Tapusuz Maden Dışı Hazine Arazisi: 5 bin

hektar

Saha Doğrulaması

Analize alınmayan ve amenajman tablosunda iskan olarak görünen kısım

Saha Doğrulaması

Sahada ilgili bölgenin fotoğrafı

Sahada gezilen yerlerde alınan sonuç doğrultusunda modelin yaklaşık %80 doğrulukla çalıştığı gözlemlenmiştir.

KAZANIMLAR

Potansiyel Sahaların belirlenmesi İş gücü ve yükünün azaltılması

Arazi çalışmalarının minimuma indirilmesi

Yapılacak diğer uygulamalara altlık olması

Detaylı raporlamaların sunulması

2014 ve Sonrası

?PAS’ın Tüm Gediz Havzası’nda Uygulanması

Farklı Bir Havzada Model Çalışmasının Yapılması Aynı Havzada Farklı

Ekosistemlerde ve Farklı Arazi Şartlarında Modelin Çalıştırılması

Teşekkürler…

Ahmet DABANLISerkan KALINÖZ