Post on 21-Feb-2020
เสดจเยยมแผนกการโรงส กรมการขาว โดยมหวหนาแผนกการโรงส (ระพ สาครก) กองวศวกรรม กรมการขาว เปนผถวายรายงาน เกยวกบเครองสขาวทดลอง ทใชสำาหรบคดตรวจคณภาพขาวพนธตางๆ
ในหลวงในดวงใจ
1
บทนำ�ในวโรกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล
อดลยเดช ไดครบกำาหนดครองราชย ๖๐ ปเตม ในวนท ๙ มถนายน พ.ศ. ๒๕๔๙ ทผานมา และจะทรงเจรญพระชนมพรรษาครบ ๘๐ พรรษาในเดอนธนวาคมทจะถงน
ฉนไดหวนกลบไปนกถงชวงเวลาทตนมโอกาสถวายงานใตเบองพระยคลบาท เนองจากวถชวตของฉนไดเขาไปมบทบาทสมพนธใกลชดกบพระองคทานมาเปนเวลานาน ทำาใหตวเองรสกวาไดรบสงทเปนสรมงคลอยางหาทสดมได จงขออนญาตนำามาเขยนบนทกลงไวจากความรสกในสวนลกของหวใจ
ชวตในชวงเรมตน
ยอนกลบไปนกถงชวงทองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดลและสมเดจพระอนชาทรงศกษาอยในประเทศสวตเซอรแลนด ซงชวงนนฉนยงมอายไมมากนก อกทงยงคงศกษาอยในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร แตตนกไดยนพระเกยรตคณและใหความสนใจตดตามขาวคราวของทงสองพระองคมาโดยตลอด
หลงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดลไดรบการสถาปนาขนมาเปนพระมหากษตรยองค
2
ท ๘ แหงราชวงศจกร รวมทงพระองคนอง ภมพลอดลยเดชซงไดรบการสถาปนาขนมาเปนสมเดจพระอนชา ประชาชนคนไทยในยคนนสวนใหญปรารภออกมาเปนชวงๆ วา เขายงไมเคยมโอกาสเฝาพระยคลบาทอยางใกลชด ซงความรสกลกษณะนทำาใหฉนตนตนใจเปนอยางยง
จนกระทงอยมาวนหนง ประชาชนคนไทยตางกปลมปตยนดเปนลนพน เนองจากไดทราบขาววา ทงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดลและสมเดจพระอนชาจะเสดจนวตสพระนครเปนการชวคราว เพอทรงพระราชทานความเมตตาโอกาสใหคนไทยทงชาต อกทง ชาวตางประเทศทเขามาอาศยอยในประเทศไทยไดชนชมพระบารมของทงสองพระองค
ในปนนหลงจากประชาชนทราบขาว ตางกปลมปตยนดเปนลนพน เมอทงสองพระองคไดเสดจนวตสพระนคร แมจะอยระหวางชวงทกำาลงศกษาเลาเรยน ทงนและทงนนเนองจากตางกเฝารอคอยกนมาเปนเวลานาน แมการเสดจกลบมาเยอนประเทศไทยของทงสองพระองคจะเปนชวงเวลาสนๆ แตพระองคทานกไดประกอบพระราชกรณยกจเยยมเยยนประชาชนทกหมเหลาจากการใชเวลาใหมากทสด โดยเฉพาะอยางยงทรงเหนความสำาคญของชนกลมนอยซงตกอยในสภาพดอยโอกาส
3
ณ โอกาสนน ประชาชนทงประเทศไดใหความสนใจถวายความจงรกภกดแกทงสองพระองคอยางหาทสดมได ดงเชน การเสดจเยอนชมชนชาวจนทสำาเพงและเยาวราช อนนบไดวาทำาใหประชาชนคนไทยกลาวขวญถงเรองนดวยความรสกซาบซงเปนพเศษ
ฉนไดประจกษแกสายตาตวเองในพระจรยาวตรอนงดงามของทงสองพระองคททรงมพระเมตตากบผคนระดบพนดนอยางใกลชด ซงทำาใหคนจนทอาศยอยในประเทศไทยสวนใหญถวายความจงรกภกดอยางสดซง ถงกบกลาววา “เหนองคพทไหนกยอมเหนองคนองทนน” เสมอนขาดกนไมได ซงภาพดงกลาวทำาใหพสกนกรโดยทวไปรสกตนตนใจอยางลกซง
อนง “เมองไทยเปนเมองเกษตรกรรม” พระราชกรณยกจของทงสองพระองคททรงมตอพสกนกรในขณะนน ฉนสามารถยนยนไดอยางชดเจนจากการทเสดจลงสพนดนใกลชดกบชวตเกษตรกรชาวบาน นอกจากนนเรากมสถาบนการศกษาสายเกษตร รวมทงมโครงการบรหารและจดการวจยในดานเกษตรกรรม ซงขณะนนเพงจะเกดขนท เกษตรกล�งบ�งเขน “ ”ไดไมนาน ถ�จะพดถงเรองนกคงมองข�มมห�วทย�ลยเกษตรศ�สตรรวมทงศนยวจยก�รเกษตรของช�ตทเรยกว� “เกษตรกล�งบ�งเขน” ซงอยบนพนฐ�นเดยวกนไปเสยมได
4
วนหนงไดมหมายกำาหนดการแจงมาใหทราบถงเรองทเกยวกบทงสองพระองคจะเสดจเยอนสถาบนแหงนในวนท ๕ มถนายน พ.ศ. ๒๔๘๙
ขณะนนฉนยงเรยนอยในชนปท ๕ ของหลกสตรปรญญาตร ๕ ป และเปนนสตฝกงานซงทำาวทยานพนธเรองการวเคราะหดนในภาคกลางของประเทศไทยทงในดานฟสกสและเคม โดยมหองปฏบตการอยท “ตกพชพรรณ” หรอทนยมเรยกกนวา “ตกข�ว” ซงอาคารหลงนชนบนไดถกกำาหนดใหใชเปนหองสมดสำาหรบงานวจยของทงกระทรวงเกษตราธการและมหาวทยาลยเกษตรศาสตรรวมกนดวย
นอกจากนน ธรรมชาตของนกวจยการเกษตรสมยนน หากหลบตานกถงจนตนาการทเปนพนฐานของชวตคนทำาการเกษตร แมจะเปนนกวชาการระดบสงมากแคไหน สวนใหญการแตงกายกยงคงสวมกางเกงขาสนพรอมทจะเดนลงไปลยในไรนาซงมสภาพเปนโคลนตม
เหตการณครงนนไดทำาใหฉนรสกตนเตนเปนอยางยงทไดทราบขาวน ขณะนนอาคารทเปนตกซงอยในบรเวณเกษตรกลางบางเขนทงหมดยงมอยเพยงสองหลง จงทำาใหมองมาจากภายนอกผานไรและทงนาสามารถเหนไดอยางเดนชด โดยเฉพาะดานประตทหนงนบจากถนนพหลโยธนไปตามถนนงามวงศวานตามลำาดบ
5
อาคารทอยใกลเคยงกบประตนนกคอ ตกพชพรรณ ดงไดกลาวไวแลว
ตามหมายกำาหนดการ ณ วนนน เราตางกทราบกนวาทงสองพระองคจะเสดจมาทรงหวานขาวลงในนาทดลอง รวมทงปลอยปลานลลงบอดวยพระองคเอง
นอกจากนนยงทราบตอไปวา หลงจากเสรจพระราชภารกจดงกลาวแลว ยงมหมายกำาหนดการทจะเสดจขนไปชนบนของตกขาว ซงมการดดแปลงจากหองสมดกลางทำาเปนหองเสวยพระสธารส
วนนนฝายบรหารของมหาวทยาลยฯ ไดตดสนใจปดหองสมดเพอปรบเปนสถานทนอมเกลาฯ ถวายพระสธารสแดทงสองพระองค อกทงจากความตนเตนยนดและอยากรอยากเหน ในขณะทฉนสวมเสอเชตแขนสนสขาวและสวมกางเกงขาสนสกาก ซงเปนชดทำางานในไรนาทดลอง กไดมายนรอรบเสดจอยตรงบนไดทางขนดานทศตะวนตกของตกอยางปราศจากพธรตองใดๆ ทงสน ตามประสาของนสตคนหนง
ระหวางทสองพระองคประทบอยบนตกขาว องคสมเดจพระอนชาซงหมายถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชในขณะน กไดทรงพระดำาเนนวงลงบนไดดานทศตะวนตกผานหนาฉนไป โดยมกลองถายภาพ Contax II A ซงเปนกลองทใชฟลม ๓๕ มม. ทำาในเยอรมนคลองพระศอลงไปดวย
6
ฉนไดมโอกาสเหนวาพระองคทรงทอดพระเนตรตเลยงปลาขนาดเลกททางการใสปลานลตงแสดงเอาไวตรงนนอยางสนพระทยยง ซงภาพดงกลาวยงคงตดตาตรงใจมาถงบดน ซงฉนมอาย ๘๕ ปแลว
โดยเฉพาะกลองซงพระองคทรงคลองอยทพระศอเปนรนเดยวกนกบทฉนมอย เปนกลองทเพอนคนหนงคอ นาวาตร นฤดม บญหลง รน.ลกศษยของฉนคนหนง ไดฝากเพอนไปซอใน PX ของทหารอเมรกนทเกาหลระหวางชวงสงครามเกาหลไดราคาถกเปนพเศษ
ภาพทเหนขณะนน พระองคไดทรงพยายามทจะถายภาพปลาในต แตวาธรรมชาตของปลาทโผลออกมาอยรมกระจก หลงจากทพบตากลองมนกหดกลบเขาไป ยงกวานนในขณะนน อ�จ�รยจนด� เทยมเมฆ ซงเปนครสอนวชาสตวศาสตรและเปนครสอนอยในคณะประมงดวย ไดยนเฝารบเสดจอยใกลๆ
ดวยความหวงดทอยากถวายความจงรกภกดอยางใกลชด อาจารยจนดาจงใชนวมอแหยลงไปในนำา แลวคนนำาเพอใหปลาโผลออกมา แตปรากฏวาปลายงหดหายเขาไปในความขนของนำา พระองคทานจงทรงหนกลบและเสดจวงขนบนไดผานหนาฉนไปกลบไปตามเดม
สำาหรบภาพทเลาใหฟงแมบดนจะเปนเวลา ๖๑ ป ดวยความรสกทฉนตระหนกถงความสำาคญของแผนดนถนเกด อกทงยงตระหนกถงความหมายของคำาวา
7
“พระเจ�แผนดน ” รวมอยดวย จงทำาใหภาพนนยงปรากฏอยในดวงใจมรลม
เวลาไดผานพนมาอกเพยง ๔ วน เชาวนนนเปนวนท ๙ มถนายน พ.ศ. ๒๔๘๙ ฉนไดทราบขาวการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล จากสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย แลวรสกใจหาย ยงในจนตนาการมองเหนภาพของทงสองพระองคซงเสดจไปไหนดวยกนไมวาสภาพฝนฟาอากาศจะเปนอยางไร และสภาพสงคมจะอยในลกษณะลำาบากยากเขญแคไหนกไมยอมละทงกน ทำาใหฉนถงกบนำาตารวง
จากนนมาไมนานองคสมเดจพระอนชาซงทรงไดรบการสถาปนาขนเปนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท ๙ กไดเสดจกลบไปศกษาตอทประเทศสวตเซอรแลนดเพยงพระองคเดยว
จ�กสภ�พดงกล�วทำ�ใหฉนนกถงเพลงพระร�ชนพนธ ชะต�ชวต ซงเนอเพลงเพลงนไดสะทอน“ ”ใหรสกว�เปนสจธรรมคล�ยๆ กบสภ�พของพระองคท�นทฉนพบได
ความจรงไดชไวอยางชดเจนวา “เมอมสงนนกยอมไมมสงน” หลงจากเสดจกลบไปแลว จากผลทประชาชนเคยรสกอบอนใจ กคอยๆ คลายไปสสภาพทวาเหวเพราะเมองไทยขาดพระมหากษตรยททรงมพระ
8
บารมคมครองปกปองแผนดน ซงเคยประทบอยรวมแผนดนเดยวกน ทำาใหพสกนกรรสกอบอนใจ
เหตก�รณทไมไดค�ดคดม�กอนหลงจากนนมาชวงหนงกมเหตการณทไมไดคาด
คดมากอน ทำาใหเกดการเปลยนแปลงความรสกของประชาชนคนไทยเปนอยางมาก
ทงนและทงนน เนองจากมขาววาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงประสบอบตเหตทำาใหตองเขาไปรบการรกษาพระองคอยในโรงพยาบาลเปนเวลานาน ชวงนนเมอพดถงการดนตรกเปนสวนหนงซงทำาใหพระองคทรงพระสำาราญ
ฉนมครทใกลชดสนทสนมซงเปนหมอมเจาอยพระองคหนงคอ หมอมเจ�จกรพนธเพญศร จกรพนธ (ตอมาภายหลงไดรบการสถาปนาขนเปนพระองคเจา) ซงตอมาภายหลงยงรสกผกพนลกซงยงกวา กลาวคอเจานายพระองคนทรงเปนบตรของ เสดจกรมหมนอนวตรจ�ตรนต ซงเคยเปนผอำานวยการโรงเรยนเยาวกมารในพระบรมราชปถมภของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท ๗ ซงตงอยในสวนจตรลดาในขณะทฉนเรยนอยทนน และทรงเปนครของฉนดวย
9
โดยทโรงเรยนเยาวกมารในสมยนนพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวไดทรงมพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงขนเพอใหบตรของบรรดาขาราชบรพารเปนการสวนพระองคตง แตสมยกอนเปลยนการปกครองป ๒๔๗๕
เทาทจำาไดมนกเรยนอย ๑๕ คน นอกจากนนอาคารโรงเรยนสมยนนกคอ อาคารกรมราชองครกษในขณะน ภายในจำานวน ๑๕ คน มทงเจานายระดบสงจนกระทงถงลกบรรดามหาดเลกหรอขาราชบรพารชนผใหญ
อาทเชน พระวรวงศเธอ พระองคเจ�วร�นนทธวช หมอมเจ�น�งกร สวสด คณอ�ยศ อศรเสน� ณ อยธย� หมอมหลวงปทม ม�ล�กล หมอมร�ชวงศ ทองลม ทองแถม หมอมร�ชวงศทองแทง ทองแถม คณเทวญ ม�ล�กล ณ อยธย� คณปญญ� ม�ล�กล ณ อยธย� คณอดม จ�รต�มระ คณพ�นทอง ทองเจอ คณพล ศรวรรธนะ คณอ�นนท ศรวรรธนะ คณภทร รจน�นนท และคณไพจตร รจน�นนท โดยมคณพระอภรกษราชฤทธเปนอาจารยใหญ และมกรมหมนอนวตรจาตรนตซงเปนสมเดจพระบดาของหมอมเจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ เปนผอำานวยการ โดยเฉพาะอยางยงฉนกบพระองคเจาวรานนทธวชเปนนกเรยนทเลกทสดในโรงเรยน จงสนทสนมกนเปนพเศษ แมกระทงเขาสวมกตองเขาดวยกน
10
มาถงชวงทฉนเรยนอยในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เปนชวงระหวางสงครามโลกครงท ๒ หรออาจเรยกวาสงครามมหาเอเซยบรพา ชวงตนๆ ไดมการเจรจาแลกเปลยนเชลยศกระหวางไทยกบสหรฐอเมรกา โดยฝายอเมรกาสงเชลยมาทางเรอซงมหมอมเจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ ทไปศกษาอยในมหาวทยาลยคอรเนลรวมอยดวย
ฉนมความสมพนธใกลชดอยกบพระองคทานเปนพเศษอย ๒ ประเดนดวยกนคอ ประเดนแรก พระองคทานทรงเปนอาจารยสอนวชาสถตและการวางแผนวจยทางชววทยา ซงนบเปนครงแรกทมการนำาเอาวชานเขามาเผยแพรในประเทศไทย และฉนกเปนลกศษยของพระองคทานซงไดรบการยอมรบวาในทางปฏบตมผลการเรยนโดดเดน จนกระทงตอมา ฉนกสามารถสบทอดความเปนครสอนวชานจากพระองคทานแกลกศษยในมหาวทยาลยดวย
สวนประเดนทสอง เนองจากพระองคทานทรงโปรดการดนตรและการประพนธเพลงไทยสากลเปนอยางมาก ฉนจงไดใชเวลาเยนๆ คำาๆ ไปนงอยทหวบนไดพระตำาหนก ซงเปนบานพกของทางราชการภายในบรเวณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอรบใชพระองคทานในการลงโนตของเพลงและเปนทปรกษาในการประพนธเพลงเปนประจำา
11
จากขาวอบตเหตทในหลวงรชกาลท ๙ ทรงประสบ ทำาใหหมอมเจา จกรพนธเพญศร จกรพนธ ตองเสดจไปประเทศสวตเซอรแลนดเพอถวายความจงรกภกดอยางใกลชด โดยเฉพาะในหลวงพระองคนทรงโปรดการดนตรเปนอยางมาก
นอกจากนน ยงมขาววาองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชกำาลงจะจบการศกษาจากประเทศสวตเซอรแลนดอยแลว จงทำาใหฉนซงเปนพสกนกรคนหนงเฝารอคอยการเสดจนวตกลบสพระนครของพระองคทาน รวมกบการเสดจกลบของหมอมเจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ อยางใจจดใจจอ
ในทสดการรอคอยกประสบกบความจรง ทำาใหฉนรสกปลมปตเปนลนพน
ชวงนนหมอมเจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ ซงในยามเยนๆ คำาๆ ฉนกบพระองคทานมโอกาสพดคยกนดวยเรองการประพนธเพลง นอกจากนนพระองคทานยงไดเสดจเขาไปในวง ซงเปนททราบกนดวาไปถวายงานเกยวกบดนตรอยางใกลชด
ในทสด ฉนกเปนอกคนหนงซงไดรบพระราชทานโอกาสใหเขาไปรวมวงดนตร อส“ .อ�วโส” ซงจดตงขนระหวางทพระองคทานทรงประทบอยทพระทนงอมพรสถานในพระราชวงดสต ดงนน คำาวา อส. จงหมายถง พระทนงอมพรสถาน ซงเปนทงทมการรวมวงเลนดนตรและเครองสงวทย รวมอยดวยกน
12
ทกครงทมโอกาสเฝาพระยคลบาทและถวายงานดนตร ฉนไดพบความจรงวา พระองคทานทรงปฏบตแทบทกสงทกอยางดวยพระองคเอง นบตงแตการปรบแตงเครองสงวทย ไปจนกระทงถงการทรงดนตรออกอากาศ ซงภายในวงอส.อาวโส กมกนอยไมกทาน เทาทจำาไดกลมบคคลทเขาไปถวายงานดนตรทกวนศกรในชวงนน สวนใหญเปนผสงอายเชน ม.ล.ประพนธ สนทวงศเลนเปยโน ม.จ.แววจกร จกรพนธทรงกตาร ม.ร.ว.เสนย ปร�โมชเลนไวโอลน ม.จ.เจ�จกรพนธเพญศร จกรพนธทรงแซกโซโฟนบารโทน โดยมพระองคทาน ซงทรงเครองดนตรไดหลายอยาง อาทเชน เปยโน แตรทรมเปต แซกโซโฟน ป แคลรเนต โดยเฉพาะอยางยงทรงประทบเปนหลกชยใหกบทกคน นอกจากนนยงมอกสงหนงซงฉนขอนำามากลาวไว ณ ทนดวย นนคอพระองคทานทรงตรงตอเวลาเปนอยางมาก ไมวาจะเสดจไปทรงประกอบพระราชภารกจทไหน วนศกรเวลา ๕ โมงเยนจะตองเสดจกลบมาตามกำาหนดเวลาทกวนไมเคยขาด หลงจากนนมาพระองคทานกไดเสดจมาทรงดนตรทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรซงเปนสถาบนอดมศกษาแหงแรก โดยเหตททรงแสดงออกใหทกคนเหนเปนประจกษพยานวา พระองคทานทรงใหความสำาคญแกการเกษตรของชาต และทรงหวงทจะไดเหนมหาวทยาลยเกษตรศาสตรเปนแมแบบทดในการพฒนาการเกษตรของประเทศ
13
แตดวยพระราชอจฉรยะของพระองค ตอมาจงทรงมพระเมตตาเสดจไปทรงดนตรกบมหาวทยาลยอนๆ อยางทวถง
ระหวางทเสดจมาทรงดนตร ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในฐานะทฉนไดรบมอบหมายใหเปนโฆษกประจำาหนาพระทนงมาโดยตลอด จงชวยใหตนมโอกาสหยงรความจรงถงพระราชอจฉรยะในหลายๆ ดาน ซงแทจรงแลว ยงมเรองทจะอญเชญมาเผยแพรเปนความรแกผอานไดอยางมากมาย แตกใครจะขอนำาเอาบางสงบางอยางทพจารณาเหนแลววาเปนจดเดนของพระราชภารกจของพระองคทานมากลาวไว ณ โอกาสน
ความจรงแลวสจธรรมไดชไวอยางชดเจนวา ถ�“ไมเกดเรองใหญ เร�กคงมองไมเหนคว�มจรงทมคณค�แฝงอยในกระบวนก�รดำ�เนนชวต และก�รเปลยนแปลงของสงคม”
เหตการณหนงทเกดขนภายในหอประชมใหญของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในขณะทพระองคทานและสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ รวมทงสมเดจพระเจาลกเธอและสมเดจพระเจาลกยาเธอไดเสดจมาทรงดนตรในหอประชมแหงน กคอ ในวนนนกำาลงมอทกภยเกดขนทปาละอ ชายแดนจงหวดประจวบครขนธ นอกจากนนในเขตจงหวดประจวบครขนธและจงหวดราชบร ซงขณะนนยงม
14
สภาพเปนปาและเปนพนทสแดง ไดมนำาทวมจนกระทงถนนหนทางในบรเวณนนขาดสะบน พระองคทานกไดรบสงผานมาถงนสตเกษตรวา ใหไปชวยกน“ซอมแซมเสนท�งในบรเวณทไดรบคว�มเสยห�ย แลวทกคนจะมโอก�สขอฟงเพลงไดจ�กพระองคท�นซงประทบและทรงบรรเลงอยทหอประชมของมห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร”
ซงวนนนพระองคทานไดทรงวางแผนในดานเทคโนโลยการสอสารดวยพระองคเอง จนกระทง กลมนสตอาสาสมครทออกไปทำางานในชนบทสามารถขอฟงเพลงอะไรกไดตลอดเวลา ซงกเปนความจรงดงทพระองคทานไดรบสงไว แตเนองจากเจาหนาทของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรในวนนน ขาดความพรอมในการเตรยมการ จงทำาใหไฟฟาในหอประชมดบมดหมด แตดวยพระบารมปกเกลาจงสามารถทำาใหทกคนภายในหอประชมหยดนงอยกบท ชวยใหฝายรกษาความปลอดภยทำางานไดสะดวก จนกระทงกระแสไฟทำางานไดตามปกต
ประการทสอง เหตการณทจะกลาวตอไปน นบเปนสงสำาคญมาก ทมผลทำาใหฉนรสกวาพระองคทานทรงมพระเมตตาสง และทรงเปนครของแผนดนอนประเสรฐสด
ในวาระหนงของการทพระองคทานไดเสดจมาทรงดนตรอก ระหวางททรงพกครงเวลา โดยไมมใครคาด
15
คดมากอน ไดมนสตสองคน ซงคนหนงชอน�ยสเทพ ลกขณ�วเชยร เรยนอยในคณะวศวกรรมศาสตร อกทงมผลการเรยนโดดเดนมากและเปนนายกสภาการบรหารขององคการนสตฯ รวมกบเพอนอกคนหนงไดเดนขนไปบนเวทโดยไมทนทใครจะรตว แลวนำาซองจดหมายสขาวซงถออยในมอขนไปทลเกลาถวายแดพระองคทาน ซงพระองคทานกทรงมพระเมตตารบเอาไว และสงใหกบเจาหนาทประจำาพระองค เหตการณในเยนวนนนกผานไปโดยไมมเรองราวอะไรเกดขน ตอมาภายหลงจงรวานสตสองคนไดขนไปถวายฎกาเกยวกบผลการบรหารของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ขณะนน หมอมเจ�จกรพนธเพญศร จกรพนธ ทรงดำารงตำาแหนงอธการบดมหาวทยาลยเกษตรศาสตรอย สวนฉนอยในตำาแหนงรองอธการบดฝายธรการ ซงตามระเบยบแลว เรองราวตางๆ ทจะถงทานอธการบดจะตองผานฉนไปกอน
จากคำาวนนนจนกระทงถงเชาวนรงขน สถานวทยแหงประเทศไทยไดประกาศขาววา มห�วทย�ลย“เกษตรศ�สตรโดยคำ�สงของอธก�รบด ใหคดชอน�ยสเทพ ลกขณ�วเชยรออกจ�กก�รเปนนสต โดยอ�งเหตผลว�เปนเพร�ะหมนพระบรมเดช�นภ�พ”
บายวนนน หมอมหลวงทวสนต ลด�วลย ซงเปนราชเลขาธการในพระองคไดโทรศพทมาปรารภกบฉนวา คำาสงดงกลาวมหาวทยาลยเกษตรศาสตรจะเปลยนได
16
หรอไม? ซงตามแทจรงแลวคำาสงนไมไดผานฉนเลย ถาฉนจะตอบไปวาตนไมรเรองกใชท เพราะแสดงใหเหนวาฉนไมรบผดชอบ จรงๆ แลวตวฉนซงอยในตำาแหนงผบรหารและเปนทางผานของรางคำาสงน ควรจะตองลาออกจากตำาแหนง แตการกระทำาเชนนนยอมทำาใหเกดเรองลกลามไปเปนการใหญ
ฉนนำาความททานราชเลขาธการปรารภ ไปทลทานอธการบด แตทานกวางเฉยโดยไมพดอะไรทงสน ฉนร ดวาสงททานราชเลขาธการปรารภกบฉนในฐานะททานอยในตำาแหนงน ควรจะมผลสบเนองมาจากความคดเหนของพระองคทานทผานมาตามระบบงาน แสดงวาพระองคทานผมพระเนตรพระกรรณกวางไกลคงจะทรงมองเหนสงสำาคญบางอยางทแฝงอยในน
ถดจากนนมาอกประมาณ ๓ วน เราจงทราบวาพระองคทานจะเสดจแปรพระราชฐานขนไปประทบอยทพระตำาหนกภพงคราชนเวศน ทจงหวดเชยงใหม โดยทบรเวณหลงพระตำาหนกซงครงหนงเคยเปนททำาการเกษตรของชาวบาน และมชาวบานรายหนงชอน�ยปรช�ฯไดไปทำาสวนลนจซงกำาลงตกลกอยแลว
แตหลงจากนน กรมปาไมกไดประกาศบรเวณนนเปนวนอทย�นแหงช�ต ซงพระองคทานทรงมพระเมตตาพระราชทานทรพยสวนพระองคจำานวนสองแสนบาทเพอซอสวนลนจจากนายปรชานนมา แลวนำามาพระราชทานใหกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอใชทำา
17
เปนสถานวจยไมผลเมองหนาว ดงนนมหาวทยาลยเกษตรศาสตรจงไดตงชอสวนนวา สวนสองแสน“ ”
หวนกลบไปนกถงการเสดจแปรพระราชฐานจากกรงเทพมหานครเพอมาประทบแรมทพระตำาหนกภพงคราชนเวศนอกครงหนง ในบายวนนน หลงจากหมอมหลวงทวสนต ลดาวลยไดไปสงเสดจทสนามบนดอนเมองเรยบรอยแลว กไดผานมาแวะทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร และเขามาพบฉนเพอขออนญาตเขาเฝาทานอธการบด ประเดนนเองทสะทอนใหเหนวาหมอมหลวงทวสนต ลดาวลย มความรเรองการปฏบตงาน และมมารยาททดเปนอยางยง โดยเหตททราบวาการจะเขาเฝาอธการบด ควรจะผานรองอธการบดซงอยในตำาแหนงบรหารกอนอน ซงฉนกไดนำาเขาเฝาตามความประสงค
ณ โอกาสนนหมอมหลวงทวสนตซงอยในตำาแหนงราชเลขาธการไดทลทานอธการบดวา เรองประก�ศ“ลงโทษนสตว�ดหมนพระบรมเดช�นภ�พนน มห�วทย�ลยจะเปลยนคำ�สงเสยไดหรอไม แต”ปรากฏวาทานอธการบดยงทรงนงเฉยโดยไมรบสงอะไรออกมา
ถดจากนนมาอกสามวนกไดมหมายกำาหนดการแจงมาใหมหาวทยาลยทราบวาทงสองพระองคจะเสดจลงไปยงสวนสองแสน ซงอยในความรบผดชอบของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร หลงจากนนในมหาวทยา
18
ลยฯ เรองกเงยบหายไปโดยไมมใครแสดงออกวาแมทานอธการบดทจะทรงมคำาสงใหทราบวาใครจะขนไปรบเสดจ
จนกระทงฉนอดรนทนไมได จงไดเดนทางขนไปจงหวดเชยงใหมเอง เพอรอรบเสดจอย ณ สถานทนนตามวนเวลาทหมายกำาหนดการไดแจงเอาไว
ครนถงเวลา ๔ โมงเยนของวนนนตามหมายกำาหนดการ ฉนซงยนรอรบเสดจทประตรวดานหลงซงทำาดวยรวลวดหนามของอาคารทเจาของเดมไดสรางเอาไวเปนเรอนไมชนเดยวอยบนพนฐานทลาดชนลงไปสดานลางทเปนหบเขา แตมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดนำามาดดแปลงเปนสถานทสำาหรบใชเปนสำานกงาน ซงวนนนไดนำามาปรบใหเปนสถานทประทบรบเสดจ
พอถงเวลาสโมงเยน หฉนกไดยนเสยงฝพระบาทของทงสองพระองค รวมทงผตดตามเสดจอกกลมหนงวงลงมาจากทสงซงเปนทางลาด ฉนกมลงถวายคำานบ แลวทงสองพระองครวมทงทลกระหมอมสรนธรและทลกระหมอมจฬาภรณ กไดเสดจผานขนบนไดไปบนอาคารทประทบ สวนผตามเสดจอกจำานวนหนงซงในนนมหมอมเจ�ภศเดช รชน รวมอยดวย ไดเสดจลงไปอยดานลางซงพอจะแหงนหนาขนมามองเหนกน แตคงไมไดยนวาพระองคทานจะรบสงอะไรกบฉน
ทงน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงประทบยนอยทระเบยงดานหนง โดยมฉนนงพบเพยบอยท
19
พระบาทอยางใกลชด สวนสมเดจพระนางเจาฯ กบทลกระหมอมทงสองพระองคไดเสดจแยกไปประทบยนอยอกดานหนงของระเบยง ซงทำาเปนรปตวแอล ซงตรงพระพกตรจะแลเหนยอดดอยอนทนนทอยในสายพระเนตร
พระองคทานไดทรงรบสงกบฉนดวยพระสรเสยงทแผวเบาวา เรองนนมห�วทย�ลยเกษตรศ�สตรไม“เปลยนจรงหรอ” ซงกระแสของพระสรเสยงฉนคดวาตนสามารถไดยนแตเพยงคนเดยว
ฉนนกอยในใจวาถากราบทลพระองคทานไปวา ข�พระพทธเจ�ไมทร�บเรองน“ ” กคงจะตองลาออก
จากตำาแหนงฝายบรหารเพอแสดงความรบผดชอบ แตถาลาออกกนาจะเปนเรองใหญทบานปลายออกไปอก ใครเปนฉนในขณะนนจะทำ�อย�งไร?
ฉนพจารณาแลว มองเหนอยทางเดยวนนกคอ กมลงหมอบกราบถวายบงคมทพระบาท หลงจากนน หฉนไดยนกระแสพระสรเสยงถามตอไปอกวา เธอร“ไหมว�โทษของก�รหมนพระบรมเดช�นภ�พนนคออะไร?” ภาพคำาตอบทเปนความจรงมนคอยๆ ปรากฏขนมาในจนตนาการของฉนชดเจนยงขน ไมเพยงเทานนหฉนยงไดยนกระแสพระสรเสยงของพระองคทานในเชงสรปทรบสงตามมาวา ถ�คดว�เรองนโทษ“ถงหมนพระบรมเดช�นภ�พ ฉนคดว�มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตรนนแหละหมน ไมใชเดกคนนนหมน”
20
ฉนกมลงกราบถวายบงคมทพระบาทเปนครงทสามพรอมทงนำาตาไหล หลงจากนนพระองคทานกไดเสดจไปประทบอยรวมกบสมเดจพระนางเจาฯ และทลกระหมอมทงสองพระองค โดยมฉนคลานตามไปขางหลง
ชวงนน เปนจงหวะดเพราะเปนเวลาทดวงอาทตยใกลจะอสดงลงลบเหลยมยอดเขาดอยอนทนนทอยขางหนา ซงมทองฟาสแดงจดตดกบเงาทเปนสดำา มนเปนภาพซโลเอท (Silhouette) ทมเกอบครบทกพระองคประทบเปนเงาสดำาฉายอยเบองหนา ฉนซงมธรรมชาตทมกลองถายรปคลองคออยเกอบตลอดเวลาไมวาจะไปไหน และในขณะนนยงมสตสมปชญญะด ไดมองเหนโอกาสทจะถายภาพเพอบนทก เปนภาพทประทบใจสงสด แตองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คงจะทรงไวตอการสงเกต จงทรงเสดจถอยหลงออกมาประทบยนอยหางๆ ทำาใหฉนไดภาพของสมเดจพระนางเจาฯ ทมทลกระหมอมทงสองพระองคกอดพระศอรวมกนทงสองขางอยทนน
ซงภาพนบณฑตเกษตรรนท ๒๘ ในขณะทจบการศกษา ไดขอภาพจากฉนนำาไปใสไวทปกดานในของหนงสอรน โดยทม คณระลก หลกภย เขยนกลอนดวยตวสขาวไวบนฉากหลงสดำาเขม
21
แมอ�ทตยจะลบกบเหลยมเข�ฟ�สเท�อ�จเปลยนสอย�งทเหน
แต...บ�รมแมปกเกล�ทกเช�เยนพระทรงเปนมงขวญนรนดร.
ระลก หลกภย
พระบรมฉายาลกษณสมเดจพระบรมราชนนาถ และทลกระหมอมทงสองพระองค
ศ.ระพ สาครกฉายภาพ
หลงจากนนมาในคำาวนเดยวกนทงสองพระองคกไดรบสงใหตงโตะเสวยภายในสวน ซงอยดานขางของพระตำาหนกภพงคราชนเวศน และไดทรงโปรดใหฉนรวมโตะเสวยโดยไมมวแวววาจะทรงกรวแตประการใดเลย
22
คำาวนนน พระองคทานยงทรงเปดเพลงความฝนอนสงสดใหฉนไดฟงเปนครงแรก ซงนบไดวาการทพระองคทานไดทรงรบสงในบายวนนนเปนการสอนของครผทพระราชทานความเมตตาแกพสกนกรในมหาวทยาลยเกษตรศาสตรมากกวาทจะทรงกรว
ยงมเรองราวทจะเลาตอไปอกวา หลงจากเวลาไดผานพนมารวมยสบป ซงชวงนนหมอมเจาจกรพนธเพญศร จกรพนธ ไดทรงสนชพตกษย และไดรบพระราชทานใหสถาปนาขนเปนพระองคเจาไดเพยงไมถงสามเดอน ฉนไดพดกบภรรยาวา ลกศษยลกห�“แตละคนทชวตเปนในท�งเสยห�ย ฉนจะตดต�มใหพบได และทำ�ใหส�ม�รถชวยทกคนไดทนทวงท” แตนายสเทพ ลกขณาวเชยร คนนไดหายหนาไปรวมยสบปแลว ตามเทาไหรกไมพบ หลงจากนนมาไมกวนกมขาวแจงมาวาทางอาศรมวงศสนทจะขอเชญฉนไปพดเจรญวปสสนาทนนซงอยทคลองสบหาของจงหวดปทมธาน นอกจากนน ยงไดรบแจงมาวาจะมพระทเคยเปนลกศษยฉนมารวมเจรญวปสสนาทนนดวย ซงฉนกไปตามนด
หลงจากไปถง คำาวนนนฉนไดพบกบพระภกษสงฆหาองคนงกนอยทนน หลงจากฉนเจรญวปสสนาดวยการเลาประวตชวตของตวเองใหทกคนในทประชมรบฟงจบลงแลว พระภกษสงฆรปหนงกไดรบเชญขนมาพด หลงจากทานพดไดไมนาน ฉนกหนไปมองหนาแลว
23
ขมวดคว ทานหนกลบมามองหนาฉนพอด จงพดวา อ�ตม�นแหละคอน�ยสเทพ ลกขณ�วเชยรใน“
อดต” ซงขณะนทานเปนลกศษยของหลวงพอเทยนทชาวบานพดวาเกงมาก เชาวนรงขนเราลงไปทพนดนแลวกชวยกนปลกตนไมในบรเวณนน พระรปนไดหนมาถามฉนวา ท�นเจ�สบ�ยดหรอ“ ?” ฉนตอบกลบไปทนทวา ท�นเจ�สนเสยแลว“ เมอประม�ณส�มเดอนทผ�นม�”
ทานจงปรารภตอมาวา อ�ตม�นกถงบญคณ“ของท�นเจ�ม�กๆ เพร�ะถ�ท�นไมไลอ�ตม�ออกจ�กมห�วทย�ลย อ�ตม�กคงม�ไมไดถงขน�ดน”
สรปแลวเรองร�วของพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวพระองคน ไมเพยงแตว�พระองคท�นทรงประทบอยในหวใจของฉนม�โดยตลอดเท�นน แตขอกล�วว�พระองคท�นไดประทบอยในหวใจของฉนตลอดชวต สมกบทพสกนกรไดขน�นพระน�มว�
พระเจ�แผนดน เพร�ะพระองคท�นเปน“ ”พระเจ�ของแผนดนอย�งแทจรง
๒๒ ตลาคม ๒๕๕๐
24
หมายเหต : รางสดทาย
25