სულხან-საბაორბელიანიკრებული

სიბრძნესიცრუისა

იყო ხელმწიფე ერთი, რომლისა საქმენი არავისგანმოიგონებიან, რომელსა სიკეთისა და სიქველისაგანეგოდენიმოწყალებანიშეეკრიბნაგულსათვისსა,თავადარ აღირაცხოდა; სიფიცხლე და უწყალოება ჯავრისანიგულისაგანღვთის შიშისა ნიავით გაექარვებინა. სიუხვემისისნოტიოსღრუბლისაგანუმრავლესადგაეგრილადაყოველთა კაცთა ზედა საბოძვარი ცათა წვიმისათვისგარდაემატებინა.

მისიშიშიდაზარიესრეთგანფენილიყოპირსაყოვლისაქვეყანისასა,მეხისტეხისუსაზარლესადმიაჩნდათ.მისისიტკბო და ალერსი ესრეთ შეეტკბოთ, ჩჩვილთაწულთაებრ,სძისადაძუძუთაუსაყვარლესადმიეზიდათ.

დაიყოსახელიდიდისამისდამაღლისამეფისაფინეზ.

და ჰყვა ვაზირი ეგეთი, რომე სიბრძნითა მისითა ცათააღწევნილიყო,ჭკუითახმელთასიგრძედაგანისრულადგანეზომა,მეცნიერებითაზღვათაუფსკრულთამიწევნილიყო, ჰაერთადა ვარსკვლავთა საქმენი გულისფიცართაგამოეწერა; ესეთი სიტყვის სიტკბო ჰქონდა, მხეცთაკაცთა მსგავსად მოაქცევდის, ტინთა ცვილებრდაადნობდისდამფრინველთაკაცებრაუბნებდის.

დაიყოსახელივაზირისამისსედრაქ.

დიდადუყვარდამეფესავაზირიიგი.დაარაიყოგულსამეფისასაზრუნვა,გინაშეჭირვებაუძეობისაკიდე,რომეშვილიარაესვა.

დღესაერთსაგახსნადაგასცაგანძიურიცხვიგლახაკთაზედა, რათა ევედრონ ღმერთსა ძისა ბოძებისამისისათვის.

და იყო საჭურისი მეფისა კაცი გულჩქარიდაფიცხელი.სეფეთ-უხუცესი იყო და გულითადი მეფისა, რომელსაერქვარუქა;დათქვა:რომელსამეფეთაგანსაგარდაუგიასალაროესეოდენი?

თქვასედრაქარაკი:მეფეხორასნისა

იყოერთიმეფეხორასანსადიდებული,კეთილ-გონიერი,უხვიდამოწყალე.დღესაერთსაგახსნასამნისალარონიდა უხმო ყოველსა საბრძანებელსა, რათა ყოველმანდიდმან და მცირემან, დიდებულმან, გინა გლახაკმანათორმეტსა ჟამსა, რაცა ეძლოს, წარიღონ. და წარიღეს

ყოველთადავერადაასრულესსამნიიგისალარონი.

მასდღესა ნადიმი გარდაიხადა, აფუცა ვაზირთა მისთა,თუცა რომელთა ასმოდეს, ანუ იცოდეს მისი მსგავსიმდიდარი და უუხვესი მეფე. ექვსთა ვაზირთა ფუცესუსმენელობისათვის მსგავსისა მისისა. და უმცროსსავაზირსაგაეცინა.

ჰკითხამეფემან:

რისმიზეზისათვისიცინიო?

მან ფიცი სთხოვა მოუკვლელობისათვის და მეფემანთავისითავიფუცა.

მას ვაზირსა რა გული შეუჯერდა, მოახსენა: ჩინეთისქვეყანასერთიურიაარის,მალქოზჰქვიანდამისიმოყმე

არის დიდებული ვინმე. მისებრივ უხვი არც უწინარესყოფილადაარცდღეისწაღმართიქმნებისო.

ეწყინამეფესა,მაგრამვაზირიიგიფიცისადვეღარმოკლადაპატიმარჰყო.დათვითსამეფოსამოსელიგანიძარცვა,სხვაშეიმოსადაწარვიდამისკაცისანახვად.მუნმივიდა,სადაიგიესახლა.თურმეწესიიყოკაცისამის:სადაცავისუცხოსა ნახევდის, თვისსა მოიყვანის, აბანის, შემოსის,გაასვენის,საბოძვარიმისცისდაგანუტევის.

დღეერთვლიდაქალაქთამათგარემოს.დანახამეფეესესახითაგლახაკისათა;წარიყვანადარომელისხვათათვისწესიიყო,იგიმასუქმნა.რაშემოსა,ნახა,დიდადსაპატიოიყო, ჰკითხა სადაურობა და ვინაობა და ყოველივეაამბობინა. ოდეს სცნა მეფობა მისი, დავარდა მიწასაუღირსად და დადვა თავი თვისი და ევედრებოდაუცნობობისათვის.

აწვიადაშეიყვანასახლსაერთსაეგეთსა,რომემასმეფესამისსახლისმსგავსიარედგაუცხოდაუცხოდმორთული:ანუსაფენი,ანუფარდაგიყოველივესტავრაიყო.ნადიმიგარდაიხადა. ჭურჭელი ყოველივე შეწყობილი თვალიიყო.ყოველივეუძღვნა.

ცხრა დღე განუსვენა, დღე ყოველ უმჯობესსა სახლსადასმიდის. მჯობი და უძვირფასესი ჭურჭელი მოიღის,უმხიარულე ნადიმი დაუდვის და ყოველივე უძღვნის.უკვირდამეფესადიდებადაუხვობამისკაცისა.

მეცხრესა დღესა ერთსა ასეთსა სახლსა აწვია, რომედიდად უცხო იყო, და არცა მისი ქმნულება ითქმის.საფენი და ფარდაგი - საფერი, და ჭურჭელი მთელითვალი იყო. გამოთლილი ყვავილნი იყვნეს და ხენითვალისანი, შეფერებულნი მსგავსად, შვენიერნი. და

ყოველივე უძღვნა. სამნი ესეთნი მგოსანნი ქალნიუძღვნნა, ვერც თვალი უკეკლუცესსა ნახევდა და ვერცყურიუამესსაისმენდა.

წამოვიდა მეფე. არა წამოიღო რა განძთაგან: ერთიალმასის თასი, და ერთი იაგუნდის საწდე, და ერთიყვავილი თვალისა და სამნი მგოსანნი ქალნი. მადლიუბრძანა მასპინძელსა: ღვთის მოწყალებით მეცშემოგზღოო.

წამოვიდა და მოვიდა მისსა ქალაქსა. ვაზირი იგიპატიმარიპატიოსანჰყოდაილხენდა.

მის კაცისა პატრონი იგიურია მისანი იყო. სცნა ყოველიიგი ყოფილი, გაწყრა კაცსა მასზედა, შეიპყრა, აიალაფა,მეხრლმეთმისცასიკვდილად.

წაიყვანეს მათ სიკვდილად. ევედრა მკვლელთა მათმოუკლველობისათვის.დასამხრესაშინაჰქონდათვალიძვირფასი;მითიყიდასისხლითვისი.

მათ კაცთა ეგრე არქვეს: პატრონი ჩვენი, თვითვე იცი,მოგვია,დათუცახმელთავლიდე,სამისნოთასცნობსდაშენ წილ ჩვენ დაგვხოცს. აწე ამას გიზამთ: კიდობანსაჩაგსვამთ და მკვდრის აკლდამათა შთაგდებთო. დაჩადვეს.

ნახა ურიამან სამისნო მისი: ხმელთა ზედა აღარ იყო.დაიჯერამოკლვამისი.

მასჟამსამპარავნიაღდგეს,რომეაღარდაუტევესსახლი,გინა საფლავი დაუთხრელი. მოიწივნეს სადაც იყოსაფლავი და კიდობანი იგი, დათხარეს, პოვეს დაგამოიღეს.ნახესმუნ-შიგკაციჯდადაგანუტევეს.

წავიდაკაციიგი,მოვლომრავალიქვეყანადაუცნაურადმოვიდაქალაქსამასმეფისასა.მეფემაღალთადერეფანთაზედაჯდანადიმადდამგოსანნიიგიიმღერდეს.ერთმანმათგანმანიცნაპატრონიმისიქვეგავლილი,ატირდადაჩანგიხელთაგანგანვარდა.

ჰკითხამეფემან:რადაგემთხვიაო?

მან მოახსენანახული მისი. მონახეს კაცი იგიდა პოვეს.აბანეს, შემოსეს, გამოასვენეს. მეორესა კვირასა შეჯდამეფე, მიუხდა, ურია იგი მოსრადა საბატონო მისი მასმისცა.მასკაცსესრეთშეჰზღო.

-ესარაკიამისთვისმოგახსენე:ვერცასეთსგასაცემსიქმსკაცი,რომსხვასარექმნას,დაარცკარგსასაქმესაღმერთიდაუკარგავს.რუქავ,შენგანმიკვირსეგეთისაუბარი!

გამოხდესხანიდაჟამირაოდენიმე.შეიწყალაღმერთმანდა მისცა მეფესა ძე ესეთი, რომე სინათლითა მზემოშურნეობდა, ათხუთმეტისა დღისა მთვარე ნათელსამისგან ითხოვდა, ვარსკვლავნი მისსა კამკამებასაგაეცვიფრებინა,შავნიმერცხლისამხარნიბროლთაზედანგანპყრობით დაეშვენებინა, მელნის გუბენი გიშრისლერწმით შემოესარა, ვარდი და ზამბახი ერთმანერთშიაეყვავებინა.სახელადჯუმბერუწოდეს.

რა მოიზარდა, გამოიყვანა მეფემან, ვაზირსა თვისსასედრაქს და საპატრონოთა თვისთა აჩვენა. აიყვანავაზირმან,დალოცადამოახსენა:

- მეფეო, ღმერთმან გიცოცხლოსდა, ბედნიერმცა არს ძეშენი ესე და კურთხეულ ამიერითგან უკუნისამდე, დამიეცეს ამას გულისხმიერობა ვირისა, ერთგულობა

ძაღლისადაძალიჯინჭვლისა.

ესმა რა ესე რუქა საჭურისსა, აღშფოთდა და უთხრავაზირსა:

-რადმიიღეწყევაძესაზედამეფისასა?ვაზირიგონიერი,წყნარიდასიტყვამარჯვეხამს,ამადრომეხელმწიფესთანმყოფსხუთნისაქმენიუნდასჭირდეს:

ერთი:სიტყვატკბილიუნდაჰქონდეს;

მეორე: გამწყრალი დააწყნაროს, არა თუ მხიარულიგააწყროს;

მესამე:პირიდამავისიტყვაარწაიცთუნოს;

მეოთხე:სიტყვისთქმისჟამიიცოდეს;

მეხუთე:რაცთქვას,ყოველსკაცსმოაწონოს.

შეხედასედრაქდარქვა:

-შენყოველსამართალსაიტყვი,მაგრამოდესმამაკაცსასამამაკაცო დაეკვეთოს, დიაცის ბუნება მიეცემის. ამითსცან,რომეულვაშნიდაწვერნიმისნითანაღმოიფხვრას.საჭურისსასამნისაქმენიმართებან:

პირველად:მხევლებრივმორცხვობა;

მეორედ:ავთაენათაშენახვა;

მესამედ:პატრონისხვაშიადისდაკრძალვა;

თვარემ მე ძე მეფისა არ დამიწყევლია. თუცა გინებს,

ადრესცნობ.

ვირი ერთსა უყესა ტალახსა შიგან გაატარე, რათადაეფლასმერმეგზაიგიგაახმე.თუცაშენვირიგზასამასზედაგაატარო,უგუნურმცაარს.

ძაღლი კაცისა გლახაკისა, მჭლე და დიდად უსუქარი,მიიყვანე და მდიდარსა კაცსა მიაბარე, რათა გაასუქოს.მერმე ორთავეუხმონ.თუცა პირველი,დამამჭლობელი,დაუტეოს და რომელმან გაასუქა, მას გაჰყვეს, ორგულარს.

ჯინჭველი შეიპყარდა ერთსა ჭიქასა ათორმეტნიდღენიდააყოფინემშიერსადამერმეგამოუტევე.თუცათვისისაზომისაგან ოთხი წილი მეტი არ აიღოს წაღებად,უსუსურმცა არს და მე სიტყვამცდარიო, თვარა რადგამკიცხეო!

მოასხეს სამნივე და ჰყვეს ეგრეთ და ყოველივეთქმულებრ იყო. იხარებდა მეფე დიდად ვაზირისასიტყვასადაძისამისისასიკეთესაზედა.

ღამესა ერთსა ეჩვენა მეფესა ჭაბუკი ვინმე შვენიერი,მსგავსილომისა, მხნე, ახოვანი, პირმწყაზარი,ტანსარო.ახლად სუმბული ამოსვლოდა და მცირედ ქუფრიმოჰხვეოდასაყვარლადსახილველი.

უთხრამეფესა:ღმერთმანგიდღეგრძელოსძეეგეშენიდათუცამეარამომაბარებ,ნებაშენდა,ვერვინგასწვართოს;თუმეძებო,მპოვო,თუარა,შენვეინანდეო.

სახეთვისი,ეტრატსაზედაგამოწერილი,ხელთამისცადაუთხრა:მეძებე,თავმანშენმანოდათვითწავიდა.

გაეღვიძა მეფესადა ნახა, ხელთა ეტრატი ჰქონდა, სხვაარავინ იყო მისთანა. რა იგი ჭაბუკი ვეღარა ნახა, ეგრედაჭმუნდა, ვითა ძე იგი მოკდომოდა და დიდი ურვაშეექმნა.

შევიდა სედრაქ, ნახა მეფე საგებელსა ზედა მწოლი დადიდადდაღრეჯილი.მოახსენა:

- მეფეო, მრავალნი ჟამნი არიან მე ჩრდილთა ქვეშეთქვენთა ვიმყოფები, ესრეთ შეჭირვებული არმინახავხარ,სნეულებაღმერთმანმიგრიდოს.

უბრძანამეფემან: არასნეულივარ.სიზმარიმეზმანადამითდამიღრეჯიაო.

ჯერეთვაზირმანზმანებაარაჰკითხადამოახსენაარაკი:

ხარბიგლახაკი

გლახაკი ვინმე იყო უპოვარი ყოვლისაგან ნივთისა.ეზმანა მას: სამეოცი ცხოვარი ჰყვადა ენება განსყიდვა.მოვიდა კაცი ერთი და მოსცა თითოსათვის ხუთ-ხუთიკირმანეული. ცხოვარისა პატრონმან ექვს-ექვსი სთხოვა.შეცილებასაზედაგაეღვიძაკაცსამასდასინანულიიწყო.თვალნი ეგრეთვე დაიხუჭნა და ხელი მიუღო ვაჭარსა:ოროლი კირმანეული მომეც, მოგცემო! ანუ ვინღამისცემდავეცხლსა,ანუვისღამიჰყიდდა?

ესრეთ არს ყოველივე ზმანება, მეფეო! რად შეიჭირვებეშმაურსასაქმესაზედაო?

უბრძანამეფემან:

-არაეგრეთარსსიზმარიჩემი.

უთხრაყოველივედაეტრატიხელთამისცა.

გაუკვირდა ვაზირსა სიკეთე სახისა მისისა და ეგრემოახსენა:

-თუცათვით არ მოვიდეს კაცი იგი, პოვნა მისი საჭიროარს, ამადრომეთემი მისი არა ვიცით, სახელი მისი არაუთქვამს. რით უნდა ვპოვოთ? ქარი ხელითა არდაიჭირვისდათვალსზარმაცი ვერ მიეწევის.რაც ბედიაქვსკაცსაღვთისაგან,ისდაემართების.

თქვავაზირმანარაკი:ძუნწივაჭარი

ერთიდიდვაჭარი იყო. ეგზომი განძი შეყარა, სალაროთარიცხვი არ იცოდა. სიბერემდე არა სვა, არა ჭამა, არცარა

შეიმოსა. მერმე თქვა: ეგოდენი შემიკრებიან, აწდავჯდები,ვილხენ,ვიხარებ,ხარჯვასდაუწყებო!

მოვიდა ერთსა სალაროსა, დაკლეტილი ვერ გააღო;მეორესადამესამესა-დაყოველივენახადავერარომელიგააღო.

გაწყრადაგინებადაიწყო.

სალაროდამეხმაგამოვიდა:რომელიაღებკარსა,რასაქმეგიცსო?

მან მდიდარმან სახელითვისიუთხრა: ჩემია,დახარჯვამნებავსო.

მუნით ესრე ესმა:თუცა შენი იყო,დღეისამდე არცა შენიხმარედაარცაცოლსადაშვილსაახმარე.ესეყოველივე

ხურონაზარისაარისო.

იწყინა მან კაცმანდა ეგრეთქვა: «ესეთსა საქმესა ვიქმ,ჩემთვისადამისთვისსწორადდავკარგო».

აიღო ვალი, მოაღებინა მრავალი ძელი, გამოახვრეტინა,ყოველი საუნჯე შიგ ჩაყარა და პირი გარდაუჭედა დაშადის მდინარესა ჩაყარა. იგი ხუროთურე ბაღდადელიიყო,შადისადაცჩადის.

დილას განთიად ხურო იგი მდინარის კიდესა განვიდა:ნუთუ ტივი მოაქვნდეს ვისმეო? ნახა, უამრავი ძელიმდინარესა მოაქვს უკაცურად. მისცა ფასი მცურავთა,შეგზავნადაგამოაზიდვინა.ყველაკარსაზედახუროსასადაახორავეს.

კაცი იგი ნამდიდრევი შეუდგა კვალსა ძელისასა: ვისი

ბედიიყოს,ვიცნაო.

მოვიდა,ნახაკარსაზედახუროსასა.ჰკითხა:ვინხარო?

მანუთხრა:მენაზარიხუროვარო.

უთხრახუროს:აიღეერთიძელიდაშინასახლსაშეიღეო.

რაშეიღეს,უთხრა:ეჩოჰკარხესაამას,რაძესო!

რა ძელსა შეხეთქა, თვალი პატიოსანი და მარგალიტიგამოსცვივდა.

შესწრაფა ხუროსა და მან კაცმან ეგრე უთხრა: ესერომელსაჰხედავ,ყოველივეძელიესრეთარს,ღმერთმანმეწამართოდაშენმოგცაო.

რქვახურომან:ღმერთმანშენვემოგცეს,ეგრევწარიღეო.ნამდიდრევმანარინებაარცნახევარიდაარცნაოთხალი.ერთიდაორიეუბნა,დაარცერთიფულიარწამოიღო.

მერმეხურომუთხრა:ორიოდ-სამიპურიცარის,წაიღეო!

ნებადართო.შევიდა,ცოლსუთხრა:

-სამიდიდიპურიგამოაცხევდაშიგკარგიდაპატიოსანითვლები ჩადევ. ეგება იმ კაცმან წაიღოს, ცოლ-შვილიმშიერიარდაეხოცოს.

ადრეუსმინაცოლმან,პურნი არდაგსაგაუხვივნა,მოსცადაწარიღოკაცმანმანდაწავიდა.

მიმავალმან ნახა, უდაბნოსა ხარგა ერთი დგა თხისაბალნისა.მივიდა,გლახაკიარაბთაგანიიყო.ცოლიყრმასა

ზედადასწოლოდა.სხვამეზობლებიაგარაკთაადგილთაწარსრულიყვნესდაიგივერგაყოლოდა.არარააქვნდათ,არცაქვეშსაგებელი,არცაყრმისაშესახვეველი.

მან კაცმან სიგლახაკისათვის შეიწყალნა და პურნი იგიმისცნადაუთხრა:წარვედბაღდადადხურონაზარისასა,ესუძღვენ, იგი კაციღვთის მოშიში არისდა აკვანსადასახვეველსმოგცემსო.

ნამდიდრევი იგიწარვიდა,და არაბმან პურნი ხუროსავემიუტანა. მან ყოველივე სათხოვარი მისცა და მოვიდახუროცოლთანდამოართვნაპურნიიგი.

უთხრაცოლსაარაკი:ცხრილიანიკაცი

კაცი ერთი მდინარისა კიდესა ჯდა და ცხრილი ხელთა

ჰქონდა. ჩაჰყვის ცხრილი წყალთადა რა აივსის,თქვის:ვისაც ღმერთი მისცემს, ესრეთ მისცემსო. ამოიღისცხრილი,დარაწყალიგაედინის,თქვის:ვისაცწაართმევს,ესრეთწაართმევსო.

-ღმერთმანბედიკარზედგვისვიანაო.

-მეფეო,თუცაღმერთსაკაციიგიშენთვისუნდა,კართავეშენთამოიყვანს,თვარემპოვნაძნელიარის.

თქვა რუქამ: «წვიმა არ არისდათოვლი, კართა ჩვენთამოვიდეს.თუცაჩვენარავიცითადგილიმისი,მანრაიცისთემი ჩვენი? კაცი გავგზავნოთ, პოვნას ვეცადნეთ.რომელსა კაცსა ჩასდებია საჭმელი უხელოდ, რომელსაშეჰმოსიასამოსელიგაურჯელად?»

თქვარუქამარაკი:

უგუნურიმცურავი

მცურავი ერთი მოჰქონდა წყალსა. თქვა: ღმერთომიშველეო! მეორე ამხანაგმა უთხრა: ხელი გაიქნიე,გახვალდანაშველებიიქმნებიო.

-მოვნახოთდავპოვოთ.

ვაზირმანუთხრასაჭურისსა:

- დია კეთილგონიერი ხარ. თუცა უღთოთ ცდით საქმეიქმნება, რად არ ეცდები სამამაკაცოთ ასოთა გამობმასა,ცოლთანდაშვილთანსიხარულსადაშვებასა?

თქვავაზირმანარაკი:უბედურიდიდვაჭარი

იყო დიდვაჭარი ერთი, რომელი ღმერთსა არა ესვიდა.გასცა ყოველი თვისი მონაგები და პური იყიდა:მომავალსაწელსაუკეთუდამცირდეს,ერთსასამ-ოთხადგავყიდიო.

მომავალსა წელსა უმრავლესი მოვიდა. კვალად იყიდაიაფად,გონებდა,სხვასწელსგავყიდიუკეთაო.ყოველთაწელთაუმრავლესიდაუმრავლესიმოვიდა.დადაულპაყოველიპურიმისიდაგანქარდაყოველიმონაგებიმისი.აღარადარჩარა.

გამოუღო ცოლსა თვისსა სამკაული, რაცა აქვნდა, დაწარვიდასაფრანგეთს,განყიდა,ივაჭრა,ეგოდენიქონებაშეყარა,რიცხვი არ ეგებოდა. შინ აღარ მიიქცა სიხარბით.ჩაჯდა ხომალდსა, გონებდა უფროსსა სარგებელსა.აუღელდა ზღვა, დაემსხვრა ნავი და ქონება დაენთქა.თვითონ ერთს ფიცარზედ შერჩა და ღადომ ნაპირს

გააგდო.

დიდად შეწუხებული ერთს ქალაქში მივიდა, პოვაპატრონი მის ადგილისა და ესე ყოველი გარდასავალითვისიუამბო.

მანმეპატრონემანესრეუთხრა:რადგანმდიდარიესრეთდავარდნილხარ, აქიყავერთსაწელსა;მამულისა ჩემისამოურაობას მოგცემო და მეტი ქონებისა შენისაშეიკრიბეო.

დადგა მოურავად. პირველადვე პური და ბრინჯიმოიპარა, არამც ცოტა მერგოსო. გასრულებასა წლისასამრავალი ქონება ხვდა. თქვა: «ავად მიქნია». თავისბეღლიდამ ამოღება იწყოდა პატრონისა ბეღელსა ჩაყრა,რომელინაპარევიჰქონდა.

ნახეს კაცთა კაცი იგი ღამე პატრონის ბეღელსა მავალი,პარვა ეგონათ. აუწყეს პატრონსა. გაწყრა, გამოუღოყოველივემონაგებიდაგანაძო.

წარვიდა მტირალი, მივიდა ზღვის პირსა, ნახა ნავიმომავალი,ათნივაჭარნიმსხდომნი.მათაცაუწყასაქმენიმისნიდამათთითომანთითოძვირფასითვალიმისცესდა განუტევეს. ხუთითვალი ბარკალთადაიკრა ძონძსადახუთიპირსაჩაიდვა.

სვლასაშინამეკობრენიშეხვდენ,სამნი,გაეუბნესდამანხმა არ გასცა. პირთა აყაფი ედვა. მეკობრეთა უტყვიეგონათ.

ერთმანთქვა:გავძარცოთო.

მეორემთქვა:რაწაუღოთო?

მესამემ თქვა: არაკად თქმულა, თორმეტნი შიშველსნიფხავსახდიდნენდავერგახადესო.

ამ სიტყვასა ზედა მას კაცსა გაეცინა და ორი თვალიპირით გამოაგდო. ყია შეუპყრეს და სამი იგი თვალიცაამოუღეს და ხუთი იგი ვერ პოვეს, რომელი ძონძთაგამოეკრა.

წავიდნენ მეკობრენი ქალაქად, განსყიდვა ენებათთვალთა მათ. დახვდენ მეფისა ვაჭარნი, ცნეს მათიმპარაობა. თვალნი წაუხვნეს სამეფოდ და კაცნისიკვდილსაშეაბეს.აწესეცამივიდამასქალაქსა,თვალნიგამოიღოგანსყიდვად.პოვესესეცამათვეკაცთა,თვალნიწაუხვნეს, მოსაკლავად წარიყვანეს. ძოღან რომელთავაჭართამოეცათ,იგინიმუნდახვდეს.შეეხვეწავაჭართამათ:

- რომელნი თვალნი თქვენ მომეცით ათნი, ხუთნიმეკობრეთაწამიხვნესდახუთნიამათ,აწმოკვლაცაჩემიუნებთ.

მათვაჭართაფიციუთხრესმათგანმიცემულობისათვის,აღარამოაკვლევინესდამეფესაყოველივეაუწყეს.

ბრძანამეფემან:რადგანეგოდენიჭირიუნახავს,აწჩემთასალაროთა უხუცესად დავადგენ, უმრავლესსაშეიკრებსო.

მიაბარესსალარო.

დღესა ერთსა კლიტე გაელმდა, ორიფული არ გაიმეტა,რათამჭედელსაგაეკეთა.თითონქვააიღო,კედელზედანმიადვა,ქვადაჰკრა,თურმეკედელიცალპირიაგურიიყო,

გარდაიქცა და მეფის ჯალაბთა სახლი გამოჩნდა.მოვიდნენ საჭურისნი და მოახსენეს მეფესა, შეიპყრესკაციიგიდაორნივეთვალნიაღმოხადეს.

- ესე არაკი მისთვის მოგახსენე, თუ ღმერთი კაცს არმისცემს,თვისისაცდითაარაღონეარდაიდებისდაცუდიშრომაშერჩების,ღმერთსაუნდასთხოვოსკაცმან.

უბრძანამეფემანვაზირს:

ყოველსა კეთილად იტყვი ბრძნისა გონებისა თქვენისამსგავსსა, შენ და რუქასა საუბარი არ დაგელევათ. აწეუბრძანე სპათა ამხედრება და მეცა აღვჯდე ტაიჭსა.მივიდეთ ადგილსა კეთილსადა ამოსა, ვინადიროთ,დამსგეფსიერთიმუნდავყოთ!

- ოდეს სცნეს ჭაბუკთა ნადირობად გასვლა მეფისა,

ეგოდენი ჯარი შეიყარა, მიწასა ემძიმებოდა. დამოხუცებულნი ყრმათაებრ ხლდებოდენ: გვემცაღირსაოსიახლესა მეფისასა სლვა. და ყრმანი ხანდაზმულებრიქცეოდნენ: თუცა მეფისა ბრძანება გვეწიოსო. ესრეთშეფრფინვაიყო.

დაყვეს რვანი დღენი. ნადირი ურიცხვი მოსწყვიდეს.შემოიქცადა მოვიდა ადგილსა ერთსა. კვიპაროზი იდგაშვენიერი,ძირსწყარონიდინდესდაკორდნიყვავილითაშემკულნი.მნახავსასევდანიგაექცეოდეს.

ხისჩრდილსაჭაბუკიმძინარეიყო,თანაკაზმულიცხენიება. მოუწოდეს ჭაბუკსა მას. მოვიდა და ნახა მეფემან.ფუცა:მსგავსიმისეტრატისასახისაარისო!ყოველსკაცსაუკვირდასიკეთემისი.

წარმოდგა ყრმა იგი, მეფე დალოცა, დიდი ქება შეასხა,

ხელს აკოცა. მეფემან აღსვა ცხენსა და წაიტანა თანა.ჰკითხასადაურობა,ვინაობადასადამიმავალობა.

მანმოახსენა:

-მეარავიცისადაურივარ,მეფობისაწინაშერავიკადრო?ესვიცი:მელეონმქვიან,მამაჩემიდედისჩემისაჩემზედორსულობასა მომკვდარადადედაჩემი ჩემსა შობასადამეაქა-იქსვლითაგავზრდილვარ.

რქვარუქამლეონს:

-თავმანმეფისამან,დიდადბედუკეთურითურეხარ!

შემოხედალეონდასცნასაჭურისობამისი,უთხრა:

- მართალსა იტყვი. თუცა ბედკეთილი ვყოფილვიყავ,

დღეს შენ არა გნახევდიო. ეჰა, შენი ბედსვიანობაღირს?თუცა მამაკაცი ხარ, წვერიდაულვაში სადა არს?თუცადიაციხარ,სადაარსთმანინათხზენი?თუცაჭაბუკიხარ,სადა არს ძლიერება მაჯათა? და თუცა ქალი ხარ,შვენიერთაძუძუთაშემიხვიე:თუცაკაციხარ, არაგაქვსსიმხნეასოთა,თუცადედათაგანიხარ,არაძალ-გიცშობაშვილისა.ავბედო!შენიწესია,თვითარაძალგიცდათუცადიაცი დაინებო, სხვათა მიაყოლებ. შავბედო! მამაცისასაქმე არა გაც და ღმერთმან ნურც როსკიპი დიაციგადაროს! სადაცა სიტყვა საჭურისისა გავიდეს, მუნცაცოლიარაიყოსცოლიქმრისათვისისა.

თქვალეონარაკი:საჭურისიალაბიდამ

იყო დიდებული ქალაქსა ალაბისასა და ყვა საჭურისიერთი.დიდად გულითადი იყო.და ერთი სხვა მონა იყო

მის კაცისა, სახითადა ზროთი მსგავსი მის საჭურისისა.დიდად მოყვარენი იყვნენ ორთავე. შეკრეს პირი.საჭურისიშეადგაცოლსათავისპატრონისასადაეტყოდა:

- მე ვიცი, უფალსა ჩემსა ნებავს განტევება შენი დაშერთვასხვისა!

თავს ეწიე ცნობასუსტიდიაცი აცთუნადა გამოუცვალასიყვარულისიძულვილად.უთხრაქალმანმან:

- რადგან ჩემი ეგრე კეთილის მდომე ხარ, თუცა ქმარიმიტევებს,მითხარ,რამიჯობს,რავყო?

-რქვასაჭურისმან:

- მე ესეთი წამალი მოგცე, ფერხთა შესცხო, წამსავემოკვდეს, და ესე მოყვასი ჩემი, შვენიერი და კეთილი

კაცი,დაიგიშეირთედაიყოსნებისაშენისა!

სცთაქალიიგი,მოკლაქმარითვისიდაიგიკაციმისწილშეირთოდაყოველიმონაგებიმისიმასმისცა.

- ესე არაკი ამისთვის მოგახსენე, ყოველი მსგავსი შენიუარესსაიქმსამისთვის,რომეარაეშინისღვთისადაარცასცხვენისკაცთა.

უთხრავაზირმანლეონს:

- დია მიხარის სიტყვატკბილობა შენი და მომწონსზრდილობანი და ქცევანი შენნი. აწ მოვედ, მეფესაემსახურედა იყოთავი ვაზირთადაუხუცესი ჩემი,დამეფემანძმურადპატივგცეს.

რქვალეონსედრაქვაზირსა.

-ვითამამასაყვარელსაშვილსამასწავლი,ეგრეცავყო.დაშენმისმინესიტყვაესე!

თქვალეონარაკი:ინდოთმეფედავაზირნი

მამისამამაჩემი,მასმია,ინდოთმეფისახუთთავაზირთაუხუცესი ყოფილა. იგიუხუცვსი ვაზირი მეფესადიდადუყვარდა, თავსაცა თვისსა ერჩივნა. იგი ოთხნიაუმტერდენ,თქვეს:

-რამცავუყოთმას,რომემეფემისსასიტყვასაზედადგასდა მორჩილი რჩევისა მისისა არს და ჩვენ არარაგვეკითხვის?

შეკრეს პირი. მოვიდა განთიად ერთი მეფესთანა და

მოახსენა: წუხელის მეზმანა მე დიდი მეფე, ინდოთამპყრობელი, მამათქვენი, მიბრძანა მოხსენება თქვენი.დიდი ვაზირი იხმო: ცოტა საქმე მიც, დავასრულო დამალეგარემცავაქცევო.

მოვიდა მეორე და მოახსენა მანცა იგივე ზმანება დაუცხოსა და შვენიერსა ადგილსა ნახვა მამისა მისისა,დათხოვავაზირისადაეგრეთეეგამოშვება.

მესამემან და მეოთხემან იგივე ზმანება თქვეს, ვითადაედვათპირი.გაუკვირდამეფესადასიქიშპემათივერაგრძნა.თქვა: «თუცაერთსაეთქვა,ტყუვილიმცაიყო. აწყოველთა ერთი ჩვენება უნახავთ, მართალ არსუცილოდ».

უხმო ბერი ვაზირი და ყოველივე უთხრა. შეიგნავაზირმან, ყოველივე ამხანაგთა ხრიკი იყო, მაგრამ რას

იტყოდა?თქმაუარესიიყო.ესემოახსენა:

- მეფობასათქვენსა ამას ვევედრები, ჩემსადასაწვავადსხვათა ხარი, ანუ მუშა არ დაშვრეს. ბედნიერს მეფესაცოდვილი არ შევეყარო. ორმოცი დღე მაცადე, შეშა დანივთები მოვამზადო,ფასი ჩემი მივსცედა სიხარულითდიდსმეფესთანწავიდე!

აცადესორმოციდღე.გაანდოოთხსგულითადსმონათა.მოასხნესორნიმთხრელნიმიწისანი.ვაზირისსახლიდამგარეთ ასპარეზამდინ გახვრიტეს ქალაქი.და ასპარეზშიხვრელირომგაიღეს,ზედშეშადადგესმრავალი,მსგავსიბორცვისა.ბანიზეჩასაძრომელიუქმნეს.

რა გასრულდა ორმოციდღე, მოვიდა ვაზირი მეფესთან,მოახსენა:

- მობრძანდეს მეფე, იხილოს დაწვა მონისა თვისისა,რომელიმამასაშენსათანამივა!

გავიდა მეფე და ყოველი ერი ჭვრეტად მისა. აღვიდავაზირიზედაშეშასა.შემოაყარესნაძენძი,დაასხესნავთიდააღუდვესცეცხლი.

რაკვამლი ამაღლდა,ვაზირიხვრელსა ჩაძვრა,ნახვრეტიგაიარა ქვეშე ქალაქისადა მივიდა სახლსათვისსა. შეშაიგიდაიწვა. ნაცარიდაანიავესდა ვეღარც ძვალი პოვეს.ხვრელინაცარმანამოავსო.

ვაზირმანოციდღეშინდაყომალვითდამერმეშეიმოსათეთრი სამოსელი, არგანი ხელში აიღო და განთიადმეფისა კარსა მივიდა. აცნობეს მეფესა მოსლვა მისვაზირისა.ზე აიჭრა მეფე, გარ გამოვიდა. ყელს მოეჭდო,აკოცებდადამუნითმოსლვასაგონებდა.

კითხა ამბავი მამისა მისისა, მისვლა და მოსლვა მისი.ვაზირმან სამოთხის ამბავი მოახსენა და მრავალიტყუვილი შემოშჭევრა, მართლ მართალსა ამჯობინა დამერმეესმოახსენა:

-რაცჩემთანესაქმებოდა,ყველააღვასრულე.აწესოთხნივაზირნი იხმოდა მაგათაცუფრო მალე გაახლებს, ცოტასაქმეაქვს.

სიზმარს დაუჯერეს, ცხადად მოსულს ვინ არდაუჯერებდა? მოასხეს ვაზირნი. უბრძანა წასვლამეფემან.იგიხრიკიმათკიარიცოდეს.ჩაყარესცეცხლშიდადაიწვნენ.თავიანთნაქმარიმათვეგარდახდა.

- ესე არაკი მისთვის მოგახსენე, მამაო სედრაქ, ყოველიკაცი ხარბია, უკანის არამც გამიმტერდენ და მიხრიკონ

რამე.

იამამეფესაესრეთსიტყვატკბილობამისიდაუხაროდა.უბრძანა: თუცა დამემორჩილო და წამომყვე, მეფობისაჩემისაკიდე,რომელიცამთხოვო,მოგცეო!

თქვარუქამარაკი:ჯოჯოხეთშიდაუტევნელი

კაცივინმეიყოყოვლისაბოროტისამოქმედიდადიდადმლოცავი.რაბოროტისაგანმოიცალის,დაიწყისლოცვადატირილი.

მოვიდა ანგელოზი და უთხრა კაცსა მას: ავნაქმართაშენთათვის სამოთხე არ მოგცა უფალმან და, რადგანესრეთ მლოცავი ხარ, სამოთხისა კიდე, რაცა ითხოვო,მოგცესო.

მანკაცმანესრეუთხრა:

- თუცა სამოთხე არ მომეცემის და სხვას სათხოვარსაღმისრულებს, ესრეთ დიდი შემქნას, ჩემგან მეტიჯოჯოხეთშივერვინდაეტიოს!

ეს ვეღარ უყო ღმერთმან და ისრევ სამოთხე მისცა მასკაცსა.

ეგე ესეთის გრძნებისა მოქმედია, ესრეთს რასმესგვითხრობს, მისი ქმნა არ ეგებოდესდა მეფობავე შენიმიიღოს.

გაიცინალეონდათქვაარაკი:ბერიდაყრმა

ერთი ბერი უკბილო კაცი და ერთი ცოტა ყრმა ერთადსხდესდასაჭმელსასჭამდეს.ორთავეტირილიიწყეს.

ჰკითხესბერსა:რადსტირიო?

თქვაბერმან:მეკბილიარამაქვსდაცოხნაარძალმიც.ამყრმამანსულშეჭამადამემშიერიდავრჩიო.

ყრმასჰკითხეს:შენრაღასსტირიო!

მან ეგრე თქვა: მე ვირემ გამოვცოხნიდე, ეს მთლივშენთქამს,დამემშიერიდავრჩიო.

მათი რომელიუმართლე იყო ყველაყამ იცოდენ, მაგრამერთმანერთსაბრალებდენ.

-აწმისმსგავსადჩვენცყველანიგვხედვენ,ვინავივართ

დავინკარგი,დამეფეცასცნობსღვთითა.

უბრძანამეფემან:

-რასათვისძნიადგიჩნსყოფაჩემთანა?

მოახსენალეონ:

- მეფისათანა მყოფი კაციდა ზამთარდიდ ცეცხლთანმჯდომი სწორია. თუ ახლოს ზის, სიცხე დასწვავს დათუცა შორს წავა, ყინვადაჰზრავს. მეფისათანა მყოფსაკაცსახუთნიძნელნისაქმენიუნდასჭირდეს:

ერთი: რომე ორის თვალისაგან ერთი ასეთი მხედველიუნდა იყოს,რომე ასისთვალისაგანუმეტესს ხედვიდესდამეორისთვალითბრმისაგანუბრმესიიყოს.

მეორე:აგრევცალიყურიასმინოსდაერთიდაიყრუვოს.

მესამე: გული ფუნდუკისაგან უდიდესი ჰქონდეს, რაცყურიდამშევიდეს,დაიგროვოსდაშეინახოს.

მეოთხე:რომელიცარვარგიყოს,გაგონილიარათქვასდარომელიც კარგიდა ჭკუათ საფერი იყოს, იგი გამოიღოსდა თქვას. მეხუთე: ასეთი ენა ჰქონდეს, თაფლი დასამსალაორივსდიოდეს.

თქმალეონარაკი:უტკბესიდაუმწარესი

ერთმან მეფემანუბრძანათვისსა ვაზირსა: წადი, ასეთისაჭმელი მომიტანეო, რომე ხმელზე მის უტკბესი არაიყოსოდაარცაზღვათაშინაიპოვებოდესო!

წავიდა ვაზირი, ენა უყიდა, მოუტანა, შეწვა, აჭამა დამოეწონა. უბრძანა კიდევ: წადი, ასეთი რამ მომიტანე,ქვეყანაზემისიუმწარესიარიპოვებოდესო!

წავიდა,კიდევენაუყიდადამოუტანა.

უბრძანა მეფემან: მწარე ვითხოვე, ენა მომიტანე დატკბილივითხოვედაენამომიტანეო!

მოახსენავაზირმან:თავმანშენმან,არცარაენისუტკბოსიიქნების და არცარა ენის უმწარესი პირსა ყოვლისაქვეყნისასაო.

- აწ მეფეო, ხელმწიფეთა წინა მდგომი კაცი სანთელია:თავსათვისსადასწვავსდასხვათგაუნათლებს;მეფისასაყვარელსა კაცსა სხვანი სძულობენდა ხრიკითა მასცაშეაძულებენ.

თქვალეონარაკი:დუკადააზნაური

კაცი ვინმე იყო აზნაური ქვეყანასა ბეჩისასა. ჰყვავაჟიშვილი ერთი, შემკული ყოვლითა სიკეთითა დადიდადშვენიერიიყო.უთხრამამასათვისსა:

- მნებავს მსახურ-ყოფა დუკასი, წარმიყვანე დაშემავედრე!

უთხრამამამან:

-ორსამცნებასაგასწავლი,მეფუცედაიმარხოდანებასააღგისრულებ!

ჰფიცაძემანმისმან:

-ყოველიმცნებაშენივყო.

ამცნო:

- პატრონისა შენისა სახლსა შინა ნუ ისიძავ და მეორე,თუცარეკაგესმას,ტაძრადმივედ,დიდიცასაშურისაქმეგედვას,ვირელოცვისადასრულებადმდენუწახვალ!

დაიმცნოესე.წარიყვანადამიართვადუკასა,პატრონსაბეჩისასა. ესრე კეთილ-მსახურ ექმნადა შეაყვარათავი,ძეთათვისთა იგი ერჩივადა ყოველი საქმე მისი ხელთამისთა მისცა. შეგზავნა შინა საქმესა რასმე ზედა.თვალაგნაცოლმანმისმანდაევედრამასთანადაწოლას.მან არა ჰყო პატრონისა ორგულება და მამის მცნებისგატეხა.

სხვა იყო შვილი აზნაურთა იგიცა, ორნივე ამხანაგადმსახურებდენ. იგი მეორე შეიხვია და მას ყრმასაერისხებოდა. მეორედ შევიდა საქმესარასამეზედა, ნახაორნივეიგინიერთად.გამოვიდადაარათქვარა.

შევიდადუკა ცოლთანა.დიდად გარისხებულიდახვდა.უთხრა:

-თუცაკაციიყო,მონაშენიმეარახელსამყოფდა.

შეასმინა ყრმა იგი, რომელმან ნება მისი არა ჰყო.გამოვიდა დუკა გარისხებული. დილასა უბრძანამეხრმლესა:

- დღეს პირველად რომელი გამოვგზავნო შენთანა დაგითხრას:რაჰქენიბრძანებულიო?მასთავიმოკვეთედამეორედ რომელი მოვიდეს, მას მიეც თავი მისი და

გამომიგზავნე!

უბრძანაყრმასამასუბრალოსა:

-წადი,კაცსამასუთხარრაუყობრძანებული?

წავიდა ყრმა იგი და მიმავალსა ესმა რეკა, მოაგონდამცნება მამისა, მიექცა, ლოცვის დასრულებადმდედაეყოვნა. მერმე გაგზავნა ყრმა იგი შემცოდე. მივიდაპირველადიგი,უთხრაკაცსამას:რაუყავბრძანებულიო?შეიპყრადათავიმოჰკვეთადადადვამუნ.დასრულებასალოცვისასაწარვიდაესეცა.მივიდაკაცსამასთანა.მოსცამანკაცმანთავიიგიდამოართვადუკასა.

რა ნახადუკამ,დიდად გაკვირდადაუთხრა: აქამომდესადდაიყოვნეო?

მოახსენამანყრმამანმამასვითემცნოდაანუვითფიციმიეცადატაძრადდაყოვნება.მერმედაფიცადუკამანდაყოველივე ნახული ათქმევინა. რა უბრალობა შეიტყო,სწორთავისაჰყო.

- მეფეო, პატრონსათუცა მონა უყვარს, ადრე არ უნდაშეიბეზღოს. მეფისა კართა მდგომნი კაცნი მრავალსოცნებასიქმონენდახერხსადახრიკსაცდილობენ,რათაშეაძაგონიგი.

უბრძანამეფემან:

- რა გინდ ბევრი იუბნა, ღმერთს თავი შენი ჩემთვისმოუცია. აჰა ნიშანი შენი, რომელი შენვე მომეც ძილსაშინა!

ნახა სახეთვისი,თაყვანი სცა მეფესადადამორჩილდა,

წამოყვა, წამოვიდნენ. მოვიდენ ქალაქსა მეფისასა,დაიდვესნადიმი,განისვენეს.

ოდეს გათენდა და შავთა უფსკრულთა ფარდაგიცეცხლისაალისამსგავსისამზისშუქითადაიხივა,მისნიელვარე მოციქულნი ხმელეთსა გამოუგზავნნა, წავიდამეფესთანლეონ.

მეფემან მოიყვანა ძე თვისი საყვარელი ჯუმბერ, მოსცახელთადაუთხრა:ეგეორნივეღვთისათვისდაეგშენდაშემოგივედრებიაო!

მოახსენალეონ:

-დღესვნახენიშანიწახდენისაჩემისა.მემონავარშენიდადაგემონო.ძისაშენისაგაწვრთნაარძალმიც.მევითაცველოდი მტერთაგან ჩემსა წახდენასა და შესმენასა

წინაშე მეფობისა თქვენისა, აწ ამით უდიდე შემცოდევიპოვები.

თქვალეონარაკი:მეფედამხატვარი

მეფე ლავდიკიისა იყო ბრმა ცალის თვალითა. ჰყვამხატვარი ხელოვანი და მიზეზსა ეძებდა მისმხატვრისასა.უბრძანა:

-მინდამსგავსიჩემისახედამიხატო!

თქვა გულსა შინა მხატვარმან: აჰა, მოვიდა დღეაღსასრულისა ჩემისაო, თუ ბრმა დავხატო, მომკლავს.ვითმკადრეო,დათუცაორთვალი,მომკლავს:ოდესარსმსგავსიჩემიო?

მოიპოვაესეღონე:დახატაირემიდამეფესახელთთოფიმისცა, ბრმა თვალი დაუხუჭა და მიართვა მეფესა. ამსაქმესმიზეზივერაჰპოვა,დამორჩამხატვარიიგი.

- აწ ვხედავ, მიზეზი ჩემი ეს არის, აწვე მომკლა, ვინგიშლის,ანუვინდაგგმობს?

უბრძანამეფემან: არანდომითაჩემითა არის,ბედისაგანმოცემულიხარო.

მოახსენა ლეონ: ხელითწერილი მომეც ფიცისა, ვირემჩემისიტყვაარმოისმინო,სხვათაენითარმომაკვდინო,დაეგრევიქმო.

მისცა მეფემან ხელითწერილი ფიცისა. წაიღო ლეონსაფიცარიიგი,მოჭედაოქროთადადაირჭოთავსაზედა.აღაშენა სახლი სამეფოდა ჯდა მუნ.დაუწყო ჯუმბერს

წვრთნადა ასწავლიდადღივდა ღამ.და მეფის წინაშეაღარმიიყვანისხშირად.

ნადიმადდაჯდალეონ.სამიდღედაღამეწართვითსვა.ჯუმბერ მწდედ დაიყენა, არც დასვა და არც არა აჭამა.ფეხზედგომითადაშიმშილითაესრეთუღონოიქმნა,ქვედაეცა და შეწუხდა. მერმე უბრძანა დაჯდომა და ჭამაპურისა.რუქადიდადმტერიიყოლეონისა.მანსცნაესე.

დათქვარუქამარაკი:ქურდიმკერვალი

ერთიმკერვალიიყოდიაქურდი.რაცნაქსოვიგამოსჭრის,ბევრი მოიპარის. ღამესა ერთსა ნახა სიზმარი: პირთა ხეამოსლოდა და ყოველი ნაპარევი ნაჭერი ზედ ეკიდარტოთა.რა გაეღვიძა, შეშინდა. შვილსუთხრა:როდესაცშემატყო მაკრატელთა ხმარებასა შიგან პარვა, ხე

მომაგონეო!

ერთმან დიდებულმან ერთი უცხო ოქროქსოვილიგამოაჭრევინა. რა პარვა დაიწყო, შვილმან ხე მოაგონა.ეწყინა მკერვალსა და მაკრატელი პირში ჩასცა, ეგრეუთხრა:ამისთანანაქსოვიროდისეკიდამასხეზედანო?

-ამისთანამეფისძისზრდავისუნახავსდაანვისასმია?შიმშილითა დაბნედილა და ზეზე დგომით ტერფიდახეთქია.

მეფისშესმენასცდილობდა.სედრაქვაზირმანრქვა:

-რუქა,დიდადმიყვარხარდათავსა ჩემსამირჩევნიხარ,მაგრამსაქმენიშენნიმიკვირან.

თქვავაზირმანარაკი:

ორიმოლა

ორი მოლა იყო ერთსა ქალაქსა შიგან. ესრეთ მტერნიიყვნენ,ერთადვერმოთავსდიან,არცარაერთადსვიანდასჭამიან.ამასცდილობდენ,ერთიმეორესაწაეხდინა.

დღესა ერთსა ერთი მოლა ნახეს სხვისა დიაცისათანამწოლი. კაცთა მათ იგი მოლა და დიაცი ორნივშეიპყრესდაერთსორმოსაშიგანჩაყარეს.ენებათმეორესდღესმოასხანყადიდამოწამენიდაორნივედახოცონ.

სცნამეორემანმოლამან,მტერმანმისმოლისამან.ირბინა,მის მოლის სახლში მივიდა, მისი ცოლი მოიყვანა, მასმოლას ღამე ჩაუსვა ორმოსა შიგანდა ეგრეუთხრა: მაგდიაცისსამოსელიმაგასშემოსეოდამაგისიმაგასო,დაეგამოუშვიო!

ეგრეჰყოყოველივე,რომელიმტერმანუთხრა.

განთიად მოვიდა ყადი და მოწამენი და იგი მტერიმოლაცა მივიდეს. ამოიყვანეს იგი მოლაცა და დიაციცა,ნახეს. მან მტერმან მოლამან თქვა: მე ხომ ყოველნიმიცნობთ, მაგისი მტერი ვარ, მაგრამ რას ემართლებითუბრალოს,თავისიცოლიყოფილაო?!გაუშვეს.

მერმე მან მოლამ ასეუთხრა: შენც იცი, როგორი მტერივარშენი,მაგრამესამისთვისგიყავ,მეცავისმქმნელიარვეგონო ვისმე, რომე ჩემის სახის მსგავსება გაქვს,მისთვისმოგარჩინე,შენცმოლახარდამეცაო!

- ძმაო, რუქავ, შენ რად იტყვი,თუ ამის კაცის სახე არაგაქვს,პატრონისაშენისაუმჯობესსადასაწყენსარადარარჩევ?

უთხრარუქამ:

- ვეზირო, პატრონისა ჩემისა უმჯობესი ვით არ მინდა,მაგრამკაციეგემასჰგავს.

თქვარუქამარაკი:მოძღვარიმელი

ერთი მელი დაცანცარებდა. ძველთაგან თურენასოფლარი ყოფილიყო. სამღებროს ქვევრი, ლილითსავსე, პირღიადარჩომილიყო. სლვასა იქი-აქა შიგთურეჩავარდა, ამობორტყდა, ამოვიდა.მელიშავადშეღებულიშეიქმნა.დაიწყოსიარული.

ერთი მამალი შემოეყარა. ჰკითხა მელსა: რადაგმართებიაო?

მელმანუთხრა: ჩემნიდღენი ცოდვის ქმნითდავაღამე,ახლა ჭკუა მოვიხმარე, ეს სოფელი გავუშვი, ბერადშევდეგ,იერუსალიმსმინდაწავიდეო.

მამალმანუთხრა: რადგან ცოდვისაგან ხელი აგიღიადაქველის საქმეს იმრავლებ, მეც წამიტანე, მადლიმოგხვდებაო!

მელმანწაიტანადაწავიდნენ.

შემოეყარა ძერა. უთხრა მამალსა: რას მოუცთუნებიხარ,ვისმისდევო?

მანუთხრა:მელიბერადშემდგარა,იერუსალიმსმივადამივსდევო.

მოეწონაძერასადაიგიცგაჰყვა.შემოეყარაოფოფი,იგიც

გაჰყვა.

შეიყარნენ ოთხნი ამხანაგნი. მელი სოროსაკენ გაუძღვა,თავისი ხერხიანი ენა ტკბილად აუბნადა ეგრე უთხრა:შვილებო, იერუსალიმს უმოძღვრო კაცს არ მიესვლება.ცოდვის აღსარება უნდა გამანდოთ და მონანულიწავიდეთო.

იგინი დამორჩილდენ. სოროში შეასხა, სამოძღვროსახლიაოდათვითკარისაკენდაუჯდა.უთხრა:ოროლისცოდვისშენდობაშემიძლიაოდამესამისაკივეღარაო.

მათ მადლი მოახსენეს:თუცა ორს ცოდვას შეგვინდობ,მესამისშენდობასვინღაითხოვსო?

მათთავნიუბრალონიეგონათდამელიმიზეზსეძებდა.

უბრძანაპირველსამოწაფესმამალსა:ღმერთმან ქათმისყივილიგათენებისასბრძანაოდაშენვახშამთუკანრადწაიცდენ ხოლმეო? მისი შენდობა მოითხოვა და აღარ-ქმნისაღთქმადადვა.მანცშეუნდო.

მერმე ესუბრძანა: ყოველს კაცსთითო ცოლი ჰყავსდაშენ ათს არდასჯერდები.ვისაციბრიყვებშენს ამხანაგს,მასცაწაჰგვრიო.მისიცაღთქმადადვადამანშეუნდო.

მესამე უთხრა: მხედარი არა ხარ და მშვილდოსანი,დეზები რად გაკრავს, შენ ხომ მის ჟამში ცხენს არმჯდარხარო?მამალიმესამესცოდვაზედრაღასიტყოდა?მოსწყვიტათავიდაწინდაიდვა.

უბრძანაძერას:ისრომავიმგალობელიხარ,არცსტვინვაგივარგადაარცძახილი,მუდამრადყივიო?ძერამაღთქმადადვა,დამანშეუნდო.

მეორე უთხრა: ღმერთმან შენ საზრდოდ ხვლიკი დათაგვი მოგცაო. ერთს ქვრივს სარჩოდ ერთი ქათამიეგულების, დასვამს, ამაგსა იქმს და შენ მიხვალ დაწიწილსრისთვისმოსტაცებო?ესეცშეუნდო.

მესამე უთხრა: ექვს თვეს მამლობ და ექვს თვესდედლობ, გიდი ამიტომდაგირქვამსო? მოსწყვიტათავიდადაიდვაწინა.

სანამდისინ მელი ამ ორისაგან მოიცლიდა, მანამდინოფოფმან ასეთი ხერხები არჩივა, მელს ოსტატობითგარდაამეტა.

ჰკითხა მელმან ოფოფსა: სამეფო თომარ-ჯიღა ვინმოგცაო?

ოფოფმან უთხრა: სოლომონ ბრძენმან თავისის ხელითდამხურაო.

მელმანუთხრა:მოწამევინაგყავსო?

ოფოფმანუთხრა:ერთიმსუქანიბატიდაერთიმსუქანიიხვიო.

მელს სიხარბით და მსუნაგობით ჭკუა და მცნებადაეფანტა;ასეთქვაგულში:ესოფოფიერთსლუკმადარმეყოფისდაერთიბატიდაიხვიერთსკვირასაცმეყოფაო.

ბევრის ნდომა კაცს ასე წაახდენს. მამალიცა და ძერაციქივშეუჭმელიდარჩადათანგაჰყვა.

ოფოფმან მელი ერთს ხევშიდააწვინა, მონადირე ვინმედახვდაქორითადამწევრითადაძაღლებითა.

ოფოფი წინ დაუჯდა. სეფქა უნდა ესროლა. აფრინდა.მელს ახლო დაუჯდა. მიჰყვნვნ მონადირენი. მანამდინქმნა, იმ ხევში მიიყვანა. მეძებრებმა კვალი ნახეს, მელიგაიხტუნეს, მწევრებმან ასე გახადეს, ძვალი და რბილიგაუერთეს.ძლივდაჩეჩქვილმანსულიგარდაჰხვეწა.

ოფოფმანდაუძახა:მელო,მოწამევერგიშოვნეო!

მელმან უთხრა: რასაც მოძღვარს აღსარება სამოწმოდგაუხდია,უარესიმცდაემართებაო!

ოფოფმანჯავრიკიამოიყარა,მაგრამმამალსადაძერასკიაღარაეშველარა.

-ეგკაციისმელიარისდაბევრგანნავალი.ასეთსსაქმესაიქმს,შენვეთავსაშემოიკრადააღარაგეშველოსრა!

ლეონნადირობდადალხინობდა,არასზრუნევდა.დღესაერთსა წავიდა ნადირობად. თვით თოხარიკსა ცხენსაშეჯდა. ჯუმბერს ხელთ ქორი შეუსვა, უცხენოდ წინწაიმძღვანა, საღამომდინ არბენინა, ქორსა და ქორისნაბულსადევნა.

მეორესდღესმწევრებიმისცახელთა.მთათადაგორათაარბენინა. ფერხთსაცმელი გასცვივდა და ფეხებიდაუსქდა,სისხლმანდენადაუწყო.

მესამეს დღეს წინ შიკრიკად გამოიმძღვანა. მეტადდაშვრა, მალ-მალდაეცემოდის,და არ მოეშვა. მანამდინარბენინა, სადგომს მიიყვანა. ესმა ესეცა რუქას დაშეასმინამეფესა.

თქვარუქამარაკი:

ოთხიყრუ

ერთი ყრუ კაცი იყო და ხარი დაკარგა. საძებნელადწავიდაერთიკაციშემოეყარა.კითხვადაუწყო.თურეისკაციუფრო ყრუ იყოდა ვირითურე ეპოვნა. მან ხარისავერა შეიტყო. ასე უთხრა. ვირი თუ შენია, საპოვნელამაინცმომეცო!ერთმანერთსავერაშეატყობინესრა.

ერთი ცხენოსანი კაცი მოვიდოდა და ქალი ვინმე გავასუჯდა. მივიდენ მასთან. ამან ამისი ხარისა უთხრა, მანმისი ვირისა. თურე ის უფრო ყრუ იყო; ეგონა: დიაცსმართმევენო. ფიცი თქვა: ცოლი მომიკვდა და ეს მისიმოახლეარისო,სხვისასნუჰგონებთო!ვერცერთმავერაგაიგესრა.

ყადთანწავიდნენ,ყველამთავისისაჩივარითქვეს.ყადითურე სიბერით დაყრუებულიყო. რამაზანი იყო. ეს

მოჩივარნი მთვარის გამოჩენის მოამბენი ეგონა. თქვა:რადგანმთვარეუნახავნ,ნაღარასკარითო!ვერცერთმანვერაგაიგესრა.

- აწე, ჩვენ, დიდნი და პატარანი, ყველანიდავყრუებულვართ, თვარემ რატომ არ გვესმის, ლამისიგიყრმამოკლასო?!

უშლიდავაზირი,არათქმასაეტყოდა.

თქვავაზირმანარაკი:მთიულიდაკაკლისხე

კაცი ვინმე იყო, ზეგანთა ალაგთა მყოფი, რომელსაწალკოტიარაენახა.

ჩამოვიდაბართაადგილთა,წალკოტინახა.შევიდაშიგან.

ყოველივე ნახა: ხეხილი, მწვანვილი. დია მოეწონა დაღმერთსმადლიმისცა:ყველაკარგადგაგირიგებიადაესავადო;ცოტასბალახისათვისნესვიმოგიბამსდადიდისხისათვისნიგოზიო!

მიიარ-მოიარადანიგოზთაძირსადაეძინა.მოვიდაყვავი,ზეშემოჯდა,კაკალი ჩამოაგდო.მასკაცსაშუბლსდაეცადაგაუტეხა.აღდგაკაციიგიდათქვა:ღმერთო,შენუკეთგაგირიგებიაო. თუ იქ ამისგან უდიდესი ბმოდა, თავსგამიჭყლეტდაო!

-ეგება,ისკაციუკეთიქმოდესდაისრესჯობდეს,დაშენმეფისწინსრულმისაუგსიტყვი.

თქვარუქამარაკი:სოფლისმაშენებელნი

ერთი ძაღლიდა ერთი მამალიდაძმობილდენ: სოფელიავაშენოთო!

ძაღლმანუთხრა:როგორავაშენოთო?

მამალმანუთხრა:შენიყეფე,მევიყივლებდააშენდებაო.

წავიდენ ტყეში. ძაღლმან ყეფა დაიწყო და დაეძინა.მამალი ხეზე შეჯდა, ყივილი დაიწყო. მელს ხმა ესმა,მოვიდა,მამალსჰკითხა:მანდრასაიქმო?

მამალმანუთხრა:სოფელსვაშენებთო.

მელმანუთხრა:ჩამოდი,სახლისალაგიმომიზომეო!

მამალმანუთხრა:მამასახლისიმანდაწევს,გააღვიძე,ეგმოგიზომსო!

მელი მამლის ნდომითა სცდა და ვეღარა გაიგო რა.ძაღლთან მივიდა, მამასახლისობითუხმო: ადე, სახლისალაგიმინდაო.

წამოდგა ძაღლი, მელს გამოუდგა, დაჩეჩქვა და კუდიმოსწყვიტა. დაკოდილი წავიდა. გაგლეჯილი, ნათრევიგორაზე წამოდგა და დაუძახა: მე ხომ ჩემი ჭკუისადამემართაოდა,თუთქვენმაგსაქმითსოფელიააშენოთ,თქვენცშეიტყობთო!

-შენდამასპირიშეგიკრავსთ,მეწაუხდენელს,ვიცი,არგამიშვებთ;თუ მეფის ძე კარგად გაზარდოთ, მეთურეარავიცირაო.

მეფეს ყური მიეგდოდა იცინოდა. იცოდა,რომე სედრაქდარუქაერთსსიტყვაზე არიდგნენდალეონსვაზირის

სიტყვაშეეწეოდა.

დღესა ერთსა ლეონ გაწყრა ცუდად. შეიპყრა ჯუმბერუბრალოდდაერგასიჯოხიჰკრადადიდადჰგვემა.სცნარუქამან, მოვიდა გარისხებული, არაკობა აღარ დაიწყო.მეფესეგრეუთხრა:

- ღმერთს მრავლის ღონისძიებით ძე სთხოვე, მანწყალობა მოგივლინა. შენ მიეც ერთსა ღვთის წყრომითაღვსებულსა კაცსა. შეუპყრია, ასი არგანი უკრავს, რაბრალი ჰქონდა? ეგრე ავად არის, ღამემდინ სულს ვერმიატანსდალეონშენძედისვიდაჩვენადპატრონად.

მრავალი ეგევითარი საუბარი წართქვა, ვითა მტერთაწესია:რადროსდაიცემს,მაშინეცდებამტერობასა.

მეფე ერთობ შეაჭირვა და დიდად განარისხა, რომე

ცეცხლისა ალი მისის ჯავრის კვამლსა მიჰრიდებდა,მეტის გაშმაგებისაგან ძრწოდა. რუქა ცეცხლის გზებასუმატებდა და მრისხანემ მეფემ ვაზირი თვისი გააძო.ლეონს კაცი გაუძახა და თრევით მოიღეს. მოკვლასლამოდა.ეგრეკადრალეონ:

- ვერ მომკლავ, მეფეო, ვერა! აჰა საფიცარი შენი, ამდღისათვინგამოგართვი,ამასველოდიდავიცოდი.მეესწინმედვა.ვერმომკლავუსამართლოდ!

მოეხსენამეფესაფიციდაუთხრარისხვით:

-მოვედდავისამართლოთ!ლეონმოახსენა: არა,ჯერეთმოწყალებისა ქარითა მრისხანებისა ღველფი განაბნივედა სიტკბოსა წყლითა მისი ალი დაშრიტე, და მერმემეტყოდე!

სიტყვასამასაზედამოვიდამეფეცნობასა,დაწყნარდადადამშვიდდა.

ლეონ მყოვარ-ჟამ დადუმებითა იდგა. მერმე აუბნათავისი ბულბულის უტკბესი ენა. ყოველსა კაცსა ასეეგონა, პირსა იადონი უბუდებსო, ან მერცხალიჭიკჭიკებსო. თუ რამ იცოდა, რაღას დღისთვისდაეჭირებოდა?მოახსენა:

- მეფეო,დიდად ვმადლობ გულისა შენისა სიმდოვრესადა შენსა ეგზომსა სულგრძელობასა. რაზომ აღგაშფოთაკაცობისამარცხვენელმანდაგაუკითხავადარმამკალ!აწესე ბრძანოს მეფობამან თქვენმან: ძე შენი სამეფოდგინდა, თუცა მწყემსად? მრავალნი მწყემსნი უმჯობესარიან უგვანთა მეფეთა. მწყემსი ხამს ცხოვართათვისიჭირვოდეს, კეთილთა ბალახთა აძოოს, ამოდ ატაროს,დაკოდილიშეუხვიოსდამპარავსარიდოს.ესეთუცავერა

ყოს, სამწყსო შეუმცირდეს. ეგრევე მეფე ესეთი ხამს:გლახაკთა, მონათა, გლეხთა, მსახურთა, აზნაურთა,თავადთა,დიდებულთა, მეფეთადა ხელმწიფეთა წესი,რიგი,შრომა,ჭირი,მუშაკობა,საქმე,ვაჭრობა,სმა-ჭამადამიცემაიცოდეს.თუცაეგოდენხანსფეხზეარამდგარიყო,რამცა იცოდა მონათა, მსახურთადა მწდეთა ჭირი,თუზედგომასა რა გარჯა აქვს? თვით მეფე ზის, უნებსაღდგება,უნებსდაჯდება. მათი სამსახური ვითა სცნას,რას მიიჭირვებენ მისთვის? დღე ყოველ ზე დგანან დადაითმენენ.თუცაშიმშილითარმომყმარიყო,რამცაიცის,გლახაკთადაუღონოთაშიან,ანუსხვათავისმესაჭმელიაკლს?იგიყველასკეთილსასჭამსდასვამს,არმოიმშევს.არაკადთქმულა:მაძღარიკაციმომყმარსპურსწვრილადუფშვნეტდა და ზედ დაჰყვედრიდა: რად ღორულადსჭამო! თუცა უცხენოდ სლვა და ფეხშიშვლობა არგამოეცადა, ბაზიერთა, შიკრიკთა და ყოველთამკვირცხლთა ჭირნი რითა სცნას, რომლითა

სიბრალულითა შეიბრალებდა? იგი მერანთა ანუთოხარიკთა ცხენთა ჯდეს, გინა ეტლითა ვიდოდეს.არგნისასიმწარეარენახა,რაგამწყრალიყომონათაზედა,ებძანაასისადაორასისაარგნისაკვრა,სხვათათვისმეტიდა სხვათათვის ნაკლები, თვით მცირე სატანჯველიეგონებოდა. აწ ყოველთა გლახაკთა, უღონოთა დამდაბალთაჭირნიმისწავებიადაამისაშემდგომადნახეთთქვენცა,რაარისსასწავლოდმისსა?

ნახა მეფემან და მოისმინა სიტყვა საქმიანი და საქმესიტყვიანი. დიდად მოეწონა და შეინანა, რაცალეონისათვისავიექმნა,მოეხვიაყელსა:

-რავყო,შვილო,მიმძიმს,ავთაკაცთაენამანდაშვილისასიმწარემანაღმაშფოთა.

თქვალეონარაკი:

უსამართლოშირვან-შაჰი

შირვანსშაჰიჯდა,ერთიუსამართლო,კაცთაუწყალოდამაოხარიქვეყანათა.სადაცამოჩივარი,ანუგლახაკინახის,წამსვემოჰკლის.აოხრდაყოველისამეფომისი.

დღესაერთსანახამოჩივარივინმე.მოკლვამისიბრძანა.მანკაცმანთქვა:მემოსაკლავიკაცი არავარ, ამადრომეყოველთამფრინველთადამხეცთაენავიციო.

იამა მეფესა და აღარ მოკლა, მართალი ეგონა, ვაზირსამიაბარა, ეგრეუბრძანა: ამისგან შენ ისწავლედა შენ მემასწავლეო!

წაიყვანა ვაზირმან. იცოდა, რომე სიცოცხლისათვისმოიგონაენათაცოდნა.კაციიგიგანუტევა.

გამოხდადღენი მრავალნიდა ღამესა ერთსა სმად ჯდაშირვან-შაჰდა გაღმართორნი წოტნი იძახდენ. მოეგონაკაცი იგი მოენე მეფესა და ჰკითხა ვაზირსა: ისწავლემფრინველთენამისკაცისაგანაო?

მანმოახსენა:ვისწავლეო.

უბრძანა:იგიწოტნირასუბნობენო?

ვაზირმან მოახსენა: ერთსა ქალი ჰყავს და მეორევაჟისთვისსთხოვს.ქალისპატრონიეუბნება:თუცაჩემსქალსშვიდასნასოფლარსარმოართმევპირისსანახავად,არ მოგცემო. ვაჟის მამა ასე ეუბნება: შენს ქალს რომშვიდასი ნასოფლარი მოვართვა, ექვსი შვილი სხვამყავსო, მათ საცოლეებს რაღა ვუყო? ქალის მამამ ეგრეუთხრა:რასზარობდადაღონებულხარ?თუშირვან-შაჰსდღეგაუგრძელდა,ბევრსსხვასააოხრებსო!

ეწყინაშაისდათქვა:მეაგრეუსამართლოვარო?

ვაზირმანმოახსენა:წოტნიეგრეიტყვიანო.

მასსიტყვისუკანისშაიმოწყალეშეიქმნა.

- მათ მსგავსად, თუ ეგ თქვენი საჭურისი ცოცხალია,ბევრიამისთანადღეგარდამხდება.

ბრძანამეფემან:საჭურისისადადიაცისგულიუსუსურიადანუდაიხსოვნებო!

თქვალეონარაკი:ენითდაკოდილი

ერთიკაციდაერთიდათვიდაძმობილდენ.აწვიაკაცმან

მან დათვი იგი, ლხინი აჩვენა. დათვი დაეთხოვა,გამოესალმა, მან კაცმან აკოცა და ცოლსაც აკოცნინადათვისათვის.

მასდიაცსარადათვისსიმყრალეეცა,განერწყვადათქვა:პირმყრალსსტუმარსვერვეწყობიო!

წავიდა დათვი. და მერმე ეს კაცი ეწვია და თან ცულიწაიღო:მოისშეშასდავკოდდაწამოვიღებო!

მოვიდა დათვი და, რაც მათ ეფერებოდა, იმგვარადიალერსეს.მერმედათვმანდაუჟინა:თავზეერთიცულიდამკარდადამკოდეო!

მან კაცმანუარითქვა.დათვი არ მოეშვა.დაჰკრა ცულიდა თავი გაუტეხა. დათვი ტყეში წავიდა და კაცი შინწამოვიდა.

მეორეს თვეს შეიყარნენ. დათვს თავი გამთელებოდა.დათვმანუთხრა: ძმაო, შენის ცულითდაკოდილითავიგამიმთელდადა შენის ცოლის ენითდაკოდილი გულიარაო.

- ეჰა,მეფეო, ენითმოკვდებაკაცი,სხვით არა.უდღეოდენით მკვდარი ენამ ვეღარ აღადგინოს და აღარც ენითწყლულს ელხინოს. არაკად თქმულა: შენს იქით კაცისისარის კვრა ბუხუას ცემას დაადარეო! ჩემი ვის რასტკივა,თურაიყო?

უბრძანა მეფემან: შეცდენით ერთი საქმე იქმნა, ნუღარგახსოვსო!

თქვამეფემარაკი:მეფედაავსიტყვაკაცი

მეფევინმეიყოდაჰყვაკაციერთიავსიტყვა,რომემისისპირითკარგისიტყვაარაღმოვიდის.

მეფე ხუთის წლის სავალს ლაშქრად მივიდოდა დაავსიტყვასუთხრა:ერთიკარგისიტყვასთქვიდამუნითმოვალ,კაბასმოგცემო!

ავსიტყვამუთხრა: რომ ვეღარ მოხვიდე, ვინღა მომცემსდაკარგისიტყვაცდავკარგოო?

წავიდა მეფე. ორი წელი გამოხდა. ავსიტყვამ მეფისუნახაობავეღარგასძლოდაწავიდამათადნახვად.

რამივიდა,მეფემუწინარესნახადავაზირსუბრძანა:აჰა,ყიამყრალიმოვადანურასამბავსჰკითხავთ,ავსიტყვის.შენჩემიგოშიისამბავიჰკითხეო!

მოვიდადამეფისწინმიწასაკოცა.

ვაზირმან ჰკითხა: კაცთმაწყინარო, მეფის გოშია რასაიქმსო?

მანუთხრა:მოკვდაო.

ვაზირმანჰკითხა:რასჭირდაო?

მანუთხრა: მეფისთეთრი აქლემი მოკვდა, მისი მძორიჭამადამითმოკვდაო.

-აქლემირამმოკლაო?

მან უთხრა: მეფისდედა ამ სოფლით გარდაიცვალადაიგიავკიდეთსაფლავამდისდამანმოკლაო.

მეფეს გულთა ცეცხლი მოედვა და ჰკითხა: იგი რამმოკლაო,რადაესენაო?

მანმოახსენატირილით:პირმზედედოფალმანსაწუთროდასცალაოდამისმანაღველმანმოკლაო.

მეფემწვერგლეჯითჰკითხა:მასრადაესენაო?

მანმოახსენა:

- თქვენი ძენი და ასულნი ყვავილმან გაწყვიტნა დასიმწარესვეღარგაუძლო.

მეფემ ჰკითხა თავში ცემით: მაშ, შენობა აღარადარჩებოდარაო?

მოახსენა: მე რა იქ ვიყავ, თქვენს სასახლეში ბზესაჰყრიდენოდააწაღარავიციო.

თურე მისი სიტყვა ყველა ტყუვილი იყო და კაცთასაწყენადმოიგონის.

- აწე, ჩემოლეონ, ამ გვარის კაცის სიტყვა ვერას იქმს,თუცა ბედმან არ უყოს კაცსა. არაკად თქმულა: ბედიმომეცდანეხვთადამფალო.

თქვალეონარაკი:ხალიფადაარაბი

ბაღდადის ხალიფამ ინადირა და ცხენის ჭენებაშიდიდებულთამოსცილდა.ერთიოდენვაზირიიახლა.დიამოშივდა.

ნახაუდაბნოშიერთიშავიკარავი.მივიდეს,ნახეს.არაბიიყო. სამი თხა ჰყვანდა, სხვა არა ებადა რა. მუნგარდახდენდა საჭმელი მოინდომეს. არაბმან ერთითხადაკლა,მოხარშადამოიტანა,მოართვა.ხალიფამტვინისმეტიარასჭამარა.

არაბმანვაზირსჰკითხა:ხალიფამრადარასჭამარაო?

ვაზირმანუთხრა: ჩვეულება აქვს,თუ არტვინსა, სხვასარასაჭამსო.

აღდგა არაბი იგი, ორითხაცდაკლა,ტვინი შემზადადახალიფასმოართვა.

მოახსენა ვაზირმან: ხედავს მაღალი ტახტი თქვენიმდაბალსადაუპოვარსაამასარაბსა,რაქმნა?მდიდარმანდა უხვმან ვერ შეიძლოს ესრეთი ქმნა. თავმან შენმან,

მდიდარირასაცდახარჯავს,ათასისხვადარჩეს,ამასმისმეტი არარა ჰყვანდა და ყოველივე დახოცა და შენგიმზადაო.

ხალიფამთავისიხელთსაჭერიარგანიმისცადაუბრძანა:მოდი, შენ კარსა ვერავინ დაგიხშავს, მე მრავალსწყალობასგიზამო!

მას დღესა ხალიფა წავიდა. და მეორეს დღეს არაბმანკვერთხი აიღოდამივიდა.კარიშევლო,შევიდა,ხალიფალოცვად იდგა, ზურგი კარისაკენ ჰქონდა, არაბი ვერანახა.

იკითხაარაბმან:ხალიფარასაიქმსო:ხანმიწასდაემხობადახანზეადგებაო?

მსახურთუთხრეს:ილოცავსო.

მას არაბსთურე არც ღვთის სახელი ასმოდა, არამცთულოცვასცოდნოდა.ჰკითხა:რასილოცავსო?

უთხრეს:ღმერთსსაქონელსასთხოვსო?

არაბმან ეგრეუთხრა: ეგ სხვასა სთხოვს, მე მაგას რაღავსთხოვოო? და წავიდა: ვისაც ეგ სთხოვს, მეც მასავსთხოვ,მომცემსო.

ხალიფამმისივერცმოსვლასცნადავერცწასვლა.

მივიდა არაბითავის კარავშიდა მანცა ეგრე ქმნა იწყო,ვითა ხალიფასი ენახა. ამას იტყოდა: ვისაც ხალიფასაქონელსასთხოვსმეცმომეც,გლახაკივარო!

გამოხდა მცირე დღენი. კარავი იგი აიღო და სხვაგან

აღმართა. რა კერის ადგილი გასჭრა, დიდი ორმოგამოჩნდა, ოქროთა და ვერცხლითა სავსე. ეგრევე თავსდაჰბურა. წავიდა არაბი, ჯოხი ხელთ ჰქონდა. შევიდახალიფასთანდათაყვანისცა.

უბრძანახალიფამ:აქამდისრადარმოხვედო?

მან ყოველივე ყოფილი მოახსენა: ვისცა შენ სთხოვდი,მეც იმას ვსთხოვეო და ერთი ორმო სავსე ოქრო დავეცხლი მომცაო. აწ მწერალი მიბოძე, თქვენთვისწამოაღებინეო.

ბრძანა ხალიფამ წასვლა მწერლისადა აღწერა. შეჰხედავაზირმანდა მოახსენა: ერთს გლახაკს არაბს სამიოდენთხა ჰყვანდადა შენდაგიკლა, ბოძებაუბრძანედა არაგთხოვა. ღმერთს მაგისთვის მიუცია და მასაც შენართმევო?

-ჰემეფეო,ესარაკიამისთვისმოგახსენე,ბედიყოველსაკაცსა აქვს,თუცაპატრონი არარისხავს;თუცამოგეკალ,ჩემისვე-ბედიცუდადიყო.

უბრძანამეფემან:

- ნაღველი შემომეჭიდადა მან მიყო. ნეტამც უნაღვლოვიყო,ღმერთსვევედრები.

თქვალეონარაკი:უნაღვლოთამძებნელი

მეფევინმეიყოდიდებული,მოლხინე,უხვიდაყოველთაურჩთამისთაშემაძრწუნებელი.დაჰყვავაზირიბრძენიდასაუბარ-კეთილიჰკითხავაზირსა:

- ურვანი შემაჭირვებენ დიდნი. მინებს ესრეთი კაცი,რითაცღონისძიებითიყოს,მარგოს.

მანვაზირმანმოახსენა:

-უნაღვლოდაუზრუნველიკაციარაარსპირსაყოვლისაქვეყანისასაო.შენმეფეხარ,ყოველნისალხინონიხელთაშენთაარიან,რაცაგინდესუკუიყარეო!

ეწყინა მეფესა ესე საუბარი, უბრძანა: ვით არ არისშეუჭირვებელიკაციო?

მანმოახსენა:არა,მეფობამანშენმანო.

მეფემან აღარ ისმინა. დაუტევა მეფობა, შეიმოსა სხვა,შეჯდაცხენსაერთსა,მცირედიოქროწარიღოდაწავიდა:არც მონა და არც შიკრიკი, არც დიდებული, არავინ

წაიყვანა.

მოვლო პირი ყოვლისა ქვეყანისა. მივიდა წალკოტსაერთსა, დიდად შვენიერსა. მრავალი კარგი ინახებოდა,ზღუდეთეთრისმარმარილოსიედგა.შევიდა,ნახაკორდიზურმუხტისა მსგავსი, ზედან ყვავილნი სურნელნი,ბულბულთა ყეფა, იადონთა სტვენა, შაშვთა მღერა,მერცხალთაჭიკჭიკი.ყურთაუამესიარაისმოდარა,არცათვალთაგან სახილველი ინახებოდა. შუა თალარიშემკობილიიდგა.წყალნიდაწყარონიამონიდიოდეს.

ათნი კაცნი სხდეს, ზოგნი ჭაბუკნი, ზოგნი მხცოვანნი.წინა ტაბლა შემკობილი. დიდად იხარებდენ. ყვავილთაფშვანი, ხილთა ფხვრანი, მფრინველთა ხმანი, ღვინოთასმანი შეიწყობოდეს. მათში შეჭირვებისა ნიშანი არაიპოებოდა.

რა მივიდა მეფე, მოეგებნეს, დასვეს. სამი დღე ესეთილხინიაჩვენეს,უკეთესიარეგებოდა.

უთხრამათმეფემან:უნაღვლოთაკაცთავეძებდიდააჰათქვენგპოვეო.

მათ მოახსენეს: ჩვენ უნაღვლონი არა ვართ, ყოველთამწუხარეთაუსაწყლესი გიპოვნივართო, ამადღონე ამისმეტიარაგვაქვსო.ცუდადდაგიშვრიამაგსაქმეზედთავიშენიო.

უამბესმათკაცთამათიშეჭირვებისამბავი.

თქვაერთმან:მეფეარაბეთისა

მე მეფე ვიყავ არაბეთისა,დიდისადიდებისა პატრონი.

გავილაშქრედა მზარეულთუხუცესმან მითხრა: ცხრაასიაქლემიმყავს,სამზარეულოსვერკმაეყოფისსაზიდრად,სხვაცგვიბოძეო.სხვასგარდაესდიდებამჭირდა.

მეორესდღეს შევიბენით. მტერმა მძლო, ამიკლო, სპანიჩემნი ამოსწყვიტნადამეშემიპყრეს,მეფედვერმიცნესდა საჯინიბოში დამაბეს. მოვიდა მეჯინიბე, მცირესქვაბში ხორცი მოხარშადა კარი გავლო. შემოიჭრა ერთიძაღლი, ქვაბში ჭამა დაიწყო და მე შევსძახე გაგდებად.ქვაბისალამბიყელსგარდაეცვა.ძაღლმანქვაბიაიტაცადაწაიღო. მე დიდად გამეცინა. შემოვიდა მეჯინიბე დამკითხა მიზეზი სიცილისა. მე ეგრევ ვუთხარი: გუშინცხრაასმან აქლემმან ვერა ზიდა ჩემი სამზარეულო დადღესერთსძაღლსაესუბუქადამისთვისვიცინი-მეთქი.

რაჩემიმეფობასცნეს,გამიშვეს,შინსირცხვილითვეღარმიველ, აქ ეს ბაღი ვპოვე. აწ თუ უნაღვლო ვიყო, შენ

გასინჯე!

თქვამეორემან:ქობულეთისმეფისძე

მე ქობულეთის მეფის ძე ვიყავ, ყოველის კეთილისმქონებელი.

მტერი მყვაუძლიერესი ჩემსა. ჭაბუკად მე ვჯობდიდადიდებითაიგი.

ცოლი მყვა ერთი. მისთანა მთიები ცას ვერ გაანათებდა;ყორნისფრთემისისწარბისაგანგრემაქმნილიყო.მისისღაწვის მეშურნეობითა მაისის ვარდი აღარ იშლებოდა.მისის პირის ფერის ბაძითა, ვეცხლსა ახალი ჩალხიმოევლო. მისის ტანადობის უსულობასა კვიპაროზიგაეკვირვებინა.მყვადამიხაროდა.

მე ნადირობას ვიყავ. მოსულიყო იგი მტერი ჩემი, ძემეფისა,წაეყვანა. ჩემმან ჭაბუკობამ ვეღარა მიშველარა.აწდავკარგე სამეფო ჩემი, სირცხვილისაგან აღარა ვნახედააქმოველ.აწთუუნაღვლოვიყო,შენგასინჯე!

თქვამესამემან:რომაელიკაცი

მევიყავკაცირომაელი,დიდებულიფრიად,მამულისადაქალაქებისა პატრონი. არასდღეს არა მენაღვლებოდა რანადირობისადა ნადიმობისა, სმისადა ჭამისა, შემოსისადაგაცემისაკიდე.

ოდესქორწილსვაპირობდი,შეველაბანოსა.განწმენდასაჩემსა თანა, შემიცთა ხელი, საპარსვლითა ასონიწარვიკვეთენ.სირცხვილისაგანშინაღარმივიქეც,მოველ

აქა.აწთუუნაღვლოვიყო,შენგასინჯე!

თქვამეოთხემან:გრანდუკასშვილი

მეთუდამიჯერებ,შინშეიქეც,შენისაქმეიურვე,თვარეჩვენუარესნიჭირნიგვჭირან,რომეკაცთაგან არითქმისდავერცჩვენიენაიტყვისო.

აფიცამეფემანდამასცაათქმევინა.

და თქვა: მე შვილი ვიყავ დიდებულისა გრანდუკისა.ესრეთ ვუყვარდი მამასა ჩემსა, სულსა თვისსა ჭირსაჩემსა ანაცვალებდა. და მომგვარა ცოლი, ქალიდიდებულისა კაცისა, შვენიერი, რომელსა გაბადრულიმთვარევერესწორებოდა.დიდადმიყვარდა.

დღესაერთსამათდაუცნაურადშეველ.ვნახე,მონაჩემი,მასთან მჯდომი, ემღეროდა. რა მნახეს, ივლტოდენჩემგან.ვუხმემონასამას,ქალიიგიხელთამივეცდაქალსეგრევუთხარ: არაღირსიყავდიდებასადანუმცაგაქვს-მეთქი.მესირცხვილეულმანმამავითღავნახე.მოველაქადააწთუუნაღვლოვიყო.შენგასინჯე!

თქვამეხუთემან:კეისრისსპასპეტი

მესპასპეტიკეისრისავიყავ.ლაშქარსგამგზავნამეფემან.შევიბენით. ჩემს ჯარს დამარცხებოდა. მე მარტოგამოვიქეც. მოველ. მეფემან განრისხებულმანსასიკვდილოდმიმცა.წავუველკაცთამათ.რბენაშიცხენიდამივარდა. უცხენო მაშვრალი შინ მიველ. ცოლიდუხჭირი,ყბედიდა ავენამყვა.მანბევრიმაგინა, აღარცმუნდავდეგ, აქ მოველ,და აწთუუნაღვლო ვიყო, შენ

გასინჯე!

თქვამეექვსემან:ქვისმთლელი

მე ქვის მთლელი ვიყავ და ყოველთა დღეთა თითოსასპანურს მომცემდენ ხელფასად. მით სასმელ-საჭმელსვიყიდდიდამისქალაქისგლახაკთვაწვევდი,მეცავჭამიდა მათცა ვაჭამი და ნამუსრევი ძაღლთა ვაჭამი.ხვალისადარაშევინახირა.ეგრევედღეყოველვიყავი.

მოვიდა ერთი ღვთის კაცი, მეწვია, ჩემი ცხოვრება დამუშაკობა ნახა, ევედრა ღმერთსა: ერთი შენი მონა რადგლახაკადგყავსო,ესეცგანამდიდრეო!

ანგელოზმანრქვამასკაცსა:

-ჩვენმაგკაცისბუნებავიცით.სიმდიდრეთუცამივეცით,ვერთავსიდებს.

იგი ღვთისა კაცი თავდები თურე შეიქმნა. მე არცერთივიცოდი ჩემისა სიმდიდრისათვის დაკეთილმოქმედებისათვის.

დღესა ერთსა კლდესა ვკვეთდი. ხვრელი გამოჩნდა.გამოვკვეთე. ვნახე განძი აუარებელი, ოქრო ფრიადი.იდუმალ გავზიდე. სხვას ქვეყანას წაველ. ესრეთდიდიკაცი შევიქმენ, რომე მის თემის მეფის თავი-ვაზირობამომცეს. ასი კაციოქროს არგანოსანი კარსაზედა მიდგა.აღარც გლახაკი მომაგონდა და აღარც ღმერთი. ესრეთსიხარბესგავყევ.უთხრაანგელოზმანთავსმდებსაჩემსა.გამოგზავნა ჩემთან. მოვიდა კართა ზედა ჩემთა. ენებახილვა ჩემიდა შეგონება. ვინ მოუშვებდა მას ჩემთანა?დიდად გვემეს და განაძეს. რქვა ანგელოზმან

თავსმდებსაჩემსა:

-რასიტყვიშენისთავსმდებობისასა?

უთხრა მან: რა ვყო, ჩემი ბრალია და, რაც გენებოს,მიყავითო!

ანგელოზმან ეგრე უთხრა: თუცა შენ არ გეწყინება,თავისავწერაქვსვაძებნინებთო;კაციიგიუარესსაიქმსო.თურე ყოველი კაცი სიმდიდრეს და პატივს ვერშეიფერებს,ისევსიგლახაკეუჯობსო.

აღარც იმასდავსჯერდი. ვინებე მეფის მოკვლადა ჩემიგამეფება. შეიტყო მეფემან. სხვა ყოველი კაცი ჩემიდახოცა. მე გარდმოვეხვეწე. ჩემი წერაქვის დაჯერებასვეცადე. შიშით ვეღარც მუნ დავდეგ, აქ მოველ. აწ თუუნაღვლოვიყო,შენგასინჯე!

თქვამეშვიდემან:დიდვაჭარისპარსი

მევიყავდიდვაჭარისპარსი.ესეთიცოლიმყვა,ცისკარსამისი სიბრწყინვალე არა ჰქონდა: თმანი საგდებელსუგვანდა,ტანილერწამსა. ესრეთსა სახლსა შინა მიჯდა,მისსასაკადრისსა.

მისი ქება თურე ესმა ედესის მეფის ძესა. მოეკაზმადიდვაჭრად,მოვიდაჩემთანა,მეტყოდა:

-შენიძმაფიცივიყო,სავაჭროსაჩემსასარგებელიმიჩვენე,კარგადგამიყიდედაეგრემადლიერიგამიტევე.

მემართალიმეგონა.დიდითაპატივითავინახევდი.ახლოსახლში დავაყენე. მოძებნა ბებერი გრძნეული, დაუწყო

გზავნასახლსაჩემსა.დიაცისგულილბილია,მოამდოვრა.მეფობაირჩია,ვაჭრისაპირიაიღო.

მისისსადგომიდამ ჩემისსადგომისძირიგამოუხვრიტა.გამოართვა საყური, მომიტანა. მე მითხრა: ახლა ვიყიდედავითღირსო?

მემაშინვევიცანდაჯერედ არვიჩემე.ვუთხარ:კარგადგიყიდია-მეთქი.

შინწაველსაყურისსანახავად.ვირემდისგზასმოვლიდი,მანსაყურიხვრელითავემისცა.მიველ,საყურივსთხოვე.მომიტანა და გამიკვირდა. ვუთხარ ქალსა მას საყურისნახვა.მასთურეგულშიეშმაკისბადეედვა,ეგრემითხრა:სამკაულისამკაულსემსგავსებისდაკაციკაცსაო.

მეორეს დღეს ყელსაბამი მომიტანა, იგიცა ვცან, ეგრევე

მოველდაშინავნახე.დიაცმანიგივესიტყვამითხრა,დამემეგონასხვისსყიდვადამსგავსება.სხვასადასხვასაეგრევეჩემსამიჩვენებდადავერავსცან.

დღესა ერთსა მითხრა: ქალი ვიყიდე და მინდა ცოლადვიყოლიო.მოდი,ნახე,თუცამოგეწონება,შევირთავო.

მიველ, ვნახე, თავზარი დამეცა. გულსა ვთქვი: სხვისამსგავსებამიჩვენა-მეთქი.თუვთქვა,არამცესეცგვანდესდაშინდამხვდეს,შემრცხვება-მეთქი.

მოვუწონედაშინწაველ.სანამდისმივიდოდი,იგიქალიხვრელსა გამოძვრა. თურე ხვრელისა პირსა საგებელიეწყო, რა ვიცოდი გზისა მისისა? შეველ, შინ დამხვდა.გამიკვირდადავუთხარმსგავსებამისი.მიწყინადაეგრემითხრა:ჩემიმსგავსიცისკარიარარის,შენბოზსდიაცზეთვალიგაგირყვნიადამემადარებო.

გამოველ და დამეთხოვა კაცი იგი და მითხრა: მაყარიშენვეიყავდაწამომყევო!

ავეკაზმე. შინ, სახლსა ჩემსა, სახარჯო დავუგდე. ქალიგამოიყვანა. მაყრად გამიტანა. წავედით. სანამდის არმოვბრუნღი, შინ არ მოველ, ვერა ვსცან. მოველ: რაღამეშველებოდა. იქ რაღას პირით დავმდგარიყავ? მოველაქა.აწთუუნაღვლოვიყო,შენგასინჯე!

თქვამერვემან:ვლახეთისმეფისძე

მევიყავძემეფისავლახეთისა.ვითამეფეთაწესია,ეგრემზრდიდენ.

ითხოვა მამამან ჩემმან ჩემთვის ცოლად ქალი

დიდებულისაკაცისადათხოვნასავეთანამოკვდა.

მეორეითხოვადა,რანიშანიდასდვეს,იგიცამოკვდა.

მესამე ითხოვა ასული მეფეთა. რა მაწვიეს წვეულებასაჩემსა,იგიცამოკვდა.

მეოთხე ითხოვა და მეფისა, მოიყვანა. შვენებითკრონოსსაჰგვანდადაღაწვნიმისნიგათლილსაიაგუნდსსჯობდა, თვალნი შავარდენს უგვანდეს. ქორწილიმიყვეს,იგიცამოკვდა.

მეხუთე უმჯობესი მისი მომგვარა. დაორსულდა, ყრმაჰშვა.იგიდაყრმაორნივედაიხოცნენ.მამამანჩემმანეგრემითხრა:

- შვილო. რა ვყო, სამეფოდ მინდოდი, მაგრამ ბედი

უკუღმადაგგრეხიადადაცარვავისძალუცს,სვესაშენსავინგანმარტებს?წარვედჩემგან!

წამოველ და მოველ აქა. აწ თუ უნაღვლო ვიყო, შენგასინჯე!

თქვამეცხრემან:ბუღდანელიდიდებული

მე ვიყავ დიდებული ბუღდანით. ცხრა ძე მყვანდა დადიდებისა ჩემისარიცხვი არ ეგებოდა. ერთიციხემედგაშეუვალი.ღვთისგარდაარასკაცსარვეპუებოდი.ვისგანმეგონებოდა შეძვრა ჩემი? რვანი ჩემნი ძენი მორჩილნიიყვნეს,ერთიდიაურჩიდაავიიყო.

შემომიდგა სნეულება. ცოლი, ასული და რვანი ძენიმორჩილნი დამიხოცნა და იგი ურჩი და წყეული ძე

დამრჩა.შვილიიყო,არმოიკვლოდაჩემგან.სალაროჩემიმისცასხვათა,მოიმხროდაგამომაძო.მუნვეღარდავდეგ.მოველაქა.აწთუუნაღვლოვიყო,შენგასინჯე!

თქვამეათემანავპირად:

- თუ მეფე ხარ, რასათვის დაგიტევებია მეფობა დაცუდად რბი?თუცა სირცხვილი იცი, რად არ იმყოფინებესოდენსა აუგსა და აუგიანსა სიტყვასა? რა სამეფოსასმენელნი არიან?! წარვედ, მე არას გეტყვი ამბავსაჩემსა, ვირემ ცოცხალ ვარ და ვერცა ვინ მათქმევინოს.გიჯობს,სამეფოშენიგანაგო!

ერთმან უთხრა: მეფობას იჩემებ და რად დაგიტევებიასამეფოო?

მეფემუთხრა:უნაღვლოსკაცსვეძებო.

მეორემანუთხრა:

-თუცამეფეხარ,რადესრეთუმეცარხარ,უნაღვლოკაციდედისაგანარიშობების!

მეფემუბრძანა:

-ვაზირმანჩემმანბევრიმითხრადაარვუსმინე.

მესამემანუთხრა:

-თუცა ყმანი ჭკუათ მყოფნი გვყვანან, იგინი ამეფედაშენმათდაემონე!

მეოთხემანუთხრა:

- მით გივლია კეთილსა და სამეფოსა საქმესა ზედა,ვაზირთაარაუსმენდი!

მეხუთემანუთხრა:

- რადგან ეგრე უბადოს საქმესა მავალ იყავ, მამამანშენმანრადშიკრიკადარდაგადგინა?

მეექვსემანუთხრა:

- გლახაკი თუცა იყო, სლვასა და ცუდსა ტარებასაიკადრებ.

მეშვიდემანთქვა:

-თუცამეფეიყო,კაციმცაგაეგზავნაპოვნადდათვითმცადამყარებითყოფილიყო.

მერვემანთქვა:

-რასაბრალებთ,ანურასშეაწუხებთ?უსაქმოდყოფილადაწამოსულა.არაკადთქმულა:ცუდადჯდომასცუდადშრომაუმჯობეაო.

მეცხრემანთქვა:

- ამისთანამასპინძელიმცთქვენდაგიხვდებათ,როგორცთქვენამასდახვდით!მეფეგეწვიათდათქვენგაკიცხეთ.

მეათემანთქვა:თრევასაცვემართლებოდითდაკიცხვასააჯერებთო?

წამოვიდა მეფე მუნით და მოვიდა სამეფოსა თვისსა.ვაზირსათვისსადიდი პატივი მიჰმადლადა ყოველივე

ყოფილიუთხრა.

მოახსენალეონმეფესა:

- მეფეო, უნაღვლო ხომ არავინ არის! შენ რამდენჯერნაღველი მოგერიოს, კაცი არ გაიკითხო, ვით იქმნების,ანუმერმერასიტყვის.

მეფეთაგან სამნი უყვარან ღმერთსა: სიმშვიდე,სიმდაბლედასულგრძელობა.

მეფეთაგან სამს დაიმადლებს უფალი: სამართალსაუქრთამოსა, მოწყალებასა და დიდსა სიყვარულსაყოველთასა.

მეფეთაგან სამს ინატრიან ქვეყანანი: ზავთსამართებულსა, სიმართლესა უზაკველსა და სიუხვესა

მოუკლებელსა.

მეფეთაგან სამს იქენებენ დიდებულნი: სიტკბოსაწესიერსა,ნადიმსა ამოსადაჭირში -ჭირსადალხინში -ლხინსა.

მეფეთაგან სამს ნდომობენ მხედარნი: ცხენსა მალსა,საჭურველსამაგარსადადანახვასანამსახურისასა.

მეფეთაგანსამსიღვწიანგლახაკნი:კარსაღიასა,თხოვისაბოძებასადასიხარულითწარვლენასა.

მეფეთაგან სამს ითხოვენ მონანი: სავსესა ტაბლასა,ჯამაგირთა მოუკლებლობასა და მალეშეუბეზღებლობასა.

მეფეთაგანსამსინდომებენვაზირნი:ყურისმიპყრობასა,

სიტყვისგაგონებასადარჩევისდაჯერებასა.

მეფეთაგან სამს ინებებენ მოჩივარნი: საჩივრის სმენასა,აუჩქარებლობასადადაუფერებლობასა.

მეფეთაგანსამსინატრებენვაჭარნი:თვალთადალალთაცნობასა,ღირებულისმიცემასადაუფასურადვაჭრობასა.

მეფეთაგანსამს ევედრებიანმოგზაურნი:მეკობრეთაგანმორჩენასა, ზვერის წესად აღებასა, ფუნდუკთაუშუღართადგომასა.

მეფეთაგან სამს იხვეწებიან შესმენილნი: მობეზღრისაწაყენებასა, ურისხველად ბრძანებასა და მართლებასათავისასა.

მეფეთაგან სამს ითხოვენ პატიმარნი: შეცოდებისა

შენდობასა, რისხვის წყალობად შეცვლასა და ხილვასაპირისამისისასა.

ესეარსწესიმეფეთა,ესეარსსაბოძვარითემთა,ესეარსგოდოლი სპათა, ესე არს ზღუდე ქალაქთა! რომელმანჰყოს, იგი და ქვეყანა მისი დაემყაროს. რქვა რუქამსაჭურისმანლეონს:

-თუცა ეგოდენი კეთილი იცოდიდა სამეფონი ქცევანი,გვემასადაშიმშილსაეგუმჯობეარიყო,ჯუმბერისათვისგესწავებინა?

თქვალეონარაკი:ქოსადაყადი

ერთი ქოსა იყო ერთსა სოფელსა შინადიაღ გლახაკიდაერთი უსხი ჰყვა მსუქანი. უთხრა ცოლსა: უსხსა ამას

გავყიდი, ეგების შენთვის და ჩემთვის სამოსელივიყიდოო.

წაიყვანაუსხიქალაქად.სხვაქოსაშემოეყარა,ევაჭრადასამი მარჩილი აძლივა. ამან ოთხად დაუფასა. ვერშერიგდენ.

წავიდაიგიმოქალაქექოსა,ბაზრებიდაირბინა,ყოველსაყასაბს უთხრა: ერთს ქოსას უსხი ჭამებული მოჰყავსგასასყიდად და ყველამ უთხარით: თხა არის და თხისფასადვიყიდითო.

მივიდა,ყადიცგაანდოდატყავიყადსუქადა.

რაესზროხისპატრონიქოსამომავალინახეს,ყოველმანყასაბმანნახევარიმარჩილიაძლივეს:ეგთხამომყიდეო!

იწყინა ქოსამ და უთხრა: აქლემის ოდენს უსხსა თხისფასადვაჭრობთო?

მათთქვეს:თხაარისო.

შეცილებაზე წავიდენ ყადთან კითხვად. ყადმაც თხობაბრძანა. მასცა საქალამნე რგებოდა და ქოსას ვინღა რასაუბნებდა?

ნახევარი მარჩილი მისცეს და ქოსას უსხი წაართვეს,დაკლეს. გულმტკივნეულმან ქოსამ თქვა: არაკადთქმულა: თხის პატრონს აღარც თხის კუდიო? მაგისიკუდიაგრემცმომეცითო!

კუდიგამოართვადაწავიდა.

გამოხდა ცოტა ხანი, ყადს ცოლი მოუკვდა. ესმა ქოსას.

გამოართვა ცოლსლეჩაქიდატანთ საცვამი,დედობრივმოეკაზმა და ზროხის კუდი შიგნით შემოირტყა დამოვიდაყადისკარზე.

გამოვიდა ყადი, დიაცი ნახა, მოჩივარი ეგონა, მან ეგრემოახსენა: მე მოჩივარი არა ვარ, ქვრივი და უპატრონოდავრჩი,დავინცშემინახავს,ვემსახურებიო.

ყადს დიდად იამა, დედაკაცი აღარ ჰყვანდა. შეიყვანა,მონათუთხრა:ამაღამწადით,თავთავისადმოისვენეთო!

მასთანდაწოლაენება.

დიაცმან რა თავი დაიხელთა, ყადს აგრე უთხრა: თუცასრულად არ გაშიშვლდები, ჩემთან ვერდაგაწვენ, ეგრეჩვეულვარო.

მოტყუვდაყადი,გაშიშვლდა.მანზროხისკუდიმოიხსნა,უთხრაყადს:ესრისკუდიარისო?

ყადმანუთხრა:ზროხისაარისო.

ქოსამუთხრა:მაშ,თხადრადგამასყიდვინეო?

დასცა ქვე ყადი, ეგოდენი სცა კუდითა, მკვდარსადაამსგავსა. მსახურნი შორს იყვნენ და მეშველიდაუძვირდა.

ქოსამკარიგამოიარადაწავიდა.

მსახურთ იდროეს, გათენდა და მოვიდნენ. ყადი არგამოვიდა. შევიდენ, ნახეს, ყადი გასივებული იდვა,დიაცი აღარ ახლდა. ყადი ძლივ სულობას მოაბრუნეს,ყოველიყოფილიშეიტყეს.

რა მოკეთდა, აბანოში შესვლა მოინება და ზეთებითსამკურნალოდნაცემთადაზელა.

შეიტყოქოსამ,მეაბანოვესთანმივიდადაუთხრა:დიაღ,ხელმარჯვედალაქივარდააქმიმსახურეო.

იამა მეაბანოვესდა ეგრეუთხრა:თურე ბედნიერი ხარ,დღესყადიცაქმობრძანდებაო.

არდაგსშიგნითზროხისკუდიშემოირტყა,მუნდადგა.

ყადიმივიდა,დიაკარგადსამსახურიდაუწყო.იამაყადსადა დაზელა უბრძანა. დალაქმან ქოსამ მსახურთ ეგრეუთხრა:რაზელასდავუწყებ,ტანმტკივანია,კვნესასდაზახილსიწყებსდანურავინშემოხვალთ.თუუნებსრამე,მეგამოვალდაგეტყვიო.

მონანიგაიტყუა,წაკეტაკარიდაქოსამკუდიგამოიძრო,ყადსჰკითხა:რისაარისო?

ეხვეწებოდა ყადი და ეფიცებოდა მრავლის მიცემასა,მაგრამქოსაარმოეშვა:ამდენისცა,სიკვდილზემიაყენა.

გამოვიდა,მონათუთხრა:სძინავს,ნუშეხვალთ,ძილიარგაუკრთოთ!მეკიდევწამლისმოსატანადმივალო.

ჩაიცვატანსადაწავიდაქოსა.

რა მონანი შევიდნენ, ნახეს ყადი ავად დანაყილი დაგასივებულიდაზელის ნაცვლად. აიღეს, ხირაულით შინწაიღესდამუნდააწვინეს.რასულობასმოვიდათქვა:მეამ ქოსას აქ ვეღარ დავუდგები, ფათერაკს კიდევგამაბამსო,აქლემებიიქირავეთ,ქაბასწავალო.

რა აქლემების თხოვნა დაიწყეს, ქოსამ მეაქლემეს ფასიმისცა სამის დღისა და აქლემები ყადის კარს ჩაატარა.იკითხეს აქლემებიდა მანუთხრა: ვინც იმიზდებს, კაცსვეძებო.

იამათ, ყადს მოახსენეს, იმიზდეს. ყადი კუბოში ჩასვეს,აქლემს აჰკიდეს. ყადი ჩაჯდა და წავიდა. რაც ქონებაჰქონდა,იგიცყველათანწაიღო.

მეაქლემექოსაგზა-გზაკარგსზღაპარსეტყოდადაყადსიამებოდა.მონათუბრძანაყადმან:წინწადით,სოფლადსადგომი, ქერი, ბზე და ნუზლი მოამზადეთ და მე დამეაქლემენელიადწამოვალთო!

რაიგინიგაშორდენ,ქოსაზღაპრადმასმოჰყვა,რაცმასდაყადს გარდახდომოდათ. ყადმან უთხრა: ეგ ბევრჯერ

მასმია,სხვამიამბეო

ქოსამთქვა:მეესმწვავსგულსა,ამასვიტყვიო,სხვარასჰქვიანო.

ჩამოაგდო აქლემიდან, ამდენისცაზროხისკუდით,რომსულიამოხადა.

გამობრუნდა, აქლემები პატრონს მოუსხა და ქონებათავისთვისწაიღო.

ცოლმანჰკითხა:ვინმოგცაო?

დაქოსამუთხრა:ჩემიუსხისფასიაო.

ცოლმანუთხრა:ვეჭობ,შენისუსხისფასიკიაგიღიაათასწილადო.

- ვიცი, მეფეო, ეგ შენირუქა იმის მსგავსს მიპირებსდაბარემაწვემომარჩინედაგარდამხვეწეო.

ბრძანამეფემანარაკი:ძალაერთობისა

მეფე ვინმე იყო დიდებული. ოცდაათი ვაჟი ჰყვა. რამოიწია დრო სიკვდილისა მისისა, მოუწოდა ძეთათვისთა,მოაღებინაოცდაათიისარი,შეკრამაგრაერთადდამოზიდა,რათაგატეხოსდავერგატეხა.მერმეთითო-თითო მოზიდა და ყოველივე დალეწა. უთხრა შვილთათვისთა:

-თუცა ერთად ხართდა ერთსა პირსაზედა სდგეხართ,მტერი ეგრე ვერ გაგტეხსთ, ვითა მე წეღან შეკრულიისარი ვერ გავტეხე; თუ გაიყრებით, ესრეთ თითო-

თითოდდაგლეწოსთ მტერმან.თავიცა მოსთხაროთდამოყვარეცა.

-აწე,თქვენისაქმემასჰგავს.თქვენისიტყვათუცაერთიიყოს,დაემყაროსმეფობაჩემი.დარადგანმტერნიხართ,ჩემსსაქმესწაუხდენელსარგაუშვებთ.

ვაზირთწესია,რამდენიციყვნენ,პირიერთიჰქონდესთ.ერთის ჭკუადა რჩევაუამხანაგოდ სწორედ არ წავა, არიქმნების, რაგინდ ბრძენი იყოს, ერთიც არის საქმე არდაიცდინოსდაერთისსაქმისდაცდენითაბევრიწახდება.ამისთვისორისადასამისკაცისრჩევასჯობს.

ვაზირნიერთმანერთისმოყვარულნიხამს.

ვაზირობა სიქიშპითა და კაცის მტერობით არ კარგაიქმნება.

თუ ვაზირი ბატონის ერთგულია, მტერი უნდადაიმოყვროს, თავისი აუგიც აპატიოს, გული გაიერთონდადაემტკიცოსმეფობაპატრონისამათისა.

ვაზირი ხვაშიადის შემნახავი ხამს.თუცა ერთმანერთშიშუღლი მოხდა, ხვაშიადი გამჟღავნდების და მათგანერთმანერთისმტერობითგაიცემა,სიტყვასდაბრალობასდაუწყებენ:მანთქვა,არამასუთქვამსო.

ვაზირი, პატრონისა და ქვეყნის სამჯობინაროს მდომიუნდაიყოს.რამეფეერთსწყალობასუზამს,მეორემისიქიშპიგაორგულდების.

ვაზირი ღვთის მავედრებელი და ჭკუის და სიბრძნისმჩხრეკელი ხამსდა, რა კაცმათავისი მტერიდაინახოს,გულიაუდუღდესდაჭკუადამცნებადაეფანტოს.

ვაზირთ სიტყვა უნდა შეამოწმონ და, რომელიამჯობინონ, იგი დაასკვნან. მტერნი ხომ არას ღონითსიტყვას არ შეამოწმებენ და, თუ შეამოწმებენ, კიდეცდამოყვრდებიან!

ვაზირთა მეფისადა ქვეყანისადაყენებაც შეუძლიათდაწახდენაცა.

ლეონმოახსენა:

- მართალს მიბრძანებს მეფობა თქვენი, მაგრამ მე მაგყვერულმანდამანანაშენიხლება.

თქვალეონარაკი:ნალბანდიმგელი

ერთი მგელი მოუხდა ვირსა, შეჭმას ლამოდა. ვირმაუთხრა: ვიცი, შემჭამ, ეს ანდერძი ამისრულე: ქაჩაჩშილურსმნისნატეხიდამრჩადაიგიამოიღეო!

მგელმან პირი მიჰყო,უნდა ამოეღო. ვირმა წიხლი ჰკრა,კბილებიჩაამტვრიამგელსა.ვირივეღარშეჭამა.

მგელმანთქვა:მამაჩემიხარაზიიყო,მენალბანდობასრამრჯიდაო?

თქვარუქამარაკი:ქურდისმემკვიდრე

თავრიზის ქვეყანას იყო ერთი ქურდი. რომ სხვა ვეღარადაეხელებინა რა, მკვდარს მოსთხრიდის, სუდარსგაჰხდიდის,შეღებავდისდაგაყიდდის.

შეწუხდა თემი იგი კაცისა მისგან. ნატრობდისსიკვდილსამისსა.

მოკვდა კაცი იგიდადარჩა შვილი, ერთი ვაჟი. ესრეთიქურდობა დაიწყო, რომ არა ეგებოდა: მკვდარიმოსთხარის, სუდარი გახადის და მკვდარი ანძაზეჩამოაცვის.

მის ქვეყნისა კაცთა მამასა მისსა ლოცვა დაუწყეს: იგისუდარსგაჰხდიდის,გაყიდის,მკვდარს ანძაზემაინც არააგებდაო!

-თავმანმეფისამანშენისამან,მასკაცსავითშენმამაშენსდაგვალოცვინებდაკიდეცასჯობხარსიავითა.

თქვალეონარაკი:მაოხრებელიმკვდარი

კლარჯეთის თემსა, სოფელსა ერთსა იყო ერთი გზირი,ანჩხლიდამტერისოფლისამის.შეაწუხაიგისოფელიდასრულიად ააოხრა.მოიგონისმიზეზი,უთხრისთათართადამრავალივეცხლიწაართმევინის.

მოვიდადღეგზირისსიკვდილისა.მოიხმოსოფლისკაცნიდაეგრეუთხრა:

-მეთქვენთვისბევრიშემიცოდებია,დარათგანცოცხალსვერამაწყინეთრა,გაფიცებთღმერთსა,რამოვკვდე,თოკიყელსმომაბით,გამათრიეთდახეზედჩამომკიდეთ!

რა მოკვდა, სცთნენ კაცნი იგი და, რაც უთხრა, ყველაჰყვეს.

ნახა ვინმეთათარმანგზირი ხეზედ კიდებული,წავიდა,

ყადსუთხრა:ჩვენიგზირიდაურჩვიათო.

გამოუსივეს კაცი სოფელსა მას. ათასი მარჩილიწაართვეს. დაუწყეს გინება გზირსა: ცოცხალმანმოგვთხარადამკვდარმანაგვაოხრაო!

-მასავითშენცოცხალიცწახდენასმიპირობდამკვდარიუარესსმიზამ.ვიცი,ვერგარდაგირჩებიო.

რუქამუთხრა:

-ლეონ, მე შენს სიკვდილს და გაგდებას არა ვდევ. მემეფისა ჩემისა უმჯობესისა პოვნა მინდა და შენ თუამასთანიყოფვი,დიდიდასაკლისია.

თქვარუქამარაკი:სადაფიდაკირჩხიბი

ზღვასა შინა რა სადაფი ვალს, პირაშკმული არის. ოდესკირჩხიბს ნახავს, პირს შეიკრავს. კირჩხიბი რა ახლოსმივა, პირთან ფერხს მიადგამს. რა პირს ცოტასაც არისგააღებს, ფერხს შეუყოფს, ნელ-ნელა შევა შიგ, რაცსიცოცხლეძევს,შესჭამს.

- შენც ისე გნებავს, ჯერეთ სადაფის პირი ღია ვერგიპოვნია,მითეგრესიტყვარბილობ.

თქვალეონარაკი:მეხილედამწყემსი

ბაღდადის ქალაქსა წესი იყო, რა მეხილესთან კაციმივიდის და ორი ფული მისცის, რაც ენების, ეგოდენიხურმა შეჭამის. ერთი გარეთმყოფი მწყემსი მივიდა,განწესებული მისცა, დაჯდა და ნახევარ მარჩილისა

ხურმა შესჭამა. მეხილემ უთხრა: ძმაო, ბევრს ნუ სჭამ,გულსდაგწვავსო.

მწყემსმანუთხრა:შენნუიურვი,ვისცაგულიდაეწვის,მევიციო!

- აწ ჩემი აქ ყოფნა ვისიც ან ზიანია, ან სარგებელი, ანსაწყენიდაანსასიამოვნო,მეკარგადვიციო.

უბრძანამეფემანლეონს:

- ვიცი სიტყვაგრძელი და ლაპარაკტკბილი ხართ დაშეექცევით სიამესა. ესოდენი ხანია, ძე ჩემი, არ ვიცი,ვითარისსწავლისპატრონია,მაჩვენეო!

მოახსენალეონ:

- მეფეო, კაცი უბოძე, მოიყვანე და მისგან კითხვითსცანო!

გაგზავნახელარგნოსანი,აწვიაძეთვისიჯუმბერდაარამოვიდამით.

გაგზავნადარბაზთუხუცესიდაარამოვიდამით.

გაგზავნამესტუმრეთუხუცესიდაარცმითმოვიდა.

გაგზავნავაზირიდაარცმითმოვიდა.

მერმე მოლარე გაგზავნა, დაჯდა სპილოსა ზედა დამოვიდა. ჩამოხდა სპილოდამ, სარტყელი შემოიხსნა,სპილოსაზედადააგდოდაცალისხელითმიწა აიღოდაცალის ხელით ქვა და მამას მოართვა, თაყვანი სცა დახელსაკოცა.

უბრძანამეფემანშვილსა:

- სიცოცხლეო გულისა ჩემისაო და ნათელო თვალთაჩემთაო,ხელარგნოსანიგაახელ,რადარმოხველ?

ჯუმბერმოახსენა:

-შეცოდებაარამქონდა.

რქვამეფემან:

-დარბაზთუხუცესიგამოგიგზავნე,რადარმოხველ?

ჯუმბერმოახსენა:

-არამონათაგანივიყავ,ჩემზეხელიარაუცს.

რქვამეფემან:

- მესტუმრეთუხუცესს რად არ მოჰყევ? ჩემი უდიდესითავადიარის.

ჯუმბერმოახსენა:

- მასპინძელი ვინღა იყო, თუცა მე მესტუმრესშევდგომოდი?

რქვამეფემან:

-ჩემსვაზირსრადაღარმოჰყევ?

ჯუმბერმოახსენა:

- ნუთუ მეფობასა ვსცდილობდე?! ღმერთმან ნუ ჰყოს!ვაზირიმეფესთანხამს.

რქვამეფემან:

-მოლარესრაღადმოჰყევ,უგვანსამოხელესადაცუდსაჭაბუკსა?ჯუმბერმოახსენა:

- სხვათათანა ეგეუგვანიადა არც მიივლინება,თვარამჩემთან მოლარის მოგზავნა ხამს: მე ვარ შენი საუნჯე,შენიგანძი,შენილარი.

მოეწონამეფესასიტყვაესე.

ჰკითხავაზირმანჯუმბერს:

-რადშესჯეგსპილოსაზედადამოხვედმით?

ჯუმბერუთხრა:

- დიდებისათვის, რომე მეფეთა გვარი და დიდი კაციდიდსარასამეზედაუნდაჯდეს.

უთხრავაზირმან:

-სარტყელირადშემოიხსენდასპილოსაზედამიაგდე?

ჯუმბერთქვა:

- რაჟამს მეფე, ანუ დიდი ვინმე საჯდომით თვისითსიჩქარით აღდგეს, ესრეთ ხამს, თვისი ძლიერებათვისსავესაჯდომსადაუტევოსდათვითანთავიიცნას,რომეიგისაჯდომი არსდადიჰუბუტი,თვარამუმისოდყოველივე გარე შემოეძარცვება. არაკადთქმულა:ლოდი

მაშინ მძიმეა, რა ადგილას იდვას, და რა ადგილითდაიძვრის,გასუბუქდესო.

რქვამამამან:

-ქვადამიწარადმიძღვენ?

მოახსენაძემან:

-მიწაესარის:რაგინდდიდებულიდაძლიერიმეფეიყო.სცან ესე: მიწა ხარ და მიწად მიიქცევი. ღვთის სათნოგიჯობს კაცთა სათნოსა. და ქვა ეს არის: რაც სალაროგაქვს,თუარიხმარებ,ქვადაოქროსწორიაკაცთათვის.

თქვაჯუმბერარაკი:ძუნწიდაოქრო

ერთმან კაცმან დიდძალი ოქრო მიწასა დაფლა. დღეყოველმივიდისდაადგილიიგინახის.შეამცნივაერთმანსხვა კაცმან და თქვა: მივიდე, ადგილი იგი მოვთხარო,რომელსა კაცი იგი ხშირადნახავს,და ვნახო:რაუცანო?მივიდა და ღამე მოთხარა ოქრო იგი, წაიღო, მის წილლოდიდამარხა.

მოუნდაკაცსამასნახვაოქროსი.მოთხარა,ნახა:ოქროსანაცვლადლოდიიდვა.დაიწყოტირილიდავაება.მივიდაკაციიგიმომპარავი,ჰკითხა:რასსტირიო?

მან უთხრა: ოქრო დავფალ, დახარჯვა არ მენება, იგიმოუპარავთდამისწილლოდიდაუფლავთო.

უთხრამანკაცმან:ვაიშენ!რადსტირ?მაგმიწაშითუნდაოქროიდვას,თუნდაქვაო,თუცაარდახარჯევდიო!

- მეფეო, სალაროცა ეგრეა, რაც უნდა იდვას, თუცა არიხმარებკეთილად,ანუარდახარჯავო!

მამამანუბრძანა:

- მაშა, შენ რომ იტყვი, სრულობით არ ვარგა ქონებისშენახვა?

ჯუმბერმოახსენა:

-არქონებაარვარგადაავადქონებაუარესია.

თქვაჯუმბერარაკი:დიდვაჭარიდამისიძე

იყო დიდვაჭარი და ჰყვა შვილი ერთი. რა კვდებოდა,შვილსმართებული ასწავლა.სამასილიტრატყვიაერთს

მონას მიაბარადა ამცნო შენახვადა შვილისა არათქმა,ვირემარდაეჭიროსო.

მოკვდა კაცი იგი და შვილი მისი მემთვრალე იყო დაღვინისმსმელთათანაილხენდა.ყოველიმამისმონაგებისრულებითგარდააგო,რომეცოლისსამკაულიცგაჰყიდადადარჩაგლახაკი.

რა მისთა მსახურთ ნახეს, აღარა ჰქონდა რა, მისისიყვარული გაცვითეს. მოაგონდა ტყვია და ჰკითხა მასმონას:რაუყავ,მამამანჩემმანსამასილიტრატყვიარომმოგაბარაო?იგიმომიტანეო!

წავიდა კაცი იგი და ტირილით მოვიდა. ეგრე უთხრა:მიწაშიგანდავფალდათაგვსშეუჭამიაო!

მან ყრმამან არ დაუჯერა და მათ ღვინის მსმელთ

უმოწმეს:მართალიიქნებაო.

დიადაგლახაკდადამოუნდამასთავისამხანაგებთანსმადა არარა აქვნდამისულიყოდამიეტანა.წავიდა,ცოლსალეჩაქი მოჰხადა, გაყიდა. ერთი პური და ცოტა ყველიიყიდა,წაიღოდაწავიდა.

მისნი ამხანაგნი წალკოტში ისხდნენ და სმიდენ. რაკართანმივიდა,შარდიმოუნდა.პურიდაყველიდადვა,დათვით მიდგა. მივიდა ერთი ძაღლი. პურიდა ყველიშეუჭამა.

შევიდაყრმაიგი ამხანაგთათანა.მათმისიდიდიხარჯიდა მასპინძლობადავიწყებოდათ, აღარც მაგიერი უყვესდადატუქსეს:უძღვნოდრადმოხველო!

შერცხვადა ეგრეუთხრა: ყველიდაპურიმომქონდადა

ძაღლმანშემიჭამაო.

მონაიგიმისიმათთანასმიდა,გასცინადაეგრეუთხრა:ტყუის,ძაღლიროგორშეუჭამდაო.

აეტირა კაცსა მასდა ეგრეუთხრა:ღმერთიმც გრისხავს!თუ სამასილიტრა ტყვია ერთმანთაგვმან შეჭამა, ერთპურსა და ცოტას ყველს დიდი ქოფაკი როგორ ვერმოერეოდა,რომშეეჭამაო!

დანამტირალევიგამოვიდა.

ადგაიგიმონა,მოეწიაუკანდაუთხრა:

-ვერასცანჭკუაშენიო!ეგოდენიქონებარადგარდააგე?ვინ არის მადლიერი? ახლა ჩემი ისმინე და ნუღარმემთვრალეობ.თავი იცან. მე იგი ტყვია ისევ მაქვს. ეს

დღევიცოდიდა,თუუწინამომეცა,მასცადაჰკარგევდი.აჰა,ახლაშენიქონებაღმერთმანმოგახმაროს!

მერეკარგადიხმარა,ისევდიდებულივაჭარიშეიქმნა,რააღებ-მიცემაშეიტყო.

-საქონელიბევრისჯობს,თუკაციკარგაიხმარებს,თვარაგლახაკიავსმდიდარსსჯობს.ძველადთქმულა:ერთმანგლახაკმან თქვა: მეფეთა ვჯობვარო ამად, რომ მე რაცმაქვს, მეყოფისდა კიდეც ვჯერვარო;და მათ ხმელეთიიშოვონ,არიმყოფინებენდაარცგაძღებიანო!

ჰკითხამეფემან:

- რადგან სიბრძნის სწავლას სჩემობ, რა უფრო საამოაკაცისდარასაწყენიდადასამძიმებელი?

მოახსენაჯუმბერარაკი:მეფედასამიმისიძე

ერთი მეფე იყო დიდებული და სამი ძე ესვა. თქვამეფემან:

-გამოვსცადოშვილნიჩემნი,რომელსააქვსსამეფოჭკუა?

ჰკითხასამთავე:რაუფროკეკლუცია,რაუფრომსუქანიადარაუფრომალიაო?

უხუცესმანძემანმოახსენა:

- ცოლი ჩემი კეკლუც არს, ცხენი ჩემი მსუქანდა ქორიჩემიმალ.მათიმჯობიარსადიპოვების.

მამამანუთხრა:მეფობამანვერგიხილოსშენაო!

საშუალმან თქვა ფერობა მამისა და მოახსენა:დედოფლის ულამაზესი, მეფის ცხენის უმსუქნესი დამეფისშევარდნისუმალესიარაიქნებისო.

მასცაუბრძანამეფემან:სამეფოწილიარაგხვდესო!

ჰკითხაუმცროსსა,დათქვა:

გაზაფხულის უკეკლუცესი, შემოდგომისაგან უფროუმსუქნესი და თვალთაგან უფრო უმალესი არა რაიქმნებისპირსაყოვლისაქვეყანისასაო.

მოეწონამამასადასამეფოდიგიშეინახა.

- ვიცი გამომცდი და, მე რომ კიდეც არ ვარგვიყო, ვინგივისშვილისხვა,ანუძმაიგიიყოსმკვიდრიო.

რქვამეფემან:

-კეთილსაიტყვისიტყვასადამაშინცხამსპოვნამისიო.

მოახსენაჯუმბერ

- ცოდვის უამესი ცოტა ხანს არა არის რა, და ბოლოსსამსალაარისდასაწყენი,პირველუხაროდესდაბოლოსინანდეს. მადლისაგან და კარგის საქმისაგან უფროძნელად შესამართავი არა არის რადა რა ხელთა აიღოს,ადვილად ქმნას, პირველ ზარობდეს და ბოლოსუხაროდეს, დიდად სიამე შეექმნას. ავსა და ცუდსასაქმესა ბოლო მოკლე და საწყენი აქვს და კარგსა დასამადლოსა-დაულევნელისაუკუნომდის.

თქვაჯუმბერარაკი:

ორნიძმანი

ორნიძმანიიყვნენ.უხუცესსცოლ-შვილიჰყვადამრწემიუცოლო იყო. გაიყარნენ ძმობისაგან და ერთად ვეღარდადგნენ. ყოველივე განიყვეს, რაც ჰქონდათ. რა პურიგაიყვეს,ერთისორმოკალოსაქათიყოდამეორისაიქით.

უხუცესი მოიპარევდის თავის ორმოდამა პურსა დაძმისაში ჩაყრიდისდა იტყოდის: მეღმერთმან ცოლიდაშვილიმიბოძა,მომგებელნიმყვანან.მასძმასარარაჰყავს.ესემისიიყოსდამანჭამოს.

და იგიუმრწემესი ძმა მოიპარევდისთავისისორმოდამდა უხუცესისაში ჩაჰყრიდის: მე მარტო ვარ და ჩემისარჩო, სადაც მივალ, ადვილ არს; იგი, ძმა წვრილშვილარსდამასუფროსიუნდებადამისიიყოს.

ეგრე დაჰყვეს ყოველნი დღენი და ღმერთმან ორთავგანუმრავლაყოველიდაარამოაკლდასაზრდომათ.

- მადლისა და კეთილის საქმე ღვთისაგანგანმრავლდებისო.

უბრძანა მეფემან: მალვით არ მოეპარათდა ორმოში არჩაეყარათ,ცხადადმიეცათ,ვინდაუშლიდაო?

გაეცინაჯუმბერსადაეგრვმოახსენა:

- კაცის გული ვიწროა და განაყოფი განაყოფის ქიშპიიქმნებადა ცხადად სიკეთეს არ უზამს. მერე სამადლოსაქმე მალვითა სჯობს და ღმერთიც უფროსადშეუწირავს:კაცმანშენზესამსახურიქმნას,იკვეხდესდაზვაობდეს-გეწყინება!

თქვაჯუმბერარაკი:ორმოშიჩაგდებულიმეფე

ორნი მეფენი შეიბნენ. ერთმან მეფემან მეორესა სძლო,შეიპყრადაორმოშიჩააგდო.

გამოხდა ხანი. მოვიდა ერთი მეცნიერი კაცი და ენებააღმოყვანებადაგაპარებამისი.ჩასძახაორმოსაშიგანდაუთხრა:კარგადარავიქმ,რომგაგაპაროო?

მანმეფემანმადლიუბრძანა.

თოკითამოზიდნადაამოიყვანა.

კიდევუთხრა:კარგადარავქმენ,რომამოგიყვანეო?

მეფემანკიდევმადლიუბრძანა.

მესამედკიდევუთხრა:კარგადავქმენო?

ეწყინა მეფესა და დაიძახა: ვინა ხართ, ამ კაცმანგამაპარაო!მოვიდნენმცველნი,შეიპყრნესორნივე.

ჰკითხესმეფესა:რადგაამჟღავნედარადარგაიპარეო?

მანთქვა: ვირემ ამომიყვანდა, საყვედურით ამავსო,თუშინმიმეწია,კიდეცდამარჩობდა,აქავყოფნავირჩივეო.

- აწე კარგი საქმე ასე უნდა ქმნას, ან ღმერთმანდაუმადლოს,დაანკაცმანმოუწონოს.

უბრძანამეფემან:

- მომწონან ეგრე შენი სიკეთე. რად იცი ესოდენი

მარტვილმანო?

მოახსენაჯუმბერ:

- ყოველივეღვთისაგან არსდა მას გარდა სამის საქმითმჭირიან. პირველად: კარგის ნერგის ხილი ვარ, მეორედ:ხელოვანის მებაღის შეწვრთილი, მესამედ: ფრთხილისშემნახავისბარებული.

უბრძანამეფემან:

-ეგენივინარიან?

შვილმანმოახსენა:

- ნერგი - თქვენა, რომელმან მშევით: მებაღე - სედრაქვაზირი, რომელმან აღმზარდა, და შემნახავი - ლეონ,

რომელიმასწავლის.

წარმოდგარუქადაუთხრაჯუმბერს:

-ორიეგემართალისთქვიდამესამეიმტყუვნე.

ჰკითხაჯუმბერ:

-რომელი?

უთხრარუქამ:

-ნერგიდამებაღე -მართალიადაკარგი:მბარებელიავიდატყუვილი.

უთხრაჯუმბერ:

-თუცა მე სამში ერთიტყუვილი ვთქვი, შენ სამშიორიმართალიგჭირს:მამაცობაში -დიაცურობადადიაცობაში-ვერცმართლადიაცურობა.

უთხრარუქამ:

-ლეონსუწვრთნიაეგეშენთვის.

თქვარუქამარაკი:აქლემიდავირი

ერთი აქლემი და ერთი ვირი, დიაღ დაღლეტილნი,დაძმობილდენდათავის პატრონს გაეპარნენ.წავიდნენაგარათა ადგილთა. დიდად გასუქდენ მთასა მას ზედა.დაავიწყდათსიმჭლედაზურგისსიმპლემათი.

ვირმანუთხრააქლემს:ძმაო,სიმღერამინდავთქვაო.

აქლემმანდაუშალა: ნუ ძმაო! აღარ გახსოვს, რას ჭირშივიყავითო? არამც ახლოს კაცნი იყვნეს, ხმა ესმათ,წაგვიყვანონდაუარესიგვიყონო.

არ დაიჯერა ვირმან და დაიყროყინა. მეტად მაღალისიმღერა მოუვიდა. თურე ახლოს მოგზაურნი იდგნენ.აქლემებიდაკარაულებიდასცვივნოდენ.ესმათმათხმაესე.გაეხარდათდიდადდათქვეს:

-მივიდეთდავნახოთ,ანუშენობაიქმნება,ანუქარავანი,ეგებისულაყიგვიმიზდონ.

მივიდნენ, ნახეს ერთი აქლემიდა ერთი ვირი მსუქნებიდა უპატრონონი იყვნენ. წაიყვანეს და ორსავ მძიმედაჰკიდეს.

რაგზაგაგრძელდა,ვირიდამძიმდადადადგა.კაცთამათაიღესვირიდამისიტვირთი,ორივმასაქლემსდაადვეს.

წაიარეს. ერთი ვიწრო გზა დახვდათ, დიდი კლდეგადასავარდნელი იყო. აქლემმან უთხრა ვირსა: ძმაო,მინდადავროკდედასამაიადაცეკოვქმნაო.

ვირმანუთხრა:-რასალაგისსამაიადაცეკოარისო?

აქლემმან უთხრა: - იმისთანა სიმღერას ამისთანაადგილისსამაიადაცეკოუნდაო!

ჯავრით აემართა აქლემი, ვირი კლდეს გარდააგდო დადაჩეხა.

-მისმსგავსად,მაგშენსსიტყვასამისთანაპასუხიუნდა,თვარა ყველამ იცის, ჩემი ცოდნა სრულ ლეონის

ნასწავლებიმაქვს.

თქვარუქამ:

-ვაიმე!ლეონმარტოიყოდარასლამოდა,აწემეფისძეცმიუყენებიადამისნებადგაუზრდია,რაღამექმნებაო?!

თქვარუქამარაკი:მეფედასიკვდილი

ერთი მეფე იყო, ფიცევდა: მე სიკვდილი ეგრე ვერმომკლავს, მეც ის არ მოვკლაო! მოიმზადა აბჯარი დახრმალ-დარაკა.მზაუდგასიკვდილსა.

რა დღე მოუვიდა, დასნეულდა, საჭურველი ახლოსდაიწყო.რაშეწუხდა,ხელიხრმალსმიჰყო,ვეღარამოიღო.აგინასიკვდილსადაუთხრა:ეგრამამაცობაარისო?კაცს

პირველ ღონეს წაართმევ და მერმე მოჰკლავო. თუგულოვანიხარ,პირისპირშემებიო!

- მის მსგავსად, თვით ის იყო და აწ პატრონის ჩემისშვილიწაგიგვრიადავითღავეუბნათო?

თქვაჯუმბერარაკი:ღვინისძალა

სულთან სალიმ ჰკითხა ვაზირსა მისსა: ვინცავინ კაცნიღვინოს რად სმენ, რომე ყოველი ავი სიმთვრალესმოაქვსო?

ვაზირმანმოახსენა:ღვინოსავისაგანკარგიცუმრავლესიშეუძლიან. ღვინო ბრმას თვალს აღუხილებს, საპყარსავლენსდაგლახაკსგანამდიდრებსო.

მოასხმევინასამნივეხეიბარნიფადიშაჰმანდაპირისპირდასხნა და ასვეს ღვინო. რა დაითრო, თქვა ბრმამან:ღმერთო, ადიდე ხელმწიფე, რა კარგსა და წითელსღვინოსგვასმევსო!

საპყარმანუწყინადაუთხრა:ვისთანუბნობ?ხელმწიფისმზემან,ესრეთსწიხლსჩაგაზელ,გვერდიმოგტეხოო!

გლახაკმან უთხრა უპოვარმან: მოჰკალ და სისხლს მეგარდვიხდიო!

ვაზირმანმოახსენა:

- აჰა, ბედნიერო ხელმწიფეო, ღვინოს ესე ყოველიშეუძლია.ანმანრითნახა,ანიგირითგალახევდა,ანესსისხლსრითმისცემდა?

- ჰე, შენ, რუქავ! შენც ხომ მათსაებრ ხეიბარი ხარ დაღვინოც, ვეჭვობ, გესვას, თვარა ეგრეგვარსა რაგამბობინებს?

თქვარუქამარაკი:უნებლიემკითხავი

ერთი საბრალო კაცი იყო, ერთი ანჩხლი რძალი ჰყვა.აგინებდარძალიიგიდაეტყოდა:წადიიქურდე,იშოვნედამომიტანეო!

ეხვეწებოდაიგიკაციდადიაციარმოეშვა.

დღესა ერთსა ნამტირალევი, რძლისაგან ნაცემი, ვლიდა.ნახა შვიდი აქლემი, აბრეშუმით დატვირთული.უპტრონონი იყვნეს, წაასხადა ერთსტყეშიდამალადამოვიდამუნვე.

მისაქლემებისმაძებარიკაციშემოეყარა,ჰკითხა:

- შვიდი აქლემი დავკარგე, და თუცა რამ მისი გამიგო,ერთსარაცეკიდოს,მოგცე!

მან კაცმან ეგრე უთხრა: მე არ მინახავნ, მაგრამ ასეთიმეცნიერივარ,რომეჩემისთანამოგვიარიქნებაო.

თურეერთიცუდიწიგნიეპოვნადაუბეთაშიგანეპყრა,გამოიღოდაჩახედა,ეგრეუთხრა:შევიგენდასხვისგზითწარუძღვადაეტყოდა:აჰა,კაცთამიჰყვანანო.

ზოგჯერ რა უთხრა და ზოგჯერ რა. რა მას ადგილსმიახლოვდა,უთხრა:

- მათ კაცთა ალღო აგვიღეს და აქლემნი დაუტევეს და

თვითგაიქცნენ:ჩემმანსამისნომესმამცნო.

მიიყვანა, აქლემები აჩვენა და ერთი ტვირთი აბრეშუმიმისცეს. მოიტანა შინ.რძალმანდიადაუმადლადა ეგრეუთხრა:კეთილიმაზლიხარ,ეგრეჰყოფდეო!

მას ჟამსა თურე მეფეს ერთი უსასყიდლო თვალიდაჰკარგოდადა იყოდიდი გამოძიებადა ძებნა-კითხვა.მივიდამასთანაიგიმეაქლემედამოახსენა:

-ძოღანთქვენიაქლემებიდავკარგედაერთიმისანია,მანმიპოვნა.

გაგზავნესკაციდამსწრაფლადმოიყვანეს.დიდსასეფესაშიგანმრავალიმისანისხდადაბოლოსკერძიგიუწიგნოახალიმისანიცდასვეს.

ერთსა მონასა ოქროს კროჭითა რაღაც დაქონდა დაიტყოდა:რომელიც ამასგამოიცნობს, ამასაშიგანრაძეს,იგიპოვებსთვალსამასო?

შეიქმნა თქმულობა: ზოგმან თვალი თქვა, ზოგმანმარგალიტი, ზოგმან სხვა რამე. რა მას ახალს მისანთანმივიდა,მანსაწყალმანარაიცოდარა,ამოიოხრადათქვა:ვაი,ჩემორძალო,რაუბრალოდმომკალიო.

მან გულის მართლით თქვა და მეფეს გაეცინა: იგავითთქვაო!

შიგთურემკალიიჯდადაზმადჩამოართვესკაცსამას.

გაიყვანესდასამეფოსამოსელიშეჰმოსეს,მეფისსაწოლსდააწვინეს და მეფისავე ცხედარი დაუგეს და გარსსეფეწულნი მოუყენნეს, ესრეთდიდი პატივიდასდვეს.

იგი მისანი ამას სცდილობდა, თუცა სეფეწულთდაეძინოსთდამეგავიპაროო.

თურეიგითვალიერთსსეფეწულთაგანსამოეპარადა,რასხვათ დაეძინათ, იგი მომპარავი ფერხს მოეხვია: მემოვიპარედანუგამამხელთო!

მასკაცსდიაიამადააგრეუთხრა:

მედილასავე ვცან, მარა ჭაბუკობა შენი შემბრალდადაარა ვთქვიო. აწ წადი, მეფის საბატესა შიგან ერთსაღერღეტსა ჩაანთქი და მხარი მოსტეხე, და შენ შენდაგანისვენეო!

რაგათენდა, ახალიმისანიმხიარულად ასპარეზსაშიგანდადგა. გამოვიდა მეფე და ჯარი. ჰკითხეს თვალისა.გამოიღო წიგნი, ნახა და თქვა: რაც მეფის ღერღეტნი

იყვნეს,მოასხითო!

რა მოასხეს, ნახა, იგი ნიშანი არ იყო, თურე მუნვეგაეშვათ. უთხრა მათ მომყვანთა კაცთა: ერთიმხარმოტეხილიაკლიაო.

გაუკვირდათყოველთადაიტყოდენმისთვისქებასა.

მოიყვანეს იგიცა. უთხრა: გაუპეთ უპე, მაგასჩაუნთქავსო.

გაუპესდათვალიგამოუღეს.

იამა მეფესა და მრავალი საბოძვარი მიანიჭა და ერთითავისისახედარიცხენი,ოქროთაკაზმული,მისცა.

ეს კაცი თავის გაზრდაში ცხენს არა მჯდარიყო და იგი

ცხენი ჩვეული იყო, რა მოედნის აქათ გამოვიდის, მეფეიქითვე თურე გაარბევდის. რა შეჯდა და გამოვიდა ამთავსა,გაბრუნდაცხენიიგიდაგაჭენდა.მანკაცმანთავივეღარდაუჭირა, შეშინდადა შექმნა ძახილი: მიშველეთ,მიშველეთო!

რა საჯინიბოსთან მივიდა, საჯინიბო დაიქცა და მეფისცხენებისრულიადდახოცა,დაესცხენიცდადგა.

მერე მან ახალმან მისანმან თქვა: მოედანს იქით რაგაველ,ესსაქმევცანდავიძახდიმიშველებასადაარავინმიეშველენითო.

იგი ცხენი მეფესავე მიართვადა მეფემან სხვაურიცხვისაქონელიუბოძა.რაშინმივიდა,აიყარადაგარდაიხვეწა.იცოდა ბოლოს მისი სიმტყუვნე სააჯმნოდ შეიქმნებოდადამითმორჩა.

-აწე,ძეომეფისაო,შენილეონაწვეგაიპაროს,იგიუჯობს,თვარამაგისსიცრუვესასცნობთდაარუჯობს.

თქვაჯუმბერარაკი:ცრუდაუმეცარი

იყვნენ ორნი ძმანი. ერთი მეფეს ახლდა და ერთი შინიჭირვოდა.მეფესრომელი ახლდა,ცრუიყოდამრავალსაძლევდა. შინ რომელი იყო, უცოდინარი იყო და ძმასეტყოდის:

- მე შენის ტყუვილის თქმით დარჩომას არა ვჯერვარ;თუცა შენ გაძლევს მეფე, განა მე ტყუვილს ვერმოვიგონებ-მეფესთანვთქვადამეცმომცესწყალობა?

ცრუძმაეტყოდა:მერასაცვიტყვი,იამებადაშენბევრს

გიზიდავ და არას განაღვლებ და არა გყვედრი, შენდაიყავო!

მანარდაისულა,მივიდამეფესთანდამოახსენა:

-ჰაერთაშიგანძაღლთაყეფამესმის!

ენება მეფესა მოკვლა მისი: ესეთი ტყუვილი ვითმკადრაო!

მოვიდაძმამისიმტყუვარიდამოახსენა:

-ეგე,ძმაჩემი,მწყემსიადაბრიყვი,თვარატყუვილი არიქმნება, ამად რომე არწივი ძაღლის ლეკვს აიტაცებდაჰაერთასიმაღლეთაშინადამისიწკავწკავიშემოესმოდა.სიბრიყვითა მას ვერ გაუსინჯავს და ძაღლის ყეფადმოგახსენა.

იამამეფესა,აღარმოკლადაკაბაჩააცვა.

მოვიდა,ძმამუთხრა:სიკვდილსმოგარჩინე,აწშინწადი,სამეფოსიტყვაარიციო!

მან რა კაბა ჩაიცვა, უდიდესი ტყუვილი მოინდომა.მოვიდამეფესთანდამოახსენა:

- ერთს ირემს ისარი შევსტყორცე, ყური და ფერხიწარვკვეთე,დაეცა,მჟავითგარაოდშეიწვადავჭამე.

ბრძანა კიდევ მოკვლა მისი მეფემან, დიდად იწყინატყუვილიიგი.შეეწყალაძმასა,წარსდგადამოახსენა:

- ძოღანვე მეფობასა თქვენსა ვკადრე, უცოდნელი დაავმთქმელია-მეთქი. ისარი კარგად იცის. ირემი ყურს

თურეიფხანდა,ისარიესროლადაორივწარკვეთა.ირემიდაეცა. ისრის პირი ბასრისა იყო. თურე მუნ ტალიდებულა, ისრის პირი სცემია, ცეცხლი დაუკვესებია,ჩალას მოსდებია, ირემი გაურუჯავს; მუნ მსხმოიარემოცხრის ხე მდგარა, ის ზედ დასჭყლეტია, იგი უჭამია,მჟავვგარაოჰგონებია.

მოარჩინაძმადაგანუტევა.

-ესლეონცრუათუარა,ამისისიტყვამეფესიამებისდაშენ რას ჰშლი? არაკად თქმულა: პატრონსა შენსაუყვარდესგველი,შენგანუბესაჩასმასველიო.

მეფეთათანამყოფთასამნისაქმენიუნდასჭირდეთ:

პირველად:რომელიცკაციუყვარდეს,იგი არშეასმინოს,თვარასიყვარულითარშეისმენსდაშენდაზიანდები;

მეორედ: ვისიც სიტყვა იამება, შენც უქო, თვარა თუუძაგო,არეძაგებადაშენგასცრუვდე;

მესამედ:ამასსცდილობდე,რომელიცმისიგულითადია,იგიგაიერთო,თვარადღედაგიმოკლდება.

თქვარუქამარაკი:სამნიამხანაგნი

სამნი ამხანაგნი შეიყარნენ: ერთი ისპაანელი, ერთიგილანელი და ერთი განჯელი. ერთმანერთს თავიანთითემიუქეს.

ისპაანელმანკაცმანთქვა:

- ჩემი თემი ისეთია: ძველი და ახალი ნესვი ერთად

დასდვა, ვერა სცნობ, რომელი წლეულია და რომელიშარშანდელი.

გილანელმანთქვა:

- ჩემი თემი ესეთია: ცოცხალი კაცი და მკვდარი ერთსსაგებელშიდააწვინო,თუცოცხალსაძინავს,ვერასცნობ,რომელიმკვდარიადარომელიცოცხალი.

განჯელმანთქვა:

- ჩემითემი ესეთია,რა კაციმოკვდება, ექვსთვეფეხზევალს და მეშვიდეს თვეს სამარედ ჩავალს, გაზაფხულცხელებასდაუწყებსდაშემოდგომაზემოკვდება.

არცერთისთემივარგიყო,მაგრამმათმოსწონდათ.

-ეგშენილეონცდიაავიკაცია,მაგრამმისიავიდაკარგი,ორივ კარგა გიჩნს, რასათვის მას არ მაუბნებ და შენმეუბნები?

ჯუმბერუთხრა:

-შენრომასონიდაგკვეთეს,რასათვისულვაშიდაწვერიგაგცვივდადამისგარშემოარა?

უთხრარუქამ:

-ლეონმხიბლავიადაშეუგრძნებიხარ.

თქვაჯუმბერარაკი:თვალხილულიდაუსინათლო

თვალხილული კაცი ვინმე მოვიდოდა გზასა და ოცი

მარჩილითან აქვნდა. გზასაზედა ერთიუსინათლოდაუწინამძღვროგლახაკიშემოეყარა,რომეარგნისცეცებითაჰპოვებდაგზასა.

თქვა თვალხილულმან: გამოვსცადო ბრმა ესე, ვითარიკაციაო? წავიდა მის პირისპირ და ზედ შეეტაკა დადაიძახა: ვინ მეძგერე ბრმასა ამას, რომელსაწინამძღვარიც არა მყავს და დამარეტიანე, ღვთისა არაგეშინოდა,რომესემიყავო?

მან ბრმამან უთხრა: მეც ბრმა ვარ და ჯოხით ვალ,უცნაურადგეტაკე,ნუმაბრალებო!

დასხდენ და საუბარი რამე დაიწყეს და ალერსობდენ.უთხრათვალხილულმან:მენათხოვნიოციოდემარჩილიმაქვსდა არვიცი,რომელიწმინდავეცხლიადარომელიშერყვნილიო?

ბრმამანუთხრა:მევიდრეთვალიმედგა,ვეცხლისმუშავიყავდამევჭრიდი.მომეც,განვიხილავ,ყველასხელითვიცნობდამეგაუწყებო!

მისცა ყოველი და მან ბრმამან სარტყელსა გაიხვია,გაეპარა და ხნულში ჩაწვა, დამალვა ეგონა. რა ხანიდაიგვიანა,თვალხილულმანზახილიდაუწყო:

-რაჰქენდარაუყავ,რადდაიგვიანე?

დაუწყოვედრება:

- ნუ წამიღებ უსინათლოსა, მრავლითა ჭირითა დასლვითამიშოვნია,ჩემიბრალინუგინდა!

მასბრმასდასტურბრმაეგონადაიმალვოდა.

თვალხილულმანვედრებადაასრულა,აიღოერთიქვადათქვა: ღმერთო, თუცა იგი კაცი არ მემართლებოდესწართმევასა,ესქვაფერხთაზედანვჰკრაო.

გაუშვა ქვა და ფერხთა ზედანდასცა. ბრმა იგი მუნითადგა და სხვაგან დაწვა, გაპარვა ეგონა. აიღო მეორეუდიდესი ქვა და ევედრა ღმერთსა: მე უსინათლოსაესოდენი ნასულთქმი მომპარა, თუცა ვემართლებოდე,ბეჭთაზედანვჰკრაო.

სტყორცნადაბეჭთაზედადასცა.ბრმამანიგიცაგასძლოდახმაარგასცა.მუნითაცგაიპარადასხვაგანდაწვა.

მესამეაიღოდათქვა:ღმერთოესქვაშუბლსავჰკრაო.

მან ბრმამან ესრეთქვა:ორი სადაცდამინიშნა, მკრადა

იმასაცთუ შუბლთან მკრავს, მოვკვდებიდა ეს ვეცხლივისდარჩეს?უყივლა:ძმაო,რასსწუხ,გამორჩევამნებავსავ-კარგთა და მოგცემო. მან თვალხილულმან აგინა დაეგრე უთხრა: ბოროტ ხარ! მეთვალხილულსა შენ ბრმავეცხლსამპარავო!

- მის მსგავსად, შენც გონების თვალით ბრმა ხარ დაყოველიშენებრგგონია.

რუქამუთხრა:

-შენმარტვილიხარდაუგუნურიდალეონისმაცდურსსიტყვას აყოლილხარ, არ გასინჯავდა გაუსინჯავი კაციუღონიოდფათერაკსდაებმის.

თქვარუქამარაკი:ვირი,ვეფხი,მელიდამგელი

ერთი ვირი გლახაკისა კაცისა, მიჭირვებული და მჭლე,გაეპარა პატრონსა თვისსა და წავიდა, ერთსა მაღალსაადგილსადაისადგურა.

ესეთი ადგილი იყო:დიდი წყალი ჩადიოდადა წყალთაპირსა ხენი შვენიერნი იდგნეს, დიდნი კლდენიმოსცემდენ, კორდნი - მწვანენი, ყვავილოვანნი. თურევეფხისსამკვიდროიყოდამუნდადგა.

ვეფხი ნადირობად იყო. მოვიდა, ნახა,დიდად ეუცხოვადა დიდად შეშინდა. რა ვირმან ვეფხი ნახა, თავისისსიკვდილის მოციქული ეგონა, ყურნი წაიცქვიტნა დადიდი დაიყვირა. ვეფხს ესეთი შიშის ზარი ეცა, გზათაკვალივეღარგაიგნო,კლდეზედგარდაიჭრადაგაიქცა.

მიმავალს მელი შემოეყარა. სცნა შეჭირვებული

მივიდოდა, თაყვანი სცა და მოახსენა: ნადირთ მეფეო,სადმიბრძანდები,ანურადდაგიღრეჯიაო?

მან უთხრა: ჩემსა სამეფოსა ერთი უცხო ბუმბერაზიმოსულა, მისის შიშით ვეღარ დავდეგ და გამოვეცალე,მითდამიღრეჯიაო!

ჰკითხამელმანმისიამბავი.მანყველაუამბო:სახემისი,ოთხფერხობა, ყურდიდობა და ხმამაღლიობა, ფერი და,რაცრამესჭირდა,ყველაყა.

მელმანმოახსენა:

- ეგე ვირია, ნუ მირბი, მე მას გავაძებ და თქვენუზრუნველადგანისვენეთ!

ვეფხმანარმოუსმინა;მელიცთანგაჰყვა,წავიდნენ.

შემოეყარათმგელი,თაყვანისცადამერემელსჰკითხა:

-რადშეჭირვებულა,ანუსადმიბრძანდება?

მელმან მგელს ყოველივე უამბო: ვირის გამოქცეულიმირბისო,ვუშალედაარდაიშალაო.

მგელმან მოახსენა: ნუ სწუხხარ, ჩემი სადილია, დიამშიან,შეიქეც,მისსაქმესმოგახსენებო!

ვეფხმანეგრეუთხრა:თუჩემიღალატიარგნებავსთდამართლამეტყვით,ერთითოკიმოიღეთ,შუამემოვებმიდააქათერთიმომებითდაიქითმეორე.ერთადმივიდეთდა რაღაცა დაგვემართოს, სამთავ სწორადდაგვემართოსო!

წავიდამელი,თოკიმოიპარა,მოიტანა.სამნივგამოებნესდა ერთადმივიდნენ.რა ვირმან ესენი ერთადმისულნინახა, ვაება გაუმრავლდა, შექმნა ყვირილი და ზახილი.ვეფხი შეშინდა, მრჩევლებს აღარა უსმინა რა, თოკსმოზიდნადაორნივედაარჩო,თვითგარდაიხვეწა.უკანისთქვა:თუარმასადგილსჩემიდარჩომაარსადარიქმნება,წავიდედა მას ბუმბერაზს ვეყმოო, ეგებადამინდოსდაჩემსაალაგსაკიდევვნახევდეხოლმეო.

მივიდა ვირთან დიდის კრძალვით, შეეხვეწა და ეყმო.ვირსმისგანეშინოდადამასუფროვირისაგან.

უბრძანავირმან:

- რადგან მეყმევ, კარგად დაგარჩენ, ჩემის სახლისუხუცესობას მოგცემ, ორს შეცოდებასაც შეგინდობ, დამესამესერიდე!

იყვნენდაგანისვენებდენ.

გამოხდა ხანი. ვირს ეძინა. ვეფხს ნავარდი მოუნდა დაწყალს გახლტა, მჭავლს კუდი დაჰკრა, ვირს წუნწკლიშეასხა;გაიღვიძა,იწყინადადიდადდატუქსა.

მეორეზე ვირი წყალში ჩავიდა, წყალი დიდი იყო, ვირიწააქცია და დაღუპა. შეიჭრა ვეფხი, ვითამ ბატონსმოეხმარა, და გამოიყვანა. ვირი მიზეზს ეძებდა, თუცაგავიცალოო,არაამიტეხოსრაო.

გაუწყრა: მე კალმახს ვნადირობდი, შენ რადგამომიყვანეო?

ვეფხსმესამისშეცოდებისრიდიჰქონდადაგარდაიხვეწა,იგიადგილივირმანდაიმკვიდრა.

-ძეომეფისაო!ესეარაკიამადმოგახსენე,მასვეფხივითმრჩევლებს ნუ დაარჩობ, უგვანს ნუ დაენდობი,გაუსინჯავადსაქმესნუიქმ,თვარაბოლოსდაინანებ.

თქვაჯუმბერარაკი:მეფედადალაქი

ინდოთ მეფე აბანოს იბანებოდა და დალაქი თავსაპარსავდა. რა ყელთან სამართებელი მიიღო, მეფესუთხრა:შენიასულიშემრთეო.

გაუკვირდამეფესადამიცემასდაჰპირდა.

გამოვიდა აბანოდამ, ვაზირთა ჰკითხა: ვით შემომდვაქალისთხოვაო?

მათ მოახსენეს: ფერხი სალაროსა ზედა სდგმია და მასუთქმევინებიაო.

მოთხარეს აბანოს ძირიდა სულოქროთადა ვეცხლითასავსეიყო.

-ჰე,შენ,რუქავ!შენცფერხიანგანძთაზედანგიდგასდაანუ ღმერთს გაუწირავხარ სიკვდილად,თვარა ესრეთსაუბრალოსარასუბნობ?

თქვარუქამარაკი:მხვნელი,ფეიქარიდამკერვალი

სამნი ძმანი იყვნენ: ერთი მხვნელი, ერთი ფეიქარი დაერთი მკერვალი. უხუცესი მხვნელი და ბერი კაცი იყო.ცოლიმოუკვდადასხვისშერთვამოინება.ძმათუშალესდა არდაიშალა.რა არიქმნა,ერთიხანდაზმულიბებერი

დიაცი მოჰგვარეს, ვითა მას ჰფერობდა და ქორწილიუყვეს.

მასვე ღამესა ერთი აქლემი, აკიდებული განძითა, კარსამიადგა. მათ მექორწილეთ აქლემი მოკლეს, ორმოშიჩააგდეს და ტვირთი დამალეს. პირი შეკრეს: თუცამაძებარიმოვიდეს,სხვასიტყვაუთხრან.

ქორწილობა გარდაწყდა. აქლემის პატრონიც მოვიდა.უხუცესისახვნელითახვნიდა,მუნმივიდა,სცნააქლემისპატრონობა.უთხრამეაქლემემ:ჯილღასგამარჯვებაო!

მანმხვნელმანუთხრა:ასლსავთესავო.

გაუკვირდამეაქლემესდაჰკითხა:აქლემიდავკარგე,თუიცი,მითხარდაბევრიმოგცეო.

მან უთხრა: თუ ზაფხული იყოს, დიდი ანეულიმოიხვნისო.

მეაქლემემუთხრა:აქლემისასაგკითხავ,ხვნისასარაო.

მანუთხრა:ზანგელახარიუარშიოობსო.

შემოსწყრამეაქლემედაწავიდა.

მივიდა სოფლის ბოლოს. ფეიქარი ნასთსა ქსელავდა.მასთანმივიდა,მასცაჰკითხა:აქლემიდავკარგე,მისირამმაცნობედაბევრსმოგცემო.

ფეიქარმან უთხრა: ჩქარი მქსოველი ვარო, დღივ ორსმოვქსოვო.

მეაქლემემუთხრა:აქლემსაგკითხავ,განასაქსოვარსაო.

ფეიქარმანუთხრა:ძმაო,სხვისაა,თვარამოგყიდდიო!

მეაქლემე შეწუხდა და იტყოდა: რას ხელს თემსჩამოვვარდიო!დაწავიდა.

მივიდა სოფლად, მკერვალს ჰკითხა. მან ეგრე უთხრა:ჩემიხელფასიექვსიშაურიაო.

მეაქლემემუთხრა:ვაჟო,აქლემსვიკითხავ,აქლემსაო!

მკერვალმან უთხრა: დია მესწრაფება, შენ სხვასშეაკერვინეო!

გაუშვაიგიცადაწამოვიდა.

რა წყალზე ჩამოვიდა, იგი ახალი ნაქორწილევი ბებერი

დახვდა.მასჰკითხა.მანყველაუთხრა,ანიშნა:

- ერთი ამისთანა აქლემი მოვიდა. ჩემმან ქმარმან დამაზლებმანდაკლესდაქონებადამალეს.

მეაქლემემჰკითხა:როდისიყოო?

ბებერმანუთხრა:სწორედჩემისქორწილისღამესაო.

მან კაცმან თქვა: ამ თემის კაცი და ქალი სულობითშემცდარნიყოფილანო!მეგუშინდამეკარგადაესბებერითავისიქორწილისამბავსმიამბობსო!

მუნითაცწავიდაშინცარიელი.

მან ბებერმან მართალი თქვა, მაგრამ მან კაცმან არდაუჯერა.

-მემართალსგეტყვი,მაგრამ ჩემიმართალიტყუვილისუმტყუვნესადმიგაჩნია:ჩემისიტყვაკარგიავისუარესადგესმიან. ყრმა ხარდა სიბრძნეს ჩემობ. პატრონი ხარდასაჭურისნიგძულან.მეფისძეხარდაერთისმეტიკაციარგინდა.რადგან ესრეთ ბრძნობ, იგავსდაგიდგამ,და იგიჰქმენშენდაშენმანლეონ.

ჯუმბერუთხრა:რაო?

რუქამუთხრა:მგელი,თხადათივა

ერთსვიწროსხიდსგაგიდებდაზედერთიმგელი,ერთითხადაერთიხორომითივაესრეთთითო-თითოგაიტანე,მგელმანთხაარმოკლასდათხამთივაარშეჭამოს.

დაჰყვაძემეფისა.

გადვარუქამწანწალა. მოასხნა მგელიდათხადა ერთიხორომი თივა მოიღეს, მოვიდა ჯუმბერ, აიყვანა თხა,გაჰხდა ხიდსადადასვა მუნ. გამოჰხდა, აიყვანა მგელი,გაჰხდა ხიდსა, მგელი მუნ დაუტევა და თხა ამიერგამოიყვანა. თხა დასვა, თივა აიღო, გაჰხდა ხიდსა დათივა მგელთანდადვა. გამოჰხდა,თხა აიყვანა, გაიყვანაიგიცაიმიერ.

დაუთხრარუქას:

-აჰაშენისიბრძნისიგავი,დააწშენჩემიიგავისცან.მეხელითმიქნიადაშენსიტყვითჰყავო.

უთხრარუქამ:

-რომელი?

უთხრაჯუმბერ:

-რადგანსაჭურისიხარ,ცვისათვისდიაცისაშეუქმნიხარდამისიქმნაშენიხელია.

სამნიცოლ-ქმარნიდამდინარე

სამნი კაცნიუმეცარნი ერთისდიდის მდინარის კიდესაშეიყარნენ.სამთავცოლებიჰყვათანა.მუნწყალშიერთიმცირე ნავი ჰპოვეს, ორის მეტი კაცი ვერდაეტიოდა. ამმდინარესა ეს ექვსი იმიერ ასე გაიყვანე, რომ ერთმანმეორისცოლივერიხელთოს!

რაგასინჯარუქამ,ძნელი იგავი იყო,დიადაჭმუნდადავერა გაიგნო რა. შეიქმნა დიდი თქმულობა მეფესა,

ვაზირსადარუქასშორის:არაასრეა,არაესეუნდაიყოსო.ვერარომელმანდაასკვნა.

რუქამ ჰფიცა: ცუდი, უგვანი მოიგონა, თვარა არაბრძნისაგანარგაიყვანებაო.

უთხრაჯუმბერ:

- ჰე, ნადირში კურდღელო და მფრინველში ძერაო, დაკაცთაშიგანშენვეიცი,რაცახარ,არგასცუდდებია!

რუქამიგივეთქვა.

ლეონაფიცაჯუმბერს:

-შენვეგაიყვანეეგენი,თუცაფიციარგატეხოს!

რუქამნებადართო.ჯუმბერთქვა:

-სამთამათკაცთასახელებიესე არს:მელას,მეტურდამარასან. მოიღო მელას ნავი და ჩაჯდა, ჩაისვა ცოლითვისი და გაჰხდა გაღმართ, გარდასვა ცოლი თვისი დაგამოჰხდაამიერ.ჩასხესმათორთავცოლებიდაგაჰხდნენმას ქალთან. ჩაჯდა მელას ცოლი, გამოიტანა ნავი დამოვიდა ქმართან. ჩასხდნენ მეტურ და მარასან დაგაჰხდენთვითოს ცოლთან. ჩაჯდა მეტურ, ჩაისვა ცოლითვისიდაგამოჰხდამელასთან.მეტურდამელასცოლნიიმიერდაუტევნესდათვითმარასანთანგაჰხდენ.ნავშიმარასანის ცოლი ჩაჯდა, გამოჰხდა და მელას ცოლიგაიყვანა. მერმე ნავი მეტურ გამოართვა, თვისი ცოლიგაიყვანადაწავიდნენ.

გაეცინამეფესადათქვა:

-არავგონებდიამაქალთაწყალთაგახდომასა.

მოახსენავაზირმანსედრაქ:

- ამით ავი კაციალეონ, ნუ გინებს სიცოცხლე მისი დამოკალ!შენიძეუმეცარიგაუზრდია.

მამამან შვილი შვას ესეთი და მზრდელმან აღზარდოსმსგავსი ამისი: სიმდაბლით თხოვილი, წყალობითშოვილი ძედა ჩვენებით ნახული, სიბრძნითდასახულილეონ. არცა ჯუმბერ ულეონოდ და არც ლეონუჯუმბეროდ!

მოჩივარნიძმანი

ამაზედანმოვიდენმოჩივრადსამნიძმანიწინაშემეფისა,რომელნი გაყრილიყვნენ ძმობისაგან. ყველა გაეყოთდა

ოცდაათი თხა ჰყვათ, იგი ვერც გაეწილათ და ვერცარიგდებოდენ.

მოახსენესმეფესათხათამათთათვის:

-ათსათხასათითოთიკანიჰყავს,ათსაორ-ორიდაათსა-სამ-სამი: ესრეთგვინებსგაყოფა, არცარომელმანძმამანძმაზემეტიაიღოსდაარცათიკანიდედასმოსწყდეს.

შეიქმნაცილობადათქმა.ვერარომელმანგაყო.ჰკითხესჯუმბერს,ძესამეფისასა,დამანთქვა:

- ოცდაათი თხა არის და სამოცი თიკანი. იგი ათი თხა,რომელსა ორ-ორი თიკანი ჰყავს, მიეცით უხუცესსა,რომელ არს ათი თხა და ოცი თიკანი. იგი ათი თხა,რომელსა ჰყავს სამ-სამი თიკანი, ხუთი თხა საშუალსმიეცითდა ხუთი მრწემსსა, რომელი იქნება ხუთ-ხუთი

თხა და თხუთმეტ-თხუთმეტი თიკანი. იგი ათი თხა,რომელსა თითო ჰყავს, იგიცა ხუთ-ხუთი მიეცით მათორთავე,რომელიიქნებაათ-ათითხადაოც-ოცითიკანი,არცაძმასაძმაზემეტიმიჰხვდესდაარცთიკანიდედასამოსწყდეს.

რა ესრე გაჰყვნა, მეფესა დიდად იამა, ლეონს მადლიუბრძანა სამეფო სამოსელი შეჰმოსა და თავისსასახედარსატაიჭზეაღსვა,დაფრიადისაუნჯემიანიჭა.

რუქამთქვა:თხათადაცხვართაგაყოფაუსწავლებიადაესოდენიდიდებამიანიჭა,თუცასამეფოწესიდაჭაბუკთზნენიესწავლებინა,თავისსამეფოსმისცემდაო!

თქვარუქამარაკი:მღმერთობელიმეფედამისივაზირი

იყო ერთი მეფე, ღმერთობას ჩემულობდადა ვერცა ვინეტყოდა,რომღმერთიარახარო.

ერთი ჭკვიანი და კარგი ვაზირი ჰყვა. მან მოახსენა:რადგან შენ ღმერთი ხარ, მაშა მე შენი ანგელოზობამიბოძეო!

უბოძამანღმერთმანთავისიანგელოზობა.

გამოხდა ხანი. უბრძანა მან ღმერთმან თვისსაანგელოზსა:მოდი,ერთისასწაულივქმნათო!

მისმან ანგელოზმან მოახსენა: თუ მისმენ, უცხოსა დაკარგსსასწაულსგაქნევინებო.

დაუჯერა და დააცლევინა სახლები მეფისა. სრულადნეხვითადაცხოვართადაზროხათაფაშვითაფალანგით

აავსებინა.გამოიხშაკარი.ზაფხულისჟამიიყო.

ათიდღედაიყოვნა.მეათერთმეტედღესმივიდნენ:ჩვენინაქმარისასწაულივნახოთო!

დააღეს კარები, ნახეს: სულ მატლი. ჭია და ფუნდურადაჰხვეოდადადიააყროლებულიყო.

მეფემანუთხრავაზირსა:ესრაგვარისასწაულიაო?

ვაზირმან მოახსენა: შენ რომ ღმერთი ხარ და მე შენიანგელოზი,ჩვენგანესეცდიდისასწაულისქმნაარისდაარცუფროსიგამოგვივაო!

- ჯუმბერ რომ უფლისწულია და ლეონ ოსტატი, ესეცდიდია, თხა-თიკანთ საქმე უსწავლებია და ყველაყასმოწონებაცგვმართებს,თვარადაუწუნოთ,შერცხვინდება

დამერმეძროხა-კამეჩისსაქმესვეღარასწავლის.

უთხრამეფემარაკი:კუდამორიელი

ერთი კუდა ერთი მორიელიდაძმობილდნენ. წავიდნენგზასა.გასავალიწყალიდახვდათ.

მორიელი დაღონდა, გასვლა არ ეძლო. კუმ უთხრა:ზურგსშემაჯექ,მეგაგიყვანო!

შეაჯდა მორიელი ზურგს. კუ რა წყალში შეცურდა,მორიელმან ზურგზე კბენადაუწყო. კუმ ჰკითხა: ძმაო,რასიქმო?

მორიელმან უთხრა: რა ვქმნა, არც მე მნებავს, მაგრაასეთის გვარისანი ვართ, მტერსადა მოყვარეს ყველაყას

უნდავუკბინოთო.

კუმ დაიყურყუმალავა და მორიელი წყალს მისცა დაუთხრა: ძმაო, არც მე მნებავს, მაგრამ ჩემი გვარი, თუგესლიანსხორცსარგაიბანს,გაუსივდებადამოკვდებაო.

- რუქავ, შენნი მსგავსნი ყოველნი მტრისა და მოყვრისმკბენარნიარიან;მაგრამშენესმაშინცდამიჯერე.ასეთსსაკბენს უკბინე, ან კბილი მოჰკიდო და ან წყალში არდაირჩო.

მელი პირუტყვია და ესოდენი ჭკუა აქვს: რა მრავალიკრწყილი დაესხმის, იცის, შემაწუხებენო, პირში ჯღანსდაიჭერსდაკუდსწყალშიჩაჰყოფს,რაკუდისკრწყილიტანშიშემოვა,მერმეტანს ჩაყოფს,რატანიდამაცთავშიამოვადაჯღანზე გამოსხდება,თავსაც წყალში ჩაჰყოფსდაჯღანსკრწყილებიანსწყალსმისცემს.

თუ ბევრი კრწყილი სულიერს შეაწუხებს, ბევრის კაცისმტერობა, ნახე, კაცს რას უზამს? ამდენს სულში კაცსერთიმოყვარეარაჰყვეს,დიდისიავეა.

მოახსენარუქამ:

- კართა შენთა ავსა კაცსა ნუ დაადგენ და მე არგავუმტერდები.

უბრძანამეფემან:

-თუცაავიკაციარდავაყენო,პირველშენუნდაგაგაძო.ეს იცოდე, მეფენი საჭურისთა და სხვათაცა საქმესასცნობენ და მეფეთა საქმესა ვერავინა სცნობენ, თუცაკაცი იგი არ გამეფდა, -რომ მათი საჯდომი მაღალიადადაბლიდამარინახება.

შვილსუბრძანამეფემარაკი:ბრძენიდამდიდარი

იყო კაცი ერთი ბრძენი, რომელი ვაჭრობისასიმდიდრისაგანდაცემულიყო.

წავიდადა მოვლო პირი ყოვლისა ქვეყანისადა მივიდაინდოეთს. გამოიკითხა მუნ კაცი დიდად მდიდარი დამდიდრობისაგანუმეტესად ღვთის მოშიში. რა აცნობეს,დაისწავლასახლიმისი,მივიდადარქვაკაცსამას:

- ძმაო, ძოღან ორმოცი ლიტრა ვეცხლი ივასხე, ახლადიდადმეჭირვებადამომეც,ღვთისათვისგევედრები!

მან მდიდარმან უარყო. რომელი არა ევალა, რასმისცემდა?უთხრა:

- როდეს ვივახშე, მოწამე ვინ გივის და ანუხელითწერილისადარს?

მანკაცმანეგრეუთხრა:

-მაშინსაქმიანადიყავდაესრეთმითხარ:არამცალსდახვალემოდი,ხელითწერილსმოგცემო.მეშენიმორწმუნევიყავ,დაგჯერდი,მესხვასაქმედამეცა,იგიდამავიწყდა,წაველ და აწ გთხოვ, თუცა მტყუარ ვარ, შენ სახელიღვთისა იფიცე, ჩემი ვეცხლი არ გევალოს, და გარეშევიქცე!

მან, ღვთის მოშიშმა მდიდარმან, ეგრე თქვა: რასათვისვფიცო სახელი ღვთისა ამა მცირედსა ზედა. ღმერთსჩემთვისეგოდენიუბოძებია,მრავალსკაცსეყოს.ორმოცილიტრა ვეცხლი მას მივსცე, სხვა მე მოვიხმარო და

ღმერთიარგავიწყრომო.არიფიცადამასკაცსათხოვილიმისცა.

მან კაცმან, რომელმან წარიღო ვეცხლი, ეგრე თქვა:ღმერთო, მართალო და ჭეშმარიტო! შენ უწყი, ჩემისასიგლახაკისათვის ვქმენ ესე. აწ თუ გამემარჯვოსსავაჭროსა ამასა ზედა, ყოველი მონაგები ამავე კაცსამოვუძღვანოდაყველაყავაუწყო.

წავიდა იგი კაცი ჩინ-მაჩინს. ესრეთ ივაჭრა დაგამდიდრდა,რომეუდიდესივაჭარიაღარითქმოდა.

რაოდენთა წელთა უკანის, მუნვე ქალაქად მოვიდა,მონახა მდიდარი იგი, პოვადა იწვია. ამან იცნადა მანმდიდარმანვერაშეიყვანასალაროსათვისსადა,რარომეაქვნდა,აჩვენა.დაუკვირდამდიდარსამასდიდებამისიდასიმრავლეუნჯთა.მოუწონადაუქოყოველივე.მერმე

მან კაცმან ამოიღო კლიტე მისისა სალაროსა, მიართვა,ხელსაკოცადამოახსენა:ესეყოველიშენიადაღმერთმანგაუფლოსო!

მასმდიდარსაძოღანდელისაქმედავიწყებიყოდაჰკითხავინაობა და ვითარობა, და მან ყოველივე ყოფილიმოახსენა: ჩემმან სიგლახაკემ მომაგონა,თვარა შენ ჩემიარარა გევალა. მე რა მქონდა, რომ გამევასხა. ესეყოველივეშენია,დაეპატრონეო!

გაუკვირდა მას მდიდარსა მის კაცისა სიმართლე დაგულკეთილობა. ერთი სარტყელი აიღო და ერთისაპერანგე.ეგრეუთხრა:ესეცამადავიღე,ნუთუგულისკლება შეგექმნას, ღმერთმან შენ მოგახმაროს, რადგანშენიეგეთიკეთილობავიხილე,ჩემირაცმაქვს,იგიცშენიიყოსო.

-შვილოჩემო,შენთვისღმერთსაცმოუნდომებიადამეცმომიცია ადგილი და სამეფო ჩემი და დღეის წაღმაუფლებდეყოველსაზედადანუმცავინარსურჩიშენი.

მოახსენარუქამარაკი:მეპატრონედამემარნე

ერთი მეპატრონე შევიდა მარანსა თვისსა ნახვადღვინისა. ნახა ქვევრის პირსა ერთი ჯამი იდგა. ჰკითხამემარნესა:

-რადდგასჯამიესეაქა?

მანმოახსენა:რაოდენჯერშემოვალთითოსამითღვინოსშევსვამო.

ეწყინამეპატრონესადაეგრეთქვა:ჩემიღვინოამაკაცსა

აუოხრებიაო.

და ერთი კაცი სხვა დაუყენა თავსა, რომე მაგოდენსღვინოსნუასმევო.

მეორეზე რა შევიდა მარნად, ნახა ორი ჯამი იდგაქვევრთან.ჰკითხამემარნესა:ესრაუნდაიყოსო?

მანმოახსენა: ერთი ჩემია,რომლითავსვემდიდამეორემაგჩემსამხანაგსმოუნდება,ახლარომედამიყენეო.

- აჰა მეფეო! შენს შვილს კარგი სამეფო მიეც და ერთიმაგდენისამეფოლეონსაცუშოვე,თვარაორთავერთიკიარეყოფათ.

დიდადეწყინაჯუმბერსდა

თქვაჯუმბერარაკი:მკალავიდავირი

ერთი მკალავი იყო. ვირს საფქვავი აჰკიდა, წისქვილშიწავიდა, დაფქვა, გამობრუნდა. გზაზე ვირი დაუდგა.ვეღარდაძრა,დაღონდა.ჯიბეში ნიშადური ედვა, ქვაზედანაყა და ვირს კუდ ქვეშ მოსცხო, ეგება დასწვას დაააჩქაროსო. რა ნიშადური მოსცხო, ვირი ესეთი გაიქცა,მკალავი ვეღარ მოეწია. დაღონდა: ვირი არსადგარდამეჭრას და არ დავკარგოო. ცოტა ნიშადურითითონაცამოისვა:ეგებისვირსმივეწიოო.

ასე გაშმაგდა მკალავი, ვირსაც გაუსწრა, სოფელი დათავისისახლიცგაირბინა.ცოლსმისძახა:ჩემინიშადურიცხარიიყო,მევეღარდამდგარვარდავირსეპატრონეო!

- რუქავ, შენც ნიშადური ამოგისვამს, იგი გაჩქარებს,

თვარამეფისწინაშეშენგანდა ანუსხვათაგანმაგრიგივითარიკადრება?

მერმეჯუმბერდადრკა, მამას ეთაყვანა, მიწას აკოცადაეგრემოახსენა:

- დამბადებელიმცა შენი დიდებულ არს, სვემცა შენიბედითურთ ამაღლებულ არს, სახელიმცა შენი ნუდაილევის! შენის სიმაღლით მდაბლის გულითგანჰბრძანებ,თვარამეშენსაპირისპირჭვრეტასაცარაღირსვარ, არათუ ეგეთსაწყალობასა.მეთუცაშენიმოწყალებრძანება მესმიან, ყოველთა დიდებათა უდიდესადმიჩანს.

მეთურამსიკეთემაქვნ-შენგან,თვარავინნახაქვრიმადათესოსდაებრენიკიმოიმკოს,ანუეკალიდაერგოსდახურმამაზედმოეკრიფოს. კეთილიხეკეთილსმოიბამს,

თვარათავითთვისითხილიუნერგიკარგიარიქმნება,დაარცაალქატიხერწყვითადაკაზმითგაკეთდება.

არაკადთქმულა:ქორიქორსასჩეკსდაძერაძერუკასაო.ჩემსსიკეთესმენუმაკვეხებდანურცმემადებ.

გალატოზმან, რომელმან ნატიფად სახლი აღაშენა,სახლისსიკეთეა,ანუმაშენებლისა?

მხედარმან,რომელმანკვიციკარგასადავედგაწვართოს,კვიცისსაქებელია,თუმხედრისა?

შენი ხორცი ვარ და ლეონის გაზრდილი. ჩემი სიკეთეჩემგან არ არის: აგებულობის საქმე - შენგან, დაწვრთილობა - ლეონისაგან. არა ამისთვის მოგახსენებ,ლეონს შენგან ბოძება აკლდეს და დიდი წყალობა არასჭირდეს,არცანაათალსღირსაიგი;მაგრამმტერიბევრი

უვისდაარშეასმინონმეფობისათქვენისაკარსა.

მოახსენამამასარაკი:ქრისტიანიდაურია

სტამბოლს ერთი ქრისტიანი და ერთი მდიდარი ურიაქიშპნიიყვნენ.ურიამალ-მალქრთამსაგაიღებდისდაამსაბრალოს ქრისტიანს დააჭერინებდის თათართა. ხანსციან,ხანდააბიან.იყოდიდსსაპატიჟოში.

დღესა ერთსა მან ქრისტიანმან ჰკითხა მას ურიას:წინასწარმეტყველნირამდენნიიყვნენო?

ურიამთქვა:ოცდაოთხნიო.

ქრისტიანმანუთხრა:სახელებიდაწერეო!

ურიამყველადაწერა.

ქრისტიანმანუთხრა:მაჰმადირადდააკელო?

ურიამთქვა:როდისიყოწინასწარმეტყველიო?

ქრისტიანმან მისის მტერობით ამ კითხვაში თათარიდაისწრა, მოწმად დაიჭირა. მივიდა. ყადს უთხრა.დაიჭირესურიადადაარჩვეს.

-აწე,ყოველიმტერიამისცდაშია,რომდროშემოიგდოსდაწაახდინოს.

დიდსმტერსკაციანშეეხვეწებადაანგარდაეხვეწება.

სწორსმტერსანპასუხსუზამს,ანმოუფრთხილდება.

ცოტასა და ცუდს მტერს უნდა უფრო უფრთხილდესკაცი:

ცოტა მტერი ცეცხლსა ჰგავს, ნაცარში დამალულსა, არაჩანსდარაგაჰქექ,ხელსდაგწვამს.

ცოტა მტერი სიკვდილსა ჰგავს უჩინარსა, მოვა, ვერცაქრთამით,ვერცაძალით,ვერცახვეწნითვერმორჩება.

ცოტამტერირაკაცზედროსიშოვნის,აღარასღონითაარგაუშვებს,არგადარჩესო.

ცოტამტერიორმოსაჰგავს,თივასქვეშედაფარულსა,რაშესდგე, ჩაიჭრები. ამისათვისუნდა ყოველი კაციცოტასმტერსუფრთხოდეს,საფათერაკოიგია.

ავის კაცისაგან წახდენაც სირცხვილია კაცისა და

გაკეთებაცა,თვარამ კარგის კაცისაგან კარგი სჭირსთუავი,ორივსახელია,ამადრომე,თუავიარახარ,ავსკაცსრად მოირევ და თუ უარესი არა ხარ, რად შეეხვეწები.ეგრევე,თუ კარგი ხარ, კარგს გიზამს; კარგისაგან კარგიგამოვადამასიქმს,დათუავსგიზამს-სიკეთე,ჭკუადაძალისამივშენზემეტიექმნებადამოგერევა.

მაგრამ კაცისა დიდი სიკეთე იგია, რომე სიავე არიმახსოვროსდასიკეთითდაფაროს.

რუქამუთხრა:

- ძეო მეფისაო, ამას სცდილობ და ამად არაკობ, მეწამახდინო და ლეონ გააკეთო, მაგრამ ჩემისგარდაკიდებითლეონსეგრედაემართება,ვითამასკაცსადაემართა.

უთხრარუქამარაკი:დარბანდელნიმთიბავნი

სოფელსა დარბანდს გამოვიდნენ თივის მთიბავნი,ცხენთა სხდეს და ცელები ხელთა ჰქონდათ. შეექმნათთივაზეცილობა.ცელისტარსჩააბრჯენდიან:

-აქამომდეჩემიაო!

-არაჩემია,სამანიესეარისო!

ერთიმეტადგაგულისდა.ცელისტარითურემოკლეიყო.ცხენით რომ ჩააბჯინა: აქამდინ ჩემიაო! - ცელის პირიკისერსმოჰხვდადათავიმოჰკვეთა.მისითივაცმეორესდარჩა.

-შენისლეონისდიდებაცმეარდამრჩესდაეგბოროტად

არგარდაეგოს,ნახავ!

უთხრაჯუმბერარაკი:გილანელიმოლა

გილანსერთიმოლაიყო.ბრინჯიდაეთესადაველურმანღორებმანდიაწაუხდინეს.მოლამღორისქაშანზედიდიორმო ჩათხარა და ლელი წაჰბურა და წამოვიდა. რანაჩვევნი ღორნი მოვიდენ, ორმოზე გამოიარეს,ლელმანუტყუადაერთიდიდიტახიორმოშიჩავარდა.

მივიდა მოლა, ნახა, ღორი შიგ გდია. აიღო უღელი დაზევიდამშიგჯგვლემადაუწყოდაგინება.უღლისტაბიკიმოლას კისერზე მოედვა და მოლაც ღორთან ჩავარდა.ღორმან მოლას ღოჯით ცემა და კბენა დაუწყო, ასეგახადა, მთელი ასო აღარ შეარჩინა. რამდენს მოლაეხვეწებოდა,ღორიუარესსუზამდა.

- მის მსგავსად, შენ შენგან ნათხარსორმოში ჩავარდებიდავედრებააღარასგაგივა.

რქვარუქამჯუმბერს:

- რადგან შენი ლეონ ღორს შეადარე, ესრეთ გავიხარე,ვითამცაყოველიჩემიგულისანებააღმისრულდა-მეთქი.

თქვარუქამარაკი:ორიმდიდარი

ერთიდიდადმდიდარიკაციიყოდაერთისხვაკაციიყო.მისიუცხოსიმდიდრისხმაგასულიყო.

თქვამან,მრავლისმქონებელმანმდიდარმან:

- ჩემი სალაროსა რიცხვი არა ვიცი, მეფეთაც არა აქვთჩემოდენიდამისკაცისასიმდიდრეუფროიქებაჩემგან.წავიდედავნახომისიუნჯი,რისუფალია?

მივიდა,მასკაცსევედრამისისსალაროსჩვენებისათვის.

წაიყვანა მან კაცმან მდიდარი იგი, ურიცხვი ბეღლებიუჩვენა ხვარბლითა და ქერითა სავსე და მხიარულადუთხრა: ღმერთს ჩემთვის ესოდენი წყალობამოუნიჭებიაო!

მდიდარმან მასცა აგინა, და რომელიც მის დიდებასაქებდა, მასცა და ეგრე უთხრა: რაც შენ პური გაქვს,იმდენიმარგალიტიმაქვსდასიმდიდრედ არმიმაჩნიაო,დაწავიდა.

მომავალსა წელსა ესეთი სიყმილი მოვიდა,რომე პურის

ხსენებაარსადიყო,დაიმშაყოველიკაცი.

მან მდიდარმან მოუგზავნა კაცი პურით მდიდარსა დათვალ-მარგალიტიმოუძღვნადაპურსევაჭრა.მანპასუხიარ გასცა. მერმე აქლემთ აჰკიდა მრავალი თვალ-მარგალიტიდამოუძღვანა,რომესხვაგანარდაიდებოდა.

მანფასიაგრევეშეაქციადაესრეთშეუთვალა:

-ნუჰგონებ,რითაცაფასითამეშენპურიმოგყიდო,დათუცოლიგამომიგზავნო,რაოდენიგინდეს,წაიღევ!

რა ეს ესმა, კაცი იგი დიდად დაჭმუნდა და თქვა: თუმივსცე ცოლი, ამხანაგთ რა უთხრა, ანუ ვისთვისღავიყიდოპური;თუარადა,პურსარმომცემსდაშვილნიდამეხოცებიანო.

ღონეგაუწყდა.შესვაცხენსაცოლიდაგამოუგზავნა.

რა მან კაცმან მისის ცოლის მისვლა სცნა, ეგრეუთხრა:შენ ჩემი დედა ხარ, რადგან შენი ქმარი ესრეთ ვნახე,ამპარტავნად მაგინებელი დია დამბალა, აწ რაოდენიგენებოს,წაიღევდაწადიო!

მრავალიმისცადაგაუშვა.

-ჯუმბერ!რადგან შენლეონ ესრეთ მოიძულე, ძაღლთადაღორთაადარებ,აწრაღამომკლავს?

გაეცინაჯუმბერსდაეგრეუთხრა:

- ვაგლახი შენთა სიხარულთა! ღორს ავი მოლა ვითუკეთესია?დარადგან ეგრე გიამება,თუ გინებს, კიდევღორობითვახსენებ.

მაგრამრასარგებელიგეცა?

რუქამუთხრა:

- ოღონც შენ ლეონს ღორი უწოდე, და მე მეგობრადშევექმნები!

ჯუმბერუთხრა:

- ნახევარს კაცსა რასათვის ოცის კაცის გული გიძს?ჭინჭრაქა ესრე უგუნურია: რა იქუხებს, გულაღმაგარდაბრუნდება,თუცა ცა არდაიქცესფეხი მივაშველო,რომ ქვეყანა არწახდესო;დაწერო ამპარტავნობით,თუარ სლვაში, ორ ფეხსა არ დასდგამს, ჩემის სიმძიმითქვეყანაარჩატყდესო.რაგგონიაეგშენიბილწითავი,ანურახარ?

თქვაჯუმბერარაკი:მელიდაწერო

მელმანწეროაწვია.ოსპიშეუგბოდასპილენძისთეფშზედაუსხა.ორთავჭამადაუწყეს.მელიენითსთქლაფევდადა წერო რას შესჭამდა თეფშზე? თითო-თითოს თუაიღებდა.

მეორესდღესწერომაწვიამელიდამუხუდოშეუგბოდაპირვიწროსქოთანშიჩაუსხა.ორთავჭამადაუწყეს.წერომნისკარტი ჩაყო და ჭამა დაუწყო და მელმან ტუჩი ვერჩასტია. რასა სჭამდა? იწყინა მელმან, გაუმტერდა დაშეამყრალა.წეროსეწყინადათვალთაშეასკინტლა.

ანუ მათი სიტკბოდაწვეულებარა იყო, ანურისხვადამტერობა?

- აგრევეთქვენი მეგობრობადა სიყვარული რა იქმნება,ანუ სიქიშპე? ზოგთა კაცთა, რა პატრონი სიკეთესმიაპყრობს, თვისის თავისა ეგონება და არაპატრონისაგან.შენსაჭურისიხარ,მეფისერთგულობადადღედაღამისსამსახურისაცდაგმართებს.იგიჭაბუკია,მემახლავს;მეფისმონობადაჩემიწვრთაჰმართებს. ანშენ მასთან რა საბრძოლავი გაქვსდა ან მას შენთან რასაშუღლარი?

თქვარუქამარაკი:ყადიდაეშმაკი

ორნი კაცნი გზასა მივიდოდნენ. ერთმან ქვას ფეხიწამოჰკრადაეშმაკსაგინა.მეორემუთხრა:რაგაწყინა,მანხომარგირჩია,ყოველნიეგრეუბრალოდაგინებთო?

რა იგი ამხანაგი გაეყარა, მივიდა ეშმაკი და მოსარჩლეკაცსუთხრა:რადგან შენ მე მომეხმარე, მეც შემოგზღავ.ერთსგვარიანსჯორადვიქცევი,შემჯექ,ჰალაბისქალაქსჩადი; მუნებური ყადი ქაბას მივა, ჯორს ეძებსსასყიდელსა, ვირემ ასიფლური არმოგცეს,ნუმიმყიდიდაშენშენდაწადიო!

იქცაჯორად.შეჯდაკაციიგიდაყადისკარიჩაიარა.დიამსუქანი,ჭრელიდათოხარიკიჯორიიყო.ყადისმსახურთჰკითხეს. მან გასასყიდლობაუთხრა. შევიდნენ მაშინვე,ყადს მოახსენეს. მისცეს ასი ფლური და ჯორიგამოართვეს. ყადმან დიდად მოიწონა. მეტისსიყვარულითწინდაიბა.

რა ორი-სამი დღე გამოვიდა, მოსამსახურენი საქმეზედგავიდნენ. ყადი შეფრფინვით შესცქეროდა, ჯორმანავშარაწაიყარადა აეშვა.მუნხელსაბანიკუმკუმაიდგა,

მასშიგჩაძვრა.

დაიწყოყადმანძახილი.მსახურნიმოვიდენ,მათყოველიუამბო. ეგრე თქვეს: დაფეთებია რამე და შეშლილია,თვარარასროტავს,კუმკუმაშიჯორივითჩავა,ანროგორდაეტევაო!

დაიჭირვსყადი,ბევრიტანჯესდადააბეს.ფიცავსყადი:ხელიარავარ,მართალსვიტყვიო!

ვინმოუსმენდა?

ორმოც დღეს არ დააძინეს, ხან აროკებდენ და ხანრჯიდენ.რაღონემოსწყდა,თქვა:

-ახლამოვრჩი,აღარამჭირსრა!

გაუშვეს. მარტო ჯდა. კუმკუმის პირიდამთავი ამოჰყოჯორმანდაყურებიგაიბერტყა.დაიძახაყადმან:აქავარის,მიშველეთო!

მოვიდენ იგი კაცნი, კიდევ შეიპყრეს და უარესი ჭირიდამართეს. კიდევ, საქმე რომ გაუჭირეს, თქვა: მოვრჩი,აღარამჭირსრაო!

კიდევგაუშვესდაყადიჭკვიანადჯდა.კიდევკუმკუმისპირიდამთავიამოყოჯორმანდაყურებისბერტყაშექმნა.ყადმანუთხრა:დიახგხედავ,მანდახარ,მაგრაშიშითვერვიტყვი,ტანჯვისამეშინიანო.

- იგი ყადი მართლა ამბობდა, ხედვიდა და არავინუჯერებდა.მემასავითვხედავ,მართალსვამბობ,არავინმისმენთდარავქმნა?

თქვაჯუმბერარაკი:მჭედელიდაეშმაკები

ერთი მჭედელი იყო ქალაქსა შამისასა. წამსა და წუთსეშმაკს აგინებდა. შეწუხდენ ეშმაკნიდა მჭედლისათვისმახეგააკეთეს.ერთიეშმაკიბერისკაცისსახითმოვიდა,ერთი ვაჟკაცი შვილად მოიყვანა, მჭედელსოციფლურიმოუტანა:ამჩემსშვილსშენიხელობაასწავლეო!

მჭედელსიამადამიიბარა.კარგსსწავლებასდაჰპირდა.

ორს თვეს უკან ერთი ეშმაკი ბერს, უძლურს კაცადშეიცვალა და მოვიდა მჭედელთანა, ორასი ფლურიმოუტანადაუთხრა:

-დიადავბერდი, აღარაძალმიცრა, ესხელფასად აიღევ,დამადნევ,გარდამახალისედაოცისაწლისაგამაკეთე!

მჭედელმანეშმაკსაგინა:ესროგორიქმნებაკაცისაგანაო!

შაგირდმან უთხრა: ფლური გამოართვი, მე თოქმაჩისშვილივარ,მეკარგადავახალისებო.

ეშმაკი ეშმაკურის საქმის მცოდნელია. შეკრეს ესბერიკაცი, დადვეს. ნახშირი და ცეცხლი დააყარეს დადაუწყეს საბერველით ბერვა, მრავალი იძახა: დავიწვი,ნუდამწვავთო!

მათუფროუბერეს.ეშმაკსრადასწვავდა?!

ცოტაოდენი ჟამი გამოხდა, ცეცხლიდამოცის წლის კაციამოძვრა. გაუკვირდა ყოველსა კაცსა და განითქვა ესამბავი: ესეთი ხელოსანია იგი მჭედელი, ორასის წლისკაცსდაახალისებსდაოცისწლისვაჟკაცადშეიქმსო!

მიესმაშამელსყადს;დიადაბერებულიყო,ორასიფლურიმოუტანა:დამახალისეო!

მჭედელი დაჰპირდა. ეგონა, ამასაც დავახალისებო.გარდააცვესთავსაფერხი, ჩადვესცეცხლშიდადაუწყესბერვა.რაგაჩხრიკესცეცხლი,ძვალიცვეღარპოვეს,ესრეთდამწვარიყო.

დაიჭირესსაბრალომჭედელიდადაარჩვეს.ეშმაკებმანესხრიკიუგდეს.

-ეშმაკიეშმაკსკიდეცგარდაახალისებსდაკიდეცნახავს.შენეშმაკიხარდაეშმაკსჰხედავნ,მაგაზერაფიციგინდა,ანვინარდაგიჯერებს.

თქვარუქამარაკი:

სპარსიდაინდო

ერთისპარსივაჭარიწავიდაინდოეთს.მივიდაქიშმირისქალაქად. სადა დიდებულთა ვაჭართა საკრებულო იყო,მუნშევიდა.გარდაიარადაყოველსაკაცსაზევითდაჯდა,რიდე მოიხადა, გვერდს დაიდვა და ფერხი მუხლთაშემოიდვა.ეგრეამპარტავნადდაჯდა,რომემისუდიდესიკაციმუნარყოფილიყო.

თქვენცაგასმიათინდოთსიმდიდრისაამბავი.

ერთიკაციგარედამიმზერდა,რომეშინაგანშესვლასაცარაღირსებდენ, არა თუ დაჯდომილიყო. მან კაცმან, რასპარსი ეგრე მჯდომი ნახა, ერთი მოსამსახურე კაციშეუყენა:

-გამოიკითხე,რაოდენიათასისსალაროსპატრონია?

რა ჰკითხეს სპარსსა, მან კვეხნითთქვა: სამასითუმანიმაქვსო.

რაესესმაგარემდგომსამასინდოსა,წყენისაგანუჭკოდგახდა,ეგრეთქვა:

- მე სამასი სახლი ქარვისა მიდგანანდა სხვასდიდებასგარდა, რვა ვეცხლის ბალავარი კართა მიგდია კაცთაუკუსაჯდომად, და მუნ შესვლას არა ღირს ვარ, მათპატრონ კაცთა ლოცვა მოვახსენო, და იგი უმსგავსოშესრულ არს და ყოველსა ზემორე უზის, რომლითაჯდომითაანურომლითადიდებითა!

რა იგი სპარსი გამოვიდა, ინდო კართადახვდადა ეგრეუთხრა:

- შენ აქაურის ვაჭრობის უმეცარი ხარ და, თუ შენცგნებავს, რაც სავაჭრო შენ გაქვს, ეგოდენს მე ჩემსასმოგცემ, ერთად ვივაჭროთ,ზიანიდა სარგებელი ერთადსწორიიყოსჩვენთვის!

იამა სპარსსადა ნებადართო. სამასითუმანი სპარსისა,სამასი -ინდოსი.ექვსასითუმნისა,ინდომურჩივა,სულნიორი და ხახვი იყიდეს. ფუნდუკები იქირავეს და იქდააზვინეს.ინდომუთხრა:

- სამს თვეს უკან დაძვირდების და ერთი ათადშეგვექმნების.

გამოხდა სამი თვე, სრულებით დალპა ამათი სავაჭრო.სპარსმანუთხრა:

-წახდაჩვენიჭირნახული!

ინდომ ურჩია: აიღეს ვალი, მუშა დაიჭირეს, დამპალიგადაარჩიესდა სხვა შეინახეს. კიდევ უთხრა: -დიდადგასარგებლებო!

გამოხდა სამი თვე. სრულობით ასე დალპა, ერთი აღარდარჩა.

შექმნა სპარსმანტირილიდა ინდოს ბრალობადაუწყო.ინდომუთხრა:

-რასლაყბობ,ზიანიდასარგებელისწორიიყო,შენიდაჩემისწორადწახდა!

იგისპარსიეგრედაგლახაკდა,პურისშოვნაარძალედვა.მერმე იგი ინდო მივიდადა სპარსითავისთან წაიყვანა,მისცა სამასი თუმანი სხვა და ეგრე უთხრა: ძმაო, ეს

ექვსასი თუმანი შენმა იქ ჯდომის ჯავრმანდამაკარგვინაო!

- მას ინდოსავით, შენისლეონის ჯავრი ესრეთს საქმესმაქნევინებს,ყოველსკაცსუკვირდეს.

თქვაჯუმბერარაკი:ყარყატისთავგადასავალი

ერთს ადგილსა მრავალი თეთრი ყარყატი ბუდობდა.ერთმან კაცმან ერთის ყარყატის კვერცხებიდაიპარადაბატის კვერცხები ბუდესა ჩაუწყო. გამოჩიკა მანყარყატმან და დაზარდა, თვისი ბარტყი ეგონა. რადაიზარდა, მამალი ყარყატი მოვიდა, ნახა, მისი მსგავსიარიყო.შეჰყარამისთემისყარყატნიდაყველაყასუჩვენა.დაიჭირეს ეს უბრალო დედალი ყარყატი, მოკლეს დატვინიამოსწოვეს.

-აწრაგაწყინაშენლეონ?ცოლიიყოშენიდაგაგიბოზდა,მტერიიყოდაძემოგიკლა? ანუცოლიგესვადამასთანგანისვენა? ანუ მაგან ხეიბარ გყო? რა გიყო? მითხარ!თავმანმეფისამან,არავუსარჩლი.არცაშენსამირჩევნია,მაგრამმართალსავიტყვი.შენსადამასშუასამტეროარაარისრა.

მტერობასამთაჰმართებს:

ერთსა - მესაზღვრეთ, რომ სამანს გარდასვლამოინდომოს;

მეორეს - სხვის მამული რომ სხვას ეჭიროს,თუ იგი არწახდეს,მასვერიშოებს;

მესამეს-ერთსმეორისაგანსასირცხოსაქმესჭირდეს.

თქვარუქამ:

-არავფარავ,მტერივარლეონისა.

თქვაჯუმბერ:

-სამთაარამართებანმტერობანი:

ერთს-ნავშიმჯდომსა-მენავისა;

მეორეს - მინდორს მსახლობელს - მაგართა ადგილთამსახლობელისა;

მესამეს - ნაკადულთა ზედა ბოლოს მსახლობელს -სათავეზემსახლობელისა.

თქვარუქამ:

-მეფისძეხარდადაგვატკბე!

თქვაჯუმბერ:

-სამთაჰმართებენსიტკბონი:

ერთსა-ციხისმოზიარესა;

მეორესა-ბევრისგანაყოფისპატრონსა;

მესამესა-ლხინზედმსხდომთა.

თქვარუქამ:

-ცუდადვაშრობთავსაჩემსა.

თქვაჯუმბერ:

სამნიშვრებიანცუდად:

ერთი-ტალამოშიშარი;

მეორე-მცდელიჯორთამაშობრობისა;

მესამე-მდევარიქარისა.

თქვარუქამ:

-ენათსიმრავლესიწვრთი.

თქვაჯუმბერ:

-სამთამართებენენამრავლობა:

ერთსა-გლახაკსაუპოვარსა;

მეორესა-ქადაგსამოარულსა;

მესამეს-კაცსამოჩხუბარსა.

თქვარუქამ:

-გარდავიხვეწოხელთაგანშენთა.

თქვაჯუმბერ:

-სამთაჰმართებენგარდახვეწა:

ერთსა-თემთაგანპირადაღებულსა;

მეორესა-ურჩისცოლისუფალსა;

მესამესა-პატრონისაორგულსა.

თქვარუქამ:

-ჩემდასანატრელარსსიკვდილი.

თქვაჯუმბერ:

-სამთაენატრებასიკვდილი:

ერთსა-ბოროტითასიცოცხლითაცხოვრებულსა;

მეორეს-სენგრძელსადაუკურნებელსა;

მესამესა-უეჭველადედემისმომლოდნელსა.

თქვარუქამ:

-განძებაჩემიგნებავს,უთუოდ.

თქვაჯუმბერ:

-სამნიგანიძებიან:

ერთი-მეზვრე-ქურდიყურძნისა;

მეორე-მკურნალი-წამლისაუმეცარი;

მესამე-მსხემიუამებელი.

თქვარუქამ:

-ვხედავგანგარისხე!

თქვაჯუმბერ:

-სამნიგანარისხებენკაცსა:

ერთი-შვილიურჩიდაუსმინარი;

მეორე-დიაციმაგინებელი;

მესამე-მონაყბედი.

თქვარუქამარაკი:ფილოსოფოსნი

ერთი დიდი ფილოსოფოსი იყო ყოვლითა სიბრძნით

შემკული. დაუტევა სოფელი და განშორებულადუდაბნოდ წავიდა. მუნ დადგა და მარტო ილოცევდა.სხვანი ექვსნი ფილოსოფოსნი იყვნენ დია ცოდნისმცდელნი და მოყვარულნი. სიტყვასა რასმე ზედაშესცილდენ, ვერა რომელი დაესკვნათ. წავიდნენ მისგანშორებულისა ნახვად. ჰკითხეს,და მანდიდხანს ხმაარგასცა,მერმეკიდევჰკითხესდამანეგრეუთხრა:

- თქვენ ყოველი თქვენი მონაგები ბევრის საუბრისასწავლისათვის წაგიგიათ, და მე ჩემი მონაგები და ესსოფელი ამაზედავუტევე,რომდადუმებითვიყოდა არვიუბნა.

მეტი არარა უთხრა, და სირცხვილეულნი წამოვიდენუპასუხონი.

- მეც, თუ თქვენ მოგრჩები, არა ამ სოფელს, მას

საუკუნოსაცდავუტევებდაგანვისვენებ.

თქვაჯუმბერარაკი:დათვიდამონადირენი

ორნი ამხანაგნი ნადირობდენ. ხევი იყოდა ხევს გაღმა-გამოღმარონინებდენ.ერთსამხანაგსდათვიშემოეჭიდა.ქვეშჩაიდვა.მეორეამხანაგმანუყივლა:გაუშვიეგდათვიდაწამოდი,სხვასაქმეგვიძსო!

მან დაუძახა: დათვი არ მიშვებს, თვარა მე წეღანვეგავუშვებდიო!

-იმისიარიყოს,შენარავისეშვებიდაარაწყნარებ,თვარაშენისაუბარიარცავისიამებადაარცავისეხალისება.

უთხრარუქამარაკი:

ობოლიდამისიდედა

იყო ერთი ობოლი მარტვილი. რა მოიზარდა, დედასჰკითხა:

-დედავ,ყოველსკაცსმამაუვის,მერადარამყავს?

დედამუთხრა:

-შვილო,შენცაგყვანდა,მაგრაწყალმანდაარჩო.

შვილმანუთხრა:

-მასწყალზეხიდიარიდვა,მასზედგასულიყო?

დედამუთხრა:

-იდვა,მაგრამშორსიყო.

შვილმანუთხრა:

-ასრეშორსიყო,რომაქამდისევლო,ვერმოუარდა?

დედასგაეცინადაეგრეუთხრა:

-თუმაგდენიგაესინჯა,არცკიდაირჩობოდა.

- ეს არაკი ამად მოგახსენე:თუ აგრე სიტყვის მსინჯავიხარ, მოუწონებელს კაცს რად ეუბნებიდა აქამდის რადვერმოიგონეჩემიუბრობა?

აღაღოლეონთავისიბრძნადმოუბარიპირიდატკბილადმოლაპარაკეენა,უთხრაჯუმბერს:

- ძეო მეფისაო! მარტვილი ხარ, სიტყვის გზას ეძებ დამეტის ნდომით უფრო ჰკარგავ, როგორც იმ მეფესდაეკარგა,რასაცეძებდა.

მეფემჰკითხა:როგორყოფილაო?

თქვალეონარაკი:მეფედამჭედელი

ერთი მეფე იყო ლანგარუთს და ამის ცდაში იყო, რომთავის სამეფოში ან ოქროს ქანი ეპოვნა და ან ქიმიისმცოდნეოსტატიეშოვნა.

მასქალაქშიერთიმჭედელიიყო.ერთიცულიშექმნადაგაყიდა: წავიდა, რომელმანც ცული იყიდა, შეშას კოდადაუწყო. ცული ერთსა ქვას მოხვდა, პირი წაუხდინა.თურმე ის ქვა, რასაც რკინას მოხვდებოდა, ოქროდ

შესცვლიდა.დაჰხედაცულსა,გაყვითლებულიყოდაპირიწახდომოდა.იწყინა ამკაცმან:მომატყუამჭედელმანდასინისცულიმომყიდაო.

მოვიდა,მჭედელსუშუღლა.მჭედელიდიაჭკვიანიკაციიყო.ჰკითხა:პირირამწაუხდინა,რასშემოჰკარო?

წაიყვანამანკაცმან,იგიჯირკიაჩვენა:ამასავსჭრიდიდაამქვასმოჰხვდაო!

ფასიისევგამოართვადაცულიმისცადაწავიდა.

ამმჭედელმანიგიქვაწაიღო.რასაცრკინასწაუსვა,სულოქროდ იქცა. გამდიდრდა მჭედელი, რომ რიცხვი არიცოდა, რა ჰქონდა. მან მეფემან თქვა: ამ მჭედელსღმერთი სწყალობს, მრავალი აქვს, ამის ქალს ჩემისშვილისათვისვითხოვო.

ითხოვაქალი,ქორწილიუყო.მჭედელმანასეთქვა:ამისუფროუცხოდაუკეთესიმზითევირაგავატანო?ამქვასგავატანო. ჩადო ოქროს კოლოფში, დაბეჭდა ქვა დაგაატანა.სხვაარარამზითევი.

მეფის ჩარდახი ზღვაზე წაკიდებული იყო: მუნ ჯდა.თქვა:ჩემისრძლისმზითევიმაჩვენეთრამოჰყოლიაო?

მოიტანესდამოართვეს:ამისმეტიარამოჰყოლიარაო.

გახსნა მეფემ, ერთი სიპი ქვა იდვა, იწყინა: ამიტომვითხოვეგლეხისქალი,მრავალიქონებაჰქონოდა,ბევრიმზითევიგამოეტანებინაო.

დაიგიქვაზღვაშიგარდააგდო.

მოვიდამჭედელიდაყოველივემოახსენა.დაუწყოძებნა,სადღაიპოვნიდენ?

რადგანგულითუნდოდა,იაფადიშოვნადაადვილადდაგაუსინჯავადდაკარგა!

-თუსიბრძნესეძებ,მაგასთანენასნუაშრობ;

თუ სწავლა გინდა, აჰა სედრაქ, ვაზირი მამისა შენისა,რომლისამსგავსიარაარსყოველსაქვეყანასაზედა;

თუ მეფეთა წესსა იწრთვი, აჰა მეფეთ მეფე, მამაშენი,რომლისამსგავსიარაშობილა;

და თუცა ამბავი გინდა, ჩემოდენი ჭირი, ლხინი, უცხოთემი, საკვირველნი საქმენი არავის უნახავან. რადეუბნები ესრეთს უგნურს, უგბილს, უგვანს, კაცთა

არასახესა?რამოგწონსმაგასაშინა?თუცასიყვარულითეუბნები, ანუ სიძულილით ელაპარაკები, რად არმოეშვები?

უბრძანამეფემანლეონს:

- მართალს იტყვი.უწინარესვე მენება მე კითხვა ამბისაშენისა: სადაური ხარ? ანუ ვისი ძე? ანუ როგორწამოხველ?ანუგზათარაჰნახე?ყველაყამითხარ.

მოახსენალეონ:უმეცარიდალაქი

ჩემი შობისა და მამა-დედათა უცნობობისა უწინარესვევჰკადრე მეფობასა თქვენსა და რა აქათ წამოველ,სოფელსა ერთსა მოველ. ხუთნი ამხანაგნი სხდეს დალაღობდენ.მაწვიესმეცადადამსვესმათთანა.

თავთა პარსვა მოუნდათ. მას სოფელსა ერთი უმეცარიდალაქითურეიყო.კარგიცოდნაიჩემადამოვიდა.

დაუწყოერთსათავსაპარსვა.თურედიაშეაჭირვა.

მიღმააქლემიღრიალებდა.

მან კაცმან თქვა: მას აქლემსაც თავს პარსვენო დამისთვისასემწარედყვირისო.

ჩვენვიცინეთდასხვათაცმოვაპარსვინეთ.

მეორეს დაუწყო პარსვა და დიდად შეაწუხა. ამოიღოხუთი ბისტი, მისცა და უთხრა: ვიცი, ცოცხალი ვერგარდაგირჩები, შენი ხელფასი არ შემრჩეს, მას სოფელსავალადარდამეკიდოსო.

მესამეს დაუწყო პარსვა. მოკორტნა თავი დასისხლმდინარეს ბამბა დააკრა, სხვაგან მოჰკორტნა დადააკრა ბამბა. მართ ათამდე ადგილს დაჰკორტნა,ნახევარიმოჰპარსა.დარომვეღარგაუძლოდაშეაჭირვა,ეგრეუთხრა:ძმაო,ნახევარიბამბადაგითესავს,ნახევარიიყოს,ესნესვადმინდადავთესოო.

ვიცინოდითდაერთმანერთსამბავსვკითხევდით.

მეოთხეს პარსვა დაუწყო. რომ შესჭირდა, მე ვკითხე:რავდენიძმანიხართ-მეთქი?

მანეგრემითხრა:თუ ამკაცსმოვრჩი,ექვსნივართ,თუარა-ხუთნიღადარჩებიანო.

მეხუთესდაუწყოპარსვა.დაჰკორტნაბევრგანდაბამბა

დააკრა.რაგაათავა,ორიფულიმისცა.იგიდალაქითურესიტყვაწყლიანი იყოდა ეგრეუთხრა: შენსთავსა ზედახუთისბისტისბამბადამეხარჯადაორსფულსმაძლეო.

ვიცინოდით და, რომელიც უარს იტყოდა, ძალათმოვაპარსვინითხოლმეთავი.

რა მე დამიწყო პარსვა, დია შევჭირდი, მარა თავს არდავიტყევ, რა გაათავა,ფასი მივედა მადლად ვუთხარ:ასემც მამა-დედათ შენთა სული განისვენებს, ვითა მეგანმასვენე-მეთქი.

მათ ჩემთა ამხანაგთა გამკიცხეს: ხმელი ვირის თავიდაიყვირებდაო,შენრამადლსეტყვიო?

მეეგრევუპასუხე:-უარიმეთქვა,არმომეშვებოდით,დაიგიკაციდავიმადლედამამა-დედადავუწყევლე.

მათმკითხეს:ვითაო?

მე ეგრე ვუთხარ: მე რომ მისგან პარსვით განვისვენე,თუცა მისთა მშობელთა სულნი ეგრე განისვენებენ,ჯოჯოხეთსრაუარესიტანჯვაიქნების-მეთქი?

ვსვითღვინოდაგანვისვენეთ.

იტალიელიმხატვარი

წამოველ მუნითდა მოველ ქალაქსა იტალიისასა. მნახამხატვარმან ვინმე და მაწვია. ყოველთა მხატვართაუხუცესი იყო. მასთან ერთი თვე დავყავ. რომელიმხატვარიმასაწვევდა,მეცმაწვევდახოლმე.

ერთმან მხატვარმან გვაწვია. ერთს სარკმელში ერთი

საწერელიდაეხატა,გაშლილიკალამირომშიგიდვას,მისმსგავსად, კაცს ეგრე ეგონებოდა, გაშლილი საწერელიძესო. ერთი სხვადია კარგი მხატვარი იყო, ხელოვნებისმჩემებელი. მას უთხრა მასპინძელმან: ადეგ, ძმაო, ეგსაწერელიმომეცდამერმემეგემსახუროო!

ზეადგაიგიმხატვარი,საწერელიეგონა.რახელიმიჰყო,კედელიდაჰხვდა,მეტადშერცხვენდა.ჩვენგაგვეცინა.

მეორეზე მან გვაწვია. ამა უწინდელს მასპინძელსსაწერლის საქმე დავიწყებოდა და მას კედელსა ზედაერთიგაღებულიკარიგამოესახა.ეგრეეგონებოდაკაცსა,შესავალი სახლის კარიაო. ღვინოს ვსმევდითდა ერთსასიტყვასაზედაშეიცილნენ.

მასპინძელმანსაწერლისმხატვარსუთხრა:ნუცილობთ,ჩემსწიგნშიმართალისწერიაო!

მანჰკითხა:იგიწიგნისადარისო?

მასპინძელმანკარიაჩვენა:მასსახლშიძესდაგამოიღეოდანახეო!

ადგა, სწრაფით შესვლას ლამოდა და კედელს თავიშეატაკადაგაიხეთქა.

მასპინძელმანუპასუხა:ავადგიმასპინძლე,მარამისთანასაწერლისხატვას,მაგისთანასსახლშიისწავლიანო.

ღვინოვსვითდაგავიხარენით.

სხვამანგვაწვიამხატვარმან.ჩვენდაგვსხადა,სადაჩვენვსხედით, იქ გვერდით სხვა სახლი ედგა. მას შიგ ერთირკინის აუზი გაეკეთებინა. მნახავს მდგარი წყალი

ეგონებოდა.

თვითო-თვითო მხატვარი მოიწვივის, მისცის ჭიქა,უთხრის: ძმაო, შევედ, მანდ წყალი დგას, ამოიღე დაგამოიტანეო!

შევიდიან, წყალი ეგონისთ, ატაკიან ჭიქა, გატეხიან დასხვითგზითგაიპარიანდასირცხვილეულნიწარვიდიან.

ერთი ბრძენი მხატვარი იყო.რა იგი აწვია, მოვიდა. ჭიქამისცადაშეგზავნა.ნახა.აგრძნა,ხრიკირამეარისო.ხელიმიჰყო,რკინაიყო.სამხატვროსსაწერელი.მუნმზაიდვა.მასრკინაზეერთიმყრალიძაღლისმძორიგამოხატა,რომეშიგჩავარდნილსჰგვანდა.გამოვიდადაუთხრა:ვინღაცასძაღლის მძორი ჩაუგდია, იგი აღარ იხმარების და აღარავავსეო.

შევედით, ვნახეთ, გვიამა, ღვინო ვსვით.დია მომეწონამათიხელოვნება.

სხვამან გვაწვია. მეორისა ამხანაგისა ცოლითურე ენახადა მისი სახე გამოესახა, სრულად მას ამსგავსა. ჩვენდავსხედით მას სახესთანა. მერმე იგი კაცი აწვია.შემოვიდა, ნახა ჩვენში მჯდომელი. ფიცხელი კაცი იყო.მასმართლამისიცოლიეგონა.მეტისჯავრისაგანვეღარაგაიგნო რა. მოუხდა, ცემა ენება. რა მჯიღი შემოჰკრა,კედელიდაჰხვდა.

დიადივიცინეთდაესრეთდავლიეთთვეიგიმუნ.

წამოველმუნით,მოვხვდიკაცთავისმესამთა.მინდვრადსხდეს მებოძირთა გზათა თანა. იგინიცა მას დღესაშეყრილიყვნენ,ძმათასტიროდენდაცოლებსაგინებდენ.მიველ,ვკითხე:რაწაგკიდებიათ-მეთქი!

მითხრეს:ცხენითგარდამოხედ,დაჯედდაგეტყვითო!

ერთმანთქვა:მოშურნერძალი

ერთი ძმა მყვანდა, საყვარელი, მორჩილი ჩემი და ნებაგულისა ჩემისა. მისი ცოლი ჩემს ცოლს სიმწყაზრითსჯობდა. ამაზედ გაგლისპდა, დაემტერა: რად იგიუკეთესიაო!

გარდამეკიდა: ანურძალიშენსძმასგააგდებინედა ანუძმასგაეყარეო!

მან, ჩემმა ძმამ, ცოლი არ გაუშვა, მე გავეყარე და აწსაგლახაკოდდავიარები.

მეორემანთქვა:პურისპურითჭამა

ოთხნიძმანივიყავითცოლიანები.შემომადგაცოლიჩემიდა ეგრე მეტყოდა: თუცა შენ ძმათა გაეყრები, ესეთიდიაცივარ,პურსპურითგაჭმეო.

დღედა ღამე არ მომისვენა. რა ძმას გავეყარე, ვუთხარ:პურითპურისჭამარაარს,მაჭამე-მეთქი!

შექმნაკორკოტი,წინდამიდგა,პურიცხელთმომცა:აჰა,პურიპურითჭამეო.

ჯალაბნიმომძულდენდაგავეყარე.

მესამემანთქვა:წაჯე-უკუჯექისცეცხლი

რვანიძმანივიყავით.შემომადგაცოლი:თუცაშენსძმათგაეყრები, ასე გაგამდიდრებ, წაჯე-უკუჯექის ცეცხლსაგინთებო.

ღონე ვეღარ დავიდევ: გავეყარე ძმათა. ზამთარი იყო.დამსვა,დაანთო ცეცხლი. მოიტანის ჩალა,დააყარის. რააანთის, უკუვჯდი, რა შემცივდის, წინ წავჯდი. ეგრემიყვის.ვკითხე:რაარის-მეთქი?

მან მითხრა: ძოღანდაგპირდი წაჯე-უკუჯექის ცეცხლსადაიგიაო!

ახლავაებითვიარები.

მითხრეს:შენცშენიცოლისადაძმისამბავითქვიო.

მეეგრევუთხარ:არცერთიმყავს-მეთქი.

მათ მაგინეს და გამომაძეს: მაშა ჩვენი აუგი რადმოისმინეო?

წამოველ. მოველ ქალაქსა მუყამისასა. მუნ მნახამკურნალმან, რომელი ყოველთა აქიმთა მთავარი იყო.გამასვენა,მალხინა.აწვიაყოველნიაქიმნიდაუთხრა:

- რომელთა უფროსად. ძნელი სამკურნალო საქმეგენახოსთ, ანუ გექმნასთ, სტუმარი ჩემი მოაყურეთ,თუცაიამოს!

თქვაერთმან:თავშისპილენძისჩამდგმელი

კაცი ერთიომშიდამწყვდეოდა.თავის ჭაშა სრულობით

დამსხვრეული ჰქონდა, იგი ძვალი აღარ მოებმოდა.სრულობით ძვალი გამოვიღედა ძვლისაწილ სპილენძიჩავუგდევ.შედუღდადამანკაცმანდიდიხანიიცოცხლა.

თქვამეორემან:მკლავისგახსნითმკურნალი

ბიძაჩემი დია ხელოვანი მკურნალი იყო. მაღლადერეფანთა ჯდა. მის სახლის ძირს ფოლორცი იყო.ერთმან ჭაბუკმან ცხენით ქვე გაირბინა. აქიმმან ზეგარდახედადაკაციმისწივადაეგრეშეუთვალა:მკლავიგაიხსენ,თვარასისხლიმოგაკვდინებსო!

მანჭაბუკმანმოციქულს აგინადა აქიმიგაკიცხა.რაშინმივიდა,სისხლიშემოექმნადასიკვდილსმიეახლა.

რა ბიძაჩემმან იდროვა, მივიდა. ტირილი იყო. შევიდა,მოტირალნი გამოსხნა, ორნივე მკლავნი დაუხსნნა დამრავალი სისხლი ადინნა. მორჩა კაცი იგი,და უქებდენსიბრძნესადაცოდნასამიერითგან.

თქვამესამემან:ვირისწვივისჩამდგმელი

მეზობელიჩემიხელმარჯვედოსტაქარიიყო.მეზობელმანჩემმან წვივი დაილეწა ასე, რომე ძვალი სრულობითდაიფქვა,აღარშეერთდებოდადახორციგაუჭრა,ძვლებიგამოუღოდაწვივადვირისწვივიჩაუგდო.წამლებიაყარადაშეადუღადამოარჩინა.

თქვამეოთხემან:ბრძენიმკურნალი

ჩემი გამწვრთნელი დიდი აქიმი იყო. ყოვლის სენისმკურნალიიყოდათვითდასნეულდადიდად.მოვიდენმრავალნი მკურნალნი და რომელნიცა შემოვიდისსაწამლოდ, მან სნეულმან ერთი თითი აუშვირის. იგიაქიმნივერასმიუხვდიანდააღარაწამლების.

გამოხდესმრავალნიდღენი.ესამბავიგაითქვაყოველგან.ერთი სხვა აქიმი მოვიდა და ნახა. მან სნეულმან რომერთითითი აუშვირა, მან მოსულმანორითითი აჩვენა.იამასნეულსა,მოიხმოდამაჯააჩვენა.უწამლადამორჩა.

მევკითხე:

-რადსხვათარაწამლებინე-მეთქი?

მანმითხრა:

- ყველაგამოვსცადედასიბრძნე არც ერთსაჰქონდა,დაუსიბრძნოაქიმისამსალასმშობელია.

ვჰკითხე:

-თითისჩვენებარაიყო-მეთქი?

მანმითხრა:

- მე ერთის თითის ჩვენებით ამას ვეტყოდი,თუცა ასიკაციარგაგიტყავებია,სრულიაქიმიარახარ-მეთქი.სხვათვერა შეიგნესრა.და მანორითითი მით მიჩვენა,ორასიგამიტყავებიაო და იგი, ამისი ცოდნა, მიამა და მითმოვრჩი. რა სნეულს გულს დიდად იამოს, იგი მორჩესუსაცილოდ.

თქვამეხუთემან:

მეფედააქიმი

ბასრელსმეფესსაჭმლისჭამასაშინაყიასძვალიდაეხირა.ვერამკურნალმანვერარგო.წაიყვანესპაპაჩემი.მივიდადანახა.ჰკითხაყოველიყოფილიდაშეიგნო.

მერმეჰკითხა:შვილიგივისო?

მეფემუბრძანა:

- ერთი ძე მივის ვირე ცხრისა წლისადა მსგავსი მზისაარის.

აქიმმან მოახსენა: თუცა მას დამაკვლევინებ და მისღვიძლსა სჭამ, მორჩე, თვარა სხვა ღონე არა არისმორჩენისა შენისაო. მეფემ შორსდაიჭირადა მან იგივეუთხრა.რაღონეაღარიყო,ვაზირთაცურჩიეს:

-თუშენმოჰკვდე,მტერნიშენნიშენსძესაცმოჰკვლენდა სამეფოსაც ააოხრებენდა, შენთუ მორჩები, სხვა ძეგეყოლება.

გამოიყვანა მეფემან ძე, მუხლთა დაისვა და აკოცებდა,ტიროდადა ეტყოდა: შვილო, ესრეთ მეტყვიან, ძე შენიდაკალდამისიღვიძლიჭამედამორჩებიო!

შვილმან ეგრე მოახსენა: თუცა შენ გერგება, ჩემი თავიშენისაჭირისამცნაცვალიიყოს,აჰა,დამკალ.მამაშვილსაშობსდაშვილიმამასვეღარაო!

მოსცესაქიმსადასაკლავად.

მან აქიმმან ეგრეთქვა: ერთიფარდაგი გამიბით, მეფემთავისიშვილისდაკვლასარუმზიროსო!

ფარდაგს იმიერ ერთითხა მოაყვანინამალვით.რათხასყელზედანადააჭირეს,დიდიდაიბღავლა.მეფესშვილისხმაეგონა,გულიდაეწვა,ესეთიდაიყვირა«ვაიშვილოო»,რომძვალიშორსგასტყორცა.

გამოიჭრა, ნახა, შვილი ცოცხალი იყო. აქიმს უთხრა: რაესრემიყაო?

მან ეგრე მოახსენა: თუცა ეს ხრიკი არ მექმნა, შენთხისათვის ეგეთს რა დაგაძახებდა, ძვალიგამოგლეჯილიყოო?

მეფეიგიმორჩა.

თქვამეექვსემან:პირდაქცეულიბმოსმკურნალი

ჩემსუხუცესსძმასთანმოვიდაერთისნეული.ყოველთააქიმთაუკვირდამისისენი.ჩემმანძმამანრქვასხვათა:

-ამაკაცსაგვამსაშიგანპირდაქცეულიბმოაბია;თვითარგამოირწყვის, შაშარი არ მისწვდების და წამალი არდაედების,რავუყოთ?

მათ რგების ღონე ვერა თქვეს რა. მან ხუთი წურბელიმოასხმვვინადა ჩაანთქა. კაცი იგი მკვდარსდაემსგავსა.თურეწურბელიბმოსმოეკიდადადახეთქა.რაიდროვაჩემმან ძმამან ერთი წამალი ჩაასხა, წურბელებიცწამოაგდო და მრავალი სისხლი და ბაყლი ედინა დამორჩა.

თქვამეშვიდემან.ქირმან-შაჰისძე

ქირმან-შაჰის ძე დია დასნეულდა. მისთვის მრავალნიმკურნალნი შეკრბნესდა ვერა არგეს რა. აბდულ-ჯაფარწაიყვანეს. ბევრი რამ უწამლა და ღონე ვერა დაიდვა.მერმე მის ყრმისდა მამა-დედისა მისისა სახე გასინჯა.მაშინ ეჭვი რამე ჩაიგდო: სახეს სახისა მსგავსებაშორევდა.

გამოიხმოიდუმალდედამისყმისადაუთხრა:თუცაძისაშენისა სიცოცხლე გინებს, მითხარ, ვისგან გივის? ესეშაჰისძეარარის,მევსცანო.

პირველადბევრიუარიფიცა,მაგრამ,რაღონე აღარიყო,გაუმხილა და უთხრა: ქმარი ესე ჩემი უშვილო იყო დანათესავი არა ჰყვა. მკვიდრი სხვასა რჩებოდა. ერთიმეწისქვილევიხელთეუაზრობისათვისდამისგანარისო.

აქიმმან რა ყველაყა შეიგნა, მამა-დედას აღარ აჩვენა;საგებელი გამოაცალა, მცირე ჩალა დაუფინა; მაზედააწვინა,წამალიაღარუყო.თურამითხოვისსაჭმელად,აგინისდამცირედიხმიადიმისცის.

თურემამისაგებულებაჰქონდადაძვირფასიწამალიარიშვნიადაამითმორჩა,დამამა-დედასმთელიმიჰგვარა.

თქვამერვემან:საგათისმკურნალი

სიძეჩემიერთისმოხუცებულისკაცისმეგობარიიყოდაუყვარდათერთმანერთი.

სიძე ჩემი სოფლად წავიდა სააქიმოდ და ვირემმოვიდოდა,კაციიგიმოკვდა.

რა დაფლეს, მას დღესა მოვიდა აქიმი. რა მის კაცისსიკვდილი სცნა, მრავალი იტირადა მერმე გამოიკითხა:რისსენითმოკვდაო?მათყოველივეუთხრეს.

მალვით წავიდა, ერთი ბაროსანი კაცი თან წაიტანა,საფლავიმოთხარა,კაციამოიღო.თურესაგათაშეჰქნოდადა ცოცხალი დაეფლათ. მის სენის უფალი მკვდარსემსგავსება,დავერეცნათ.

აქიმმან ეს კაცი განძარცვა და, სადაც ძარღვი ჰქონდა,ყველა შაშრით დაჩხვლიტა, საფლავი ეგრევე განგოზა,ვით იყო. კაცი შინ წამოიღო. მრავალი სისხლი ადინა,უწამლადამოარჩინადადამალათავისავსახლსშიგან.

შვილი მის კაცისა წუხდა და, რამდენჯერ აღაპი ქმნის,აქიმიც აწვივის. აქიმი აღარ სტიროდის, მხიარულადიყვის.უკვირდამასკაცსა:ესედამამაჩემიმოყვარულნი

იყვნეს,აწმისისიკვდილირადუხარისო?

რაორმოცისააღაპიგათავდა,აქიმმანუთხრამასკაცსა:მესიზმარივნახე,მამაშენისაფლავიდამგაიპარაო.

მან კაცმან არ დაიჯერა. წაიყვანა, მოთხარეს, ნახეს,საფლავში აღარ იყო. დაიწყო ტირილი და მწუხარება.აქიმმანშინწაიყვანადაეტყოდა:

- მკვდარი რაღას გარგებს, საფლავშია თუ არა, რასარგებელიაქვს?

კაცი იგი უფროსად ტიროდა. მერმე შეიყვანა შინა დაუჩვენამამამისი:აჰა,ასეთიაქიმივარო!

რანახა,დიდისიხარულიშეექმნა.

თქვამეცხრემანმტერობითგანკურნებული

მეზობელი ჩემი დასნეულდა. ყოველი მონაგებიმკურნალზეწარაგო,დავვრავინრაჰკურნა.

ესმა: შირაზის ქალაქსა ერთი აქიმი არის, რა სნეულსნახავს, სცნობსო, თუცა სასიცოცხლოა, წამლის ნუსხასმისცემს, ეს იწამლეო, და თუ იწამლა, უეჭველადმორჩებაოდა,თუცასასიკვდილოა,პირსმიიმრუდებსდაარასეტყვისო.

რა ეს ამბავი ესმა, წავიდა სნეული იგი, ერთი მონაწაიტანადა მივიდა.რა მან აქიმმან ნახა,ფიცხლავ პირიმიიმრუდა და არა უთხრა რა. სნეული უღონო შეიქმნა,გამორიდადამონასათვისსაუთხრა:

-შენვეიცი,რამდენივეცადედავეღარმოვრჩი,მოკვდავივარ. წადი, მაწონი მიყიდე, გული მითქვამს: ვჭამ,მოვკვდე.

ერთს წალკოტს შიგან გარდასვა, მიაწვინა. მოუტანამაწონი და აჭამა. სრულად ვერ შეჭამა. გადანარჩომიმიაბარა.მიღმართხისძირსდადგა.მონაფხიზლობდადასნეულსეძინა.

მოვიდა ერთი ასპიტი და მაწვნის ჯამში თავი ჩაკიდა,სრულადშენთქა.მანშიშითვერაგანაძო.ასპიტმანისევამოანთხივა, ჯამშიგავ ჩაასხა და წავიდა. მონა იგიპატრონისასნეულობითაბეზარქმნილიყო:თუცაჭამოს,მოკვდესდათავისუფალვიქმნაო!

რა გაეღვიძა, მაწონი მოითხოვა. მოართვა. სრულ ასრეშეჭამა, ჭურჭელიც მოლოკა, დაწვა და დაიძინა. დაასხა

ოფლმანდაგანიკურნა.გაიღვიძა,გამრთელებულიადგა,აღარა სჭირდა რა. უთხრა მონასა: წავიდეთ, აქიმი იგიგავკიცხოთ, სიკვდილი ჩემი ეგონა და უწამლოდმოვრჩიო.

რა აქიმთან შევიდნენ, აქიმმანდაასწრო, აგინადა ეგრეუთხრა: ვინ მოგცა? ასპიტის ნათხევი გიჭამია და მითმორჩომილხარო!

მან კაცმან ეგრეუთხრა: რას მიჰქარავ,უმეცარი ხარდავერასცანო!

ამასზედა შესცილდენ. მონა იგიწამოდგა კრთომითდაყოველივეუამბო.მერემანაქიმმანეგრეუთხრა:

- მე მაშინვე ვსცან, შენ ასპიტის ნათხევი გაგკურნებდა,მაგრამრამექნა,ძმაო?შეპყრობაარძალმედვადა,თუცა

კიდეც შემეპყრა, ვით ვანთხევინებდი? აწ ღმერთსშენთვისწყალობადმოუვლენიადამორჩომილხარ.

თქვამეათემან:სოკოსმკურნალი

ჩემმან მასპინძელმან, ქურთისტანის ბატონმან, მეწამიყვანა,დედამისითავადხნიანიდიაციიყო,დამერმეასრეთქვეს:ოციწელიწადიაასრეარისოდავერააქიმმანვერუწამლარაო.

მიველ, ვნახე, უსუსურად იყო, დამჭლობილ იყო, ღონეარა ჰქონდა; ხორცი დაეყარა, ფერი წასლოდა, საჭმელსვერ ინელებდა, სლვისაგან დავრდომილიყო, სიტყვადამძიმებოდა, მაგრამ ცნობა კიდევ კარგი ჰქონდა.გავსინჯე. დიდი ზრუნვა შემექნა. რა მრავალიგულისთქმაშევქმენ,მისსენისთავიშევიგენ.ღვიძლზედ

სოკო დასხმოდა და მას გაეხადა. გამიჭირდა დადავღონდი.

ვუთხარ: ამას ასეთი სენი სჭირს, რომ ხნიანიც არ იყოს,ძნელ მოსარჩენი არის, მაგრამ ჩემს ოსტატობას ვსცდი-მეთქიდამადლიღმერთსა-მეთქი.

მათაც ნება დამრთეს. აბანოს გარ სრულობით ნაბადიმოვაკარ და შიგან ფარდაგი დავკიდე, რომ ნიავი არშემოსულიყო და ორთქლი დამდგარიყო. შევიყვანე,საძილო წამალი ვასვი, დავაწვინე. მუცელი გავუპე,შიგანიგამოვუშალე,საცაღვიძლზეანგვამშისოკოესხა,ამოვთალე, წამლები დავსცხე, ზეთები დავასხი. შიგანიშიგავ შევუკრიფე, მის მის ადგილს დავაწყევ, მუცელიგავუკერე და მაგრად შევუკარ. რა გაეღვიძა, წამლითხელი შევუწყევ. გავამთელე. მორჩა, გასუქდა, გაკეთდა.დიდადმიქებდენხელოვნებასადამაქებდენყოველნი.

რაცხანიმუნდავყავ,მალხინეს,განმასვენესდაკარგისამბებითშემაქციეს.

ლოდისდამგორებელი

წამოველ მუნით. მიველ ადგილსა ერთსა, მინდვრიანსადა ცხელსა.რა იგი გავვლე, ვნახე ჩაღმართიდიდი. მუნკაციერთიჩაღმართსჩავიდის, აიკიდისლოდიმრგვალი,ამოვიდის აღმართ,დააგორის; ჩაღმართ კიდევ ჩავიდის,აიკიდის,ამოიტანისდადააგორის.ამოტანაშიხვნეშოდისდა,რადააგორისლოდი,იცინოდის.

მევკითხე:ძმაო,რადიჭირვი,ანურადიცინი-მეთქი?

მან მითხრა: მე ამ ერთის ქვით ჭირსაც ვნახავ დალხინსაცა.ერთიცოტაქვამაქვსდაჭირიდალხინიორივე

დიდი; და მრავალს კაცს ათასი ამდენი ოქრო აქვს დაცუდადუცან,მითვერცჭირსნახვენდავერცლხინსაო.

მომეწონა მისგან. ცოტა ცუდი სიტყვა დიდად კარგამითხრა.

ორიპურითმასპინძლობა

მას გამოვეყარე. მიველ ერთსა წყაროზე. ორნი კაცნიწყალსა სმიდენ. რა მნახეს, ჩემი ნახვა იამათ.დასხდენჭამად.ორისპურისმეტიარაჰქონდათრა.მეცდამსვეს.ერთიპური ერთმანდაიდვადამეორე მეორემან. მე არამქონდა. ნახევარი ერთმან მომიტეხა და ნახევარიმეორემან.

ჩემი თურე მეტი შეიქმნა. რა შევჭამეთ, მათ არა ეყო.გამირისხდენ:გვაცდუნაო!ერთიპურიორთავვჭამეთდა

ერთიმარტოამანშეჭამაო.

ორნიერთსროგორარმომერეოდენ!შემიპყრეს,დამაბეს,ორთავ ას-ასი არგანი მკრეს. ჩემი მშველელი კაცი ვინგამოჩნდებოდა! ხან ვედრებას ვეტყოდი, ხან სხვასა,მაგრაარგამიკითხეს.

მე ვუთხარ: ვისცა ეწვივნეთ, მასცა თქვენთვის ასრეაქმნევინოს-მეთქი!

დამაგდესმუნდაბმულიდასწრაფითწავიდნენ.

მოვიდავინმეკაციერთიმოწყალე;მკითხაჩემიამბავი.მეყოველივე მოვახსენე. მან მითხრა: ძმაო, ხუთ სწავლასგამცნებდადაიმარხეო:

უმეცარსკაცსაგულითნუმიენდობი;

შეუმცნებელსუსუსურადნუეჩვენები;

ყოველჟამფრთხილადიყავ,შენისახლიციყოს;

მშიერსსტუმრადნუეწვევი;

გლახაკისაგანჩუქებანუგინდა!

მე დიდად დავუმადლე. ამხსნა და ესრე მითხრა: მათკაცთაბევრისხვამოუცდუნებიათო.

საგზალი მომცა და თვით წავიდა. მე რადღადავდგებოდი?!

ჯიზი-გურგენ

წამოველმუნითაცა.დამხვდაზღვა.ჩავჯენავად.ამიდგაქარი. ხომალდიდაგვემსხვრა. ყოველნი მონაგებითურთდაინთქნენ.მეერთსფიცარსშევრჩი.შვიდიდღედაღამემატარა.

მერვედღესღადომკიდურადგამაგდო.

ავდეგ მაშვრალი, ზღვის ღელვისაგან დაღლილი, ვიარე.მცირე მთა იყო. გარდავხედ. ჟამი ზამთრისა იყო.დიდითოვლი იდვა, ვიდრე მუხლამდე. მიველ ერთ კერძო.თუცაშენობავპოვო,მნებავსჭამაპურისა.

ვნახე ჭაბუკი ერთი მომავალი, ახოვანი, შვენიერი, მხნე,მწყაზარი. თხელი ტილოს ნიფხავ-პერანგი ეცვა, სხვაარარა.თავშიშველი,ფეხთუცმელი,დაეკარწახა.პერანგზეოქროს სარტყელი ერტყა. ორი ისარი გაეპყრა. მშვილდიხელთჰქონდა.მოვიდა,მნახა.უცხოსთემობისადმიცნა.

ამბავიმკითხა,მოვახსენე.

მან მითხრა: მე ჯიზი-გურგენ მქვიან. ამ ჩემს ქაშანსმიყევ,სოფლადმიხვალ,ჩემსმაგიერმათკაცთაუთხარ:ვიდრემოვიდე,კაციესემოიმართებულეთ-თქო.

დაწავიდათვისსაგზასა.მემოვყევკვალსამისსა.მოველ,ქალაქიიყოდიდიდაკარგი.დარამისისახელივახსენე,მომეგებნენ კაცნი. ესრეთ დამიჭირეს, ვითა მათიპატრონი ვყოფილიყავ. კარგა დამხვდნენ: გამათბეს,მალხინეს,გამანებიერეს.

საღამოს მოვიდა ჯიზი-გურგენ. ერთი ირემი მოეკლა,ზურგს ეკიდა. კართა დააგდო. შევიდა შინა. სასალუქოშეიმოსა და გამოვიდა. დიდად პატიოსანი კაცი იყო.გვერდსდამიჯდა.ორიმზგეფსიგანმასვენა.

მერმე მითხრა: მომყევ, ჩემსა სახლსადარიგს ყველაყასგიჩვენებო!

ავდეგ, მივყევ. ბევრი კარგი სახლი დამატარა, ყოველისამოხელო გაწყობილი და შემიყვანა ერთს დერეფანში.შუა დიდი აუზი იყო, ცივის წყლით იდგა და ყინულიეყარა. შიგ სამისადა ოთხისთვის მეტიდა, წლისადაორისა და სამის წლისა მარტვილები ისხდეს. ზოგიდავიდოდა,ზოგიიწვა.

გამოვიდა და ვჰკითხე: ყრმანი ესე არ მოსწყდებიან-მეთქი?

მან ეგრე მითხრა: სიკვდილი ღვთის ხელთ არის,თუცამოკვდავია,აბანოთაშიგაცმოკვდებიან.ჩვენიაგებულებაესრეთ მამა-პაპათ უჩვევიათ და ესრე ვიქმთ. ვინმოკვდება,მოკვდესდარომელიცდარჩება,მეძოღანრომ

მნახე,მისთანაჭაბუკიგამოვაო.

გამიკვირდადაწამიყვანამუნით.

შემიყვანა ერთს პალატში. დია კაი სახლი იყო. შუავეცხლის ბოძი ედგა და ოქროს ჯაჭვი ძირს მოება დაწვერთაბორკილიჰქონდა.მასზედაერთიბერიკაციება.ჯაჭვიესრეთგრძელიიყო,მასსახლსსულმოუვლიდადასხვა სახლსა შევიდის. მას სახლში ერთგნით ცხედარიეგო, ერთგნით ტაბლა, ყოვლის სანოვაგით სავსე:ერთგნით ღვინო და ერთგნით ჭადრაკი და ნარდი.რომელსაციგიბერიკაციმოინებებდა,მასიქმოდა:სმასა,ჭამასა,ძილსა,თუშექცევასა.

ვჰკითხე:ვინაა-მეთქი?

მანმითხრა:მამაჩემიაო.

მევუთხარ:რადშეგიბორკილავს-მეთქი?

მან მითხრა: ძმაო, რა კაცი დაბერდება, ჭკუადაუსუსტდება, კაცსა აწყენს. ეს ავი თემია. არავინდაუთმობს, მე მას არდავუთმობ. მას შუღლი მოსდევსდაშუღლსკაცისკვლა.აწნებიერარის,კართვერგავადა,რაციამებოდეს,იგიქმნასო.

მუნით შემიყვანა, ერთი მშვენიერი სახლი იყო,დამსვა.უხმო, ერთი მწყაზარი ქალი გამოვიდა. მისთანა არამინახავსრა.დიალამაზიიყოდატანადაცსაროსჰგვანდა.მრავალი თვალისა და მარგალიტის სამკაული აქვნდა.თავზე ერთი ოქროს წვლილი მავთულით მობმული,მრგვალი რაღაცა ება, თვალ-მარგალიტით შემკული, დაადგილზემიათრევდა.

იგიარავკითხე.შევიგენ,მისირამიყო.

მან მითხრა: ეს ჩემი ცოლიაო და იგი კაცის თავიმისთრევსო.

მევჰკითხე:რადმისთრევს-მეთქი?

მან მითხრა: ერთსდღეს ამისუცნაურად შემოველ, მასკაცსაეხვეოდა,დაეგრეუთხრა:ნეტამცშენსთავსარავინგამყრიდესო. მე ესე სასიკვდილოდ ვერ გავიმეტე,სიტურფეს ჰხედავდა გუნებაუკეთესი აქვს,დაცოდნადარიგიიმისებრიარეგების,დაამასდავუთმე.მასკაცსათავიმოვსჭერ,ოქროთიშევამკევდაზედმოვაბი,ნატვრაარგავუქარვე.ღმერთმანნუგაჰყაროს!მისსიცოცხლეშიზედებასდაიყოსო.

მერმეეგრემითხრა: ამაზენუგამკიცხავ,რომჩემი აუგი

გითხარ.თუცაარმეთქვა,უცხოკაცი,უცხოთემს,უცხოსამბავსვეღარიტყოდიო.

ხუთასი ფლური მომცა, კაცი გამომატანა, ზღვაში ნავსჩამსვადაგამომისტუმრადაწამოველ.

მიველქვეყანასა,რომელსაჰქვიანდიაკეთილიდაკარგითემი,მარამასთემსასიმართლედამართალისიტყვაარითქმის.ყველანი,დიდნიდამცირენი,მტყუარნიარიან.

მეფესთან მიმიყვანეს. მუნ ვიყავ, მართალს ვერავინიტყოდა,დიდისირცხვილიიყო.

მეფემანნადიმიდაგვიდვადადაიწყესნადირობისამბისთქმა.

თქვაერთმანდიდებულმან:

შავარდენიდაწერო

წეროს შავარდენი მოვუტივე. შეიპყრადა ქვე ჩამოიღო.მიველ, ვნახე: შავარდენსთავი აღარ ება. ვთქვი: ნუთუწერომ მოსწყვიტა-მეთქი! ვძებნე და ვერ ვპოვე. რაშავარდნის ქუდი ვნახე, შიგ იდვა. თურე მოტევებაშიქუდის საფხუწი ვერ მოვუფონე და ძლიერ გამექნივა;გაგდებაში თავი მომეწყვიტნა. შავარდნის სიკეთემეგოდენი მისტანა, უთავომ წერო შეიპყრა და მერმემოკვდა.

თქვასხვამან:ბრმაავაზი

ავაზი მყვა, მამისაგან დანარჩომი, რომე ნადირი ვერგარდეხვეწის. სენიანობით თვალები დაუბრმავდა.დავღონდი და ვეღარა ვუწამლე რა. მიმძიმდა მისი

წახდენა.მისთანააღარიშოებოდა.

ერთმანკაცმანმითხრა:

-მაგასთავსაზედაკატადააკარდანადირსადევნე;კატანახავსდაავაზაშეიპყრობს.

ეგრე ვქმენ და ვეღარას ღონით ნადირი ვეღარგარდაეხვეწა.

თქვასხვამან:ბზიკისმწვრთნელი

მებზიკს ასრეგავწვრთნი,ჰაერიდამმფრინავიწეროდავარხვიჩამოიღოს.

პირველმოუწონეს.მერმეჰკითხეს:ვითაო?

მანთქვა:

-ლერწამში ჩავსხამ, რადაიმართება, რა წეროს კავკავიმოვა, ამოვუტევებ, ჰაერში ავლენ ორნივ, ერთი ერთსთვალში უცემს, მეორე - მეორეში. თვალნიდაუბრმდებიანდაჩამოცვივიან.

იწყინავაზირმანდამეფესაჰკადრა:რაშენისაკადრისია,ასეთსა სიტყვასა მოგახსენებს! ეგება ეს კი იქმნას დამართალი იყოს: ისბორაბუზირომ არის, იმან ამრიგადქმნას, რომ შეაწუხოს მეკალოვე ხარივითა და ძირსჩამოიღოს.

თავმანშენმან,ამისთანაკაციშენწინარუნდამოიყვანო!

თქვასხვამან:

მათრახიანიხოხობი

ნადირობას ვიყავ. მამალი ხოხობი გაფრინდა. ქორიმოვუტიე. მერმედედალი გაფრინდა. აღარა მაქვნდარა.მათრახი შევსტყორცნე. მათრახის ბილდირგა ხოხობსყელსგადაეცვადაწავიდა.

მეორეს წელს შემოვიარე, მას ხოხობს ღლაპნიდაეფრინნეს და ყველას ყელზე წვრილნი მათრახნიეკიდნეს.

თქვააქიმმან:თავტაფიანნი

მე ნადირობისა არა ვიცი რა და ეს ვიცი: მე სომხითისმეფისა აქიმი ვიყავ. მასთან ვჯე. ერთი შემცოდე კაციმოიყვანეს. მეფემ მისის თავის წარკვეთა ბრძანა. მე

მცირედი დავაყოვნე, მუნვე წამალი შევაგებე. რა თავიმოჰკვეთეს მას კაცს, იგი წამალი ყიას ჩავასხიდატაფაყელზედავაკარ.

აღარ მოკვდა კაცი იგი და თავის ნაცვლად ტაფა ება.სიკვდილსუკან სამი-ოთხი შვილი ეყოლადათავი არცერთსარებადაწვრილიტაფებიებნესთავთანაცვლად.

თქვავაზირმან:ბნელეთისაპირსამსახლობელიკაცი

მე ვიყავ ბნელეთისა პირსა მსახლობელი კაცი. გლახაკიდა უპოვარი ვიყავ. ერთი ცოლი მყვა და ერთი სახლიმედგა.

გავედმინდვრადმარტოდავლიდიცუდად.ვნახე,ერთსამგელსა პირთა ყრმა სჩრია და მოაქვს. შევუზახე. ყრმა

დააგდოდაგაიქცა.

ავიყვანეყრმადავჰკითხე:ვისიხარ-მეთქი?

მან მრქვა: ქაჯის შვილი, მგელმა მომიტაცა. აწ რადგანმომარჩინე,დამმალე, მამაჩემი მოვა ძებნად, ჩემს წონასთვალსა და მარგალიტს მოგცემს, ნუ მიმცემ, ვირემთავისიმარნისკლიტეარმოგცეს.იგიშენგეყოფისო.

ჩავსვი ჯირკსა შიგან და წამოსასხამი ჩემი მივაფარე.მოვიდაქაჯიდამითხრა:

- მგელმან შვილი მომტაცა: თუ იცი და მასწავლი,ეგოდენსოქროსმოგცემ,დასასრულამდეგეყოს.

მე ბევრი მიზეზი დავიდევ: ვიდრე მარნის კლიტეს არმომცემ,არაიქნება-მეთქი.

მარნისკლიტედიადამძიმებითმომცადაშვილსაბრალა,თვარა შენრა იცოდიოდა კლდედამანახვა: მას კლდესმიაყრდენდაკარიგაეღებაო!დაწავიდა.

მიველ მას კლდესთან, კარი გავაღე. შეველ, არა იყო რა.ერთი ვირი ება. მეწყინა და ასე ვთქვი: ქაჯი იყო დამაცდინა, თვარა მრავალს მაძლევდა, ამის კლიტეს რასვაქნევდი-მეთქი.

გამწყრალმან ვირს არგანი ვკარ. ვირმანუკანით ხაზინაგახსნა.სულვეცხლიდაოქროგაყარა.რაესვნახე,დიდადმიამადაშინმოვიყვანე.ცოლსვახარე.შევიყვანესახლში,დავაბი. ქვეშ ვარცლი შევუდგით ხოლმე, ვცემდით დავეცხლიდაოქროგამოგვიყარის.

გამოხდა ხანი. გაავმპარტავნდი. აბანოში წაველ. მას

ვირზეშეჯდომამოვინებე.

ცოლმადამიშალა:მაგვირსნუწაიყვანო!

არდავუჯერე.შევჯე,წაველ,ვირი აბანოსკარზედავაბიდამეშინშეველ.თურემეაბანოვესხვაგანიყო,მოვიდა,აბანოს კარზე ვირი ნახა, არგანი ჰკრადა აგინა. ვირმანთავისიხაზინაგახსნა.

მეაბანოემნახა,იამა,მოიპარადასხვამისიმსგავსივირიდამიბა.

გავათავეაბანო,გამოველ,შევჯე,წაველ.რამდენივსცემე,ჩონჩორიკისმეტიაღარაგაყარარა.

დამიწყოცოლმანბრალებადასაყვედური.წაველკიდევმარნისაკენ, მეგულებოდა რამე. მიველ, შეველ, ერთი

ხელსაფქვავი იდვა. სხვა ვერა ვნახე რა. წამოვიღედაღონებულმან,მომეხმარება-მეთქი.

მოველ. თუ წაღმართ მოვაბრუნი, სრულ სასმელ-საჭმელი, რაც მინდის, ყოვლის ნივთისა გამოყარის. აწმითდავიწყერჩომა.

კიდევგაავმპარტავნდიდამეფისწვევამოვინდომე.

ცოლმადამიშალა:ნუიწვევო!

არდავიშალე, ვიწვივე. რაფიცი მინდა, კარგადავხვდი.შემიტყეს და ხელსაფქვავი წამიღეს. დავრჩიდაღონებული.

წაველმარნისაკენ,ჩემიღონეიქივმწევდა.შეველ,ერთიგოგრაეკიდა.სხვა აღარაიყორამისმეტი.წამოვიღედა

წამოველ.

მაშვრალი, მოწყენილი გზაზე დავჯე და გულისთქმამომივიდადათავს ვაბრალე: რად ვქმენ, მე აბანოს რასვაქნევდი, ან მეფის წვეულობასა? ამისთანა ვირი დაამისთანა საფქველი დავკარგე. ნეტამც ოთხი კაციხელარგნოსანი მომაყენა და ეგოდენი მირტყა, რომსულადმიმწურა.

გოგრიდამ ოთხი კაცი ამოძვრა, ეგოდენი მირტყეს,სულადმიმაგდეს.რამოვისვენე,მიამა.

წამოვიღე გოგრა, მოველ ქალაქის პირსა. ვთქვი: ნეტამცთორმეტი ათასი კაცი ამოვიდეს, მეფეს ვირიცა დასაფქველიცწამირთონდამომიტანონ-მეთქი!

ამოძვრნენ ამდენი კაცი გოგრიდამ, ჩაესივნენ ქალაქს,

ვირიცდასაფქველიცწაართვესდამომიტანეს.

ცოლმან მითხრა: სხვა თემს წავიდეთ, ჩვენი ყოფნა აქაღარიქნებაო!

წამოვედით,ზღვაშიჩავსხედით.აღელდაზღვა,ხომალდიდაამტვრია. ყველა დაინთქა. მე მარტო ფიცარს შევრჩი,ღადომგამომაგდოკიდურსა.მოველ აქადა ამდიდებასმივხვდი.

თქვამეფემან:აბდულ-აზიმდავრიში

მამის მამა ჩემი, აბდულ-აზიმ,დავრიში იყოდა ვლიდაპირსა ყოვლისა ქვეყანისასა. ესეთისა ტილისმისახელოვნობა ჰქონდა,რომე მას საქმე ვერ გადურჩებოდა.მრავალსუცხოსადასაკვირველსსაქმესაციქმოდა.თურე

სადაც მიწათა, ანუ კლდეთა საუნჯე შეამცნივის,ამოუღებელი არ გაუშვისდა რაც ზედ ძნელი ტილისმანახის,მოშალისდაგანძიგლახაკთგანუყვის.

დღესაერთსანახაერთსქვაბისკარსტილისმათანიშანიდადაუწყომასჩხრეკა.

მასგზაზე მრავალიუცხოტილისმანახაშექმნილი.ნახაპირველადხრმალი,რომელიიქცეოდა,დამოშალა.

შევლო,ნახაწყალი,მდუღარემომდინარე,რომგასვლაარეგებოდა, და გაახმო. მასთან - მაიმუნი სპილენძისა,მებრძოლისასტიკად,დაიგიცამოშალა.

შევლო, ნახა ტბა ვეცხლისა წყლისა. ეს კლდის ბილიკივერას ტილისმას, ვერას მხარს ვერ გადაუვლის, ზედმიადგება. ვეცხლის წყლის მოშლა დიდად ძნელია და

იგიცაგანვლო.

ნახაცოტასახლი,მასშიგანზარდახშადაბეჭდილი,აიღო,გამოიღო.ნახაერთიბალნითდაჩალითდაწნულიქუდი,ერთიდაბალიმაშიადაერთისასანთლეიდვა.

გაუკვირდადათქვა:ესრაუნდაიყოს?ამასრაერთიფასიაცნ, რომ ერთი უცხო და მძიმე ტილისმანი დაუცანამისთვისო?

მუნით წამოვიდა, მოვიდა ქალაქსა ერთსა. ქუდი თავსერქვა.ვისაცეტყოდისრასმე,იგინი არასმიუგებდენდაუკვირდა დიდად. რა იგი ქუდი მოიხადის, ყოველმანკაცმანხმაგასცის.თურევირემთავსერქვა,ვერათვალივერდაინახევდა.ესიყოქუდისამისისასაქმე.

თქვაპაპამანჩემმან:

-ქუდიშევიგენრაარისდააწამათირავყო?

შევიდა სახლადდა ამოიღო სასანთლედა აანთო.დარასანთელიდაანთო, ერთიდიდი,შავიდამაღალიჭაბუკიწამოდგადახელსაკოცადადადგა.

ჰკითხაპაპამანჩემმან:ვინხარო?

მანმოახსენა:მემონამაგსანთლისავარ.ვისცა ეგ აქვს,მასვმსახურებო.

პაპამანჩემმანუბრძანა:

-რასამსახურიძალგიც?

მანმოახსენა:

- ასეთს კაცი ვერას მომიდებს, რა გინდ ძნელი საქნარიიყოს,არავქმნა.

პაპამან ჩემმან ბევრი რამ შეუკვეთა და რაც უთხრამოსატანი,მოუტანა,საქმნელიუქმნა.

მერმე უბრძანა: ინდოეთს მინდა წასვლა და მალმიმიყვანეო!

მანკაცმანმოახსენა:

- მე ამ სანთლის მსახური ვარდა ესეები შემიძლია,დასხვა უდიდესი საქმე და ეგ თემზე ტარება მაგ მაშიისწესია. ჩაიცვი, ფერხი ქვეყანასა ჰკარ და სადაც გინდა,წუთზედმიხვალ.

ქუდი თავს დაირქვა, სასანთლე უბეს ჩაიდვა, მაშიაჩაიცვა,ფერხიმიწასჰკრა:ინდოეთსმივიდეო,დაწუთსავმუნმივიდამეგობრისკარზე.

მაშინრამაშიის,სანთლისადა ქუდისსაქმესამივსცნა,მოვლოყოველიქვეყანა.

ამთემსდიდიმძლავრიმეფეჯდა,მოუსივასასანთლისმონა,იგიმეფემოკლადათვითდაემკვიდრა.

-აქამათმანტყუვილმანგამაკვირვა.მრავალისხვაასეთიტყუვილიითქვა,ვერცდავისწავლედაარცმეფეთწინაშეიკადრება.

მისანიყვავი

წამოველ მუნით და მოველ თემსა ევლათისასა. ვერას

ღონით პური საჭმელად ვერ ვიშოვნე. ძუნწნი,უღთონიდა ავნი კაცნი იყვნენ.ორიდღე მშიერი ვიარე. მერმე ესღონემოვიგონე:ყვავსჯოხიშევსტყორცე,მხარიმოვტეხედაუბესჩავისვი.ვაჩხავლებდი.მითმისნობადავიწყე.

მოვადეგ ერთსა სახლსა. მარტო დიაცი იყო. კარი არგამიღო, სახლად არ შემიყვანა. ღამე მესწრა. ღონე არმქონდა,კარზედმივეყრდნენ.

დიაცმან ცეცხლიდამ ფუნთუშის პურები ამოიღო,კიდობანში ჩადვა. ცოტა ხანი გამოვიდა. მის სოფლისმამასახლისი მოვიდა,დოქით ღვინოდა ერთი ნამზადიბატი მოიტანა. ღვინო და ბატი სარკმელში შედვა.დასხდეს,მცირე იალერსეს. კარზე ერთიცხენოსანი კაციმოადგა. რა ცხენის ხმა ესმათ, მამასახლისი, გოდორიიდგა,მასქვეშშესვა.დიაციმიწვა.მეყოველივევნახე.ესკაცითურე მისდიაცის ქმარი იყო, საქმარზე წასულიყო

დაარმოელოდენ.

მოვიდა,მემკითხა:ვინხარო?

მოვახსენე:ღვთისსტუმარივარ-მეთქიდასახლშიარავინშემიშვა-მეთქი.

კაცმან უყივლა. დიაცმან ხმა გვიან გასცა, ვითამმძინარობა შეიფერა. ცეცხლი აანთო, შემიყვანა. ორნივმშიერნივართ.ცოლსსაჭმელისთხოვა.ცოლმანზუზვითორი მჭადი მოიღო და მოსცა: საჭმელი ვინ მომცა,შუაღამეაო!

მე ყვავი უბეში მიჯდა, მკლავი მოვუჭირე დადავაჩხავლე.

მანკაცმანმკითხა:რაარისო?

მე ვუთხარ: მისანი ყვავიადა ყველას სცნობს, ამისი ენაკარგავიცი-მეთქი.

იამამასკაცსადაწლისმოსავლისამკითხა.ყველაკარგივუთხარი.

მერმედავაჩხავლედამკითხა:რათქვაო?

ვუთხარ: ესთქვა-მეთქი: მჭადს რად სჭამთ, კიდობანშიორითეთრიფუნთუშიძევსდაისასჭამეთო.

მერმე დავაჩხავლე და ბატისა ვუთხარ და იგიცამოვაღებინე.კიდევდავაჩხავლედაღვინოცმოვაღებინე.

კაცმან ცოლი დატუქსა: თუ ეს გქონდა, რად არმოგვართვიო?

მანთავისგამართლებადაიწყო:სამშობლოსმივიდოდი,ნუზლადმინდოდაო.

რაგავძეღ,მეტიაღარმინდოდა,ყვავიკიდევდავაჩხავლე.

მასპინძელმამითხრა:რათქვაო?

მევუთხარ: ესთქვა-მეთქი:თქვენრომსმადსხედხართდა მშიერი მამასახლისი გოდორ ქვეშ ზის, უკაცრაოდრატომდარჩებით,მასცალხინიაჩვენეთო.

მამასახლისსარაესმა,გოდორითავსგარდაივლო,კარშიგამოვარდა,კაცითანგამოჰყვა,მეჩემსგზასმივმართე.

ცოცხლადდამარხულიდაუსახოდდიდიადამიანები

მოველ ქვეყანასა ერთსა. უცხო და უცხო რიგი დასაკვირველი წესი ჰქონდათ. შეველ ქალაქად. მშიერივიყავ.ხუთიბისტისხორციმინდოდამეყიდნა.

მათკაცთაასემიპასუხეს:შენუცხოთემისკაცსაჰგავხარ,თვარამაგდენიხორციმიმინოსვერკმაეყოფისო.

ერთი მათი უხუცესი კაცი იყო, ოქროს სელზე ჯდა,მასთან მიმიყვანეს და ეს სყიდვა აცნობეს. მან ჩემისადაურობა მკითხა. მე ცოტა რამ ვუამბედაუცხო ვარ-მეთქი.

მან მითხრა: კარგს ვისმე გამსგავსე. მე ძე არ მყავს,უმკვიდროვარ,ერთიასულიმივის,იგიშეირთევდაჩემიმონაგებიდამამულიშენდაიმკვიდრეო.

მე დავჯერდი. ვნახე ქალი მისი, მეტად შვენიერი იყო.

შემრთო, ქორწილი მიყო. თვით შინ დაჯდა და მე მასოქროს სელზე დამსვა. ხორცის სყიდვის საქმე მემაურვებინა.

რა ათი დღე გამოვიდა, ქალი დასნეულდა და ოთხსდღეშიმოკვდა.

მომკაზმეს უცხოდ, რაც უკეთესი ჰქონდათ. შემმოსესპატიოსნითა თვალითა და მარგალიტითა. ძვირფასებიჩამაცვესმეცადამასმკვდარსქალსაცა.

მევუთხარ:რასაიქმთ?უნდავსტიროდე,თავიდავაკლადათქვენმკაზმავთ-მეთქი.

მერავიცოდი,რასმიპირობდენ?

მათმითხრეს:ჩვენიწესიესარისდაასრეუნდავყოთო.

მოიღეს ქოსი, ტაბლაკი, დაფი და დაფდაფი, ნაფირი.ჰკრესდალხინითმკვდარიცწაიღეს,მეცწამიტანეს.

მაღლაგორაზე ერთიდიდიციხეიყო,იქ ავიდენ.ციხეშიერთიდიდიღრმააკლდამაიყო,მართორიუტევანიგანიჰქონდა.

მკვდარი ჩაიტანეს, მეც ჩამსვეს, შვიდის დღის ნუზლიჩამატანეს.კიბეაგრევაიტანესდადავრჩიმუნმარტოკა.

ავდეგ, მივიარ-მოვიარე, ვნახე, ის აკლდამა სრულ მისქალაქის სასაფლაო იყო და, რაც ქვეყანას კარგი დაპატიოსანი იარაღი, ან სამკაული იყო, იქ ეყარა.ქალისათვის საქალო იარაღი ჩაეტანებინათ დავაჟისათვის-სავაჟო.დიდადგამიკვირდა.

ოთხი დღე დავყავ. ქოსისა და ნაფირის ხმა მომესმა.მოვიდნენ.თურე ერთიდიდებული კაცი მომკვდარიყო.ახალნაქორწილევიცოლითანმოსდევდა.

მკვდარიცადამისიცოლიცმუნჩემთანჩამოსვეს.შვიდისდღის ნუზლი მას ჩამოატანეს. ქალი შეჭირვებული იყო,თვარადიაუზომოდკეკლუციიყო.სიმწყაზრემანმისმანგამაკვირვა.კიბეაიღესდაიგინიაგრევწავიდნენ.

ვჰკითხემასქალსა:ესრა არის,რასათვის ასრეგვიყვეს-მეთქი?

მეჩემიამბავივუთხარ.

მანქალმანმიპასუხა:

-ამთემსასრეწესობს.თუცოლიმოკვდება,ქმარიუნდა

თან ჩაჰყვეს,დათუ ქმარი ამას - ცოლი. შვიდისდღისნუზლს მისცემენ და მერე უნდა ზედ დააკვდესო. მასუკანაღარუნდაიცოცხლოს,ვეღარცდღენათელინახოს.

მედიდადდამიმძიმდადაგულითავეტყოდი:

- ვაიმე, ჩემი ჟამი უსახელოდ მივლია, მე ცოლს რასვაქნევდი, ანუ დიდებასა, თუ ასრე ადრედამშხამდებოდა!

ბევრი ვიზრუნე, მაგრამ ღონის მოშვება არას მარგებდა.მასქალსსხვარიგისაუბარიდავუწყე.

ამას ვეტყოდი: ვინც მოკვდა, რა სარგებელია? ჰხედავ,რამდენიმკვდარიძევს,სულობითწამხდარი?მედაშენღმერთს შესაყრელად ვუნდოდით და აწ გულის ნებასვეწიოთ-მეთქი.

ამგვარი რამე შევუმრავლე, გავიტკბევით და, რაშევრიგდით,ვნახე,ერთიდიდიძღარბი,მართღორისაგანუფრო დიდი, შემოვიდა. ციხე თურე შემოეთხარა, ქვეშმიწასოროდშემოეხვრიტა,მკვდრისხორცსშემოსჩვეოდასაჭმელად.

რაიგივნახე,გავიხარედამასქალსვუთხარ:აწღმერთმანდაგვიხსნაჯოჯოხეთისაგან-მეთქი.

მუნ მრავალი აბრეშუმისთოკი ეყარა, მოვძებნე სოროსპირიდამასზემახემოვუდგი.შევიპყარძღარბი,უკანასორსავფეხზეთოკიმოვაბიდამივუშვი.შევიდასოროსა.თოკს გამოვზიდე. ძღარბმან მიწას თითებით ბრდღვნადაუწყო. ამგვარად ბევრჯერ ვქმენ. ასე გამოთხარა,რომჩვენ გავეტეოდით. დავუწყე მიწას ყრა და სოროგავსწმინდე. რაც ორთავ თვალ-მარგალიტი და ოქრო

გვეზიდებოდა,ავიკიდეთდაგამოვძვერით.

გამოვედით. დღისით დამალულნი ვიყავით და ღამითვიარებოდით.ერთიკვირაეგრევიარეთ.მერმეორიცხენივიყიდეთ.შევსხედითდასისტანისქვეყანასმივედით.

ვნახე ერთი კაცი,დიდადუსახოდდიდი, წინდამხვდა,მკითხა:ვინხარ,სადმიხვალო?

მე შიშით ხმა ვერ გავეც. მან შემატყო შეშინებადა ეგრემითხრა:ნუ გეშინიან, არას გავნებ. ამ ქალსთუ მომცემ,შვილურად შევიტკბობ, თვარა ქალსაც წაგგვრი დაბევრსაცგავნებო.

მე ჩემს თავს ვუთხარ: თუ მშვიდობით გარდარჩები,სხვაცდაუსართე-მეთქი.

მივეც იგი ქალი. დია იამა, გამეწყო, უბეს ჩამისვა დაწამიტანა.

მისისიდიდეამისგანკიდერაღაგითხრა?

რამთასავედით,ორნიდიდნიკაცნიშუღლობდენ.ჩემსაუფრო იყვნენ, თვარა მისოდენი არ იყვნენ. ამაზეშეცილებულიყვნენ. ერთს კაცს ზურგს ერთი რუმბიღვინო ჰკიდებოდა და აღმართში დამძიმებოდა, მეორემოსწეოდადაეთქვა:თუგემძიმება,მეამკიდე,მთამდისავიტანდამუნერთიხლაპიმაქნევინეო.

მას ღვინის პატრონს ეთქვა: თუ მთამდის ამიტან,ხლაპსაცადახლუპსაცგაქნევინებო.

რა წვერზე ასულიყო, რუმბისათვის პირი დაედვა დაღვინოერთყლაპადშეესვა.

ღვინისპატრონიეშუღლებოდა:სულრატომშემისვიო.

და იგი კაცი სხვასა სთხოვდა:დამპირდი, ხლაპი შევსვიდახლუპადაღარმერგოო.

ამ ცილობაზე მან კაცმან აღარც ერთი აუბნა. ორივშეიპყრა.ერთიერთსმოგვშიჩაისვა,მეორე-მეორეში.

მივიდაშინ.ცოლიმოეგება,დიდობაზეკეკელაქალიიყო.უთხრა:მოგვიგამხადეო!

გაჰხადაერთი-კაციჯდა,მეორეგაჰხადა,-მეორეჯდა.მეუბით გამომიყვანა. მოიწონა თავი და ცოლს დააქადნა:ჩემისთანა კაცი გინახავსო?!და იგი ქალირომწამგვარა,იგიცა უბეს უჯდა, გამოიყვანა და ცოლს მისცა. თურეცოლი იგი მოტაცებით მოეყვანა და მისი სამშობლო არ

ენახა.

მანქალმანუთხრა:მამაჩემსვერედარებიო.

იწყინა მან კაცმან და ეგრევ უბეში ჩამისვა და წავიდასიმამრისნახვად.

მისი სიმამრის სიდიდე ამის მეტი რაღა გითხრა: ყანასარწყევდადამისისარწყავირურომმიაქვნდა, ამმისმანსიძემშიგგასვლამოინდომა.ცხენითკაცამდინწყალმანაიტაცადა წაგვიღო.რა სიმამრმან ნახა წყალს ცხენიდაკაცი მიაქვს, ამოჰკრა ბარი და ცხენკაცით აიღო დამშრალზედასვა.

ჰკითხა:ვინხარო?

მანმისიამბავიუამბო.

მან კაცმან უთხრა: ვაგლახთა! - ჩემი სიძე ყოფილხარ,კინაღამმოგკალო!

გააშრო,დასვა.

წუთი გამოხდა. ცოლი მოუვიდა, სადილი მოუტანა.სადილი ვჭამეთ, მეც მაპატივებდენ. მათის ქვეყნისთაგვისოდენითუვიყავ!

მერმესიდედრიშინწავიდადასიძეაწვია.წაიყვანა.იგიდიაცი უცხენოდ მოვიდოდა. მათი სანუზლე გოდორიზურგს ეკიდა. სიძე ცხენს მიაჭენებდა და ვერ მიეწია.სიდედრმან მოიხედა, სიძე დავარდნილი ნახა, დადგა,აიყვანაცხენით,გოდორშიჩაისვა,აიკიდადაწაგვასხა.

მივიდა შინ. კარგად დახვდა. რა დაღამდა, ერთი

ცალთვალი კაცი მოვიდა, თურე მის დიაცის აშიყი იყო;ბანიდამ სვლა დაიწყო, დიაცი სიძის სირცხვილით არგავიდა.მასკაცსაგულმან არმოუჭირვა,ჩამოვიდა.მისისიძეაითვალწუნადადიაცსკოცნადაუწყო.სიძემიწყინა,მას სახლს სვეტნი გამოუყარნა თავს დასაქცევლად დათვით კარი გაიარა.დიაცმანორივფეხი ძელებს სვეტადმისცა,ვირემკაციმის ალერსს აღასრულებდა.მერმემანკაცმან სვეტნი შეუდგნა, სახლი აღარ დაიქცა დაგამოგვიდგა.

ჩვენ ვიარეთ. ნახა ერთი კაცი ცერცვსა სთესვიდა.საფარცხავი ფეხზე ება და თან ფარცხვიდა. კალთასცერცვი ეყარა. თითოს მჭელს პირში შეიყრიდის დაიტყოდის: ეს ჰოო! თითოს მჭელსა დასთესდის დაიტყოდის:ანჰო,ანარაო.

იგი კაცი მას შეევედრა: ერთი ცალთვალი კაცი მომდევს

დამიშველეო!

მან კაცმან ცხენიანად აგვიყვანა და ცერცვიან კალთაშიჩაგვისხა.პირშირომცერცვიჩაიბნივა,ცხენ-კაციანადთანჩაგვატანა. ერთი ქვევითი კბილი მოტეხილი ჰქონდა,იმაშიცხენიუკუაყენადამორჩა.

მოვიდა, მან ცალთვალმან კაცმან ჰკითხა, მან უთხრა:აქათარგამოუვლიაო.

გაბრუნდა, წავიდა. მან კაცმან კალთა ინახა, აღარვიყავით. სინანული შექმნა, ჩანთქმა ეგონა. შიგნიდამგამოეძრახაკაციიგი:აქავარდაცოცხალვარო!

გამოგვიყვანადაქვეყანაზედაგვსხა.

მერმეშეევედრაკაციიგი:ესკბილირასმოუტეხიაო?

მან კაცმან თავისი ამბავი უამბო და უთხრა: ჩვენთორმეტნიამხანაგნიშევიყარენით,ყველაჩემსაუახოვნეიყო.

წავედითსამეკობროდ.აგვიდგაქარიდაბუქი.მინდორიდიდი იყო და სახვეწარი აღარსად გვაქვნდა. ვნახეთ,ერთი ხმელი კაცისთავი ეგდო. ესრეთდიდი იყო, რომჩვენ თორმეტნივ შიგ დავეტიენით. რა მცირეგანვისვენეთ, თურე ერთის მწყემსისათვის მგელსთიკანი მოეტაცნადა მას მოსდევდა. ხანჯოხი ესროლა,ხანქვა.რაჩვენთანმოვიდა,ესრეთდიდიკაციიყო,აიღოიგითავი, ჩვენთორმეტნი შიგ ვისხედით, შეგვსტყორცამგელსა და მგელი, რაღა კითხვა უნდა, იქავ დანაყა.თერთმეტიჩემი ამხანაგიმოკვდადამეესკბილიმაშინმომტყდაო.

მასცაგაუკვირდამათისიდიდედაძალი,თვარამერომგამკვირვებოდა,რაუცხოიყო?

წამოვიდა ცოლთანა, მოვიდა,უთხრა: ყველას მართალსმეუბნებოდიო.

მეერთიჯორიმომცა,სამოსელიშემმოსა,ნუზლიმომცა,ინდოეთამდინ მიმიყვანა: არავინ რა გაწყინოსო და,დაბრუნდა.

ინდოელიჯამბაზები

მიველ ინდოეთსდა მრავალიუცხორამე ვნახე: ანუ ხე,ანუხილი,ანუპირუტყვი,ანუმფრინველი,მაგრამმისისმოხსენებისათვისსიტყვაგაგრძელდებისდამეფესთავიშეეწყინება.

მრავალი უცხო მოთამაშე მოვიდა ხელმწიფესთანა დასამისკაცისთამაშობადიდადმეუცხოვადაგამიკვირდა.

ერთი კაცი მოვიდა და დადგა. ორმოცი მისი შეგირდიმოიყვანა. ერთი ავიდა. მას ოსტატსა ერთი ფეხიმარჯვენასმხარზედაადგა,მეორე-მარცხენაზედა.დადგამასზედა სხვა, აგრევე მას ზედ სხვა. ორმოცნივერთმანერთზე შედგნენ. არც ერთი არ ჩამოვარდა, არცგადრკადაარცქვევითმანკაცმანმათისიმძიმეშეიმჩნივადა აგრეთვეხანსვლაიწყოკაცმანმან,ხანდაჯდის,ხანაღდგის. ბოლოს გაირბინა, შეხლტა და კაცნიგარდმოყარნა. არცერთი ზურგზე არ დაეცა, ყოველნივეფერხზედადგნენ.

მოვიდა მეორე მოთამაშე. ხენი ფიცრულადდაეთალნესდა მის მფრინველის მსგავსად მხარნი და ფრთენიგაეწყვნეს. შეიხსნა იგი და იწყო ფრენა. ხან მთაზე

გავიდის,ხანმინდვრადჰაერშიფრინევდის,რომყოველსკაცსმფრინველიეგონა.მისიფრენაარწივსარძალუცს.

მოვიდა მესამე მოთამაშე და ერთი კანაფის გორგალიმოიტანა.ერთიწვერიხელთდაიჭირადაგორგალიჰაერშიშეაგდო.წავიდა.გორგალიგაიშალადაჰაერში ავიდა.რასრულობით გაიშალა და ჰაერში აღარ გამოჩნდა, მანმოთამაშემკანაფსდასწია,ვერ ჩამოიღო, კიდევდაზივა.არიქმნა.თქვა:გავალამთოკზე,ჰაერშირამდააბაო?!

გავიდათოკზე, იარა, ავიდა ჰაერში. მოთამაშედაიფარა,აღარგამოჩნდა.რაცოტახანიგამოხდა,ერთიკივილიდაკიჟინა შეიქმნა, თოფის სროლა და გრიალი, კაციგაჩემდებოდა.ჰაერიდამზოგანკაცისთავიჩამოვარდადაზოგანმოკვეთილიხელიდაფერხიდაზოგანგაკვეთილიკაცი. ვნახეთ, ეს ჩვენი მოთამაშეც შუა გაკვეთილიჩამოვარდა.

ეწყინამეფესადაყველასდაგვიმძიმდა.

მოვიდამისმოთამაშისცოლიდაორიშვილითცეცხლშიშევიდა და დაიწვნენ. ნაცარი გაანიავეს, ვითა ინდოთაწესია.

რამცირედიხანიგამოხდა,მოთამაშეჰაერიდამგამოჩნდა,თოკზეჩამოეხვია.უთხრესესსაქმე:ცოლისადაშვილისდაწვა.მანთქვა:

-მეარცარაომიმინახავს,არცარაყიჟინამსმენია.

მეფემანსამძიმარიუთხრადასამეფოსამოსელიშეჰმოსა,სიასამურისა ტყავი წამოასხა. მივიდა, ხელმწიფესთაყვანია სცა. ერთი კალთა გაიბერტყა, ცოლი ცოცხალიდააგდო;მეორეგაიბერტყა,შვილებიდაყარა.გაუკვირდა

ყოველსაკაცსა:ამისებრიმოთამაშეარავისუნახავსო.

მრავალიუბოძადაგაისტუმრა.

თუნჯარელიმეტილისმენი

წამოველმუნითდამოველქვეყანასათუნჯარისასა.მუნმრავალი ტილისმა და გრძნება იციან. ასეთიჭკუათამყოფელიკაციარმივა,მათირამგაიგოს.

ძველთაგანვისმეერთიკლდეგამოუხვრეტიაშიგდიდსმთაშია და შიგნით კამარებით ერთის დღის სავალიშეუკრავს ბნელითად და ერთი დიდი რკინის კარიშეუბამსდაასეთიტილისმადაუცს:წელიწადშიერთხელგაეღება, ექვსსა ჟამსაღია არისდა აგრევდაიხშვის. მასშიგან ტყავის ქარტების წიგნები შეუკრავს და ზედარაბულადტილისმანიდაგრძნებანიდაუწერია.

ვისაც მისი სწავლაუნდა, ერთის წლის ნუზლსდა მისსანთელსმზას იქმსდამას კარზედადგება.რაგაიღება,შევა. წლამდის შიგ უნდა იყოს, მონახოს. რა ძნელიტილისმა უნდა, ჰპოებს და გარდასწერს. რაც გრძნებაუნდა, მუნ შეიგნებს და რა წელიწადზე კარი გაეღება,გამოვა,დარაცუნდაიქმს.

აწმემუნვიყავ,დაამბავიმოვიდადამეკითვალითარმინახავს.

გრძნეულიაქიმი

ერთს აქიმს ერთიშეგირდიგაეწრთვნა.თურე ის აქიმიცმას საგრძნეულოში ყოფილიყოდა მერმე იგი შეგირდიცშესულიყო და მას უფრო უცხოები ესწავლა. ორნივინდონიიყვნენ.

შეგირდი მეფის ქალაქში მივიდა. ერთი ჭაბუკი ნახა,დიდადმოეწონა,კარგიდაახოვანიკაციიყო,მაგრამდიაგაყვითლებულიყო, დამჭლობილიყო, წყალჯავარიმოჰშლოდადავარდიზაფრანადშეჰქმნოდა.

ჰკითხა აქიმის შეგირდმან: რა გჭირს, ძმაო, რა სენისუფალიხარო?მემოგარჩენო.

მანკაცმანუთხრა:შენარადა,ქვეყნისაქიმნიშეიყარნენ,მევერასმარგებენ;დამთმე,წადიო!

მანაქიმისშეგირდმანფიციუთხრა:ესეთიარაგეჭირებარა,მეარგიწამლოო.

უთხრა მან კაცმან: შენ ამას რას მიწამლებო? დღესაერთსა მეფის ასული აბანოდ მივიდოდა და სარკმლით

დავინახედა მას ვეტრფიალე. მას ჩემიგული გაჰყვადამან გამხადა. შენ რით მიშველი? შოვნა არ ძალგიც, დათხოვნადაქორწილი,დამეუმისოდარმოვრჩებიო.

აქიმმან უთხრა: შენ მეფიცე, ხვევნა-კოცნის კიდე არადააკლო-რა,დამემალეგიწამლებო.

ეფიცა კაცი იგიდა აქიმმან რაღაც ულოცა. ერთი ასეთიგრძნება ჰქმნა, რა დაღამდა, ქალი ზეწარში გახვეულიშემოვიდა,მანკაცმანგვერდსდაისვა,ეხვია,უალერსადა,რარიჟრაჟიშეიქმნა, ქალი აგრევწავიდა.რაშინმივიდაქალი, ცნობას მოვიდა, შექმნა ტირილი, კივილი, მეფე-დედოფალი შემოვიდნენ, კითხვა დაუწყეს: რადაგემთხვიაო? მან ყოველი უამბო. შექმნეს დიდიმოწყენა.

ჰკითხამეფემანვაზირთადამათმოახსენეს:არა,მეფეო,

ეგეკაციამათემისაარარის,სხვაგნითმოვინმევიდა.აწეამას ღამესაც წაიყვანენ ასულსა შენსა, და ამცენ, რათახელი მელნით გაისვაროსდა, რა მივიდეს, კართა ხელიჰკრას, ზედ ხელი გამოისახვის. ხვალ მოვნახოთ. სადაცხელიჯდესმელნიანიკართა,იგიიქმნებადაშევიპყრათ,დარაცგენებოს,ჰქმენო.

ჰყვეს ეგრედამასღამესწავიდა ქალიდაკარიმელნითშეუსვარა. დილა გათენდა. მან აქიმმან უთხრა მასჭაბუკსა: შვილო, თუცა ჩვენი ესე საქმე ცნეს, ავია, დაგარეგადიდაჩვენსმიდამოსნიშანიარაიყოსრაო!

გამოვიდა კაცი იგი, კართა ხელი ნახა. შევიდადა აქიმსუთხრა. აქიმმან ერთი რაღაც შეულოცა. მას ქალაქისსახლისკარზედახელიყველგანგამოისახა.

ვაზირმან მრავალი ხელარგნოსანი კაცი შეყარა ხელის

საძებრად. წამოვიდა, ნახა თავისავე კარზე ხელიგამოსახული. გაუკვირდა და შეშინდა. მოვიდა მეფისკარზე, ნახა ხელი აგრევედა, რაც კარი გაიარა, ყველგანხელი გამოსახული იყო.მოვიდამეფესთანდა მოახსენა:თქვენსასულსამაღამქალაქისულდაუვლიაო.

შექმნესრჩევადათქვეს:ამასღამესახელმანდილსაშიგანფეტვი ჩაიყაროს, ძირი გაუხვრიტოს და მუნამდისბნევითწაიღოსდახვალმივყვეთდავპოვებთო.

ჰყვესეგრე.

მეორესდღესგამოვიდაკაციიგი,ნახადააქიმსუთხრა:

-ფეტვიმოუფანტავთჩვენსკარზე.

ჰქმნაგრძნება.მოვიდამრავალიჭივჭავიდასრულობით

აკენკეს.

რა ვაზირთ ვეღარცარა მით შეიგნეს, ქალი ვაჟადმოკაზმეს.ოცი კაცითან გაატანესდაფოლორცთა სლვადააწყებინეს და უთხრეს: სადაცა იგი კაცი ჰნახო, ხომიცნობდაუთხარკაცთაამათდაშეიპყრანო.

დაიწყესსლვადანახესჭაბუკიიგიბაზართაჯდა.

აქიმიმუნარიყო.შეიპყრესდამეფესმიჰგვარეს.

მეფემანბრძანა:

- ეგე ძელსადამოჰკიდეთდა ყოველი კაცი გამოვიდეს,ვინც ხმასა ჩემსა ერჩის.თოფიდა ისარიდაუშინონდაზედძელზედაწყვიტონ!

გამოვიდა ყოველი კაციდა აქიმიც მათთანა. რა აქიმმანმისიშვილიძელზედაკიდებულინახა,ჰქმნაგრძნებადავინც თოფი შესტყორცა და ან ისარი, უკუიქცის დამსროლელსავე ეცის და მოკვდის. ამოსწყდა მრავალიჯარი.

მოახსენავაზირმანმეფესა:

- ამ კაცსა ჩვენ ვერასდავაკლებთ, სხვაფრივ ვიურვოთ,მცირესხანსსაპყრობილეშიდავაბათდამერე,რომელიცსჯობდეს,ვყოთ.

ბრძანა მეფემან კაცისა მის ჩამოშვება და პატიმრადშენახვა. მივიდა აქიმი. მესაპყრობილეს ერთი ფლურიმისცადაუთხრა:ეგკაციჩემიმოვალეადაკარიგამიღე,შევიდე, ვნახო, ვახში არ დამეკარგოს, და მერმეგამოვალო.

შეუშვა აქიმიდა გარეგან კარიდაკლიტადა საქმარზედწავიდა.

რა მოვიდა და კარი გააღო, ნახა საპატიმრო სახლიწალკოტი შექმნილა. თურე აქიმს გრძნება უქმნია.მრავალი კარგი ხილი დგას, უცხო ყვავილნი ყვავიან,სურნელებაფშვის,აუზნიწყლითსავსენიარიანდაორნიკაცნი მაღლაოქროსტახტზე მსხდომარენი არიან. ეგრევკარიდახშა.მივიდა,ვაზირსუთხრა:

ვაზირმანმეფესმოახსენა:მათგანდასაჯერიაო,წავიდეთ,ვნახოთო!

მივიდნენ მეფე და ვაზირი, შევიდენ, ნახეს. ქებისუმეტესიიყო.ყოველივენახეს.

აუზისპირსერთიატამიიდგა.მეფემმოკრიფადადაჯდა,ჭამა ენება. ვირემ მეფე ერთს ატამს გაფცქვნიდა,ვაზირმანპირზეწყალიშეისხა,დიაცადშეიცვალა,ვითომკაცისავისმეცოლიიყოდამოვიდამისიქმარი,აგინადაწაიყვანა.

დიაციდაორსულდა,ვაჟიეყოლა,მანყრმამანფეხიაიდგა.დიაცს ისევ ვაზირის ბუნება ჰქონდა. წამოვიდასაპატიმროსა, ვაჟითანმოჰყვა, ეგრევე კაცადშეიცვალა.მეფესჯერატამიარგაეფცქვნა.

ჰკითხავაზირმან:ეგატამიწლეულიათუშარშანდელიო?

მეფემანუთხრა:რასამბობო?ახლაარშემოვედითო?

ვაზირისიტყვასშეეცილა,თავისიდიაცობადაყრმისშობაუამბო. გაკვირდენ და თქვეს: რადგან ვერას თავს

გაუვედით, ესე ვქმნათო. მეფის ასული მას კაცსშევრთოთდავაზირისააქიმსაო!

ქორწილიუყვესდალხინობდეს.

გამოხდა ხანი. ვაზირს თავისი აუგი არ დავიწყებოდა.თავისი ქალი ცოლად მისცადა ამცნო; რა აქიმი შენთანდაწვესდა წყალი გაათბოს საბანებლად, ვირე იბანდეს,მაცნობეო!

რა წყალი გაათბო აქიმმან, ცოლმან დაუქცია და მამასაცნობა. მოვიდენ. აქიმმან გრძნება ვეღარ ქმნა დაშეიპყრეს. მივიდა მეფესთან ვაზირიდა ორისავდახოცაარჩივეს.

მეფემქალსჰკითხა,მან არაჰყო:რადგანერთს ავსკაცსმიმეცი,მეაღარვიკადრებამისგამოცვლასო.

ქალმან იგი არ მოაკვლევინა, და აქიმისა ზოგმან თქვა:მოკლესო და ზოგმან თქვა: არ მოუკლავთო. უდიდესგრძნებას ამბობდენ. და მე ამათ სიკვდილი უფრომეჯერება. ის გრძნებაები კაცისაგან არ იქმნება, და, რაკაცის სახელი გაითქმის, ბევრს მოუმატებენ, თვარამოკლეს. მაგრა ვინც მოუკლაობას ამბობს ამას იტყვის:აღარ მოკლეს, გამოაძესო.და მოკვლატყუვილი იყოდაგამოძებამართალი.

რაესგრძნებაებიშეიტყოამაქიმისოსტატმან,გაწყრაიმშეგირდზედამოსაკლავადწავიდა,რომუარესსასაქმესიქმსო.

რამივიდა,უამბეს:შენიოსტატიმოვიდადასიკვდილსგიპირობსო.

შეგირდიშეშინდა,ტრედადიქცადაგაფრინდა;ოსტატიშავარდნად იქცა და გამოუდგა. რა მოწევნასლამობდა,ჩინეთისმეფენადირობდა,გვირგვინადიქცაშეგირდიდათავს დაერქვა. შეექმნათ სიხარული, რომე ზეცითგვირგვინი მოვიდაო.ოსტატი მეჭიანურედ შეიცვალადამივიდა.

მეფესმადჯდა,უცხოხმებიჰკრადატკბილადიმღერა.

ჰკითხეს:სადაურიხარო?

მანუთხრა:საიდამაცგვირგვინიმოვიდა,მეცმუნებურივარო.

ეს უფრო გაიხარეს. მეფეს აფიცა მეჭიანურემ: რადგანორივერთის ადგილიდამმოვსულვართ,მაგგვირგვინისთავსმაკოცნინეო!

მეფემრაკოცნაბრძანა,გვირგვინიბროწეულადიქცადაჩამოვარდა.დაეცა,გასქდადაგაიბნია.

ოსტატიმამლადიქცადამარცვალსკენკადაუწყო.

გაშტერდენყოველნიკაცნი.

იმ ბროწეულის ქერქიდამ კაცი გამოძვრა და მეფესმუხლს მოეხვია: მიშველე რამე, ჩემი ოსტატია დამკლავსო!

შეიქმნა კითხულობა. მამალიც კაცად შეიცვალა. მეფემყველაშეიტყო.მასაქიმსაღთქმადაადებინეს,რომკვლაგრძნება აღარა ქმნაო, მაგრამ მე სიკვდილი უფრომემართლება,რომამგვარიგრძნებაარიქნებაო.

რალეონგრძნეულთამბავიდაასრულა,სხვისამბისთქმააღარდააცალარუქამდამოახსენამეფესა:

-დღესაქამომდეავადმიქმნიაქიშპობალეონისა,რადგანესრეთ მცოდინარეა და ამდენის კარგის საქმისსწავლულიადა ამდენისთემის მნახავი, ეს შესანახავიადა ნურც მოიშორებთ. რაცა თქვა, ქმნაც ძალუცს. აქგამოაჩინალეონთავისიგრძნებისხელოვნება.

თქვაჯუმბერარაკი:გლახაკიდაფლური

ერთი კაცი დია გლახაკი იყო. დღე ყოველ ღმერთსგამდიდრებასევედრებოდა.

გამოხდა ხანი,და მას კაცს მუცლისტკივილიდა ყვანადაემართა. რა კარში გავიდის,ტკივილიდაუწყის. აზომ

შეწუხდა,მიწასგლეჯადაუწყო.რამიწამოგლიჯა,ერთიქილაფლურიჰპოვა.

მან კაცმან ღმერთს მადლი მისცა და თქვა: დიდადმოწყალ ბრძანდები, მაგრამ ვირემ კაცსა სისხლს არდაანთხევინებ,არასმისცემო!

- ეს არაკი ამისთვის მოგახსენე, რომ ლეონ ვირემდისსამჯერ-ოთხჯერსიკვდილადარწააყენე,არმოეხმარედააწწყალობაუყავ!

ლეონუთხრაჯუმბერს:

-ძეომეფისაო,ყრმახარდამოხმარებასჰგონებ,თვარააწდამკლა სრულიად. მტერი რა კაცსა მტერობით ვერასდააკლებს, დაემოყვრების და მით გაუსრულებსმტერობას.

თქვალეონარაკი:ორნიმომტერენი

იყვნენორნი მომტერენი. არ იქმნა, ვერადააკლორა მანკაცმანმისმტერსა.

გამოხდახანი.დამოყვრდენ,დიდადგაიწყვნენ.წავიდენგზასადაოთხნიამხანაგნისხვაგაიტანნეს.

მივიდნენერთიკაცისსახლშიდადადგნენ.ესსტუმრებიგამოღმართდაწვნენდასახლისპატრონიმისისცოლითგაღმართდაწვა.რაცეცხლიდანელდა,აიპარაესკაციდამას დიაცთან განსვენება მოინდომა. დიაცმან დაიძახა,ქმარი წამოაყენა. კაცი იგი გაიპარა და მუნვე თავისლოგინშიდაწვა.

ადგასახლისპატრონი,მივიდა, ესსტუმრებიდაჩხრიკა.გულში ყველას ხელი ჩაუყო. ბნელა იყო, სხვით ვერათიიცნა,და შემცოდეს გულიუძგერდა.ზედ ქუდი ნიშნადდაადვა,ცეცხლსდავანთებდაამკაცსვსცნობო.

იგი კაცი ვირემ ცეცხლს დაანთებდა, მან კაცმან ქუდითავისაგან აიღო და მას ძველთაგან მტერს და ახალსმოყვარესდაადვა.მასგულითეძინა,ვერაშეიგნარა.

ცეცხლი აანთო, ნახა ამ საბრალო უბრალო კაცს ქუდიაძევს.მანმისიუბრალობარაიცოდა,შემცოდეიგიეგონა.დაჰკრათავშიცულიდამოკლაუბრალოდაუნაშავებელიკაცი.

ყოველი მტერი ასრე უზამს, თვარა რით მომეხმარა,გრძნებისქმნადაეშმაკობაშემომითქვა.

თქვაკიდევლეონარაკი:უსაქმოკაცი

იყო ერთი მოცლილი, უსაქმო კაცი. არას ნივთისაგანსაქმარი არა იცოდა რა. შემოუვიდა გულშიგანდა იწყომიწისთხრადანიავება.სამს-ოთხსთვესმისმეტიარცარასაქმე ჰქონდა და არცარას ისაქმებდა. მოუვიდა კაციმოურავისა,სამკალადაწვიესდაარწავიდა:სამუშაოშინმიცსო,გარრადვიმუშაოო.

მოუვიდამეზობლისკაცი,მამამოჰკდომოდა,დააწვიეს:მოდიმიტირეოდააღაპიცმიჭამეო!არცმუნწავიდა.

მოუვიდა სხვა მექორწილის მაწვევარიდა ეგრეუთხრა:ძლივ ერთს საქმეს შევმართე, ვირემ გავასრულებდედაამისაგან მოვიცლიდე, არც სეფაზე წავალ და არცსატირლად მცალიან და არც ლხინს ვნახაო. რა

დავათავებო,მასუკანყველასვიქმო.

- მის მსგავსად, ვიდრემდის ჩემის საქმისაგან ეგ არმოიცლის, მაგას არცარა ქორწილისა, არცარა ვაებისა, არცმეფისა და არც ერისა არა უნდა რა, და მასუკან სხვასრასმე მოიგონებს, თვარა ჩემის მეტი საწუხარი დასალხინომაგასარააქვსრა.

თქვარუქამ:

- არა ახალია ეს საქმე. ძველთაგან თქმულა: არას კაცსკარგის მოქმედისათვის კარგი არუქმნიადა მის მაგიერავი მიუგია. თვარა ლეონ რას მემტერება? ერთიდაკარგული კაცი არავის შეეწყნარებინა და მოვიდა,მეფესგავაწყევდადიდიწყალობამიანიჭა.

აწმერასმიპირებს?

თქვარუქამარაკი.კაციდაგველი

ერთიკაციმოვიდოდაგზაზედა.ნახა,ერთსძეძვსცეცხლიშემოჰგზნებიადაზედგველიგასულა.წასასვლელიგზაარააქვს,ღონობსდაწივის.ნახამანკაცმან,შეეწყალადათქვა:ამგველსმოვარჩენ,მადლიაჩემთვისაო.

მივიდა, შუბის წვერი მიუშვირა. გველიზედ შემოეხვია,მხარზე შეახლტა და ყელს შემოეღვლარჭნა, მაგრამოუჭირა.

ჰკითხამანკაცმან:რაგაწყინე,რატომმიზამ?სიკვდილსმოგარჩინეო!

გველმანუთხრა: კარგისათვის კარგი არავისუქმნიადა

მეცასრეგიყავო.

კაცი შეეხვეწა: ამდენი მაცალე, იგი ჭანდარი რომდგას,მუნამდის მივიდეთ და მას ვჰკითხოთ. თუ ჩემისცოდვითხემაცხმაამოიღოსდადაგიშალოს,გამიშვი,თუარადა,რაცგინდამიყავო.

ცოტამოუფონაგველმანდამივიდნენჭანდართან.

ჰკითხამანკაცმან:ესგველისიკვდილსმოვარჩინე,აწასემიზამსო.

მანჭანდარმანეგრეუთხრა:ამცხელსმინდორშიმარტოერთი ხე ვდგავარ; მგზავრი,თუ არ ჩემს ჩრდილში, ვერგანისვენებს. მოვლენ, მოიგრილებენ, დავაჩრდილებ,მერმე შტოებს დამამტვრევენ, ზოგს დასწვენ, ზოგსკოლოფებად აკეთებენ: რა კარგი ხეაო! კარგისათვის

კარგიარავისუქმნია,მოუჭირე,გველოო!

მოუჭირაყელსაგველმან.

კიდევშეეხვეწაკაციგველსა:ცოტამოუშვიო, აგერხარისძოვს,მასვჰკითხოთო!

წავიდნენ,ხარსჰკითხეს.

ხარმან უთხრა: მოვხნავ, დავფარცხავ, გავლეწ დაზაფხულ-ზამთარსულკაცთათვისვმუშაობ,დამაწვენენდა დამკვლენ: რაო და, სტუმარი მომივიდაო!კარგისათვისკარგიარავისუქმნია,მოუჭირე,გველოო!

მოუჭირაკიდევყელსა.

შეეხვეწა კაცი: ცოტა კიდევ მაცალე, აგერ მელი არისდა

მასაცვჰკითხოთო!

მივიდნენ, მელს ჰკითხეს. კაცმან თავისი საჩივარი დაგველმანხისადახარისმოწმობამოახსენა.

მელმან უთხრა თავის ხერხიანის სიტყვითა გველს:ლომნადირთ ხელმწიფისაგან დასმული მდივანბეგივარო, ყელზე შემოჰხვევიხარ და ისე მესამართლები,როგორ იქმნებაო? შემოეშვი და შენც დამიჩოქე და ამკაცმანცაო!

რაგველიშემოეშვადადაბლაჩამოვიდა,დაჰკრამელმანტოტითავში,გველიმოკლადათქვა:გველისსამართალიესარისო!

მერმე მან კაცმან ის მელა აღარდაინდოდა შუბის ცემამოინდომა:კარგირამბეწვიაქვსო.

შეუტყო მელმან, გაექცა და თავსა აბრალა: დავაშავე,მოვარჩინეო!

-აწშენცლეონ,მასგველსავითგამომიყვანე,მარჩობდარავქმნა?ლეონისსიტყვაჰხამს.

თქვალეონარაკი:კეთილიგველი

ერთი გლახაკი კაცი მივიდოდა გზასა. ნახა ორი გველი,ერთიშავიდაერთიწითელი,იბრძვისდაშავიერეოდა.

დათქვამან კაცმან: ამწითელს ეჭირვებამოხმარებადამოვეხმარებიო.

მივიდა,შავსგველსჯოხიდაჰკრადამოკლა.

მოვიდა წითელი გველი, თავი ადგილზედ დაუკრა დაკალთას კბილით მოეკიდა და გაზიდა. გაჰყვა ეს კაცი.ერთის კლდის ქვაბში მიიყვანა. ეგზომი განძი აჩვენა,მეფესარაჰქონდაიმდენი,დაგამდიდრდაკაციიგი.

- რუქავ! როგორიც კაცი შენა ხარ, ის გველიც, შენინათქვამი, შენისთანა ყოფილა, თვარა კარგისათვის ავსვინუზამსკაცსაო.

თქვარუქამარაკი:გლახადამდიდარი

ერთი გლახა კაცი თავის სახლში იჯდა და ინატრა:ღმერთო, ხუთასი მარჩილი მომეცო და თუ ან ერთიაკლია,არვინდომებო.

ერთიმდიდარიკაცითურებანზეიარებოდა,მანგაიგონადა თქვა: მივიტანო და გამოვცადო კაცი ესე თუ რასაიქმსო? წავიდა, ხუთასი მარჩილი დათვალა და ათიდააკლო.დაბეჭდადაბანიდამჩაუგდო.

დათვალაკაცმანმანდაათიაკლდა.თქვა:ღმერთო,შენმცკურთხეულ ხარო! ერთი მარჩილიც გებოძა, იმასაცდავიმადლებდი,არამცთუესდაგამწყრალოო.

ჩამოვიდა იგი მდიდარი კაცი და უთხრა: ჩემია,გამოგცადე.მომეც,წავიღოო!

მან შორს დაუჭირა: შენთვის არ მითხოვნია, ღმერთსავსთხოვედამომცაო.

შეიცილნენდაყადთანსაჩივლელადწავიდნენ.

მან გლახამან უთხრა: მე არა მაცვია რადა შენ კარგადმორთულხარ,ეგშენიტყავ-კაბამათხოვედაწამოვალო.

მან კაცმან ამდენს სიკეთეზე ისიც დაამატა, ათხოვა.ჩაიცვა,დაწავიდენყადთან.იჩივლეს.

მერმემანგლახაკმანთქვა:ეგასეთიმაცილობელიკაცია,თუამტყავ-კაბასაცარშემომეცილება,ნახავთო!

მანკაცმანუთხრა:ახლაარგათხოვეო?

ამაზეყადიგაწყრა,მრავალიჯოხიჰკრეს,მდიდარიკაციგააძეს. ასრე კარგი პასუხი უყო, კიდევ გაძარცვა დაათრევინა.

-კარგისათვისკარგიარავისუქმნია,ნუამბობ!

თქვალეონარაკი:მოხერხებულიარაბი

ბაღდადის ხალიფა დია კარგი მეჯინიბე იყო და კაისცხენს ძვირფასად იყიდდა.დავარდა ამისი ხმა. ერთმანარაბმან ერთი ცხენი მოიყვანა, ორი ათას მარჩილადდააფასა.ხალიფამმაშინვემოუტანინა.

მანარაბმანუთხრა:ერთსძაძაშიჩამიყარეთ,თვარარითწავიღოო?

ჩაუყარეს და მისცეს. მოჰკრა არაბმან ვეცხლს ხელი,გარდაჰკიდა ცხენსა, შეჯდა, გააჭენა ცხენი. გამოუდგნენსულხალიფასჯარიკაისცხენებითა.გზადაკვალივეღარგაიგნეს.მობრუნდენდაღონებულნი.

მესამესდღესარაბიმოვიდა,ცხენიმოიყვანა.

ჰკითხეს:რატომჰქმენო?

მან მოახსენა: შორს ვიდეგ, საკიდარი არა მყვანდა რა,ვეცხლი მძიმე არის, ვერ ვზიდევდი, წავიღე და, ახლაცხენიმომიყვანიაო.

მერმე უთხრეს: ვინღა მოგდევდა, ცხენი რადღამოგყვანდაო?

მან გაიცინა და უპირობა უზრახა: კარგის პასუხად ეგმექმნა,ღმერთირასმიზამდაო?

-თუარაბმანიცისკარგისათვისკარგი,სხვასკაცსვისარეცოდინება. ან ავს ვინ იქმს, თუ არა ღვთის შემცოდე.თვარამისთვისმასკაცსრაკაიექმნა,ანმანრაკაიუყო?

ღმერთს მისთვის წაურთმევია და ამ საბრალოსკაცისათვისმიუცემია.

თქვარუქამარაკი:ჭაბუკიდამეკობრენი

ერთი კაცი, კარგი ჭაბუკი, მოვიდოდადა ხმალიც კარგიერტყა. ყოველი საჭურველი კარგი ჰქონდა. ცოლი თანმოჰყვანდა,დია,ლამაზიდა კარგი ქალი. გაიარა გზადამიჰხვდა ადგილსა სამეკობროსა. ხუთნი ამხანაგნიიდგნენ და ბევრს კაცს აზიანებდენ. იგი კაი ჭაბუკიუცნაურიიყოდაუფიქროდმივიდოდა.ვიდრემდისხელიარასტაცეს,ვერაშეიტყორა.

გაძარცვეს,ხელიშეუკრესდაწაიყვანეს.

ერთს მათგანს ამხანაგს მისი ხრმალი თურე მოეწონა,

მალვითუთხრა: ამ შენს საჭურველსადა სხვას ქონებასშენგაგაყოფინებ.შენიხრმალიწილადმემომახვედრედაშენსცოლსმოგცემდაგაგიშვებო.

მანკაცმანფიციმისცა:თუმეგამაყოფინებ,ჩემსხრმალსშენმოგახვედრებო.

წაიყვანეს. ერთს სამზირალს ალაგს ციხე იდგა, მუნდაესადგურათ. ათი კაცი სხვა მხარშეკრული იდვა დანაძარცვიაუარებელი.

მანგანდობილმანამხანაგმანთქვა:ესდღევანდელიკაცისულისკაცსაჰგავსდამოდიამასგავაყოფინოთო!

ნებადართესსხვათაცდახელიგაუხსნეს.

დაუწყო ყოფა მან კაცმან; ერთ წილად თავისი ცოლი

დასვა და ერთ წილად ერთი ფარი და ზედ შიშველითავისიხრმალი.

ანაზდადდაავლოხელი,უწინ,რომელსაცხრმალიუქადა,სცამასდამოკლა.ერთისხვამოკლა.სამნიგაექცნენ.მუნხელდაკრულნი კაცნი დახსნნა, ხრმლები მისცა,გამოუდგნენ და ყველა დახოცეს. მან კაცმან თავისიცოლი წაიყვანა და თავისი საჭურველი. სხვა მათ კაცთმისცა:მეესმეყოფაო.

-რადგანმანერთმანამხანაგმანამდენისიკეთეუყო,რომენდო, ხელი გაუხსნა, გააყოფინა, ცოლი მისცა, ეს მისსიკვდილ რასღა ემართლებოდა? კარგისათვის კარგიარაოდეს ქმნილა, რასაც შენ არა სტყუი და ახლა არიგონებო!

ლეონუთხრა:

- კარგი ჰქმენი, მას კაცსა მათზე ავის ქმნა დაუწუნე.ცოლი წაართვეს, გაძარცვეს, თავი დაიხელთა და ისმოკლა, ავად უქმნიაო. მე მასცა ვუძრახავ, უწინვერასათვის ასრეღაფლადდარჩა?თუცაუკანის არა ექმნარა,შენებრიკაციიქმნებოდა.

თქვალეონარაკი:დიდვაჭარიდამეფუნდუკე

ბოლნისისამთისაძირსა,გზისგადასავალსა,ერთიკარგიფუნდუკი აეშენათ, და მუნ ერთი მეფუნდუკე იდგა.ასეთი კაცი იყო,რომე,რაც მგზავრი გაიარდა, მასღამესსამადლოდ ასვის, აჭამის, ცხენის ქერი და ბზე მისცის,ფასიარაიღის,დამეორესდღესგაისტუმრის.

ერთიდიდი ქარავანიმოვიდადადადგა. კარგადახვდა.

მას ღამეს ასეთი თოვლი მოვიდა, მთა შეიკრა: ვეღარგარდავიდა და ვეღარც გამობრუნდა. მას ზამთარს მასფუნდუკშიდარჩა.მანმეფუნდუკემარარადაახარჯვინა,სულკაცთათვისდააქლემთათვისთავისიხარჯიმისცა.

გაიწყვნენდიდვაჭარიდამეფუნდუკე,დაჰკითხა:შვილიგყავსო?

მეფუნდუკემ უთხრა: არა მყავსო. თურე არ უჩენდა,კეთროვანი იყოდა ამ ჩემს სტუმარს არ ეზიზღოსო,დაჩემი ლხინი აღარ იამებაო. მუნამდინ შვილი კარში არგამოუტევა,ვირევაჭარიარწავიდა.

გაზაფხულიმოვიდა,მთაგაიხსნა.ესდიდვაჭარიწავიდა,დიამადლიერიიყოდანაცვალსპასუხსაცსცდილობდა.

მერმემეფუნდუკემშვილიგამოუშვა.

შემოსწყრა შვილი და უთხრა: მე მაინც გძულვარ დააქეთგანწავალო.

გამოუდგაუკანქარავანსადამოეწია.

ჰკითხადიდვაჭარმან:ვინხარო?

მან უთხრა: მეფუნდუკის შვილი ვარ. შენ ამაზეუშვილობა გითხრა, ნახვას მოინდომებს, გონჯია, აღარაიამება რაო. ახლა მეც შემოვსწყერ და წამოველ, წავალსადმე,ანვიშველებდაანდავიკარგებიო.

მან დიდვაჭარმან ფიცი უთხრა: თუ რამ გეშველება,გიშველიო!

წაიყვანადაწავიდა.

მივიდაშინ.აქიმიმოაყვანინა,ვერაღონედაუდვა.

ერთმან აქიმმან უთხრა: ერთს კაცს რომე ერთის მეტივაჟი არა ჰყვანდეს, ორის წლისა იყოს, ლამაზი, კარგი.მამამან ნებით მისცეს, დაკლას, და მისი სისხლითშეიბღალოს,მითმორჩებაო!

დაღონდა. ამას ვინ მისცემდა? თურე მასვე ვაჭარსაჰყვანდაამისთანავაჟი,მისმეტიარაჰყვანდარა.

ასრეთქვა:თუესჩემიშვილიარდავკლა,მაშმამისაამისნაკეთარირითგადავიხადო?

ცოლი სხვაგან გაიტყუა. დაკლა შვილი. სისხლითკეთროვანიშებღალა,დამაშინვემასკაცსხესავითქერქიგასძვრადა მორჩა. მკვდარი შვილი აკვანში ჩააწვინადა

ზეწარიწაჰხურა.

იქ იმ ვაჭრის ცოლს მუცელმანდა ძუძუებმანტკივილიდაწვადაუწყო,მოიჭრა.ქმარსუთხრა:ძუძუნიმეწვიან,მარტვილსთუარასჭირსრაო?

ქმარმანუთხრა:რასჭირს,კარგადსძინავსო.

მივიდა,დედამძუძუმისცა,მარტვილმანწოვადაუწყო.ამოიყვანა კარგად მყოფი, დედას სიცილი და ფოფინიდაუწყო.ყელზეოქროსსალტესავითაჩნდარამე.

ქმარსდაუძახა:ესრაარისო?

ქმარმან ღმერთს მადლი შესწირა და ცოლს ყოველიყოფილიუთხრა.

შენრომამბობ,კარგისათვისკარგიარავისუქმნიაო,აჰა,ნაკეთარიცნახე!რაგამოიმეტაწამლადდაღმერთმანრაწყალობა უყო? ავს კაცს ყოველი კაცი თავისი მსგავსიჰგონია,თვარარასიტყვაა.

თქვარუქამარაკი:სამნიბრმანი

იყო ერთი გლახაკი ყრმა. წავიდა სხვაგან სამწიროდ.დაჰყო ერთი წელი. ცხრა ფლური მოიღვაწა. წლისგასრულებაზეწამოვიდათვისსათემსა.

რა ქალაქს მოახლოვდა, მდინარე იყო და გაშიშვლდა,დაიბანა და ტანს ჩაიცვა. წამოვიდა, ფლურები თურემუნვედარჩა.

მოაგონდაფლურებიდა აღარ აქვნდა. ღმერთსა აღთქმა

დაუდვა: თუ ჩემი ფლურები ვიპოვნე, ერთი შენსსახელზეგლახაკსმივსცეო.

მივიდა,სადაცტანიებანა,მუნვეპოვა.

წამოვიდაქალაქად.ერთიუსინათლოგლახაპოვა,უთხრათავისიამბავი:ასეაღთქმადამიცდააჰაფლურიო!

იგიგლახაორისავთვალითბრმაიყო.ასეუთხრა:რადგანღვთისათვის შეგიწირავს, ცხრავე მომეც, მე რომელიცმნებავს,გამოვარჩევო.

დაენდო კაცი იგი, და ცხრავ მისცა. მან ბრმამ ცხრავჯიბეშიჩაიდვა.ამკაცმანთხოვადაუწყო.

გლახამ ზახილი შექმნა: მიშველეთ, ეს კაცი რასმიპირობსო?

მოწამე არა ჰყვანდა. წაართვა მან ბრმამან ფლურები.დაღონდაისსაბრალოკაცი,თანგაჰყვა:ამჩემფლურებსრასუზამსო?

შევიდაესგლახათავისსახლში,ერთიქილაამოიღო,სულფლური ედვა, ისიც ზედ დააყარა და უთხრა: ჩემოხუთასოფლურო,ესცხრაცშემოგმატეო!

სამჯერშეაგდოქილადადაიჭირა.მეოთხედრაშეაგდო,მან კაცმან ჰაერში ხელი მოჰკრა და დაუმალა. ეძებაბევრი, მაგრამ სადღა ჰპოვებდა? გამოვიდა და დაიწყოტირილი.

მოვიდა სხვა უსინათლო გლახაკი და უთხრა: რაგატირებსო? უამბო მის ამბავი: ასე, ხუთასი ფლურიდავკარგეო!

მანმეორებრმამუთხრა: აგრეუნდაფლურისშენახვაო!ამ ჩემს მრუდს ჯოხში შვიდასი ფლური ძეს, სადაცდავაგდებ,ვინცაიღებს,მევემომიტანსო!

უწინდელმაბრმამსთხოვა:მაჩვენეო!

რომიაძლია,ესსაბრალოკაციიქივიდგა,მანგამოართვა.რადაგვიანდა,თხოვადაუწყო.

მან უთხრა: არ მოგიციაო. ამაში შუღლი გამოერიათორთავბრმათა.

ამ ჩხუბზე ერთისხვაუსინათლობრმამოვიდა,ჰკითხა:რაგაშუღლებსთო?

მანმისიქილისაუთხრადამანმისიჯოხისამბავი.

მან მესამემ ბრმამუთხრა: ვაითქვენს ჭკუასა,რა კარგაშეგინახავსთ ფლურებიო! ამ ჩემს ძველს ჩოხაში ათასიფლურიძეს,სადაცგავაგდებ,მევემომცემენო.

საბრალო იგი კაცი მუნვედგა. ესმოდა, წავიდა,თაფლიიყიდადაჩოხაზეშესცხო.ფუტკარიდაეხვია.ბრმამჩოხაგაიხადა. ისიც მან საბრალო კაცმან წაიღო. შექმნეს ამსამთავბრმათყვირილიდატირილი.

ესსაქმესამეფოდგახდა.

მეფემ კაციდააძახა:ვინცჰქმენით,მოდით,მემიამბეთ,თვარასულამოგწყვეტთო!

იგისაბრალოკაციშეშინდა.მივიდადაყველაყამოახსენა:ესრეკარგივუყავდასიკეთისპასუხიესმიყოო.

მას საბრალო კაცს მეფემ ესრე უბრძანა: რადგანკარგისათვის კარგი არავისუქმნია, ას-ასიფლური შენსსამლოცველოდმიეცდასხვაშენიიყოსო.

უთხრალეონ:

ეგკარგისათვისავიპასუხიარარის.მასსაბრალოსკაცსაღვთის აღთქმა გარდაუხდია, ბრმადაჰხარბებია, სამთავუსამართლოებითნაშოვნიჰქონიათდაღმერთსსულიმსაბრალოსთვისმიუცია.

თქვალეონარაკი:მაგისტროსიკეისრისა

იყო მაგისტროსი ერთი, დია კარგი და სახელოვანიჭაბუკი, ყმა კეისრისა. და გაგზავნა კეისარმან

მოციქულადსაფრანგეთს.დიაქველისმოქმედიკაციიყო,უფროსადფარულადიქმოდის.

წავიდა. რა გზა განვლო, ნახა, ერთს ადგილს ერთიშიშველი მკვდარი კაცი გდია. წავლო პაშტა ადგილი,მოსამსახურეთუთხრა:თქვენწადით,მენუმელითო!

რაისინიგაიცალა,დაბრუნდა,ტანსგაიხადა,ორიპერანგიეცვა, ერთი მას მკვდარს წახურა. ჩაიცვა აგრევ დამსახურთმოეწია.

მივიდაქალაქსაერთსა.ნახა,ფოლორცშიმწვირედგასდაშიგსაპყარიგლახაეგდო.არცავინამომყვანიპყვანდადაარცავინ მიმცემი რისამე. თვით მაგისტროსი ჩამოხდასახედრითდაამოიყვანასაპყარი,ხმელზედასვადაერთიფლურიცმისცა.

წავიდა საფრანგეთს, ჩაჯდა ნავში,ზღვა აუღელდა, ნავიდაემსხვრადამაგისტროსიუფსკრულშიდაინთქა.

მოუხდაკაციერთი,მოჰკრახელიდახმელზეგამოიყვანადა უთხრა მაგისტროსს: მე ის გლახა ვარ, შენ რომწუმპითამომიყვანე;მემისმაგიერესმიქნიაო!

წავიდა საფრანგეთს, ყოველი კეისრის ბრძანებულიგაასრულა, მობრუნდა, მოვიდა კონსტანტინეპოლედ.მოედანზე ცხენი გამოაჭენა, წაექცა, წვივი სრულებითდაილეწა. გამოვარდა მეფე და სრული ჯარი. აიყვანესმაგისტროსი, შეიყვანეს, დააწვინეს, მკურნალნიდააყენეს.ვერაუწამლესრა.

მაგისტროსს ერთი გულითადი მონა ჰყვა, სულ საწოლსუწვის,იგიშეუყენადასტაქართა:ჩემთვისრასიტყვიანო?დასტაქარნი გავიდენ, მონა გაჰყვა, დასტაქართ თქვეს:

ხვალმოვიდეთ,თუმუხლშიმოგვაჭრევინოს,უწამლოთ,და კიდეც მორჩება, თვარა მოკვდება და ხელს ნუმივყოფთო!

მივიდამონადაყველაუამბო.

რა მაგისტროს მოისმინა, ასე თქვა: მე ცალფეხსსიცოცხლეს,მოვკვდე,დიამიჯობსო!

მრავალიიტირადამიეძინა.დამონაიგიფერხთითუწვა.

შუაღამისასშემოვიდაკაციერთისსარკმლიდგან,თეთრიპერანგიემოსა,დაჯდა.მაგისტროსმოიკითხადაფერხისამბავი ჰკითსა. მერმეუთხრა: მაჩვენეფერხი,რარიგადგაქვსო?

გაუხსნადაუბეთაერთიმოთხეედვა,ამოიღო.მასშიგან

წამალი რამ იდვა, ამოიღო, თითი დააწო და ფერხიდაუზილა.უთხრა:გაიძარო!არმოეხსნადაგააძვრევინა.ფერხიკარგაგაიძრა.

მეორედ კიდევ წასცხო წამალი და უთხრა: ადეგ,მამეყრდენო! მაგისტროს კიდევ უარი თქვა და არმოეხსნა,აღადგინადამიიყრდნა.

დააწვინადამესამეცწასცხოდაუთხრა:აღდეგ,წარვლე,მორჩიო!

წარვლო, მთელი კაცი შეიქმნა. უთხრა: მე იგი მკვდარივარ,შენრომგზაზემნახედაპერანგიწამხურეო.მემისსიკეთისპასუხიესმიქნიაო!

-აწ,ძმაორუქავ,დიდმანიცისდამცირემანკარგისათვისკარგი პასუხი. გლახაკმან და ვაჭარმან, მკვდარმან და

საპყარმანესექმნადაშენრადიტყვიკარგისათვისავსადამაგიერისუქმნელობასა?

თქვარუქამარაკი:მეფეანაკოფიისა

მეფეიყოანაკოფიისა.მრავალიერიმონებდადაყოველიკაცი უყვარდა. ერთგულისას ამას იტყოდის: რა გინდბევრი ვაწყინო, ისევ ერთგული ბუნება აქვს და არდამთმობსო და ორგულს ეგოდენს წყალობას ვუზამ,გავიერთგულოო.

გამოხდა ხანი. ორგული არ გაუერთგულდა დაერთგულიც გაუორგულდა. მტერნი აუჩნდნენ. მეფესამკვიდროზე ვეღარ დადგა და სხვას თემს ივლტოდა.თანორივგარდაჰყვა:ერთგულიცადაორგულიცა.

რადიდადგასჭირდახანთსიგრძისაგან,თურამორგულსუბრძანისსამსასური,აყვედრის:რამეწყალობება?სახლიგაუშვი, მამული და შენ გახლავარ. აწ კიდევ აქა-იქტანტალსარმაჯერებო!

რაერთგულსუბრძანის,უთქმელადჰყვის.

გამოხდახანიდაუფრორეგაუძნელდასაქმე.

რა აღარას ხსნა იყო, მოახსენა ერთგულმან:გარდმოვარდნილხარ და საგანძური დაგლევია, აღარაგეშოვება რა. მე გამყიდე და ჩემის ფასით სხვანიდაარჩინე!

შეწუხდამეფედა არა ქმნა ენება.მაგრაღონე აღარ იყო.გაყიდაერთგულიდამისიფასიიხმარა.მანერთგულმან,რათავიგაიყიდადაგაჰშორდა,გამოიპარადაპატრონთან

მოვიდა. რამდენჯერ გაუჭირდის, თავი გაიყიდის დაგამოიპარისდაპატრონთანმოვიდის.

ჟამთა ვითარებით, მეფე იგი მუნვე მამულსა თვისსამოვიდა და გამეფდა. მას ერთგულის ნამსახურს აღარაპატივი მისცა და მისი მამულიც მიუღო, და ორგულსბევრიშეჰმატა,რომესმხნედაგამძრავიკაციაო,დაშენუღონოდაგულდედალიკაციხარო!

-ამითსცან,რომკარგისათვისკარგიარავისუქმნიაო.

უთხრალეონრუქას:

- რამცაღა გითხარ, ესრეთ შმაგხარ, მეფეს პირისპირეტყვი:კარგისათვისკარგიარძალგიცდაავისათვისავიო.მეშენდღეისწაღმააღარასგეუბნები,თავმანმეფისამან!

მანსიტყვისმდინარემან, ამბავტკბილმან,ენამრავალმანვაზირმასედრაქდაუწყოწვრთნარუქასადაეტყოდა:

- რუქავ, მე რა ამაღლებულისა და ღრუბელთაუმაღლესისა ხელმწიფისა საფარველს ქვეშეშემოვსულვარდა შენ შემისწავლიხარ, ძმასადა შვილსაორსავ მირჩევნიხარდა არცა შენგან უკეთესი მეგობარიმყოლია. ამას გეტყვი და გასწავლი: რა კაცი კაცსგაუმტერდება, სიქიშპე ვეღარას დაანახვებს, თვარაშენგან მართებული არ არის. რასაც კაცისათვის ავი დაბოროტისმთქმელიიყო,ყოველსკაცსასიყვარულსუნდააჩვენებდე, თვარა, რა გაუმტერდე და ვეღარ შეიძლო,დაძაბუნდები.

თათვალი

არის ინდოეთს მფრინველი ერთი, რომელსა თათვალს

უხმობენ, მიმინოს უფროა და მფრინველს ნადირობს,თუცა მოუხდა. რასაც დღეს მფრინველი ვერ ინადირა,მივადა გუშინდელს ნაჭამს ძვალს მონახავს,დაჯდებადათითო-თითო ძვალს აიღებს ნისკარტითადაუკანითშეიყოფს.თუ სრულიადდაეტია, მერმე ჩანთქამს. იცისრომემოვიდნობოდაგანსავალითაცაგავაო.დათუცაარდაეტია, აგრევედასდებს,რომვერმოვიდნობო,დაარცახელჰყოფსჭამად.

- თუცა მფრინველს ეგოდენი გონი აქვს, წინასწარგამოიკითხავს საქმესა, შენ ხომ კაცი ხარდა მეფის წინაღზრდილი,რადიქმუგვანსა,რადარდაადუმებცუდისსაუბრისაგანენასა.

კარგი ამხანაგი ადვილად არ იშოვების, გზაზედ ცუდადარიპოვების,იაფადვერავინიყიდის.

ამხანაგი ციხე წყლიანია, ზღუდე მაღალია, სიმაგრედაურღვეველია.

ამხანაგი ლხინი ფრიადია, სიხარულთაგამამდიდრებელია,სუფრათაშემამკობელია.

ამხანაგი გულთა ნათელია, თვალთა ჩინია, მკლავთაძალიადაზურგთამომბმელია.

ამხანაგი მტერთათვის მაზიანებელია, მოყვარეთათვისსაიმედოვნეა, უცხოს თანა გამოსაჩენია და მეცნიერსათანამოსამსახურეა.

ამხანაგი მარტოსათვის ხმის გამცემია, ჯართათვისმარგებელიადაცოტასკაცთაშემაქცეველია.

ამხანაგი ჭირში მომხმარია, სნეულებაში მკურნალია,

სიკვდილშითავისწამგებია.

ამხანაგისუკეთესსაშენრასიშოვნი?რადგძულან,რადეშუღვლი, რად ეკამათები? მე მრავალი კარგი კაციმინახავს, მამაშვილობასა და ძმობას გაჰყროდეს დაამხანაგსშესწყობოდეს.

ამხანაგშითუარსიყვარული,საქიშპარიარაარისრა.

უთხრარუქამარაკი:სალამანდრა

ინდოეთს არის სულიერი ერთი, რომელსა სალამანდრასეძახიან. სადაც სააგურე ენთება, ან აბანოს სახმილი, ანსაკირე, მას ცეცხლში იქმნება და მუნ იპოვების. რაცეცხლი მოაკლდება, მაშინვე მოკვდება მეტისსიგრილისაგან.ცეცხლისსიცხეარჩენს.

მუნებურიმეფემისტყავსშეიმოსსსიგრილისათვის.მასეგეთი აგებულება აქვს, რომე ცეცხლი თუ მოაკლდა,მოკვდება და სხვას სულიერს, თუ ცეცხლი მიეხლო,დასწვავს.

რა რიგადაც სხვადასხვა რიგი აგებულობის პატრონიმფრინველია,აგრევსხვადასხვარიგისაკაცია.

შენ მაგ ბუნების პატრონი ხარ, რომე ყოველი კაციგიყვარსდა მე ყოველნი მძულან. მე კი არავინ მძულს,მაგრამმეყველასამაზევძულვარ,მეფისერთგულივარ.მე ამის მეტი არავინ ვიციდა არცავის ვეფერები, ვირემმეფეცოცხალია,არცავინმინდა.თქვენყველაყანისხვასადაეკვრით და სხვას პირს ჰკრავთ, თვარა მე ვისზე რადანაშაულიმაქვს,რაცცუდადარამიმტერდით.

თქვარუქამარაკი:სამნიამხანაგნი

იყვნენ სამნი ამხანაგნი. ერთი დია კარგი და ბატონისერთგული და ყოვლის კაცის შეუცოდარი, მართალი დამართლის მთქმელი იყო და ორნი მტყუარნი დაორგულნი.

იგი ორნი ამხანაგნი ორგულებაზე აწვევდენ მას ერთსა,დაიგიერთიეტყოდა:ნუ,ძმანო,არასჯობს.პატრონისაორგული ღმერთსაც სძულს და კაცსაცა, და ნუბოროტებთო!

იგინიგაუმტერდენდაპატრონთანშესმენას ეცადენ. არშეიბეზღადაღამებაგირიწაუჭირესდადააშთვეს.

-თქვენცაგრემიპირობთ,განავერავხედავ?ამხანაგსრომ

მიქებ, ამხანაგი ესეთი მინდა, ჩემის ნებისადა ჩემთვისკარგისმოქმედი,კეთილისმყოფელი,უზიანო,მეფესთანკადნიერად სიკეთის მოქენე, არა მაოხარი, ქიშპი, მტერიდაწახდენისმცდელი.ღმერთმანეგეთი ამხანაგითქვენმოგცეს, თქვენ მე ამხანაგები მყავხართ, ან როგორსაცამხანაგობასმიპირობთ!

თქვავაზირმანარაკი:გლახაკიდაქილაერბო

ერთიგლახაკიკაციმივიდოდაგზასაზედადაერთიქილაერბო ჰპოვა. აიღო ქილა, საკიდარში ჯოხი გაუყარა დამხარზე შეიდვა.დაიწყო გზა-გზა სლვადა გულთა ამასაუბნობდა:

- აწ გამდიდრება მოინდომა ღმერთმან ჩემი. ჩავალქალაქად და ერბოს ნახევარ მარჩილად გავყიდი; მით

თორმეტს ქათმის სამამლეწიწილებს ვიყიდი, მოვიყვან,დავზრდი, დავყვერავ, დავასუქებ და თითოს თითოაბაზად დავყიდი. მერმე მით საეშვე გოჭებს ვიყიდი,დავასუქებ,დავაკერატებდაორ-ორმარჩილადდავყიდი.მერმე მით სახარე ხბორებს ვიყიდი,დავზრდი, მოვხნავ,მოვთესავდააშენებულიშევიქმნები.

დაამგულისთქმაშიშეშააუდვადაქალაქსგასასყიდლადწამოიღო.

ერთიხიდიდახვდა.თქვამანკაცმან: აქხარი არგაიარს,ხმაგავცეო.შესძახა:ჰარიო!

დაუქნია ჯოხი, ერბოს ქოთანი ხიდზე დაჰკრა, ქოთანიგატეხა, ერბოდაიქცა. მისის გულისთქმით გამდიდრებაწუთზეწაუხდა.

- შენც შენის გონებით ბევრს რასმე ზრახავ დაგამდიდრდები, მაგრამ ასეთი რამ გაგიზრახავს, რომეღვთის ძალით შენს თავსაც მოჰშლი, არამც თუგანზრახულიგაათაო.

უთხრარუქამპასუხადარაკი:

ორიდავრიშიდაშაჰი

ორიდავრიშიმოვიდაისპაანს.ერთისადგომსდადგადაერთიისპაანისშაჰთანმივიდა.

ჰკითხაშაჰმან:მრავალითემიმოგივლია,რაუფროუცხოგინახავსო?

მანდავრიშმანმოახსენა:

- მრავალი უცხო მინახავს, მაგრამ ძოღან ღამ აქსაკვირველირამუცხოვნახე,არასადგილსარმინახავსო.რა შუაღამე შეიქმნა, მოვიდა ერთი ასეთი მფრინველი:ერთი ფუნდუკი მისის კაცებითა, აქლემებითა,ადგილითა,სახლებითა,გალავანითა,სრულობითაიტაცადაწაიღო.

გაწყრა შაჰი და გააძო: ასეთი ტყუვილი რა სათქმელია,ფუნდუკი და მისი გარეშემო მფრინველმან აიტაცა დაწაიღოო!

მოვიდა გაწბილებული დავრიში და ამხანაგს ყოველიუთხრა. აგინა ამხანაგმან და ეგრე უთხრა: საშოვარსმოველოდიდა შენ მაგისთანატყუვილით გამოძებულიმოხვალო! ფუნდუკის აღება რამ გათქმევინაო? ანაქლემისატაცებასიტყოდი,ანცხენისასაო.

მერმე მან დავრიშმან თქვა: წავიდე ამ ჩემს ამხანაგსტყუვილიგაუმართლოო.

მივიდა. შაჰმან დავრიში ნახა, ჰკითხა: მრავალი თემიგინახავსდარაუფროუცხოგინახავაო?

მანდავრიშმან მოახსენა: ბევრი რამ უცხო მინახავსდაგუშინწინრომაქუცხოვნახე,მისთანაარამინახავსრაო.რამამლისყივილიშეიქმნა,ჰაერითგანხანაქლემისთავიჩამოვარდა,ხანფერხი,ხანცხენისნაწყვეტი,ხანაგურისნატეხი, ხან ალიზის ნალეწი. გათენებამდის ძილი არმომსვლიაო.

შაჰს გაუკვირდა და თქვა: თურე იგი გუშინდელიდავრიშიმართალსუბნობდა,დაცუდადგავაძეო.

მრავალიმისცადაისტყუილიცდაუჯერა.

- თქვენც სამთავ პირი შეგიკრავსთ და რომელიცტყუვილს იტყვით, მეორეს ასეთს სიტყვას მოახსენებთ,რომმეფესდააჯერებთდამეკიწამახდენთ.

თქვალეონარაკი:გლეხიდასამიგველი

ერთი კაცი ყანას მკიდა. ნახა, ორი გველი თამაშობდა.ერთმან გველმან მეორედააწვინა, გარეშემოთვით წრეშემოავლოდაწავიდა.

მივიდა ერთი სხვა გველი.დაინახა, წრეს შიგნით ერთიგველიწევს,წრეაღარშეშალა,შეიკუნჩხა,შეხლტა,წრეშიჩახლტა,გველიმოკლადაისევგადახლტადაწავიდა.

მოვიდა მეორე იგი გველი. ნახა, თავისი ტოლი

მოკლულია. მას კაცსა ცხენისათვის ალერდი დაეთიბა,ხორომადშეეკრა.მასშიგშეძვრადადაიმალა.

მანკაცმანრამუშაობაგაათავა,თივააიკიდა,შინწაიღო.მას ღამე გველი გამოძვრა და სულ ჯამჭურჭელიდაუშხამადათივაშივედაიმალა.

მეორესდღესმანკაცმანმათგველთამბავიცოლსუამბო.რა გველმან მის კაცისუბრალობა შეიგნა, გამოძვრადა,რაც ჭურჭელი გესლით დაეშხამა, სულ ჩამოყარა დადაამტვრიადაკარიგაიარა.

შეიგნეს მათ ცოლ-ქმართა,რომ გველითან მოჰყოლოდადა ახლა უბრალობისათვის ჭურჭლის დაშხამაც აცნობადაწავიდა.

- ძმაო რუქავ! დია კაი კაცი ხარ და ამას იქმოდე:

უბრალოსას,თუ გველი ცდილობს, არა აწყინოს რა, შენხომ ადამისტომიხარ.ჩვენშენთანშეცოდება არაგვიცსრა, და ნურც ეგრე გესლით გვშხამავ, თვარა უბრალოსღმერთიარმოიძულებსდაარცშენისგულისასუზამს.

თქვარუქამარაკი:სამნიძმანი

სამნიძმანიიყვნენ.ორნიბოროტნიდახარბნიდაერთიმართალიდაღვთისმოსავი.გაიყარნენ.ავნიძმანიერთგანდადგნენდაკარგიძმაცალკერძგააძეს.

წავიდა კარგი ძმა, ნახა ერთს ალაგს ერთი დიდი ქილაფლური. ერთპირობით ვერ ზიდა. წამოვიდა შინ. მასღამესა ცოლს უთხრა: ამადა ამ ალაგს ქილით ფლურივნახედახვალწავალ,სახედარსწავიყვანდამოვიტანო.

თურე ძმანი ერდოდამ უმზერდენ, დახარბდენ. მასვეღამეს წავიდენ, ხვალ ჩვენმან ძმამ არ დაგვასწრასო.მივიდენ, ლამპარი აანთეს, ნახეს, ქილა სრულობითგველითადაღრიანკლითსავსეეჩვენათ.

მათ ძმათა ესრე თქვეს: ჩვენმან ძმამ გვიღალატა. ესუნდოდა ჩვენთვის ესმენინა, მოვსრულვიყავით,დაგვენახადაეკბინათ,თვარარაჩვენსმზერაშითქვაიგიამბავიო.

პირსმაგრამოჰკრესორთავძმათ,აიკიდეს,ესრეთთქვეს:მასჩვენსძმასჩვენისიკვდილიუნდოდა,დაჩვენცოლ-შვილითდავხოცოთო.

წაიღეს ქილა და ბანიდამ ჩაუგდეს. თქვეს: ქილაშეიმუსვრის, გველი და ღრიანკალი სახლს მოიცავს დაყველაყასდახოცსო.

მეორეს დღეს გაეღვიძა მას მართალს ძმას, ნახა,გუშინდელი ფლურები სახლში უყრია. მათ ძმათ მისიწახდენა მოინდომეს, მაგრამ ღმერთმან ფლურები შინგაურჯელადმიუტანა.

- თქვენც ჩემსა ამ რიგად რასმე სცდილობთ, მაგრამღმერთითქვენისნებისასარმიზამს,იცოდეთ!

თქვაჯუმბერარაკი:გრძნეულიცოლისპატრონი

იყო ისპაანს ერთი საბრალო კაცი.და ჰყვა ცოლი ერთი,ფლიდი და გრძნეული, რომე იმისთანა არ იქმნებოდა.ქმარსა სხვა რიგად ახედებდა. მუდამისად ყურანსიკითხვიდა,დღეშიხუთსლოცვასარაკლებდა,ნასვამისწყლითხელსარდაიბანდა,სულიერობასჩემულობდა.

თქვა მან კაცმან: რადგან ცოლი ასეთი მლოცავი მივის,მეცა ქაბას წავალდა ორნივდაუცადებლად სამოთხეშიშევალთო.

ერთსდღეს ქარავანი გადგა ბაღდადისაკენდა კაცითანგაჰყვა. ქალაქს გარეთ ქარავანი ახლოს დადგა და მანკაცმან ესრე თქვა: რადგან ესრეთ ახლოს დგანან, ამასღამესშინმივალდადილასადრიანამათმოვუსწრობო.

მისცოლსქმარიმისიწასულიეგონა.თავისისატრფიალოკაციეწვივადალხინადდაჯდა.ღვინოსსმიდენ.კაციიგიღამე კარს მიადგა. ნახადაფის ცემა, როკვადა სიმღერაიყო.მანკაცმანუჩუმრადვეგაიარადაასრეწავიდა,მათვერაგრძნესრამისიმოსვლადაწასვლა,დაქარავანსავემიეწიადაწაჰყვა.

წავიდნენბაღდადად.დამუნმერწყულადდადგა.დღივდაღამივ წყალსაზიდევდა,და მითფულს შოობდადაიზრდებოდა. ბაღდადის ქალაქში ასეთი ქურდობაშეიქმნა, სახლიდაუთხრელი არდარჩა. აოხრდა ქალაქიიგი.შეიქმნაჩივილი.

იწყინა ხალიფამ და შეიპყრა ბაზრის მცველნი დაუბრძანა: თუცა მპარავნი არ მიპოვნოთ, ვფიცავ თავსაჩემსა,მუცლებსდაგიპობყოველთაო!

წავიდნენ კაცნი იგი და ესე ღონე მოიპოვეს: იგიისპაანელიკაციშეიპყრეს.

კაცმანჰკითხა:რადშემიპყართ,რაშეგცოდეთო?

მათუთხრეს:ამქალაქისგანძისრულობითმოიპარესდაშენუნდამოგკლათ,მპარავიშენხარო.

მანკაცმანვედრებადაუწყო:ერთაკვირამაცალეთ,თუცაქურდივერვიპოვნო,მაშინმომკალითო.

მათთავდებისთხოვეს.მასვინუთავდებებდა?ღმერთიმისცა თავდებად და წავიდა. ორი-სამი დღე იარა. ნახამათი სჯულის თავი, რომელსაც სადრს ეძახიან,მოვიდოდა, წინარე ორნი კაცნი მოვიდოდენ, ცოცხითგზასმოჰგვიდენ.

იკითხამანკაცმან:ვინარისკაციესე,ანუგზასრისათვისმოჰგვიანო?

უთხრეს: ამ ქვეყნის რჯულის თავია, ესეთი ღირსი დაწმიდაარის,რომამისისლოცვითდგასესთემიდაწვიმაცდამოსავალიცამისისლოცვითმოვაო.

თქვა მერწყულმან კაცმან: აჰა ამ ქალაქის მომთხრელიქურდიესარისო.მისსადრისჯარშიაერია.

მივიდა, სადრმან ხალიფა ნახა, გამობრუნდა, სადგომსმოვიდა.

ის კაციუცნაურად შინ შეჰყვა, ერთს სამალავს ადგილსდაიმალა.

რა დაღამდა, კაცნი დაითხოვეს და მის სახლის საფენიწამოკეცეს,კარიახადეს.თურემისქვეშსახლიაკლდამადიყო, და მის ქალაქის ქონება მუნ იდვა. მუნითათორმეტნი ქურდნი კაცი აღმოიყვანნეს, ღვინო ოქროსსურებითამოიტანესდასმადდასხდნენ.

უბრძანასადრმან:ძმანო,ახლარასმოინადირებთო?

მათმოახსენეს:სამისსალაროსმეტიაღარარისდამათაცწამოვიღებთო:ერთიხალიფასია,ერთივაზირისადაერთინაზირისა.ამაღამნაზირსვეწვევითო.მათქურდთამათისაქმეიურვეს.

კაცი იგი გამოიპარა. მათ ბაზრის მცველებს ყოველივეუთხრა.მათ არდაუჯერესდამანკაცმანუთხრა: აჰამემომყევითდათვალითგაჩვენებთო!

რა სადრი გამოვიდა და ხალიფა ნახა, დაბრუნდა დამოვიდა. ორნი კაცნი თან შეჰყვნენ, მასვე სამალავშიდაიმალნენდასანათურითუმზირეს.მასღამესაცნახეს.ვაზირისსალაროგატეხეს.

წავიდნენ, ხალიფას აფიცეს მოუკლაობისათვის და, რაფიციგამოართვეს,მოახსენეს.ეწყინახალიფას.

მოახსენეს: ხელმწიფევ, თუცა თავს დაიმდაბლებთ დასამოსელს შეიცვლით, თვით თქვენს ბედნიერს თვალსვაჩვენებთო.

ხალიფამ სხვა შეიმოსა და გაჰყვა მათ. მასვე ადგილსდაიმალნენ.რაცმოეხსენებინათ,ყველამართალიიყო.

მასღამესხალიფასსალაროინადირეს.წამოვიდახალიფათავისსახლსა.მეორესდღესსადრიმობრძანდა.

ხალიფამუთხრასადრს:რომდღეყოველჩემსსანახავადგაირჯები,მეცრატომარმაწვევხოლმეო?

სადრმანდაიმადლადა ხალიფა აწვია. მოვიდა, სადილიმოართვეს. ხალიფამ ღვინო ითხოვა. სადრმან შორსდაიჭირა:ჩემსსახლშიღვინორამგახსენებინაო?

მერმე ხალიფამ ქურდობისაუთხრა: ამისთანა მპარაობაშეიქმნა,რაუნდავქმნაო?

სადრმანმოახსენა:შენისუღონობითარისო.

ხალიფამ საფენი წამოაკეცინა, კარი იპოვეს და კაცნიგამოასხნეს. შერცხვა სადრსა. გამოათრივეს და, რაცეკადრებოდა,უყვეს.

მერმე ჰკითხეს მას ისპაანელს კაცს:რით იპოვე,როგორშეამცნივეო?

მან თავისი ცოლის ამბავი უამბო და მით გამოვიცანო,რომეესეცმასავითფლიდიიყოდამითვპოვეო.

- შენც მის კაცისცოლსავითფლიდი ხარდა მეფეს შენსსიკეთეს აჩვენებ. აწეც არ იყოს, შენს საქმეს ბოლოდ

სცნობენ.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:მეცნიერიაქიმი

ერთიკარგიაქიმიიყო.სნეულთანრამივიდის,სნეულისპატრონიჭიქითმისშარდსმიუტანდისდა,რანახის,სენისცნის,წამალიმისცისდაგანკურნის.

ერთი სნეულის ამბავი მიუვიდა. ჭიქა გაგზავნა, შარდიითხოვა.მუნსნეულისსანახავადორნიმისნი ამხანაგნიიყვნენ.მათსნეულისშარდშიორთავთავიანთიშარდიცაურიეს,მასჭიქაშიჩაასხესდაგაუგზავნეს.

ნახა აქიმმან, გაიცინადათქვა: მე გაუკიცხავარ, მაგრამიგი სნეული ორ კვირაში აღდგება. ამ ერთის მთელისკაცის ცოლი ორსულად არის, ყრმასა შობს, და მეორე

მთელი კაცი სამსდღეშიდასნეულდებადა სწორამდისმოკვდებაო.

მოუვიდათესამბავიდაყველაეგრეიქმნა.

-თქვენც მათსავით ერთს მინაში აფსამთ. მეუგუნურინუ გგონივართ, ვერა შევიგნა რა. რაც თქვენ ქმნათ,თემმანსცნას.

თქვავაზირმანარაკი:ანჩხლიცოლისპატრონი

ერთი კაცი იყო საბრალო და მართალი. ერთი ანჩხლიცოლიჰყვა.ესკაცი,რაპურსაიღებდისჭამად,მდინარისპირსდაჯდის,ზოგითვით სჭამისდაზოგი მდინარეშიჩაყარის.

გამოხდა ხანი. მდინარიდამ ერთი კაცი გამოვიდა დაუთხრა:ესოდენიხანია,რომშენისაზრდოთიმზრდი. აწპირში ენას გამოგავლებ და ყოვლის სულიერის ენასისწავლიო. ამას შემოგზღავ და თუცა ეტყვი ვისმე,მაშინვემოკვდებიუცილოდო.

გამოავლოენადაისევმდინარეშიჩავიდადაწავიდა.

მოვიდა კაცი იგი, სოფლის პირსდაწვა. საბძელზე ყვავიშემოჯდა.მისიბახალათანმოჰყვა.

ბახალამ დედას უთხრა: კაცი იგი მკვდარია და წავალთვალებსამოვჭამო.

დედამ უთხრა: ნუ შვილო, ადამის ტომი ხრიკიანია, არშეგიპყრასო!

ბახალამუთხრა:მივალ,ფეხზენისკარტსდავჰკრავ,თუგაიძრა, გავფრინდები,თუ არადა გულზედავკრავ,თუკიდევ არ გაიღვიძა, მკვდარი იქმნება და თვალებსდავთხრიო.

კაცს ყველა ესმოდა. ჩავიდა ბახალა, ფეხზე ნისკარტიდაჰკრა, არ გაიჩუჩუნა,რა გულზედააჯდა, მისწვდადაშეიპყრა.

ბახალამდედასდაუძახა:მიშველეო!

დედამუთხრა: რა ვქმნა, გიშალედა არდაიშალე. ახლამაგკაცმათუჩემიენაიცოდეს,მალემოგარჩენ,მაგრარაგიშველო?

მანკაცმანდაუძახაყვავსა:რაგინდა,შენიენავიციო!

ყვავს იამა და წაუძღვა. ერთს კაცს მრავალი განძიდაეფლა,აჩვენადაბარტყიმოარჩინა.წამოვიდაკაციიგი,შინმოვიდა.

ერთს დღეს საცაღა ლოცვა მოუნდა. ცოლმან დაუჟინაწაყვანა. რა აღარ დაიშალა, ერთი კვიციანი მაკე ცხენიშეუკაზმა. დიაციც ორსულად იყო. შეჯდა, ერთიმარტვილი უკან შემოისვა, საგზალი გარდაიკიდა დაწავიდა.

რა პირშეღმართ შეუდგეს, კვიცი დავარდა და დედასდაუძახა:მომიცადეო!

დედამდაუძახა:მეერთიმუცელშიმიძსდასამითავისისნუზლით ზურგსა მკიდია. თუ მე ვიარები, შენ რადაგემართა,რატომდავარდიო?

მანკაცმანრამოისმინა,დიდადგაიცინა.

ცოლმანუთხრა:რაზედიცინი,მითხარო?

მანუთხრა:ვერგეტყვიო.

ცოლიარმოეშვა.

ქმარმანშეჰფიცა:თუვთქვი,მოვკვდებიო.

არიქმნა,ცოლმანდიაშეაჭირვა.

ქმარმანუთხრა: არდამეხსენ, წავიდეთ, ვილოცოთ, შინმოდი, ჩემი აღაპისა და სუდარის საქმე გამირიგე დაგეტყვიო.

დიაცსიამა,სწრაფითმივიდა,ილოცა,გამობრუნდა,აღაპი

დასუდარადაუმზადადათქმასდაუჟინდა.

მასკაცსერთიციბაჰყვანდა.ტირილითკარშიგამოვიდა.კარზემამალიდაჰხვდა.ჰკითხაციბას:რაგატირებსო?

მან ყოველი უთხრა: პატრონს დიაცი მიკლავს და ისმატირებსო.

მამალმანუთხრა:შედიშენიპატრონიგამომგვარეო!

ვირემდის კაცი გამოვიდოდა, სოფლის დედლები სულშემოიგროვადამამალიშუადაუდგა.

კაცსჰკითხა:რატომიკლავთავსაო?

მანუთხრა:ცოლიარმეშვებადარავქმნაო?

მამალმან მას ქათმებს რაღაც უთხრა და შემოურბინა.ყველანიგაინაბნენ.მერმეკაცსუთხრა:მესამოციცოლიმყავს,ვინძლოუჩემოდერთმანსაკენკი აიღოსო,დაშენერთისცოლისხელითჰკვდებიო.

კაცმანჰკითხა:მაშრავქმნაო?

მამალმან უთხრა: ერთი შინდის ჯოხი მოსჭერ, რაგითხრასთქვიო,მისდეგ,ეგოდენიჰკარ,რომმიამკვდაროდააღარგკითხავსო.

დაუჯერა მამალსა. რა ცოლმანთქმა უთხრა, მუნამდისსცა,ვირემდისსულობასმიდგებოდა,დამორჩაკაციიგისიკვდილსა.

- მის მსგავსად, ვირემდის შენთვისაც შინდის ჯოხს არმოსჭრიან,შენსმანკიერსენასვერავინდაადუმებს.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:თხადამელი

ერთითხადაერთიმელიდაძმობილდნენდასაზიაროდყანადათესეს.რა მოსავალი მოუვიდათ,დია კარგი ყანაიყო. მომკეს, გალეწეს და გაანიავეს. ხვავი ცალკერძდააგროვესდაბზეცალკერძ.

მელმანუთხრათხასა:ხვავიმედაბზეშენაო.

თხამან უთხრა: არა, სამართალი ასეა, ორივ შუაგავიყოთო.

მელმანუთხრა:მაშმეწავალ,ბიძაჩემსმოვიყვანდამანგანგვიყოსო.

ვირემდისმელიბიძასმოიყვანდა,თხაწავიდა,ცხვრიდამორიდიდიქოფაკიმოიყვანადაბზეშიდამალა.

მოვიდამელი,ერთიასეთიმგელიმოიყვანა,თხასთვალთდაუბნელდა.

უთხრამგელმანთხასა:ჩემსდისწულსრატომაჩივლებო?

თხამუთხრა:მაშრადგანმოწმადმოყოლიხარ,მეცმამა-ბიძანიაქმისაფლავიან,მათსაფლავზეშედეგ,დაისულედამართალიმოწამეიქმნებიო.

მგელმანთხის შეჭმის ნდომით ვეღარა გაიგორა. ბზეზერომ შედგა, წამოუცვივდნენ ძაღლები. მელი და მისიმოწამეისეგახადეს,შარშანდელიცდაავიწყეს,არამცთუწლეულიეშოვნათ.

- თქვენ რომ ორნი-სამნი გაბიძამამიდებულხართ, თუერთიმისთანამომხმარო მეცმყვანდეს,შინდისჯოხებსარადაუზნისასაცგაგითლი,მაგრამმარტოკამრავქმნაო.

თქვალეონარაკი:მუშაკაციდაბედი

იყოერთიუცხომუშაკაცისოფელსაერთსადაქონებისამისისარიცხვიარიცოდა.

დღესაერთსადილაზედაიძახა:კაცივინცმოვაჩემთანა,რომ ჩემსბედთანგავგზავნოდა ჩემი ამბავიმიუტანოს,ასსფლურსმივსცემო.

არავინ გამოჩნდა. შუადღისას დაიძახა კაცი და ოციფლურიუქადა.არავინიპოვა.საღამოსჟამსერთიფლურიუქადა. ერთი გლახაკი კაცი გამოჩნდა და უთხრა: მე

წავალო.

კაცმან მან არა რა იცოდა, არც ვაჭრობა, არც მუშაობა;ორძალი კარგა იცოდა და უკრევდის ხოლმე დაიმღერდის.

გაგზავნამანკაცმანკაციმეორძლედაასწავლა:ამადაამალაგსმრავალნიკარავნიდგანანდამუნკაცნიურიცხვნიდაერთიდიდიკარავია.მუნმყოფიკაციმემგავსდაესრემუშაობს, ოფლი ჩარცხის. მას ჩემ მაგიერ უთხარ:ღმერთმანმადლიმოგანიჭოს,ნუღარიჭირვი,მესამყოფიმაქვს, აწ შენც მოისვენე,და მეც მომასვენე-თქო. ერთიფლურიმისცადაწავიდა.

მივიდა,ადგილიიგიპოვა.კაციიგინახადადაბარებულიუამბო. იამა კაცსა მას და მადლი უთხრა. მას ღამესგაასვენა.

მეორესდღესმანკაცმანმისიბედიიკითხა:რომელიაო?

უთხრეს მას: ასკილის ძირს მეორძლე კაცი რომ ზის,იგიაო.

მივიდა,მოემშვიდობა,ჰკითხა:ჩემიბედიშენხარო?

მანუთხრა:მევარო.

უთხრა: დილაზე ასი ფლური რომ მიქადეს, რად არმაცნობეო?

ბედმანუთხრა:მაშინორძალიგამიტყდადავაწებებდიო.

კაცმან უთხრა: ოცი ფლური რომ მიქადეს, მაშინ რასიქმოდიო!

ბედმანუთხრა:ახალალყასვაბამდიო.

კაცმანუთხრა:საღამოსერთსფლურზერაღასიქმოდიო!

ბედმანუთხრა:მაშინგავმართედაგაშოვნინეო.

მან კაცმან ორძალი სთხოვა: მომეც, მეც დავუკრაო.გამოუღო,დაჰკრათავშიდადაალეწა.

ბედმან უთხრა: რას მირისხდები, რაც მე ვიცოდი, შენცგასწავლედამეტირამექნაო.შეუძლებელსღმერთიცარმოუდებსკაცთაო.

-აწშენსუამხანაგობასჩვენრასგვაბრალებ?ჩვენსბედსსიმარტოვესძულსდამოყვასნიუყვარან.დაშენიბედიშენისთანაადარაცმასსჭირს,შენციმასგაძლევს.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:მეფედამებაღე

იყომეფეერთიდააქვნდაწალკოტი,ვითაჰშვენოდა.

მოვიდამებაღედამოახსენამეფესა:

-ვარდსაშიგანბულბულსბუდედაუცს.

მეფემუბრძანა:

-არაშერჩესბულბულსამაგისიქმნა!

გამოხდახანი.მოვიდამებაღედამოახსენამეფესა:

- ბულბულმან ბარტყნი დაჩიკნა; მოვიდა გველი,

ბულბულიცშეჭამადაბარტყებიცა.

უბრძანამეფემა:

-არცაგველსშერჩესმაგისიქმნა!

კიდევმოვიდამებაღედამოახსენა:

- შამბსა ვთიბდი და გველი შემომაკვდა, მანგლითდავჭერ.

უბრძანამეფემან:

-არცშენშეგრჩეს!

მეფემდაითხოვნაკაცნიდაჯალაბეურწალკოტშილხინიმოინება.

მებაღეერთსხეზეგავიდადადაიმალა,სცნესხადუმთა,პოვესდამეფესმოგვარეს.მეფემსიკვდილიბრძანა.

მებაღემ მოახსენა: ვითა ჩვენ არ შეგვრჩა ბრძანებისაებრშენისა,აღარცშენშეგრჩესსიკვდილიჩემიო!

გაეცინამეფესადააღარმოკლა.

- ღვთით, იმედი მაქვს, არც თქვენ შეგრჩესთ ჩემიწახდენა,თვარაჩემსსაქმესმევხედავ,რაცმაცანთავსაო.

თქვაჯუმბერარაკი:განშორებულიდამარტვილი

იყო ერთიწმიდა კაცი, განშორებული.მოინებასოფლადგამოსვლა. გამოვიდა, მოვიდა ქალაქსა ერთსა, შევიდა

კაცისა დიდებულისასა. დია კარგა დაჰხვდა. ვითაჰმართებდა, გაასვენა. დიდებულს ერთის რვის წლისმარტვილიჰყვანდა,უხაროდა.

გამოხდა ჟამი. კარზე ტირილი შემოესმათ, მკვდარიმიაქვნდათ.

უთხრამამამან:

- გადი, შვილო, მკვდარი მიაქვთ; ნახე: წარწყმდა, თუცხონდა?

გავიდა მარტვილი. მოვიდა და მოახსენა სიხარულით:ცხონდაო!

მეორეზესხვამკვდარიგამოატარეს.გაგზავნაკიდევ.

მარტვილი მერმე მწუხარებით შემოვიდა: ეს კიწარწყმდაო!

თქვა მან განშორებულმან: მე ორმოცი წელიწადიაუდაბნოში ვარ და ანგელოზი საზრდოს მიზიდავს; მევერა ვსცნობ, ვინ ცხონდა და ანუ ვინ წარწყმდა, ამმარტვილმანვითსცნაო?

უთხრა მარტვილმან: წმიდასა ამით ვსცნობ: ვინცა ვინუკან ერი მისდევს, მას ყური დავუგდე. წეღან ამასამბობდენ: კარგიდა ღირსი იყოო, უწყინარიდა ღვთისმაამებელიო, და ვიცი ცხონებულია, საქმით შეიტყობა.ახლა ამას ყველანი უჩიოდენ: ავი, უწყალო დაუსამართლო, მტყუანი იყო, ღვთისა არ ეშინოდა დაკაცისა არა რცხვენოდაო. ამით ვიცი, კაცი მისი საქმითიცნობებაო.

- ახლა შენცა გეტყობა. შენის ავსიტყვით და საქმითმრავალისავისმოქმედიხარდაჩვენცშეგვიტყვია.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:კატისგაზრდილილომი

ერთიკატადაიარებოდა.ნახა,ერთიძულომიმომკვდარადაერთილეკვიდარჩომია.წაიყვანადაზრდადაუწყო.რაგაიზარდა და დიდი შეიქმნა, დაიწყო ნადირობა დანადირისჭამა.

დღესაერთსანადირივეღარიშოვნა,თავისიგამზრდელიკატაშესაჭმელადმოინდომა.კატამრაშეიტყო,გაექცადახეზეგავიდა.ლომიძირსწამოუწვა,უთხრა:ჩემოდედისუსაყვარლესო და ჩემო დამარჩენელო გამზრდელო,ყოველიშენიზნეობარომმასწავლე,ეგხეზეგასვლარადაღარმასწავლეო?

კატამ უპასუხა: ეს ჩემთვის შევინახე: რა ასრეგამიჭირდებოდა,მომხმარებოდაო.

- მე ჩემი ცოდნა, თუ რამ ვიცოდი, შენ გასწავლე დაჩემთვისაღარაშევინახერა,აწარვიცი,ხელთაგყევარდაბევრსავსაცმიზამ.

თქვავაზირმანარაკი:მოტირალიდამოცინარი

ორნი კაცნი იყვნენ ქალაქსა ერთსა. ერთი წამდაუწუმსულ ტიროდა და ერთი სრულობით იცინოდა, რომემოწყენილსვერავინნახევდა.

ჰკითხეს მოტირალს კაცსა: ავზედა კარგზე, საცინალზედასატირალზესულრატომსტირიო?

მან ეგრეთქვა: რა ვქმნა, ეს სოფელი მოკლეა, ყოველნიკაცნიამსაწუთროსსაქმესშვრებიან,საუკუნოსასჯელიდაუვიწყებიათ, და მით ვტირი, ყოველნი ჯოჯოხეთსიშენებენო.

მერმემასმოცინარესკაცსჰკითხეს:შენრაგაცინებსო?

მან ესრეთქვა: ეს სოფელი მოკლეა, ყოველნი კაცნი ავსშვრებიან, კარგს არ იქმონენ. ყოველს კაცს ვუქადაგე,ვურჩიე,ვერადავაჯერებინერადააწსიცილსძალიმივეც.მეცრომზრუნვითთავიმოვიკლა,რასმარგიადაანმათირასარგებელია?

- მის მსგავსად, შენთვის ვიურვე, ვიწუხე, ვინაღვლე,გასწავლე, ჩემი ვერა მოგასმინე რა; ახლა მეც სიცილსძალიმივეც.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:მელიდამწევარნი

ორნიმწევარნინადირობასდადიოდენ.ერთსმინდორშინახეს, მელს თაგვი შეუპყრია, ხან გაუშვებს და ხანდაიჭერს,ხანჰაერშიშეაგდებს-ათამაშებს.მიეპარნენდამელიშეიპყრეს.

უთხრა მელმან მწევრებს: ჩემი დღე ხომ მოვიდა.ღმერთმანჩემითავითქვენმოგცათ.სადღაწაგივალ? ამმინდორს ხედავთ? ამდენი შემიხვეწიეთ,თქვენც იცით,როგორ ჩემი გვარი თაგვის მტერია. გამიშვით, ერთითაგვი დავიჭირო, ვითამაშო და მერე, რაც გინდა,მიყავითო!

დატყუვდენ. მწევრებმა გაუშვეს მელი. მელმან თაგვი

დაიჭირა,ათამაშა.შეაგდოდადაიჭირა.ხანაქეთათამაშა,ხანიქით.თურეახლოსსოროჰქონდადაშიგშევარდა.

მოუსხდენ მწევრებიდა უთხრეს: მელო! გამოდი ერთითაგვიკიდევათამაშე,ისხომდიდადგიყვარსოდამერეშედიო!

მელმანუთხრა:შარშანრაცვითამაშე, ისიცმიმძიმს, არათუახლაგამოვიდედავითამაშოო!

- შარშან რაც გეუბენდა ან შენი ვისმინე, ისიცდიდადმიმძიმს,თუდამეხსნებოდე,არცარასახლაგეუბნები.

თქვალეონარაკი:ვირადცნობილიყადი

ერთი გლახაკი კაცი იყო, ერთი მჭლე ვირი ჰყვანდა.

გაიპარავირი,წავიდამთაშიგასასუქებლად.გასუქებულიმუნვეპატრონთანმოვიდა.

იამაპატრონსდიდადდაცოლსუთხრა:საფქვავიაჰკიდე,წადიწისქვილში,დაფქვიო.

ცოლმან უთხრა: თუ ჩვენს ვირს ამდენი ჭკუა ჰქონდა,მთაში მჭლე წავიდა, გასუქდადა მოვიდა, მაგასროგორვერაიქმს,უკაცოდდაფქვასდამოიტანოსო?

დაუჯერა ცოლს, ვირს ჯოხი დაჰკრა და გააძო. წავიდავირი.ვინცაღაკაცმანწაიყვანა,ვინიცის!

გამოხდა ერთი კვირა. ვირი აღარ მოვიდა. წავიდა ვირისპატრონი, მივიდა, მეწისქვილეს ჰკითხა: ვირიგამოვგზავნეშენთანასაფქვავითადარაიქმნაო?

მანჰკითხა:ვინგამოატანეო?

ვირისპატრონმანუთხრა:ჩემივირიასეჭკვიანიიყო,კაციარუნდოდაო.

იგი მეწისქვილე ხრიკიანი რამ იყო, მის კაცის სიბრიყვეშეიგნა. მის ზემოდ ერთი ქოსა მეწისქვილე იყო, დიაეშმაკი, მასთან მიასწავლა: აქჯერი არ ერგოდა მასთანგავგზავნეო. იცოდა, რომ ის ისეთს უცხოს ტყუვილსეტყოდა. მივიდა მას ქოსა მეწისქვილესთან, ყველაუთხრა.

მან ეგრე უთხრა: აქ მოვიდა, დაფქვა, მე ისრე ჭკვიანივირი არ მინახავს! ერთი შავი ჯოროსანი, ოქროთაკაზმულიკაციმოვიდოდა,მისიჯორიფქვილითიყიდა.შენი ვირი ზედ შეჯდა, ზანგას ჩავიდა. მუნებური ყადიმომკვდარიყოდაყადადშენივირიდასვეს,იქმონახეო!

მან კაცმან დაუჯერა. ზანგას წავიდა. ნახა, ყადი შავსჯორსაზის,ოქროთაკაზმულსა.მისკაცისსიტყვაენიშნა,შავიჯორიიყო.

უთხრაყადს:მევერმიცნობო?

ყადირასიცნობდა,პასუხიარმისცა.

მერმე უთხრა: ჩემი ვირი ხარ, რად აგრე მალეგაამპარტავნებულხარო?

რაესისმინა,მრავალისცეს,თავიგაუტეხესდაგააძევეს.

რა ყადი ტარუღასთან მივიდა, მოვიდა იგი კაციც დაიჩივლა: ეგე ჩემი ვირია, საფქვავი მაგ ჯორში მიუცია,გამომეპარადააქყადადდამჯდარა.

ყადმანთქვა:რას ამბობ? ვერავინ მიცნობთ? მამა-პაპანიჩემნიაქდაბერებულან,რადარგააძებთმაგკაცსაო.

მან კაცმან ასრეთქვა: მოსამართლენო! ეგ ყადი ნახეთ,ჩემსვირსშიგნითბარკლებზე,ორგნითვედაღიაზის.თუესნიშანიჰქონდეს,ჩემივირია,მომეცითდათუარადა,ვსტყუიო.

ყადს თურე ქარი სჭირდა და ორსავ ბარკალზე შიგნითდუგუნებიდაესხა. რა ნიფხავი ჩაჰხადეს, ნიშანი ნახეს.გამტყუნდაყადი,სამართლითმისივირიშეიქმნა!მისცესმასკაცსა.

მერე ყადი შეეხვეწა: შენც იცი, რასაც რეგვენობით არმედავები. ჩემთან შენ ხელი არა გაქვს, მაგრა ამ ჯორსთავისის აკაზმულობით მოგცემ, შენს ვირს ხომ ესე

სჯობსდანუღარმარცხვნიო.

მისცა ქრთამად ჯორი ოქროს აკაზმულობით. და მანკაცმან კიდევ დავა დაუწყო: ეს ჯორი ჩემის ფქვილითგიყიდია,შენჩემივირიხარო.

დაღონდა, რას გადავეკიდე მე ამ კაცსაო. სხვა ღონევეღარაქმნარადაასიფლურიცთავისთავშიმისცა.

შეჯდაჯორსაოქროთაკაზმულსადაწამოვიდაკაციიგი.

- რუქავ, ეს ხომ ყოველმან კაცმან იცის, შენც მასუგუნურსავით,რასაცცუდადარედები,ჩვენშისაქიშპარისაქმე არა გაქვს რა, და ჩვენც ქრთამს მოგცემთ დამოგვეშორე,გეხვეწებით!

თქვარუქამარაკი:

ვირი,კაჭკაჭიდამგელი

ერთი კაცი იყო. ერთი დაღლეტილი ვირი ჰყვანდა.წაიყვანადასაძოვარზედააბა.თვითონმიღმადაჯდადაყურებადაუწყო.

მოვიდაკაჭკაჭი,ზურგზეშეაჯდა,დამპალსხორცსგლეჯადაუწყო.

ვირი დაბმული იყო, ვერ აეშვა და ტლინკვა დაიწყო.რამდენჯერ ვირიტლინკს შეყრიდა, მისი პატრონი კაცისიცილითბნდებოდა.

ტყიდამ ერთი მგელი უყურებდა და თქვა: მე თუ მასვირთანმნახვენ,ამსოფლისკაციდაძაღლისრულობითმე გამომეკიდებიან, და აგერ ვირი კაჭკაჭმან ლამისშეჭამოს,დაპატრონიხარობსო!

- მისი არ იყოს, რა მე ხმას ამოვიღებ, ყველანი პირსშეკვრენ და მე გამომეკიდებიან, თვარა უმისოდ თვითგაერთებულანდარასხრიკსლამიან,ჩანს.

თქვაჯუმბერარაკი:რნიამხანაგნიდადათვი

ორნი ამხანაგნი წავიდნენ ნადირობად. ნახეს, ერთიმაწოვარიდათვიმოვიდოდა.იარესდამისისოროპოვეს.თქვეს: სოროში მას დათვს ბელები ეყოლება, იგინიგამოვასხათო!

ერთი შიგ შევიდადა მეორე გარედდადგა. ნახა:დათვიდაბრუნებულიყო და მოვიდა. იგი მეორე ამხანაგიშეშინდა და ხეზე გავიდა. დათვმან სოროში შესვლამოინდომა. მან ამხანაგმან თქვა: თუცა დათვი სოროში

შევა,მასჩემსამხანაგსხომმოკლავსო.

დათვმან რომ წელს წინათი სოროში შეყო, ჩამოვიდახიდამ მეორე ამხანაგი, დათვს კუდი მაგრა დაუჭირა,სოროსპირსორნივფერხნიმიაჭირნა.დათვმანყვირილიშექმნადამიწასბრდღვნადაუწყო,სოროსულმტვრითაავსო.

მან შიგნითმან ამხანაგმან უყივლა: - ნუ ამტვერებ,მტვერმანდამარჩოო!

გარეთმან უთხრა: თუ კუდი ხელთ არ მეჭიროს, შენსმტვრისმოდენასმაშინნახავო!

- მეც თუ ამათი კუდი ხელთ არ მეჭიროს და შენზემოვუშვებდე,შენსყოფასესენიმოგანახვებენ.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:ყაზან-შაჰდამისიცოლი

იყოყაზან-შაჰერთიდიდიდიდებულიდახათუნადჰყვაქალი ერთი შვენიერი. ეყოლა ვაჟიშვილი და, რამოიზარდა,მამა-დედანიათამაშებდენ.

ცოლს მარტვილი სთხოვა და, რა მიაძლია, ხათუნსფათერაკიმოუხდადაქარიდასძვრა.

იწყინადიდად ყაზან-შამდა ცოლიც გააგდოდა შვილიცთანგაატანამარტოუკაცოდ.დამანსხვახათუნიდაისვა.

წავიდა ხათუნი, სამკაული დამალა, ძონძი შეიმოსა დაერთსმეწისქვილესშეეწყო.

ერთი მისი ტოლი ყრმა მას მეწისქვილეს ჰყვანდა და

ორნივ ერთად იზრდებოდენ და თამაშობდენ.მეწისქვილისძემცირესწისქვილს აშენებდის,ღარსადაბორბალსაკეთებდის,ვითამამა-პაპათაწესია.

ხათუნისძეტახტსკრევდის,ზედდაჯდისდაეტყოდის:მედამიჩოქედაშემომჩივლეო!

ყრმობითგანვე ესრე იყვნენ. რა ათჩვიდმეტისა წლისაშეიქმნა,მასწისქვილთანკაიადგილიხევნარიიყო,ყაზან-შას სპასალარითემის ასაწერად იარებოდა, მუნ მოვიდადადადგა.ნახაყრმაიგიდამოეწონა.იკითხა:ვისიაო.დამოახსენეს:ერთისაბრალოდიაცისშვილიაო.

სპასალარმანდიაციცადა მისი ძეც,ორნივთან წაიტანა.მან ყრმამან ასრე შეაყვარათავი, მის ძეს იგი ერჩიადადიდსპატივსუყოფდა.

დღესაერთსაჰკითხაშვილმანდედასა:ვინავარ,ანვისიძეო?

დედამუთხრა:შაჰისძეხაროდაასემომიხდაო.მისთვისმეცგამომაძოდაშენცაო.

შვილმან უთხრა:თუ სხვა არა შეგიცოდებია რა, მაგისიადვილიარისო.

დედამშეჰფიცა:არაო.

გამოუღო დედას სამკაული, ოქროზე გაყიდა. დასხაოქრომჭედლები და სულ ოქროს ხორბალი დააქნევინა.წავიდა ბაზარში. ყასაბსა, მეწვრილმანესა და მეპურესასუყველასხორბალიდაუწინდა:

სამს დღეს უკან ფასს მოგიტანთო, სასმელ-საჭმელი

იყიდადასპასალარსგაუმასპინძლდა.

რადრო გარდავიდა, ხორბალი აღარდაიხსნა. მოვიდნენვაჭარნიდახორბალიმოუტანეს.ფასისთხოვეს.

მანშორსდაუჭირა:მეფასივინმომცა?ჩვენსთემსმაგასვსთესავთ, მოვიმკით და მაგას გავყიდით; მე სხვა არამაქვსრაო.

წავიდნენ ვაჭარნი და ყაზან-შას შესჩივლეს. უხმეს მასყრმასა.ჰკითხეს.მანიგივეთქვა.

ყაზან-შამ ყოველი ხორბალი მოაღებინა, წინ დაიგროვა,ჰკითხამასყრმასა:აქაცმოვაამისთანახორბალიო?

მანმოახსენა:ყოველგანმოვაო.მაშინვებაღიდააბარვინადაუნდა,რომდათესონ.

მოახსენა:აგრეარუნდა.ასეთიკაციიშოეთ,რომქარიარასძროდეს,თვარაარმოვაო.

შეიქმნამოკითხულობა:ვისარასძრომიაქარიო?

ვერავინპოვეს.მოახსენა:თქვენხომარიკადრებდითო?

მანუბრძანა:მეწეღანაცადამემართაო.

მერმე მოახსენა: რა სირცხვილია, შინ მოიკითხეთ დახათუნმანთავიდაიმდაბლოსდადათესოს.

შევიდა ყაზან-შაჰ. ვერც მუნ პოვა. მოვიდა, უთხრა: რავქმნა,არიშოებაო!

მერმეყრმამანუთხრა:მაშ,დანაშაულირაიყო, ანდედა

რადგამიგდედაანმე,თუსხვაკიარიპოვებოდაო?

რა შეიგნა მისი შვილობა, ყელს მოეხვიადადედა მისიაგრევხათუნადდაისვადაშვილიშვილად.

- აწ მეც, თუ მაგის მეტი შეცოდება არა მაქვს, რომკარგსიტყვავარდაპასუხსმოგცემ,მაგაზერადმომისევმაგ კაცთა და გამალახვინებ? მითხარ: უთქმელი დაუსიტყვოკაცივინარის?

თქვავაზირმანარაკი:მეფისანდერძი

იყომეფეერთიდა,რამოიწიადღესიკვდილისამისისა,მოუწოდა ძესათვისსადაუთხრა: სხვას ანდერძს არასგეტყვი,ოღონცესათავო:ქოსაკაციშენსსაბრძანებელშინუგინდაო!

მოკვდა მეფე,და გამეფდა ძე მისი. ასრე სძულდა ქოსაკაცი,მისსახსენებელსვერავინახსენებდა.

დღესა ერთსა ერთმან ქოსამან ყვავილი მოუძღვნა.იწყინა, მიუშვა ხელარგნოსანი კაცი, ეგოდენი ჰკრეს,შებნდა.შეეცოდამეფესადათქვა:ნუმოკლავთ,ბრალია,ერთსსახლშიშეიყვანეთ,ეგებაარმოკვდესდაგააძეთო!

მზარეულთ-უხუცესმაწაიყვანა.ქოსაეშმაკობითიქმოდადამორჩა.ასეთისაჭმლისკეთებადაიწყო,მეფემისმეტსაღარასსჭამდა.

შეუყვარდა მზარეულთ-უხუცესს და აპატივა. დაიწყოამხანაგებშიჭადრაკისმღერადაასეთიარავინგამოჩნდა,მისთვისეჯობნა.

ესმავაზირსა,დიაუყვარდაჭადრაკისმღერადაკარგადაციცოდა.მიიყვანავაზირმან,მღერადაუწყო,მასცააჯობა.

მის ქოსის ქებამ მეფემდის მიაწია. მიაყვანინა მეფემან,ვაზირსა და მას ჭადრაკი ამღერა. აჯობა ვაზირსა დადიდადშეუვიდამეფესა.

გამოხდახანი.მასვაზირსავაზირობაწაართვადა ქოსასმისცა. ასეთი ყმა შეიქმნა ქოსა, მის გარდავლილს არასიქმოდისმეფე.

მოუხდამტერი.ვეღარგაუმაგრდა.რაცეზიდებოდაორსცხენს, თვალ-მარგალიტი აჰკიდა, ერთზე თვით შეჯდა,ერთზექოსავაზირიშესვადაგარდაიხვეწნენ.

მივიდნენსხვასსამეფოსა.ვაზირმანურჩივა:შენყმაკაციხარ და მე ხანდაზმული ვარ. აქ რომ შენ პატრონობა

სთქვადამე ყმობა, არამცსირცხვილი იყოსოდაპატივიარდაგვდვანო.თუდამიჯერებ,შენჩემიყმობათქვიდამეშენსპატრონობასვიტყვიო.

მეფემუთხრა:ეგეცაგრეიყოს:რასაცკაცსმამისანდერძიარდაუსწავლია,უარესიმცდაემართებაო!

-ვიცი,შენცმასქოსასავითხომქოსახარდაკარგსიტყვადა ენიანი; ასეთსაც იტყვი, კაცი დააჯერო. მასქოსასავითაცგინდაჰქმნა,თუდროდაიეც.

თქვარუქამარაკი:ბროწეულისწვენი

ერთიმებაღეიყომოსავიღვთისადამართალიკაცი.ვინცმასთან მივიდის, ხილი მიართვის. ერთი ბროწეულიგამოუწურის. რაგინდ დიდი ჯამი ყოფილიყო, ერთის

ბროწეულისწვენითაივსისდამასასმევდის.

დღესა ერთსა მეფე ეწვია სხვისტანისამოსითა. მებაღემვერ იცნადა ხილი მიართვადა ბროწეული გამოუწურა.გაუკვირდა მეფესა ერთის ბროწეულისაგან ეგოდენიწვენიდათქვა:თუერთსბროწეულსამდენიწვენიაქვს,მე რატომ ჩემნი მოხელენი ცოტას მომიღებენო? მათმოვკითხაო!

ხვალის დღეს კიდევ მოვიდა მეფე და ბროწეულიგამოაწურვინა. მცირედი წვენი გამოვიდა. ჰკითხამებაღეს: გუშინ მრავალი წვენი ჰქონდა, ახლა რადამართებიაო?

მებაღემუთხრა:ძმაო,ჩვენიმეფეაქამომდეგულხსნილიდა უხვი კაცი იყო და მით დიდი გამოსავალი ჰქონდა,ახლა თურე გულში ზრუნვა რამ შესვლია და მით

მოაკლდაო.

მეფემანსცნამისიგულისზრახვადაწავიდა.

- თურე ჩემს მოწყალეს მეფესაც თქვენის გესლოვნისენისაგან ჩემზე გული გარყვნიადა მით მეუბნებით მაგრიგად,თვარავერამეტყოდითო.

თქვალეონარაკი:ყასაბიდამყიდველი

ერთიკაციმივიდაყასაბთან,უთხრა:ძმაო,ფასიმზა არამაქვს, ერთი ცხვრის ფეშხო მომეც და ხვალ ფასსამოგცემო.

ყასაბმან უთხრა: შენ არ გეკადრება სისხლიანი ხორციგეპყრას და მიხვიდოდე; სადგომს მიდი, ერთის მონის

ხელით შენის თმის ბეწვი გამომიგზავნე, ვინიშნებ დაგამოგიგზავნიო.

წავიდა კაცი იგი და ერთის მონის ხელით თმის ბეწვიგამოუგზავნა.მოუტანამანკაცმანდაუთხრა:მანკაცმანგამოგიგზავნანიშნადბეწვიდახორციგთხოვაო.

ყასაბმან უთხრა: ვაჟო! თვით აქ იყო, წვერიცა დაულვაშიც ზედ ესხა, არამც თუ თმის ბალანი, და ერთიგამოსაცოხნიცარვაჭამე,ახლაერთისბალნითბევრირადგავუგზავნოო?

-შენცისეროტავ.მეფისშვილიდავაზირირომშენთვისკარგნი იყვნენ, მაშინ როდის იყო მეფე შენზეგულტკბილად,რომახლაესენიგემდურვიან,მეფეშენზეგულგაურყვნელადიყოსო?

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:ქაჯთაშემპყრობელი

იყო სოფელსა ერთსა ხევი კლდიანი და ხრამი, ღრმაჩასასვლელიმთანიმოსდგმიდენ.მუნხიდიიდვადამისთემისკაცნიმასზედადიოდენ.

დაიმკვიდრეს ქაჯთა და მასზე მიმავალს კაცს ზოგსლოდსესროდენ,ზოგსეფეთებოდენდაშეშლიდენ.

შეწუხდათემიდამეფემისადგილისა.ვერაუწამლესრა.მოახსენაერთმანკაცმან:მეთუმიბრძანო,გმსახუროო!

დაუმადლა მეფემან და წავიდა კაცი იგი. ორი ორძალიწაიღო, ორი ხირაული, ერთი ქიშა ღვინო, ერთი ქიშასაძილო წამალი, ორი ფიალა და ერთი ღორის ჯაგრისთოკი.

მივიდა მას ხიდზე. ერთი ხირაული მიღმართ გაფინა,ერთიორძალიდაერთიფიალადასაძილოწამალიმასზედადგა. მოღმართ სხვა ხირაული გაფინა, თოკი ქვეშდაიდვა და ზედ დაჯდა. ღვინო მოიდგა, ორძალს კვრადაუწყო და ზედ ემღეროდა. ღვინოს სმიდა დამარტოობისლექსსაიტყოდა.

ნახეს ქაჯთა ეს საქმე. ორნი იყვნენ, მივიდნენ, მასხირაულზე დასხდნენ. მათაც სმა დაუწყეს და ორძალსკვრა.მოეკიდასაძილოწამალიდაორთავდაეძინათ.ადგაკაცი იგი,ორნივ ქაჯნი ხირაულში გაახვია, მაგრაღორისსაბლითშეკრადამეფესთანმიიყვანა.

მათ ქაჯთაც გაეღვიძათ. ჰკითხა მეფემან:თქვენა ხართქაჯნი?

მოახსენეს:ჩვენარავართ,ესთქვენიკაციყოფილაქაჯიცადაეშმაკიცაო.

- მის მსგავსად,თქვენ ხართ ყოვლის ავის მქმნელიდათქვენ აავებთ მეფის გულსა, თვარა ჩემი უზომოდმოწყალებრძანდებოდა.

თქვაჯუმბერარაკი:მავალიგლახაკი

ერთი გლახაკი კაცი გამდიდრებულიყო და მისისშვილისათვის ერთის მდიდრის ქალი ითხოვა. მანმდიდარმანთქვა:უარიუთხრა,დამემტერება,დამივსცეარ იქმნება; ამასაც ვეცადო, მიზეზით მოვრჩეო. უთხრა:თუცაეგშენიშვილიერთსწელსსიგლახაკესიწყებსდაკარდაკარმავალიდამათხოვარიშეიქმნება,მივსცემო.

რა მისმან ძემან მოისმინა, იწყო წლამდის მავლობადათხოვა.რა წელიწადი გასრულდა, კიდევ სთხოვა. მერმეუთხრა: თუცა ახლა მავლობას და თხოვნას მოიკვეთს,მივსცემ,თვარამავალსროგორმივსცეო?

რა მას მავალს ესმა, შორს დაიჭირა: ერთს წელიწადსძლივვისწავლეო,როგორღამოვიკვეთოო?

იმანმავლობაარგაუშვადამანქალიაღარამისცა.

-აწშენცამაგჩხუბიანსადაავსენასნაჩვევიხარდაარასმიზეზით არ მოიშლი, რადგან წლის ჩვეულება ძნელიმოსაკვეთია. შენ ხომ შენი დღენი მაგ საქმეშიდაგიღამებია.

უთხრაპასუხადრუქამარაკი:სანთლითსაძებარიმოურავი

იყო ერთი მოურავი. დია კარგი კაცი იყო, მაგრამ მისისახელო კაცნი გაუმტერდენ, შეასმინეს მეფესა. მასწაართვამოურაობადასხვასმისცა.

ახალი იგი მოურავი ავი კაცი იყოდა ბევრი ძალა უყო.დაღონდნენ იგი კაცნი და თქვეს: ეს ხომ არ ძალგვიც,მეფეს კიდევ სხვა მოურავი გამოვთხოვოთ, და აწ რავქმნათ?

შეიყარნენ კაცით დედაკაცამდის, და ათსავე თითზესანთლებიდაინთესდაფოლორცშისვლადაიწყეს.

იკითხამეფემან:რასეტარებიანო?

მათ მოახსენეს: მაშინ რომ მოურავი გავაძეთ, მასვეძებთოდავერგვიპოვნიაო.

- მე ხომ თქვენ კიდეც გამათავეთ და ვიცი, თქვენისნებისას დამმართებთ, მაგრამ თუ სანთლით არმომნახოთ,შეიტყობთ!

მიეპყრო ყური მეფესა: ხან იცინოდის, ხან იამისდა ხანგაწყრისდაარგამოიჩინისსიყვარულისამათისათვის.დადაეტყობოლოდ,რომრუქაზედავგულადქმნილიყო.

თქვამეფემანარაკი:ძაღლებიდამგელი

ერთიმძორიიდვაადგილსაერთსა.დაშვიდი-რვაძაღლნიეხვივნენ, სჭამდენ მძორსა და იღრინებოდნენ დაშუღლობდენ და კბენდენ ერთმანერთსა. ნახეს მგელიმომავალი. მათი შუღლი, ღრენა და კბენა გაუშვეს დაყოველთა ერთადშეუტივესდა მგელი გააძეს.მოიქცნენ

და მასვე მძორზე შუღლი დაიწყეს. რამდენჯერ მხეცსნახევდენ, მას ერთპირ გაუხდიან და მერმე აგრევეშუღლობდიან.

- ჰა, თქვენც ან დღე იცოდეთ, ან ღამე. ან მტრისაგაიგევით,ანჩემირამიურვეთდამერმეკიდევიუბენითდაიკამათეთ.

თქვავაზირმანარაკი:დიდვაჭარიდატრედი

იყო ბურსას დიდებული ერთი, დიდვაჭარი, მდიდარი,ღვთისმოყვარე,ბედნიერი.რასაცსახლშიიდგა,იმსახლისკედელში ერთი პალო ერჭვა. მოვიდის ერთიტრედიდამასპალოზებუდექმნისდახუნდებიგამოჩიკის.

დღესაერთსანახაქარავანიდიდიმომავალიდამიაგება

კაცი,მოიყვანადა ახლოდააყენა.მასქარავნისუხუცესიყრმა კაცი იყო, ინდოეთით წამოსული, დიდვაჭრისშვილი. და მამას ასი აქლემის საპალნე დარიჩინი დამიხაკი გამოეტანებინა და ესრე დაემცნო: ერთს კაცსმიჰყიდედა ერთი რიგიფასი აიღე, ანფლური, ან სულმარჩილი,ანასლანი.

მან ვაჭარმან ესე ყველა უთხრა.თქვა: მამის ბრძანებასვერ გარდავხდებიო, და ესოდენი ვის ექმნება ესრეთისრიგისფასითიყიდოსო?

მანბურსელმანკაცმანუთხრა:მევიყიდიო,რომელიფასიგინდაო?

მან ინდოელმან ვაჭარმან გამოსცადა და უთხრა:სრულობითასლანიმინდაო.

ბურსელმან ვაჭარმანუბრძანა მსახურთა. მისის ფასისასულასლანივეცხლიშეკრეს.

მერმე ინდომან თქვა: არა ეგ არ მინდა, სრულობითმარჩილიმინდაო.

დაცალეს მისი ტვირთები და მარჩილით აავსეს. მერმეფლური მოინდომა. ამიტომ სცდიდა, მისი საქონელიუნდოდა შეეგნა, რაერთის მქონეაო. ბურსელს ვაჭარსაბანოს შენებაუნდოდა. კირიდაზელილი მზად ჰქონდადა, რა რომ ინდოელი ვაჭარი მოვიდა, მაშინვე ის ასისაპალნედარიჩინიდა მიხაკიდაანაყვინადა მას კირშიგაურია. აბანო ააშენადა მაშიგ აბანა,მრავალი აჩუქადაგაისტუმრა.

ინდოელი ვაჭარი წავიდა დიდად გაკვირვებული მისისსიმდიდრისაგან.

გამოხდა ხანი და ტრედმან რიგი გარდაიცვალა. მასპალოზეტრედმანბუდეაღარდადგადააღარცშემოვიდასახლსა.

თქვა მან ვაჭარმან: დღეს ვნახე, ჩემი ბედი უკუღმადაბრუნდაო,ქონებიდამდავიცლებიო.

ვაჭრობიდამხელი აიღო,სალაროებიდაბეჭდა,გლახურიშეიმოსა, აღარც ცხენზე შეჯდადა წავიდა ქვეითი. იარამრავალიდადაშვრამეტადდამიეგდოერთსაადგილსა.მოვიდა სოფლის ხვასტაგი და ერთმან ვირმან ზედვაჭარზეგარდაილაჯადადააფსა.

მან დიდვაჭარმან თავი არ მიჰრიდა; თქვა: ვიცი ბედიდაბრუნებული მაქვს და ესეც შევირაცხო, თვარა განასხვასადგილსვერჰპოებდა,ჩემთვისარდაეფსაო.

ზე ადგა და წავიდა. მუნამდე იარა, ინდოეთს მივიდა,დაიწყო გლახაკურად სვლა. ბაზარში ვიდოდა და ნახამისმან ვაჭრისშვილმან,რომელმანდარიჩინიდამიხაკიმიჰყიდა.იცნადაორიფლურიმისცასაგლახაკოდამონასუთხრამისსასადგომსმიიყვანეო.

რა დაღამდა, მივიდა, ჰკითხა: რა დაგმართებია ან რამოგიხდაო?

მანყოველივეუამბო.რამართალიშეიგნა,მივიდა,მამასუამბო. დიდად გაიხარა და დიდის პატივით შეინახა.იმყოფებოდა მუნ. თურე ღმერთმან მისის სასჯელი დაეგოდენიჭირიშეუწირადაბედიწაღმავედაუბრუნდა.

მას სახლში, სადაც იდგა, ერთი პალო იყო. შემოვიდატრედიდა პალოზე კვერცხიდადო.შეიგნა მან ვაჭარმან

მისისუკუღმართის ბედისწაღმართობადა გამოეთხოვამასპინძელს,მივიდაშინეგრევევაჭრობადაიწყო.

- მაღალო ხელმწიფეო! თვით უძლეველმან თავმანთქვენმან უწყის, მე ვითარი ამხანაგი და მოყვასი ვარრუქასი,მაგრამვიცი,ბედიუკუღმადაბრუნებია.ვუშლი,ვასწავლი და არ ისმენს, თვარა მე ან ერთთან და ანმეორესთანსანამეტნაო,სამტერ-სამოყვრორამაქვს?

თქვამეფემანარაკი:მეფედამისიშვილი

იყო ერთი მეფე მოსამართლე, მოწყალე და მდიდარიურიცხვი. დაბერდა და შვილი ჰყვანდა კარგი. მისიმეფობამასმისცადაუთხრა:

-შვილოჩემო!ჩემმაგიერშენიმეფედა,მევირემცოცხალ

ვიყო, ჩემს სალაროს ხელს ნუ მიჰყოფდა რა მოვკვდე,ჩემისულისათვისგლახაკსმიეც!

უსმინა შვილმან და ესრეთი სამართალი და სიკეთეგამოიჩინა,მამაყოველთავედაავიწყადაკარგადდაიწყომეფობა. დღისით ცხენს არ შეჰჯდის, ღამით შეჰჯდის,წავიდის და ლამპარი უკან მიიდევნის, წინ არგაიმძღვანის.უკვირდაყოველსაკაცსადავერვინაკადრამოხსენვბა.

იკითხა ერთსა დღესა მამამან მისმან შვილისა: ვითარმეფობსო?

მათყოველივემოახსენეს,მეფობისაქება,ღამესიარულიდალამპრისაუკანმიყოლა.

მოიყვანა მამამან და უთხრა: შვილო, შენი დიდი ქება

მესმის და ღამით თუ სლვა გიყვარს, ლამპარი წინწაიმძღვანო,იგიარუმჯობესია,უკანტარებასაო!

შვილმან მოახსენა: დღეისამდინ მე ვერა შემოგკადრე,თვარა მისთვის ვქმენი ეს საქმე, სალაროც თქვენსავსიცოცხლეში წინ წაიმძღვანო და გლახაკს უბოძო, ისისჯობს,თვარა მას უკან გაცემული უკან მიდევნებულილამპარიიქმნებაო.

იამა მეფესადა ყოველივე გასცა.დაუმადლა შვილსადათქვა:ყოველივეკეთილისიცოცხლეშიქმნასსჯობსოდასიკეთისქმნასდაეშუროსო.

- სედრაქ ვაზირო! განა მე არ ვუწყი, მაგრამ მაგ რუქასესრე ჰგონია, ჯერეთ ესრე სჯობსო, მერმე სიკეთესვიქმნო.ესკი არიცის,სოფელიმოკლეადამოუსწრობს.ავნაქმნარი და კაის უქმნელი რჩება და მერმე ვეღარას

წაიძღვანსავნაქმნარისმეტსა.

თქვავაზირმანარაკი:ქორი,იხვიდაკაკაბი

ერთმან ქორმან ერთი იხვი შეიპყრადა ჭამა ენება. იხვიეგრევე უვნებელი ცოცხალი ეპყრა, ზევიდამმონადირისაგან შეშინებულმან ერთმან კაკაბმანჩამოუარა. ქორი წაეტანა, ამასაც დავიჭერო. იგი იხვიცჭანგიდამდაეხსნადაწაუვიდა.ვეღარცკაკაბსმოეწიადაორივდაეკარგა.

- ახლა თქვენმან რუქამ რომ ავკაცობა გაუშვას დასიკეთეს გამოუდგეს, მას ვეღარ მოეწევა და ისიცდაეკარგება, მას ქორსავით დაემართება და საბრალოშეიქმნება.

თქვამეფემანარაკი:იხვიდამყვარი

ერთს მთაში ერთი მომცრო, წვიმის მდგარი გუბედარჩომილიყო.მივიდაერთიიხვი,ჩაჯდადაიყოფებოდა.

ერთი მყვარიდაეძმობილა იხვსადა ერთად იყვნენდა,რაც გაეწყობოდა, შეექცეოდიან. რა მზე გაცხარდა დაზაფხულმანსიცხემოუმატა,წყალმანკლებაშექმნა.

იხვმანუთხრამყვარს:მოდი,ადგილივიცვალოთო!

მყვარმან უთხრა: შენ აქა-იქ თრევას ჩვეულხარ, მესამკვიდროსვერდავუტევებო!

იხვიგაფრინდა,სადაცდიდიწყალიიყო,იქმივიდა.

მყვარმანსამკვიდროარგაუშვა.

ცოტას ხანს უკან იხვმან თქვა: წავალ, ჩემს ძმობილსვნახავ,რასაიქმსო?

მოვიდა, ნახა, გუბე გამხმარიყო, მყვარი მომკვდარიყო.უთხრა: ძმობილო, მაგისთანას სამკვიდროს სიყვარულსჩემეულადსიარულისჯობნებიაო.

-რადგანრუქააგრეავისსაქმისქმნაზედამკვიდრებულა,თქვენ კი ნუ აჰყვებით, კარგი ქმენით და მაგას იმმყვარსავითდაემართებაო.

თქვავაზირმანარაკი:აქიმიდაორისნეული

იყო ერთი მეფე სახელოვანი, მოწყალედა ძლიერი. ჰყვა

აქიმიერთი,რომსენიუკურნებელივერმოურჩებოდა.

ორიდიდებულიდასნეულდამეფისასასტიკითასენითა.ერთიესრეთშეკრულიყომუცელში,ათხუთმეტსდღეშიერთხელვერგავიდის.დაერთიასრეგახსნილიყო,დღეშიორმოცჯერიყვანდის.დიდადდაშვრამათაქიმობაზედავერა რა ჰკურნა. ჰკითხვიდის მეფე მრავალგზის მათსამბავს.

დღესაერთსამოეხვიააქიმიმეფესამუხლსადამოახსენა:

- თუცა რისხვა გნებავს ჩემი, მომკალი და ამიკლე, და,თუცა მწყალობ, ეს მითავე, მათს აქიმობას მომარიდე.ერთისათვის ამაზე ვაღამებდღესა: ცოტად გავიდეს,დაერთისათვისამაზევათევღამესა,როდესმეღირსოსმისიგასვლა! ჩემის სიმდიდრისათვის მეფეს ვევედრები დაცხოვნებისათვის ღმერთსა. ღვთის ხვეწნა ამაზე

დავასრულედარიღათაწერთსვეღირსო?!

-ჰემეფეო,შენცშემივედრე,დამათსუბნობასდაამათშიგართვასგარდამარჩინე!

თქვამეფემანარაკი:მოყვარულნიცოლ-ქმარნი

იყვნენ ქალაქსა კონსტანტინეპოლისასა ერთი ცოლ-ქმარნი დიდად მოყვარულნი. ქმარი ბაზარში ჯდისსყიდვადრაოდენისარისამედათვალაგნაქალმანვინმე.იგი მრავალგზის გარს უვლიდის, და ვერ აგრძნა მანკაცმან ტრფიალება აშიკისა მისისა. მერმე ქალმან მანფიალაერთიწყლითაღავსოდაფურცელიჭანდრისაზედდაბურადაწინაშედაუდგა.კაციიგიგაჰკვირდადავერაშეიტყორადადასნეულდა.

უთხრაცოლსა:

ერთმან ქალმან ესრეთმიქმნადამასუკან ავადვარ,მევეღარვკეთილობ.

ცოლმანუთხრა:

- ქალი იგი შენი ტრფიალი შექმნილა და ამითდასნეულებულხარ.თავსრადმოიკლავ,წადიმასქალსათანა!

ქმარმანუთხრა:

-არვიცისადარის.

უთხა ცოლმან: სადაც სახლის წინ ჭანდარი იდგეს დაჭანდრისწინაუზიიყოს,მუნმონახედაპოვებო!

წავიდაქმარიმისიდაადგილიიგიპოვა.კარიდახშულიიყოდაარგააღეს.მოვიდა,ცოლსუთხრა.

ცოლმან უთხრა: მის კარიდამ შენი მისვლა არ ნებავს,სხვისკარითმიდიო.

წავიდა კაცი იგი, სხვა კარით შევიდა, მას ქალს შეეყარა,ილხინესდაიმუსაიფეს.

მოვიდნენ ბაზრის მცველნი და მათ ქალ-ყმათ კარიდაუჭირეს, მრავალი ქრთამი აძლიეს და თავი ვერდაიხსნეს.მანკაცმანერთსკაცსერთიფლურიმისცა,მისცოლთანგაგზავნა:ჩვენესრეთმოგვევლინაო!

იგინიბაზრისმცველთწაიყვანეს,საპატიმროსადააბნეს.ენებათმეორესდღესყადისმბობადადახოცამათი.

მან კაცისა ცოლმან ერთი წიგნი დაწერა ყადთან: შენ,სამართლიანო მსაჯულო! შენს დროში ცოლ-ქმარნიერთმანერთის ყოფისათვის გაიყვანონ და შეიპყრან დადაატყვევონვისჟამადქმნილაო?

დათვითზეწარშიგაეხვია,დასადაცქმარიდაბმულიდაიგიბოზიდიაციიყო,მუნმივიდა.მეპატიმრესშეევედრა,ვალიმართებსმასკაცსაჩემიოდამუნშემიშვიო!

რაშეუშვა,ზეწარიმასბოზსდიაცსწამოასხა,გამოუტევადათვითქმარსმოუჯდა.

რაყადსმისიწიგნიმიუვიდა,დიაიწყინა.გაგზავნაკაცნიდამისწინპყრობილნიცადაშემპყრობელნიცმოიყვანნა.მათ შემპყრობელთ ფიცეს: ესენი ისიძევდესო დაბოზობაზეშევიპყარითო.

მან ქალმან ესე უთხრა: მამაჩემი ესადაეს კაციადა მასჰკითხეთ,თუ მე ამ კაცის ცოლი არ ვიყო!თუ ბოზობასმიდებთსხვასკაცთანმიწყინეთ,თვარაჩემსქმართანმებოზობასვერასსაქმითვერმოვრჩებიო.

- ჰე სედრაქ ვაზირო, მეცდიდად მიმძიმსთქვენი ასრეგარდაკიდება,მაგრამასრევხედავ:ვერცშენგარდარჩებიამსაქმესუფათერაკოდ,ვერცმედავერცსხვავინმე.

დაკმა არსდღესა ამასთქმადმრავალიესემეტყველებაჩვენი.

მოგზაურობაევროპაში...ი~ზ მარიამობისთვეს წმიდას პაპასთან წავედით. მისპატარა სამწირველოში ხუცესმა წირა ჟამი. პაპამარჯვენას მხარეს მოფარებით იჯდა. მე ვერ ვხედავდი.ჩემის მეტი ეკლესიაში არავინ იდგა. მისი ძმისწულიუფროსიკარზეეჩოქა.დიაღ,კაივაჟკაციიყო.ამისმეტადარ მენახა. წირვას უკან მოვიდა. მიალერსა, უკაცრავადვიყაო, ვერ გიახელო. დიდხან დაჯდა ჩემთან. ქვეითმომიჯდა. მერმე პაპამ დაგვიძახა. მივედით. კიბითჩასავალი იყო. ხელი მომკიდა დიდხანს. მითხრა:გაირჯებიო,მაგრამმიმზირეო.ესსაქმეწმიდაგრიგოლისდიოლოღისდაწესებული არისო. მასუკან სულ ყოვლისდღეს ასე უნდა იქნასო. საკრიპანტი კარდინალიმისდევდა,მერმემისიძმისწულიკარდინალი,მერმემე,მერმე მისი ძმისწული კარლო და მერმე მისი ძმა

ალექსანდრე, მერმე დავით და მერმე პაპისმოსამსახურენი. ჩავედით ერთს მომცროს სახლში. პაპისწესია, ყოველ დღე თორმეტი გლახა იჯდა. იმ დღესცამეტიგლახაიჯდა.ვერშევიტყევროგორმომხდარიყო.ტაბლა უცხო ყვავილებით შეემკოთ. თავს პაპა იდგა.არდაგი მოირტყა. იმისთან მე დამაყენა, მერმესაკრიპანტი კარდინალი. არდაგი ერტყა. მერმე პაპისძმისწულიკარდინალი,მერმე ალექსანდრედაორისხვაარდაგებითა. სხვათ მოატანინა საჭმელი. უწინ პაპასმოართვიან. პაპა ორს გლახას მიართმევდის. მერმეკარდინალებმა იმ სხვათ ჩაურიგიან. მერმე პაპამტაბლააკურთხა.ყველამდავიჩოქეთ.ჯვარიდაგვწერა.გლახებმაჭამა დაუწყეს. ხუთი რიგი საჭმელი მოიტანეს. დიაღ,საბატიურად სჭამდენ გლახები. დიდი ხანი გამოვიდა.მერმეხილიმოიტანეს.პურსაცპაპაუჭრიდა,ხორცსაცაიმზეითებსა. და ქვეითებსა სხვანი. და ღვინოსაც პაპამიართმევდა. ის ზეით გლახა ყმაწვილი კაციც იყო და

გვანდა საქციელიანი იყო. რამდენჯერ პაპა ღვინოსმიართმევდა, ადგის,თაყუანისცის,დაჯდის,დალიისდაჭიქაპაპასარმისცის.მაგრამარაქნის,ააღებინის,ხელითგამოართვის. მერმე ბოლოს ჩაბძანდადა იქიდამ ღვინოყველასჩამოურიგა.მერმეხილისჭამისდრორომმოვიდა,ერთმა ხუცესმა პურები შემოიტანა, პაპას მოართვა,დაიჩოქა.პაპამლოცვაწაუკითხა,აიაზმაასხურა.გლახებიააყენა ფეხზე და ის პური თითო თითოს ჩამოურიგეს,იმათ წინ დაიწყეს. მერმე ხილი ჭამეს. მასუკან შაქრისქადა ჩამოურიგეს. ისიც წინ დაიწყეს. სხვა საჭმელებიაიღეს. მერმე პაპამ ტაბლა აკურთხა. ხელი დაიბანა.არდაგი შემოიხსნეს. ისევ ბოლოს ჩაბძანდა. თვითონახევარი მარჩილი და თვითო ამინაშატი უბოძა, თავისხელითჩამოურიგა.მერმეგლახებიადგენ.ყველამფეხზეაკოცეს. წამოვიდნენ. მე ისევ თან წამიტანა. ჩემთვისუღირსი სიტყვა მიბძანა: რაც გინდა მთხოვეო. მადლიგარდავიხადე. ჩემი სათხოვარი ყველა უთხოვრად

აღმისრულდა-მეთქი. მომეხვია. მაკოცა. ფეხს ვაკოცე.გზის საქმეები დაგვარიგა. გამომისტუმრა. მიბძანა: ასემალეარგაგიშვებდიო,მაგრამვახტანგმეფისუკითხავადწამოსულხარო,რომდამეჭირე,იმასგულსდააკლდებაო,დაწადი,მისისაქმემოიჭირვეო.ასსამოციიქაურისკუთიებოძა, სამასი მარჩილია, გზის ხარჯად. გამოის ერთისწმიდის მართას დედათ მონასტერი მაჩვენეს. მომცროეკკლესია იყო, მაგრამ უცხოდ შემკული იყო. სულმოწერილი, მარმარილოთ იყო აშენებული. კედელი,სვეტი, თუ ხატის ყდები. უცხოთ გამიკვირდა.ენკრატისები გალობდენ, მაგრამ მათი გალობასაკვირველი რამ არის. ამავ საღამოს წავედით სულისწმიდის მონასტერში. პაპის სამადლოა. ერთისეპისკოპოსისხელთარის.შიგადგას.დიდისფრენჭიფისშვილია მიმიძღვა, დამარონინა. უპატრონო ექვსასისნეულიიწვაკაცი.დაიმკაცებისსახლიზედგზაზეიყო.ვინცავიდედაკაციდაორსულდებაშვილსვერწაიხდენს.

იქ გზაზე ერთი ჭახრაკია. იმაში რბილად აგია. შიგყმაწვილს შეაწვენენ. მოაბრუნებენ, ზარს დაჰკვრენ.ქალები წავლენ. ის ავადმყოფის მომვლელი წაიყვანს ამყმაწვილს. სხვა ჭახრაკია. იმაში ჩააწვენს. მოაბრუნებს.დედაკაცებში გაიყუანს, რომდედაკაცი კაცს ვერ ნახავსსალაპარაკოდდაკაციდედაკაცსა.იქთორმეტიძიძაიყო.ცამეტსჩჩვილსყმაწვილსზრდიდენ.რომყმაწვილისამისოთხის კვირისა შეიქნება, გარეთ მისცემენ სხვას ძიძასა.თვეში მარჩილი აქვსთ, და ოთხს წელიწადზე ამათვემოაბარებს.თუქალია,ქალებშიგაურევენ,დათუვაჟია,ზოგს გარეთ ოსტატს მიაბარებენ, ზოგს იქავშემოიყუანენ,იქზრდიან.ჩემობასშვიდასიქალიშინიყომონასტერშიდა ორმოცდა-ათი ვაჟიდა ცამეტი ჩჩვილი.სამი იმ დღეს მოეყვანათ, მე რომ მიველ. და რვაასიქალაქში ებარა. ეს სულ პაპის სასმელ-საჭმლითა დატანსაცმითა, წამლითა, აქიმით, ჯარათი. იქ აკეთებდენქალები საქალოს ხელობასა და კაცები საკაცოსა. მათი

მოძღვრები და გამდელები გაუყრელად იქ უდგას.წალკოტები, შადრევნები გარიგებული. თუ ქალიმონაზონად შედგა,თუ ქმარი შეირთო, მათ ას მარჩილსზითვად მიცემენ. და ბუშს ბუშსა შერთვენ, მართალსმართალსა.

მათას მისვლა. ოცდა ხუთი ღვინობისთვე. ოთხი ჟამიდარჩომილიყო, მალთას მივედით. მალთას ამბავი რომდავსწერო,ძნელია,როგორცარის,მისდაწერა.

მალთა კუნძულია—მელიტონი, რომ წმიდა პავლემოციქულსხელზეგველმაუკბინა,მრავალიგველითდამას უკან კაცს ვეღარ უკბენს. მრავალი ხუთოც იპოება.მასუკან მთელი გველი, გაქვავებული გველის თვალი,ენაები,თავიგაქვავებულიმრავალი.კურნებაცშეუძლია.მალთა სამოცი მილია სიმგრგვლე და შიგ სამოცისოფელია. მალთას ქალაქი აღმოსავლეთის მხარეს არის,ზღვის პირს. უწინ ზეით ყოფილა. ხვანთქარი სამჯერ

თითონ მიხდომია. ერთხელ კიდეც აუღია, მაგრამგამოუქცევიათ.მიმშველემრავალიმიშველებია.მასუკანზღვისპირადაუშენებიათ.ზღვისპირსერთიკლდეავაკე.უფლის ციხის მსგავსი, ადვილი საჭრელი. და ერთინავსაყუდელი ერთს მხარეს მოუვლის, მეორე - მეორესმხარეს.და მერმეოროლად გაიყოფა.ორივ ქალაქსუკანთავებს მოიკრებენ ახლო-ახლო და ორი სხვადასხვამხარეს მიდგებიან. სულ კლდეა. ერთი კარი ზღვიდამშევა, ერთი ხმელეთიდამ. ორივ კარები, კლდეგაუხვრეტიათ დიდს ადგილსა, და ისე შეისვლება.შესავალზე ორგანვე ხიდები დაუცთ. ქვეშეთ კლდეჩაუჭრიათ. ხიდს როსცა უნდა აიღებენ, როცა უნდაგასდებენ. ჯაჭვებით არის გამართული. ხმელეთისგზისკენ,ხიდსიქით,ერთიკაიმინდორიაქვს.მინდორსადა ქალაქსა შუა ორს ალაგას კლდე გაუჭრიათ. ორიფილისკინაშემოუვლიათ,რომმეტადღრმადაგანიერი.მინდორს უკან, ზღვის სრუტეებიც ახლო-ახლო მოვა.

ერთი მაგარი ციხე შუა გაუბამთ და კარი გვირაბადჩაუტანიათ.ეტლებიშევა,გამოვა.იმისქვეითგალავნები:ზოგიციხისმსგავსად,ზოგიწალკოტებიაუშენებიათ,დამაღალიგალავნებიმოუსწორებიათდახეებიდაურგავთ,რომფოლორცები ასედაუქსაქსავთ, მშვიდობაში,თუარიქაური კაცი, ვერას გაიგებს, ძნელად შევა, არამთუმიმხდომმაკაცმარაგააწყოს.ზღვისორსავნავსაყუდელიპირზე სულ გარშემო სხვა სოფლები აუშენებიათ. ერთიქალაქად გაუხდიათ. შიგ სრულ ახლო-ახლო ციხეებიდიდრონი დაუტანებიათ. ოცდაცამეტი ციხეა. და ახლაჩემობას იმ სოფლებს გარს სრულ გალავანს ავლებდენ,ციხედ ამაგრებდენ ხვანთქრის მოლოდინს ჰგონებდენ.ქალაქიარცდიდია,არცმომცრობაეთქმის.მაგრამაქრაცშენობადამიწერია, სრულობით გათლილი ქვაა. ქალაქი,გალავნები, ციხეები, გაღმა სოფლები, მისი გალავნები,თუ ფოლორცის ქვაფენილი, გაუთლელი ქვა არსადიპოება.ციხეებში,თუგალავნებზესულ ასეზარბაზნები

აწყვია,ორი კაცი შუათუ გაუარს. წყალი შორიდამ აქვსმოტანილი.მაგრამ ასეთიჭებიმოურთავთ,ერთისწლისწყალი შეინახება.და ამას გარდა რაც წვიმა მოვა სრულხეებშიაქვსადგილიშესანახავი.სიკილიაახლოაქვს.შუასამოცი მილია ზღვა. ალიკორნა ექვსასი მილია. დამარჩილია ცხრაასი მილი. ჯენევიაც ახლო, ალიკორნიასზეით.მალემიეშველებიან.

კ~ვ ღვინობისთვეს მათს უფროსთან წაგვიყვანეს. გრანმაგისტროს ეძახიან, რომელ გამოითარგმანება: დიდიოსტატი.ვინცმალთისელადდადგება,დიდისთავადისშვილიუნდა იყოს, ან მეფისა, ანდუკასი,თვარა შვიდსთაობას აქათ, თუ მათს სახლში ან ვაჭრის ქალი, ანუგვაროს კაცისა შესულა, ვეღარ შეიქნება მალთისელად.ის დიდი ოსტატი - სპანელი ფრენჭიფე იყო, სამოცდათხუთმეტის წლისა, მაგრამ სიბერე მეტად დასჩნეოდა.თავი, ხელი სულ ძალზე უკანკალებდა. მოგვიძღვნენ.

მათი სახლები სულ თლილი იყო. მისი სასახლე ხომუკეთესიიქნებოდა.მრავალიჯარიიდგა.დაბლაგავლეთდა კიბეზე ავედით. რიგის რიგისად მალთისელნიგამოგვეგებნეს. გვისალმნენ რა მაღლა ავედით ერთსდიდსსახლში,აქათდაიქით,სრულმალთისელნიიდგენ.შევლეთ - და სხვა სახლი უპატიოსნესი და უცხოსფარდაგებითა. და უპატიოსნე მალთისელნი იდგენწყობითა. შევლეთ სხვა სახლი. აგრევ მათიუკეთესიდამათგანუხუცესნიდგენ.დასხვასახლში -მხცოვანიდაძველად მისულნი დგენ. და რომელი მიგვიძღოდა, ისმალთისელიფრანცისიიყო.რასაწამსმივედით,მაშინვემოვიდადაგვნახა.დიდსოსტატს ჩამოღმა ის იყო. ისიცმეტად ბერი კაცი. ხელმოკიდებით იარებოდა. მიგვიძღვადიდის ოსტატის კარზე. დიდი ოსტატი კარზეგამოგვეგება. შეგვიყვანა.დაჯდა. წინდამისვა. სწორედმომიკითხა, მიალერსა, ჩვენი ქვეყნის ამბავი მკითხა,ჩემის მგზავრობისა. და წამოვედით. სადაც ვიყავით,

იქიდამაგვყარეს.კაფუჩინისმონასტერშიდაგვაყენეს.

კ~ზღვინობისთვესმოვიდნენრიგისრიგითმალთისელნიდიდებულნიდაგვნახეს.

ი~ეღვინობისთვეს ერთი მალთისის ხომალდიდა ერთიარაბის ხომალდი ღამით შეყრილიყვნენ. არაბისხომალდში ხუთასი კაცი მჯდარიყო და სამოციზარბაზანი. მალთისისაში ცოტანი. არაბისას ეკითხა: ვინხართო?მალთისელებსეთქვათ:ჯენეველნივართო.ამათეკითხათ. იმათ სიცოტავით აეგდოთ: ჩვენ ზღვისანივართო. იმ ღამეს ვერა გაეგნოთ. რა გათენდა, ეცნათერთმანეთი. დაეშინათ. ის არაბის ნავი მთლივდანთქმულიყო. ზარბაზნები წყობით ეკრათ.და ამათშიორი საპატიო კაცი მალთისელი და ხუთი დაბალი კაციმომკვდარიყო. იმ ხომალდისა ხუთასისაგან შვიდი კაციმორჩომილიყო.ცურვითმოეწიათ,თოკებითამოეყვანათ.ოთხი ქრისტიანი ტყვე რომ მათ დაეტევებინა და სამი

არაბი. მათი ახალხანის ომები მრავალი მიამბეს, მაგრამერთიოთხისწლისამიამბეს.ასევორისხომალდისშეყრა:ერთი მალთისელისა და ერთი ჯაზაირეთისა. მაშინცმალთისელებს ასევ გამარჯვებოდა და მათი რეიზიმცურავი დაეჭირათ. იმ რეიზს ერქვა: მარტო მე ამხომალდითაო შვიდასი ქრისტიანის ხომალდიწამიხდენიაო. ეს ამისთვის დავწერე, რომ ამ დიდსსაქრისტიანოსაც ასეთი მტერები ჰყვანან. მაგრამმალთისელებიდიაღკაცნიარიან.ქრისტიანთმტერთასეუზმენ. ღმერთმან იმდენი დღეგრძელება და ცხოვნებამოგცეთ, რამდენი ასი ათასი ტყვე, ან იმ ქალაქში, ანკუნძულში და ან ნავებში ჰყვანდესთ. ქართველნიცვნახე:ზოგიაფხაზი,ზოგიიმერელი,გურული,მეგრელი,რომთათრისათვისწაერთმიათ.ენაისევკარგიიცოდნენ.აფხაზმარატომიცოდა,ისგამიკვირდა,ქართული.

კ~ჱ ღვინობისთვეს ლიმენას გაღმა გაველ პაპის

ჯანიშინისსანახავად.გაღმაციხეებირომიყო,მალთისისქალაქს პირდაპირ, უბრძოლველს სოფელს ეძახიანამისათვის,რომხვანთქარირომმოსულა,მაშინესქალაქიმაღლა სახლებულა. ყველა აუღიათ და ის ციხე ვერაუღიათ. ახლა ეს ქალაქიც დაბლა ჩამოსახლებულა,უმაგრესსადა მის პირდაპირ ადგილსა.და ის ციხეებიცუფრო გაუმაგრებიათ და დიდი ქალაქი შექმნილა, იმმხრისნავსაყუდელიექვსშტოდგანიყოფა,გრძლად,რომუფროსილიმენიარცკიმინახავს,სივიწროესგარდა,რომთოფიყველგანგაუწევს.დაგაღმაერთიშენობაშექნილა,რომ სამს ლიმენას სულ გარ შენობა შემორტყმია.დიდრონი ციხეები და ქალაქი სრულ თლილი ქვა.გალავნები,წალკოტისკედლები,-სრულთლილიქვაა.მეასე მგონია, ეს თლილი ქვებით შენობა გაძრახ ექნათ.კლდეს სჭრიან. რაც დაღრმავდება, გარდასავარდნელიშეიქნება.დამოჭრილითკედლებზე აგებდენ.ორრიგადმაგრდება. მაგრამ ქალაქს გარეთ მინდორიდა კარირომ

დავსწერედაგზებიდაქსაქსული.იქიცსამსადგილსისევთვითო კარი გაუხვრეტიათ კლდეში,რომ ეტლები შევა-გამოვა, და ზედ ზარბაზნები მოურთავთ. და სრულ ისკუნძული საცნაური,თუ რაც კედლებითდაუქსაქსავთ,რომკაცსგაუკვირდება.

~ლ ღვინობისთვეს ერთმა მალთისელმაუფროსმა კაცმაგვიწვია სადილად. ფრანცისი იყო. ქალაქს გარეთ ერთიმომცრონარინჯისწალკოტიჰქონდა.კაისასახლეზღვაზეწაკიდებული. და კარგა დაგვხდა. მერმე წაგვიყვანესსადაცწამალსნაყვენ.დიდისახლიიყო,სადგვარჯილასადუღებდენ, სად გოგირდსა და გვარჯილას ნაყდენ.დიდიორიგელაზიიყო.თორმეტიროდინიიყოსინისადაროდინის სანაყელი იყო ხისა. ერთის ჯორით ჭახრაკსაბრუნებდენ. თორმეტს ადგილს წამალი ინაყებოდა.ერთს დღეს ხუთი ყანთარი დაინაყებოდა. თვითოყანთარი ოცდა ათი სტამბოლის ბათმანი იქნებოდა.

თვითობათმანიორმოცდარვათუხტირომხუთიცხენისსაპალნე უფრო მოვა. ერთს სხვას ახალს აკეთებდენ:როდინსხისასადაროდინისქვასსინისასა.ასეთქვეს:ესორს იმდენს დანაყსო. და ჩემობას მზა არ იყო. კარგაგვიალერსა.

ლ~ა ღვინობისთვე დიდმა ოსტატმა გვაწვია. თვითონთავსიჯდა.ერთიმედასამიუფროსიმალთისელი.ერთიის გუშინდელი მასპინძელი იყო. დაგვსხა. ჩვენ ოთხნიმოქვემოთ გაღმა-გამოღმა ვისხედით. სხვა ვერავინდაჯდა. მოსამსახურედ სრულ დიდრონი მალთისელნიიმსახურებოდენ. ზოგნი ისე გარ თავს გვადგნენ. მისიფიალადანალბაქიმისიდანა-კოვზებიოქროსიიყო.სხვასრულ ყველა ვეცხლისა. და უცხოს ფარდაგებითმოფარდაგულისახლები.დასხვახარჯიდაულუფა არადაუხარჯავს რა. სადილს უკან სხვა მალთისელი იყო.ისიცფრანცისი.იმასუდარბაზე.დიაკაიმორთულისახლ-

კარი ჰქონდა, ზღვაზე წაკიდებული. მრავალი რამ კაივნახეთ მის სახლებში. მაგრამ გრძელი ამბავი თავისსაწყენია.ერთისაკრავივნახემისსახლში.ზღვისსაკრავსეძახდენ. სამკუთხი ჩანა ჰქონდა ექვს მტკაველამდიჩანისსიგრძე.თავიწვრილადწამოსული.ხელიცგრძელიჰქონდა.ხუთძლისსისხო. ჩანადახელითმაღალსკაცსუმაღლეიყო.ერთიალყაებალერწამისკალმისსისხო.დაჭიანურსავითძუითუკრავდა.ტარისკერძომარტოცერსხმარობდა.ზედ ალყაზერვას ადგილს ქაღალდისნიშანიეკრა, ფარდის მაგიერ. მართალს მოგახსენებ, არცუცხოობით,არცსიტკბოთიდაარცსიმაღლე-სიმდაბლითუკეთესი საკრავი არ მინახავს. სხვა საკრავებიც იყო:წინწილი,ჭიანური.მაგრამერთისალყით,ერთისთითითკრული,დიაღ მეუცხოვადა ყველასაც სჯობდა. არ ვიცი,ეგებიუცხოობამმაჩვენაისეტკბილადდაარიყო.მაგრამმე ხომ ასე მგონია მალთისელების უფროსი გრანმაგისტრო, რომელი დიდს ოსტატად გამოითარგმნება,

ყველაზეუფროსობს.და იმას გარდა შვიდითავი კაცნიარიან: სამიფრანცისი, ერთი იტალიელი, ერთი ნემსადაორისპანისა.იმშვიდთათვითოსსამსამიშედეგიჰყავს,რომ ოცდა ერთი იქნება. ამ ოცდა ერთს კაცს გულზედიდრონიჯვარები აკერიაროგორცუფროსსა.დათავნიესენი არიან, ამათგან გამოირჩევა დიდი ოსტატი, რომმოკვდება,შვიდში,რომელიცსჯობს,ესოცდაერთიკაციგამოირჩევს: რომელსაც თერთმეტი თანმოხმე ჰყავს ისდაჯდება.ნაკლებითარიქნება.ამოცდაერთსთავსკაცსზოგსასიახლავსმალთისელი,სულდიდებულთშვილი,ზოგსორმოცი,ზოგსათი,ზოგსორასიც.ნამეტნავიკაცისგუნებაზედასიკეთეზეჰკიდია.ჩემობასთქვესახლასამიათასი იქნებიანო და ხან მოემატებაო და ხანდააკლდებაო.

ორს გიორგობისთვეს წამიყვანეს, იმათი ქსენონიმაჩვენეს. ერთს უფროსს მალთისელს ებარა. სამასი

სნეული იწვა. ამ სნეულებს სხვა მოსამსახურე ვერმსახურებს. შვიდს დღეს ეს შვიდი თავი მალთისელნი,თავისის უმცროსისთავადის შვილებით, ემსახურებიან,მაგრამ,დიაღ,სუფთადდაპატიოსნად.მეცმამსახურეს.მათში გამირიეს. მაგრამ სამსახურებელი და ჭურჭელისულ: ქვაბი, სინი, თეფში, ჯამი, სნეულის შარდისგასასვლელი ამდენის კაცისა სრულ ვეცხლი იყო.ზოგმაუფროსმა კაცებმა გვაწვიეს. მრავალი სიმდიდრე ვნახე.მათსსახლშივინცმათიმოკვდება,ოთხიწილისაქონელიიოვანენათლისმცემლისაარისდაერთიწილითუუნდანათესავს მისცემს,თუუნდა სხვას საქმეზედახარჯავს.ვინც ამათში მრავალს ომსადა საჯილდოოს იქს,დიდიოსტატი სოფელს მისცემს. ასე თქვეს: ორი წლისმოსავალს თავისთვის დაიჭერსო. ჩემობას თორმეტიათასითათრის ტყვეთქვეს, რომ იყო. ან სნეულისა, ანტყვეს, ან მაგისთანა მწირსა და მოსრულეს სულნათლისმცემლის თეთრი ინახავს სასნეულოში. ის

დამავიწყდა: მრავალი რიგი საჭმელი იყო, სხვადასხვარიგი.დარაცსნეულიიწვათითოფიცარიეკიდა.ნიშანირომეწერასაჭმლისჭამაზე.წამოდგააქიმი,ნუსხახელთეჭირადაუკითხავდა:ამსნეულსესსაჭმელიმიართვით,ამას ესო და იმ საჭმელს მიართმიდენ. ტყვეებისსასნეულოსხვაიყოდადედაკაცებისასხვა,ცალ-ცალკე.

~დნოემბერსწამიყვანესნათლისმცემლისეკლესიაში.ისარის მალთისელთ ბატონი. დიაღ, კარგა ნაშენები დაშიგნითაც - უცხოდ მოყვანილი იყო. ცხრამეტისამწირველო იყო. თვითოს სამწირველოს ტრაპეზიმთელი ვეცხლი იყოდაოროლისასანთლე ასეთი,თვითოცს თუმანს ვერ გამოვიდოდა. სხვასა სანთლისა დაკანდლის რიცხვი ვინ იცის, არ ამიღია. ვერც გაუელ.პირველ მიმიყვანეს მარცხენას მხარეს სამწირველოში.დიაღ, კარგა მორთული იყო. ერთი ყოვლა წმიდის ხატიმაღლა ესვენა, დიდი, და ძე არ ეჭირა. კარგა შემკული

მურასად. იმისი მითხრეს: პირველ ეს მალთისელნიროდოსსმდგარანდაიმისმთაშიუპოვიათ.როდესაც აქჩამოსულან, თან წამოუყვანიათ. და არც იცოდნენ ვისიდახატულიიყო.მერმედიდსტრაპეზთანმიმიყვანეს.იქმარმარილო გათლილი ქრისტე და იოვანე ნათელსსცემდა. რომიდამ მოეტანათ. დიაღ, უცხოდგასაკვირვალი იყო. ცოცხალი მეგონა. და მასუკანმარჯვენას სამწირველოზე მიმიყვანეს. იქ ესვენა წმიდამოწამეკლემენტოსმთელი.ესსხვამოწამეა.ესეცწმიდაპაპას მოეცა ამათთვის და იმას ზეით მრავალიმოჭედილი: წმიდის კლარას ხელი, თუ თავი, თუ სხვანაწილები. იქიდამ ეკკლესიაში ჩაგვატარეს.სამწირველოებივნახეთ.დაბოლოსკარისაკენერთიკარიგააღეს. იქ შეგვიძღვნენ. მრავალი უცხო რამ ვნახეთ:ჯვარის ნაწილი დიდი და მაღალი, ოქროთ მინაქრათგაკეთებული.ჯვარისნაწილიცოტაიჯდა,მაგრამჯვარიდიდიმურასადშემკული.მრავალიკაითვალი.დიდიწინ

საძღოლი ჯვარი ოთხი: ორი ოქროსი მურასა, ორივეცხლისაუცხოდგამოყვანილი.ქრისტეს აკვნისნატეხიმომცრო, ვეცხლით გაკეთებული. მრავალს ანგელოს,ზოგსეჭირათ,ზოგიგარეხვია.უცხოდდასაკვირველადნაქმარი, ერთი უკეთესი არცარა მინახავს, ზიარებისშარავანდედი წმიდას ნათლისმცემელს თავზე ადგა,ალმასითგაკეთებული.ზიარებისშარავანდედიყირმიზისიაგუნდით გაკეთებული. სხვა უცხო ზიარებისშარავანდედი, დიდი, ორი ლიტრა ოქრო მეტი მგონია,უცხოდნაქმარიდავეცხლისკუბო,ორსდიდსანგელოსსეჭირა. და მაღლა დიდი გვირგვინი, ვეცხლისა. აგრევანგელოსებს ეჭირა. სხვა ზიარების შარავანდედი სხვამინაქრად პატიოსნად გაკეთებული. ბარძიმ-ფეშხუმიოქროსი, მინაქარი სამი. სხვაოქროსი.ორი ვეცხლისა. არდამითვლია. ჯვარი ბროლისა, ზედ ჯვარცმა და ოთხიმახარებელნი,მინაქრადნაქმარი.ყელსაკიდისხვაჯვარი,კაისთვალებითადა სხვილის მარგალიტით. ყელსაკიდი

კიდევსხვაოქროსჯვარი.ყელსაკიდიიუდას აღებულისვეცხლისაგან. ორი, თითო აბაზისტოლი იქნებოდა,ბეჭედიმურასა.დიდისხვა,მურასა.გულსაკიდიდიდისთვალებითა. ყავარჯენი საეპისკოპოსო, კარგა შემკული.მიტრა ექვსი: სამი მურასად თვალმარგალიტით, სამისირმით შეკერული. წმიდის ნიკოლოზის მარჯვენამკლავი მურასად შემკული. წმიდის იოვანე ოქროპირისმკლავი, მურასად შემკული. დიდის ანტონის მკლავისნატეხი,შემკობილი.წმიდისილარიონისნაწილი.წმიდისეკატირინეალექსანდრიელისქალწულ-მოწამისმარჯვენამკლავი,კარგაშემკული.ქრისტემრომბეჭედიშეაცვა,ისეზედ აცვია. წმიდის სტეფანე პირველ მოწამის მკლავი.წმიდის სტაქოს თავი. წმიდის სილოვანეს მკლავი.წმიდის პიოს, რომ-პაპის სამხრე, წმიდის ურსულასნაწილები. რაც ვერ დავისწავლე სხვა. ვეცხლის დიდიზანდუკი, ბროლით გაკეთებული. მრავალი წმიდათნაწილები. ვეცხლის ყვავილები უცხოდ მოყვანილი.

ოქროსი ერთი.და ვეცხლის საცეცხლურები. ოქროსიდავეცხლისა კანდელები, უანგარიშო. სხვა ვეცხლისზიარების შარავანდედი, უცხოდ ნაქმარი, ძოწითშეწყობილი.ზიარებისშარავანდედი,საკვირველი,ოქროთმოჭედილი. სახარებები, კონდაკები და მისი ვეცხლისსკამები. სხვა სახლში შეგვიყვანეს. მრავალი უცხოშესამოსები.თითოსფერისაგანცხრახელი.ზოგინაკერი,ზოგისტავრა,ხარახავერდი,ზოგიქამხა.ერთივეცხლისხომლიიყო,მოშლილი,არეკიდა.ორიათასორასსკუთადგაეკეთებინათ. ოთხმოცი სანთელი აენთებოდა. სხვაკანდელები,რაცდაეკიდებოდა, არვიცი.ერთიიმისთანასხვაგან ვერსად ვნახეთ. იქიდამ გაგვაბრუნეს სხვამხარეს.ცხრაკლიტითდაკლეტილიიყო.ერთიიმდიდსოსტატს ჰქონდა, ერთი დეკანოზს და შვიდი კლიტეშვიდი თავი მალთისელი რომ დავსწერე, იმათ. გააღეს.მაღლა ერთი ვეცხლის კუბო იყო. გამოასვენეს ოქროსკუბო, ბროლით გაკეთებული. მერმე ის გახსნეს.

გამოასვენეს წმიდის ნათლის მცემლის მაჯას წინმარჯვენა ხელი მთელი, უნაკლულო, რომელიც ხელიქრისტეს თავზე დაადვა, ძვირფასად შემკობილი. ამასგვამთხვიეს. ის იმისი დეკანოსი ხუცესია და სხვახუცებიც მრავალი იყო, მაგრამ ის დეკანოსიმთავარეპისკოპოსის პატივში არის. და იმისი უმცროსიხუცები ეპისკოპოსის პატივში. სამიოდ დიდის საქმითარის. მერმე თავის სასახლეში აგვიძღვა. სასახლისასვერას დაგიწერ. ზედ სასახლის ერდოზე ერთი ასეთინარინჯის წალკოტი ჰქონდა, გავკვირდი. ბოლოსშადრევანი ამოდიოდა. გათლილის ქვის თალარი ედგა.სამგნით ზღვას უმზერდა. შუა ქალაქში იყო. ქალაქისთავსდასჭვრეტდა.მრავალიკაიყვავილიუყვაოდა.სხვასმხარეს ისევ ერდოზე ვაზის ტალავარი ჰქონდა. ერთსსაკვირველად ესეც იყო. მალთაზე ბარბაროზნი ახლოარიან.ასოთხმოცდახუთიმილია.

მალთადამმარჩილიაცხრაასიმილია.

მალთადამჯენევიარვაასიმილია.

მალთადამალიკორნაშვიდასიმილია.

მალთადამრომიექვსასიმილია.

მალთადამანაპოლიოთხასორმოცდაათიმილია.

სიკილიანაპოლისადამალთასშუაკუნძულიძეს.

მალთადამსიკილიასამოციმილია.

მალთადამმორახუთასიმილია.

მალთადამკონსტანტინეპოლიათასორასიმილია,მაგრამათას ოთხასად უნდა იანგარიშოს, ამისათვის რომ

მრავალიკუნძულიადაგზამიუხვევს,მოუხვევს.

მალთადამ კანდია,რომელსათურქნი გირითსუხმობენ,ექვსასიმილია.

მალთადამზმირინიცხრაასიმილია.

მალთადამროდოს კუნძული,რომ მალთელები პირველიქმდგარან,იერუსალიმსუკანცხრაასიმილია.

მალთადამკვიპრესკუნძულიათას-ასიმილია.

ერთს დღეს მოვიდა ისევ ფრანცისი, წალკოტში რომგვაწვივა. წამიყვანა, ქალაქს გარეთ გალავნებიდამარონინადაკარებიდამათიშემოსავლისსიმაგრეებიმაჩვენა.სამასგალავანსგარეთსამიათასამდიმუშაუდგა.კლდეს ჰკაფდენ. განითორმოც ადლამდი იქნებოდადასიგრძითსულობითგარშემო.ასესიღრმეუნდაჩაეჭრათ,

რომ კაცი უხიდოდ ვერ გამოსულიყო. და ნაჭერს ქვასგალავნებზემუშაობდენ,უცხორიგადრასმეამაგრებდენ,რომრომელიცგალავანიაეღოთ,შიგნიდამეომათ.მაგრამგალავნებითავად კლდე იყო ჩაჭრილი. მერმეთლილისქვით ასეთი კედლები, რომ ზარბაზნისაგან არაგაეწყობოდარა. იმ დიდებულს მუსუ დესამსონ ერქვა.კიდევ წაგვიყვანა თავის სახლში სადილად. კარგადაგვხდა.ესოთხმოცისწლისაიყოდაისევვაჟკაცისავითშეძლება ჰქონდა. არც კბილი აკლდა, არც თვალს, არცყურს. ეს თავის ვაჟკაცობას წასულიყოკონსტანტინეპოლის დასაწვავად. თანადოს რომმისულიყო მიპარვით, მრავალი ნავი ხლებოდა, იქხონთქარის ხომალდებია, ისინი იქ დახდომოდა.შემბულიყვნენდაგამარჯვებოდა.იქიდამწამოეღოდიდიყალიონი ი~ბ, ხომალდი ლ~ც, ჩექთურა ორმოცდათექვსმეტი,სხვანავებიასი,დაკაფიდნისმანუნასამიდაგამობრუნებულიყო.მშვიდობითმოსულიყო.მერმესხვა

წასულიყო იქავ.თანადოს მიხდომოდადა იმასაცდიდიზიანი ექნა. თანადოს კონსტანტინპოლზე ახლოა,თეთრისზღვისსრუტისპირში.ტაძრადმიყვანებადღესმათი უფროსი ნათლისმცემლის საყდარს გამოვიდა.ორმოციზარბაზანიმეტიგასტყორცეს.

კ~გ გიორგობისთვეს ფრანგულის ანგარიშით ოთხიქრისტეშობისთვეიყო, -წმიდისბარბარასდღეობა.იმავწუხრსადამეორესდღესორასიზარბაზანიმეტი,მგონია,გასტყორცნეს.იმავბარბარობასდღეს ისგამარჯვებულიხომალდი მოვიდა, რომ ბარბაროზნი დაენთქა, დაცოტახანსუკანსხვამეკობრემოვიდა.ერთიბარბაროზისმეკობრე ნავი შემოჰყროდა. შებმულიყვნენ. მეორედდაერჩინათ,მოიყვანეს.ასიკაციიჯდაშიგ.

კ~დგიორგობისთვესწაგვიყვანესძველსქალაქში,სადაცწმიდაპავლესექადაგა.კაიშენობაიყო.შუაადგილიაიმკუნძულისა, მაღალი გორა. ზღვა ყოლგნით ჩანს. კაი

წყაროებიგამოდის.წყალიმალთასიქიდამმიდის.შვიდიმილიამალთადამისადგილი.შუაადგილსერთიმომცრო,მაღალი ადგილია. წმიდა პავლე იქ მდგარა და იქუქადაგია. იმისთვის გარ გათლილის ქვის ფანჯარამოუვლიათ და შუაზე მარმარილოს გათლილი პავლედგას, ხელგაშლილი, ქადაგებასავით. კაცს გეგონებოდა,აგერ ხმას ამოიღებსო. იმას იქით ერთი კაი ეკკლესია,დიდი, წმიდის პავლესი, სადაც გველმაუკბინა, კარგადშემკული. და იმას იქით სხვა მომცრო ეკკლესია იყო,წმიდა პავლესი. იმას ქვეშ ჩაგვიყვანეს. ერთსტრაპეზზეწმიდა პავლე იდგა მარმარილოსი, მქადაგებელი, დამეორეს ტრაპეზზე წმიდა ლუკა მახარობელი. ხელთყოვლად წმიდის ხატი ეჭირა, მარმარილოსი. ვითამხატევდა.სამსთვესიქმდგარანორნივმოციქულნი.იმასშიგნითერთიპატარაქვაბია.წმიდისპავლესდაწმიდისლუკას ხატები ესვენა. მაგრამ წმიდას პავლეს თეთრიმიწაიქითხრება,მრავალიქვეყნისკაცნიმიდიან,ჰკაფენ,

სჭრიან,საპალნეებითმიაქვსთდაისევპატარაა,როგორცმაშინყოფილა.

კ~ზ გიორგობისთვეს ფრანგულის ანგარიშით რვადეკემბერი იყო, ანასმუცლადღება.მალთასდიდიჟამიყოფილა. მრავალი მოწყვეტილაო. წმიდის ანნასშეხვეწიან, აღთქმა დაუცთ. მაშინვე ჟამი გაქარვებულა.ციხეს გარეთ მინდვრის ბოლოს ანნას მუცლად ღებისეკკლესია აუშენებიათ. მომცრო და დია ტურფა. დაყოველს იმ დღეს ნათლისმცემლის დიდ ეკკლესიაშიდიდსდღესასწაულს გარდაიხდიანდა შუასდღესუკანდიდებას გამოვლენ, იმ საყდარს მოვლენ. პირველადკაფუჩინებისდროშაგამოვიდადაოროლნი კაფუჩინებიმოდიოდნენ. მერმე კომენტვალისა, მას უკანკარმელიტანისა, მას უკან აგვისტინისა, მერმეწოკოლანტისა, მასუკანდომენიკანისა. სრულოროლნიმოდიოდნენ. მერმე ნათლისმცემლის ხუცები,

შემოსილნი. დროშა არა ჰქონდათ. ჯვარი მოუძღოდათ,მერმე უფროსი ხუცესი მიტრითადა ყავარჯნითა ერთსმღვდელს, შემოსილს, ცალი ფილონის კალთა ეჭირა,მეორეს-მეორე.იმასუკანგრამსტრამოვიდოდა.წინორიჯვარი შემოსილს მღვდლებს ეჭირა, მოუძღოდენ. უკანრაც მალთისელია, რაც იქ იყო, თან მოსდევდა.მალთისელნი,საპატიოკაცისშვილნი,სამიათასიიქნება.ოთხი ათასი სოლდათი ჰყავსთ. მე რომ მიველ, ტყვეთორმეტი ათასი თქვეს. და ას და შვიდი ჩემობასმოიყვანეს. რასაც ქრისტიანეს დაახელებენ, არდაატყვებენ:თუუნდაგაუშვებენ,თუუნდაშეინახავენ.თათარი ტყვედ ჰყოლოდათ. ერთი აფხაზი, ოთხიგურული, ერთი გუგუნავა სეხნიას შვილი იყო.დედაკაცებიც გურიელი, მეგრელი დარჩომოდათ. კაისპატივითინახავდენ.წამოსვლაუნდოდათ.მედაუშალე.რომ მოდენა დაიწყო ჯარმა, ყველგან ზარების ცემაშეიქნა.დარადროშებიქალაქისკარსგამოვიდა,დაიწყეს

ზარბაზნის სროლა. ასე ნელა ისროდენ, თვლადაესწრობოდა. ასი ზარბაზანი გასტყორცნეს. მერმედასავლეთის მხარეს ნავსაყუდლის ხომალდებმადაუწყეს სროლა. მოვიდენ ეკკლესიაში. ილოცეს.გაბრუნდენ. სამხრის ნავსაყუდელში მერასაც ხომალდსვხედავდი, იმათზარბაზანი არ გაუგდიათ, მაგრამ იქითსხვა ნავსაყუდელი იყო. დიდრონი ხომალდები იმაშიიდგა. ოთხი სხვა ციხე იყო. დაუშინეს. თვლა არა დაზარბაზნის სროლაც აღარ გაირჩეოდა. ორი დიდი ციხეხმელეთის კარს აქათ-იქით არის. ორსავ ბანზე სრულზარბაზნები წამოაწყვეს. მერმე ისინი ერთს ამ ციხიდამგამოაგდებდენ,მეორესიმსხვიდამმოგვიანოდისროდენ.მათ თვალსაც დაასწრებდა კაცი. მე ორმოცდა ათამდივთვალედაწამოველ.მწუხარისარმელოცა.დარამდენიესროლეს, არ ვიცი. მალთაში არიანთორმეტის წლიდამუზემოესი, რაც ეზიარებიან, ორმოც და ჩვიდმეტი ათასორმოცდაცამეტისულიქალიდაკაცი.

კ~ზ გიორგობისთვეს ფრანცისის მეფის ხომალდიმოგვივიდა,კონსტანტინეპოლესწასაყვანი.

ოცდა რვა გიორგობისთვეს წაველ. გრამესტროსგამოვესალმე. და სრულ დიდრონი კაცები და პაპისჯანიშნი მოვიდენ, გვნახესდა ეპისკოპოსმანცა. მალთა,დიაღ, თბილი ადგილია. დეკემბერში იასამანი დაყვავილებიჰყვაოდა.ლეღვსგასცვივდაფურცელი,თვარავენახსისევესხა. არცთოვლი, არცთრთვილი, არცყინვაარ იცის იქაურზამთარ. რა ჩრდილოს ქარი აქროლდება,ცოტა რამ სიცივე შეიქნება. ზაფხულ მეტად ცხელსამბობენ,სულკლდეა,ვაკედაყორე.მრავალიგველიდავერას ავნებსკაცსა.უნაყოფო.სადაცწალკოტია,ნარინჯთურინჯი დგა, თვარა უწალკოტოთ ხე არსად არის.ზამთარი სულ მწვანეა. ბალახი ზაფხულ არ იქნებაოსიცხისაგან. მალთას პირდაპირ რომ ბარბაროზთთემია,სამი დიდი ხელმწიფე ზის, რომ ხვანთქარს არ

ემორჩილებიან. აქათ თავს თუნის ხელმწიფეა,ხვანთქარისმესაზღვრედაუარშიოდამალთისაცმტერია.და მრავალი მეკობრე ნავი იარება. იმას იქით ალჯერიარის. და მერმე მორაგო ფრანცისის. ზეით ოლანდისისპირდაპირფრანცისისმეფე.დამორაგოსბატონსთავისისხელითსამოცდაათიათასიკაციმოუკლავს.მათშიდიდისახელი სადმეა. მეტად ცხელს ქვეყნებს ამბობენ, შავნიარიან.

~ედეკემბერსწამოვედითმალთადამ.გრამესტროსდიდიკატარღაებოძაჩვენისხომალდისგასატანად ამისათვის,რომ ნავსაყუდელიდამთუ ხომალდს ასე არ გასწიესდაზღვამდიარშეიტანეს,თუქარიარასცემს,ვერგავა.ქარისრულებითთავათ ჩვენი არ იყო. მერმე ნავსაყუდელითარგაისვლებოდა.ორასიკაციიქნებოდანიჩბისმზეველი.გაგვიყვანეს.გავედით,ვიარეთდავერვიარეთიმღამესსრულებითდავრჩითცუდად.

~ვ დეკემბერს იქავ შევედით. მალთას რომ ქარიწინააღმდეგიიყოდაშვიდსაციქავდავდეგით.

~ჱდეკემბერსღმერთმანკაი ქარიგვიბოძა.წამოვედით.შუადღედაისდღე,ისღამესულჩვენიქარიგვიქროდაკაი,მერმეგაძლიერდა.ხომალდსჩქარაატარებდა,მაგრამძლიერად ღელავდა. მორია გამოვიარეთ და ვლეთ. ხანქარი სრულებით დადგა. ნეღრა პონტო გამოვლეთ.ჩრდილოსკენდარჩა.და სარდენია,რომელ არს კრიტელდა ნამასტაკი და კანდია, რომელსა თათარნი გირითსუხმობენ,სამხრეთისაკენდარჩა.გამოვეთქიო,რომელსათათარნისახიზსუხმობენ.აქგამოდისთეთრიკევი.

ქარი ძლიერი იყო. ის ღამე შიშით ვიბრუნეთ. ზმირინსაღარმიგვიშვა.გათენდა.გამოვბრუნდით.

ჩვიდმეტს დეკემბერს მიტილინის კუნძულშიშემოვედით.უცხოდდიდიგრძელიდაკაინავსაყუდელი

ჰქონდა.სხვაკუნძულები,რაცმოჩნდა,უნაყოფო,უხეო.და ეს სულ ზეთის ხე. სხვა ხენი მრავალი, სრულობითშეფოთლილი.ზაფხულივითსაამოვნოიყო.

კ~ადეკემბერსკაიქარიადგა.გამოვედითნავსაყუდლით.სამოცდათხუთმეტიმილიიყოზმირინამდე.შუადღემდესამოცი მილი გამოვლეთ. ქარმა იკლო. შუადღეს უკანღამით ერთ ჟამამდე ნავსაყუდლამდი ვერ მოვაწიეთ.ზმირინის ქალაქს ქვეით ციხეა. ციხეს მოშორებით ზღვაჩააგდეს.დავდეგით.იქიდამაღარდავიძარით.კაფიდანინავით წავიდა ქალაქში. ზმირინის ზღვა ერთი ყურეუკუდწყვეტილია.თხუთმეტიმილიიქნება,განიცდიდი,დაზმირინისქალაქიმევერვნახე,კაისადგილს,ყოველიქვეყანა მხრად არის იმაზე. ასეთს ადგილს მგზავრი არდააკლდება.ქალაქიაგრედიდიარარის.მიღმადამჩნდა:კარგა ვერა, მაგრამ ვისგანაც შევიტყევით, სიდიდემაგდენი არა აქვს. და სხვა რიგად ყოვლის ქვეყნის

მგზავრიიქიპოვება.გარშემომთები.კიდეცწამოეთოვლაშუამდე. მთებზეთხელითოვლი მოჩნდა.დაბლებზე არიყო.დაბალისრულებითზეთისხე.გვერდობიდაგორებიშემწვანებული ხეებითა. უფროსი ერთს ფოთელი ესხა.ისევ ზაფხულის მზგავსი იყო. სიცივეც შევიტყევით.მერმე შობას ღამეს თოვლიც მოვიდა ამდენი, რომხომალდებზე ხელით მოიხვეტებოდა. მომცრო ქალაქიკაის ქალაქს გვანდა. მაგრამ ან უწინ რომ კუნძულშივიყავით, ან ამ ქალაქის გარშემო შენობა არსად ერქვა.უწინდელი კუნძული სახიზისტოლია. მისიზომაზეითდამიწერია. მაგრამ შენობა ერთს ადგილს ექვსიოდ,მეორეს ადგილს ათიოდ კომლი კაცი ჩნდა. სხვაგანთურამდენი იყო არ ვიცი. რაც არ მინახავს, არ დავსწერე.გარედამზმირინის გარეშემორაც ჩნდა,დიაღ,დიდიდაკაიადგილიჩნდა,მაგრამხუთიექვსისოფელიარაჩნდა.ერთი მოჩნდა. ასამდი კუამლი,თუ მეტი,თუ ნაკლებიიქნებოდა. ორ უბნად იყო, სხვა ათსა და თხუთმეტს

კუამლზემეტიარამგონია.მაგრამადგილი,მიწა,ნაყოფისანატრელი და სადაც თათარს მიუწევია, იქ ღვთისნათელიაღარდამდგარა,ამასგაუოხრებია.ნეტავინახოთდა ვინც ნახავთ, ჩემს სიმართლეს მაშინ შეიტყობთ. ესრაცვნახეხომალდიდამ,თვარეიქმიწაზეარგავსულვარ.იმ კუნძულში კი გაველ. მრავალიც ვიარე. ამ ზმირინისთათრები უფრო სიკეთის ხმას იგდებენ. ქრისტიანსპატივს სდებენ. ძალს ვერუზმენ. კაცთ სიკეთითა,თუფრანგების სათნოდ იქმონენ, თქვენ გასინჯეთ.საფრანგეთისგზაცდიაღარის,პირდაპირარის.

კ~ზდეკემბერს წამოვედითზმირინიდამდა იქვე ახლონავსაყუდელშიდავდეგით.ქარიარგვივარგოდა.

კ~თ დეკემბერს კაი ქარი იდგა. წამოვედით. ო მილივლეთ.ბიტილიმისქალაქსმოვედით.მასვეკუნძულსშინმივდეგით, მაგრამ იმ ნავსაყუდელში სხვას გარეთქალაქიციყო,არცმომცროდაციხე.ფაშაციჯდა.ადგილი

კარგიდაშვენიერი.შენობაცოტარაღაციყოიქავ.უფროერქვაშენობა.მაგრამქალაქიკაისადგილსიყო.ანადოლიახლოდასხვაკუნძულები.მიწადაადგილებიმოსაწონიდასანატრელი.დაშენობამეტადცოტა.

ლ~ დეკემბერს წამოვედით ბიტილმიდამ. გამოველთსრუტი. ბიდლიმის კუნძულში იყო ზეთის ხეოვანი,ნარინჯოვანი. მაგრამ შენობა ძვირად. მარჯვნითანადოლი.ანადოლზეახლოვიარებოდით.ნაყოფიერიდაკაი ქვეყნები იყო. ის ღამე სულ ღელვა იყო.კონსტანტინეპოლისსრუტთანრომმოვაწიეთ,გათენდა.

ლ~ადეკემბერსსრუტშივეღარშევედით.ქარიპირისკენიყო. იქ ერთს ადგილსღუზა ჩააგდეს.დადგენ. ავი ქარიქროდა სხვაგან წასვლა აღარ იქნებოდა. ის ღამე, მეორედღე, ერთი იანვარი სულდღედა ღამე ძლიერი ღელვაიყო. ავდარი, ნისლიანი. ასეთი ღელვა იყო,ღუზაჩაგდებული ხომალდი დიდს ადგილს დაძრა. ათს

იანვარამდი ხან ცოტად დაწყნარდის ზღვა და უფროსიერთს სრულებით ღელვა იყო. ათს იანვარს ცოტა რამჩვენი ქარი ამოვიდა. ვიარეთ სრუტისკენ და შევედით,ღვთის ძალითა, პირველს დარდანელს ციხეთა, რომელარს გაღმა-გამოღმა. პირველითგანვე ქრისტიანობისჟამთასა.ხოლო არსდარდანელისციხითმთაწმინდამდემილი სამოცდათხუთმეტი. პირველისდარდანელით ამმეორესდარდანელამდე,რომელიაწთურქთაუშენებიათ,არსმილიათორმეტიკონსტანტინეპოლისმხარეს.

ი~ა იანვარს შუა ღამე დაიწყო ისევ იმავ ქარმა,წინააღმდგომმა, ქროლა. დავრჩით სრუტეში, მაგრამღელვისშიშიაღარგვქონდა.

ი~გ იანვარს ამოვიდა ჩვენი ქარი. ვიარეთდაგამოვლეთკალიპოლიდამოვახლოვდითმარმარას.კალიპოლიერთიმომცრო ძველი ქალაქია, ზღვის პირს, ურუმელში. დამარმარისზღვაშიერთიკუნძულია,მაღალიმთა,თეთრი

მარმარილოგამოდის,ანადოლისმხარეს.იქქარიჩავარდა.ისდღე, ისღამე იქ ვიდეგით ცუდად. მაგრამ,დიაღ, კაიქვეყნები მოჩნდა. შენობა ძვირად, და სადაც სოფლებიიყოცოცოტა,თათართაგანაოხრებული.

ი~ეიანვარსვლეთცოტარამდამარმარასგამოვცილდით.დაისევქარიჩავარდა.ხანდახანამოვიდის,არერქვა.

ი~ზ იანვარს ქარი გვერდისა ჰქროდა. ღამე ბნელი დანისლიანი ვიარეთ. ავი კაფიდანი გვყვანდა, ბრიყვი დაშეუსმინარი.კონსტანტინეპოლესმივახლოვდით.ღამითნავსაყუდელში ვერ შევიდოდით. ქარი იქიდამ იყო. იქავტრიალი დაიწყეს გათენებამდი. თურმე ბნელში ვეღარგაიგეს რა. ხმელეთი ახლო იყო. ჩვენი ხომალდი ლიასმოხვდადა შიგდაეფლა. ღმერთმან შეგვიწყალა, ქვა არიყო, არც რიყე, თვარა ხომალდი გასქდებოდა. ჯერშუაღამე ვერ იყო. გაისარჯნენ. ღმერთმან ქარიცდააწყნარა, თვარა წავხდებოდით. ხან ზარბაზნები

ბოლოზე დააყარეს, ხან ღუზაები ჩაყარეს და თოკითზივეს. შეგვიბრალა ღმერთმან, გათენდა და ხომალდიცმოგლიჯა. წამოვედით. კონსტანტინეპოლეს მოვედით.იედი-ყულასთანდავდეგით.

ი~თ იანვარს დილაზე დესპანს ნავი ებოძა, ენგიჩრები.გამოვედით ხომალდიდამ. კონსტანტინეპოლის სამიკუთხე შემოუარეთ. იქიდამ კარგა გავსინჯე.ხომალდიდამაცა. დიდი ქალაქია და მრავალი შენობა,მაგრამ საფრანგეთიდამ მოსულს აღარას მოგვეწონა.ოღონ ადგილი მისთანა არსად არის, თვარა შენობა დასხვა რამე არად გვეჩვენა. გარ გალავანი უფროსი ერთსდაქცეული, დაძველებული, ახალი ნაკეთები არცადრა.ოღონ იედი-ყულა, შვიდივ კოშკი. რუსის ელჩი რომ იქშეიყვანეს, მაშინ გაუთეთრებიათ, გაუგლესიათ სხვარიგად. შიგნით არ შევსულვარ. არც მინახავ, მაგრამგარედამრაც ჩნდა, გავსინჯეთდა შიგნითაც მნახველის

კაცისაგან შევიტყევით, რაც შეიტყობოდა. მოვედით დადესპანმა იქვე ჩვენს სადგომს დაგვაყენა კაის ხელისშეწყობითა.

გ~ მარტს ხვანთქარმა ნაღლი მანქანა ქნა: მორაზეგალაშქრა.

ექვსს მარტს საღამოს კონსტანტინეპოლეს სუკუდარას,პერას, გალატას, რაც მინარი იყო, ყველაზე ჩირახოვანიქნეს ხვანთქარის გამარჯვებისათვის. მაჰმადის შობისღამეარისო.

თ~მარტსგალატასაკენნავსაყუდლისსასახლეშიდაჯდა.რაცნავისრეიზიიყო,ხალათებიჩააცვა.დაკაფიდანფაშაგადგა. მრავალი წვრილი ნავი შეიყარა. ხვანთქრის წინშეგროვდენ.დიდხანს იდგენ. მერმე საომარმა კატარღამდენადაიწყო.ოცდაათიდიდიდამომცროკატარღაიყო.მრავალიზარბაზანიგავარდა.კაიშილინგიიქნა.

ი ~ დ დიდი კატარღა იყო. სხვა მომცრო. ერთი დიდიგალიონი. ას ოცი ზარბაზანი ძესო, ათას ხუთასი კაციარისო. ამ გალიონისა ასე მითხრეს: თხუთმეტიწელიწადია აშენდა და პირველი მგზავრობა ეს არისო.მეტად შვენიერი გალიონი იყო. იმ დღეს ორი დიდიგალიონი სხვა უკან მიყვა. და ყველანი შავის ზღვისსრუტეშიდადგენ.

კ~ მარტს გადგა კაფიდან ფაშის უფროსი გალიონი დახუთიკატარღათანახლდა.სხვათავწვრილადწავიდა.

თ~ აპრილს ხვანთქარს ქალი ეყოლა. და ადრანიდამამბავიმოვიდა:სამიდღესულშილინგიიყო,ზარბაზნისსროლა.ზედვაჟისყოლისამბავიმოვიდა.ათსდღესსულზარბაზნის სროლა იყო. სამი დღე ქალისათვის, შვიდივაჟისათვის.

კონსტანტინეპოლისსიმგრგვლეარისექვსიეჯი,რომელ

არსთვრამეტიმილი.

კონსტანტინეპოლეს და გალატას და პერას დაუსკუდარას არიანხარკისმიმცემითხუთმეტისწლიდამსამოცწლამდი:

ბერძენისულიორმოცდასამიათასი,

სომეხი-ჩვიდმეტიათასი,

ურია-თორმეტიათასი,

ფრანგისული-ორიათასი,

ქრისტიანისტუმარი-ოთხიათასი,

ტყვეკატარღისათუსხვა-ორიათასი,

თათარი-ოთხასსამოცდათხუთმეტიათასი.

ფრანგიდათათარიხარკსარმისცემს.

ჩვიდმეტითთვე კონსტანტინეპოლესდავყავდა მაისისცამეტსწამოვედით.ფრანცისისდესპანმასაგძალიხარჯიგაგვირიგა. და ერთი ჭანეთის ათინელი რეიზი იშოეს.ოთხასი მარჩილი მისცა: ესენი ქობულეთს გურიასგაიყვანეო და გურიელს მიაბარეო. და ამათი წიგნიმოგვიტანეო, მშვიდობით მისვლისა. და ეს პირობაგამოართვა, რომ ოცისთავის მეხომალდის მეტი არავინჩასვას ჩვენს ხომალდშია. წამოგვიყვანა. რაკონსტანტინეპოლის სრუტს გამოვედით, შავი ზღვისშემოსავალზე, მოიყვანა თათრები, ენგიჩრები, ენგიჩარაღადასულჩვენიხომალდიასეთათრითაავსო.მეზეითვერც კამარად, ვერც ადგილი ვიშოვე.დაბლა ხომალდისფსკერში ჩემს პაქსიმადზე ვიჯდი და ვიწვი. მაშინვეშევიტყევსიმუხთლე.მაგრამრამექნა.დაბრუნებისღონე

აღარ იყო. და ტკბილის სიტყვით გვატყუებდა. კარგიქარებიდაგვიდგა. მეათესდღეს ათინას მის სახლებთანმოვედით. მითხრა: შინ გავალო, ორსაოდ დღესმოვისვენებო, ამ თათრებს ხომალდიდამ ამოუშვებ,თავთავეთვის წავლენოდა შენ მშვიდობით ქობულეთსმიგიყვანო. რომ არ დამეჯერებინა, რა მექნა. გავედით.თათარი ამოიყვანა, სრულ გაუშვა. უკან ტრაპიზონისფაშას შეატყობინა, წინ გონიის სანჯახსა, რომ ამისთანადიდი კაცი მოვაო. მრავალი საქონელი მოაქსო დაფრანგები მოჰყავსო. ელჩები არიანო. ესენიდაიჭირეთო.მეთან სამი პატრი კაფუჩინითბილისის ქალაქისათვისდა ერთი პატრი იეზოვიტი შირვანისათვის მომდევდენდა ერთი ზანდუკი ისპანის, პალიოზისა, ფრანცისისდესპანმა გამომატანა, ისპაანს გასაგზანი. და ბურსელივაჭარი, ხოჯა აივაზი ჩალაბი ერქვა, შვილიან თანმომდევდა,განჯასაბრეშუმისსასყიდლად.ოთხიდღეიქდაგვაყენა.მასუკანგვითხრა:მეგურიასხომალდსვეღარ

წამოვიღებო, აფხაზი აშლილია, მეშინიანო და თუგინდათ, პატარასნავითწადითო,გინდაგურიას,გინდაახალციხეზედაო.რაღამექნა.ერთსნავშიხოჯააივაზიდამისი ამხანაგები ჩასხდნენ. ერთში ჩვენ და პატრები.წამოვედით. ზღვის პირ ცოტა ხანი ვლეთ. აგვიღელდაზღვადა ორივ ნავი ერთმანეთს მოსხლიტა. იმათი ნავიხოფას გააგდო და ჩვენი ნავი იმას ქვეით. იქ მეტყვეთათრები იყვნენ, იმერეთიდამ ტყვეები მიჰყვანდათკონსტანტინეპოლს დასასყიდლად. თუ ისინი იქ არდაგვსწრებოდნენ,სრულწავხდებოდით.მოგვეშველნენ.გავედით. ოთხიდღე იქ ვიდეგით. სრულდღედა ღამეძლიერ ღელვა იყო. მოვიდნენ ჭანები. დაგვიჭირეს.მრავალი გვსარჯეს. ოცი მარჩილი წაგვართვეს.ზანდუკები დაგვიმტვრიეს. ტყვილად მებაჟობა იჩემესდამრავალიგვაჭირვეს.მეჩემიზრუნვა არარამაქვნდა,მაგრამ სამთა მათ იტალიელთა მამათათვის ვიყავდაღონებული, რამეთუ უცხონი იყვნეს და ენა არ

იცოდნენ. და ხვანთქრისაგან ბრძანებულ იყო არაწამოსვლა შავთა მათ ზღვათა იტალიელთა დადასავლეთის კაცთა. ოთხი დღე და ღამე მუნ ვიყავით.მეხუთედღესწამოვედითნავებით.მოვედითხოფას.იქგონიის სანჯახი დაგვხვდა. ნავები წინ მოგვაგება.დაგვიჭირეს. წაგვიყვანეს. მიგვასწრეს ერთის სახლში.აღარცაივაზაგვაჩვენეს.დაგვიჭირესჩვენდაპატრებიდაერთს ადგილს დაგვაყენეს. მაშინ ახალციხის ფაშისდისწული იქ მოსულიყო, ალიბეგ, ჩვენი მცნობი იყო.რაშეეტყოჩემისახელი,კაცებიგამოეგზავნა.ჩვენითავიდაპატრებიდა ჩვენი საქონელი ყველა წაართვადათავისსადგომს მიგვიყვანა დიდის პატივით. იმ ღამეს აივაზიჩალაბი მოვიდა, მითხრა: ეს ალიბეგ ხვალკონსტანტინეპოლესმივაო.ხომალდიმზათაჰქონდა.რაესწავა,უკანდაგვეწევიანდაუარესსიქმონენ.ახლაამანმოგვარჩინა. ცოტა რამ მივართვათო, მიზეზი არადავიდვათ რაო. მომეწონა და ოთხმოცი მარჩილი იმ

გონიის ბეგს მივეცით. და დილაზე ალიბეგ ცხენებიგვიქირავა. ერთი ფაშის კაცი თან გამოგვატანა დაგამოგვისტუმრა.აივაზაიქავდარჩა.ჩვენარტანუჯისაკენწამოვედით. ის დღე ვიარეთ საღამო ბინდზედ ჩხალასმოვედით.იქდავდეგით.იმგონიისბეგსალიბეგწასულიენახა, ევლო ის ღამე. მეორეს დღეს დილაზე უკანმოგვეწია. მე მითხრა: შენ შენი ბარგი გადაარჩიეო, ესფრანგებიმემომეცო,ხვანთქარისყადაღაარისო.მეშორსდაუჭირე: როგორ მივცემდი. დაგვიჭირეს ყველაყანი.ბარგი და კარავ-მოფენილობა სრულ აიკლეს. ჩვენენგიჩარებს მიგვცეს. ქვეითები გონიისაკენ გაგვგზავნეს.მე მაცხელებდა. აგვატარეს ერთი უცხო პირაღმართი.სულსიქითგზააღარმქონდა:ბერიკაციდასნეულიდამაცხელებდა. სამოცი ფლური უბეში მედვა, ისიცწამართვეს.ამაშიაივაზაჩალაბიმოსულიყო.ეშუღლა:ვისკლავ.ვინგგონია,რასგიზმენ,არიციო?მოვიდაჩემთან.მაღალს წვერზე მთის თავზე დაგვაყენეს. ოთხასი

მარჩილი უქადა ჩვენის გაშვებისათვის. თვითანჩამობრუნდა ვეცხლის მოსატანად. იქ იმათ მძევლადპატრი ითხოეს. ისინი და ჩემი მოსამსახურენიგამოვგზავნე. მე მზევლად დავდეგ და ჩემთანკანდელაკის შვილიცდაიჭირეს. წამოვიდა აივაზა. სანამამმთასჩამოივლიდადათეთრსამოიტანდა,დაბინდდა,წაგვიკრეს ხელები, თეთრი მოგვატყუეო, და ამ ღამესგონიისაკენ გაგვგზავნეს. წვიმადა ნისლი. ღამედა ავიდაღმართი. ეშმაკისაგან თუ გაივლებოდა. რას ჭირითჩავიარეთ, ენით არ ითქმის. შუაღამისას ერთის კაცისსახლშიშევედითდამაშვრალთწაგვეძინა.ორიპალნიანიცხენი გამოეგზავნათ, დაგვაღვიძეს. შეგვსხეს,წამოგვიყვანეს. ერთი ენგიჩარი მოგვეწია.უბელო ცხენსიჯდა. წვიმაში საწვიმარი წამართო, თვითონ ქვეშდაიდვა.მესიცივემდაწვიმამუარესიმიყო.მოგვიყვანესაივაზაჩალაბთან.სანამდისჩვენმთიდამჩამოვდიოდით,ორი პატრი სხვა თათრებს დაეჭირათ. წაეყვანათ.

ჩამოველ, შევიტყევ. თავზარი დამეცა. ჩვენგამოგვისტუმრა აივაზა ჩალაბმა და თვითონ წავიდა.სამოცი მარჩილი იმ პატრებისათვის მისცა და მოასხაისინიც. ვიარეთ. ნიგალის ხევში. ხან იქ გარდაგვიდგენწინა და დაგვსაჯეს და ხან იქ. თეთრი სულ აივაზაჩალაბისა იხარჯებოდა. არტანუჯს მოვედით. ისაყ-ფაშისცოლიკარგამოგვეპყრა,კარგადაგვაყენა.სავახშმოებოძა.ერთი თავისი აღა იმან გამოგვატანა. არტანს რომმოვედით,მაშინახალციხესასლან-ფაშაიჯდა,ისაყ-ფაშისბიძაშვილი. არტანს წინ გადაგვიდგა, ექვსასი მარჩილიიმანწაგვართვა. სხვარამდენირამწამართვა. ძაღლებიცარ გამოგვატანეს. მოვაწიეთ ჩვენს ქვეყანას. მოვედიაბოცს.

მაშინ ქართლში მეფედ იასე იჯდა, გიორგი მეფის ძმისწული ცოლად შეერთო. არ ერგებოდა. ნათესაობაცშეეშალა. და ვერც ჩემზედ იყო კაის გულითა. მე ვალი

მრავალი მემართაბურსელის ვაჭრებისა.რომრაცგზაზეწამართვეს,მათგანავიღედაიმერეთსმათაღარგამიშვეს.ჩემს ძმებსაც კაცი გამოეგზავნათ, ქართლში ჩასვლადაეშალათ.მაგრამღონეაღარიყო.ჩამოველ.მეფემაცკაიპატივიმცა,მაგრამ ასრესრვაგახშირებულიყო,მრავალისული ამოეწყვიტა და თბილისიც აყრას და ხიზვნასაპირობდა. ჩემი მოვალეები განჯას აბრეშუმისათვისმიეშურებოდენ. ივლისის თვე იყო. ქართველიეპისკოპოსნი და სამღვდელონი რომს წასვლისათვისგამიმტერდენდა ასეშეკრეს ყოველი: ჩემინათესავიდამოყვარე და მეფე-დარბაისელნი, ვერავინ შემომეწია.ვალისმიცემაცგამიჭირდა.თბილისსერთიდავრდომილინათლიდედა მყვანდა, კათოლიკე მართლმადიდებელი.მანდაიწყოსიარული.მასავსდროსთავისისმოყვრებისადამეცნიერთაგან,რაცვალიმემართა,სულმოაგროვადამოვალეებიგაისტუმრა.

მერმე სამღვდელოთ შფოთი აღძრეს ჩემზედ. კრება დაბოროტის ქნა მოინდომეს. მაგრამ მეფე ვერ აიყოლიეს.სამითვე კიდევ იბატონადა მერმე მეფე ბაქარდასჯდამეფედ. ვისთვისაც ესოდენი ჭირი მენახა და ვისაცმეფობას ვსცდილობდი, ათხუთმეტის წლისა იყო.მოატყუეს.მცხეთას,ჩემისიყვარულიდასამსახურისულდაავიწყეს, კრება მიყვეს და წმიდის პაპის გინებამომიდვეს. მე მართლმადიდებლობა ვერ უარვყავ. დამრავალი ავი მოინდომეს, მაგრამღმერთმან ყოვლისაგანდაგვიხსნა. მეფემაც პატივი მოგვაპყრა და მათივერაგობაც გაცუდდა. ვახტანგ მეფეს სმენოდა, დიდადსწყენოდადაყოველნიდაეტუქსა.