Download - Politikat Agrare Word

7/23/2019 Politikat Agrare Word

1/9

Tema : Politikat Agrare ne Shqiperi

A.Stratifikimi Klasor

Stratifikimi eshte nje strukture pabarazie. Pabarazia ekziston ne te gjitha shoqerite. Barazia nuk

ekziston. Stratifikimi shpesh krahasohet me nje faqe kodre, ku dallohen shtresat qe jane vendosur

mbi njera tjetren. Stratifikimi analizohet ne nivel fshati dhe nivel kombetar. Forma e pabarazise

qe njihen deri sot jane 4

!. Skllaveria, si forma me ekstreme e pabarazise. "mth disa njerez zoterohen z#rtarisht dhe

ligjerisht nga disa te tjere.

$. %astat , edhe sot jane prezente ne &ndi. Fjala kaste eshte fjale portugeze, qe do te thote ra'e, lloj.

&deja eshte qe popullesia ndahet ne disa kasta dhe nenkasta dhe njeriu nuk mund ta ndr#shoje

kasten. (at#risht qe ka rregulla shume rigoroze per marredheniet midis kastave. (uk ka

ndermartesa, ne maje te piramides ka prifterinj, ne fund jane te papastrit. kon'epti i kastes

perdoret edhe jashte &ndise.

). Shtresat ne fund te feudalizmit pra te shoqerise feudale ishin ) shtresa

a. *andlordetb. Prifterinj, qe kishin privilegje te shumta

', +e gjithe, ishte heterogjene

+ek shtresat ka nje fare mobilieti ne dallim nga kastat. "mth, titujt mund te blihen, me para me

sherbime te v#era etj. dhe ne Angli sot blihen titujt

4. %lasat, sistemi i klases bazohet kr#esisht tek pabarazia ekonomike. "mth pabarazia ne prone dhe

ne te ardhura. %lasa nuk bazohet ne rregulla fetare ose rregulla juridike. %ufijte midis klasave

jane te paper'aktuar. Pjesemarrja ne klase eshte nje status i fituar dhe jo i lindur. -arredheniet

midis klasave nuk jane personale, por jane marredhenie te rregulluara me kontrate.

ila do te ishte nje skeme e stru'tures klasore sot/

a0 Ne krye eshte klasa e larte, pronaret e medhenj bujqesore, ne industri dhe tregti, tokave,bankave, elemente nga sisitemi shjtetrore qe jane ne maje te piramides shteterore, individe te

shquar nga disa fusha, arti,sporti, shken'a, etj. +ek klasa e larte dallohen te pasurit e rinj dhe te

vjeter. (e S1BA vleresohen te pasurit e rinj ndersa ne 2 te vjetrit.

b0 Klasa e mesme eshte heterogjene. klasa e vjeter e mesme, futen pronaret e mesem te vegjel,

numri & kesaj klase ka ardhur duke u rudhur, por nuk zhduket plotesisht, sepse njerezit e nisin

nga bizneset e vogla. Prandaj mendohet se & mbijetojne konkurreses vetem 3 te t#re.

'0 Klasa e larte e mesme ose jakat e bardha. 5e jane njerez ne rolin e mena6herit dhe kane nje

pozi'ion te d#fishte, sepse paguhen me paga te larta por jane te paguar si gjithe te tjeret me page.

(dikon ne marrjen e vendimeve, te prodhimit dhe kjo & afron me pronaret, sepse ndikojne ne

vendimet kr#esore. (r & t#re eshte rritur shume gjate !77 viteve te fundit.

d0 Shtresa e ulet e mesme."mth, nenpunesit e vegjel te z#rave, shitesit, punonjesit bujqesore. %jo

shtrese eshte shume heterogjene.

3. %*ASA P2(+89. dhe ketu dallohen $ shtresa


2/9

Shtresa e larte, ose jakat blu, jane spe'ialistet qe punonjne ne sektore qendrore te ekonomise dhe

Shtresa e ulet, qe preken nga papunesia dhe punonjes te kualifikuar dhe te pakulaifikuar ne

sektore periferike.

(donjhere flitet edhe per nje shtrese tjeter te quhet lumpeose llumi & shoqerise.

B. Mobiliteti Social.

+regon ndr#shimin e pozi'ionit te indidividit ne shkallen e shoqerise. %a mobilitet vertikal,

ngjites ose zbrites. %a mobilitet horizontal, ndr#shime pa ndr#shuar pozi'ionin e shoqerise ne te

njejtin nivel. %a mobilitet gjinor, dallimi midis femrave dhe meshkujve. Pergjithesisht mobilietiti

verti'al zbrites haset me shume te femrat sesa te meshkujt. %ur grate rikthehen ne pune e kane te

veshtire te pamundur te punesohen ne nivelet me te larta.

-obilietiti zbrites eshte shume i pamundur tek burrat e moshes mbi 47 vje'. (ese ata e humbasin

e vendin ne kete moshe e gjene veteveten ne pozi'ione me te ulta.

%a mobilitet midis brezave, dmth sa femijet i tejkalojne prinderit. Studimet kane treguar se ne

zonat rurale, ne perfieri, tek shtresat e uleta te klases punetore, shume pak ose aspak femijet itejkalojne prinderit. (e rastin me te mire arrijne ne nivelin e prinderve.

Studimet per mobilitetin jane kr#er qe ne vitin $7. Ato kane treguar disa konkluzione te

'uditshme. +e gjitha studimet kane treguar se sot eshte ekzistent mobiliteti vertikal ngjites.

Studimet treguan qe S1BA nuk kishte nje mobilitet me te larte se te tjeret. -adje shoqeria me

me mobilietet doli Suedia. -adje ne Amerike kishin filluar te lindnin kastat.

Studimet treguan qe mobilieti i larget nuk ekziston. -obiliteti eshte shprehje e sinqeritetit ten je

shiqerie. Ai tregon sa e hapur eshte nje shoqeri, sa mundesi iu jep individeve per t:u rritur ne

shoqeri.

C. Struktura Sociale Agrare

Per te kuptuar strukturen agrare te fshatit, duhet ta ndajme ate ne kategori, ne shtresa, ne grupe,

dhe mund te tregojme marredheniet midis t#re.

%eto marredhnie jane ne fushen e det#rimeve dhe te drejtave. Por nuk duhet harruar qe pabarazia

ne fushen fshatare eshte pjese e nje pabarazie me te gjere. Per te ndare pabarazine ne klasa

marrin paras#sh kontrollin mbi burimet dhe madhesine e prones. (at#risht ne vende te ndr#shme

krahasimi eshte relativ. d#ta, duhet te marrim paras#sh tekonologjine qe perdoret. njejta

pune performohet ndr#she ne nje ekonomi familjare dhe ne nje ferme te mekanizuar.

Pergjithesisht ne ekonomite familjare, ndarja e punes eshte moshore dhe gjinore.

(e nje nderrmarje te mekanizuar, ndarja e punes eshte profesionale. Se fundmi, duhet te marrimparas#sh edhe nat#ren e punes. "mthne fshat nuk ka thjesht njerez qe punojne apo nuk punojne,

disa jane zbatues, disa drejtues, disa kontrollues. "uke marre paras#sh keto kritere ne fshat

dallohen 4 kategori so'iale

Pronare te medhenj tokash

Pronare kultivues

5erramarres


3/9

Punetore bujqesore

(e fshat do te bejme nje dallim mdis kon'eptit klase dhe shtrese. %ur perdorim fjalen klase,

zakonisht kemi paras#sh marredheniet midis grupeve te ndr#shme. -e shumi'en e rasteve keto

jane marredhenie qe komplikohen. %ur perdorim kon'eptin shtrese so'iale kemi paras#sh

hierarkine. %on'epti klase dhe shtrese nuk kundershtojne njera tjetren por plotesojne njera tjetren

duke na dhene idene e pabarazise, ne arrijme te kuptojme se burimi & pabarazise bazohet ose

rrjedh nat#risht nga faktore materiale por jo vetem por edhe ideologjike dhe politike.

%jo pabarazi manifestohet edhe ne men#ren e jeteses. %on'epti i klases eshte i aplikueshem per

te gjitha shoqerite edhe per shoqerite e pazhvilluara agrare, por nat#risht ka nje kon'eptim me te

gjere, per pasurine dhe varferine.

(ga pikepamja e marredhenies midis t#re, ne fshat dallohen tre tipe marredheniesh

Pronare qiramarres

Pronare, punetore bujqesore

Fermer i mesem, fermer i vogel

+ek d# te parat marredheniet jane dikotomike, dmth te kunderta. ;akonisht, struktura epabarazise shkallmohet nga d# faktore

para, nga reforma agrare

d#ta, nga futja e teknologjise dhe arsimit.

Shoqerite tradi'ionale agrare, kane si tenden'e, te perjetesojne marrdheniet e pabarazise dhe tiu

japin nje karakter paternalist. %jo do te thote qe marredheniet dikotomike, trajtohen me teper si

marredhenie personale. Shoqerite e zhvilluara iu japin marredhenieve midis klasave nje karakter

juridik dhe jo personal. Per me teper shoqeria moderne e shikon pabarazine si nje gjendje te

perkohshme. -arrdheniet brenda nje bashksie fshatare, po behen komplekse, po urbanizohen.

"uke u bere marredhenie juridike dhe jo me thjesht personale, iu japin perparesiprofesionalizimit, arsimimit, dhe kjo do te thote se fillon te ndr#shoje figura e liderit ne fshat.

-gjth, e kaluara agrare, nuk zhduket kollaj. Psh edhe sot fshatari ne dallim nga q#tetari, kerkon

tjate monarkise u be edhe regjistrimi i popullsise. (e !?$) shqiperiakishte afersisht @7) 777 banore, nga te 'ilet !$ 777 jetonin ne q#tet. (e vitin !?)@ shqiperia

kishte ! 747 777 banore, !7 777 ne q#tet. Pra, popullsia rurale perbente @7 te popullsise.

Bujqesia jepte ?7 te prodhimit te pergjithshem. +oka punohej ne men#re primitive, megjithse

ishin futur parmenda hekuri te blera nga >reqia, ekoskllovakia dhe >jermania.

Siperfaqja e pergjithshme e tokes bujqesore ishte $?$ 777 ha, pjesa e madhe ishte e zene nga

mo'alet, kenetat, apo ishte djerre. +oka zakonisht ndahej ne $ pjese


4/9

a0 Pjesen pjellore e mbante vete, kurse pjesen tjeter e jepte me qea fshatareve. (qs fshatari e

punonte me veglat e tij i jepte pronarit nje te treten !C) e prodhimit. (qs e punonte me veglat e

pronarit ai jepte D e prodhimit. Prandaj fshataret quheshin tretar E!C)0 gj#smatar E D0 ne varesi

te rentes.

b0 Arsimi ishte i pazhvilluar. (e !?$) amerikani rikson, ngriti nje shkolle ne %avaje. (e !?$? u

hap ! shkolle ne *ushnje. (e !?$! ishte hapur 1arr# Fulls ne +irane. %eto shkolla kane n6jerre

rreth $77 n6enes. >jate !?!$C!?44 jane diplomuar ne 2 ) agronome, 4$ veterinere, )7

zooteknike, !! in6hiniere p#jesh, ! ek. Agrare dhe ! gjeoded.

Pronesia mbi token ishte e larmishme. (e kr#e ishin familje . -esatarisht ata kishin !4 344 ha

toke se bashku. *atifondistet, pas t#re vinin fshataret, e mesem. &shin rreth )7 777 ha toke, $77

deri ne 377 ha toke 'do familje.

ifligaret e vegjel afersisht !3 ha toke E) 4?7 toke0, pastaj vinte shteti zogist qe kishte 4 $?7

ha toke. fshataret e pasur ishte kategoria e pare qe kishte filluar te lindte, quheshin keshtu sepse

mena6honin fermen ne men#re kapitaliste. (e total ?! 777 ha toke, se'ili afersisht $7 ha toke.

fshataret e vegjel $) afersisht !,@ ha. Fshataret pa toke, ose ploretariati bujqesor ishin $!444 familje.

Per te ndr#shuar situaten ne bujqesi gjate monarkise jane miratuar $ ligje te rendesishme.

!?)! doli ligji mbi hetimin e shpejte te padive posedimore. (e nenin !7, ligji thoshte se 'do

fshatar ose 'do pronar toke duhej ta vertetonte pronesine ne dokumenta, ne te kunderten prona

nuk njihej. (e thelb ligji ishte i drejte, por ne shumi'en e rasteve fshataret nuk kishin dokumenta

Eose i kishin humbur ose i kishin djegur gjate luftes se pare boterore0.

%ete situate e shfr#tezonin shume njerez me influen'e. Ata hartuan dok fall'o dhe u

rremb#en tokat fshatareve. At#re te revoltuarve u tregohej dera e gj#qit Eku do te humbnin

patjeter0. >jendja ne bujqesi rendohej nga sistemi i taksave. +aksat ishin po ato te regjimit

ottoman Ee !7Gta, e )Gta, vergjia, 6helepi, ta6 mbi bagetine 0 !7Gta shtrihej mbi te gjitha prodhimet bujq. Shteti ne shumi'en e rasteve e shiste te !7Gten.

%eta qe i mblidhnin quheshin !7Gtare. Fshataret nuk kishin te drejte te mblidhnin prodhimin pa

ardhur !7Gtari. ;akonisht ata vinin me vonese dhe prodhimi prishej.

)Gta shtrihej mbi te gjitha prodhimet bujqesore dhe paguhej mbasi hiqej e !7Gta. Hhelepi

ishte ta6 mbi blegtorine. Ajo paguhej gj#sme frange ari, per nje koke bageti. Por per kopete deri

!77 koke nuk paguhej. (e !?$ ;ogu e beri ta6 ! frange ari dhe perfshinte edhe kopete deri ne

!77 koke. "uke marre paras#sh relievin e shqiperise blegtoria ishte dega kr#esore e ushqimit.

>jate monarkise ishte e zhvilluar fajdeja. ;akonisht ajo ne ligj ishte !$ por realisht jepej 47

Einteres vjetor0. "iferen'en prej $@ fajde6hinjte ia shtonin shumes fillestare.

!77 I!$ J !!$ ligji

!77 I!$@ J !$@I!$ realiteti

-asa me rendesishme qe u propagandua ishte ligji i reformes agrare. *igji nuk prekte

prona deri ne 47 ha plus 3 ha mbi 'do femije te ligjshem. Epra nuk taksohej 47 ha plus 3 ha per

'do femije te ligjshem0.

9eforma do te zgjaste !7 vjet, sipas nje rradhe. do femije bujku do te merrte 3ha toke dhe

do te paguante $7 franga ari per ha. Per kete qellim do te krijohej banka bujqesore dhe shl#erja


5/9

do te behej per $7 vjet. Per aplikimin e reformes agrare u krijua drejtoria e pergjithshme e

reformes ne tirane dhe ne 'do dege kishte drejtorine e saj. %jo drejtori ishte pa personel dhe

kishte vetem 4 vete. (e 4 vjet te ekzisten'es se saj ajo punoi vetem nje vit. Prefekturat ne ate

kohe shkruanin se ne drejtorite e reformes ishin punesuar njerez te paafte dhe se kjo drejtori ishte

kth#er ne strehim mekataresh qe vetem har6hojne parate.

=eprimi i pare qe duhet te bente reforma agrare ishte regjistrimi i tokave qe nuk u be kurre.

Pronaret 'ifligare bene shitje fi'tive te pronave brenda familjes dhe rezultoi se shume pronare

'ifligare ngelen pa toke dhe kerkonin toke nga reforma agrare. 9eforma deshtoi vetem disa

familje kr#esisht %osovare u vendos ne ne $3 fshatra te Fierit dhe ne "urres, *ushnje, ne toka

shteterore.

Problemi i tokes gjate monarkise u nderlikua me teper edhe per shkak te kapitalit te huaj.

-e ligjin e asaj kohe nuk lejohej qe toka t


6/9

kooperative. Psh. (e !?37 kishte ?7 kooperativa me mesatarisht $43 ha. (e !??7 ishin 4?$

kooperativa me !73 ha toke.

(e bujqesi ekzistonin ) forma bujqesore

!.Nderr. $ujqesore Shteterore

$. Kooperativat. +eorikisht ishin prone e grupit dhe kishte nje asamble qe

drejtonte.

).Kooperativate%ipitte&arteE%+*0. (je perzjerje, ose shkolle e ndermjetme

midis kooperatives dhe nderrmarrjes shteterore.

(e %+* Mte shteti ishte pronar ne masen qe investonte. ;akonisht keto krijoheshin ne zonat

pjellore. Fshataret qe futeshin ne kooperative mbanin nje sip ne pronesi. (e fillim kjo sip ishte )

d#n#m, pastaj ! d#n#m, dhe me pas u hoq fare. (e vitin !?, me kushtetuten e re, toka u shpall

prone shteterore. "uhet pranuar qe ne keto vite ne bujqesi jane bere investime te medha, dhe jane

arritur rezultate te larta. -biprodhimi qe krijohej shkonte per te mbajtur pjesen e industrise,

propagandes, politiken madje edhe partite komuniste ne bote.

*igji 37!, ligji i vitit !??! me date !@. 7. ?!, ne thelb eshte nje reforme agrare sepse prekupronen. +oka u klasifikua ne ) kategori

toke bujqesore

toke e zene nga kullotat dhe p#jet

toke jobujqesore.

+oka do te shperndahej pa shperblim, ne men#re te barabarte, te gjithe personave qe ishin

gjalle deri ne dt )! korrik ?!. %jo barazi ne thojza, solli pabarazi, sepse ne zonat fushore njerezit

moren )377 m katror per fr#me, ndersa ne zonat malore !777 m katrore per fr#me.

+oka iu jepej edhe at#re qe banonin ne fshat, por qe nuk ishin pjese e kooperatives. Por ne

fillim at#re iu dha toka ne perdorim. *igji nuk njihte pronat para vitit !??7. (e q#tet u njohen

pronat, ndersa ne fshat jo. +oka qe u shpernda, krijoi rreth )3 777 ferma, por ne !.3 milione

par'ela, pra toka nuk u nda ne men#re unike. njejta gje u be edhe per shperndarjen e tokave te

fermave.

9reth !)7 777 ha toke u refuzuan nga fshataresia sepse ishin toka pa rendiment, ose sepse

nje pjese e ket#re personave zbriten ne q#tete, ose prej taksave. Por shkaku kr#esor ishte 'ilesia e

dobet e tokave, dhe keshtu qe ato mbeten ne pronesi te shtetit.

Per zbatimin e ligjit u krijuan disa komisione %omisioni qeveritar prane -inistrise se

Bujqesise, komisioni pNr ndarjen e tokNs pranN kNshillit tN rrethit, komisioni per ndarjen e tokNs

pranN komunNs dhe komisioni pNr ndarjen e tokNs pranN fshatit. %# i fundit, i 'ili drejtohej nga

kr#eplaku ishte mN me peshN nga pikepamja e rendesise. *igji nuk i njohu pronat e vjetra

e para, per nje zgjedhje so'iale

klasa politike e !??! qe e paformuar

kishin ndodhur shume levizje te popullsise

ishin thare kenetat etj

ishin referuar %ushtetutes se vitit !?.


7/9

Fillimisht pronesia per token ishte ne $ forma, ne varesi te origjines se tokes

toka e fermes, u dha ne pronesi

toka e kenetave, ne perdorim

-e vone u dha e gjitha ne pronesi. (je pjese te tokes shteti e mbajti ne pronesi per qellime te

ndr#shme. Pronesia per token ka nje kufi ne thellesi. Pronesia per token ka disa kufizime, sepse

toka eshte pasuri kombetare, dhe nuk mund te perdoret sipas deshires.

TENDENCAT E POLITIKAVE AGRARE N VITET E TRANZICIONIT

"isa nisma nN kuadrin e politikave agrare pNr tN stimuluar zhvillimin e bujqNsisN dhe pNr

zbutjen e problemeve so'iale nN zonat rurale mN shumN kanN qenN pNr shoO mediatik se sa pNr tN

ndihmuar zhvillimet nN kNto zona.

SektorNt jetik tN bujqNsisN, p#lltarisN, ujNrave, etj, janN trajtuar si plakN e keqe tregu BujqNsia,

p#jet e ujNrat janN gj#mt#rN tN pandashme tN njN trupi dhe mena6himi i mirN e harmonik i t#re

ndikon nN prodhimin, tN ardhurat e banorNve nN zonat pNrkatNse, zbutjen e problemeve so'iale,punNsim dhe treguesit mjedisor.

ShumN akte ligjore e nNnligjore nuk arritNn edhe pas $4 vjetNve tN zgjidhin problemet e pronNsisN

pNr tokNn nN pNrgjithNsi dhe atN bujqNsore nN veanti

(uk u frenua pro'esi i zNnies sN tokNs arN me ndNrtime: sipNrfaqe tN gjera tN tokNs

bujqNsore sot janN tN zNna me shtNpi banime dhe objekte tN tjera, sa qN po ti shikosh ngaajri nuk kupton se ku fillon e ku mbaron njN qendNr banimi.

"isa politika nN mbNshtetje tN sistemit tN ujitjes mbetNn nN mes tN rrugNs, ndonNse pNr to

nga Banka BotNrore u har6huan disa dhjetNra milione dollarN: sot at#re investimeve nuk uka mbet asnjN gjurme.

Politikat e mbNshtetjes sN prodhimit bujqNsor, tN peshkimit, etj, me subven'ionim tN

mimit tN karburanteve, duhet tN jenN nN monitorim tN vazhdueshNm me tenden'N

pNrsosjen e t#re, me qNllim qN traktori tN pNrdoret nN ngastra ku efektiviteti tN jetN ilartN, mimi i karburantit tN mos jetN i njNjtN me atN qN furnizon veturNn pNr tN pirN njN

kafe nN bregdet.

Anijet shqiptare tN peshkimit tN furnizohen nN distributorNt e vendit tonN, Eduke u

trajtohen me mime mN tN favorshme dhe jo nN portet e huaja.

(donNse pas viteve


8/9

universitete me pNrvojN akademike e shken'ore qindra vjeare, nN politikat e t#re pNr bujqNsinN

vend me rendNsi i dhanN ngritjes sN instituteve tN kNrkimit shken'or tN aplikuar.

(ga njN sondazh i urobarometrit Edhjetor $7!!0, rezulton se shoqNria pret njN politikN agrare qNpromovon bujqNsinN e qNndrueshme duke ofruar produkte me 'ilNsi dhe tN sigurta, ndNrsa mbron

mjedisin. (jN politikN e tillN bujqNsore duhet tN mbNshtesN rolin shumN funksional tN fermerNve sifurnizuesit e tN mirave materiale nN shoqNri, qN n6it rritjen dhe krijimin e vendeve tN punNs nN

zonat rurale dhe tN pNrfor'ojN aftNsinN konkurruese tN sektorit bujqNsor.

(N zonat rurale nN vendet e BGsN jeton gati 33 e popullsisN duke mbuluar mN shumN se

?7 tN territorit, gjeneron 4@ tN vlerNs sN shtuar bruto dhe ofron 3 tN punNsimit E%BujqNsia dhe zhvillimi rural, $7!7 0. Peizazhi rural mbetet qendror nN prodhimin e tN mirave

pasurore vropiane dhe mirNqenien e popullsisN sN saj. -egjithatN, zonat rurale kanN tenden'N

pNr tN mbetur prapa nN disa tregues so'ioGekonomik dhe prandaj zhvillimi rural NshtN me rNndNsi

jetike pNr kNto vende.

BujqNsia dhe p#lltaria kanN qenN e janN pNrdoruesit kr#esor tN tokNs dhe luajnN njN rol tN

rNndNsishNm ato janN baza e njN strukture tN fortN so'iale, ato mena6hojnN burimet nat#rore dhe

tN peizazhit dhe pNr'aktojnN qNndrueshmNrinN ekonomike tN rajoneve pNrkatNse. %onsumatorNtpo tregojnN njN interes nN rritje lidhur me 'ilNsitN e produkteve ushqimore dhe autoritetet e BGsN

janN duke kNrkuar njN rol mN tN madh nN rritjen dhe ruajtjen e kNt#re atributeve tN 'ilNsisN sN

lartN, pNr shembull nNpNrmjet masave qN rritin sigurinN dhe higjenNn e ushqimit dhe etiketimin eqartN, rregulloret qN kanN tN bNjnN me mbetjet e pesti'ideve dhe aditivNve nN ushqimin e

popullatNs.

Ndrhyrja pr t prgatitur nisa stiu!u"s" t pr#dhiit $uj%s#r

(isma stimuluese tN prodhimit bujqNsor, nNpNrmjet futjes sN teknikave e teknologjive tN

reja, duke rritur efektivitetin shpenzimeve, pNrmirNsuar treguesit so'ial ekonomik dhe

pNrkujdesjen pNr mbrojtjen dhe mena6himin mN tN mirN e tN qNndrueshNm tN burimeve

nat#rore dhe mjedisit nN tNrNsi

Studimi i problemeve nN periudhNn afatshkurtNr dhe afatmesme tN prodhimit,

marketingut, tN sigurisN ushqimore, tN mjedisit dhe ruajtjes e miradministrimit tN

biodiversitetit, por edhe pNr tN ndihmuar politikNbNrjen pNr problemet e prodhimit,

mjedisit dhe tregueseve so'ioGekonomik nN zonat rurale e mN gjerN. Studimet duhet tN

japin zgjidhjet e duhura tN zonave e mikroGzonave, nN pNrshtatje me kushtet klimatike etokNsore tN t#re, tN burimeve nat#rore, humanitare dhe traditNs, infrastrukturNs sN

rajoneve, etj. 9ol me rNndNsi merr trajnimi i prodhuesve me kon'epte bashkNkohore,

metoda prodhimi dhe marketingu, etj, etj. PNr kNto e tN tjera, lipset tN zbatohen politikambNshtetNse mN fleksible dhe mN tN ndjeshme nN aktivitetin jetNsor dhe atN prodhues tN

fermerNve. PNr tN realizuar kNto objektiva le ti referohemi asaj qN bNnN BGja nN

programet e veta pNr bujqNsinN dhe problemet rurale.


9/9

(N aspektin e politikave tN BGsN, bujqNsia NshtN prioriteti i d#tN mN i rNndNsishNm dhe e

vetmja politikN plotNsisht e integruar nN nivel tN unionit. Ajo luan njN rol tN rNndNsishNmnN furnizimin e qNndrueshNm me produkte ushqimore tN sigurta dhe nN mena6himin e

burimeve nat#rore.

(N tN njNjtNn kohN kontribuon nN ruajtjen e biodiversitetit, tN peizazheve, si dhe tNujNrave, tokNs dhe ajrit tN pastNr. Shprehur nN treguesit e bu6hetit tN BGsN kNto politikakanN gjetur njN mbNshtetje tN fortN e tN qNndrueshme. Po ti referohemi shifrave tN vitit

$7!$, bu6heti pNr bujqNsinN zN 47,@ tN tN gjithN bu6hetit tN BGsN, ku

Po ti referohemi shifrave tN vitit $7!$, bu6heti pNr bujqNsinN zN 47,@ tN tN gjithN bu6hetit tN

BGsN, ku

44,7 miliard uro ishin nN dispozi'ion pNr ndihma tN drejtpNrdrejta tN mbNshtetjes me tN

ardhura pNr fermerNt, ?!.@ e tN 'ilave nuk lidhen me nivelin e prodhimit.

!3,? miliardN uro ishin vNnN nN dispozi'ion nNpNrmjet Fondit vropian tN BujqNsisN pNr;hvillimin 9ural, me s#nimin pNr tN pNrmirNsuar 'ilNsinN e jetNs dhe pNr tN inkurajuar

zhvillimin e aktiviteteve tN ndr#shme, duke krijuar vende tN reja pune dhe pNr tNkontribuar nN nivel tN pNrshtatshNm pNr zhvillim tN shNrbimeve nN favor tN ekonomisN

rurale. %Ntu pNrfshihen edhe 4.? miliard uro EI !.$0 tN tjerN pNr aktivitete tN tilla si

trajnime, projektet tN modernizimit nN ferma, projektet e ndNrmarrjeve dhe pjesNmarrja efermave nN Qskemat e 'ilNsisN R.

vropa NshtN njN lojtar i madh nN tregjet bujqNsore tN botNs nN vitet $77G$7!7 BGja ka

qenN eksportuesi i d#tN mN i madh i produkteve tN shumta ushqimore, me vlerN miliard uro.

Por, BGja nN kNtN periudhN NshtN edhe importuesi mN i madh i produkteve bujqNsore nN botN, me

vlerN rreth @! miliard uro.

(N kNtN vizion duhet parN e duhet s#nuar edhe bujqNsia e vendit tonN. %ushtet dhe njN

sNrN treguesish tN vlerNsuar e bNjnN tN mundur qN tN prodhojmN mN shumN, tN pNrpunojmN mN

shumN nN industrinN tonN agroGpNrpunuese, tN eksportojmN mN shumN, por edhe tN ushqehet mNmirN konsumatori shqiptar, tN siguroj mN shumN tN ardhura nga aktivitetet dhe tN pNrmirNsohet

jeta e komuniteteve nN zonat rurale, duke i dhNnN vlera, ruajtur e mena6huar mN mirN burimet

nat#rore e mjedisin. konomia shqiptare duhet tN bNhet njN ekonomi e zgjuar, e qNndrueshme dhegjithNpNrfshirNse.