zurab sakandeliZe daibada 1945 wlis 9 agvistos quTaisSi. … · 2013. 3. 1. · sakandeliZe Zurab...

sakandeliZe

Zurab SakandelidZe

da

vi

T W

el

iZ

e

zurab sakandeliZedaibada 1945 wlis 9 agvistos quTaisSi. kalaTburTeli (186 sm). TamaSobda Tbilisis `dinamoSi~ (1963-75) da ssrk nakrebSi (1965-73).XX olimpiuri TamaSebis Cempioni (1972, miunxeni), XIX olimpiadis mesame priziori (1968, mexiko), msoflios Cempioni (1967) da mesame priziori (1970), evropis oTxgzis Cempioni (1965, 67, 69, 71) da mesame priziori (1973), ssrk Tasis mfobeli (1969), evropis Cempionatis saukeTeso mcveli (1967), msoflios simboluri nakrebis wevri (1967), saqarTvelos wlis saukeTeso sportsmeni (1967). ssrk sportis damsaxurebuli ostati. vaxtang gorgaslis II xarisxis da Rirsebis ordenebis kavaleri. gardaicvala 2004 wlis 25 ianvars.

Zurab SakandelidZeBasketball player (186 cm), was born on August 9, 1945 in the city of Kutaisi.He played for “Dynamo” Tbilisi (1963-1975) and for the USSR national combined team (1965-1973). Sakandelidze was a champion of XX Olympic Games (Munich, 1972), bronze medalist of XIX Olympics (Mexico, 1968), champion (1967) and bronze medalist (1970) of the world championship, four-time European champion (1965, 1967, 1969, 1971) and bronze medalist (1973) and the USSR cup winner (1969). In 1967 he was named the best defender of European basketball champion-ship and was a member of the world symbolic team. Sakandelidze was named the best Georgian sportsman (1967). He was the USSR Honored Master of Sports and was decorated with Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd class and Order of Honor.Sakandelidze deceased on January 25, 2004. G E O R G I A n O ly M p I c c H A M p I O n S

qarTveli olimpiuri Cempionebi

proeqtis avtori da mTavari redaqtorielguja beriSvili

The projecT auThor and ediTor-in-chiefElguja Berishvili

proeqtis menejeriemzar zenaiSvili

The projecT managerEmzar Zenaishvili

proeqtis koordinatorirusudan afciauri

The projecT coordinaTorRusudan Aptsiauri

teqstidaviT WeliZe

TexTDavid Chelidze

dizainivaxtang SataiZe

design Vakhtang Shataidze

redaqciaavTandil gurasaSvili, jemal kasraZe, daviT WeliZe,karlo faCulia, zaal anjafariZe, inga alaviZe,nana joxariZe, maia beriSvili, ivane burnaZe

ediTorial sTaff Avtandil Gurasashvili, Jemal Kasradze, David Chelidze,Inga Alavidze, Karlo Pachulia, Zaal Anjaparidze, Nana Jokharidze, Maia Berishvili, Ivane Burnadze

fotomixeil zargariani, givi kikvaZe, boris svetlanovi,aleqsandre kotoraSvili, www.sportphoto.ge

phoToMikhail Zargaryan, Givi Kikvadze, Boris Svetlanov,Aleksandre Kotorashvili, www.sportphoto.ge

partniorebisaqarTvelos erovnuli olimpiuri komitetisaerTaSoriso olimpiuri komitetis olimpiuri solidarobasaqarTvelos Ziudos federacia

parTnersGeorgian National Olympic CommitteeOlympic Solidarity of the International Olympic CommitteeGeorgian Judo Federation

issn 2233-3096isBn 978-9941-0-3487-3


zurab sakandeliZe

2011

5

yve la ze swra fi, yve la ze mar di...

zu rab sa kan de li Zis bav Svo ba araf riT ga mo ir Ce o da aTa so biT mi si Ta na to lis bav Svo bis gan. me zob lis tol-bi Web Tan er Tad Ta ma-Sob da, Wi da ob da. od nav rom wa mo i Ci ta, bi We bi ri on zec ga di od nen, mdo re ad gi li Se i gu les da iq Wyum pa la ob dnen xol me, xo lo cur va rom is wav les, aRarc aqoC ril mdi na res da mo revs uSin de bod nen. me-re ki, Tan da Ta no biT, mdi na re Si xi di dan ga daS ve bac is wav les.

zu ri ko jan mrTe li da Zli e ri bav Svi iyo, ami to mac Wi da o ba Sic sul ga mar jve bu li ga mo di o da da cur va Sic tols ara vis udeb da. ga-mar jve bis grZno ba gam Zaf re bu li hqon da, Tva le bi ue lav da, sxe ul-Si TiT qos ra Rac ara am qvey ni u ri Za la Ca uj de bo da... yve la sa bav Svo Ta ma So ba Si ga mo ir Ce o da _ da na so bi a Sic pir ve li iyo da sir bil Sic, da We ro ba na Sic yve las job da da lax tSic. ub nis pir ve lo be bi imar-Te bo da xol me fex bur TSi da zu ri ko aqac sa u ke Te so iyo. er Ti-or-jer na xer xmoy ril sa Wi da o zec da e Wi da me zo be li ub nis Ta na to lebs da ma Ti ume te so ba be Web ze ga ak ra. Tum ca amas ar ga u yo yo Ce bia, ara-so des ara vin da u Cag ravs da ami to mac Sin Tu ga reT gan sa kuT re bu li pa ti vis ce miT ep yro bod nen.

bav Svo bi dan mos dgam da si ke Te _ er Ti su li hqon da, vin mes dax-ma re bo da, gver dSi amos dgo mo da. Tvi Ton ra eba da da, mzad iyo, uka-nas kne li luk ma ga e yo. axal tan sac mels rom uyid dnen, eri de bo da ki dec uban Si gav la, bav Svebs xom es ar ga mo e pa re bo daT da Tvi To nac uxer xu lad iq ne bo da.

bav Svi rom pa ta ra o bi dan ve jan mrTe li, mkvri vi da rki na sa viT ma-ga ri iyo, amas yve la mi si ax lo be li adas tu rebs, Tum ca ise Ti da ba li iyo, verc ki ifiq reb di, es bi Wi Tu yve las mo e re o da, yve la ze swra-fad Tu ga cu rav da da ir ben da.

Si Si araf ri sa hqon da, bav Svo bi dan gu la di bi Wi iz rde bo da. er-Txe lac de du leT Si iyo stum rad, ca ge ris ra i o nis so fel ma xa Si. es so fe li cxe nis wylis gaR maa ga Se ne bu li da gza rom ar iyo, xal xi bor-ne biT sar geb lob da. cxe nis wya li Cqa ri mdi na rea, qve mo dan un da Ca-

6

zurab sakandel

iZe

7

moh yve, bo ran ze rom mox vde, mters da avs, da Tu er Ti fe xi da gic da, wyli dan coc xlad amos vla TiT qmis war mo ud ge ne lia. er Txel zu ri-kom ver mo zo ma, mdi na re Si ga da eS va da wyal ma ma Sin ve wa i Ro. Tum ca, erT-or wuT Si, yve las Tvis mo u lod ne lad, tal Re bi dan Ta vi amo yo da Ta vi si a nebs xe li da uq nia. ro gorc Cans, wyal Si Ca var dnam de, wa mis me a Ta se deb Si, bav Svma mo i saz ra da Rrmad Cay vin Ta, To rem aki vTqviT, iq ga dar Ce nis San si er Tob mci rea.

zu ri kos uf ro si Zma, an zo ri, se ri o zu lad iyo ga ta ce bu li ka-laT bur TiT. su li ko Tor Tla Zes Tan da di o da. var ji Si dan Sin rom mob run de bo da, rac xel Si mox vde bo da, yve la fers ska mis rgo lis-gan dam za de bul ka la TSi is ro da. me re Zmac ai yo lia. ma ma, ba to-ni aleq san dre, jav rob da _ eg Ra gak ldaT, ax la am si su le les ga-day ve biT da swav la ze xels sul ai Reb To. mi vi do da da mox sni da am rgols. mag ram sax lSi ska me bi blo mad hqon daT da... Ta vi dan iw ye bo-da yve la fe ri. bo los saq me iqam de mi su la, rom er Ti mTe li ska mi aRar dar Ce ni la.

ama so ba Si zu ri ko sa kan de li Zem ka laT bur Tis dar bazs mi a kiT xa _ an zor ma wa iy va na. jer So ri dan adev neb da Tvals sxve bis Ta maSs, me re uf ro seb ma Ta vis Tan ix mes da xel Si bur Ti Se a Ce Ces _ aba, er-Ti, ka laTs da u miz ne da is ro leo. bur Tma fa ram dec ki ver mi aR wia. bi Web ma si ci li da a ya res. zu ri ko sib ra zi sa da sir cxvi lis gan wa mo-War xlda. me o re dac rom is ro la da isev uxe i rod, Ta vi ar au we via, ise mo kur cxla ukan mo u xe da vad. is dRe iyo da is dRe _ gul Si amo iW ra, ka laT bur Te li un da gav xde da amaT yve las un da va jo boo.

fa na ti ko si

su li ko Tor Tla Ze Tbi li sis „di na mo Si“ sab Wo Ta kav Si ris Cem pi-o nic gax da da Ta sis mflo be lic, Tum ca sa xel mwi fo uni ver si tet Si iu ris tis dip lo mi rom mi i Ro, yve las ego na, rom ni Wi e ri axal gaz rda de da qa laq Si dar Ce bo da da Ta vi si spe ci a lo biT ga ag rZe leb da saq mi-

8

zurab sakandel

iZe

a no bas. igi im Ta viT ve ga mor Ce u li pi rov ne ba iyo, Se sa niS na vad ico da qar Tu li li te ra tu ra, is to ria, iu ris pru den cia da uTu od kar gi da Zli e ri iu ris tic dad ge bo da.

mag ram su li ko Tor Tla Zem sul sxva gza air Cia. mSob li ur qu Ta-iss da ub run da da ka laT bur Tis mwvrTne lad da iw yo mu Sa o ba. mTe li qa la qi Se mo i a ra. bav Svebs ak vir de bo da, spor tul da ta nad bi Webs eZeb da. mar to ni Wi mas ar ak ma yo fi leb da, ki dev ra Rac Tvi se be bi un-da Se em Cnia, Tva leb Si cec xli un da da e na xa.

kar gi bi We bi mo di od nen, qu Ta i sis pir ve lo bebs igeb dnen, xSi rad Tbi li sis gun deb sac sjob dnen, sa qar Tve los mos wav le Ta nak reb Sic xvde bod nen, mag ram... me re ikar ge bod nen. mwvrTne li uf ro mets elo-da, dar wmu ne bu li iyo, dRes Tu xval iseT mo zards aR mo a Cen da, ro-mel sac Tbi lis Si gag zav ni da, „di na mo Si“ mo sax ved rad ga u wev da re-ko men da ci as da me re, vin icis!..

... ge ra si me da go gi We iS vi le bi, iu ri sa ni ki Ze, Ta maz bo Wo riS vi-li, Ta maz Cix la Ze, za ur do la be ri Ze, or nest Co go va Ze, Ta maz va Sa-ki Ze, za ur tye Se laS vi li... es Ta o ba rom mo vi da, su li ko Tor Tla Zes uk ve sak mao ga moc di le ba hqon da. zu ri ko sa kan de li Ze am bi We bis Ta-na to li iyo, Se saZ loa, er Ti-ori wliT um cro si, mag ram ka laT bur-Tis stan dar teb Tan Se da re biT _ tan da ba li. swo red am biW Si aR mo a-Ci na mwvrTnel ma is di di ta lan ti, ro mel sac mi si ime di un da ga e mar-Tle bi na. mar Ta lia, win uzar ma za ri sa mu Sao edo, mag ram mTa va ria, rom ra sac eZeb da, imas mi ag no da es San si xe li dan ar un da ga eS va.

su li ko Tor Tla Zis me To di ase Ti iyo: mo zar di jer pi rov ne-bad, mo qa la qed un da Ca mo ya lib des, me re _ spor tsme nad. mwvrTne-li axal be debs Ta vi dan msu bu qad avar ji Seb da, mag ram me re da me re dat vir Tve bi ma tu lob da. Ta na to leb Si yve la ze gam Zle sa kan de li Ze aR moC nda. Ji nic me ti hqon da, brZo lis wyur vi lic, si be ji Tec. Tum ca su li ko Tor Tla Zes Tan var ji Si io li su lac ar iyo. erT ileTs as-jer, aTas jer ame o re bi neb da da sa nam sa bo lo od ar dax vew da, Tavs ar da a ne beb da. ga ga nia sic xe Si, Ta ka ra mzis qveS, yin va Si, Tov lSi, Tav-sxma Si ame ca di neb da Se gir debs. bi Wi iya vi da temps Ca mor Ce no di. amis

9

uf le bas vin mog cem da. qan cis gaw yve tam de var ji Sob dnen. Tum ca, zog jer ga u saZ li si xde bo da ase Ti, la mis ka tor Ru li Sro ma. yo fi-la Sem Txve va, an pir da pir var ji Si dan gaq ce u la an var ji Sis Sem deg ga da kar gu la, mag ram ram de ni me dRe Si isev ukan mob ru ne bu la.

su li ko Tor Tla Zis xel mZRva ne lo biT qu Ta i sel ma Wa bu keb ma 1960-ian wleb Si ze di zed mo i po ves sa qar Tve los Cem pi o nis ti tu li. ra Tqma un da, gun dis li de ri mi si ka pi ta ni zu rab sa kan de li Ze iyo.

pir ve li na bi je bi did ka laT bur TSi

TxuT me ti wli sa iyo, ro ca Tbi lis Si gad mo iy va nes. ori we li 67-e sa Su a lo sko la Si swav lob da. „di na mos“ ma Sin del ma mwvrTnel-ma oTar qor qi am mi iw via ni Wi e ri axal gaz rda. Tvi To nac ena xa sa kan-de li Zis Ta ma Si, mag ram, uwi na re sad, siy rmis me gob ris, su li ko Tor-Tla Zis re ko men da ci as en do.

qu Ta i se li ymaw vi li ev ro pis Cem pi on Ta Ta sis mflo bel gun dSi mox vda, rom lis ka pi ta nic iyo brwyin va le ka laT bur Te li, ro mis olim pi u ri Ta ma Se bis ver cxlis pri zi o ri, im dro is Tvis ev ro pis or-gzis Cem pi o ni gu ram mi naS vi li.

mi naS vil ma mar Tlac upat ro na da di di ama gi das do zu rab sa kan-de li Zes. xuT we li wads Ta ma Sob dnen er Tad „di na mo Si“. rom ara mi-naS vi li, axal be da qu Ta i sels mar Tlac ga u Wir de bo da gun dSi dam-kvid re ba. wi na wlis ev ro pis Cem pi on Ta Ta sis mflo bels, im se zon Si ti tu li un da da ec va da ro me li go ni e ri mwvrTne li mis cem da Tavs uf le bas, vin mes Se le o da Zve li Se mad gen lo bi dan. Ta vad gu ram mi-naS vi li, aleq san dre ki la Ze, le van in wkir ve li... zu ra bis mow ve va da dac vis xaz Si da ye ne ba sa ris ko saq me ki iyo, mag ram ga moc di li spe ci-a lis ti grZnob da Ta o ba Ta cvlis gar du va lo bas.

1963 wels kra kov Si so ci a lis tu ri qvey ne bis di na mi a da mo ew yo. swo red ma Sin Ses Ta va za gu ram mi naS vil ma mwvrTnels eq spe ri men tu-li sas tar to xu Te u li, ro mel Sic pir ve lad mox vdnen sa kan de li Ze

10

zurab sakandel

iZe

da ami ran sxi e re li. sa kan de li Zem brwyin va led iTa ma Sa da ga a mar Tla oTar qor qi as da gun dis ka pit nis ndo ba.

gu ram mi naS vi li ase axa si a Tebs axal gaz rda zu rab sa kan de li Zes: „araC ve u leb ri vi par tni o ri iyo, ra Ra cas rom et yo di, Se us wo reb di, Se niS vnas mis cem di, gu lis yu riT gis men da da mad li e ri Tva le biT Se-mog xe dav da, si ax les xa li siT iT vi se bda“. sxva Ta So ris, Ta vad zu ra-bic sa qe bar sit yvebs ar iSu reb da Ta vi si uf ro si me gob ris mi marT.

... „di na mo Si“ ma le mo i po va av to ri te ti, Tum ca ma nam de, jer ki-dev qu Ta is Si mcxov re bi sa kan de li Ze sab Wo Ta kav Si ris axal gaz rdul nak reb Si ga mo i Za xes. gunds 1964 wels ne a pol Si ev ro pis Cem pi o nat Si un da eTa ma Sa. am nak rebs ser gei baS ki ni xel mZRva ne lob da.

1963 wels le nin grad Si sa kav Si ro tur ni ri mo ew yo, qu Ta i sis gun di dan sa qar Tve los axal gaz rdul nak reb Si oT xni mox vdnen: zu-rab sa kan de li Ze, or nest Co go va Ze, zu rab mxe i Ze da ge ra si me We iS vi-li. am Se jib re ba Si lit vis axal gaz rdu li nak re bis wevrs, mo ma val Si ki sab Wo Ta olim pi u ri nak re bis ka pi tans mo des tas pa u la us kas sac hqon da de bi u ti. swo red iq na xa pir ve lad baS kin ma sa kan de li Zec da pa u la us ka sic da ori ve uyoy ma nod mi iw via nak reb Si.

ita li am de sab Wo Ta nak reb ma ru mi ne Tis sa er Ta So ri so tur nir Si iTa ma Sa (es iyo qu Ta i se li ka laT bur Te lis pir ve li gas vla saz Rvar-ga reT). sa kan de li Zem sa u ke Te so bom bar di ris pri zi da i sa kuT ra, brwyin va led iTa ma Sa pa u la us kas mac.

1964 wlis ev ro pis Cem pi o nat ze, ne a pol Si baS kin ma ori ve es ka-laT bur Te li sas tar to xu Te ul Si da a ye na da pir ve li ve mat Ci dan isi ni gax dnen gun dis li de re bi. star tze sab Wo Ta gun dma saf ran ge-Tis nak re bi ga a nad gu ra _ 63:35, sxva me to qe e bic di di an ga ri SiT da-a mar cxa da ev ro pis Cem pi o nis ti tuls da e uf la. es iyo zu rab sa kan-de li Zis pir ve li ofi ci a lu ri sa er Ta So ri so ti tu li da aRi a re ba.

ssr kav Si ris nak re bis mTa va ri mwvrTne li aleq sandr go mel ski yu rad Re biT adev neb da Tvals axal gaz rdu li gun dis ga mos vlas da, ro ca dro mo vi da, sa kan de li Ze da pa u la us ka si di di nak re bis Sek re-ba ze da i ba ra. 1965 wels mos kov Si ev ro pis Cem pi o na ti un da Ca ta re bu-

11

li yo, ma nam de ki nak re bis kan di da tebs win hqon daT sa kav Si ro Cem pi-o na tis Ta ma Se bi.

ra sak vir ve lia, zu rab sa kan de li Ze gu lis fan cqa liT elo da im dRes, ro ca Tbi li sis spor tis sa sax le Si pir ve lad war sdge bo da qar Tve li gul Se mat kiv ris wi na Se. mar Ta lia, sa kan de li Ze ori wlis win Ca i ric xa „di na mos“ Se mad gen lo ba Si, mag ram sa nak re bo Sek re be bi-sa Tu ev ro pu li Cem pi o na tis ga mo da imi to mac, rom sa kav Si ro pir ve-lo ba tu re bad tar de bo da da „di na mos“ sa qar Tve los ga reT uwev da ga mos vla, mas 1965 wlis 22 Te ber vlam de ar uTa ma Sia sa ku Tar mo e-dan ze.

im dRes „di na mom“ ki e vis ar mi e lebs umas pin Zla. Tbi li se leb ma ase Ti sas tar to xu Te u li ga mo iy va nes: mi naS vi li, le Ja va, ug re xe li-Ze, sxi e re li, sa kan de li Ze. Cem pi o na tis sas tar to mat Ceb ma yve las da-a na xa, rom zu rab sa kan de li Ze sa u ke Te so spor tul for ma Si iyo. nak-reb Si axal ma ga mo Za xe ba mac ar da a xa na. or kvi ri a ni Sek re bis Sem deg, ssr kav Si ris nak reb ma ge zi ame ri kis Se er Te bu li Sta te bis ken ai Ro.

ga mor Ce u li tur ne Sta teb Sida ev ro pu li oq ros brwyin va le ba

es tur ne gan sa kuT re bu lia zu rab sa kan de li Zis bi og ra fi a Si. sab Wo Ta ka laT bur Te leb ma TiT qmis yve la Sex ved ra wa a ges da

mxo lod si et lSi ajo bes mas pin Zlebs 8 qu liT _ 70:62. sas tar to xu-Te u li ase Ti iyo: ala Ca Ci a ni, sa kan de li Ze, lip so, val ti ni, vol no vi. vol nov ma yve la ze me ti _ 19 qu la mo ag ro va, lip som _ 14, sa kan de-li Zem _ 12, val tin ma _ 8, sxi e rel ma _ 7.

mag ram am mSra li in for ma ci is miR ma er Ti Rir sSe sa niS na vi am ba vi ima le ba: si et lis mu ni ci pa li tet ma sa pa tio mo qa la qis wo de ba mi a ni-Wa axal gaz rda qar Tvel ka laT bur Tels, nak re bis de bi u tants zu rab sa kan de li Zes. ro gorc Cans, zu rab ma Ta vi si vir tu o zu li Ta ma SiT TviT mrav lis mnax ve li ame ri ke le bic mo xib la.

12

zurab sakandel

iZe

su li ko Tor Tla Zis me-To di ase Ti iyo: mo zar di jer pi rov ne bad, mo qa la-qed un da Ca mo ya lib des,

me re _ spor tsme nad. mwvrTne li axal be debs

Ta vi dan msu bu qad avar-ji Seb da, mag ram me re da

me re dat vir Tve bi ma-tu lob da. Ta na to leb Si

yve la ze gam Zle sa kan-de li Ze aR moC nda. Ji nic

me ti hqon da, brZo lis wyur vi lic, si be ji Tec.

13

gu ram mi naS vi li ase axa si a Tebs axal gaz rda zu rab sa kan de li Zes: „araC ve u leb ri vi par-tni o ri iyo, ra Ra cas rom et yo di, Se us wo reb-di, Se niS vnas mis cem di, gu lis yu riT gis men da da mad li e ri Tva le biT Se mog xe dav da, si ax les xa li siT iT vi se bda“

14

zurab sakandel

iZe

am mat Cis Se fa se bi sas aleq sandr go mel skim Tqva: „sa kan de li Ze araf riT Ca mo u var de bo da ame ri ke lebs, is ki ara, sis wra fe Si sjob da ki dec“...

ame ri ku li tur nes ki dev er Ti Rir sSe sa niS na vi am ba vi is iyo, rom erT-erT qa laq Si, ban ket ze, sa kan de li Zis Tvis mas pin Zlebs me tad mac du ri wi na da de biT mi u mar TavT _ oRond dar Ci da cal ke xel fass ga da gix diT, cal ke _ ho no rars, sul mi li on-na xe var do lars mog-cemT, ra sac sap re mio Tan xac da e ma te bao. ro go ri saq mea am gvar wi na-da de ba ze ua ris Tqma. mag ram sa kan de li Zes, sab Wo Ta kav Si ris mo qa la-qes, gar da ua ri sa, sxva ra un da eT qva.

„Ce mi sti lis ka laT bur Tels nba-Si ar ga u Wir de bo da, mag ram rom ga vi fiq re, ra dRe Si Ca ag deb dnen Cems ojaxs, ma Sin ve ua ri vuT xa ri“.

ram de ni me dRe Si ki mos kov sa da Tbi lis Si ev ro pis Cem pi o na ti da-iw yo.

sab Wo Ta kav Si ris nak re bi mos kov Si as pa re zob da da qar Tvel ma-yu re bels mo ak lda is si a mov ne ba, ra sac usa Tu od moh gvri da sa kan de-li Zis Ta ma Si.

Cem pi o na tis jgu fu ri eta pis dam Tav re bis Sem deg sab Wo Ta kav Si-ris nak re bis uf ros ma mwvrTnel ma aleq sandr go mel skim mci re ko-men ta ri ga a ke Ta: „ita li e leb Tan Sex ved ra Si sa kan de li Zem fe xi it ki-na da ram de ni me mat Ci ga mo to va. ma Sin uf ro Tval naT liv ga moC nda mi si mniS vne lo ba Cve ni gun dis Tvis. ax la igi kar ga daa da dar Ce nil brZo leb Si mTe li Za liT Ca eb me ba. sa er Tod ki, un da iT qvas, rom zu-ra bis Ta ma Si gan sa kuT re biT karg STa beW di le bas to vebs“.

da me Tan xme biT, ise Ti mkac ri da Se u va li mwvrTne lis gan, ro go-ric aleq sandr go mel skia, am gva ri Se fa se ba me tad mniS vne lo va ni iyo. isic sa gu lis xmoa, rom igi jer ki dev ar ic nob da sa kan de li Zes, mis xa si aTs, mis bu ne bas da spor tsmens mxo lod wmin da pro fe si u li Tvi se be biT afa seb da.

fi na lur mat CSi sab Wo Ta nak reb ma iu gos la vi is gunds 58:49 mo u-go da mer ved mo i po va ev ro pis Cem pi o no ba.

zu rab sa kan de li Zis Tvis ki es iyo pir ve li ev ro pu li oq ros me da li.

15

iu gos la vi is nak re bis li der ma, ev ro pis Cem pi o na tis yve la ze Se-de gi an ma ka laT bur Tel ma ra di vov ko raC ma sab Wo Ta nak reb ze sa ub-ri sas gan sa kuT re biT ga mo yo sa kan de li Ze, ro gorc `di di po ten ci is mqo ne, mag ram uk ve ev ro pu li kla sis mo Ta ma Se~.

sab Wo Ta kav Si ris 1966 wlis Cem pi o na tis Sem deg ka laT bur Tis sa-kav Si ro fe de ra ci am se zo nis 25 sa u ke Te so ka laT bur Te li da a sa xe-la, ro mel Ta So ris zu rab sa kan de li Ze da ami ran sxi e re lic iy vnen. uf ro ad re, sa kav Si ro Cem pi o na tis pir ve li wris das ru le bi sas, ga-zeT „so vet ski spor tis“ re daq ci am pir ve lo ba Si mo na wi le Tor me ti-ve gun dis mwvrTne lebs sim bo lu ri nak re bis Sed ge na sTxo va. mcvel-Ta gan yve la ze me ti _ 11 xma zu rab sa kan de li Zem mi i Ro.

axa li mwver va li da axa li aRi a re ba

1967 wlis dad go mis Ta na ve sab Wo Ta kav Si ris nak reb ma in ten si u ri mza de ba da iw yo wlis ori di di tur ni ris Tvis _ msof li o sa da ev ro-pis Cem pi o na te bis Tvis.

msof li os Cem pi o na tis daw ye bis win ka laT bur Tis sa kav Si ro fe-de ra ci is mTa var ma mwvrTnel ma vi a Ces lav xri nin ma ru sul spor tul pre sa Si sta tia ga mo aq vey na, sa dac igi wer da: „to ki os olim pi u ri Ta-ma Se bis Sem deg sab Wo Ta nak rebs Se e ma ta ram de ni me axal gaz rda ka laT-bur Te li, rom leb mac Ta vi ga mo i Ci nes bo lo ori wlis gan mav lo ba Si. dRes isi ni gan sa kuT re bul ates ta ci as ar sa Wi ro e ben. mkiT xve li al-baT mix vde ba, rom mxed ve lo ba Si myavs mcve li zu rab sa kan de li Ze (186 sm) Tbi li sis „di na mo dan“ da Tav dam sxme li mo des tas pa u la us ka si (194 sm) ka u na sis „Jal gi ri si dan“. am umaR le si kla sis os ta tebs jer 22 we li arc Ses ru le bi aT _ ma Ti Za le bi swo red ax la ifur Cqne ba.“

msof li o Cem pi o nats ar gen ti na da urug vai mas pin Zlob dnen. sab Wo Ta nak re bi urug va i Si Ta ma Sob da, yve la mat Ci ma Ral do ne ze Ca a ta ra, fi nal Si iu gos la vi as ajo ba da pir ve lad gax da msof li os Cem pi o ni.

16

zurab sakandel

iZe

sab Wo Ta gun dis am ga mar jve ba Si Tval sa Ci no wvli li Se i ta nes zu rab sa kan de li Zem da mo des tas pa u la us kas ma. zu ra bi sas tar to xu Te u lis uc vle li wev ri iyo.

urug va i Si zu rab sa kan de li Zem me o re, uf ro ma Ra li si maR le da-ip yro _ ev ro pis Cem pi o nis sa xels msof li os Cem pi o nis ti tu li mi-u ma ta. qar Tul ka laT bur TSi dRem de ori msof lio Cem pi o ni gvyavs _ sa kan de li Ze da de ri u gi ni, mag ram zu ra bi, ra Tqma un da, pir ve lia!

sam Sob lo Si dab ru ne bul msof lio Cem pi ons „le los“ re daq ci am gan vlil ba ta li eb ze we ri lis da we ra Ses Ta va za da sa kan de li Ze mac ar ga aw bi la re daq cia da mi si asi a Ta so biT mkiT xve li. ga ze Tis or no-mer Si da i beW da zu ra bis sta tia „di di oT xe u li“, sa i da nac ram de ni me naw yvets war mo gid genT.

„ka laT bur TSi, ise, ro gorc ho ke i Si, ar se bobs „di di oT xe u li“, ro me lic ina wi lebs oq ros, ver cxli sa da brin ja os mTel ma rags. am mxriv ga mo nak liss arc msof li os V Cem pi o na ti war mo ad gen da, ro mel-mac „di di oT xe u lis“ wev rebs sab rZo lo mzad yof nis ze nit Si mo us wro.

Zi ri Ta di, sas tar to xu Te u lis mi xed viT, bra zi li is gun di, Ce-mi az riT, dRe sac uZ li e re sia msof li o Si. mag ram msof li os or gzis Cem pi ons ar uvar ga ska mis sig rZe. ubi ra ta ni, me no ni, ama u ri, mos ki to da Ja i ri fe no me na lu ri ka laT bur Te le bi ari an, mag ram nak re bis me-eq vse mo Ta ma Se, mec xre ze an me a Te ze rom ara fe ri vTqvaT, os ta to bis mxriv sag rZnob lad Ca mo u var de ba maT. ame ri kis Se er Te bu li Sta te-bis nak reb Tan Sex ved ra Si bra zi li e lebs Zi ri Ta di xu Te u li Ta ma Sis bo lom de Ser CaT da ga i mar jves ki dec. mag ram ase Ti ram msof li os pir ve lo bis fi nal Si, isic Ta na ba ri siZ li e ris gun de bis or Tab rZo-la Si, iS vi a Tad xde ba.

ise ki, gu lax di lad un da vTqva, rom bra zi li e le bi iu gos la vi-e leb ze me tad iy vnen II sap ri zo ad gi lis Rir sni. msof li os or gzis Cem pi ons od na va dac ar ga u mar Tla da es uda vod da et yo tur ni ris Se deg sac. bra zi li e leb ma Ta vi an Ti nam dvi li Za la aSS-is nak reb Tan bo lo Sex ved ra Si aC ve nes. am ga mar jve bam maT udi de si mo ra lu ri kma-yo fi le ba da... brin ja os med le bi mo u ta na.

17

mkiT xvels, bu neb ri via, ain te re sebs, Tu vi si ga mo yo fa Se iZ le ba bra zi li el Ta gan. ad rec vTqvi da ax lac vi me o reb: xu Te u lis yve la wev ri er Tma ne Tis Rir sia, mag ram ubi ra ta ni da me no ni ma inc ga mo ir-Ce vi an sxve bis gan. es tan de mi zus ti, uSec do mo me qa niz mia, ro me lic brwyin va led flobs yve la sa ka laT bur To cne bas.

„di di oT xe u lis“ me o re wev ri _ aSS-is gun di msof li os Cem pi-o na tis win sa xel da xe lod Se ik ri ba da es iyo mi si mTa va ri nak li. am gun dis zo gi er Ti mo Ta ma Se sa er Tod ar cxov robs ame ri kis Se er Te-bul Sta teb Si. isi ni urug va i Si gam gzav re bis win, 3 kvi riT ad re Se ik-rib nen da, cxa dia, ro gorc sa Wi roa, ver Se Ta maS dnen. mag ram ame ri-kel Ta wa ru ma teb lo bas sxva mi ze ze bic hqon da.

wi naT ame ri kis nak re bis erT-er Ti mTa va ri ko zi ri swra fi, tem-pi a ni Ta ma Si gax ldaT. ame ri kel Ta sa xel gan Tqmu li pre sin gi da gri-ga li se bu ri Se te va me to qis Za le bis arev-da re vis mTa va ri sa Su a le ba iyo. isi ni jer fsi qi u rad spob dnen mo wi na aR mde ges da Sem deg iw yeb-dnen Sex ved ris mo ge bas.

urug va i Si ame ri kel Ta taq ti kam sa xe ic va la. tem pi, mkac ri pre-sin gi mo u lod ne lad mdo re Ta maS ma da xan grZliv ma ga Ta ma Se bam Sec-va la. aseT dros gunds tyor cna ma inc unak lo un da hqon des. mag ram, da al baT es iyo yve la ze me tad ga sak vi ri, ame ri ke le bis tyor cnis si-zus te sa Su a lo ze da ba li gax ldaT. ra Tqma un da, ase Ti nak liT pir-ve lo ba ze fiq ri zed me tia.

ame ri ke li ka laT bur Te le bi zed me tad iy vnen dar wmu ne bu li sa-ku Tar Za la Si da aman da Ru pa isi ni. me to qe Ta Za li sa da una ris uf-ro re a lu rad Se fa se biT da ko leq ti vis er Ti a no bis ele men ta ru li nor me bis dac viT isi ni uda vod did war ma te bas mi aR we ven.

sab Wo Ta nak re bis mwvrTne lis _ aleqsandr go mel skis az riT, aSS-is ka laT bur Te le bi sa er Ta So ri so sar bi el ze iy vnen da ari an Cve ni mTa va ri me to qe e bi. am azrs mec vi zi a reb. ar sad ar aris im de ni umaR-le si kla sis ka laT bur Te li, ram de nic am qve ya na Si.

„di di kvar te tis“ me oT xe wev rma iu gos la vi am sul aTi o de we lia, rac brZo liT mo i po va ad gi li ka laT bur Tis mzis qveS. pir ve li se ri-

18

zurab sakandel

iZe

19

valeri alTabaevi:`is iyo ka laT bur Tismi Sa mes xi. qar Tu lika laT bur Ti yo vel Tvis im pro vi za ci as efuZ ne-bo da, zu ri ko ki im pro-vi za ci is me fe iyo. amis swav la ar Se iZ le ba, es Si na ga nad un da dag yves.~

20

zurab sakandel

iZe

o zu li ga mow ve va ama qvey nis Zli erT iu gos la vi e leb ma 1963 wels ga-ug zav nes rio-de-Ja ne i ro Si. gun di, ro me lic ma nam de msof lio kla-si fi ka ci a Si X ad gils ar gas cde nia, er Tba Sad kvar cxlbe kis me o re sa fe xur ze dad ga.

iu gos la vi e le bi am Cem pi o nats fxiz lad, go niv ru lad mi ud gnen. ilu zi e bi maT sam Sob lo Si da to ves, urug va i Si ki Ca mo i ta nes praq-ti ku li geg me bi, rac „mok rZa le bul“ IV ad gils gu lis xmob da. mag ram „di di oT xe u lis“ sxva wev re bis gan gan sxva ve biT, iu gos la vi e lebs hqon daT er Ti upi ra te so ba, ra mac ga na pi ro ba ki dec ma Ti war ma te ba.

es iyo gun dis asa ki, am sit yvis pir da pi ri ga ge biT. di ax, iu gos la-vi is dRe van de li nak re bi 7 wli saa, es ki imas niS navs, rom mwvrTne le-bi 7 wlis man Zil ze Wed nen ko leq ti vis mo no li Tu ro bas, er Ti a no bas. ase Ti „xan daz mu li“ nak re bi msof li os V Cem pi o nat Si ara vis hyav da.

xSi rad me kiT xe bi an, vin iyo Cem pi o na tis sa u ke Te so ka laT bur Te-lio. amis Ta o ba ze mon te vi de o Si ori az ri ar ar se bob da: sa u ke Te so mo Ta ma Sis „sim bo lu ri“ gvir gvi ni yve la spe ci a lis tma er Txmad mi a-kuT vna iu gos la vi el da nevs.

Cven Tvis mo u lod ne li ga mod ga po pu la ru li ko ra Cis Ta ma Si. Tbi li se lebs kar gad ax sovT es ka laT bur Te li ev ro pis bo lo Cem-pi o na tiT. ma Sin ko raC ma „le los“ spe ci a lu ri pri zic ki da im sa xu ra, ro gorc tur ni ris sa u ke Te so bom bar dir ma. mon te vi de o Si igi sus-tad da er Tfe rov nad Ta ma Sob da. ami tom sul ma le mo ix sna ko ra Cis prob le ma, ro me lic ori o de wlis win mos ve ne bas ar aZ lev da msof li-os sa u ke Te so mcve lebs. me vfiq rob, mi si mze Ca es ve na.

urug va i Si igi wver moS ve bu li da di o da, Tur me fi ci da ud via, rom sa nam Ce mi gun di or Ta maSs ar wa a gebs, da laqs ar ga ve ka re bio. iu gos la vi as Tan ga mar jve bis Sem Txve va Si ga daw yve ti li gvqon da ko-ra Cis Tvis sa mar Te be li gve Cu qe bi na, mag ram mat Cis dam Tav re bis Sem-deg vi Ras ax sov da ko ra Cis wve ri.

war ma te bas xSi rad ise Ti um niS vne lo ram ga na pi ro bebs, rac er Ti Se xed viT TiT qos cxad ze uc xa de sia. ma ga li Tad, yve lam kar gad icis, Tu ra di di mniS vne lo ba aqvs spor tSi, ker Zod, ka laT bur TSi cal ke-

21

ul mo Ta ma Se Ta ko leq ti ur su lis kve Te bas. cno bi lia isic, rom ua-mi sod spor tis verc erT sa xe o ba Si ver mi aR wev nam dvil war ma te bas. Cve ni nak re bi am mxriv sul ax los dgas srul yo fas Tan da es, pir vel yov li sa, gun dis mwvrTne lis, aleq sandr go mel skis udi de si dam sa-xu re baa. xSi rad me kiT xe bi an, ram ga na pi ro ba urug va i Si ssr kav Si ris nak re bis eso den di di war ma te bao. me da u fiq reb lad va sa xe leb gun-dis wev rTa am ur Ti er To bas, ro me lic Sem dgom Sic axal-axa li ga mar-jve be bis sa win da ri iq ne ba“.

... ima ve wels tam pe re Si ga mar Tu li ev ro pis pir ve lo ba mra val-

mxriv mniS vne lo va ni ga mod ga zu rab sa kan de li Zis Tvis. gar da imi sa, rom iq man me o red da i sa kuT ra kon ti nen tis Cem pi o nis ti tu li, sa yo-vel Tao aRi a re bac mo i po va. Tu si et lSi, ka laT bur Tis sam Sob lo Si, di de bu li Ta ma Sis Tvis sa pa tio mo qa la qis wo de ba mi a ni Wes, fi neT Si sru li ad ev ro pis ka laT bur Tis sam ya rom sa u ke Te so mcve lad aRi a ra da spe ci a lu ri pri zi Tac da a jil do va. qar Tve li spor tsme ni sim bo-lur nak reb Sic da a sa xe les.

ev ro pis Cem pi o nat ze zu rabs „mfri na vi ra ke ta“ da „kos mo su ri siC qa ris me fe“ Se ar qves.

ka laT bur Tis sa er Ta So ri so fe de ra ci is vi ce-pre zi den tma ni-ko lai se maS kom aRi a ra, rom sab Wo Ta nak rebs ara so des hyo lia sa-kan de li Zis da ri swra fi da sa i me do mcve li: „zu ra bi brwyin va le gam Ta ma Se be li, kar gi par tni o ri da ini ci a ti vis moy va ru lia. gan sa-kuT re biT fas da u de be lia ga Wir ve ba Si. msof li os TiT qmis yve la Ta-na med ro ve var skvla vi mi na xavs, mag ram ase Ti swra fi, Tval Se uv le bi da azar tu li ka laT bur Te li _ aras dros“, _ ga nac xa da man.

Cve ni Txov niT, 38 wlis Sem deg, sab Wo Ta gun dis li der ma, msof-li o Si aRi a re bul ma ka laT bur Tel ma mo des tas pa u la us kas ma am Cem-pi o na ti dan er Ti sa gu lis xmo epi zo di ga ix se na:

„tam pe re Si sa ko gan sa kuT re biT po pu la ru li iyo, rac me, mis me-go bar sa da Ta na gun dels jer ki dev axal gaz rdu li nak re bi dan, Za li-an ma xa reb da. zu rabi yve las xib lav da swra fi da ga az re bu li moq me-

22

zurab sakandel

iZe

de biT, me to qis far qveS mo u lod ne li, sprin te ru li gas vle biT. ssr kav Si ri sa da gdr-is gun de bis mat Cis dam swreT did xans emax sov re baT er Ti ase Ti mo men ti: ger ma nel Ta fa ris si ax lo ves sab Wo Ta da ger-ma ne li ka laT bur Te le bi ma Ra li bur Tis da uf le bas cdi lob dnen. da ai, mo u lod ne lad ha er Si aiW ra sa kan de li Ze, bur Ti xelT ig do da „me o re sar Tul ze“ myof ma, Se u Ce reb liv tyor cna me to qis ka laT Si. es ise swra fad mox da, rom kar ga xans ver mo vid nen gons ara Tu ger-ma ne li ka laT bur Te le bi da ma yu reb le bi, ara med mi si gun dis wev re-bic... is mar Tlac uni ka lu ri ka laT bur Te li iyo“.

am ar na xu li miR we ve bi sa da aRi a re bis Sem deg, ra Ra Tqma un da, qar Tvel ma Jur na lis teb mac sa kad ri sad da a fa ses msof li o sa da ev-ro pis or gzis Cem pi o ni, ev ro pis sa u ke Te so mcve li zu rab sa kan de-li Ze da tra di ci ul sa a xal wlo ga mo kiT xva Si 1967 wlis sa u ke Te so qar Tvel spor tsme nad aRi a res. me o re ad gil ze ga sul spor tsmens zu rab ma 157 qu liT ga us wro!

cek va „le ku ri“ me xi ko Si...

da ai, dad ga 1968 we li _ me xi kos XIX olim pi u ri Ta ma Se bis we li. ka laT bur Tel Ta tur nir ze ga uT va lis wi ne be li ram mox da: msof li os moq me di Cem pi o ni sab Wo e le bi ame ri ke le bis he ge mo ni is dam xo bas la-mob dnen da jguf Si yve la me to qes, maT So ris msof li os or gzis Cem pi-o nebs, bra zi li e lebs mo u ges. amiT ga Ta ma me bul ma sab Wo Ta gun dma na xe-var fi nal Si iu gos la vi e leb Tan ze re led iTa ma Sa da fi as koc ga ni ca da.

aleq sandr go mel skim eq spe ri ments mi mar Ta: tom sons, pa u la us-kass, lip so sa da an dre evs er Ta der Ti no mi na lu ri dam cve li „da ax ma-ra“. cxa dia, sa kan de li Ze mar to ver ga um kvlav de bo da ase ve re van Sis wyur vi liT Sep yro bil iu gos la vi e lebs. maT ri geb Si Se u da re be li iyo Cer ma ki, ro mel mac 3 wuT Si 8 qu la mo u ta na Ta vis gunds da an ga-ri Si 12:2 ga xa da. Cer maks pa u la us ka si me ur ve ob da, ro mel mac saw yis wu Teb Si 3 per so na lu ri Se niS vna mi i Ro.

23

sab Wo Ta kav Si ris 1966 wlis Cem pi o na tis Sem deg ka laT bur Tis sa kav Si ro fe de ra ci am se zo nis 25 sa u ke Te so ka laT bur Te-li da a sa xe la, ro mel Ta So ris zu rab sa kan de-li Ze da ami ran sxi e re-lic iy vnen. uf ro ad re, sa kav Si ro Cem pi o na tis pir ve li wris das ru le-bi sas, ga zeT „so vet ski spor tis“ re daq ci am pir ve lo ba Si mo na wi-le Tor me ti ve gun dis mwvrTne lebs sim bo lu ri nak re bis Sed ge na sTxo-va. mcvel Ta gan yve la ze me ti – 11 xma zu rab sa kan-de li Zem mi i Ro.

24

zurab sakandel

iZe

me re ini ci a ti vas sab Wo Ta nak re bi da e uf la da 5 qu liT da wi-na ur da _ 40:35. swo red am dros mo des tas ma mexuTe per so na lu-ri Se niS vna mi i Ro da mo e da ni da to va. si tu a cia uaR re sad da i Za ba. se li xov ma, lip som da kri kun ma ze di zed sam jer, far sqve mo dan aa-ci les bur Ti ka laTs. ai, aman ga daw yvi ta mat Cis be di iu gos la vi e-le bis sa sar geb lod _ 63:62. aseT Se degs nam dvi lad ara vin elo da. fi nal Si ame ri ke leb ma iu gos la vi e le bi aS ka rad da jab nes _ 65:48, xo lo brin ja os med le bis Tvis brZo la Si sab Wo Ta nak reb ma bra zi-lia da a mar cxa _ 70:53.

am olim pi a dis TviT mxil ve li, cno bi li spor tu li Jur na lis ti no dar gu guS vi li wer da: „ar Se iZ le ba, qe biT ar mo vix se ni oT zo gi-er Ti Cve ni ka laT bur Te lis, pir vel yov li sa ki zu rab sa kan de li Zi-sa da ser gei ko va len kos mon do me ba, Tav gan wir va. maT yve la Sex ved ra Rir se u lad Ca a ta res da sa yo vel Tao mo wo ne ba da im sa xu res. gan sa-kuT re biT da sa max sov re be li iyo sa kan de li Zis Se u da re be li os ta-to ba olim pi a dis mas pin Zleb Tan Sex ved ra Si da mi si Tav gan wi ru li, cec xlo va ni Ta ma Si bra zi li e leb Tan“.

da ax lo e biT igi ve Tqva mo des tas pa u la us kas ma: „olim pi a da-ze zu rab sa kan de li Zem Tav gan wi ru lad iTa ma Sa. man yve la Sex ved ra brwyin va led Ca a ta ra, igi pir da pir cecxls an Teb da mo e dan ze, ha er-Si ki le kurs cek vav da. mis ma vir tu o zo bam yve la mo xib la da aRaf-rTo va na, maT So ris bev ris mnax ve li ame ri ke li spe ci a lis te bic“.

da ai, be dis iro nia _ im we li wads, 1968-Si, 14-wli a ni pa u zis Sem-deg Tbi li sis „di na mom“ sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o no ba mo i po va, xo lo zu rab sa kan de li Ze... uoq ros med lod dar Ca.

ka ci mTe li wlis gan mav lo ba Si sa u ke Te so for ma Si iyo, olim pi-a da ze brwyin va led ias pa re za da nak re bis in te re se bis ga mo mSob li-u ri gun dis dax ma re ba ver SeZ lo. sa er Tod, sa qar Tve los yve la ze ti tu li an ma ka laT bur Tel ma ka ri e ra ise da am Tav ra, „di na mos Tan“ er Tad di di ga mar jve ba ar uze i mia.

Tum ca, med lebs da ga mar jve bebs vin da e Zebs, 1969 wlis da saw yis-Si su lac bew vze eki da zu rab sa kan de li Zis si coc xle.

25

ssr kav Si ris 1968 wlis Cem pi o ni da axa li se zo nis li de ri, Tbi-li sis „di na mo“ sab Wo Ta ka laT bur Tis aRi a re bul li ders, mos ko vis ar mi el Ta gunds xvde bo da. Tbi li sis spor tis sa sax lis tri bu neb-ze nem si ar Ca var de bo da. Sex ved ris dam Tav re bas aRa ra fe ri uk lda, ar mi e le bi er Ti qu liT igeb dnen. dar ba zi ise gri a leb da, spor tis sa sax les gum ba Ti a ni sa xu ra vi la mis Ca mo in gra. sa kan de li Zem Ta vi-si cno bi li so lo re i di Se as ru la _ sprin te ru li siC qa riT da Tav-bru dam xve vi cru moZ ra o be biT Ca mo i ci la yve la me to qe, fars rom mi-u ax lov da, ha er Si af rin da da bur Ti ka laT Si mo a Tav sa. aseT dros, ro ca aR tki ne bu li aTi aTa si ka ci bo boq robs da sa sax le zan za rebs, TiT qos ras un da ga mo e ca ise Ti xma, rom ada mi a nis yu ram de mi su li yo, an ra un da mom xda ri yo ise Ti, rom es agu gu ne bu li dar ba zi er Tba Sad da du me bu li yo... ro ca zu ra bi ia tak ze eS ve bo da, erT-er Tma me to qem mxa ri Se uS vi ra, man wo nas wo ro ba da kar ga, amot ri al da da Zirs zur-giT da e nar cxa!

el da na ce mi xal xi ga it ru na.sa kan de li Ze sa ka ciT ga iy va nes mo ed ni dan...sa me di ci no das kvna ase Ti iyo: um Zi me si ko mo cio; pir ve la di sa-

va ra u do das kvna _ fu Zis mo te xi lo ba_ sa bed ni e rod, ar da das-tur da.

or Tvi a ni ga un Zre ve li wo li Ti re Ji mis Sem deg zu rab sa kan de li-Zem var ji Si ga na ax la, „di na mos“ da nak rebs da ub run da, ev ro pis Cem-pi o no ba mo i po va da uf ro si mwvrTne lis gan qe bac da im sa xu ra.

sa kan de li Zis Tvis ri giT me sa me ev ro pu li Cem pi o na ti ita li a Si _ ka zer ta sa da ne a pol Si ga i mar Ta. sab Wo Ta nak reb ma fi nal Si iu-gos la vi is gunds mo u go, ro mel sac tur ni ram de co ta xniT ad re av-to ka tas tro fa Si da Ru pu li udi de si ka laT bur Te li, ra di vov ko-ra Ci ga mo ak lda.

aleq sandr go mel skim ase Se a fa sa qar Tve li ka laT bur Te lis ga-mos vla: „zu ra bis Ta ma SiT kma yo fi li var. igi ume te sad sas tar to xu Te ul Si ga mo di o da, rac, Ta vis Ta vad met yve lebs mis ma Ral klas-ze da sta bi lu ro ba ze. sa kan de li Ze Cve u li mon do me biT da Tav da viw-

26

zurab sakandel

iZe

sergo kovalenko da zurab sakandeliZe

sanakrebo varjiSidankarg gunebaze brundebian

27

aleq sandr go mel ski: „zu rab sa kan de li Ze sab-Wo Ta ka laT bur Tis mTe-li is to ri is man Zil ze yve la ze swra fi mo Ta ma Se iyo. is ki ar dar bo da, daf ri nav da, mi si da we va, bur Tis ga Ta ma Se bis dro-sac ki, ara vis Se eZ lo. mi si re aq cia da sis wra fe ao ceb da me to qe ebs da ma yu reb lebs. yve la ze ukeT exer xe bo da mo wi-na aR mde gis ga da ce mis CaW ra da bur Tis xel Si Cag de ba, rac Cvens gunds kon trSe te ve bis gan sa-xor ci e leb lad mSve ni er Se saZ leb lo bas uq mni da.~

28

zurab sakandel

iZe

ye biT ib rZo da, Tum ca nak lic hqon da. man au ci leb lad un da imu Sa os tyor cnis si zus tis mi saR we vad“.

1970 wels uk ve li ub li a nam umas pin Zla msof li os Cem pi o nats. moq med ma Cem pi o neb ma sus tad iTa ma Ses, ori mat Ci daT mes _ jer bra-zi li as Tan, Sem deg ki ame ri kas Tan da Tum ca jguf Si iu gos la vi as mo-u ges, sa bo lo od oq ros med le bi ma inc mas pin Zleb ma mo ip oves. sab Wo-Ta nak rebs me sa me ad gi li er go.

go mel ski gan sa kuT re biT ga am wa ra ame ri ke leb Tan mar cxma, Tum-ca ram de ni me ka laT bur Te lis, maT So ris sa kan de li Zis mi sa mar TiT say ve du ri ar dac de nia. Ta vis gvi an del mo go ne beb Si go mel ski wer da: „un da ga mov tyde, rom sxveb Tan Se da re biT gar kve ul Ta vi suf le bas vaZ lev di sa kan de li Zes. mas ar sWir de bo da ki lo met ri a ni kro se bi, dam qan cve li da yve la spor tsme nis Tvis mo ma bez re be li Za los nu ri var ji Se bi. pi ri qiT, amiT su lac Se va Zu leb di saq mes. yve la ka laT-bur Tels, ise ve ro gorc, zo ga dad, spor tsmens, in di vi du a lu rad un da mi ud ge da mec, ro gorc iS vi aT ga mo nak liss, sa kan de li Zes met da mo u ki deb lo bas va ni Web di. zu ra bi di de bu li ka laT bur Te li iyo da me va ma yob di mi siT“.

Tvi Ton zu rabs aqvs naT qva mi: „go mel ski gunds sa var ji Sod rom ga iy van da, met yo da xol me _ Сако, ты как хочешь, так тренируйся. mag-ram sa nam amas mi vaR wev di, mra va li wlis gan mav lo ba Si di di of lis Rvra dam Wir da. ar da ga viw ydeT, me su li ko Tor Tla Zis sko la mqon-da gav li li~.

cno bil ma qar Tvel ma ka laT bur Tel ma va le ri al Ta ba ev ma sa in-te re sod ax sna es am ba vi:

_ zu ri ko sxva na i ri ka ci iyo. Tu Cven, TiT qmis yve la ka laT bur-Te li ra Ra ca ze da vi Ra ca ze vi ya viT da mo ki de bul ni, sa kan de li Ze ga ci le biT Ta vi su fa li iyo, ro gorc ada mi a ni, ro gorc pi rov ne ba. er Txel, ro ca Tov lSi sir bils ai Zu leb dnen, Tqva _ me ar vir be no! Si na ga ni sim tki ce hqon da. xandaxan Rvi no sac svam da, pre fe ran ssac Ta ma Sob da, mag ram, rac mTa va ria, araC ve u leb ri vi ka laT bur Te li iyo... ris uf le ba sac is Tavs aZ lev da var ji Sis an Ta ma Sis dros, Cven

29

imas ver gav be dav diT. ase Ti Ta vi su fa li mo Ta ma Se arc sa qar Tve lo Si yo fi la, arc sab Wo Ta kav Sir Si. is iyo ka laT bur Tis mi Sa mes xi. qar-Tu li ka laT bur Ti yo vel Tvis im pro vi za ci as efuZ ne bo da, zu ri ko ki im pro vi za ci is me fe iyo. amis swav la ar Se iZ le ba, es Si na ga nad un da dag yves.

xo lo Tu ro gor did pa tivs scem da go mel ski Ta vis Se girds, am pa ta ra war we ri da nac kar gad Cans, sa kan de li Zi sad mi na Cu qar Ta vis wigns rom mi a we ra:

„Близкому и славному Сако – одному из самых великих баскетболистов нашего времени. Я счастлив, что трудился вместе с тобой в сборной СССР, где ты был моим учеником и стал дорогим другом. Пусть в жизни тебе всегда светит солнце, ибо ты сам алмаз.

Александр Гомельский“.... go mel skis olim pi u ri Ta ma Se bi sa da msof li os Cem pi o na tis

Cag de ba ar apa ti es da da nak re bi le nin gra dis „spar ta kis“ uf ros mwvrTnels vla di mir kon dra Sins Ca a ba res..

ev ro pis 1971 wlis Cem pi o nats da sav leT ger ma nul ma esen ma umas-pin Zla. sab Wo Ta nak reb ma fi nals Se da re biT io lad mi aR wia, ga dam-wyvet mat CSi ki Zve li nac no bi da „mo sis xle mte ri“, iu gos la vi is erov nu li gun di Sex vda.

sab Wo e lebs Ta vi dan ve ar wa u vi daT Ta ma Si da erT mo men tSi me to qes14 qu liT Ca mor Cnen. me re vi Ta re ba Se ic va la da an ga ri-Sic ga Ta nab rda _ 43:43. aman, et yo ba, di di ener gia wa i Ro. iu gos-la vi e le bi kvlav win ga iW rnen da sa bo loo ga mar jve bac TiT qos ax los iyo.

swo red am dros ga mo iy va na kon dra Sin ma mo e dan ze qar Tve li ka-laT bur Te li, ro me lic did xans ij da sa Ta da ri go Ta skam ze. sa kan de-li Ze ma Sin ve Ca e ba brZo la Si, Ta vis Tav ze ai Ro Ta ma Si, sa mi el vi se-bu ri Se te va ga na xor ci e la, me to qis sa pa su xo ie ri Si Ca Sa la, 6 upa su-xo qu la ai Ro da, faq tob ri vad, mat Cis be dic ga daw yvi ta. qar Tve lis aseT ma afeT qe bam mi si Ta na gun de le bic ga mo af xiz la da yve lam er-Tad saq me ga mar jve bam de mi iy va nes.

30

zurab sakandel

iZe

zu rabi yve las xib lav da swra fi da ga az re bu li

moq me de biT, me to qis far qveS mo u lod ne li,

sprin te ru li gas vle biT.

31

ger ma ni i dan Tbi lis Si dab ru ne bul ma ga zeT „le los“ re daq tor-ma mi xe il ka ka ba Zem Ta vis ga zeT Si vrce li we ri li mi uZ Rvna am Cem pi o-nats. ai, er Ti naw yve ti am we ri li dan:

„pre sa Si ra tom Rac sa Ta na do ar mi ez Ro zu rab sa kan de li Zes. sav se biT vi zi a reb im Jur na lis tTa da spe ci a lis tTa azrs, rom leb-mac am war mo ud gen lad Znel da sa oc rad da Za bul mat CSi ga mar jve-bis mTa var Se moq me dad mos ko ve li ar mi e li al Jan Jar mu xa me do vi mi-iC ni es. man mar Tlac zRap ru lad Zne li saq me ga a ke Ta: Tav fe xi a nad Se bo Wa ev ro pu li ka laT bur Tis mSve ne ba, ame ri ku li ya i dis cen tra-lu ri Tav dam sxme li Co si Ci da amiT pir da pir sa Zir kve li ga mo a ca la msof lio Cem pi on Ta gunds. mag ram xom gax sovT, iyo mo men ti, ro ca sab Wo Ta nak rebs Za li an cu dad hqon da saq me _ iu gos la vi e le bi 14 qu liT da wi na ur dnen, Ta nac, Ta ma Si ar ga mog vdi o da. me re sab Wo Ta ka laT bur Te leb ma iZa les, an ga ri Si ga Ta nab rda (43:43). da ai, am mo-men tSi qa riS xa li viT dat ri al da mo e dan ze Se mo su li sa kan de li Ze (aki TviT fi ba-s pre zi den tma ui li ams jon sma Tqva, sa kan de li Zis Ta ma Si cec xlo van qar Tul cek vebs ma go neb so...) da ze di zed sa-mi el vi se bu ri gar Rve viT me to qe Ta ka laT Si sa mi bur Ti mo a Tav sa, me re ki, pa ta ra in ter va liT, ki dev er Ti... es gax ldaT naR dad gar-dam te xi mo men ti am ara a da mi a nu rad mZi me, ner vu lad da fi zi ku rad uki du re so bam de da Za bu li mat Ci sa. am de nad, Jar mu xa me dov Tan er-Tad oq ros med le bis mo po ve ba Si Ta na ba ri dam sa xu re ba sa kan de li-Zes mi uZ Rvis“.

ase da am ri gad, zu rab sa kan de li Zem me oT xed da bo lo jer da i sa-kuT ra ev ro pis Cem pi o nis oq ros me da li.

„di na mos“ su li da gu li

cxa dia, zu ra bi mSob li u r „di na mo Sic“ ga mor Ce u li fi gu ra iyo. ax la swo red sa kav Si ro Cem pi o na tis ram de ni me mat Ci un da ga vix se noT im dro in del „le lo Si“ ga moq vey ne bu li we ri le bis Tan xle biT.

32

zurab sakandel

iZe

Tbi li sis „di na mo“ _ ri gis ask. es Sex ved ra Tbi lis Si ga i mar Ta da mas pin Zel Ta ga mar jve biT dam Tav rda _ 94:82. bal ti is pi rel Ta ri geb Si al ma-aTi dan axa li ga da su li, vin me ve is ma ni Ta ma Sob da, ro-me lic Ta vi si gun dis li de rad mog vev li na.

mag ram am kon kre tul Sex ved ra Si lat vi e lebs cu dad wa u vi daT saq me.

„es cxa di gax da pir ve li ve wuT ze, pir ve li ve Se te vis Sem deg, imi tom, rom Tbi li sel Ta mTa va ri Za la, mTa va ri me qa niz mi Se uc dom-lad moq me deb da yve la sak van Zo mo men tSi; imi tom, rom sa kan de li Zis ubad lo os ta to biT aR frTo va ne bu li Ta na gun de le bi na car tu tad aq cev dnen yve la fers, rac win xvde bo daT. Tbi li se le bi sin qro nu-lad moq me deb dnen yve la rgol Si, Se te vis wi na xaz zec da mas Sem de-gac, ro ca ie ri Si sim wva ves kar gav da. „di na mom“ kar gad Se u far da er-Tma neTs po zi ci u ri Ta ma Si da cec xlo va ni Se te ve bi. iq, sa dac er Ti xer xi uZ lu ri iyo, gun di me o res mi mar Tav da da am zus ti mo nac vle o-biT mu dam da Za bu li hyav da me to qe...“

Tbi li sis „di na mo“ _ Tbi li sis „bu re ves tni ki“ _ 80:74. am mat Cis Se sa xeb „le lo“ wer da: „di na mos“ war ma te biT ga mow ve u li efeq ti sa-na xev rod zu rab sa kan de li Zis ma Ral os ta to bas un da mi va we roT. li-de ri am dRes ma yu reb lis wi na Se sru li ad axal rol Si war sdga. man, ro gorc Cans, Seg ne bu lad Tqva ua ri Ta vis re aq ti ul Tvi se beb ze da brZo lis me To dad po zi ci u ri Ta ma Si ar Cia. es er Ti Se xed viT ga u ge-ba ri eq spe ri men ti mTa var taq ti kur si ur pri zad iq ca, ro mel mac al-baT ga daw yvi ta ki dec Sex ved ris be di. arc er Ti swra fi Se te va, arc er Ti mo u lod ne li da swra fi gas vla me to qis far qveS. sa kan de li Ze, ro gorc nam dvi li di ri Jo ri, me o re po zi ci i dan xel mZRva ne lob da Se te vebs da uaR re sad zus tad ir Cev da ad gi lebs sro lis Tvis. 80 qu-li dan 20 mis wi lad mo dis, es faq ti u rad war ma te bis me oT xe dia, mag-ram mTa va ri ma inc isaa, rom sa kan de li Zem, ro gorc mcvel ma, si nam-dvi le Si ga da a War ba sa kan de li Zes, ro gorc Tav dam sxmels. am mat Cis ma ga liT ze sav se biT ga sa ge bia, ra tom mi aC ni aT igi sab Wo Ta kav Si ris nak re bis uc vlel kan di da tad“.

34

zurab sakandel

iZe

...isev sa kav Si ro Cem pi o na ti. Tbi li sis „di na mom“ min skis rti da-a mar cxa oT xi qu liT.

„ka laT bur TSi brZo las ko leq tivi igebs _ es Zvel TaZ ve li WeS-ma ri te baa. mag ram yo vel ko leq tivs un da hyav des Tun dac er Ti li-de ri, ro me lic ara mar to zus tad grZnobs dis tan ci as me to qis ka la-Tam de, ara med Se uZ lia Tvi Ton ai Ros brZo lis sa da ve e bi da da nar Ce-ne bic Tan ga i yo los. am mat CSi ase Ti li de ri sa kan de li Ze iyo, rom-lis Ta maSs, Se saZ loa, ak lda ga reg nu li efeq ti (sxva Sex ved reb Tan Se da re biT), mag ram sar geb li a no bis mxriv nakls ver mo u Zeb ni diT.

sa kan de li Zem xom ivar ga da ivar ga, sxve bic ai yo lia da, ro gorc sul ma le ga mo ir kva, min skis gunds ar aR mo aC nda, ma ga li Tad, bi Wi-aS vi lis ne it ra li ze bis sa Su a le ba. Tbi li se leb ma me tad Zne li brZo-la mo i ges, mag ram es mat Ci sxva mxri vac aris sa ma ga li To: man naT lad gviC ve na, Tu ra mniS vne lo ba aqvs brZo lis pro ces Si aq ti u ri az rov-ne bis gar daq mnas, sqe me bis swor mo nac vle o bas“.

sab Wo Ta kav Si ris mo ri gi Cem pi o na ti tu rob ri vi sis te miT Ca tar-da. pir vel mat CSi Tbi lis Si „di na mom“ mos ko vel Ta nak lu be lebs mo-u go. „le los“ sa ka laT bur To mi mo xil ve bis av to ri no dar gu guS vi-li wers: „...me pi ra dad bev rjer mi na xavs sa kan de li Zis unak lo Ta ma Si, mag ram Tu mas, amas Tan, ase Ti ma or ga ni ze be li ni Wi da gun dis ne bis-yo fis war mar Tvis una ri hqon da, mar Ta li giT xraT, ar vi co di. sa kan-de li Zis ma Ra li os ta to ba saq mis mxo lod er Ti mxa rea, mag ram ro ca gun di li ders aba rebs mar Tvis uf le bas da isic usit yvod iRebs am mZi me tvirTs, es uda vod bevrs niS navs, miT ume tes, rom kar gi ma ga-li Ti mu dam ga dam de bia. er Ti sit yviT, sa kan de li Zem iTa va da mas usit yvod gah yvnen da nar Ce ne bi, pir vel yov li sa ki mi xe il qor qia. ase dad ga am Sex ved ra Si mob ru ne bis mo men ti. jer sa kan de li Ze, me re qor qia, pu lav ski, bi Wi aS vi li, me re ki da nar Ce ne bic... mos ko vis „di na-mom“ ve Rar ga uZ lo am ma si re bul Se te vas da gat yda fi zi ku rad, mo-ra lu rad, fsi qo lo gi u rad.

ga mar jve ba, ra Tqma un da, mu dam sa si a mov noa, mag ram mTa va ri isaa, rom Tbi li sis „di na mom“ gan sac de lis Jams sak ma od bas ri klan-

35

We bi ga mo a Ci na. mTa va ri isi caa, rom gunds Ses Zle bia brZo la ucen-trod (iu ri Zi Zi gur ma Sex ved ris pir vel wu Teb Si ve mi i Ro se ri o-zu li trav ma da brZo las ga mo e Ti Sa), brZo la Zne li, mwva ve, mag ram ga mar jve bis mom ta ni. ra ga sak vi ria, rom mat Cis Sem deg fex ze ver id gnen verc qor qia da verc sa kan de li Ze. maT xom mTe li su li da gu li Ca aq so ves am brZo la Si, sa Cuq rad ki la ma zi da da ma je re be li ga mar jve ba mi i Res“.

isev sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o na tia. Tbi lis Si ta li nis „ka-levs“ ve Ta ma Se biT. „di na mos“, anu sa kan de li Zis el vi se bu ri gar-Rve va pir ve li ve wa meb ze da pir ve li ori qu lac mo po ve bu lia. saw-yis xuT-eqvs wuT Si stum reb ma ve ra fe ri mo u xer xes di na mo el Ta Se te vebs da mas pin Zle bi sag rZnob lad da wi na ur dnen. zu rab ma ara mar to mTe li gun di Car To ie ri Seb Si da sa er Tod, una ri a nad xel-mZRva ne lob da Ta na gun del Ta Se te vebs, ara med Tvi To nac zus tad tyor cni da pe ri met ri dan da did Tav sa texs uCen da bal ti is pi rel ka laT bur Te lebs.

igi ve gan me or da „Jal gi ris Tan“ Sex ved ra Sic. Ta vi dan mci re upi-ra te so ba stu mar Ta mxa res iyo, mag ram zu rab sa kan de li Zis Ci ne bu li Ta ma Sis Se de gad si tu a cia Se ic va la da „di na mom“ da wi na u re ba SeZ lo. gun dis ka pi ta ni Ta va dac zus tad is ro da, mag ram, rac me tad da sa fa-se be lia, zu rab ma araC ve u leb ri vi or ga ni za ci u li ni Wi ga mo am JRav na da mTe li gun di ai yo lia.

isev „ka levs“ ve Ta ma Se bo diT, zu rab sa kan de li Zem rom axa li sas-wa u li mo ax di na. Tu mi un xe nis olim pi u ri Ta ma Se bis fi nal Si sab Wo-e leb ma ame ri ke lebs bo lo sam wam Si ga mog li jes ga mar jve ba, „di na-mos“ li ders amis Tvis... erTa der Ti (!) wa mi hqon da dar Ce ni li. ase Ti ram ka laT bur TSi Zal ze iS vi a Tad xde ba: sa kan de li Zem bur Ti mi i Ro, maR la ax ta, ha er Si Se mot ri al da da zus tad tyor cna ka laT Si. da es yve la fe ri, ro gorc vTqviT, erT wam Si mo as wro. es uk ve fan tas ti kis sfe ro dan iyo!..

36

zurab sakandel

iZe

mi un xe nam de

isev sa nak re bo ba ta li ebs mi vub run deT. olim pi u ri we li kon dra Sin ma no va ci e biT da iw yo. 1972 wlis ian-

var Si bra zi li a Si ga mar Tul sa kon ti nen tTa So ri so Ta sis ga Ta ma Se-ba ze ar wa iy va na gun dis li de re bi _ ka pi ta ni pa u la us ka si, sa kan de-li Ze da ta mis te. sa ma gi e rod, san ktpe ter bur gel ma spe ci a lis tma bra zi li a Si axal gaz rde bi da, maT So ris, mi xe il qor qi ac iax la.

sab Wo Ta nak reb ma ame ri kis Se er Te bul Sta tebs 10 qu liT mo u go, mag ram mas pin Zleb Tan er Ti qu liT da mar cxda. Ta vis mxriv, bra zi li-e leb mac ame ri ke leb Tan mTe li 22 qu liT daT mes Sex ved ra. sa bo lo od sam gunds Ta na ba ri qu le bi aR mo aC nda da sap ri zo ad gi le bi bur Te bis sxva o bam ga a na wi la: 1. aSS, 2. ssrk, 3. bra zi lia.

axal mwvrTnels es Se de gi mar cxad Ca uT va les da amis Ta o ba ze sa gan ge bod im sje les 18 ap rils ga mar Tul ka laT bur Tis sa kav Si ro fe de ra ci is sxdo ma ze. ima ve sxdo ma ze da am tki ces olim pi u ri nak re-bis kan di dat Ta si a: an dre e vi, Jar mu xa me do vi, ev ge ni ko va len ko, ser-gei be lo vi, edeS ko (cska), pa u la us ka si, lin ki a vi Cu si („Jal gi ri si“), sa kan de li Ze, qor qia („di na mo“, Tbi li si), tom so ni, kri ku ni („ka le-vi“), aleq sandr be lo vi, vol Cko vi („spar ta ki“), dvor ni („ural ma Si“), po li vo da („stro i te li“), vol no vi („di na mo“, mos ko vi).

ma i sis dam degs Tbi lis Si am xa na gu ri Sex ved re bis ga sa mar Tad TviT ame ri kis Se er Te bu li Sta te bis nak re bi Ca mo vi da. mar Ta lia, es ar iyo olim pi u ri gun di, mag ram ame ri kel Ta ga mo Ce nam, cxa dia, di di in te re-si ga mo iw via. stum reb ma mo u ges Tbi li sis „di na mo sa“ (117:86) da sa qar-Tve los nak rebs (anu, igi ve „di na mos“) _ 90:82. pir vel Sex ved ra Si sa u-ke Te so bom bar di re bi iy vnen, „di na mo dan“: mi xe il qor qia _ 23 qu la da vla di mer ug re xe li Ze _ 21, ame ri ke le bi dan _ ke i si _ 28, si u te ri _ 24 da sti li _ 22. me o re mat CSi sa u ke Te so Se de gi kvlav qor qi as hqon-da _ 31 qu la, ke is ma da pen der ma Se sa ba mi sad 23 da 22 qu la mo ag ro ves.

Se de gi a ni da Tav gan wi ru li Ta ma Sis ga mo, yve la ze me ti sa qe ba ri sit yva mi xeil qor qias mi sa mar TiT iT qva. Ta na gun de li sa da um cro si

37

nacnobi suraTi:haerSi aWrilizurab sakandeliZe da uZluri mcvelebi

38

zurab sakandel

iZe

me gob ris am war ma te biT, pir vel yov li sa, zu rab sa kan de li Zem ga i xa-ra. Ta vad mi xe il qor qi ac mu dam di di mad li e re biT ix se neb da uf ros me go bars da Ta na gun dels:

„zu ra Cem Tvis xi di iyo nak reb Si, yo vel fe xis na bij ze, mo e dan zec da cxov re ba Sic, vgrZnob di mis mzrun ve lo bas. Zma me ar myo lia da uf-ros Zma sa viT med ga gver diT. ur Ti er To ba Si TiT qos uSu a lo iyo, mag-ram ax los ar mi giS veb da, gul Si ar Ca ga xe deb da, ver ga i geb di, ra uWir-da, ra ul xin da, ra uxa ro da. zu ras sa ku Tar Tav ze ara so des ufiq ria, gun dze iyo ga dam kvda ri, mu dam gun dis Tvis iR vwo da, „di na mo“ iq ne-bo da es Tu nak re bi. mas ara mar to Ta na gun de le bi, uc xo e le bic gan-sa kuT re bu li pa ti vis ce miT ep yro bod nen. „var skvla vo ba“ mis bu ne ba-Si ver Tav sde bo da, Za li an ub ra lo iyo, Ta va zi a ni, mor cxvic ki, ama ve dros _ udi de si pi rov ne ba. msgav si ta lan tis mnax ve li ara var. ro-ca sa Wi ro da au ci le be li iyo, ma Sin bo lom de ga mo a Cen da Ta vis usaz-Rvro Za las...1971 wels, esen Si, ev ro pis Cem pi o na tis fi na lu ri mat Cis dam Tav re bam de 7 wu Ti rom rCe bo da da iu gos la vi e lebs Zlivs ga vu Ta-nab reT an ga ri Si, kon dra Sins, ro gorc iq na, „ga ax sen da“ sa kan de li Ze. ga mo vi da zu ra da mo e dan ze ise Ti cec xli da an To, yve la gag va og na, ze di zed 6 qu la ai Ro da swo red amis Sem deg gat yda Cve ni me to qe.“

...1972 wlis 24 iv niss sab Wo Ta kav Si ris olim pi u ri nak re bis sa-bo loo sia ga moq vey nda: ser gei be lo vi, al Jan Jar mu xa me do vi, ivan edeS ko, mo des tas pa u la us ka si, aleq sandr be lo vi, zu rab sa kan de-li Ze, mi xe il qor qia, ana to li po li vo da, aleq sandr bo lo Se vi, ge na-di vol no vi, ivan dvor ni, ser gei ko va len ko.

swo red es Se mad gen lo ba ga em gzav ra mi un xen Si, wi na o lim pi ur sa-er Ta So ri so mi ni-tur nir Si sa as pa re zod. sab Wo Ta nak reb ma 20-20 qu-liT mo u go ita li i sa da Ce xos lo va ki is gun debs, xo lo mas pin Zle bi 37 qu liT ga a nad gu ra da pir ve li ad gi li da i ka va. Se jib re bis dam Tav re-bis Sem deg vla di mir kon dra Sin ma Se a fa sa Ta vi si gun dis Ta ma Si da esec Tqva: „sxveb Tan er Tad, zu rab sa kan de li Zis Se mow me bac gvin do da, mi si spor tu li for ma gva in te re seb da. esen Si Ca ta re bul ev ro pis Cem pi o-

39

nat Si zu rab ma umaR le si Se fa se ba da im sa xu ra, gan sa kuT re biT mniS vne-lo va ni ro li Se as ru la man fi na lur mat CSi, iu gos la vi is nak reb Tan. mag ram ese nis Sem deg, sxva das xva mi ze zis ga mo, ar uTa ma Sia nak reb Si da ai, ax la mog ve ca mi si Se mow me bis sa Su a le ba. am tur nir ma ki dev er Txel da mar wmu na, rom sa kan de li Zis nak reb Si Ta ma Si eWvs ar iw vevs“.

ara da, swo red kon dra Sin ma Ca mo a So ra nak rebs sa kan de li Ze. Tu ad re, go mel skis uf ros mwvrTne lo bis dros, zu rabs, ase vTqvaT, Ta-vi su fal re Jim Si var ji Sis uf le ba hqon da, kon dra Sin ma, ro me lic ax los ar ic nob da qar Tvel ka laT bur Tels, yo vel dRi u ri kro si da Stan ga da u niS na. swo red ma Sin ga i ya ra ma Ti gze bi. sa kan de li Ze ad ga da Tbi lis Si dab run da.

miT ume tes, amis sxva mi ze zic hqon da _ ga u Ta ve be li Sek re be bi-sa da Se jib re be bis ga mo, er Ti wlis Svi li we si e rad arc ena xa da gu li Si nis ken mo u wev da.

ram de ni me Tvis Sem deg, kon dra Si ni mol ba da sa kan de li Zes kvlav nak reb Si ux mo. zu rab ma swra fad aRid gi na spor tu li for ma da ma le Zi ri Tad Se mad gen lo ba Si dam kvid rda. es mox da Tbi lis Si, iu ri ga ga-ri nis me sa me sa er Ta So ri so me mo ri al ze.

sxva Ta So ris, sa bo lo od ama ve Se jib re ba ze un da ga daw yve ti li-yo mi xe il qor qi a sa da ivan dvor nis be dic.

sab Wo Ta olim pi e leb ma Tbi lis Si xu Ti ve Sex ved ra mo i ges. sa kan-de li Zem ki dev er Txel da a na xa yve las Ta vi si ma Ra li kla si, xo lo qor qi am sa ku Tar Tavs ajo ba da mwvrTnel mac uyoy ma nod mi u Ci na mas ad gi li olim pi ur gun dSi.

olim pi u ri oq ros brwyin va le ba

da ai, da iw yo olim pi u ri Ta ma Se bi. jgu fur tur nir Si sab Wo Ta kav Si ris nak reb ma mo u go iu gos la vi is (sa kan de li Ze _ 0 qu la, qor qia _ 4), ita li is (4; 0), se ne ga lis (8; 8), po lo ne Tis (0; 6), fi li pi ne bis (10; 13), pu er to-ri ko sa (2; 8) da da sav leT ger ma ni is (6; 2) gun debs.

40

zurab sakandel

iZe

Tbilisis `dinamo~ _kievis `stroiteli~.zurab sakandeliZis SeCerebas cdilobs

TbilisidankievSi gadasuli

sergei kovalenko

41

mixeil qorqia:„zu ra Cem Tvis xi di iyo nak reb Si, yo vel fe xis na bij ze, mo e dan zec da cxov re ba Sic, vgrZnob di mis mzrun ve lo bas. Zma me ar myo lia da uf ros Zma sa viT med ga gver diT. ur Ti er To ba Si TiT qos uSu a lo iyo, mag ram ax-los ar mi giS veb da, gul Si ar Ca ga xe deb da, ver ga i-geb di, ra uWir da, ra ul-xin da, ra uxa ro da. zu ras sa ku Tar Tav ze ara so des ufiq ria, gun dze iyo ga-dam kvda ri, mu dam gun dis-Tvis iR vwo da, „di na mo“ iq ne bo da es Tu nak re bi.~

42

zurab sakandel

iZe

me o re jgu fi dan na xe var fi nal Si sab Wo e leb Tan er Tad ita li-e le bic ga vid nen. xe li mo e ca raT msof lio Cem pi o nebs, iu gos la vi e-lebs, rom le bic, ise ve ro gorc pu er to ri ko e le bi, bur Te bis ua re si sxva o bis ga mo, jguf Si Car Cnen. es uda vod di di mo u lod ne lo ba iyo.

sen sa cia pir vel jguf Sic mox da: msof li os or gzis Cem pi on ma, bra zi li is nak reb ma 2 mat Ci wa a go da 2 qu liT Ca mor Ca me o re ad gil ze ga sul ku bis gunds, ro mel mac mxo lod ame ri ke leb Tan iw vnia mar cxi.

na xe var fi nal Si er Tma neTs da u pi ris pir dnen ssr kav Si ri _ ku ba da aSS _ ita lia.

sab Wo Ta ka laT bur Te leb ma di di ga Wir ve biT ga da la xes ku bel Ta wi-na aR mde go ba _ 67:61, ame ri ke leb ma ki ape ni ne le bi ga a nad gu res _ 68:38.

ku be leb ma ki dev er Ti sen sa cia ga mo ac xves da me sa me ad gi lis-Tvis um Zi me si brZo la mo u ges ita li e lebs _ 66:65.

na xe var fi na lur mat CSi sab Wo Ta gun dis Ta ma Sis xa ris xma, bu-neb ri via, Se aS fo Ta de le ga ci is xel mZRva ne lo ba. sab Wo Ta kav Si ris spor tko mi te tis Tav mjdo ma res ser gei pav lovs nak re bis uf ro si mwvrTne lis Tvis ukiT xavs, sa kan de li Zes pir vel xu Te ul Si ra tom ar aye ne bo (mar Tlac, arc sa kan de li Ze da arc qor qia ma nam de ga mar Tul arc erT mat CSi pir vel xu Te ul Si ar yo fi lan. amas vin Ci vis, kon dra-Sin ma qar Tve li ka laT bur Te le bi mxo lod ram de ni me wu Ti aTa ma Sa da is da ba li Se de gi a no bac, ra zec ze moT ga va max vi leT yu rad Re ba, mxo-lod da mxo lod aman ga mo iw via). Tav mjdo ma ris Tvis mwvrTnels ase upa su xia: ser gei pav lo viC, sa kan de li Ze Cve ni fa ru li ia ra Ria, fi-na lis Tvis vi na xav, ame ri ke lebs si ur prizs vum za de bo...

sa fi na lo sas tar to xu Te u li sab Wo Ta nak re bis ka pit nis ser gei be lo vis Tvi sac si ur pri zi ga mod ga: „kon dra Sin ma da baS kin ma mo e-dan ze uC ve u lo sas tar to xu Te u li ga mo iy va nes: sa kan de li Ze, qor-qia, Jar mu xa me do vi da ori ve be lo vi _ aleq san dre da me. Ta maS Si Ta vi dan ve „re aq ti u li“ sa kan de li Zi sa da qor qi as Car TviT Cven ma mwvrTne leb ma mTa var ia ra Rad sis wra fe air Ci es. Se te ve bi ise swra-fad un da gan vi Ta re bu li yo da dag vir gvi ne bu li yo, rom me to qes ver mo es wro dac vis or ga ni ze ba. ise Ti gun dis wi na aR mdeg, ro me lic

43

Ta vi si dac viT aris gan Tqmu li, er Ta der Ti efeq tu ri ia ra Ri sis-wra fe un da ga mom dga ri yo. icoc xle, kar gi Ca na fiq ria, mag ram Cven xom am xu Te u liT pir ve lad vTa ma Sob diT da, am de nad, es er Tgva rad avan ti u ra iyo“.

zu rab sa kan de li Zis zRap ru li sprin te ru li mo na ce me bis am ba vi yve lam icis da mi si sas tar to xu Te ul Si da ye ne ba swo ri na bi ji ga-mod ga. mi xe il qor qi ac swraf ka laT burTs ani Web da upi ra te so bas, Tan, far qveS lo mi viT ib rZo da.

...mat Cis star tze sa Sa be lov ma bur Ti da kar ga, mag ram sa kan de-li Zem da ib ru na. me re ima ve be lov ma ori dan er Ti ja ri ma Ca ag do da an ga ri Si ga ix sna _ 1:0. co ta xan Si sa kan de li Zem xelT ig do bur Ti da us wra fe si re i di ga na xor ci e la. kvlav ja ri ma. qar Tvel ma ka laT-bur Tel ma uSec do mod is ro la _ 3:0. dac va Si zu rab ma isev „moh pa ra“ bur Ti me to qes da Se te va Ta vad ve da ag vir gvi na _ 5:0. amas moh yva me-to qis er Ti zus tad Ses ru le bu li sa ja ri mo da sa kan de li Zis ki dev ori qu la sa Su a lo dis tan ci i dan _ 7:1. saw yis wu Teb Si sag rZno bi ner vi u lo bis Sem deg. mSvi dad da uf ro zus tad da iw yo Ta ma Si qor qi-am, ro me lic uf ro da uf ro sa sar geb lo xde bo da gun dis Tvis.

aseT ma war ma te bul ma star tma, bu neb ri via, mniS vne lov nad ga-na pi ro ba kon dra Si nis mom dev no na bi je bi. man sa kan de li Ze bo lom-de da to va Zi ri Tad Se mad gen lo ba Si da sul ram de ni me wu Ti da as-ve na. Tum ca, zu rabs Zi ri Ta dad dac vi Ti fun qci e bi da e kis ra, ris ga moc swra fi Se te vis efeq ti sav se biT gaq ra. es ki Ta ma Sis xa si aT-ze ai sa xa. ame ri ke leb ma amo i sun Tqes, sab Wo Ta gun dis 10-qu li a ni upi ra te so ba (21:11) sa na xev rod gaq ra da gun dma ta i mi mxo lod 5 qu liT mo i go _ 26:21.

me o re ta im Si, ar cTu kar gad mo Ta ma Se ser gei be lo vis nac vlad, mo des tas pa u la us ka si ga mo vi da, ro me lic Ses ve ne bam de sa Ta da ri go-Ta skam ze ij da. amis ga mo mas ga u Wir da Ta maS Si Car Tva, Tum ca sab Wo e-le bi ma inc axer xeb dnen upi ra te so bis Se nar Cu ne bas. ama so ba Si dad ga am fi na lu ri mat Cis pir ve li mniS vne lo va ni mo men ti, ra mac, gar kve-ul wi lad, gav le na iqo nia mat Cis sa bo loo Se deg ze.

44

zurab sakandel

iZe

45

ro ca an ga ri Si iyo 35:28 ssr kav Si ris nak re bis sa sar geb lod, far-qveS bur Tis Tvis brZo la Si er Tma neTs Se eb nen du a it jon si da mi xe il qor qia. ame ri kel ma aS ka rad iu xe Sa da qor qi a mac igi ve Ti upa su xa. msa-jeb mac ar da a yov nes da mtyu an-mar Tlis Zi e bas aRar moh yvnen _ ori-ve moC xu ba ri mo ed ni dan ga a Z eves. jon si ame ri kel Ta erT-er Ti li de-ri iyo da im 28 qu li dan, rac oke a nis gaR me lebs im dro is Tvis sab Wo Ta gun dis ka laT Si Ca ag des, qu la Ta didi nawili mas ze mo di o da!

mi xe il qor qia ase ix se neb da am epi zods: „ro ca jon si da me gag-vag des, mwvrTnels Tvals ver vus wo reb di. ska mis ki de ze Ca movje qi da ga vi fiq re, mor Ca Ce mi ka ri e ra nak reb Si-meT qi. uceb kon dra Si ni wa mod ga, Cem sken wa mo vi da, be Web ze xe li mo mi Ta Tu na, Ta ma Sis Tvis mad lo ba ga da mi xa da da gab rwyi ne bu li Tva le biT miT xra _ ici, Sen vin ga ag deo! amiT mec da mTe li gun dic dag vaw yna ra“.

Tum ca sab Wo Ta nak rebs verc aman uS ve la da mTe li mat Cis gan-mav lo ba Si nag ro ve bi qu le bi me to qem sul ga u cam tve ra. mo Ta ma Se ebs daR la da et yoT, ra sac ner vi u lo ba moh yva, ame ri ke le bi ki, ro mel-Tac xelT ig des Ta ma Sis sa da ve e bi, aR maf re ni Ta da azar tiT Ta ma-Sob dnen.

ga dam wyve ti eta pi sa fi na lo sas tve nam de 3 wu Ti Ta da 57 wa miT ad re dad ga. ko lin zma efeq tu rad Ca ag do bur Ti da sxva o ba 2 qu lam-de da iy va na _ 42:44.

ame ri ke le bi pre sings mi mar Ta ven da sa kan de li Zes Tan brZo li sas ja rim de bi an. dar baz Si eniT au we re li Rri an ce lia. zu ra bi sa ja ri mo xaz zea da... verc erT ja ri mas ver aTav sebs ka laT Si.

37-e wuT ze jo i si ja rim de ba. pa u la us ka si mxo lod erT sa ja ri-mos ag debs _ 45:42.

37 wu Ti da 24 wa mi. ja rim de ba red le ri. am je rad pa u la us ka si zus tia _ 47:42.

37 wu Ti da 32 wa mi. jo is ma zus tad tyor cna _ 44:47.ko lin zma ori ve sa ja ri mo Ca ag do _ 46:47.38 wu Ti da 21 wa mi. ame ri ke le bi da ja rim dnen. sa kan de li Zem mxo-

lod er Ti sa ja ri mo Ca ag do _ 48:46.

46

zurab sakandel

iZe

xu Ti per so na lu ri SeniSvnis ga mo mo e da ni ben to mim da to va. ser-gei be lo vis ja ri me bi dan mxo lod er Ti ga mod ga zus ti _ 49:46.

mat Cis dam Tav re bam de 10 wa miT ad re er Ti qu liT win sab Wo Ta nak re bia _ 49:48. burTs sab Wo e le bi flo ben, mag ram Se te vis Tvis gan-kuT vni li dro iwu re ba. aleq sandr be lo vi mar cxni dan bur Ti a nad Se-dis sam wa mi an zo na Si, mis win ki ori ame ri ke lia aR mar Tu li _ for bi da maq mi la ni. ori o de met ris man Zi li dan is ro la, mag ram maq mi lan ma mo as wro ax to ma da Ti Tis wve re biT mo i ge ria bur Ti, ro me lic mo ed-nis kuT xis ken gaf rin da. bur Ti isev be lov ma Ca ig do xel Si. mas ram-de ni me va ri an ti hqon da: mis gver diT pa u la us ka si id ga, gver diT xaz-Tan, sa mi od met rSi _ ser gei be lo vi. mag ram aleq san drem yve la ze cu di da sa xi fa To va ri an ti aar Cia _ grZe li pa si ukan, sa kan de li Zis mi sa mar TiT. es pa si ko lin zma CaW ra.

ge na di vol no vi: „sa Sas un da da e Wi ra bur Ti, Tun dac bur Ti a nad ga wo li li yo, an ha er Si aeg do da „va Sa“ da ey vi ra... ara, man ukan ga da a-wo da sa kan de li Zes. amas ara vin mo e lo da. sa nam sa Sas bur Ti eWi ra, asi pro cen tiT dar wmu ne bu li vi ya viT ga mar jve ba Si“.

ser gei be lo vi: „max sovs, tab los av xe de _ 19,50. me re sa Sas Sev xe-de, vi fiq re, ax la gad mo ma wo debs, me ki burTs ma i su ris qveS dav ma lav-meT qi. da uceb Tva li ameW ra _ man ukan, cen tris ken ga a ke Ta pa si.“

ser gei baS ki ni: „pa u la us ka sis Tvis rom ga da e wo de bi na, ara fe ric ar mox de bo da. Tan mo des ta si uy vi ro da, pa si, pa si, bur Ti gad mo ma-wo deo!“.

...ko lin zi cdi lob da ori xe liT da e Wi ra bur Ti, mag ram ver mo-a xer xa _ mi si Ti Te bi dan as xle ti li bur Ti au tis ken mi e qa ne bo da. ko lin zi iner ci iT hen der sons da e ja xa, mar cxe na xe liT mis wvda burTs da pir da pir me to qis ka la Tis ken ga e mar Ta. mis pa ra le lu-rad moZ ra ob da sa kan de li Ze. ma Ti gze bi 3-wa mi a ni zo nis mi sad go meb-Tan ga da ik ve Ta, sab Wo e le bis ka la Tis mar cxniv. ko lin zma da am Tav-ra moZ ra o ba...

da uceb, wa mis am um ci res mo nak veT Si, sa kan de li Zem ise Ti ram ga a ke Ta, ra mac ga daw yvi ta ki dec mat Cis be di. ko lin zi rom fa ram de

47

mi su li yo da Ta vi suf lad Ca eg do bur Ti, ame ri ke le bi qu liT da wi na-ur de bod nen da amaT bur Tis au ti dan Se mo sa ta na dac ki ar dar Ce bo-daT dro.

ami tom zu rab ma er Ta der Ti swo ri ga daw yve ti le ba mi i Ro _ mar-cxe na mxa ri Ca ud ga me to qes. ame ri kel ma ka laT bur Tel ma iner ci iT da kar ga bur Ti, Tvi Ton ki sa kan de li Zis zurgs ga da af rin da. mas Tan ma Sin ve gaC ndnen jo i si da ame ri kel Ta me o re mwvrTne li jon ba xi. Ta-vis mxriv, sa kan de li Zec ga da var da pi riT xazs iqiT. msa jeb ma sa kan-de li Ze da a ja ri mes da ame ri ke le bi ori sro lis Tvis mo iw vi es. mat Cis dam Tav re bam de 3 wa mi rCe bo da.

ko lin zma zus tad tyor cna ja ri me bi da ame ri ka da wi na ur da _ 50:49. Jar mu xa me dov ma la mis ba di dan ga mo aZ ro bur Ti, pi riT xazs iqiT dad ga da ser gei be lovs ga da a wo da. man moZ ra o ba da iw yo, mag ram cen tra lur xaz Tan rom mi vi da, sas tven ma Se a Ce ra. msa jeb ma sab Wo Ta nak rebs wuT Ses ve ne ba mis ces.

ser gei be lo vi: „sam wams ase swra fad ar un da ga ev lo. am dro Si TiT qmis mTel mo e dans ga dav Wri di. es tes ti xom ara er Txel Ca mi ba-re bia. aR moC nda, rom ori wa mi ga su li yo. ame ri ke leb ma ki es si re na mat Cis dam Tav re bad aRiq ves.“

ser gei baS ki ni: `ro ca sa kan de li Ze da ja rim da, kon dra Sin ma da-ma va la, ta im-au ti Se uk ve Teo. ga dav wyvi teT, Ses ve ne ba pir ve li sa-ja ri mo sro lis Sem deg ag ve Ro. mi ve di msa je bis ma gi das Tan da kon-dra Si nis ga daw yve ti le ba ga da ve ci. ko lin zma war ma te biT Se as ru la pir ve li tyor cna. vid re bra zi li e li msa ji re na to ri ge to burTs ame ri kel mo Ta ma Ses ga das cem da, sam sa jo ma gi dis ken mot ri al da. me ga vu me o re, rom wuT Ses ve ne bis aRe ba gvin do da, mag ram msa je bi dum-dnen. me re ri ge tom ko linzs ga das ca bur Ti da is kvlav zus ti iyo. ma Sin ve da iw yo Cve ni Se te va da ga is ma fi na lu ri si re na.

sam sa jo ma gi dis ken miv tri al di, skan da li un da ame te xa, da uceb Tva li mov ka ri fi bas pre zi dents ui li am jonss, ro me lic mi ax lov-de bo da da sa mi Ti Ti hqon da awe u li. mi vi da msa jeb Tan da hkiT xa: ra-tom ar mi e ciT wuT Ses ve ne ba sab Wo Ta gunds, xom da i na xeT, rom isi-

48

zurab sakandel

iZe

ni amas gTxov dne no. jon sma mSve niv rad ico da, rom aseT Sem Txve va Si gar da u va li iyo Cve ni mxa ris pro tes ti. al baT ego na, rom sam wam Si bur Tis Cag de ba Se uZ le be li ao da mat Cis da bo lo e bis ga da Ta ma Se ba ga daw yvi ta.

aleq sandr bo lo Sevs gu Sin del dRe sa viT ax sovs yve la fe ri: „ta-im-au tis dros kon dra Sin ma gviT xra, uam ra vi dro gvaq vso. gu lis siR rme Si ki mqon da sas wa u lis ime di, mag ram sam wam Si?!.“

ge na di vol no vi: „ wuT Ses ve ne bis dros ska mis ki de Si vi je qi da kon dra Sins arc vus men di. vfiq rob di, mat Ci faq tob ri vad wa ge bu lia da ra Ra aqvs sa la pa ra ko-meT qi“.

ta im-au tis Sem deg gun de bi ase Ti Se mad gen lo biT ga vid nen mo e-dan ze: sab Wo Ta nak re bi _ pa u la us ka si, edeS ko, sa kan de li Ze, ori ve be lo vi; aSS-is gun di maq mi la ni, for bsi, jo i si, ko lin zi, ret le fi.

maq mi la ni zed gver diT xaz Tan ga Cer da, rom bur Tis Se mo ta na Si edeS kos Tvis xe li Se e Sa la. edeS kom Ta vis sa ja ri mo mo e dan ze mdgom pa u la us kass ga da a wo da, man ki mar jve na xe liT bur Ti sa Sa be lo vis mi sa mar TiT gag zav na. bur Tma jer ga da uf ri na jo iss, ro me lic be-lovs iWer da, da sab Wo Ta nak re bis cen tra lur Tav dam sxmel sac. sa-

sabWoTa kavSiris kalaTburTelTa nakrebi.

ukana rigSimarcxnidan mesame _

zurab sakandeliZe

49

Sa ma Ral nax tom Si Ti Tis wve re biT cdi lob da burTs mis wvdo mo da da ka laT Si Ca eg do, mag ram igi fars mox vda da mo e dan ze dab run da. ma nam be lo vi burTs Se e xe bo da, si re nis xma ga is ma da bed ni er ma ame-ri ke leb ma mo e dan ze da iw yes ga mar jve bis aR niS vna. mag ram ram de ni me wu Tis Sem deg mat Ci ki dev er Txel ga nax lda _ msa jeb ma ga daw yve ti-le ba mi i Res, sa mi wa mi ga da e Ta ma Se bi naT.

aleq sandr bo lo Se vi ase xsnis msa je bis am ga daw yve ti le bas:_ ro gorc ki mo des tas ma bur Ti ga da a wo da, ma Sin ve ga is ma si re-

nis xma. ro gorc aR moC nda, mwyob ri dan ga mo vi da eleq tro ni ka. dro is aT vla pir da pir edeS kos pa sis Sem deg daw ye bu la, ara da, we siT, wam-mzo mi ma Sin un da Car Tu li yo, ro ca pa u la us ka si burTs Se e xe bo da.

mo des tas pa u la us ka si: „edeS kos ga da ce ma rom mi vi Re, ve Ra ra fe-ri mo vas wa ri, ma Sin ve ga is ma si re nis xma“.

ser gei be lo vi: „edeS kom pa u la us kass rom ga da a wo da, erT wam Si si re na Ca ir To“.

da aq saq me Si isev jon si Ca e ria.ame ri ke leb ma ga daw yvi tes, Se ec va laT dac vi Ti gan la ge ba: ax la

jo i si da for bsi er Tad me ur ve ob dnen aleq sandr be lovs, edeS ko ki

Tbilisis `dinamos~ mwvrTnelebi sakandeliZes oriod wuTiT Tu daasvenebdnenda mere isev brZolaSirTavdnen

50

zurab sakandel

iZe

mar to dar Ca _ maq mi la ni pa u la us kass ae tu za. sa Sam cru moZ ra o ba ga a ke Ta _ ukan ga qan da da gaq vav da. me re igi ve moZ ra o ba ga i me o ra ka la Tis ken. edeS kom mar jve na xe liT mTe li mo ed nis ga dak ve Ta ze ga da a wo da. ame ri ke le bi wa mo eg nen be lo vis cru moZ ra o bas da far-Tan ax tnen, sa dac me to qe egu le bo daT. be lov ma ori ve xe liT da i Wi-ra bur Ti da fa ris ken da iZ ra. ax la for bsi mas zur gSi ed ga, jo i si ki _ gver du lad. ori ve ame ri ke li cdi lob da burTs mis wvdo mo da, mag ram for bsi mker diT da e ja xa be lovs da ia tak ze da var da, jo i si ki iner ci iT fa ris qve mo dan Sors gaf rin da. be lo vi mar tod mar to dar Ca ba des Tan, ka la Tis mar cxe na mxri dan ax ta da ori xe liT Ca ag-do bur Ti.

ge na di vol no vi: „sa Sa be lov ma ki na Ram wa a go olim pi a da, sa bo-lo od ki fi na lis mTa var gmi rad iq ca. ama Si, ra Tqma un da, uzar ma-za ri dam sa xu re ba mi uZ Rvis edeS kos. man kom pi u te ri viT ise Ti tra-eq to ria mo u xa za burTs, rom ame ri ke leb ma ver SeZ les mi si CaW ra. dar wmu ne bu li var, ki dev as jer rom ga i me o ros edeS kom es pa si, ase Ti fi lig ra nu li si zus ti sa arc er Ti aRar ga mo u va“.

ivan edeS ko: „pa sam de sa Sas Sev xe de. man Ta vi da miq nia da bur Tic ga vis ro le. bev ri aR frTo van da am pa siT, mag ram me ax lac mgo nia, rom be lo vi uf ro rTul vi Ta re ba Si iyo _ mas swra fad mfri na vi bur Ti ise un da da e Wi ra, rom ma Sin ve ka la Tis ken es ro la“.

ser gei baS ki ni: „ro ca sa Sas vkiT xe, bur Ti ra tom ar Ca te ne-meT-qi, Se me Sin da, ar amo var dni li yoo, mi pa su xa.

ser gei be lo vi: „sa Sa akan ka le bu li xe liT ka laT Si rom ag deb da burTs, me uk ve far qveS vi de qi da mzad vi ya vi, Tu sa Wi ro gax de bo da da droc dar Ce bo da, Se te va me da mem Tav re bi na“.

mi un xe nis „bas ket bal ha le Si“ eniT au we re li ram xde bo da. ame-ri kel Ta mTa va ri mwvrTne li ai ba gaS ma ge bu li wa mox ta da mat Cis ko-mi sars eca. ame ri ke leb ma sa a pe la cio Ji u ris mi sa mar TiT sas wra fod ga mo ac xves pro tes ti. Ji u ri da u yov neb liv Se ik ri ba sa bo loo ga daw-yve ti le bis ga mo sa ta nad. mag ram sxdo mis daw ye bas kar ga xans saS ve li ar da ad ga, rad gan mo e da ni xal xiT ga iv so. aq iy vnen spe ci a lis te bic,

51

or ga ni za to re bic, gun de bis war mo mad gen le bic, Jur na lis te bic da ma yu reb le bic. ame ri kel Ta gul Se mat kiv re bi ras ar is rod nen tri-bu ne bi dan.

er Ti sit yviT, ai ria mo nas te ri.im Ra mes ve ra fe ri dad gin da. sa a pe la cio Ji u rim ga daw yvi ta, saq-

mis gar Ce va me o re dRis Tvis ga da e do _ myud ro vi Ta re ba Si, saR go-ne ba ze eTaT bi ra.

ro ca yve la fe ri miw ynar da da vla di mir kon dra Sins nak re bis wev re bis da xa si a Te ba sTxo ves, man Jur na lis tebs ase upa su xa:

_ me, ro gorc nak re bis uf ros mwvrTnels, vfiq rob, bed ma ga mi-Ri ma, rom fi na lis uka nas knel wuT ze mo e dan ze iyo zu rab sa kan de li-Ze. swo red man, Ta vi si gam Wri a xo bi sa da sis wra fis wya lo biT, SeZ lo das we o da ko linzs da Se e Ce re bi na. dar wmu ne bu li var, es zu ra bis gar da ara vis ga mo u vi do da.

mo des tas pa u la us kas ma ki mog vi a ne biT ase Ti ram gviT xra: „me bed ni e ri var, rom Rmer Tma zu rab sa kan de li Zes Se max ved ra,

Tan ad re u li wle bi dan, jer ki dev axal gaz rdu li nak re bi dan. uk ve ma Sin et yo bo da, rom mis gan di di ka laT bur Te li dad ge bo da _ bu ne-bis gan hqon da mo mad le bu li sis wra fe, nax to mi, ise ag wap ni da burTs, Tval sac ver Se av leb di. sam wam Si mo ge ba xom fan tas ti kis sfe ros ekuT vnis, mag ram sa kos rom is ja ri ma ar ae ki de bi na, oq ros med lebs vin gva Rir seb da.

araC ve u leb ri vi me gob ro ba ico da, sul Si Ca gis vam da. me dRem de dar wmu ne bu li var, rom is ja ri ma man sa Sa be lo vis Tvis ga a ke Ta. fi-na li rom wag ve go, sa Sas ga da a sax leb dnen...“

maS ase _ oq ros tyor cna aleq sandr be lo vis Ses ru le biT, oq-ros pa si ivan edeS kos Ses ru le biT da... oq ros fo li zu rab sa kan de-li Zis Ses ru le biT.

ro ca mat Cis dam Tav re bas ram de ni me wa mi ak lda da TiT qos Sex-ved ris ga dar Ce nis ara vi Ta ri gza ar Can da, sa kan de li Zem myi si e ri ga-daw yve ti le ba mi i Ro _ zur gi Se uS vi ra fa ris ken as ve til ame ri kels, ri Tac is is to ri u li sa mi wa mi mo i go.

52

zurab sakandel

iZe

sabWoTa kavSiris kalaTburTelTa

nakrebi aSS-Si.ukana rigSi

marcxnidan meore _ zurab sakandeliZe

53

iuri selixovi,zurab sakandeliZeda sergei belovi

54

zurab sakandel

iZe

was vlis dro ar un da ga mo ge pa ros

...olim pi u ri oq ros me da li rom Ca mo i ta na, zu ra bi xum rob da, rac mo sa ge bi iyo, yve la fe ri mo vi ge, jer mar sze tur ni re bi ar tar-de ba, To rem, al baT, ima sac mo vi geb dio. na xeT, ras am bobs ki dev er Ti olim pi u ri Cem pi o ni al Jan Jar mu xa me do vi:

„gun dSi vxum rob diT, sa kos sad sca lia ka laT bur Tis sa Ta ma Sod, is sul ha er Si daf ri nav so. da mar Tlac, ka laT bur Tis sa zo me biT Se-da re biT tan da bals, ise Ti nax to mi hqon da, ad gi li dan mow yve tiT ise Ca mo e ki de bo da ka laTs, gak vir ve bas ver vma lav diT. es ra Rac sa oc-re ba iyo“.

...dad ga 1977 we li. 24 ap rils Tbi li sis spor tis sa sax lis tri bu-ne bi xal xiT iyo ga We di li _ sab Wo Ta kav Si ris 44-e Cem pi o na tis das-kvni Ti tu ris mo rig mat CSi Tbi li sis „di na mo“ ka u na sis „Jal gi riss“ xvde bo da. qar Tvel ma ka laT bur Te leb ma kar gad iTa ma Ses da 10 qu liT da a mar cxes tra di ci u lad uxer xu li me to qe. am ga mar jve biT maT ki-dev er Ti na bi ji ga dad ges Cem pi o na tis med le bis Tvis brZo la Si.

mag ram im dRes am mat Cis Se de gi nak le bad ain te re seb da gul Se-mat ki vars. es dRe uf ro mniS vne lo va ni am biT iyo Rir ssax so va ri _ zRva xal xi di di ka laT bur Ti dan aci leb da Ta vis kerps zu rab sa kan-de li Zes!

„bev ri am bobs, ad re wa vi dao, mag ram, me mgo ni, swo ri ga daw yve ti-le ba mi vi Re. im mo men tam de un da iTa ma So, sa nam isev Se giZ lia gul-Se mat ki va ri ga a xa ro da gunds sar geb lo ba mo u ta no. ro gorc ki ig-rZnob, rom is aRa ra xar, im wam sve un da da i xu ro qu di da wax vi de...“

es zu rab sa kan de li Zis sit yve bia. da ax lo e biT igi ve gviT xra ba-ton ma su li ko Tor Tla Zem:

„Tu sa ku Tar Tavs Se at yob, rom Za la Se mo gak lda da imas ver ake-Teb, ra sac xal xi Sen gan mo e lis, mo e dan ze ara fe ri ge saq me ba. ima ze mZi me sa na xa vi ara fe ria, ro ca gul Se mat ki va ri say va rel spor tsmens da us tvens da Tu Tvi Ton ver mix vda, Ta vad ve mi u Ti Tebs ka ris ken. ami to mac mi maC nia zu ra bis na bi ji ga mar Tle bu lad“.

55

zu rab sa kan de li Ze be dis ne bi e ri iyo. mas afa seb dnen da xaz gas mu-li pa ti vis ce miT ep yro bod nen. is xma la mo Re bu li ib rZo da „di na mo-Sic“ da sab Wo Ta kav Si ris nak reb Sic. mis la maz, efeq tur, ar tis tul Ta maSs er Tna i rad moh yav da aR ta ce ba Si aqa u ri Tu uc xo e li ma yu re-be li. Cven ara er Ti di di ka laT bur Te li gvyo lia, mag ram yve las ro di da um sa xu re bia sa xal xo spor tsme nis ti tu li.zu rab sa kan de li Zem es da im sa xu ra _ ubad lo os ta to biT da iS vi a Ti pi rov nu li Tvi se be biT.

sa xe lo va ni ka laT bur Te li gu ram mi naS vi li ase ix se nebs zu rab sa kan de li Zis pir vel na bi jebs „di na mo Si“: „zu ra bi pir vel var ji Seb-ze rom vna xe, ma Sin ve dav rwmun di, rom nam dvi li ta lan ti iyo. uk ve Ca mo ya li be bu li mo Ta ma Se mo vi da da ra ga sak vi ria, rom ma le pir vel xu Te ul Si da im kvid ra ad gi li. msi a mov neb da mis gver diT Ta ma Si, al-Ro i a ni iyo, sa o ca ri in tu i cia hqon da, zus tad ico da, ro dis ra un da ga e ke Te bi na. er Ti Se xed viT, yve la fe ri io lad ga mos di o da, oRond amis ukan ti ta nu ri Sro ma ima le bo da“.

aleq sandr go mel ski: „zu rab sa kan de li Ze sab Wo Ta ka laT bur Tis mTe li is to ri is man Zil ze yve la ze swra fi mo Ta ma Se iyo. is ki ar dar-bo da, daf ri nav da, mi si da we va, bur Tis ga Ta ma Se bis dro sac ki, ara-vis Se eZ lo. mi si re aq cia da sis wra fe ao ceb da me to qe ebs da ma yu reb-lebs. yve la ze ukeT exer xe bo da mo wi na aR mde gis ga da ce mis CaW ra da bur Tis xel Si Cag de ba, rac Cvens gunds kon trSe te ve bis gan sa xor ci-e leb lad mSve ni er Se saZ leb lo bas uq mni da.

cxov re ba Si gul Ria kacs, sa xe ze sul Ri mi li das Ta ma Seb da. gun-dSi gan sa kuT re biT uy var daT. uSi Sar meb rZol Si brwyin va led iyo Ser wymu li ga mok ve Ti li in di vi du a lu ri Tvi se be bi da ko leq ti u ri Ta ma Sis iS vi a Ti una ri“.

vla di mir kon dra Si ni: „sa Sa be lo vis uaz ro pa sis Sem deg gu li ga mi Cer da. mcvel ma dag ko lin zma cen tra lur xaz Tan Ca ig do bur Ti da Cve ni ka la Tis ken ga iW ra. mas gza ga da u Ro ba sis wra fe ak re fil ma sa kan de li Zem da, ra Tqma un da, da ja rim da!

ukan da vab ru noT is to ria da war mo vid gi noT, ras da kar gav-da Cve ni gun di da mi li o no biT mi si gul Se mat ki va ri, zu ra bi rom

56

zurab sakandel

iZe

mo des tas pa u la us kas i: „olim pi a da ze zu rab sa-kan de li Zem Tav gan wi ru-

lad iTa ma Sa. man yve la Sex ved ra brwyin va led Ca a ta ra, igi pir da pir cecxls an Teb da mo e-

dan ze, ha er Si ki le kurs cek vav da. mis ma vir tu o-zo bam yve la mo xib la da

aRaf rTo va na, maT So ris bev ris mnax ve li ame ri ke-

li spe ci a lis te bic“.

58

zurab sakandel

iZe

ver das we o da gaq ce ul ko linzs. sa kan de li Ze fols ver ai Reb da da, Se sa ba mi sad, amis ga mo sa Ta ma So dro ar ga Cer de bo da. ar iq ne-bo da ame ri ke le bis ori re a li ze bu li sa ja ri mo tyor cna. mec ver avi Reb di ta im-auts. da, rac mTa va ria, ar iq ne bo da is le gen da ru-li sa mi wa mi, ro mel mac Ca i tia ivan edeS kos sas wa ul moq me di pa si mTe li mo ed nis ga dak ve TiT, da sa Sa be lo vis ga mar jve bis tyor cna. da arc olim pi u ri oq ros med le bi iq ne bo da... ase rom, zu rab sa kan-de li Zem myi si e rad mos wmin da na mu si be lovs, er Ta der Ti swo ri ga-daw yve ti le ba mi i Ro“.

ser gei be lo vi: „zu rab sa kan de li Zem qvey nis nak reb Si Ta vi dan-ve mya rad da im kvid ra ad gi li. yo vel Tvis mom won da ise Ti mo Ta ma Se, ro me lic ara vis hgav da, ro mel sac sa ku Ta ri sa xe hqon da. sa kan de li-Ze ze ga mok ve Til, TviT myof ta lants verc vix se neb. es uda vod di di spor tsme nis ki dev er Ti gan mas xva ve be li ni Sa nia.

sa in te re soa, rom nak re bis mwvrTne le bis Tval sa wi er Si zu ra bi mox vda Ta vi si WeS ma ri tad „kos mo su ri sis wra fis“ wya lo biT, rom-lis gan vi Ta re bac mas mo e dan ze Se eZ lo. sa kom am iS vi aT unars wle bis gan mav lo ba Si sa Ta ma So sib rZnec Se u Tav sa. Tan da Tan met yu rad Re bas uT mob da sa Su a lo dis tan ci i dan tyor cnebs, rac Ta na med ro ve mcve-lis Tvis au ci le be lia. da es tyor cne bi uf ro da uf ro sta bi lu ri gax da.

Tbi li sis „di na mos“ Se mad gen lo ba Si yve la ze sa pa su xis mgeb lo mat Ceb Si mas Ta ma mad au Ria Ta ma Si sa ku Tar Tav ze. max sovs, qvey nis erT-erT Cem pi o nat Si zu rabs sa u ke Te so mcve lis pri zi ga da e ca.

swo red am sa Ta ma So sib rZnis ga mo man Rir se u lad da im kvid ra ad-gi li sas tar to xu Te ul Si mi un xe nis olim pi a da ze. Ta vi dan ve ga mo-vi da ame ri ke leb Tan fi na lur mat CSic. ga mo vi da da gunds da ex ma ra, star ti dan ve epo va sa ku Ta ri Ta ma Si.

di ax, uka na xa zis ase Ti feT qe ba di, swra fi mo Ta ma Se ak lia dRes Cvens nak rebs. ga sa o ca ria, sa qar Tve lo Sic ki, ro me lic yo vel Tvis ama ra geb da Cvens ka laT burTs tem pe ra men ti a ni, swra fi da, ese igi, TviT myo fa di ka laT bur Te le biT, ver ga i zar da me o re sa ko.

59

Se saZ loa, Ta vi si sit yva Zun wo bis, enaZ vi ro bis ga mo, vi Ra-cis Tval Si sa kan de li Ze did gu la, gul zvi ad, kav ka si u ri si a ma yis grZno biT gam sWva lul ada mi a nad ga mo Ce ni li yo, mag ram ara fe ri amis msgav si ar yo fi la. vinc mas ax los ic nob da, da mi das tu rebs, rom es iyo uaR re sad gu li Ta di, am sit yvis sa u ke Te so ga ge biT, ub-ra lo ada mi a ni“.

mi xe il qor qia: „zu ra bi sa ku Ta ri Ta vis mi marT sa oc rad mom-Txov ni iyo, miR we u liT ara so des kma yo fil de bo da. gar da imi sa, rom mis ma ga liT ze qar Tu li ka laT bur Tis Ta o be bi iz rde bod nen, Ta vis-ze um cro sebs ka co bis gak ve Ti leb sac uta reb da“.

al Jan Jar mu xa me do vi: „zu ra bi gun dSi yve las uy var da. iu mo ris araC ve u leb ri vi grZno ba hqon da, Tbi li da ke Ti li, gu lis xmi e ri bi Wi iyo. mo e dan ze ki me to qes am wa reb da, Ta ma Sob da xis tad, Wkvi a nu rad da azar tu lad.

dRem de Tval win mid gas 1970 wlis li ub li a nis ev ro pis Cem pi o-na ti. erT-er Tma me to qem (ax la ve Rar vix se neb, vin) ga daw yvi ta, zu-ra bis re aq ti u li siC qa ris Tvis dac va Si ra Rac da e pi ris pi re bi na. sa-kom uceb mo i az ra da TiT qos xa ri xa yo fi li yo, ze mo dan ga da uf ri na mcvels. ase Ti ram pir ve lad vna xe...“

ivan edeS ko: „ro ca ori ve qar Tve li mo e dan ze iyo, mxo lod ma Ti sa xe le bi Tu is mo da: „mi Sa~ da „zu ra“. es imas mo as wa veb da, rom mo e-dan ze qa riS xa li dat ri al de bo da. ara da, cxov re ba Si sa kos Ta na mSvi-do bis moy va re ka ci ar Sem xved ria. es bi Wi yvel gan si ke Tes Te sav da. mi si stu mar Tmoy va re o ba usaz Rvro iyo. un da ge na xaT, ra suf rebs Sli da, ro ca Tbi lis Si ves tum re bo diT xol me“.

le van mo seS vi li: „zu ra bi erT-er Ti ga mor Ce u li mar ga li tia sa-xe lo van ka laT bur Tel Ta ko hor ta Si. mi si sa xe li sa mu da mod aris Ca we ri li qar Tu li, sab Wo Ta, ev ro pi sa da msof li os ka laT bur Tis is to ri a Si. is Cve ni qvey nis usay var le si spor tsme nia, ro mel sac ara-so des SeS lia ka co ba Si. mo e dan ze xom ga nu me o re be li iyo. sa kan de-li Zis sa yu reb lad yo vel Tvis iv se bo da Tbi li sis spor tis sa sax lis tri bu ne bi da xal xi gul wrfe li siy va ru liT esal me bo da mis ula ma-

60

zurab sakandel

iZe

zes da uni ka lur Ta maSs. da sa na nia, rom ise Ti ta lan te bi, ro go ric zu rab sa kan de li Ze da mi Sa mes xi iy vnen, ber de bi an...“

no dar qor qia: „me wi lad mxvda di di bed ni e re ba, zu rab sa kan de li-Zes Tan er Tad vyo fi li ya vi mo e dan ze. gul Se mat kiv rebs dRe sac ax sovT mi si brwyin va le Ta ma Si. ka laT bur TSi pa ta ra bav Svi mi ve di da bum be ra-zi spor tsme ne bi dam xvdnen _ sa kan de li Ze, qor qia, ug re xe li Ze, mo seS-vi li, le Ja va... zu ras Ta na ka laT bur Te li iS vi a Tad Tu da i ba de ba, sas wa-u leb ri vi sis wra fe hqon da. ar me gu le ba mi si am plu is ka laT bur Te li, mas ze ukeT rom Ta ma Sob des, mas ze swra fi rom iyos. zu ras gan da mi Sas-gan bev ri ram maqvs nas wav li. es ori ka ci burTs rom ai Reb da, iZu le bu-li iya vi, Senc bo lom de geb rZo la da mTe li gu li da ge do mo e dan ze“.

zu rab grZe li Ze: „sab Wo Ta kav Si ris mTa var nak reb Si ko lia de-ri u gi ni da me er Tad ga mog vi Za xes no vo gor skSi, oc dRi an Sek re ba ze. mTe li ka laT bur Tis eli ta iq dag vxvda. di liT mo Tel va ze ga ve diT da rom ga mo lag dnen es ko ri fe e bi, gul ma reC xi mi yo, mi u xe da vad imi sa, rom Tbi li sis „di na mos“ Se mad gen lo ba Si maT wi na aR mdeg cal-cal ke yve las Tan me Ta ma Sa.

mama-Svili sakandeliZeebi da zurab qarabaki

61

aleq sandr go mel skim Se mat yo ner vi u lo ba da, Ты чего, наследник Зураба-o rom miT xra, frTe bi Se mes xa. gam Ta ma Seb le bi dan aq iy vnen be-lo vi, edeS ko, eri o mi ni, lin ki a vi Cu si, io va i Sa, ta ra ka no vi. me, sru-li ad ga mo uc del biWs, am xe la mwvrTne li sa kan de li Zes ma da rebs. uzar ma za ri Za la vig rZe ni. Sek re ba rom dam Tav rda, go mel skim miT-xra, nu ge Si nia, yve la fe ri kar ga da ao“.

spor tu li ka ri e ris dam Tav re bis Sem deg, 1980-ian wleb Si, mi xe il qor qi as im dro is Tvis sak ma od da uZ lu re bu li Tbi li sis „di na mos“ ga dar Ce na sTxo ves da mTa var mwvrTne lad mi iw vi es. man gver dSi amo-i ye na zu rab sa kan de li Ze. am tan dem ma im de ni qna, rom umaR le si li gi-dan ga var dnas ga da ar Ci na gun di. me re vin sa iT wa vi da da vin sa iT. am ori me gob ris gze bic ga i ya ra, mag ram bo lo wleb Si isev er Tad iy vnen, moh yve bod nen beb rul wu wuns, me es ma wu xebs, me is ma wu xeb so. uf ro xSi rad zu ra bi iyo xol me qor qi e bis stu ma ri. das xde bod nen da Zvel am bebs ix se neb dnen. Tan Rvi nos usin jav dnen ge mos, Tan ki er Tma neTs amu na Teb dnen: Sen me ti ar da lio, ar Se iZ le ba, cu dad gax de bio...

sakandeliZeebis ojaxi:zuka, zurabi da macaco

62

zurab sakandel

iZe

tra gi ku li aR sas ru li

bo lo wleb Si zu rab sa kan de li Zes avad myo fo ba mo e Za la _ eqi-meb ma ci ro zi da ud gi nes da ve te ra ni spor tsme nic sa a vad myo fos xSi-ri stu ma ri gax da. bo los ki, ro ca TiT qmis ga da i wu ra ime di, mis ma me-uR lem, qal ba ton ma ma ca co mge la Zem da eqi meb ma sas wa u li mo ax di nes da fex ze da a ye nes.

zu ra bis er Ta der Ti va Ji da ime di, mi si ve sex nia, zu ka am dros mos kov Si cxov rob da _ Tir kmele bi hqon da da a va de bu li, ram de ni me ope ra ci ac ga i ke Ta da eqim Ta mud mi vi meT val yu re o bis qveS iyo.

da ai, mo u lod ne lad mos ko vi dan Tav zar dam ce mi am ba vi mo vi da _ zu ka da i Ru pa... ara Ta vi si avad myo fo biT, ara med av to ka tas tro fa Si...

ama ze Sem za ra vi da ga ma og ne be li ra Ra un da ga e go...da zu ra bic bu rus Si ga ex via, aC rdi li viT, moC ve ne ba sa viT da di o-

da. sul da mun jda, Si nac aRar iReb da xmas. bi na ga mo ke ti li say da ri-viT eq ca. ax lob leb Si xSi rad ime o reb da, Ce mi si coc xle aRar Rirs, aq me ara fe ri me saq me bao.

2004 wlis 25 ian vars Ta na med ro ve o bis udi de si ka laT bur Te li aRes ru la. igi spor tis sa sax li dan mwu xa re da mqu xa re ta SiT ga mo-a ci la aTa so biT gul Se mat ki var ma. ve ris Zvel sa saf la o ze, Ta vi si Svi lis, zu ka sa kan de li Zis gver diT dak rZa les.

mi xe il qor qi as in ter viu ga zeT „so vet ski spor tSi“ (naw yve ti): „ube du re ba Svi di wlis win da iw yo, ro ca zu rabs RviZ lis ci ro zi da-ud gi nes. sa qar Tve lo Si xom yve la sa kiT xi suf ra ze gvar de ba. mag ram ver vit yvi, rom zed mets Svre bo da da sas mels eZa le bo da. ub ra lod, sus ti RviZ li aR mo aC nda.

mas Sem deg or-sam Tve Si er Txel sa a vad myo fo Si wve bo da da dar-wmu ne bu li var, ki dev did xans icoc xleb da, mag ram 31 wlis Svi lis mo u lod nel ma sik vdil ma dro ze ad re mo u Ro bo lo.

zu rab ma Ce mi na wi li wa i Ro. Cven xom sul er Tad vi ya viT. erT qa-laq Si da vi ba deT, erT gun dSi vTa ma Sob diT, Tbi li sis „di na mo sac“ er Tad vwvrTni diT.

63

Svi lis gver diT da a saf la ves. gas ve ne ba ze 12-aTa si a ni spor tis sa sax le ga We di li iyo. saw ye nia, rom „oq ros gun di dan“ ara vin Ca mo-su la. vin mo i fiq ra Cvens qvey nebs So ris es sa vi zo re Ji mi!..

dRes Za li an mi Wirs am Te ma ze la pa ra ki, mag ram is ki da nam dvi-le biT Se iZ le ba iT qvas, rom sa kan de li Zis gar dac va le bas Tan er Tad qar Tu li ka laT bur Tis er Ti di di epo qac das rul da...“

er Ti kvi ris Tav ze gar da ic va la mi xe il qor qi ac...

2004 wlis 1 ma iss qu Ta is Si di di ze i mi mo ew yo _ Ta mar me fis pros peq tis mim de ba re qu Cebs zu rab sa kan de li Zi sa da mi xe il qor-qi as sa xe le bi da ar qves da maT sac xov re bel sax leb ze me mo ri a lu ri da fe bi gax snes (zu ra bi da mi xe i li Ta mar me fis qu Ca ze, TiT qmis gver-dig verd sax leb Si cxov rob dnen).

ima ve dRes spor tul skver Si amot vif res am ori olim pi u ri Cem-pi o nis var skvla vi, xo lo la do mes xiS vi lis sa xe lo bis sa xel mwi fo Te at rSi mo ew yo su li ko Tor Tla Zis, zu rab sa kan de li Zi sa da mi xe il qor qi as xsov nis sa Ra mo.

sakandeliZe

Zurab SakandelidZe

da

vi

T W

el

iZ

e

zurab sakandeliZedaibada 1945 wlis 9 agvistos quTaisSi. kalaTburTeli (186 sm). TamaSobda Tbilisis `dinamoSi~ (1963-75) da ssrk nakrebSi (1965-73).XX olimpiuri TamaSebis Cempioni (1972, miunxeni), XIX olimpiadis mesame priziori (1968, mexiko), msoflios Cempioni (1967) da mesame priziori (1970), evropis oTxgzis Cempioni (1965, 67, 69, 71) da mesame priziori (1973), ssrk Tasis mfobeli (1969), evropis Cempionatis saukeTeso mcveli (1967), msoflios simboluri nakrebis wevri (1967), saqarTvelos wlis saukeTeso sportsmeni (1967). ssrk sportis damsaxurebuli ostati. vaxtang gorgaslis II xarisxis da Rirsebis ordenebis kavaleri. gardaicvala 2004 wlis 25 ianvars.

Zurab SakandelidZeBasketball player (186 cm), was born on August 9, 1945 in the city of Kutaisi.He played for “Dynamo” Tbilisi (1963-1975) and for the USSR national combined team (1965-1973). Sakandelidze was a champion of XX Olympic Games (Munich, 1972), bronze medalist of XIX Olympics (Mexico, 1968), champion (1967) and bronze medalist (1970) of the world championship, four-time European champion (1965, 1967, 1969, 1971) and bronze medalist (1973) and the USSR cup winner (1969). In 1967 he was named the best defender of European basketball champion-ship and was a member of the world symbolic team. Sakandelidze was named the best Georgian sportsman (1967). He was the USSR Honored Master of Sports and was decorated with Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd class and Order of Honor.Sakandelidze deceased on January 25, 2004. G E O R G I A n O ly M p I c c H A M p I O n S


zurab sakandeliZe daibada 1945 wlis 9 agvistos quTaisSi. … · 2013. 3. 1. · sakandeliZe Zurab...

Documents

Transcript of zurab sakandeliZe daibada 1945 wlis 9 agvistos quTaisSi. … · 2013. 3. 1. · sakandeliZe Zurab...