YOKSULLUĞA DAYALI SOSYAL ANKARA-YENİ HAYAT …acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/5315/5962.pdf ·...

YOKSULLUĞA DAYALI SOSYAL RİSKLERİN

AZALTILMASI: ANKARA-YENİ HAYAT MAHALLESİ PİLOT PROJE UYGULAMASI

1

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ KESİN RAPORU

YOKSULLUĞA DAYALI SOSYAL

RİSKLERİN AZALTILMASI:

ANKARA-YENİ HAYAT MAHALLESİ

PİLOT PROJE UYGULAMASI

Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Aytül Kasapoğlu

Proje Koordinatörü Doç. Dr. Nilay Çabuk Kaya

Araştırmacılar: Yrd. Doç. Dr. Feryal Turan Arş. Gör. Yonca Hançer Odabaşı

Danışmanlar Prof. Dr. Ali Dönmez Prof. Dr. Mehmet Ecevit

Proje No: 20060901023 Başlama Tarihi: 3/9/ 2005

Bitiş Tarihi: 3/9/ 2008 Rapor Tarihi: 1 /10/ 2008

Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara - " 2008 "



2

Yoksulluğa Dayalı Sosyal Risklerin Azaltılması: Ankara-Yeni Hayat

Mahallesi Pilot Proje Uygulaması

Özet

“Yoksulluğa Dayalı Sosyal Risklerin Azaltılması: Ankara-Yeni Hayat Mahallesi Pilot Proje

Uygulaması” başlıklı bu projenin amacı, yerel halkın katılımını sağlayarak, yoksulluğun

yarattığı sosyal riskleri minimum düzeye indirecek politika ve programların

geliştirilmesine yardımcı bir veri tabanı sağlayacak sosyolojik bir değerlendirmeyi ortaya

koymaktır.

Bu amaç doğrultusunda ortaya konulan survey çalışmasında, proje alanı içinde yaşayan

halkın yoksulluğu ve yoksunluğu sosyolojik olarak; sosyo-demografik, ekonomik, kültürel

ve sosyal ilişkiler bağlamında ele alınmaktadır. Bu değerlendirme sonucunda sosyal

riskleri azaltmaya dayalı alt-projeler geliştirilerek değişik çözüm önerileri ortaya

konulmaktadır.

Araştırma birimini Altındağ İlçesi Yeni Hayat Mahallesi haneleri oluşturmaktadır.

Veriler hane reisi ve hane bireyleri düzeyinde görüşme formları aracılığıyla

toplanmıştır.



3



4

Title:Mitigation of Social Risks Related to the Povety: Pilot Project

Implementatin in Ankara- Yeni Hayat District

Abstract:

Aim of this Project titled as” Mitigation of Social Risks Related to the Povety: Pilot

Project Implementatin in Ankara- Yeni Hayat” is to provide the participation of local

people to determine the politics to mitigate social risk related to poverty. In order to do

this, with this Project, sociological analysis of data that are obtained from survey is

evaluated.

With regard to this aim, the suvey conducted in this Project makes a sociological

examination of poverty and deprivation of people in Yeni Hayat in context of socio-

demographic, economic, cultural, and social relations. At the end of this evaluation, by

developing sub-projects to mitigate social problems, various kinds of solution

propositions are made.

Unit of research is households of Yeni Hayat district. Data are gathered by interview

Schedule that applied to both head of household an done member of family who can

give information about his/her own family.



5

I-GİRİŞ

Küreselleşme olarak adlandırılan içinde yaşanılan çağın özelliklerinden bir tanesi de,

sermayenin ulusal sınırları aşmış olmasıdır. Bu durum ise, Bauman (1997)’ın da belirttiği

gibi dünya ölçeğinde bir işbölümüne neden olmuş ve kuzey-güney ya da doğu- batı

şeklinde ikili kutuplaşma içine girilmiştir. Diğer bir deyişle, sermayeye sahip olan batı

toplumları ve emeğini kullanmak durumunda olan doğu toplumları ortaya çıkmıştır. Benzer

şekilde Giddens (2000:21), küreselleşme süreci içinde ulusların sahip oldukları politik ve

ekonomik alanlardaki egemenliklerini büyük ölçüde kaybettiklerini ileri sürmektedir. Ona

göre, ulus-devlet çağı sona ermiştir. Küreselleşme döneminde etkili olan bir diğer kavram

ise ‘risk’tir. Giddens (1998;2000:37) ve Beck(1998:10), risk toplumu kavramsallaştırması

ile günümüz toplumlarını ifade etmektedir. Her iki yazar da, doğanın ve geleneğin sona

erdiği yerde risk toplumunun ortaya çıktığını ileri sürmektedirler. Giddens (2000:40-41)

riskleri, doğal ve imal edilmiş olarak ikiye ayırmaktadır. Doğal riskler, deprem, hortum

gibi doğal olayları nitelerken, imal edilmiş riskler de sadece doğa ile ilgili olanları değil;

aynı zamanda hayatın içine giren riskleri ifade etmektedir.

Küreselleşme süreci ile, hem sosyal hem ekonomik hem de politik alanda etkisini daha da

hissettiren yoksulluk, imal edilmiş riskler arasında sayılmaktadır. Bauman (1997)’ın da

belirttiği gibi, küreselleşme ile ortaya çıkan dünya ölçeğinde işbölümü olgusu, doğu ve batı

toplumları arasında ekonomik alandaki farklılıkların daha da derinleşmesine neden olmuş



6

ve bu toplumlarda yaşanan yoksulluğun derecesi daha da artmıştır.

Yoksulluk sadece ekonomik ya da teknik bir sorun olarak ele alınmamalıdır. Üzerinde fikir

birliği sağlanmış bir tanım olarak yoksulluk, maddi ve maddi olmayan ihtiyaçların

karşılanamaması olarak tanımlanabilir (Feymi, 2004:3). Yoksulluk

kavramsallaştırmalarında sıklıkla kullanılan sınıflama, mutlak ve göreli yoksulluk

şeklindedir. Mutlak yoksulluk, kişinin uzun dönemli olarak fiziksel varlığını

sürdürememesine yani yoksulluk içinde yaşayan insanların, insani bir şekilde yaşamlarını

sürdürmek için gerekli koşullara sahip olamamalarına yoğunlaşmaktadır. Göreli yoksulluk

ise, kişinin diğer kişi ya da gruplar ile karşılaştırdığında kendisini yoksul hissetmesine

vurgu yapmaktadır. Sosyal bir problem olarak yoksulluk, toplumların farklı kesimlerini

değişik derecelerde etkilemektedir. Diğer bir deyişle, toplum içinde bazı gruplar-kadınlar,

yaşlılar, etnik gruplar gibi-, sosyal problemlere karşı daha duyarlıdırlar.

Çocukların, yetişkinlere nazaran daha fazla yoksulluk riski ile karşı karşıya olduğu sıklıkla

kabul edilen bir görüştür (Brady, 2004). Buna ek olarak çocukların yaşamlarının erken

dönemlerini yoksulluk içinde geçirmiş olanları ileri dönemdeki aktivitelerini etkilemekte

ve bu durumun o kişinin gelecekte de yoksulluk riski ile karşılaşma olasılığının diğerlerine

göre daha yüksek olmasına ve yoksulluğun nesiller boyu aktarımına neden olabileceği

ifade edilmektedir (Harper ve Marcus,2003). Bu nedenle burada bahsi geçen risk

gruplarının güçlendirilmesi, sorunun belirli bir dönem için çözümüne değil, aynı zamanda

sonraki kuşakların bu sorun ile karşılaşma olasılığını azaltmak bakımından, diğer bir



7

deyişle bu güçlendirmenin sürdürülebilir hale gelmesine de yol açma potansiyelini

barındırması bakımından oldukça önemlidir.

Yoksulluk kavramsallaştırması ile ilgili olarak yapılan bir diğer ayrım ise, kırsal alanlarda

karşılaşılan yoksulluk ve kent yoksulluğudur. Kentlerin hızlı bir şekilde hem nicelik hem

de nitelik olarak büyümesi, yoksulluk olgusunun bu alanlardaki derecesini giderek

arttırmaktadır (Devas, 2005). Kentsel alanlardaki bu yoksulluk beraberinde yönetim

sorununu da getirmektedir. Yerel yönetimlerin yeteri kadar bu alanlardaki eksikliklere

eğilememesi, sorunun şiddetini arttırmaktadır. Bu nedenle, kentsel alanlardaki yoksulluğun

azaltılmasında, yönetim anlayışı ve uygulamasının yeniden gözden geçirilmesi

gerekmektedir.

Streeten(2002)’e göre günümüzde, hükümetler, sivil toplum kuruluşları, uluslar arası finans

ve yardım kuruluşları, yoksul insanların katılımı (participation) ve güçlendirilmesi

(empowerment) konularına büyük vurgu yapmaktadırlar. Hükümetlerin ya da diğer büyük

kuruluşların programları genel olarak, sağlık durumlarında, okuma yazma durumlarında ya

da tarımda gelişmeler olarak nitelendirilebilirken, sivil toplum kuruluşları, bu projelerin,

kişileri nasıl güçlendireceği ve ihtiyaçlarını ne derece karşılayacağı üzerine eğilmektedirler.

Diğer bir deyişle sivil toplum kuruluşları, daha çok, yoksulun, güçsüzün, marjinalize olmuş

kişi ya da grupların güçlendirilmesi, karar verme süreçlerine katılma konusunda

cesaretlendirilmesi ve pasif, hep alıcı konumda olan bir “hedef grup” yerine, aktif,

katılımcı bireylerin oluşturulması başlıklarına odaklanmaktadırlar. Yazara göre,



8

hizmetlerin alınması isteği ile katılıma cesaretlendirilmesi arasında bir gerilim

yaşanmaktadır. Birinci durum, kısa dönem içinde görünür, somut sonuçlara ulaşılmasını

sağlarken, ikinci durum, uzun süre gerektirmekte ve maliyet-yarar analizlerine gerekli

verileri sağlayamamaktadır. Sivil toplum kuruluşları, daha iyi olan ikinci durumu tercih

etmektedirler. Yoksulların güçlendirilmesi ile ilgili olarak yapılacak bir çalışmada dikkat

edilmesi gereken bir diğer nokta ise, yoksulların sadece düşük gelirden etkilenmediği; aynı

zamanda, sosyal dışlanma (social exclusion) ve güç (power) sahibi olmamanın da içinde

yaşadıkları olumsuz koşulları daha da derinleştirdiğidir. Diğer bir deyişle, yoksulluğun çok

boyutlu doğası göz ardı edilmemelidir. Güçlendirme (empowerment) kavramı ile birlikte

anılan bir diğer kavram ise sürdürülebilirliktir (sustainability). Sürdürülebilirlik, genel

olarak kendi kendine yetebilecek durumda olmayı, yani güçlendirilmiş konumda kalmayı

ifade etmektedir.

Topluluk içindeki grupların ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu ihtiyaçların giderilmesi için

gerekli kaynakların bulunması olarak tanımlanabilecek olan topluluk destek planlarının

(community support plan) temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Craigavon Borough

Council,2004:1):

• Kapsayıcı Olmak: Planlar, topluluğu bir bütün olarak ele almalı; problemler

arasında karşılıklı bağlantıların olduğuna dikkat etmeli ve çözüm için ulusal

düzeydeki yöneticiler, yerel yönetimler ve desteğe ihtiyaç duyan kişiler arasında

işbirliğine gereksinim olduğunu kabul etmelidirler.

• İhtiyaçları ve Kaynakları İncelemek: Planlar, sadece ihtiyaçlara yönelik değil; aynı

zamanda ulaşılabilinir ve kullanılabilinir kaynakları da içermelidir. Bu kaynaklar,



9

ekonomik kaynaklar olabileceği gibi, yerel insanların yetenekleri ve sorumlulukları

ile varolan organizasyonlar ağını ve diğer potansiyel destek kaynaklarını da

içermektedir.

• Topluluğa Odaklanmak: Planlar, toplulukların çıkarlarını dikkate almak

zorundadırlar. Buna ek olarak, topluluğun yaşadığı yerin coğrafi ve ekonomik

özelliklerinin planlara dahil edilmesi de bir diğer bileşeni oluşturmaktadır.

• Aktif Topluluk Katılımını Göstermek: Planların topluluğun gereksinimlerini

karşılayıp karşılayamadığı konusunda, topluluğun katılımı gerekmektedir.

• Topluluk Yaşamının Geliştirilmesi İçin Eyleme Yönelmek: Planlar, ihtiyaçların

giderilmesi konusunda, gerekli olan eylemlerin, hedeflerin bir listesini içermeli ve

bu listeyi uygulamak için yeterli düzeyde sorumluluk sahibi olmalıdırlar.

Yukarıda bahsedilen özellikleri de kapsayan bir diğer nitelik ise, ihtiyaçların belirlenmesi

ve boşlukları giderici politikaların uygulanması da dahil olmak üzere tüm süreçte, yerel

insanın/sorunu birebir yaşayan kişinin aktif olarak destek planının içinde yer alması

gerekliliğidir. Diğer bir deyişle, tepeden inme politikalar yerine, yereli de dikkate alan bir

bakış açısı, yerel yönetimlerin ve kişilerin katılımı ile politikalar yapılmalı ve

uygulanmalıdır. Topluluk temelli (comunity based) ya da topluluk inşa edici

(communitybuilding) yaklaşım olarak adlandırılan bu politika anlayışında, yoksul ola kişi

ve grupların sorun belirleme ve çözüme yönelik süreçlere aktif katılımını sağlama, söz



10

konusu politikaların daha güçlü, topluluk tarafından benimsenen ve böylelikle

sürdürülebilir olan bir özelliğe sahip olmasına neden olmaktadır (Bowen, 2008).

Sorunları yaşayanların karar verme ve politika üretme süreçlerine katılımını sağlarken,

bahsi geçen topluluğun demografik komposizyonu da dikkate alınması gereken

bileşenlerden bir tanesidir. Bu türden bir önermenin arkasında yatan temel gerekçe,

kadınların, erkeklerin, çocuk ve yaşlıların ve diğer grupların yaşadıkları ve hissettikleri

yoksulluk derecelerinin birbirinden farklı olmasıdır.

Özellikle politika ve program geliştiriciler açısından, sosyal bir problem olarak yoksulluk,

ilişki içinde olduğu diğer sosyal sorunlar nedeni ile de önemli bir konudur. İşsizlik, suç

oranlarındaki artış, çevre kirliliğinin artması, sağlık sorunları, eğitim düzeyinde düşüklük

bu problemlerden birkaçıdır. Altındağ Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Yeni Hayat

Mahallesi, bu türden problemlerin yoğun olarak yaşandığı bir bölge olması nedeni ile

yoksulluk riskinin azaltılmasına yönelik uygulamalı bir çalışma için elverişli bir alan

niteliğindedir.

II. AMAÇ VE KAPSAM

“Yoksulluğa Dayalı Sosyal Risklerin Azaltılması: Ankara-Yeni Hayat Mahallesi Pilot

Proje Uygulaması” başlıklı bu projenin amacı, yerel halkın katılımını sağlayarak,



11

yoksulluğun yarattığı sosyal riskleri minimum düzeye indirecek politika ve programların

geliştirilmesine yardımcı veri tabanı oluşturmaktır.

Altındağ ilçesi sınırları içinde yer alan Yeni Hayat Mahallesi sakinlerinin ihtiyaçlarının

belirlenmesi ve bunların karşılanması ve halkın güçlendirilmesini sağlamak için politika ve

programlar geliştirilmesi temel amacında olan bu projede, aşağıdaki konularda veri setleri

oluşturulmuştur:

� Yeni Hayat Mahallesi halkının,

� Yaşadıkları konutun özellikleri

� Demografik özellikleri (yaş, cinsiyet, eğitim, etnisite, göç, doğum yerleri

vb.)

� Ekonomik düzeyleri ve Çalışma Yaşamları (gelir kaynakları, gelir

düzeyleri, tüketim kalıpları, İstihdam ve işgücü vb.)

� Kültürel özellikleri (boş zaman etkinlikleri, inanç sistemleri, vb.)

� Yapısal Sosyal Kapitalleri (organizasyonları, kişiler ve gruplar arası

ilişkilerin nitelikleri, vb.)

� Survey yoluyla oluşturulan veri setleri nicel bulguların yanı sıra, nitel veri toplama

teknikleri aracılığıyla desteklenmiştir.

III. MATERYAL VE YÖNTEM

Yukarıda amaç bölümünde belirlenen hedef doğrultusunda, bu çalışma İhtiyaç



12

Değerlendirmesi (Need Assessment) kapsamında stratejik bir planlamayı oluşturmaya

yönelik olarak survey taraması ile alanı betimlemektedir.

Bu tür değerlendirme uygulamalı araştırmanın bir tipidir. Kuramsaldan ziyade

uygulanabilir pratik sonuçlara ulaşılır. Bu araştırma sonuçları proje alanına yönelik

program ya da politikalar geliştirilmesine ışık tutmaktadır.

Bu çalışmada araştırmanın amaçları doğrultusunda hedef gruplardan birinci elden veriler

nicel ve nitel veri toplama teknikleri aracılığı ile toplanmıştır.

Alan çalışmasına dayalı olarak ortaya konulan bu çalışma aşağıdaki süreçlerden

oluşmaktadır;

Halkın katılımcılığını sağlamak için öncelikli olarak Yeni Hayat Mahallesi Muhtarlığı ve

İlköğretim okulu ile ön çalışmalar yürütülmüştür. Araştırma konusu bağlamında Yeni

Hayat Mahallesi sakinleri Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Altındağ Kaymakamlığı ve

Yeni Hayat İlköğretim Müdürlüğü ortak paydaşlığında düzenlenilen toplantılarla

bilgilendirilmiştir.

Bu çalışmanın başlangıcında mahallenin öncelikli ihtiyaçları belirlenmeye çalışılmış,

özellikle de eğitim konusunda eksikliği olan ilk öğretim okulu ana-sınıfının Çağdaş Yaşamı

Destekleme Derneği ve Kaymakamlık işbirliğinde açılışı gerçekleştirilmiştir. Bu girişim

mahalle halkının çalışmaya olan ilgi ve katkılarında bir motivasyon sağlamıştır.



13

Daha sonra araştırmada kullanılan soru formlarının oluşturulmasına yönelik olarak komşu

mahallelerde pilot çalışma uygulanmıştır. Proje alanı olan Yeni Hayat Mahallesinde

geliştirilen bu soru formları tam sayım olarak tüm hanelere uygulanmıştır. İlk ziyaretlerde

ulaşılamayan hanelere ikinci kez ziyaretler yapılarak ulaşılmaya çalışılmıştır.

Alandan toplanan verilerin SPSS programına veri girişi yapıldıktan sonra betimsel

istatistiksel analiz ve tablo değerlendirmeleri ile veri setleri oluşturulmuştur.

IV-DÜNYA’DA ve TÜRKİYE’DE YOKSULLUK ÇALIŞMALARI

Dünyada 19. yüzyıl itibari ile yoksulluk alanında yapılan çalışmalarda bir artışın

yaşandığını söylemek mümkündür. Yapılan çalışmalarda, yoksulluk kavramı, mutlak ve

göreli yoksulluk olarak ayrı ayrı kavramsallaştırılmıştır.

Yoksulluk ile ilgili ilk çalışma 1886 yılında, çalışanların yaşam koşullarını ve yoksulluk

boyutunu araştırmak için Charles Booth tarafından yapılmış ve sonuçlar 1902 yılında

Rowntree tarafından yayınlanmıştır. Çalışmada minimum temel gereksinimler olarak gıda,

giyim gibi harcamalar dikkate alınarak, bu harcamaların maliyeti yoksulluk sınırı olarak

kabul edilmiştir.

Rowntree, 1899’da New York’ta aileler üzerine detaylı bilgiler toplamıştır. Aileler, fiziksel



14

varlıklarını da sürdürebilecekleri tüm kazançları ile tanımlanmışlardır. Rowntree’nin yine

New York’ta 1936 ve 1950 yıllarında yoksulluk üzerine yaptığı diğer çalışmalarında,

geçim standardı olarak bir ölçüm çizgisi ya da temel sosyal güvenlik oranları ve birçok

ülkenin minimum kazançları kullanılmıştır.

Avrupa Topluluğu ülkelerindeki çalışmalarda yoksulluğun mutlak tanımları kullanılmıştır.

Göreli yoksulluk kavramı temelinde yapılan çalışmalarda önemli bir isim olarak kabul

edilen kişi ise Peter Townsend’dir. Townsend(1979), göreli yoksulluk tanımını yaparken

belli bir toplumda belli bir zamandaki standartların ilişkisi ile yapılması gerektiğini

vurgulamaktadır.

Türkiye’de ise, özellikle son dönemlerde yoksulluk konusu ile ilgili olarak yapılan

çalışmaların sayısında bir artışın olduğunu söylemek mümkündür. Söz konusu çalışmalar

sadece akademik alan ile sınırlı kalmamış; sivil toplum kuruluşları da konuya önem

vermişlerdir. Yoksulluk üzerine yapılan çalışmalar genellikle, gelir dağılımı eşitsizliği ve

geçim stratejileri çerçevesinde konuyu ele almışlardır. Teorik düzlemde yapılan tartışmalar

ise çoğunlukla, küreselleşme ve az gelişmişlik temelinde yapılmaktadır.

Feymi(2004:44)’nin de belirttiği gibi, yoksulluk üzerine yapılan alan çalışmalarını kır ve

kent çalışmaları olarak ikiye ayırmak mümkündür. Pınarcıoğlu ve Işık (2001), Ecevit

(2002), Demir (2002), Açıkalın (2003), Gül ve Ergun (2003), Sezgin(2003), Doğan(2003)

yoksulluk konusunda Türkiye’de son yıllarda yapılan alan çalışmalarına örnek olarak

gösterilebilir. Kent yoksulluğu üzerine yapılan çalışmalar, iki başlık altında toplanabilir:

Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verileri temel alınarak yapılan çalışmalar ve özgün



15

araştırmalar. Türkiye’de yoksulluk üzerine yapılan çalışmalardan Devlet İstatistik

Enstitüsü’nün verilerini temel alan bazıları hakkında aşağıda bilgiler verilmiştir:

Dağdemir(1992), “Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim ve gelir Dağılımı” isimli

çalışmasında, yoksulluk sorunu ve yoksulluğun sosyo-ekonomik yapısına ilişkin

değerlendirmelere yer vermiştir.

Erdoğan(1996) “Türkiye’de Bölge ayrımında Yoksulluk Sınırı” adlı çalışmasında, bölge

ayrımında Türkiye’de yoksulluk sınırı ve yoksul oranları çeşitli yoksulluk sınırı bulma

yöntemlerine göre verilmektedir. Yoksulluk nedir; kimler yoksuldur; yoksulluğun bir

standardı var mıdır; yoksulluk düzeyi denilebilecek bir sınır söz konusu mudur sorularına

yanıt bulmaya çalışmıştır.

Dumanlı (1996), “Yoksulluk ve Türkiye’deki Boyutları” isimli çalışmasında, Türkiye’de

yoksulluğun boyutları çeşitli kesimler ve yıllar itibariyle verilmektedir. Çalışmanın amacı,

Türkiye’deki yoksulluk konusuna ışık tutmak olarak belirlenmiş ve bu doğrultuda

insanların yeterli ve dengeli beslenmesi için almaları gereken kalori miktarına göre

oluşturulan bir beslenme kalıbı kullanılmıştır. Bu kalıbın kullanılması ise çalışmada, sosyal

ve psikolojik boyutun ihmaline neden olmuştur.

Dansuk(1997) “Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi ve Sosyo-Ekonomik Yapılarla



16

Ölçülmesi” adlı çalışmasına, Türkiye’de var olan yoksulluğun boyutlarını ve sosyal

göstergelerle ilişkisini belirlemeye yönelik saptamalarda bulunmuştur. Bu çalışmasında

Dansuk, daha önceki çalışmalarda ihmal edilen sosyal boyutu da dikkate almıştır.

Dağdemir(1999)’in diğer bir çalışması olan “Türkiye’de ekonomisinde Yoksulluk Sorunu

ve Yoksulluk Analizi: 1987-1994”, Türkiye ekonomisinde makro-ekonomik daralmanın

yaşandığı 1987-1994 yılları arasında yoksulluk sorununun nasıl etkilendiği üzerinedir.

Çalışmada yoksulluğun sadece sayısal değişimi değil; aynı zamanda yoksulluk açığı ve

yoksulla arası gelir eşitsizliği gibi yoksulluk ölçütleri yardımı ile yoksulluğun yapısal

değişiminin analizi yapılmıştır.

TÜSİAD(2000)’ın “Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Yoksulluk” isimli taslak çalışmasında,

1987-1994 Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verileri, farklı teknikler kullanılarak analiz

edilmiş ve bu yıllarda göreli yoksulluk profili çıkarılmaya çalışılmıştır.

Türkiye’de yoksulluk üzerine yapılan özgün çalışmalar hakkında bilgiler ise aşağıda

verilmiştir.

Dansuk(2000) yoksulluk çalışmalarında yeni bir yaklaşım ile “Sözlü Tarih Sosyolojisi: Nar

(Nevşehir) Köyü Örneği” isimli çalışmasında modernleşmenin batıcı modeli dışında

‘biz’den yola çıkarak kendimizi anlatmak çabası içine girmiştir. Soyağaçlarında yola



17

çıkarak, köylünün yaşam öykülerini derinlemesine görüşmeler ile almış, yoksulluk

kelimesini hiç kullanmadan ve müdahale etmeden yoksullaşma sürecini bu hikayelerden

çıkarmaya çalışmıştır.

Işık ve Pınarcıoğlu (2002), İstanbul Sultanbeyli’de yaptıkları araştırmada, yoksulluğu ele

alırken kullanılan kalıplaşmış bakış açıları ve kavramsallaştırmaların sorunu anlama ve

açıklamada yetersiz oldukları sayıltısından hareket ederek, her şeyin geçirgen olduğunu ve

akışkanlıkların sosyolojisini yapmaya çalıştıklarını belirttikleri detaylı bir çalışma

yürütmüşlerdir. Araştırma, kent yoksulluğunu ele alırken ortaya koydukları “nöbetleşe

yoksulluk” kavramı çerçevesinde gelişmektedir.

Çukurçayır(2002), Konya’da kentsel yoksulluğu ele aldığı çalışmasında, yoksul mahallede

yaşayanların geçim sıkıntılarını belirlemek ve ekonomik, kültürel, siyasal alana ilişkin

ilgilerini ortaya koymaya çalışmıştır.

ODTÜ(2000) tarafından gerçekleştirilmiş olan 4000 kişiyi içeren yoksulluk çalışmasında

ekonomik ve sosyal boyutların değerlendirildiği yoksulluk profili çıkarılmaya çalışılmıştır.

Can(2003), “Yoksulluğun Yeniden Üretildiği Mekanlar Olarak Kentler” isimli alan

araştırmasını Ankara’nın Altındağ İlçesi’nde gerçekleştirmiştir. Yoksulluğun yeniden

üretilerek gelecek kuşaklara nasıl aktarıldığı üzerinde odaklanılmıştır.



18

Doğan(2003) “Gecekondu Bölgelerinde İşsizlik ve Yoksulluk Problemi” adlı çalışması,

1989-2000 yılları arasında İstanbul’un beş gecekondu bölgesinde işgücü piyasasında yer

alabilecek yaş ortalamasında yer alan 300 kişi üzerinden yürütülmüştür. Meslek durumları

ile işsizlik arasındaki ilişki ve işsizlik süreleri ile yoksulluk arasındaki ilişkiler kurularak

yoksulluk profili çıkarılmıştır.

Açıkalın(2003) “Çalışan Kent Yoksulları: İstanbul ve Gaziantep Örnekleri” isimli

çalışmasında, her iki kent arasında karşılaştırmalı olarak kent yoksulluğunun profili

çıkarılmıştır.

Son yıllarda doğrudan yoksulluğu ele almayan ancak araştırmanın yapıldığı bölge

açısından bu boyutunda içerildiği birçok çalışma yapılmıştır: Erder(1996) “İstanbul’a Bir

kent Kondu Ümraniye”, Özgen(2001) “Kentte Yeni Yoksulluk ve Çöp İnsanları”,

Kazgan(2002) “Kuştepe Gençlik Araştırması” bunlara örnek olarak verilebilir.

Yoksulluk üzerine Türkiye’deki çalışmaların genel bir değerlendirmesi yapılacak olursa;

ilk çalışmalara nazaran son yıllarda yapılan araştırmalarda kültürel ve sosyal faktörlere

daha fazla önem verildiği söylenebilir.

Ancak bu güne kadar ülkemizde yapılan çalışmalarda yoksulların güçlendirilmesi ve bu

konumun sürdürülebilirliğinin sağlanması konusu ilgi alanı dışında bırakılarak, çoğunlukla



19

betimsel düzeyde kalınmıştır. Bu çalışma ise eyleme yönelik politika geliştirmeyi

hedeflemektedir. Aynı zamanda bu politikanın ve programların geliştirilmesi sürecinde

hedef grupların katılımcılığı çalışmanın temel yaklaşımıdır.



20

3. ANALİZ VE BULGULAR

Bu bölüm altında, Yeni Hayat mahallesinde yaşamlarını sürdüren bireylerin

yaşadıkları konutların özellikleri, hane reislerinin ve hanedeki bireylerin sosyo-

demografik, ekonomik, kültürel yapıları ile mahallenin yapısal sosyal kapitallerini

ortaya koyan organizasyon ve grup ilişkileri irdelenmektedir.

3.1. HANELERİN YAŞADIKLARI KONUTLARIN ÖZELLİKLERİ

Yeni Hayat Mahallesi alan çalışmasının yürütüldüğü dönemde hanelerin dağılımı

dört sokak üzerinde yeralmaktaydı, özellikle birinci sokak içinde yer alan bir çok

konut boş olarak bulunmaktaydı. Görüşmeler sırasında toplam 177 haneye

ulaşılmıştır. Bu hanelerin % 17,5 i de aynı konut altında yaşamlarını sürdüren farklı

hanelerden oluşmaktaydı (Bkz. Tablo 1)

Tablo 1: Konuttun bireylerce kullanım şekli

Aynı ailemi yoksa farklı mı? Sayı %

Farklı 31 17,5

Aynı 146 82,5

TOPLAM 177 100

Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standartı Anketi



21

Özelikle, iki katlı konutlarda ortak kullanım alanları (tuvalet, bahçe vs) oluşturularak

birden fazla hanenin aynı çatı altında yaşamlarını sürdürmeleri ile karşılaşılmıştır. Ayrıca

aynı konut içinde odaları paylaşarak yaşamlarını sürdüren farklı hanelere de rastlanmıştır.

Tablo 2’de görüldüğü gibi hanelerin çoğunluğu (%53,1) iki katlı evlerde yaşarken tek

bir oda da yaşam mücadelesi veren hanelere de %2.8 oranında rastlanmıştır. Konutlar

farklı yapı malzemelerinden oluşmaktadır, kerpiç, ahşap, briket, beton vs. gibi. Çoğunluğu

yapı malzemesi kerpiç olan ( %31) konutlar oluştururken , onu briket olanlar (%29,9)

izlemektedir (bkz. Tablo 3)

Tablo 2: Hanelerin yaşadıkları konut tipi

Konut Tipi Sayı %

Tek katlı müstakil ev 72 40,7

İki katlı ev 94 53,1

Apartman 1 0,6

Tek bir oda 5 2,8

Diğer 5 2,8

TOPLAM 177 100 Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standartı Anketi



22

Tablo 3: Konutların yapı malzemesi

Yapı Malzemesi Sayı %

Birket/tuğla 52 29,9

Beton 34 19,5

Ahşap 24 13,8

Kerpiç 54 31,0

Teneke/tahta 3 1,7

Toprak 1 0,6

Diğer 6 3,4

TOPLAM 174 100


Görüşülen hanelerin ancak %2,3 ‘ü çok iyi koşullarda konutta, %51,4’ü için

yaşamak için uygun görülebilen konutlarda, % 45,1’de yaşamaya uygun olmayan

koşullara sahip konutlarda yaşamlarını sürdürmektedir (bkz.Tablo 4).

Görüşülen haneler büyük oranda (% 29.9) bu konutlarda 2-5 yıldan bu yana yaşam

süresine sahipken, bu konutlarda 21 yıl ve üzerinde yaşayanların oranı da %20,9’dur.

Öte yandan bu konutlarda yaşamlarını yeni kurmuş olan hanelerde görülmektedir.

Bunların oranı da %9,6’dır (bkz.Tablo 5).



23

Tablo 4: Konutun durumu

Konutun Durumu Sayı %

Çok iyi koşulda 4 2,3

Yaşamak için uygun 89 51,4

Yaşamaya uygun değil 78 45,1

Büyük bir kısmı inşaat halinde olup

tamamlanmamış

2 1,2

TOPLAM 173 100

Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standardı Anketi

Tablo 5: Konuttaki yaşam süreleri

Süre Sayı %

1 yıldan az 17 9,7

1 yıl 6 3,5

2-5 yıl 53 30,4

6-10 yıl 32 18,2

11-20 yıl 30 17,2

21 yıl ve üzeri 37 21,0

TOPLAM 175 100,0




24

Hanelerin yaşadıkları bu konutlara sahiplik durumu incelendiğinde Tablo 6’da da

görüldüğü gibi, büyük oranda (%49,7) özel mülk sahibinden kiraladığı görülmektedir.

Kendi mülkü olanların oranı %37,1 iken, ücret ödemeden yaşıyorum diyenlerin oranı

da %5,7’dir.

Tablo 6: Konuta sahiplik durumu

Konuta sahiplik durumu Sayı %

Mal sahibi 65 37,1

Özel mülk sahibinden kira 87 49,7

Ücret ödemeden yaşıyorum 10 5,7

Dğer 13 7,4

TOPLAM 175 100


Ayrıca yaşanılan bu konutların büyüklüğüne bakıldığında; görüşülen hanelerin %30,5’i

40-69 m2’lik alanlara sahip konutta yaşamakta bunu 70-99 m2’lik konutlar (%28,8)

izlemektedir. 100 m2 ve üzeri konutlarda yaşayanların oranı %22,6 iken 40m2’den az

yaşam alanına sahip olanların oranı da%10,7’dir (bkz. Tablo 7).



25

Tablo 7: Konutun büyüklüğü

Konut büyüklüğü (m2) Sayı %

40 m2 den az 19 10,7

40-69 m2 54 30,5

70-99 ms 51 28,8

100-130 m2 23 13,0

131 m2 üzeri 13 7,3

Bilmiyor 17 9,6

TOPLAM 177 100


Tablo 8: Hanelerin sahip olduğu oda sayısı

Oda sayısı Sayı %

Bir oda 18 10,2

İki oda 89 50,6

Üç oda 50 28,4

Dört oda 13 7,4

Beş oda 4 2,3

Altı oda 2 1,1

TOPLAM 176 100




26

Tablo 8’de görüldüğü gibi, hanelerin % 50,62’sı iki odada yaşamlarını sürdürürken,

bunu %28,42, ile üç odaya sahip olanlar, ve %10,2 ile de bir tek oda da yaşanlar

izlemektedir.

Tablo 9: Tuvalet nerede?

Durum Sayı %

Evin içinde 110 62,1

Evin dışında 48 27,1

Evin dışında ortak 18 10,2

Diğer 1 0,6

TOPLAM 177 100


Tablo 9’ da görüldüğü gibi görüşülen hanelerin yaşadıkların konutların %10,2’si evin

dışında ortak tuvalet kullanırken, % 27,1’nin de tuvaleti evin dışında yer almaktadır.

Tuvaleti evin içinde bulunanlar %62,1 orandadır.



27

Tablo 10:Konutta kullanılan su sayacı kime ait?

Durum Sayı %

Bize ait 61 34,5

Ortak 107 60,4

Sayaç yok 3 1,7

Diğer 6 3,4

TOPLAM 177 100


Tablo 10’da görüldüğü gibi hanelerde kullanılan su sayacının ortak kullanımı (%60,4)

yaygınlık taşımaktadır. Bunun nedeni genellikle birden fazla hanenin aynı konutu

kullanmasıdır.

Tablo 11:Konutta kullanılan elektrik sayacı kime ait?

Durum Sayı %

Bize ait 107 60,5

Ortak 56 31,6

Sayaç yok 2 1,1

Diğer 12 6,8

TOPLAM 177 100




28

Tablo 11’de de görüldüğü gibi elektrik sayacı kullanımında ortaklık %31,6’dır.

Kendine ait sayaç kullanan hanelerin oranı da %31,6’dır. Görüşülen hanelerin %8,8 si

son 12 aylık dönemde ödeyemediği su faturası bulunduğunu belirtmiştir. Öte yandan

%29,7’si de elektrik faturasında ödeyemediğin bulunduğunu beyan etmiştir.

Tablo 12 : Evinizde telefon hattına bağlı telefon var mı ?

Durum Sayı %

Evet 129 73,3

Hayır 47 26,7

TOPLAM 176 100,0


Görüşülen hanelerin %73,3’ün konutlarına bağlı telefon hattı bulunmaktadır. Ayrıca

hanelerin %46,4’ünde ise en az bir tane cep telefonu bulunmaktadır (bkz. Tablo 13).

Tablo 13:Hanede sahip olunan cep telefonu sayısı

Cep telefonu sayısı Sayı %

O 46 27,4

1 78 46,4

2 29 17,3



29

3 12 7,1

4 3 1,8

TOPLAM 168 100,0


Görüşülen hanelerin konutlarında sahip oldukları araç-gereç ve donanım Tablo 14’de

sunulmaktadır. Hanelerde en yüksek oranlarda sahip olunan araç gereçlerin sırasıyla;

odun kömürü sobası, TV, buzdolabı, ütü, otomatik çamaşır makinesi, teyp/kaset çalar,

radyo ve yatak odası takımının olduğu görülmektedir.

Tablo 14: Konut araç- gereç donanımına sahip hanelerin oranı

Araç gereçler Sayı %

TV 170 96,0

Buzdolabı 157 88,7

Otomatik çamaşır mak. 138 78,0

Bulaşık makinesi 13 7,3



30

Dikiş makinesi 51 28,8

Video 28 15,8

Ütü 145 81,9

Kaset çalar/teyp 94 53,1

Radyo 71 40,1

Elektrik sobası 20 11,3

Odun Kömürü sobası 171 96,6

Fotoğraf makinesi 32 18,1

Vantilatör 2 1,1

Su ısıtıcısı 9 5,1

Elektrikli şofben 20 11,3

Tüplü şofben 53 29,9

Bilgisayar 9 5,1

Uydu anten 30 16,9

Bisiklet 27 15,3

Motosiklet 1 0,6

Araba 21 11,9

Yemek odası takımı 24 13,6

Yatak odası takımı 57 32,2




31

3.2. SOSYO-DEMOĞRAFİK ÖZELLİKLER

Toplam 177 hane içinde yaşayan kişi sayısı 738 olarak saptanmıştır. Bu nüfusun %51,8’i

(382 kişi) erkek ve %48,2’si kadın (356 kişi). Ortalama hane büyüklüğü 4,2’dir.

Tablo 15: Bazı demoğrafik göstergeler

Nüfusun Demoğrafik Göstergeleri SAYI %

Toplam Nüfus 738 kişi

Toplam Erkek 382 kişi 51,8

Toplam Kadın 356 kişi 48,2

Ortalama Hane Büyüklüğü 4,2 kişi

Hanelerin ortalama mahalledeki yaşam süresi 23,3 ay


Mahalle sakinlerinin bu mahalledeki ortalama yaşam süreleri 23,3 aydır. Mahalle

sakinlerinin

bu mahalledeki yaşam sürelerine baktığımızda, bu mahallede en kısa süreli ikamet üç ay

iken en uzun süreli ikamet ise 83 yıldır (bkz. Tablo15).

En küçük hane büyüklüğü 1 kişilik ve en büyük ise 11 kişilik hanedir. Haneler içinde 4

kişilik haneler çoğunluğu oluşturmaktadır (bkz. Tablo 16).

Tablo 16: Hanelerin sahip oldukları kişi sayısına göre dağılımı



32

Hane Büyüklüğü Sayı %

1 Kişi 6 3,39

2 Kişi 19 10,73

3 Kişi 35 19,77

4 Kişi 49 27,68

5 Kişi 42 23,73

6 Kişi 13 7,34

7 Kişi 5 2,82

8 Kişi 4 2,26

9 Kişi 3 1,69

11 Kişi 1 0,56

Toplam 177 100


Yeni Hayat mahallesinde görüşülen 177 hanenin %83,6’ının hane reisinin cinsiyetinin

erkek olduğu %16,4’ünün de kadın olduğu görülmektedir (bkz. Tablo 17).

Tablo 17: Hane reislerinin cinsiyeti Cinsiyet Sayı %



33

Erkek 148 83,6

Kadın 29 16,4

Toplam 177 100,00


Kadın hane reislerinin % 55,2’si dul, %20,7’si evli, %17,2’si boşanmış ve %6,9’u da

eşlerinden ayrı yaşayan kadınlardan oluşmaktadır (bkz. Tablo 18)

Tablo 18: Kadın hane reislerinin medeni durumu Medeni Durum Sayı %

Evli 6 20,7

Dul 16 55,2

Ayrı yaşayan 2 6,9

Boşanmış 5 17,2

TOPLAM 29 100,0


Yeni Hayat mahallesinde görüşülen hanelerdeki kişilerin hane reislerine olan yakınlığı

incelendiğinde, çoğunluğun çekirdek aile bireylerini temsil ettiği görülmektedir, hane reisi,

karı/koca ve çocuklar (kızı/oğlu). Hanelerin çok azında geniş aile tipi görülmektedir.



34

Hanelerde 14 kişi damat/gelin pozisyonunda, 5 kişi kayınpeder/kayınvalide, 25 kişi de

torun konumunda yer almaktadır (bkz. Tablo 19).

Kırdan farklı bir yaşam alanı olan kentsel yaşam alanında aile yapısının ideal tipi olarak

tanımlanan çekirdek ailedir. Araştırma örneklemimiz içinde de bu tipe uygun aile yapısı

ağırlıklı olmasın rağmen yine de gelin/damat ile ya da kayınvalidesi/ kayınbabası ve

kardeşleri ile yaşamların devam ettiği haneler görülmektedir.

Tablo 19: Hanedeki kişilerin hane reisine olan yakınlığı

Hane reisine Yakınlığı Sayı %

Hane reisi 177 24

Karısı/kocası 153 20,7

Kızı/oğlu 346 46,9

Babası/annesi 7 0,9

Kızkardeşi/erkek kardeşi 7 0,9

Üvey kızı/üvey oğlu 1 0,1

Torun 25 3,9

Kayınpeder/kayınvalide 5 0,7

Damat/gelin 14 1,9

Görümce/enişte 1 0,1

Yeğen 1 0,1



35

Diğer akrabalar 1 0,1

TOPLAM 738 100 Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standartı Anketi

Tablo 20 : Hanedeki bireylerin yaş gruplarına göre dağılımı

Yaş grupları Sayı %

0-1 yaş arası 11 1,5



7-15 yaş arası 143 19,6

16-18 yaş arası 42 5,7

19-25 yaş arası 99 13,5

26-35 yaş arası 128 17,5

36-45 yaş arası 101 13,8

46-65 yaş arası 93 12,7

66 ve üstü yaş 27 3,7

TOPLAM 731 100


Yeni Hayat mahallesi nüfusu içinde çoğunluğu 7-15 yaş arası çocuklar oluşturmaktadır.

Bu grubu 26-35 yaş arasındaki bireylerin yer aldığı grup izlemektedir. 0-1 yaş arası ve 66

yaş üzeri gruplar oldukça düşük düzeydedir (bkz.Tablo 20)



36

Tablo 21: Hanedeki bireylerin medeni durumları

Medeni durum Sayı %

Evli 327 44,3

Boşanmış 13 13

Birlikte yaşıyor 4 0,5

Ayrı yaşıyor 6 0,8

Dul 30 4,1

Bekar 358 48,5

TOPLAM 738 100


Yeni Hayat mahallesindeki nüfusun medeni durumu incelendiğinde bekârlar çoğunlukta

bunu evli olanlar izlemektedir. Boşanmış kadın oranı dul kadınların oranından daha yüksek

orandadır (bkz. Tablo 21). Yeni Hayat Mahallesinde evli olan çiftler arasında imam

nikâhı düşük düzeydedir, Her iki nikâhı olanlar çoğunluğu oluşturmaktadır. (bkz. Tablo

22).



37

Tablo 22 : Hanede görülen nikah türü

Nikah Türü Sayı %

Resmi nikâh 116 34,7

İmam nikâhı 26 7,8

Her ikisi 192 57,5

TOPLAM 334 100


Tablo 23 :Hanedeki Kişilerin Ana Dili Konuşulan Ana dil Sayı %

Türkçe 678 92,1

Kürtçe 49 6,7

Romence 9 1,2

TOPLAM 736 1,2


Yeni Hayat Mahallesi sakinlerinin beyanları doğrultusunda, konuşulan ana dili Türkçe

olanların oranı %92,1, Kürtçe %6,7 ve Romence ise %1,2 oranındadır. Görüşülen 177

hanenin 15’nin (%8,5) hane reisinin konuşulan anadili Kürtçe’dir ve bu hanelerden

11’inde (%6,4) aynı zamanda eşlerinin de anadilinin Kürtçe olduğu görülmektedir



38

Tablo 24: Hanehalkı Reislerinin Doğum yeri

Doğum yeri Sayı %

Yenihayat Mahallesi 36 20,7

Başka Yer 138 79,3

TOPLAM 174 100


Yeni Hayat Mahallesinde yaşayan 177 hanenin hane reislerinin %79,3 bu mahallenin

dışında başka bir yerde doğmuştur. Ancak %20,7’lik orandaki hane reisinin doğum yerinin

Yeni Hayat Mahallesi olduğu görülmektedir (bkz. Tablo 24). Bu nedenle diyebiliriz ki bu

mahalle özellikle de Ankara ili çevresindeki ilçe ve köylerden göç alan bir yerleşim

alanıdır. Ankara dışında en yoğunluklu göç alınan iller Malatya ve Adapazarı olarak

karşımıza çıkmaktadır. Fakat bu yerleşim alanın göç profili Türkiye’nin çok farklı illerini

kapsayan heterojen bir yapı sergilemektedir. (Ankara, Malatya; Adapazarı, Mersin,

Sakarya, Çanakkale, Çorum, Niğde, Çankırı vs) (bkz. Tablo 25)

Tablo 25: Yeni Hayat Mahallesine Taşınmadan Önce Yaşadıkları İl İL ADI Sayı %

Adapazarı 20 5,1

Aksaray 2 0,5



39

Ankara 226 57,4

Bolu 1 0,3

Bursa 2 0,5

Çanakkale 12 3

Çankırı 8 2

Çorum 11 2,8

Erzurum 2 0,5

İstanbul 1 0,3

İzmir 1 0,3

İzmit 3 0,8

Kars 1 0,3

Kayseri 7 1,8

Kırıkkale 8 2

Konya 7 1,8

Malatya 22 5,6

Mersin 15 3,8

Niğde 10 2,5

Ordu 7 1,8

Sakarya 14 3,6

Samsun 5 1,3



40

Sivas 1 0,3

Yozgat 8 2

TOPLAM 394 100


Doğum yeri Yeni Hayat mahallesi olmayıp buraya taşınma sonucunda burada yaşamlarını

sürdüren bireylerin taşınma nedenleri içinde çoğunluğu ailesinin buraya taşınması

oluşturmaktadır. Yine bu mahalleye taşınmanın gerekçesi olarak evlilik ve yeni bir işe

başlamak diğer önemli faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır..

Tablo 26: Hanedeki kişilerin mahalleye Taşınma Nedeni Taşınma Nedeni Sayı %

Yeni bir işe başlamak 61 14,4

Daha iyi ücretli iş aramak 27 6,4

Eğitim/okumak 3 0,7

Güvenlik 3 0,7

Toprağın verimsizliği 1 0,2

Evlilik 74 17,4

Ailem taşındığı için 180 42,4

Diğer 76 17,9



41

TOPLAM 425 100

Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standardı Anketi,

3.3. EĞİTİM VE KÜLTÜREL YAŞAM

Bu bölüm altında öncelikle hanelerde yaşayan kişilerin ve hane reislerinin eğitim durumları

analiz edilmiş daha sonrada dinsel eğitim ve faaliyetlere katılımları değerlendirilmiştir.

Tablo 27: Hanedeki 6 yaş üzerindeki kişiler gazete ya da yazılı bir notu okuyabilir mi?

Okuma Durum Sayı %

Evet kolayca 486 76,2

Evet zorlukla 38 6

Hayır 114 17,9

TOPLAM 638 100


Görüşülen toplam 177 hanede yaşayan bireylerin %76,22 sinin kolayca gazete ve yazılı bir

notu okuyabildikleri beyan edilmiştir. Bu nüfus içinde %17,9’u ise okumadan yoksun

görülmektedir (bkz. Tablo 27). Yine bu nüfusun % 17,5 hiçbir şekilde yazma becerisine



42

sahip

görülmemektedir, % 5,2’si de ayrıca zorlukla yazabildiklerini belirtmiştir (bkz. Tablo 28).

Tablo 28: Hanedeki 6 yaş üzeri kişiler bir sayfalık mektup ya da bir not yazabilir mi? Okuma Durum Sayı %

Evet kolayca 486 77,3

Evet zorlukla 33 5,2

Hayır 110 17,5

TOPLAM 629 100


Tablo 29: : Hanedeki 6 yaş üzeri kişilerin sahip olduğu diploma türü

Diploma Türü Sayı %

Diploma sahibi değilim 206 36,1

5 yıllık ilköğretimden 237 41,6

8 yıllık ilköğretimden 80 14,0

Liseden 47 8,2

TOPLAM 570 100 Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standartı Anketi,

Görüşülen hanelerin toplamında yer alan 570 kişiden %36,1’i herhangi bir diplomaya sahip



43

bulunmamaktadır. % 41,6’sı da 5 yıllık ilköğretim diplomasına sahip bulunmaktadır. Lise

mezunu olanların oranı oldukça düşüktür (%8,2) (bkz. Tablo 30).

Tablo 30: Hanedeki 6 yaş üzeri kişiler şuan da herhangi bir okula kayıtlımı?

Durum Sayı %

Evet 144 25,7

Hayır 417 74,3

Toplam 561 100


Tablo 30’ da görüldüğü gibi hanelerdeki 6 yaş üzeri kişilerden %25,7’si görüşmenin

yapıldığı tarihte herhangi bir okula kayıtlı görülmektedir. %74,3 oranındaki kişilerin ise

herhangi okula kayıt durumları bulunmamaktadır.

Tablo 31: Hanedeki bireylerden okula devam etmeyenlerin nedeni

Neden Sayı %

Çok Pahalı 2 1,1

İlgimi çekmiyor/ istemiyorum 35 20,1

Tarım/tarla işlerimizden dolayıu 1 0,6

Ekonomik sıkıntı 37 21,3

Okul uzak 1 0,6



44

Çalışmak zorunluluğundan 18 10,3

Okulun olanakları elverişsiz/uygun değil 5 2,9

Hastayım 4 2,3

Taşınmaktan dolayı 1 0,6

İyi bir evlilik yaptım. 20 11,5

Kız olduğum için 5 2,9

Başka 45 25,9

TOPLAM 174 100 Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standardı Anketi

Görüşülen hanelerde okula devam etmeyenlerin nedenleri incelendiğinde; çok farklı

nedenler ileri sürülmektedir. Tablo 31’de sıralanan nedenlerin dışında %25,9’luk bir kesim

başka nedenler ileri sürmüştür. Ekonomik sıkıntı en yüksek oranlar içinde yer almaktadır.

% 21,3 oranında bireyler okula devamsızlığı ekonomiye bağlarken, %20,1’i de ilgisizlikleri

nedeniyle devam etmediklerini belirtmiştir.

Tablo 32:Hanedeki bireyler bugüne dek sahip olduğu dini eğitimi nereden aldı?

Eğitim alınan yer Sayı %

Hiçbir eğitim almadı 83 12,8



45

Ailede 346 53,5

Okulda 99 15,3

Kur’an kursunda 84 13,0

Evde özel hoca tarafından 13 2,0

Dini bir cemaat/tarikattan 4 0,6

Diğer 18 2,8

TOPLAM 647 100


Tablo 32’de görüşülen hanelerdeki bireylerin bugüne dek sahip oldukları din eğitimi

nereden aldıkları değerlendirilmiştir. Bu tabloya göre, dini eğitimin temeli ailede

verilmektedir. Sahip olduğu dini bilgilerin kaynağının ailesi olduğunu belirtenlerin

oranı %53.5’dir. Hiçbir dini eğitim almadığını belirtenlerin oranı da %12,8’dir.

Tablo 33: Hanelerdeki bireyler şu anda herhangi dini eğitime katılıyor mu?

Durum Sayı %

Evet 40 6,3

Hayır 600 93,8

TOPLAM 640 100



46


Tablo 34: Hanelerdeki bireyler ne sıklıkla Kur’an okur?

Sıklık Sayı %

Her zaman 38 6,2

Ara sıra 115 18,7

Hiçbir zaman 461 75,1

TOPLAM 614 100


Görüşülen hanelerdeki kişilerin %75,1’i hiçbir zaman Kur’an okumadığını

belirtmiştir. Her zaman okuduğunu belirtenler ise %6,2 oranındadır (bkz. Tablo 34).

Öte yandan dinsel faaliyetler Tablo 35 ve 36’da da incelenmiştir; hanelerdeki kişilerin

%76,2’si hiçbir zaman cemaat ve vaaz toplantılarını katılmadığını belirtmiştir. Yine bu

kişilerin %52’si hiçbir zaman namaz kılmadığı beyan etmiştir..

Tablo 35: Hanede bireyler ne sıklıkla cemaat ve vaaz toplantılarına katılır.

Sıklık Sayı %

Her zaman 24 3,8

Ara sıra 127 20




47

TOPLAM 635 100


Tablo 36: Hanede bireyler ne sıklıkla namaz kılar?. Sıklık Sayı %

Her zaman 114 18,2

Ara sıra 186 29,8


TOPLAM 625 100


3.4 DOĞURGANLIK; SAĞLIK VE BAKIM OLANAKLARI

Görüşülen hanelerde 15 yaş ve üzeri kadınların doğurganlık profili incelenmiş. Bu

değerlendirmeye hanelerdeki 15 yaş üzeri toplam 246 kadın katılmaktadır. Hane

başına ortalama 1,4 kadın düşmekte ve en az bir en çok dört kadın hanede

bulunmaktadır.

Tablo 37: Hanede 15 yaş üzeri kadınların doğum sayısı

Doğum sayısı Sayı %

0 27 12,6

1 27 12,6



48

2 42 19,6

3 46 21,5

4 25 11,7

5 22 10,3

6 12 5,6

7 4 1,9

8 3 1,4

9 3 1,4

10 1 0,5

11 1 0,5

14 1 0,5

TOPLAM 214 100


Tablo 37’ de hanelerde 15 yaş üzeri kadınların sahip olduğu doğum sayısı oranları

görülmektedir. Doğum sayısı üç olan kadınların oranı (%21,5) diğerlerine göre daha

yüksektir. 15 yaşı ve üzerinde olup da hiç doğurmamış olanların oranı ise %12,6’dır.

Tablo 38. Hanede 15 yaş üzeri kadınlarda düşük sayısı

Düşük sayısı Sayı %

0 117 66,5

1 35 19,9



49

2 15 8,5

3 4 2,3

4 2 1,1

5 3 1,7

TOPLAM 176 100,0


15 yaş üzeri kadınların %66,5’inde hiç düşük olayı görülmemiştir. En az bir

düşük yapanların oranı ise %19,9’dur. Birden fazla düşük olayı yaşayan kadınların

oranı da %13,6’dır (bkz. Tablo 38).

Tablo 39. Hanede 15 yaş üzeri kadınlar aile planlaması uyguluyor mu?

Uygulama durumu Sayı %

Evet 106 52,5

Hayır 96 47,5

TOPLAM 202 100,0



50


Tablo 39’ da ise aile planlamasına ilişkin uygulama değerlendirilmiştir. 15 yaş

üzerindeki kadınları %52,5’i aile planlaması yöntemlerinden en az birini

uyguladığını belirtmiştir

Tablo 40 ‘da görüldüğü gibi, en çok tercih edilen yöntem %59,4 oranı ile

spiral/rahim içi alet kullanımı olmuştur. Bunu ise geleneksel yöntemlerden %11,3

ile dışa boşalma yöntemi izlemektedir.

Tablo 40:. Hanede 15 yaş üzeri kadınların uyguladıkları aile planlama yöntemi

Yöntem Sayı %

Spiral/ rahim içi alet 63 59,4

Tüp bağlama 8 7,5

Hap kullanma 9 8,5

Prezervatif 5 4,7



51

Dışa boşalma 12 11,3

Takvim yöntemi 2 1,9

Horman enjeksiyonu 1 0,9

Diğer 6 5,7

TOPLAM 106 100


Ayrıca kadınların aile planlaması yöntemlerini öğrenme kaynakları ele alınmıştır.

Burada da en çok etkin olan %35,7 ile arkadaş ve %34,1 oranı ile

sağlık ocakları önceliği almaktadır. Kitap ve broşür ise en az başvurulan kaynak

olarak görülmektedir (bkz. Tablo 41).

Tablo 41. Hanede 15 yaş üzeri kadınların aile planlama yöntemini öğrenme kaynakları

Kaynak Sayı %

Uzman 23 12,4

Tv, Radyo, internet 14 7,6



52

Kitap, Broşür 1 0,5

Arkadaş 66 35,7

Sağlık Ocağı 63 34,1

Eş 7 3,8

Diğer 11 5,9

TOPLAM 185 100


Tablo 42’ de Hanedeki 15 yaş üzeri kadınların hamilelik kontrollerinde kime

gittikleri sorgulanmıştır. %24 oranındaki kadın hiç kimseye kontrole gitmediğini

belirtirken, %65,6 ‘sı da doktor kontrolünde olduğunu belirtmiştir. Kadınların

belirttikleri ekonomik güçleri varsa doktora kontrole gidebildikleri yoksa hiç

kontrol yaptırmadıklarıdır. Diğer hastalıklarında da bu durumun değişmediği ifade

edilmiştir.

Tablo 42. Hanede 15 yaş üzeri kadınlar hamilelik kontrollerinde kime gitti?

Kontrole gidilen Sayı %



53

Doktor 101 65,6

Sağlık ocağındaki ebe 10 6,5

Geleneksel ebe 5 3,2

Hiç kimseye gitmedim 37 24,0

Diğer 1 0,6

TOPLAM 154 100


Ayrıca 15 yaş üzeri kadınların doğumlarını kime yaptırdıkları değerlendirildiğinde ise,

%75,3’ü doktor, %12,4’ü de ebe ile evde doğum yaptığını belirtmiştir. Geleneksel

ebeye başvuru oranı %8,6 ve aile büyükleri ile doğum yapan da %2,2’dir (bkz. Tablo

43).

Tablo 43. Hanede 15 yaş üzeri kadınlar doğumu kime yaptırdı?

Kontrole gidilen Sayı %

Doktor 140 75,3

Ebe 23 12,4



54

Geleneksel ebe 16 8,6

Aile Büyükleri 4 2,2

Diğer 3 1,6

TOPLAM 186 100


Hanelerde yaşayan bireylerin sağlık durumlarına ilişkin kendi düşünceleri

sorgulandığında % 43’lük orandaki bireyin sağlık durumu iyi olarak ifade edilmiştir.

Sağlığını çok iyi olarak ifade edenler %22,7’dir. Bireylerin %25,3’ünün sağlık

durumu orta düzeyde belirtilirken, kötü ve çok kötü ifadesinde bulunanların oranı ise

%9’dır (bkz. Tablo 44).

Tablo 44:Hanedekilerin sağlık durumu

Sağlık durumu Sayı %

Çok iyi 152 22,7

İyi 288 43,0

Orta 169 25,3



55

Kötü 48 7,2

Çok kötü 12 1,8

TOPLAM 669 100


Tablo 45’de hanede bireylerin geçirdikleri hastalıklar değerlendirilmiştir. Bu

tabloya göre son bir ay içinde en sık görülen hastalık soğuk algınlığı (%34,4) dır.

Bu hastalığı, baş ağrısı (%15,3) mide (%13,0) ve kulak/burun/boğaz (%13,0)

hastalıkları izlemektedir

Tablo 45: Hanede son bir ayda görülen hastalıklar

Hastalık Sayı %

Soğuk algınlığı 90 34,4

Mide 34 13,0

İshal 7 2,7



56

Kulak/burun/boğaz 34 13,0

Karaciğer 1 0,4

Böbrek 11 4,2

Başağrısı 40 15,3

Akciğer 9 3,4

Deri Hastalığı 11 4,2

Kırık/çıkık 13 5,0

Diğer Travma 9 3,4

Hamilelik komplikasyonları 1 0,4

Diğer Hastalıklar 2 0,8

TOPLAM 262 100


Son bir ay içinde hasta olan kişilerin nereye başvurduğu sorgulandığında ise hasta

olup sağlık kurumuna başvuranların oranı % 88,8’dir. Doktora gitmeden ilaç ve

bitkilerle tedavi olduklarını belirtenler ise %11,2’dir (bkz.Tablo 46).

Tablo 46: Son bir ayda hasta olan nereye başvurdu



57

Uygulama tipi Sayı %

Sağlık Kurumuna 182 88,8

İlaç ve bitkilere 23 11,2

TOPLAM 205 100,0


Tablo 47’de görüldüğü gibi hanelerin %62,7’si son 12 aylık dönem içinde aile

üyelerinin sağlık bakımı ile ilgili ödemelerinde para bulmada, çok zorlandığı ya da

zorlandığını ifade etmiştir. %26,6’lık bir oran ise bu durum karşısında

zorlanmadığını belirtmiştir.

Tablo 47: Hanelerin son 12 aylık dönem içinde aile üyelerinin sağlık bakımı ile ilgili ödemelerinde para bulmadaki durumu

Durum Sayı %

Çok zorlandım 51 28,8



58

Zorlandım 60 33,9

Zorlanmadım 47 26,6

Sağlık bakımı ihtiyacı olan olmadı 14 7,9

TOPLAM 172 100


Tablo 48: Hanelerin geçtiğimiz yıl sağlık bakımı için ödemelerinde ihtiyaç duydukları

Durum Sayı %

Borç para almak 85 72,0

Hayvanlarını satmak 1 0.8

Mal varlıklarını satmak 4 3,4

Ürünlerini satmak 19 16,1

Diğer 9 7,6

TOPLAM 118 100


Hanelerin çoğunluğu (%72) geçtiğimiz yıl içinde aile üyelerinin sağlık bakımı için

ödemelerde para bulmak için borç para almak durumunda kaldığını ifade etmiştir. Bazı

hanelerde ürünlerini sattıklarını (%16,1), mal varlıklarını sattıklarını (%3,4) ya da

hayvanlarını sattıklarını (%0.8) belirtmiştir (bkz. Tablo 48).



59

Tablo 49: Hanelerde geçtiğimiz son 12 ay içinde kaç kez aileden birinin bakım ve tedavisi ertelendi

Durum Sayı %


Bir kez 24 14,5

İki kez 14 8,4

Üç kez 17 10,2

Dört kez ve daha fazla 39 23,5

TOPLAM 166 100


Öte yandan hanelerin geçtiğimiz son 12 ay içinde kaç kez aileden birinin bakım ve

tedavisini ertelediği sorgulanmıştır. Buna ilişkin verilen cevaplar

değerlendirildiğinde, %43,4’ü hiçbir zaman böyle bir şey olmadığını belirtirken,

%23,5’i de dört kez ve daha fazla bu tür ertelenme yaşandığını belirtmiştir. Ayrıca en

az bir kez erteleme olduğunu belirtenler de %14,5 oranındadır (bkz. Tablo 49).



60

Tablo 50: Hanelerin aile üyelerinden hasta olanların bakım ve tedavilerini erteleme nedenleri

Neden Sayı %

Hiçbir şey yapmadan iyileşebileceği düşüncesi 7 7,5

Hali hazırda kullandığı ilaçlarla iyileşebileceği düşüncesi 7 7,5

Ödeme gücü olmadığı için 61 65,6

Çok uzak olduğu için 1 1,1

Diğer 17 18,3

TOPLAM 93 100


Tablo 50’ de hanelerin bu sağlık bakımı ve tedavileri erteleme nedenleri

görülmektedir. Hanelerden neden belirtenlerin %65,6’sı ödeme gücü olmadığı için

bu tür bir erteleme yaşadıklarını ifade etmiştir.

Tablo 51: Bugüne dek hanenizden birinin sağlık kurumuna kabul edilmediği oldu mu?

Cevap Sayı %



61

Evet 26 15,0

Hayır 147 85,0

TOPLAM 173 100


Hanelerin aynı zamanda sağlık konusunda hizmet alımı ile ilgili olarak

karşılaştıkları sorunlar ele alınmıştır. Özellikle de bugüne dek hanelerin sağlık

kurumlarından yararlanmalarında kabul görmeme ile karşı karşıya olup olmadıkları

sorgulanmıştır. % 15 oranındaki haneden buna cevap olarak evet haneden birinin

sağlık kurumuna kabul edilmediği durumlar olmuştur şeklindedir (bkz. Tablo 51).

3.5.ÇALIŞMA YAŞAMI, EKONOMİK DURUM VE SUBJEKTİF



62

YOKSULLUK ALGISI

Bu bölümde Yeni Hayat mahallesinde görüşülen hanelerdeki hane reislerinin ve 12 yaş üzeri

nüfusun çalışma durumları ve çalışma yaşamları analiz edilmiştir.

Tablo 52. Hane reislerinin son bir hafta içinde çalışma durumu

Çalışma Durumu Sayı %

Çalışmıyor 81 47,4

Çalışıyor 90 52,6

TOPLAM 171 100


Tablo 52 ‘de hane reislerinin son bir hafta içindeki çalışma durumları ele alınmıştır.

Buradan da görüldüğü gibi %47,4 oranındaki hanelerin hane reisleri görüşmenin

yapıldığı dönemde son bir hafta içinde çalışmıyor görülmektedir.

Ayrıca hanelerde yaşayan 12 yaş ve üzeri bireylerin (546 kişi) son bir haftadaki

çalışma durumları incelendiğinde; %30,6’sı çalışıyor ve % 69,4’ü de çalışmıyor

görülmektedir (bkz. Tablo 53).

Tablo 53:Hanelerdeki 12 yaş ve üzeri nüfusun . son bir haftada çalışma durumu



63

Çalışma durumu Sayı %

Çalışıyor 167 30,6

Çalışmıyor 379 69,4

TOPLAM 546 100


Bu çalışmayan nüfustan neden çalışmadığını belirtenlerin (363 kişi) büyük bir

çoğunluğu da (%36,4) ev kadını olduğu için çalışmadığını belirtmiştir. Bu oranı

%19,3 ile öğrenci olanlar izlemektedir. Sağlık ve kişisel sorunlarından dolayı

çalışmayanların (%6,3), yanı sıra çalışma isteği bulunmadığından dolayı (%6,3)

istihdam dışı kalmış olan bireyler de görülmektedir (bkz. Tablo 54).

Tablo 54: 12 yaş ve üzeri nüfusun çalışmama nedenleri



64

Çalışmama Nedenleri Sayı %

Öğrenci 70 19,3

Ev kadını 132 36,4

Emekli 14 3,9

Özürlü 7 1,9

Askerde 7 1,9

İşten çıkarıldı 5 1,4

İşyeri kapandı 3 0,8

Ara sıra/mevsimlik çalışıyor 6 1,7

Sağlık ve kişisel sorunları var 23 6,3

Çalışmıyor, iş arıyor 39 10,7

Çalışmak istemiyor 23 6,3

Diğer 34 21

TOPLAM 363 100




65

Tablo 55: Hanelerdeki 12 yaş ve üzeri nüfusun iş bulmak için yaptığı girişimler

İş Bulma Yolları Sayı %

İşkur kurumu 11 8,9

Akraba/arkadaş 31 25

Gazete ilanları 13 10,5

İşverene başvurmak 10 8,1

Kendi işini kurmaya girişmek 5 4

Diğer 54 43,5

TOPLAM 124 100


Tablo 55’ de hanelerdeki 12 yaş ve üzeri bireylerin iş bulma konusunda

başvurduğu girişimler değerlendirilmektedir. Genelde iş bulmada çok farklı

kaynaklar kullanılmasına rağmen, arkadaş kanalı ile işe girme eğilimi daha yüksek

oranda ( %25) görülmektedir. Ayrıca gazete ilanları ile iş bulma girişimi de %10,5

oranındadır ve İşkur kurumu aracılığı ile iş bulma girişimi oldukça düşüktür (%8,9)

.



66

Tablo 56: Hanedeki 12 yaş ve üzeri çalışanların istihdam biçimleri

İstihdam biçimi Sayı %

Ücretli/maaşlı 71 44,4

Yevmiyeli/mevsimlikgeçici işçi 41 25,6

İşveren 2 1,3

Kendi hesabına çalışan 38 23,8

Ücretsiz aile işçisi 6 3,8

TOPLAM 160 100


Tablo 56’da hanelerdeki 12 yaş ve üzeri çalışanların istihdam biçimleri görülmektedir.

Çalışanların %44.4’ü ücretli ve maaşlı düzenli bir işte çalışmaktadır. Bunu %25,6 oranı

ile yevmiyeli/mevsimlik geçici işçilik, % 23,8’lik oranla da kendi hesabına çalışanlar

oluştururken, Ücretsiz aile işçisi durumunda olanlar %3,8 ve işveren ise %1.3

oranındadır.



67

Tablo 57: Hanedeki 12 yaş ve üzeri çalışanların çalışma mekanları

İşin Yapıldığı Mekan Sayı %

Kendimizin ya da kiraladığımız toprakta 4 2,5

Başkasının toprağında 5 3,1

Kendi evimizde 10 6,2

Başkasının evinde 3 1,9

Bir araç üzerinde 6 3,7

Kapı kapı dolaşarak 4 2,5

Sokakta belli bir alanda 4 2,5

Sokakta sabit olmayan/gezici olarak 11 6,8

Sabit bir bina(ofis, fabrika, dükkan/okul vs) 99 61,5

Pazarda 10 6,2

Diğer 5 3,1

TOPLAM 161 100




68

Farklı istihdam biçimlerinde çalışma faaliyetleri gösteren 12 yaş ve üzeri nüfusun

çalışma yerleri incelendiğinde çoğunluğu ( %61,5) sabit bir binada (ofis, fabrika,

dükkan vs) bu faaliyeti ortaya koyduğunu beyan ederken, % 6,8’i sokakta sabit

olmayan/gezici olarak ve %6,2 ise de kendi evlerinde çalışma faaliyetlerini

gerçekleştirmektedir (bkz. Tablo 57).

Tablo 58: Hanede çalışan 12 yaş ve üzeri nüfusun sosyal güvenlik durumları

Sosyal Güvenlik Sistemleri Sayı %

Sosyal güvenliğim yok 97 59,9

SSK 48 29,6

Bağ-Kur 11 6,8

Emekli Sandığı 5 3,1

Özel Sigorta 1 0,6

TOPLAM 162 100




69

Hanelerde çalışan 12 yaş ve üzeri nüfusun %59,9’u herhangi bir sosyal güvenlik

sistemine bağlı bulunmamaktadır. Öte yandan SSK ‘ya bağlı olarak çalışanlar %29,6

oranında iken, Bağ-Kur çalışanları %6,8, Emekli Sandığı %3.1’dir (bkz. Tablo 58).

Tablo 59: Hanede 12 yaş ve üzeri çalışanların ortalama aylık gelirleri (2006)

Aylık ücretler Sayı %

250 YTL ve altı 37 24,0

251-500YTL 94 60,2

501-750YTL 14 8,9

751- 1000YTL 9 5,7

1001YTL ve üzeri 2 1,2

TOPLAM 156 100,0


Tablo 59’ da görüldüğü gibi 12 yaş ve üzeri çalışanların çoğunluğu (%60,2) 251-

500 YTL arasında ücretle çalışmaktadır. Bu ücret asgari çalışma ücreti

düzeyindedir. Bu düzeyin üzerinde çalışanların oranları ise %15,8’dir.



70

Tablo 60: Şu anki ekonomik durumlarından memnuniyet düzeyleri

Memnuniyet düzeyi Sayı %

Tamamen memnun 3 1,7

Oldukça memnun 10 5,7

Biraz memnun 63 35,8

Hiç memnun değil 100 56,8

TOPLAM 176 100,0


Tablo 60’da hanelerin şu andaki ekonomik durumlarından memnuniyetleri ele

alınmıştır. Hane reislerinin ifadelerine dayalı olarak çoğunluk (%56,8) ekonomik

durumlarından hiç memnun görünmemektedir. % 35,8’de biraz memnun iken, %5,7’si

oldukça memnun ve %1,7’si de durumlarından tamamen memnun olduklarını ifade

etmişlerdir.

Tablo 61: Son üç yıl içindeki ekonomik durumunuz için ne düşünüyorsunuz?

Düşünce Sayı %

Çok gelişti 1 0,6

Bir derece daha gelişti 21 11,9

Aynı devam ediyor 61 34,7

Bir derece daha kötüleşti 38 21,6

Çok daha kötüleşti 54 30,7

Cevap vermek istemiyorum 1 0,6

TOPLAM 176 100,0




71

Öte yandan son üç yıl içinde ekonomik durumları konusunda ne hane reislerinin ne

düşündükleri sorgulanmıştır. Tablo 61’ de görüldüğü gibi, %34,7’si için aynı devam

ediyor düşüncesi hakim iken, %30,7’si için durumları çok daha kötüleşmiş ve % 21,6’sı

için de bir derece daha kötüleşmiş görülmektedir. Ekonomik durumlarını son üç yıla göre

bir derece daha gelişti diye yanıt verenler % 11,9 ve durumunu çok gelişti gören de

%0,6’dır.

Hanelerin ekonomik durumlarına yönelik bir diğer sorgulama da bir yıl sonra şu anda sahip

oldukları ekonomik durumun ne olacağını ilişkin görüşleridir. En yüksek oranda (%29,5)

ki düşünce durumlarının ne olacağını bilemeyenlerdir. Bu düşünceyi %25,6 lık oranla aynı

devam edeceği düşüncesi izlemektedir. Bir yıl sonrası için ekonomik durumlarının bir

derece daha iyi olacağını düşünenler %14,8 ve çok daha iyi olacağı şeklinde düşünceye

sahip olanlarda %2,8’dir (bkz. Tablo 62.)

Tablo 62:Bir yıl sonraki ekonomik durumunuz için ne düşünüyorsunuz?

Düşünce Sayı %

Çok daha iyi olacak 5 2,8

Bir derece daha iyi olacak 26 14,8

Aynı devam edecek 45 25,6

Bir derece daha kötüleşecek 21 11,9

Daha da kötü olacak 27 15,3

Bilmiyorum 52 29,5

Toplam 176 100,0




72

3.6. YAPISAL SOSYAL KAPİTALLERİ

Bu bölüm altında Yeni Hayat mahallesindeki yapısal sosyal kapital dokuları,

hanelerin dayanışma, dışlanma, çatışma ve güven duyguları, komşuluk ve grup

ilişkileri bağlamında değerlendirilmiştir

Tablo 63: Mahalle problemleri çözümünde kimler çaba gösterir?

%

Her hane, bireysel olarak uğraşır 70,8

Muhtar, kaymakam, belediye 56,6

Komşuluk dayanışmasıyla 72,4

Komşular birlikte. 69,0

Tüm cemiyet liderleri birlikte hareket ederler 21,8

Diğer 4.6 Kaynak: Yeni Hayat Mahallesi Hanehalkı Yaşam Standardı Anketi

Tablo 63’da, görüşülen hanelere “mahallenize ilişkin ortak bir problemle karşı

karşıya kalmanız durumunda, bu problemin çözümü için kimler çaba gösterir”

sorusuna ilişkin sunduğumuz kategorilerden en yüksek oranı (%72,4) komşuluk

dayanışması oluşturmuştur. Öte yandan diğer kategorilere baktığımızda, her hane

bireysel olarak uğraşır %70,8’i ile ikinci sırada yer almaktadır. Yerel yönetici ve

cemiyet liderlerinin fonksiyonları daha düşük düzeyde onay almasına karşın bir

sonraki soruda lider olarak kim ortaya çıkara cevapta ise mahallenin muhtarı



73

görülmektedir.

Tablo 64: Mahalledeki komşular arasındaki temel farklar

TEMEL FARKLILIKLAR 1. Pek fazla değil

%

2. Az

%

3. Çok Fazla

%

1. Eğitim farklılıkları 61,0 25,6 13,4

2.Mal mülk varlığı, 46,8 38,2 15,0

3.Toprak sahipliği, 58,2 33,5 8,2

4. Meslek , 43,6 32,0 24,4

5. Kadın ve erkekler arasıda, 40,1 23,8 36,0

6. Kuşaklar arası çatışma farklılıkları, 53,3 24,9 21,9

7. Yeni yerleşenlerle uzun zaman

yörede yaşayanlar arasında ki farklar

46,7 27,8 25,4

8. Siyasi parti ilişkilerindeki

farklılıklar,

56,0 28,0 16,1

9. Dinsel inanç farklılıkları 61,6 26,2 12,2

10. Etnik altyapı /dil farklılıkları, 35,9 27,1 37,1


Tablo 64’ de görüldüğü şekliyle, Yeni Hayat mahallesinde yaşamlarını sürdürenler

komşuları arasındaki temel farklardan etnik altyapı/dil farklılığında kendilerini daha

yüksek düzeyde (%37,1) farklı görmekteler. Bu farklılığı mahallede en yüksek

oranda kadın ve erkekler arasındaki farklılıklar (%36) izlemektedir. Daha sonra ise

sırasıyla; yeni yerleşenlerle uzun zaman yörede yaşayanlar arasında ki farklar



74

(%254,4), meslek farklılığı (%24,4), kuşaklar arası çatışma farklılıkları (%21,9),

siyasi parti ilişkilerindeki farklılıklar (%16,1), mal mülk varlığı farklılıkları (%15),

eğitim farklılıkları (%13,4), dinsel farklılıkları (%12,2)ve toprak sahipliği

farklılıkları (%8,2) yer almaktadır.

Tablo 64’deki farklılıkların herhangi bir problem yaratıp yaratmadığı

sorgulandığında da %26,2 için problem kaynakları olarak görülürken, %73,8 için

bu farklılıklar problemlerinin kaynağı olarak algılanmamaktadır.

Tablo 65: Mahalleli problemlerini genellikle nasıl çözümler?

ÇÖZÜM ŞEKLİ Evet Hayır

1. İnsanlar kendi aralarında çözerler, 73,7 26,3

2. Aile üyeleri karışır, 68,8 31,3

3. Komşular karışır, 62,9 37,1

4. Cemiyet liderleri arabuluculuk yapar, 19,4 80,6

5. Dini liderler arabuluculuk yapar, 12,9 87,1

6. Resmi ve yasal otoriteler arabuluculuk yapar, 51,5 45,5


Mahalledeki temel problemlerin çözümüne ilişkin hanelerin beyanlarından en yüksek

oranda insanlar kendi aralarında çözüm oluşturdukları (%73,) görülmektedir. Bu

kategoriyi sırasıyla, aile üyeleri karışır (%62,9), komşular karışır (%62,9), resmi ve



75

yasal otoriteler arabuluculuk yapar (%51,5), cemiyet liderleri arabuluculuk yapar

(%19,4), dini liderler arabuluculuk yapar (%12,9) izlemektedir (bkz. Tablo 65).

Mahallede temel farklılıkların neden olduğu problemlerin şiddet ve kavgaya

yönlendirmesine ilişkin hanelerin görüşüne bakıldığında %40,5 için sonucunda şiddet

ve kavgaya yönlendirme söz konusu iken %59,5’i için bu söz konusu edilmemektedir.

Tablo 66: Hanelerin faydalanamadığı ya da faydalanma şansınızın çok az olduğu hizmetler var mı?

HİZMETLER Evet Hayır

Eğitim, okul. 42,0 58,0

Sağlık hizmetleri, klinik, 52,9 47,1

Konut yardımı, 39,4 60,6

İş eğitimi, istihdam, 45,7 54,3

Kredi, finans, 27,1 72,9

Ulaşım, 33,1 66,9

Su dağıtımı, 42,2 57,8

Halk sağlığı hizmetleri, 52,0 48,0

Güvenlik, polis hizmetleri, 50,9 49,1




76

Tablo 66’ de mahallede hanelerin faydalanamadığı ya da faydalanma şansının çok az

olduğu hizmetler incelenmiştir. Hanelerin beyanlarına göre en yüksek oranda

faydalanılamayan hizmet olarak %52,9 oranında sağlık hizmetleri, klinik ilk sırayı

almaktadır. Bu hizmeti sırasıyla, halk sağlığı hizmetleri (%52), iş eğitimi, istihdam

(%45,7), su dağıtımı (%42,2), eğitim, okul (%42), konut yardımı (%39,4), ulaşım (%33,1)

izlemektedir. Aynı zamanda %86,9’u da diğer ailelerin de kendileri gibi düşündüklerini

ifade etmiştir.

Tablo 67: Hanelerin hizmetlerden yararlanama nedeni

Nedenler Evet Hayır

Gelir 65,4 34,6

Meslek 46,4 53,6

Yaş 19,1 80,9

Cinsiyet 24,3 75,7

Irk/ etnik yapı, 34,2 65,8

Dil 25,5 74,5

Dinsel inançlar 17,6 82,4

Siyasal ilişkiler 17,8 82,2

Eğitim Eksikliği 53,9 46,1




77

Tablo 67 de hanelerin Tablo 66’daki hizmetlerden faydalanma şansının

olmamasının ya da çok az şansının olmasının nedenleri değerlendirilmektedir.

Gelirin neden olarak görülmesi %65,4 oranındadır. Bunu %53,9 ‘luk oranla eğitim

eksikliği , %46,4 oranı ile meslek ve %34,2 ile de etnik yapı izlemektedir. Diğer

faktörler göz önüne alındığında, cinsiyetin yaşa göre daha yüksek oranda

hizmetlerden yararlanmayı etkilediği görülmektedir.

Tablo 68: Mahallede kararları kim versin? Tercih Sayı %

Kararı mahalle muhtarının vermesi 84 49,1

Kararı mahallenin ileri gelenlerinin vermesi 18 10,5

Kararı mahalle halkının kendisinin vermesi 69 40,4

TOPLAM 171 100,0


Tablo 68’ de mahallelerinin gelişimi için alınması gereken bir kararda kimin karar

vermesini istedikleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre, %49,1’i için kararı

mahalle muhtarının vermesini isterken, %40,42ü için ise kararı mahalle halkının kendisinin

vermesi uygun görülmektedir.



78

Tablo 69: Mahalledeki paylaşma ve dayanışmayı değerlendirme Değerlendirme Sayı %

Çok dü•ük 49 28,7

Dü•ük 40 23,4

Orta 59 34,5

Yüksek 19 11,1

Çok Yüksek 4 2,3

TOPLAM 171 100,0


Mahalledeki paylaşma ve dayanışmanın değerlendirilmesi Tablo 69’da yer almaktadır.

Bu değerlendirmeye göre, hane reislerinin görüşleri ışığında %34,5 için orta düzey bir

dayanışma söz konusudur. Hane reislerinin ifadeleri kapsamında mahallede %52,2

oranında paylaşımın düşük ya da çok düşük olduğunu söyleyebiliriz.

Hane reislerine son üç yıl içinde kişisel olarak gerçekleştirdikleri çeşitli etkinlikler

sorulmuştur. Bu etkinlikler içinde en yüksek oranda (%82,2) seçimlere katılım

etkinliği içinde yer aldıkları görülmektedir. Bunu ise “kendi mahallenizde diğer

insanlarla bir problem için konuşma” etkinliği % 34,7oranı ile izlemektedir. Ayrıca

“bir problemden dolayı mahkeme veya polisle işinizin olması” etkinliği de %15,7’dir

(bkz. Tablo 70).



79

Tablo 70: Son üç yılda kişisel olarak gerçekleştirilen etkinlikler ETKİNLİK Evet Hayır Seçimlere katılım 82,2 17,8

Aktif olarak bir dernege katılma 2,3 97,7

Etkili bir insanla bireysel olarak ilişki kurma 11,5 88,5

Problemlerinize medya ilgisi çekme 1,2 98,8

Aktif olarak bir bilgilendirme kampanyasına katılma 5,8 94,2

Aktif olarak bir seçim kampanyasına katılma 3,5 96,5

Bir gösteri ya da protesto yürüyüşüne aktif olarak katılma 1,2 98,8

Seçtiğiniz temsilcilerinizle ilişki kurma, 7,6 92,4

Resmi bir toplantıyı kesme ya da oturma eylemine katılma 0 100

Kendi mahallenizde diğer insanlarla bir problem için

konuşma

34,7 65,3

Bir problemden dolayı mahkeme veya polisle işinizin olması 15,7 84,3

Parasal ya da bir çeşit bağış yapma 12,3 87,7

Gönüllü olarak bir yardım organizasyonunda yer alma 4,1 95,9


Tablo 71’ de mahalledekilerin birbirleri olan ilişkileri ve yardımlaşmalarına ilişkin

değerlendirmeler yapılmıştır. Burada hane reislerine “Komşulardan birinin başına kötü

bir olay geldiğinde, ona kim yardım eder?” sorusu sorulmuştur. Verilen yanıtlar içinde

en yüksek oranları (%32,7) ailesi, komşular (%32,3) ve arkadaşları (%21,7)

oluşturmaktadır.



80

Tablo 71: Komşulardan birinin başına kötü bir olay geldiğinde, ona kim yardım

eder?

Yardım edenler Sayı %

Hiç kimse yardım etmez 39 8,1

Ailesi 158 32,7

Komşular 156 32,3

Arkadaşlar 105 21,7

dini liderler 2 0,4

Cemiyet liderleri 1 0,2

İş liderleri 1 0,2

polis 7 1,4

patron, işveren 5 1,0

Politik liderler 1 0,2

Dahil oldukları/Üyesi bulundukları gruplar/organizasyonlar 2 0,4

Dahil olmadıkları yardımcı organizasyonlar 1 0,2

Diğer- 5 1,0

TOPLAM 483 100


Öte yandan hane reislerinin görüşlerine göre komşulara%61,5 oranında borç para

vermek için güvenilebilinir (bkz. Tablo 72).



81

Tablo 72: Komşular birbirine borç verecek kadar güvenir mi? Düşünce Sayı %

Evet 107 61,5

Hayır 67 38,5

TOPLAM 174 100,0


Hane reislerine göre, ani olarak birkaç günlüğüne bir yere gitmek zorunda kalınsa,

çocukların bakımı için genellikle % 41,9 oranında diğer aile üyelerine %33,3

oranında komşulara başvurulmaktadır (bkz. Tablo 73).

Tablo73: Ani olarak bir kaç günlüğüne bir yere gitmek zorunda kaldınız, çocuklarınızın bakımı için kimlere başvururdunuz?

Başvurulan kişiler Sayı %

Di•er aile üyesine 122 41,9

Kom•uya 97 33,3

Mahalleden herhangi Birine 40 13,7

Diğer 32 11,0

TOPLAM 291 100,0




82

Tablo 74: Hanelerin komşu ve mahallelerine ilişkin görüşlere katılımı

Görüşler

Tamamen

Katılıyorum

%

Katılı-

yorum,

%

Katılmı

yorum

%

Kesinlikle

Katılmıyor

um

%

Komşularımızın çoğu dürüst ve güvenilir kişilerdir

33,9 36,2 21,8 8,0

İnsanlar genellikle kendi refah ve çıkarlarıyla ilgilenirler

49,4 37,9 6,9 5,7

Bu mahalle insanı diğerlerine göre daha güvenilirdir

29,5 45,1 16,8 8,7

Mahallenizde biri, sizi uyarma ya da menfaatlerinizi kollama gereğini hisseder

29,9 37,4 21,8 10,9

Bir problemim olduğunda, bana yardım eden daima biri vardır

40,8 33,9 10,3 14,9

Komşularımızın fikirlerini dikkate almam

20,7 19,0 32,2 28,2

Mahalle insanlarımızın pek çoğu, muhtaçlara yardıma gönüllüdür

16,2 37,0 25,4 21,4

Mahalle insanlarımızın gelirleri, refahları son beş yılda yükseldi.

3,5 14,0 33,3 49,1

Kendimi bu mahallenin insanı olarak kabul edildiğimi hissediyorum

60,9 29,3 2,9 6,9

Eğer, çantanızı ya da cüzdanınızı komşularınızda düşürdüğünüzde, biri görüp size getirir

45,6 25,7 16,4 12,3


Tablo 74 ‘de hanelerin komşuları ve mahallelerine ilişkin bazı görüşlere katılıp

katılmama durumlarını değerlendirilmiştir. “Komşularımızın çoğu dürüst ve güvenilir

kişilerdir” ifadesine %70,1’i katılıyorum ya da tamamen katılıyorum demiştir.

“İnsanlar genellikle kendi refah ve çıkarlarıyla ilgilenirler” ifadesine %87,3’ü



83

katılıyorum ya da tamamen katılıyorum cevabını vermiştir. “Bu mahalle insanı

diğerlerine göre daha güvenilirdir ”ifadesine %74,6 oranında katılıyorum ya da

tamamen katılıyorum onayı alınmıştır. “Mahallenizde biri, sizi uyarma ya da

menfaatlerinizi kollama gereğini hisseder” ifadesine %67,3 oranında katılıyorum ya da

tamamen katılıyorum cevabı çoğunluğu oluşturmuştur. “Bir problemim olduğunda,

bana yardım eden daima biri vardır” ifadesine %74,7 oranında katılıyorum ya da

tamamen katılıyorum cevabı verilmiştir. “Komşularımızın fikirlerini dikkate almam”

ifadesine %60,4 oranında katılmıyorum ya da tamamen katılmıyorum diyenler

çoğunluğu oluşturmuştur. “Mahalle insanlarımızın pek çoğu, muhtaçlara yardıma

gönüllüdür” ifadesine %53,2 ile katılıyorum ya da tamamen katılıyorum cevabı

verilmiştir. “Mahalle insanlarımızın gelirleri, refahları son beş yılda yükseldi”

ifadesine %82,4 oranında katılmıyorum ya da tamamen katılmıyorum diyenler

olmuştur. “Kendimi bu mahallenin insanı olarak kabul edildiğimi hissediyorum”

ifadesine %90,2 oranında katılıyorum ya da tamamen katılıyorum şeklinde yanıt

alınmıştır. “Eğer, çantanızı ya da cüzdanınızı komşularınızda düşürdüğünüzde, biri

görüp size getirir” ifadesine %71,3 oranında katılıyorum ya da tamamen katılıyorum

diyenler çoğunluğu oluşturmuştur.



84

V. SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu çalışmada Ankara ili Altındağ ilçesi Yeni Hayat mahallesi örnekleminde

hanelerin yaşam standartları belirlenerek, yoksulluğun bir sorun olarak

görülebildiği alanlar ortaya konmaya çalışılmıştır. Yoksulluk her gün onu yaşayan

için, bölünemeyen bir bütündür.

Yeni Hayat mahallesinde yoksulluğu yaşamak sadece bir gelir azlığı, temel kentsel

hizmetlerden yoksun olma değildir, aynı zamanda alt sosyal statülü mahallede

yaşama, kent mekanında marjinalleşme, sağlıksız çevre koşullarında yaşamını

sürdürme, adalet, eğitimden, sağlık hizmetlerinden daha az yararlanabilme, şiddete

daha açık olma, yeterli güvenliğe sahip olmamak anlamını taşımaktadır.

Görüldüğü gibi bir anlamda yoksulluk ekonomik olduğu kadar sosyal risklerle

yüklü bir yaşam. Bu yaşam hem mekânsal düzeyde hem bireysel düzeyde

yoksulluğun sürekli olarak yeniden üretilmesinin koşullarını yaratmaktadır. Onu

yaşanlar için bir kader gibi algılanmasına yol açmaktadır.

Yapılan bu temel çalışmada, elde edilen veriler önceki bölümlerde belirli alt

başlıklar altında sunularak hanelerin yaşam standartları, yoksunlukları ve içinde

bulundukları yoksulluğu algılayışı ortaya konmuştur.



85

Sonuç olarak bu çalışma temelinde yoksulluğu ve onun yaşandığı mekânları genel

olarak değerlendirdiğimize şunları söyleyebiliriz:

Yeni Hayat mahallesinde yoksulluğu bir birey ya da aile düzeyinde

değerlendirdiğimizde bir bütün olarak yaşandığı görülmektedir. Hanelerin kendi

yaşam deneylerinde, yeterli genişlik ve kalitede konut mekânlarına sahip

olmadıkları, toplumsal ilişki ağlarını geliştirecek fazla zamana sahip

bulunmadıkları, yeterli bilgi ve becerilerle donatılmadıkları, kendileri için uygun

bilgilere, finansman kaynaklarına ulaşamadıkları, bu koşulların birbirini

desteklemekte olduğunu ve yoksulluğun onu içinden çıkamadığı bir yaşam biçimine

hapsettiği anlaşılmaktadır.

İşte bu yukarıda belirtilen yaşam biçiminden çıkabilmek ve yoksullukla mücadele

edip sosyal riskleri azaltmak için çok farklı stratejiler geliştirilmektedir. Yoksul

kitleler üzerinde yapılan araştırmalar ve gözlemlerin ortaya koyduğu, yoksulluk

koşulları içinde yaşayanların genellikle önceliklerini doğru olarak saptama, sınırlı

da olsa kaynaklarını harekete geçirme, kendi özel ve kamusal çıkarını korumak için

yerel yönetimlerle durumlarını tartışabilme kapasitesine sahip olması gerçekliğidir.

Böyle bir kapasite varlığının saptanmasının ardından ise önemli olan bu kapasiteyi

geliştirmek ve ondan yararlanmaktır. Bu kapasite geliştirme sürecinde toplumdaki



86

değişik aktörlere değişik roller düşmektedir. Bunun önemli bir kısmı devlet ve yerel

yönetimlerden beklenmektedir

Yeni Hayat mahallesinde yaşayanlar için devlet ve yerel yönetimlerden beklenen

daha çok bu yoksul grupların kent mekânında güvenlik duygusu içinde ve temel

kamu hizmetlerinden yararlanarak yaşamalarının sağlanmasıdır. Güvenlik

sağlanmasından anlaşılan kentte her an yıkılma ya da elinden alınma tehdidi altında

bulunmayan bir arsa üzerinde kendisinin bir konut yapmasına olanak tanınmasıdır.

Kentsel temel kamu hizmetlerinden anlaşılan ise, sağlıklı içme suyu sağlanması,

katı ve sıvı atıkların sağlıklı biçimde uzaklaştırılması, elektrik temini, eğitim ve

sağlık hizmetlerinin verilmesidir. Bütün bunlar yoksulluktan kurtulma için gerekli

koşullardır ama yeterli değildir.

Yeni Hayat mahallesinde yaşayanları yoksulluktan kurtaracak temel varlıkları

onların emekleridir. Bu nedenle de bu çalışmanın temel çıktısı olarak önerilecek

olan, onların emeklerinin emek piyasasında en iyi koşullarda sunumunun

sağlanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda; politika belirleyicileri ve program

geliştiricileri bu mahalle için uygulamalarında öncelikli olarak şu konuları ele alan

projeler oluşturmalıdır:

� Birincisi yoksul ailenin piyasaya sunduğu emek miktarını artırmaktır.

Bunun bir yolu kadın emeğini arz edilebilir hale getirmektir. Onun için de

annenin işte bulunduğu dönemde çocukların bakımını sağlayacak



87

hizmetlerin verilmesi gerekir.

� İkincisi ise piyasaya sunulan emeğin bilgi ve becerisini geliştirmektir. Bu da

yoksulların yaygın eğitim hizmetlerinden yararlanması ve işbaşında eğitim

yoluyla sağlanabilir.

� Üçüncüsü ise yoksulların formel ekonomik ilişkiler ağıyla ilişkilerini

kurmalarına olanak sağlanmasıdır.



88

VI. KAYNAKLAR :

Açıkalın, N. (2003) “Çalışan Kent Yoksulları İstanbul ve Gaziantep örnekleri”, iç.

Yoksulluk,İstanbul: Deniz Feneri Yayınları, ss.368-386

Bauman, Z. (1997) Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, (çev.A. Yılmaz), İstanbul:

Ayrıntı.

Bowen, G. A. (2008) An Analysis of Citizen Partiipaion in Anti POverty Programmes,

Community Development Journal, 43(1): 65-78

Brady, D. (2004) Reconsidering the Divergence between Elderly, Child, and Overall

Poverty, Research on Aging, 26(5): 487-510

Can, Y. (2003) “Yoksulluğun Yeniden Üretildiği Mekanlar Olarak Kentler”, iç.


Craigavon Borough Council (2004) Community Support Plan 2004-2006,

www.craigavon.gov.uk/community/Community%20Support%20Plan%202004-

2006.pdf

Dağdemir, Ö. (1992) Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim ve gelir Dağılımı, Eskişehir,

T.C. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış

Doktora Tezi

Dağdemir, Ö. (1999) “Türkiye Ekonomisinde Yoksulluk Sorunu ve Yoksulluğun Analizi:

1987-1994”, H.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 1, Cilt:17,Ankara, H.Ü.

Yayınları,ss.23-40

Dansuk, E. (1997) Türkiye2de Yoksulluğun ölçülmesi ve Sosyo-Ekonomik Yapılarla

Ölçülmesi, Ankara, DPT Yayınları, Uzmanlık Tezi



89

Dansuk, E. (2000) “Sözlü Tarih Sosyolojisi: Nar (Nevşehir) Köyü Örneği” iç. Ulusal

Sosyoloji Kongresi Bildirileri Kitabı, Sosyoloji Derneği Yayınları

Demir, E. (1993) “İşgücü Piyasası ve Kent emekçi Sınıfının Yeniden

Kavramsallaştırılması”, Birikim, Sayı:53, ss. 35-45

Demir, E. (2002) “Yeni Kentli Ailelerde Geçimlik Üretim ve Yoksulluk”, iç. Yoksulluk,

Şiddet ve İnsan Hakları, Ankara, TODAİ Yayınları, ss.291-302

Deniz Feneri (2003) Yoksulluk, İstanbul: Deniz Feneri yardımlaşma ve Dayanışma

Derneği Yayınları

Devas, N. (2005) Metropolitan Governance and Poverty, Public Administration Dev., 25:

351-361

Doğan, M. C. (2003) “Gecekondu Bölgelerinde işsizlik ve Yoksulluk Problemleri”, iç.


Dumanlı, R. (1996) Yoksulluk ve Türkiye2deki Boyutları, Ankara, DPT Yayınları,

Uzmanlık Tezi

Duyan, G.Ç.(2003) “Türkiye’de Kadın Yoksulluğu: Halk Ekmek Büfelerinde Bir

Araştırma”, iç. Yoksulluk,İstanbul: Deniz Feneri Yayınları, ss.356-368

Ecevit, M. ve Ecevit, Y. (2002) “Tarımda Mülksüzleştirme ve Aile Emeğinin

Metalaşması”, iç. Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Ankara,

TODAİ Yayınları

Erder, S. (1996) İstanbul’da Bir Kent Doğdu Ümraniye, İstanbul: İletişim

Erdoğan, N. (2001) “Garibanların Dünyası: Türkiye’de Yoksulların Kültürel Temsilleri

Üzerine” Ankara, Toplum ve Bilim, sayı 89,ss.7-22

Feymi, P. T. (2004) Yoksulluğun Sosyolojik Analizi, Basılmamış Doktora Tezi.

Giddens, A. (2000) Elimizden Kaçıp Giden Dünya,(çev. O. Akınhay), İstanbul: Alfa.



90

Harper, C. Ve Marcus, R. (2003) Enduring Poverty and the Conditions of Childhood:

Lifecourse and Intergenerational Poverty Transmissions, World Development,

31(3):535–554

NGO (1998) Yoksulluğu Önleme Stratejileri: Sivil Toplum Kuruluşları Diyalogu: İstanbul:

Boyut

ODTÜ (2000) Kentsel Yoksulluk ve Politika Stratejileri: Ankara Örneği, Ankara, ODTÜ

Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler A.B.D Yayınları. No: 4

Özgen, N. (2001) Kentte Yeni Yoksulluk ve Çöp İnsanları, Ankara, Toplum ve Bilim, sayı

89, ss.88-102

Ringen, S. (1987) “Direct and Indirect Measures of Poverty” Journal of Social Policy, Vol.

17/3, pp.351-363

Rowntree, B.S. (1902) Poverty: A Study of Town Life, London: MacMillan

Streeten, P. (1997) “Poverty Concept and Measurement” iç. Poverty Monitoring: An

International Concern, der. R. Vander Hoeven and R. Anker, London: St.

Martin

Press, pp.15-30

Streeten, P.(2002) Empowerment, Participation and the Poor, Human Development

Report, hdr.undp.org/docs/publications/ background_papers/2002/Streeten_2002.pdf

Townsend, P. (1979) Povery in the United Kingdom, New York: Penguin Books

Townsend, P. (1985) “A Sociological Approach to the Measurement of Poverty: A

rejoinder of Prof. A. Sen”, Oxford Economic Papers, Vol.37, pp.659-

668

Townsend, P. (1997) Eşitlik, Ankara: Dost, çev. B. S. Şener

World Bank (1997) Poverty Reduction and the World Bank: Progressing Fiscal 1996 and

1999, Washington, World Bank



91



92

VII. Ek 1: YENİ HAYAT MAHALLESİNDEN GÖRÜNTÜLER



93



94



95



96



97



98



99



100

YOKSULLUĞA DAYALI SOSYAL ANKARA-YENİ HAYAT …acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/5315/5962.pdf ·...

Documents

Transcript of YOKSULLUĞA DAYALI SOSYAL ANKARA-YENİ HAYAT …acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/5315/5962.pdf ·...