Wisława Szymborska

Dzieciństwo

Maria Wisława Anna Szymborska urodziła się 2 lipca w 1923 na Prowencie, położonym na południe od zamku w Kórniku. Była córką Wincentego Szymborskiego, zarządcy dóbr -hrabiego Władysława Zamoyskiego i Anny Mariiz domu Rottermund.

W 1929 roku rodzina Szymborskich zamieszkała w Krakowie. Wisława Szymborska uczęszczała tam początkowo do Szkoły Powszechnej im. Józefy Joteyko, a następnie od września 1935 do Gimnazjum Sióstr Urszulanek.

Po wybuchu II wojny światowej kontynuowała naukę na tajnych kompletach, a od roku 1943 zaczęła pracować jako urzędniczka na kolei, by uniknąć wywiezienia na roboty do Rzeszy.

MłodośćOd 1945 brała udział

w życiu literackim Krakowa.W krakowskim "Dzienniku Polskim" zadebiutowała wierszem "Szukam słowa".

W 1946 r. podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studiów jednak nie ukończyła ze względu na trudną sytuację materialną.

W 1948 r. poślubiła poetę Adama Włodka. Małżeństwo z Włodkiem przetrwało do 1954 r.

Piętnaście lat później Szymborska związała się z pisarzem Kornelem Filipowiczem.

Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz

Poglądy poetki do 1966r

■ Poetka aż do 1966 należała do PZPR i była działaczką komunistyczną. W tym okresie wykorzystywała swój talent literacki w promowaniu socjalistycznego systemu.

■ W 1953 Szymborska wraz z innymi przedstawicielami "krakowskiego salonu" wówczas czerwonego, podpisała apel potępiający skazanych na karę śmierci księży z kurii krakowskiej.

■ Po usunięciu z partii i z uczelni kolegi L. Kołakowskiego - w 1966 roku poetka oddała legitymację partyjną.

■ Związek z komunizmem Szymborska nazwała „błędem młodości”.Mówiła, że sympatyzowała z ustrojem bo "kochała ludzkość w całości, by po latach docenić wartość kochania poszczególnych jednostek„.

Zerwanie z komunizmem■ W 1957 Szymborska nawiązała kontakty z paryską „Kulturą” i Jerzym Giedroyciem.

■ W 1975 podpisała protestacyjny list 59, w którym czołowi polscy intelektualiści protestowali przeciwko zmianom w konstytucji.

■ Szymborska współpracowała też z opozycją demokratyczną. W latach 1981-1983 należała do zespołu redakcyjnego wydawanego w drugim obiegu miesięcznika "Pismo".

■ Od 1983 r. współpracowała z "Tygodnikiem Powszechnym, z podziemnym czasopismem "Arka" oraz z paryską "Kulturą".

■ W 1988 roku współzakładała Stowarzyszenie Pisarzy Polskich i była członkiem Pen Clubu. Od 1996 roku była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a od 2001 roku była członkiem honorowym Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury.

Tomy wierszy SzymborskiejDlatego Żyjemy(1952, 1954)Pytania zadawane sobie(1954)Wołanie do Yeti(1957)Sól(1962)Sto pociech(1967)Wszelki wypadek(1972)Wielka liczba(1976)Ludzie na moście(1986)Koniec i początek(1993)Widok z ziarnkiem piasku(1996)Chwila(2002)Dwukropek(2005)Tutaj(2009)Wystarczy(2012)

Inne utwory

- Cykl felietonów. - Rymowanki dla dużych dzieci - zbiór limeryków, moskalików i innych krótkich form poetyckich a także kolaży autorki - Błysk rewolweru – zbiór utworów i rysunków z młodości, a także utworów niepoważnych z okresu późniejszego.

Szymborska w piosenkach

■ 1965: Łucja Prus: piosenka do tekstu wiersza „Nic dwa razy” wykonana na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie■ 1979: Magda Umer: piosenka do tekstu wiersza „Buffo” (album

Dedykacja)■ 1991: Pabieda: piosenka do fragmentu tekstu wiersza „Dzieci epoki” (album To jeszcze nie koniec!)■ 1994: Maanam: tekst utworu „Nic dwa razy” (album Róża)■ 1995: Grzegorz Turnau: „To tu, to tam” (tekst utworu Atlantyda).■ 2010: 4 - płytowy album Wisława Szymborska, ■ „Miłość od pierwszego wejrzenia” – Zbigniew Zamachowski

Charakterystyka twórczości poetkiNic dwa razy

Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny.(...)

Żaden dzień się nie powtórzy, nie ma dwóch podobnych nocy, dwóch tych samych pocałunków, dwóch jednakich spojrzeń w oczy.(...) Czemu ty się, zła godzino, z niepotrzebnym mieszasz lękiem? Jesteś - a więc musisz minąć. Miniesz - a więc to jest piękne.

Uśmiechnięci, współobjęci spróbujemy szukać zgody, choć różnimy się od siebie jak dwie krople czystej wody.

Nagrody:Wisława Szymborska jest laureatką :

- Nagrody literackiej miasta Krakowa(1954),- Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1960),- Nagrody Ministra Kultury i Sztuki II stopnia(1963),- Nagród Polskiego PEN Clubu (1980, 1996),- Nagrody Goethego (1991),- Nagrody Herdera (1995)- Nagroda Herdera (1995)- Nagrody literackiej Nobla( 1996),

W 1974 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 1995 otrzymała jedyny doktorat honorowy, jaki przyjęła - Doktor Honoris Causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W 2001 r. otrzymała dyplom honorowego członka Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury.

W 2011 r. została odznaczona Orderem Orła Białego.

Nagroda Nobla dla Szymborskiej

Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury przyznano Szymborskiej 1 października 1996 r., wręczono w Sztokholmie 9 grudnia 1996 r..

Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisał: „za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”.

Order Orła Białego

W 2011 r. Szymborska została odznaczona Orderem Orła Białego, najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej, przez prezydenta Bronisława Komorowskiego w "uznaniu znamienitych zasług dla kultury narodowej za wybitne osiągnięcia w twórczości literackiej".

Zmarła 1 lutego 2012r.

Wisława Szymborska

Nagrobek

Tu leży staroświecka jak przecinekautorka paru wierszy. Wieczny odpoczynek

raczyła dać jej ziemia, pomimo że trupnie należał do żadnej z literackich grup.Ale też nic lepszego nie ma na mogileoprócz tej rymowanki, łopianu i sowy.

Przechodniu, wyjmij z teczki mózg elektronowy

i nad losem Szymborskiej podumaj przez chwilę.

Bibliografia

Culture.pl - Wisława SzymborskaWikipedia.pl - Wisława SzymborskaOnet.wiem - Wisława SzymborskaEncyklopedia Szkolna, J. Polski Wydawnictwo „GREG” Kraków 2005Sławni Polacy. Pisarze i poeci. (praca zbiorowa) wyd. Publicat

„ Wisława Szymborska”Jerzy Illg "O noblistach, kabaretach, przyjaźniach, książkach, kobietach" (2009)

Wykonawcy: Mateusz Dyssy i Wojtek Milata z kl. I c