Wesp Entropie Machineveiligheid Versie Definitief
-
Upload
henk-dolleman -
Category
Business
-
view
852 -
download
1
description
Transcript of Wesp Entropie Machineveiligheid Versie Definitief
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 1
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 2
Entropie van de machineveiligheid
NVVK Veiligheidscongres
17 maart 2011
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 3
Even voorstellen....
Henk Dolleman• Voorzitter WESP• Bedrijf: Arbounie• Functie: Hoger
Veiligheidskundige• Opleiding: Dipl. Ing.• Specialisatie:
Riskmanagement• E-mail:
Nick de With• Bestuurslid WESP• Bedrijf: FUSACON B.V.• Functie: Directeur/ consultant• Opleiding: HBO Ind. Autom.• Specialisatie:
Machineveiligheid en functionele veiligheid (SIL/PL)
• E-mail: [email protected]
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 4
Onze stelling…..
Bij productiebedrijven is op dit moment onvoldoende aandacht voor de
“Entropie van de machineveiligheid”.
Gevolg: dit leidt tot de inzet van onveilige productiemiddelen!
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 5
Wat is nu eigenlijk entropie?
• Entropie is een maat van wanorde, of de afname van bruikbare energie.
• De entropie neemt toe tot een maximum.
• Met het verloop van de tijd vallen alle fysische systemen uit elkaar; alles neigt tot wanorde.
Rudolf Clausius1822-1888
Pruisisch natuurkundigeÉén v.d. grondleggers van de thermodynamica en van
de kinetische gastheorie
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 6
Entropie v.d. machineveiligheid…
Een sticker plakken helpt niet….
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 7
Hoe kunnen veiligheidskundigen
de “entropie van de machineveiligheid” .
echt tegengaan?
Wat te doen om verval en dus ongevallen, incidenten, materiële of
milieuschade te voorkomen?
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 8
ALLE levensfasen machine
1. Specificatie
2. Inkoop
3. Transport
4. Samenbouw en installatie
5. In bedrijf nemen
6. Afstellen
7. Inleren/programmeren
8. In bedrijf zijn
9. Reinigen/onderhoud
10.Opsporen/opheffen defecten
11.Wijzigen/modificaties
12.Buiten bedrijf stellen
13.Ontmantelen
Aandacht voor de “entropie van de machineveiligheid” is noodzakelijk tijdens ALLE levensfasen van een machine!
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 9
Voorbeelden Entropie levensfasen
1. Specificatie
2. Inkoop
3. Transport
4. Samenbouw en installatie
5. In bedrijf nemen
6. Afstellen
7. Inleren/programmeren
8. In bedrijf zijn
9. Reinigen/onderhoud
10.Opsporen/ opheffen defecten
11.Wijzigen/modificaties
12.Buiten bedrijf stellen
13.Ontmantelen
Volgende levensfasen (rood) zullen worden besproken:
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 10
Fase 1: Specificatie
Probleem:
Volgende informatie ontbreekt:
•Opgave EG-Richtlijnen•Opgave geldende Europese C-normen (machinespecifiek)
•Opgave geldende Europese A en B-normen (algemeen)
•Opgave scheiding noodstop en beschermende stop
•Werkschakelaars zwart-grijs
•Enz.
Oplossing:
•Leg EG-Richtlijnen vast•Eis dat wordt voldaan aan de geldende C-norm(en) en de belangrijkste A- en B-normen•Leg duidelijk vast welke specifieke veiligheids-oplossingen gewenst zijn
Een voorbeeld……
Specificatie uit de praktijk: De machine moet voldoen aan ALLE geldende nationale wetgeving en normen…….
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 11
Wet- en regelgeving Machineveiligheid 11
NEN-EN 81 NEN-EN 692NEN-EN-ISO
10218-1/2NEN-EN 280
NEN-EN 619 NEN-EN 378 NEN-EN 930
NEN-EN-ISO 13850
NEN-EN-ISO 13851
NEN-EN-ISO 14118
NEN-EN ISO 14119
NEN-EN ISO
11161
NEN-EN-ISO 13857
NEN-EN- ISO 13849
NEN-EN-IEC 60204
NEN-EN-ISO 14121Voorheen EN1050
NEN-EN-ISO12100
Voorheen EN292
C-n
orm
en
B-n
orm
en
A-n
orm
en
B-1
B-2
Basisveiligheidsnormen
Gevaaraspecten
Veiligheids-voorzieningen
Product-normen
(groepen)
Ca. 800 EN-normen voor machines
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 12
Geharmoniseerde C-norm EN 619:2002 stukgoedtransport
EN 619:2002, par. 5.1.3.8 Drawing-in points on driven roller conveyors:•In the working and traffic area drawing-in points at belt, sprocket or chain drives of driven roller conveyors shall be safeguarded by fixed guards (see Figure D.13).
Bovenzijde afgeschermd
Onderzijde afgeschermd
C-norm zat niet in specificatie van
de “rollenaangedreven” palletbaan …
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 13
Levering in 2010……
Argumenten grote Duitse fabrikant in food & beverage:•Deze eis is absurd…wie stopt daar nu zijn hand in?•Duizenden rollenbanen verkocht en altijd zo uitgeleverd•Geen enkele klant vraagt hierom…•Machine heeft CE en wij zijn verantwoordelijk….
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 14
Fase 2: Inkoop
IIB or not IIB, that’s the question
Wat wordt door de fabrikant geleverd?!
EG-Verklaring van overeenstemming (IIA):
voltooide machine
Inbouwverklaring (IIB): “niet-voltooide” machine
(dan zelf nog CE aanbrengen!)
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 15
Fase 2: Inkoop
Probleem:
• Niet vastgelegd of levering onder IIA of IIB moet
• Inhoud EG Verklaring van overeenstemming (EG-VVO) wordt niet (vooraf) gelezen
• Bij Factory Acceptance Test (FAT) geen controle aspecten zoals veiligheids-afstanden en functionaliteit veiligheidsmaatregelen
Oplossing:
• Eis een IIA levering, want alleen IIB voor niet-voltooide machine
• Check EG-VVO op juistheid en volledigheid
• Pas FAsT toe! “s” van safety. Voer tijdens de FAT diepgaande controle op diverse veiligheidsaspecten uit
Opmerking uit de praktijk: We eisen dat de klant onder CE en dus veilig levert.
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 16
Fase 4: Samenbouw/installatieUitspraak uit de praktijk:
Alle deelmachines hebben een CE-markering, dus dan is het totaal ook CE.
Eindgebruiker Machinebouwer A
Machinebouwer BMachinebouwer C
Eindgebruiker koopt anno 201x
3 machines met CE-markering
van fabrikant A, B en C.
Machines worden in lijn gezet.
Zonder afspraken ontstaat:
een CE-stoelendans…..
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 17
Fase 4: Samenbouw/installatie
Probleem:
• CE+CE+CE ≠ CE• Geen overkoepelende
risicobeoordeling (RB)• Noodstop werkt niet op lijn• Verschil in signaallampen• Verschil in opschriften• Geen overkoepelende
gebruiksaanwijzing (GBA)• Geen Technisch Dossier
(TD)
Oplossing:
• Maak vooraf CE-afspraken• Laat RB voor geheel maken• Zorg voor rood-gele
lijnnoodstop• Schrijf uitvoering
signaallampen voor• Schrijf eenheid voor in de
opschriften (toetsen/paneel) • Realiseer de
overkoepelende GBA + TD
Uitspraak uit de praktijk: Alle deelmachines hebben een CE-markering dus dan is het totaal ook CE.
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 18
Fase 5: In bedrijf nemen
Probleem:
• Geen inbedrijfstellings-keuring (IBK) of alleen op basis van de Arbowet
• EG-VVO niet gecheckt• GBA niet gecontroleerd• Alleen veiligheid tijdens
productie wordt gecontroleerd.
Oplossing:
• Doe IBK op basis CE-eisen en EN-normen
• Controleer EG-VVO op taal/inhoud/ondertekening
• Controleer GBA op taal/inhoud/volledigheid en diepgang
• Controleer veiligheid in alle gebruiksfasen: afstellen/instellen/reinigen
Ervaring uit de praktijk: De arbomedewerker bekijkt de machine, niet gehinderd door machineveiligheid normkennis.
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 19
Fase 9: Reiniging/onderhoud
• Onderhoud één van de meest gevaarlijke fasen
• Machine niet goed veilig te stellen door ontbreken middelen
• Veilig stellen wordt niet correct uitgevoerd
• Gevolg: onverwacht opstarten
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 20
Fase 9: Reiniging/onderhoud
Probleem:
• Procedure fabrikant in GBA niet gevolgd
• Geen technische maatregel voor draaiend onderhoud/reinigen
• Geen duidelijke werkinstructie gemaakt
Oplossing:
• Beoordeel behoefte van omzeilen veiligheden tijdens FAT/SAT actie fabrikant EN gebruiker!
• Pas eisen Bijlage I par. 1.2.5 toe zie volgende sheet
• Zorg voor duidelijke werkinstructies en toezicht
Uitspraak uit de praktijk: De machine moet echt draaien bij onderhoud; onderhoudsmensen overbruggen veiligheden…
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 21
Wettelijke eis: MRL Bijl. I par. 1.2.5
EN eis uit geharmoniseerde norm
NEN-EN-ISO 12100:2010 par. 6.2.11.9:
1. Vergrendelbare functiekeuzeschakelaar
2. Hold-to-run schakelaar
3. Extra eisen:– Stap-voor-stap– Low speed, etc.
4. Geen onverwachte bewegingen door beïnvloeding sensoren
Correcte beschermende maatregelen bij uitgeschakelde beveiligingen
Courtesy: Jokab Safety Sweden
Hold-to-run
schakelaar
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 22
Fase 10: Opsporen en opheffen van defecten
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 23
Fase 10: Opsporen defecten
Een nette schakelkastof toch niet…!?
Mogelijk (dodelijke) oplossing…
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 24
Voorbeelden Entropie levensfasen
1. Specificatie
2. Inkoop
3. Transport
4. Samenbouw en installatie
5. In bedrijf nemen
6. Afstellen
7. Inleren/programmeren
8. In bedrijf zijn
9. Reinigen/onderhoud
10.Opsporen/ opheffen defecten
11.Wijzigen/modificaties
12.Buiten bedrijf stellen
13.Ontmantelen
Volgende levensfasen (rood) zullen worden besproken:
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 25
Onze stelling…..
Bij productiebedrijven is op dit moment onvoldoende aandacht voor de
“Entropie van de machineveiligheid”.
Gevolg: dit leidt tot de inzet van onveilige productiemiddelen!
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 26
Onze oplossing…..
1) Verhoog de norm- en wetskennis van machineveiligheid bij directie, inkoop, productie, arbo, schoonmakerservicemonteur en onderhoudsman
2) Implementeer een controlesysteem voor ALLE levensfasen van de machine, zodat veel ellende wordt voorkomen!
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 27
NL-talige uitleg MRL 2006/42/EG
MRL is 29-12-2009 van kracht geworden! Ca. 44 pag.
Engelse “Guide” (ca. 440 pag.!!)
via www.newapproach.org Febr. 2011: In het Nederlands
beschikbaar op volgende link:
http://bit.ly/NL-gids_MRL2006
17 maart 2011 NVVK Veiligheidscongres Lezing: “Entropie van de machineveiligheid” 28
Lezing
Entropie van Machineveiligheid
Zijn er nog vragen?
http://bit.ly/NL-gids_MRL2006