İSTANBUL DERSİ

4. VE 5. SINIF

ÇALIŞMA KAĞITLARI/ GÖRSELLERİ

BİRİNCİ HAFTA ETKİNLİĞİ

BENİM GÖZÜMLE İSTANBUL

İstasyon Çalışması Sorusu

………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

Burada İstanbul’un nesi anlatılıyor?

Burada İstanbul’un nesi anlatılıyor?

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………..

Burada İstanbul’un nesi anlatılıyor?

Burada İstanbul’un nesi anlatılıyor?

Burada İstanbul’un nesi anlatılıyor?

İstanbul’u Dinliyorum

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalıÖnce hafiften bir rüzgâr esiyor;Yavaş yavaş sallanıyorYapraklar, ağaçlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda,Sucuların hiç durmayan çıngıraklarıİstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Kuşlar geçiyor, derken;Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık.Ağlar çekiliyor dalyanlarda;Bir kadının suya değiyor ayakları;İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Serin serin KapalıçarşıCıvıl cıvıl MahmutpaşaGüvercin dolu avlularÇekiç sesleri geliyor doklardanGüzelim bahar rüzgârında ter kokuları;İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Başımda eski alemlerin sarhoşluğuLoş kayıkhaneleriyle bir yalı;Dinmiş lodosların uğultusu içindeİstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı....

                               Orhan VELİ KANIK

İstanbul’u Dinliyorum

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalıÖnce hafiften bir rüzgâr esiyor;Yavaş yavaş sallanıyorYapraklar, ağaçlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda,Sucuların hiç durmayan çıngıraklarıİstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Kuşlar geçiyor, derken;Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık.Ağlar çekiliyor dalyanlarda;Bir kadının suya değiyor ayakları;İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Serin serin KapalıçarşıCıvıl cıvıl MahmutpaşaGüvercin dolu avlularÇekiç sesleri geliyor doklardanGüzelim bahar rüzgârında ter kokuları;İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;Başımda eski alemlerin sarhoşluğuLoş kayıkhaneleriyle bir yalı;Dinmiş lodosların uğultusu içindeİstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı....

                               Orhan VELİ KANIK

İstanbul Kuruluş Efsanesi

İstanbul’un kuruluş efsanesinin kökeni klasik mitologyada yatar: Tanrılar Kralı Zeus, Argos Kenti Kralı ve Argos Nehri Tanrısı’nın kızı İo’ya aşık olur. Sevgilisini karısı Hera’nın öfkesinden korumak isteyen Zeus, İo’yu bir buzağıya dönüştürür. Tanrılar Kraliçesi Hera’dan kurtulmayı başaran İo, İstanbul Boğazı’nı geçer ve ona adını verir: “Boos- Foros” (Buzağı Geçidi).

Yeniden insana dönüşen İo, Keroessa adlı bir kız doğurur. Daha sonra Keroessa, Poseidon’un oğlunu dünyaya getirir. Adlarından biri “Yeryüzü Sarsıcısı” olan Poseidon, aynı zamanda Deprem Tanrısı’dır. Keroessa’nın oğlu Byzas, günümüzde Saray Burnu olarak bilinen yarımadanın ucunda bir yerleşim merkezi kurar, Haliç’e (annesinin adından yola çıkarak) Altın Boynuz adını verir.

Zindan Korkusuİsmail ve arkadaşları Yedikule’de oturuyorlardı. Sokaklarda koşturuyor, oyunlar oynuyor, ama zindanlara yaklaşmaya cesaret edemiyorlardı bir türlü.

Artık tarihi bir eserden ibaretti o zindanlar. Esirlerin çığlıkları yankılanmıyordu içeride. Üstelik yanlarından geçen çocukları yutacak halleri de yoktu. Yine de korkuyorlardı işte. İsmail, dedesinden duyduklarını anlattığından beri, çekinerek, büyük bir saygıyla bakıyorlardı yaşadıkları semte.

Bizans İmparatoru I. Theodosius’un 390 yılında bir zafer anıtı olarak yaptırdığı Altın Kapı, Bizans’ın en önemli giriş kapısıymış. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra, kuleler ve surlar inşa ettirdiği bu bölgeyi bir iç kale gibi düzenlemiş. Yedikule Hisarları, Osmanlı döneminde hem devlet hapishanesi hem de hazine dairesi olarak kullanılıyormuş. İçinde hapsedilen esirlerden ötürü, Yedikule Zindanları olarak anılmaya başlamış. Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Cahide Tamer, Yedikule’yi 1958-1970 yılları arasında onarmış, yenilemiş, depremlerin, savaşların, yangınların izini silmeye çalışmış.

“Korkulacak bir şey yok,” diyordu İsmail. “Dedemin anlattığı gibi işte. Artık zindan değil burası.”

Bazen, “Önce sen gir, hayır sen gir!” diye birbirlerini itiyorlardı sırlarla dolu bu yere doğru. Sonra bir sokağın köşe başına çöküp, oradan buradan duydukları, okudukları, kimi zaman da uydurdukları korkunç zindan hikâyeleri anlatıyorlardı birbirlerine.

“Bir de Anemas zindanları varmış,” dedi İsmail. “Onlar da Bizans’tan günümüze kalmış. Karagümrük’teki yeraltı zindanlarıymış. Arap asıllı bir Bizans askeri olan Anemas’tan almış adını. 1107 yılında imparatoru öldürmek isterken yakalanmış Anemas. Zindana kapatılmış. Ardından birçok ünlü saraylı da hapsedilmiş bu zindanda.”

İstanbul Kuruluş Efsanesi

İstanbul’un kuruluş efsanesinin kökeni klasik mitologyada yatar: Tanrılar Kralı Zeus, Argos Kenti Kralı ve Argos Nehri Tanrısı’nın kızı İo’ya aşık olur. Sevgilisini karısı Hera’nın öfkesinden korumak isteyen Zeus, İo’yu bir buzağıya dönüştürür. Tanrılar Kraliçesi Hera’dan kurtulmayı başaran İo, İstanbul Boğazı’nı geçer ve ona adını verir: “Boos- Foros” (Buzağı Geçidi).

Yeniden insana dönüşen İo, Keroessa adlı bir kız doğurur. Daha sonra Keroessa, Poseidon’un oğlunu dünyaya getirir. Adlarından biri “Yeryüzü Sarsıcısı” olan Poseidon, aynı zamanda Deprem Tanrısı’dır. Keroessa’nın oğlu Byzas, günümüzde Saray Burnu olarak bilinen yarımadanın ucunda bir yerleşim merkezi kurar, Haliç’e (annesinin adından yola çıkarak) Altın Boynuz adını verir.

Çocuklar hayranlıkla dinlediler onu. Kim bilir ne kadar zordu zindanda yaşamak. Acaba esirler ne bırakmışlar geriye, duvarlara ne kazımışlardı; kim bilir ne acılar çekmişlerdi…

“Senin deden her şeyi biliyor;” dedi çocuklardan bir tanesi.

“Size gelebilir miyiz bir gün?” diye sordu bir diğeri.

Acaba İsmail’in dedesi de zindanda yatmış mıydı, nereden biliyordu bütün bu anlattıklarını?

“Kitaplardan okumuş, filmlerden izlemiş,” dedi İsmail. “Benim dedem Cumhuriyet’in ilanından sonra doğmuş. Esir de olmamış, zindanda da yatmamış.”

Dikkatle dinliyordu arkadaşları.

“İsterseniz bizim eve gelebilirsiniz,” dedi İsmail. “Hem dedem diyor ki, son yıllarda, Kahpe Bizans, Kara Murat, Şahmaran gibi tarihi filmlerin çekimleri bu zindanlarda yapılmış. İsterseniz o filmleri de seyrederiz beraber.”

Bunun üzerine hep bir ağızdan heyecanla konuşmaya başladılar. Çoğu oyuncu olmak, zindanlarda geçen kahramanlık filmlerinde oynamak istiyordu. “Kara Murat ben olacağım ama!” diye bağırıyordu İsmail.

Çocuklardan biri, adı Murat olanı, “Hayır, Kara Murat benim,” dedi.

“Peki ben kim olacağım?” diyerek ayaklarını yere vurdu İsmail.

“Sen de Bizans İmparatoru olursun,” dediler.

Eve doğru yürürken, artık zindanlardan eskisi kadar korkmuyorlardı. Kim bilir, belki filmleri izledikten sonra İstanbul’un zindanlarını keşfetmeye giderlerdi beraber.

Yedikule Surları

Zindan Korkusu

İsmail ve arkadaşları Yedikule’de oturuyorlardı. Sokaklarda koşturuyor, oyunlar oynuyor, ama zindanlara yaklaşmaya cesaret edemiyorlardı bir türlü.

Artık tarihi bir eserden ibaretti o zindanlar. Esirlerin çığlıkları yankılanmıyordu içeride. Üstelik yanlarından geçen çocukları yutacak halleri de yoktu. Yine de korkuyorlardı işte. İsmail, dedesinden duyduklarını anlattığından beri, çekinerek, büyük bir saygıyla bakıyorlardı yaşadıkları semte.

Bizans İmparatoru I. Theodosius’un 390 yılında bir zafer anıtı olarak yaptırdığı Altın Kapı, Bizans’ın en önemli giriş kapısıymış. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra, kuleler ve surlar inşa ettirdiği bu bölgeyi bir iç kale gibi düzenlemiş. Yedikule Hisarları, Osmanlı döneminde hem devlet hapishanesi hem de hazine dairesi olarak kullanılıyormuş. İçinde hapsedilen esirlerden ötürü, Yedikule Zindanları olarak anılmaya başlamış. Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Cahide Tamer, Yedikule’yi 1958-1970 yılları arasında onarmış, yenilemiş, depremlerin, savaşların, yangınların izini silmeye çalışmış.

“Korkulacak bir şey yok,” diyordu İsmail. “Dedemin anlattığı gibi işte. Artık zindan değil burası.”

Bazen, “Önce sen gir, hayır sen gir!” diye birbirlerini itiyorlardı sırlarla dolu bu yere doğru. Sonra bir sokağın köşe başına çöküp, oradan buradan duydukları, okudukları, kimi zaman da uydurdukları korkunç zindan hikâyeleri anlatıyorlardı birbirlerine.

“Bir de Anemas zindanları varmış,” dedi İsmail. “Onlar da Bizans’tan günümüze kalmış. Karagümrük’teki yeraltı zindanlarıymış. Arap asıllı bir Bizans askeri olan Anemas’tan almış adını. 1107 yılında imparatoru

öldürmek isterken yakalanmış Anemas. Zindana kapatılmış. Ardından birçok ünlü saraylı da hapsedilmiş bu zindanda.”

Çocuklar hayranlıkla dinlediler onu. Kim bilir ne kadar zordu zindanda yaşamak. Acaba esirler ne bırakmışlar geriye, duvarlara ne kazımışlardı; kim bilir ne acılar çekmişlerdi…

“Senin deden her şeyi biliyor;” dedi çocuklardan bir tanesi.

“Size gelebilir miyiz bir gün?” diye sordu bir diğeri.

Acaba İsmail’in dedesi de zindanda yatmış mıydı, nereden biliyordu bütün bu anlattıklarını?

“Kitaplardan okumuş, filmlerden izlemiş,” dedi İsmail. “Benim dedem Cumhuriyet’in ilanından sonra doğmuş. Esir de olmamış, zindanda da yatmamış.”

Dikkatle dinliyordu arkadaşları.

“İsterseniz bizim eve gelebilirsiniz,” dedi İsmail. “Hem dedem diyor ki, son yıllarda, Kahpe Bizans, Kara Murat, Şahmaran gibi tarihi filmlerin çekimleri bu zindanlarda yapılmış. İsterseniz o filmleri de seyrederiz beraber.”

Bunun üzerine hep bir ağızdan heyecanla konuşmaya başladılar. Çoğu oyuncu olmak, zindanlarda geçen kahramanlık filmlerinde oynamak istiyordu. “Kara Murat ben olacağım ama!” diye bağırıyordu İsmail.

Çocuklardan biri, adı Murat olanı, “Hayır, Kara Murat benim,” dedi.

“Peki ben kim olacağım?” diyerek ayaklarını yere vurdu İsmail.

“Sen de Bizans İmparatoru olursun,” dediler.

Eve doğru yürürken, artık zindanlardan eskisi kadar korkmuyorlardı. Kim bilir, belki filmleri izledikten sonra İstanbul’un zindanlarını keşfetmeye giderlerdi beraber.

Yedikule Surları