VERBRUIKERSTUDIES GRADE 12 VOORBEREIDENDE ......3.2.3 Advies vir iemand wat hartsiektes het oor hoe...

Graad 12 Verbruikerstudies Memorandum September 2017

Bladsy 1 van 18

VERBRUIKERSTUDIES

GRADE 12 VOORBEREIDENDE EKSAMEN

MEMORANDUM

1.1

1.2

VRAAG 1

1.1.1 B

1.1.2 D

1.1.3 C

1.1.4 B

1.1.5 A

1.1.6 B

1.1.7 D

1.1.8 B

1.1.9 D

1.1.10 B

1.1.11 B

1.1.12 B

1.1.13 D

1.1.14 A

1.1.15 A

1.1.16 A

1.1.17 D

1.1.18 A

1.1.19 A

1.1.20 C

PAS DIE KOLOM

1.2.1. H

1.2.2. C

1.2.3. E

1.2.4. A

1.2.5. B

(20)

(5)


Bladsy 2 van 18

1.3

1.4

1.5

Kies die korrekte antwoorde

B C E F J

Gee die korrekte term

1.4.1 Diabetes

1.4.2. Cholesterol

1.4.3. Osteoporose

1.4.4. Anemie

1.4.5. Laktose intoleransie

Gee die korrekte term

1.5.1. Styl

1.5.2. Afname

1.5.3. Klerekasbeplanninng

1.5.4. Bêre-koop

1.5.5. Aksynsbelasting/sondebelasting

(5)

(5)

(5)

TOTAAL VIR VRAAG 1: 40


Bladsy 3 van 18

VRAAG 2 DIE VERBRUIKER

2.1 Swendelary (enige 1 + 2 punte vir verduideliking)

Aanlyn swendelary - stuur briewe, maak allerhande eise en vra vir

bankbesonderhede

Phishing (Hengel) - vals e-posse wat voorgee om van banke of

ander finansiële instellings te wees

Lotery-swendelary - ontvang kennisgewing wat beweer dat jy

gewen het. Voordat jy geld ontvang wat jy gewen het, moet jy ‘n

bedrag betaal

Werk-vanaf-die-huisslenter - moet betaal om inligting te ontvang

Swendelary (Scam)-briewe wat hulp vra - aanspraak maak op

liefdadigheid of hulp nodig om geld te ontvang of te deponeer

Rekenaarvirus - wanneer u e-pos oopmaak, gee virus

buitestaanders toegang tot persoonlike inligting

419 bedrogspul - speel op emosies wanneer aanspraak vir geld

gemaak word

Identiteitsdiefstal - misdadiger kry van jou inligting, bv ID. Doen hom

voor as iemand anders en kry krediet op jou naam.

Krediet- / debietkaartdiefstal - Bankkaart gekloon en persoon het

toegang tot jou rekening

KIES EEN TIPE BEDROGSPUL

Onthou

(3)

2.2 Verskil tussen waarborg en geldterugwaarborg

Waarborg skriftelike belofte dat kwaliteit of duursaamheid van

produkte of dienste aan sekere standaarde sal voldoen.

Geldterugwaarborg - geskrewe belofte om produk te vervang of te

herstel indien item nie aan standaard voldoen nie. Waarborg teen

verlies

Verstaan

(4)


Bladsy 4 van 18

2.3 Geldigheid van geldterugwaarborg by die aankoop van grys

goedere

Omdat grys goedere nie deur die regte kanale ingevoer is nie, is die

geldterugwaarborg nog steeds geldig soos dit geïmpliseer word

indien goedere breek.

Maatskappy wil handelsmerk beskerm

Verstaan

(2)

2.4.1 Verhouding tussen VPI en inflasie

• VPI-maatreëls verander / styging in pryse van goedere en dienste.

• VPI meet inflasie

• Inflasiekoers is persentasie waarteen die prys van goedere en dienste

toeneem

• Inflasie is persentasieverandering in VPI

• In uittreksel het dit met 6,4% toegeneem

Verstaan

(4)

2.4.2 Verbruikers verminder effek van:

a. Swak rand

Koop minder ingevoerde goedere omdat die koste van plaaslike

goedere minder is

Vergelyk pryse en koop rond

b. Petrolprys

Reis minder - gebruik openbare vervoer

Gebruik goedkoopste vervoer beskikbaar

Loop wanneer moontlik

Doen alles moontlik in een uitstappie

Evalueer

(2)

(2)

2.5.1 LBS – Lopende betaalstelsel

(1)

2.5.2 BTW – belasting op toegevoede waarde

(1)


Bladsy 5 van 18

2.5.3 Verduidelik enige EEN

LBS – belasting wat maandeliks van salaris verhaal word

OF

BTW – 14% belasting wat by die prys van goedere en dienstes gevoeg word

Onthou

(1)


VRAAG 3 VOEDSEL EN VOEDING

3.1

3.1.1

3.1.2

3.1.3

Glukemiese Indeks

Definisie van Glukemiese indeks

Is 'n maatstaf waar 'n waarde van 1 tot 100 gegee word aan

verskillende kosse wat koolhidrate bevat, gebaseer op die effek op

bloedglukosevlakke.

Onthou

Verskil tussen hoë-GI, intermediêre GI en lae-GI kosse

Hoë-GI kosse veroorsaak dat die bloedglukosevlak vinnig en skerp

toeneem.

Intermediêre voedsel veroorsaak 'n matige toename in die

bloedglukosevlakke.

Lae-GI-voedsel laat glukose stadig en geleidelik in die bloedstroom

vry en hou die glukosevlakke konstant vir 'n paar uur.

Onthou

Voordele vir sportlui en diabetici om 'n lae-GI dieet te volg.

Beter beheer van bloedglukosevlakke

Hou 'n konstante toevoer van energie / glukose, en voorkom dat

die bloedglukosevlakke laer daal.

Groter energievoorsiening.

Help om 'n gesonde manier gewig te verloor of in stand te hou.

Verstaan

(2)

(3)

(4)


Bladsy 6 van 18

3.1.4

TWEE maniere waarop die Glikemiese vlak in 'n ete verlaag kan

word

Deur een van die volgende volgende in te sluit:, neute, sade,

lensies, bone, rys, suiwelprodukte, vesel en meeste groente.

Die kombinasie van 'n hoë-GI kos met 'n lae-GI kos.

Evalueer

(2)

3.2

3.2.1

3.2.2

Arteriosklerose

Definisie van arteriosklerose

Die proses waardeur plaak opbou op die beskadigde binnewande

van arteries

Onthou

Moontlike oorsake van arteriosklerose of hartsiektes

Rook

Hoë cholesterolvlakke in die bloed

Hoë bloeddruk

Diabetes

Onaktiewe leefstyl

Oorgewig

Stres

Oormatige alkoholinname

Dieet ryk aan versadigde vette

Oorerwing

Ouderdom

Enige 3

Onthou

(2)

(3)

3.2.3 Advies vir iemand wat hartsiektes het oor hoe om hul dieet en

lewenstyl aan te pas om die siekte te bestuur

Verminder die inname van versadigde vet in jou dieet.

Wees bewus van versteekte vette in voedsel.

Beperk die inname van hoë cholesterolvoedsel.


Bladsy 7 van 18

Beperk die inname van rooivleis, verhoog jou inname van

olierige vis.

Verhoog jou inname van oplosbare vesel.

Eet 'n gebalanseerde dieet met 'n verskeidenheid verskillende

kosse.

Beperk die gebruik van sout aangesien dit lei tot hoë bloeddruk.

Gebruik gesonde kookmetodes, vermy braai jou kos.

Oefen gereeld.

Hou op rook.

Verminder stres.

Gebruik alkohol matig.

Handhaaf 'n gesonde liggaamsgewig.

Enige 6

Verstaan

(6)

3.3 Voedselallergie vs Voedselintoleransie

Voedselallergie kom voor wanneer die immuunstelsel reageer op 'n

spesifieke kos (gewoonlik 'n proteïen) wat dit as skadelik beskou.

Voedselintoleransie is 'n nie-allergiese reaksie of hipersensitiwiteit vir

voedsel. Liggaam is nie in staat om 'n spesifieke kos of bestanddeel

te verteer nie.

Verstaan

(2)

3.4

3.4.1

3.4.2

Gevallestudie - Voedselverwante siekte

Siekte gediagnoseer in die gevallestudie

Hepatitis A

Verstaan

TWEE ander simptome van hierdie siekte wat nie in die

gevallestudie gelys is nie

Moegheid /uitputting

Buikpyn en ongemak, veral rondom die lewer

Matige koors

Verlies van eetlus

Gewrigspyn

Geel van vel en wit van die oë (geelsug)

(1)

(2)


Bladsy 8 van 18

3.4.3

3.4.4

Enige 2

Verstaan

Hoe verskil hierdie siekte van ander voedselverwante siektes?

Hoogs aansteeklike lewerinfeksie en beïnvloed dus die

funksionering van die lewer.

Inenting is beskikbaar.

Behandeling van die siekte in die gevallestudie

Geen spesifieke behandeling nie, aangesien die liggaam

vanself van die virus ontslae raak.

Bestuur die simptome:

Bedrus

Vermy middels wat ekstra spanning op die lewer sal veroorsaak.

dws alkohol en sekere pynmedikasie

Vermy vetterige kosse aangesien dit naarheid veroorsaak

Verstaan

(2)

(3)

3.4.5 TWEE ander voedselverwante siektes

Gastro-enteritis

E.coli

Disenterie

Cholera

NIE TB.

Onthou

(2)

3.5

3.5.1

Gevallestudie - Organiese voedsel

DRIE redes waarom jy organies geproduseerde

voedselprodukte verkies.

Voedsel is natuurlik, die vermindering van gesondheidsrisiko's

Voedsel is meer voedsaam

Voedsel smaak beter

Geen chemiese bemestingstowwe gebruik nie

Welsyn van diere word beskerm


Bladsy 9 van 18

Geen gebruik van antibiotika of groeihormone nie

Organiese boerderymetodes benodig minder energie

Minder besoedeling

Meer werksgeleenthede

OF enige ander relevante antwoord

Enige 3

Evalueer

(3)

3.5.2 Hoekom is daar so baie meningsverskil oor geneties gemanipuleerde

kos

Kan allergiese reaksies in sommige mense veroorsaak.

Die effek van die oorgedraagde gene in ander produkte is nog

onbekend.

Navorsing is nog steeds nuut / jonk om die langtermyn-effekte te ken.

Die impak op die omgewing op die lang termyn is nog onbekend.

Ontwikkeling van antibiotiese weerstand

Evalueer

(3)

TOTAAL VRAAG 3: 40

VRAAG 4: Kleding

4.1 4.1.1 Kriteria van vervaardigers om fair trade logo te gebruik.

Hulle betaal regverdige/billike lone

Verskaf goeie werksomstandighede

Voorsien aanvaarbare werksure

Hulle gebruik nie kinderarbeid nie

Hulle voldoen aan die arbeids- en veiligheidswet

Hulle ondersteun omgewingsvohoubaarheid

Onthou

(2)


Bladsy 10 van 18

4.1.2 Jong volwassenes en handelsmerkklere

Portuur aanvaarding / ooreenstemming / sosiale status / gevoel

van samehorigheid is baie belangrik vir jong volwassenes.

Handelsname impliseer onmiddellike gewaarborgde gewildheid /

vriende / belangrikheid / fisiese aantreklikheid.

Handelsmerke verhoog selfvertroue / selfbeeld / voel goed oor

hulself. Die gebruik van handelsmerke skep die indruk van

rykdom / finansiële status / sukses.

Handelsmerke dui op (goeie) kwaliteit

Modieuse / nuutste modeneigings word in handelsmerkklere

gesien

Handelsmerke dui op goeie styl / smaak

(1)

4.2 4.2.1 Mode-bykomstighede

• Gordels, serpe, juweliersware, skoene, 'ekstra’s' is by 'n uitrusting

gevoeg om dit individueel te maak

(1)

4.2.2 Maak uitrusting geskik vir werk

• Voeg silwer/goue kostuumjuwele by

Dra ‘n baadjie

Skoene kan verander word na meer deftige skoene

Hare kan opgedoen word en met bykomstighede versier word.

Enige aanvaarbare voorstel

(2)

4.3 4.3.1 Wit T-hemp – Klassiek of gier

Klassiek

(1)

4.3.2 Klassieke styl

Tydloos

Gaan nooit uit die mode nie

Onthou

(2)

4.3.3 Aanpassings om uitrusting geskik te maak vir 'n onderhoud

Dra 'n toeknoop hemp

Rol broekspype af

Dra kouse

(3)


Bladsy 11 van 18

4.4 Grys baadjie

Sal haar warm hou

Sal pas by die grys broek/wit hemp/ander items

Professionele//formele/deftige voorkoms

Klassieke styl, kan vir 'n lang tyd gedra word (Enige 2)

OF

Grys langbroek

Effe/Neutrale kleur, kan met ander klere gemeng en pas

word

Professionele/formele/deftige voorkoms

Klassieke styl, kan vir 'n lang tyd gehou

word(Enige 2)

OF

Wit langmouhemp

Klassieke styl, kan vir 'n lang tyd gehou word

Effe/neutrale kleur, kan met ander klere gemeng en pas

word

Professionele/formele/deftige voorkoms (Enige 2)

Evaluering

(6)


VRAAG 5 BEHUISING EN INTERIEUR

5.1 DRIE verbandkoste wat ingesluit word in die maandelikse

verbandterugbetalings.

Betaling van die hoofleningsbedrag

Rente op die lening

Lewensversekeringspremies

Huiseienaar omvattende versekeringspremies

Administrasiefooi

Enige 3

Verstaan

(3)


Bladsy 12 van 18

5.2 Definieer die term titelakte.

'n Titelakte is 'n dokument wat die besonderhede van die

eienaarskap en die eiendom bevat.

OF

'N Titelakte is 'n dokument wat bewys dat jy die eienaar van die

eiendom is en sluit die ligging / grootte van die eiendom, asook die

eienaar se besonderhede in.

Onthou

(2)

5.3 DRIE kriteria wat die bank nodig het om aansoek te doen vir

'n verband.

Bankaansoekvorm

Gewaarmerkte afskrif van aanbod om te koop

Gewaarmerkte afskrif van Suid-Afrikaanse Identiteitsdokument

Bewys van bestendige inkomste / Ses maande se

salarisstrokies

Bankstate van die laaste 3 tot 6 maande

Bewys van huidige woonadres

Inkomstebelastingverwysingsnommer

Terugbetaling van lenings mag nie meer as 30% van

maandelikse inkomste wees nie

Onthou

(3)

5.4 Inligting oor 'n boukontrak wat onderteken is tussen 'n bouer

en eienaar

Uiteensetting van bou- en regskoste

Gedetailleerde beskrywing van materiale en afwerkings

Presiese afmetings van die huis / afmetings volgens die

huisplan.

Voltooiingsdatum

Datum en metode van betaling

Waarborge verskaf deur die bouer om enige strukturele

gebreke / daklekkasies / verkeerde bouwerk / laat voltooiing

van werk

'n kansellasieklousule

Onthou

(4)


Bladsy 13 van 18

5.5

5.5.1

5.5.2

Omvattende Huiseienaarversekering

Wat word gedek deur "Omvattende

Huiseienaarsversekering"?

Hierdie versekering sal enige verliese dek indien die permanente

struktuur / huisstruktuur beskadig is as gevolg van natuurramp /

storm / vloed, 'n ongeluk, 'n botsing of brand.

Behalwe Omvattende Huiseienaarversekering, noem EEN

ander versekering wat deur 'n huiseienaar benodig word

- Huishoudelike inhoudsversekering

- Verbandbeskermingversekering

Onthou

(2)

(1)

5.6

5.6.1

5.6.2

Gevallestudie

Soort kontrak waarna verwys word in die gevallestudie

Huur- / huurooreenkoms

TWEE regsimplikasies van ondertekening van hierdie

ooreenkoms

Hou by huur- / huurperiode

Hou by huurgelde

Hou by alle huurvoorwaardes

Verstaan

Wet wat Deon as huurder beskerm

Huurbehuisingsakte

Verstaan

(1)

(2)

(1)

5.6.3 VIER voordele wat die verhuurder as eienaar van die eiendom

het

Verskaf sekuriteit en onafhanklikheid

Eiendom kan as sekuriteit vir 'n lening gebruik word.

Veilige belegging omdat die waarde van eiendom oor tyd styg

Eiendom kan verkoop word vir 'n wins

Kan die eiendom verhuur vir 'n addisionele inkomste

Huurder het minder administrasie as die regspersoon die

eenheid namens hom bestuur .


Bladsy 14 van 18

Spaar op onderhoudskoste

Hoef nie huiseienaar se omvattende versekering betaal nie.

Verstaan

(4)

5.6.4 Deon se verantwoordelikheid om homself wettig te beskerm,

voordat hy die kontrak onderteken en intrek

Deon moes die kontak gelees het voordat hy dit onderteken

het

Besoek die eiendom tesame met die verhuurder

Maak 'n lys van alle foute voor intrek

Verstaan

(3)

5.7 TWEE redes waarom huiseienaars 'n beter kans het om

hulleself te beskerm teen inflasie as mense wat huur

Soos die prys van huise styg, styg die waarde van die eiendom

oor die jare.

Huiseienaars maak gewoonlik 'n wins wanneer hulle verkoop

en dit plaas hulle in 'n beter posisie om 'n ander huis te

bekom as mense wat huur

Verstaan

(2)

5.8

5.8.1

5.8.2

Deeltitel

Aan wie word die heffing betaal

Korporatiewe Liggaam

Verstaan

Doel van die heffing

Versekering op geboue

Waterverbruik vir die kompleks

Elektrisiteitsverbruik van alle dienste behalwe die eienaar se

persoonlike gebruik

Onderhoud van gebou

Sekuriteitsreëlings

Tuindienste

Onderhoud van gemeenskaplike eiendom

Verstaan

(1)

(3)


Bladsy 15 van 18

5.9

5.9.1

5.9.2

5.9.3

Gevallestudie - Advertensie vir kooktoerusting

Evalueer die geskiktheid van hierdie kooktoestel vir 'n student

Funksionaliteit

Apparaat is klein en pas maklik in 'n klein spasie

Apparaat is nie swaar nie en kan maklik geskuif word .

Apparaat is multifunksioneel - kook, bak en rooster

Verbruik van menslike energie

Soliede plate is maklik om skoon te maak / spaar op menslike

energie

Apparaat het maklike beheerknoppies

Verbruik van nie-menslike energie

Soliede plate neem 'n rukkie om te verhit - mors elektrisiteit

Soliede plate neem 'n rukkie om af te koel - kos kan warm

gehou word

Twee plaatgroottes - Energie kan gespaar word as 'n klein

kastrol gebruik word

Temperatuurkontroles is doeltreffend omdat hulle meer

gereguleerde hitte voorsien

Oond is energie-doeltreffend aangesien minder elektrisiteit nodig

is om 'n klein oond te verhit

(2)

(2)

(3)

5.9.4 Gevolgtrekking

Die apparaat sal voldoen aan die kookbehoeftes vir 'n student wat

meestal vir homself kook.

Evalueer

(1)

TOTAAL VRAAG 5: 40


Bladsy 16 van 18

VRAAG 6 ENTREPRENEURSKAP

6.1 Verduidelik waarom Jade ‘n entrepreneur genoem kan word

Sy het 'n besigheid begin en bestuur haar eie besigheid

Sy het 'n besigheidsgeleentheid raakgesien, het die moed gehad

om dit aan te gryp/en het die vermoë om dit te bestuur

Jade produseer en verkoop produkte om 'n wins of profyt te maak

(Enige 2)

Onthou

(2)

6.2 • Dink aan maniere om oorblywende bestanddele en afval te hergebruik

• Herwin afval

• Gebruik herwinde verpakking

• Aangekoopte produkte bevat herwinde materiaal

Onthou

(4)

6.3 ‘n Beskrywing van die produk

Beskrywing van die grondstowwe

Instruksies vir die produksie/vervaardiging van die produk

'n Tydskedule

Kriteria vir gehaltebeheer

(Enige 4)

Onthou

(4)

6.4 Sy het vaardighede aangeleer/bekom/sy is vaardig

Sy het 'n verskeidenheid resepte en patrone uitgetoets

Sy produseer uitsonderlike produkte/produkte het 'n

mededingingsvoorsprong ('competitive edge')

Sy gebruik slegs die beste grondstowwe

Aangestelde werkers is meesters/vaardig/toegewyd/het 'n

aanleg/is passievol

Produkte is handgemaak/uniek/eksklusief

Word in klein hoeveelhede vervaardig om kwaliteit te

waarborg

Produkte bied egte waarde vir geld – klante waardeer die

persoonlike stempel


Bladsy 17 van 18

Het 'n spesiale reeks vir Kersfees, Valentynsdag en

Moedersdag

Interessante/goeie/nuut ontwerpte verpakking vir die spesiale

geleenthede sal sprankel aan die geleenthede verleen

(Enige 8)

Verstaan

(8)

6.5 Om die produkte meer aantreklik te maak/sigbaar te maak/om

die produkte te adverteer

Om mense bewus te maak van die produk

Om meer mense aan te moedig om die produk te koop

Om 'n ander (verskillende)/spesifieke teikenmark te lok

Dit verleen sprankel aan die geleenthede/maak die geleenthede

meer spesiaal

Die verpakking is relevant/pas by die verskillende geleenthede

Enige een voorbeeld: Kersfeeskleure vir Kersfees/rooi vir

Valentynsdag/ pienk vir Moedersdag

(Enige 3)

Analiseer

(3)

6.6.1 Verkoopsprys = produksiekoste + wins

= R40,00 +75%

= R40,00 + R30,00

= R70,00

Toepassing

(4)

6.6.2 Wins = R30,00√

R30,00 x 300 = R9000,00

Toepassing

(3)

6.7.1

Februarie

Mei

Desember

Jade het 'n spesiale geleentheidsreeks geskep geskik vir

Kersfees (Desember) , Valentynsdag (Februarie) en

Moedersdag (Mei)

Verstaan en Onthou (Enige 1 rede)

(4)


Bladsy 18 van 18

6.7.2 Januarie

Mense spandeer baie geld in Desember gedurende die vakansie

en Kersfees. Mense neig dan om in Januarie minder geld te

spandeer op luukshede/items wat hulle nie werklik nodig het nie

√

(Enige 1 rede)

Verstaan

(2)

6.7.3 Spesiale promosies bv. Koop twee, kry een gratis

Verkoop produkte teen 'n ietwat laer prys as gewoonlik om

kompeterend te wees

Om 'n 'terug skooltoe'-promosie te hê om verkope te

bevorder

Evaluering

(6)

TOTAAL VRAAG 6: 40

GROOTTOTAAL: 200

VERBRUIKERSTUDIES GRADE 12 VOORBEREIDENDE ......3.2.3 Advies vir iemand wat hartsiektes het oor hoe...

Documents

Transcript of VERBRUIKERSTUDIES GRADE 12 VOORBEREIDENDE ......3.2.3 Advies vir iemand wat hartsiektes het oor hoe...