TREcircN ĐƯỜNG EMMAU Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP Phần II

CAacuteC MỐI TƯƠNG QUAN

TRONG VIỆC ĐỒNG HAgraveNH THIEcircNG LIEcircNG

Chương I TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH VAgrave THIEcircN CHUacuteA

I Thiecircn Chuacutea đi bước trước

1 Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea 11 Sự khocircn ngoan theo Cựu ước 12 Khocircn ngoan theo Tacircn ước 2 Lời mời gọi tự do 21 Thiecircn Chuacutea mặc khải 22 Con người đaacutep trả

II Con người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea 1 Tinh thần nghĩa tử 2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

III Tương quan ngocirci vị 1 Tinh thần nghĩa tử 2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng việc thiết lập caacutec mối tương quan giữ một vai trograve quan trọng Rất nhiều khi mối tương quan nagravey bị hiểu lầm hoặc khocircng thiết lập một caacutech đuacuteng đắn việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đem lại kết quả nagraveo magrave ngược lại cograven gacircy necircn những thiệt hại đaacuteng tiếc Ở đacircy chuacuteng ta nhigraven về caacutec mối tương quan dưới hai khiacutea cạnh căn bản tương quan giữa người được đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave người được đồng hagravenh Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cũng khocircng quecircn necircu ra ở đacircy những khoacute khăn trong mối tương quan người ta hay mắc phải

Chuacuteng ta tigravem hiểu khiacutea cạnh tương quan đầu tiecircn TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH VAgrave THIEcircN CHUacuteA

I Thiecircn Chuacutea đi bước trước

Trong chương trigravenh cứu độ vagrave sự quan phograveng của migravenh Thiecircn Chuacutea luocircn đi bước trước đoacute chiacutenh lagrave sự khocircn ngoan của Người Sự khocircn ngoan tỏ bagravey cho con người thấy kế hoạch yecircu thương của Thiecircn Chuacutea vagrave mời gọi con người đaacutep trả Việc tỏ bagravey vagrave lời đaacutep trả như hai thagravenh phần khocircng thể thiếu để lagravem necircn mối Giao ước tương quan giữa Thiecircn Chuacutea vagrave con người Thiecircn Chuacutea luocircn bagravey tỏ kế hoạch yecircu thương của Người nhưng con người khocircng phải luacutec nagraveo cũng coacute thể mau mắn đaacutep lời xin vacircng do đoacute mối tương quan trở necircn rất mong manh vagrave coacute nguy cơ bị cắt đứt Tuy vậy chuacuteng ta khocircng nhấn mạnh ở đacircy về sự bất trắc từ phiacutea con người nhưng đề cao sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea

1 Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea

11 Sự khocircn ngoan theo Cựu ước

Trong Cựu ước khaacutei niệm về sự khocircn ngoan trải qua nhiều bước tiến triển theo caacutec thời đại Từ lacircu đời người ta đatilde biết đến thuật ngữ hakmah magrave sau nagravey tiếng Hy Lạp dịch ra lagrave sophia ndash sự khocircn ngoan [1] Toagraven bộ truyền thống minh triết của Israel cố gắng hoagrave hợp Thiecircn Chuacutea vagrave sự khocircn ngoan niềm tin vagrave lyacute triacute Như người ta nhận thấy mấu chốt của vấn đề lagrave một kinh nghiệm tocircn giaacuteo sacircu sắc

Thoạt đầu sự khocircn ngoan được hiểu theo nghĩa thực tiễn Người khocircn ngoan lagrave những người thocircng thạo những vấn đề trong cuộc sống Sự khocircn ngoan được biểu lộ qua caacutec thao taacutec linh hoạt qua sự phaacuten đoaacuten đuacuteng đắn qua cung caacutech hagravenh xử hằng ngagraveyhellip Ngay cả việc tranh chấp giữa ocircng Abraham với ocircng Loacutet cũng được coi lagrave khocircn ngoan [2] ocircng Giuse được coi lagrave người khocircn ngoan khi giải thiacutech caacutec điềm baacuteo trong giấc mộng [3] vua Salocircmocircn được coi lagrave vị vua khocircn ngoan khi vua khocircng xin gigrave với Đức Chuacutea ngoagravei việc xin cho migravenh ldquomột tacircm hồn biết lắng nghe để cai trị dacircn Chuacutea vagrave phacircn biệt phải traacuteirdquohellip [4]

Qua dograveng thời gian với những suy tư sacircu sắc hơn khaacutei niệm về khocircn ngoan đatilde được hiểu vượt xa những khả năng thực tiễn của con người Đặc biệt qua cuộc

gặp gỡ giữa văn hoaacute Do Thaacutei giaacuteo vagrave Hy Lạp sự khocircn ngoan được đề cao vagrave được coi như lagrave sự hoagraven thiện hằng hữu lagrave kho baacuteu cho con người đến nỗi người ta coacute thể đaacutenh đổi tất cả để coacute được sự khocircn ngoan chiếm được đức khocircn ngoan lagrave trở necircn bạn hữu với Thiecircn Chuacutea [5]

Một bước nhảy vọt trong sự tiến triển nagravey lagrave đức khocircn ngoan được nhacircn caacutech hoaacute như lagrave một ngocirci vị vừa lagrave kiệt taacutec vừa lagrave cộng sự viecircn của Thiecircn Chuacutea [6] Đức khocircn ngoan mở lối cho con người hiểu biết những kỳ cocircng của Thiecircn Chuacutea đức khocircn ngoan lagrave thầy dạy caacutech sống [7] vagrave kiacutenh sợ Thiecircn Chuacutea lagrave đầu mối sự khocircn ngoan Người Do Thaacutei sớm chấp nhận mặc khải minh nhiecircn về sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea đồng hoaacute sự khocircn ngoan với chiacutenh mặc khải Khocircn ngoan lagrave sự hiện thacircn ưu việt trong saacutech Torah [8]

Trong Cựu ước một số đặc tiacutenh của khocircn ngoan đatilde được mặc khải [9]

- Trước hết khocircn ngoan thuộc về mầu nhiệm của chiacutenh Thiecircn Chuacutea Người lagrave taacutec giả của khocircn ngoan Mặc dugrave coacute thể tigravem thấy dấu vết của sự khocircn ngoan trong caacutec nền văn hoaacute vagrave caacutec tocircn giaacuteo khaacutec nhưng tất cả đều xuất phaacutet từ Thiecircn Chuacutea

- Đặc tiacutenh thứ hai Thiecircn Chuacutea cho nhacircn loại tham dự vagraveo sự khocircn ngoan của Người để con người biết phacircn định thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea Caacutec hiền nhacircn đatilde hiểu rằng sự khocircn ngoan của con người coacute nguồn gốc từ Thiecircn Chuacutea đoacute chiacutenh lagrave quagrave tặng con người cần đoacuten nhận lagrave lời cần lắng nghe trong thaacutei độ thinh lặng sẵn sagraveng vagrave vacircng phục

- Chuacuteng ta đoacuten nhận sự khocircn ngoan đến từ Thiecircn Chuacutea từ sự hiện hữu sacircu thẳm nhất ldquoTừ thế hệ nagravey qua thế hệ khaacutec đức khocircn ngoan ngự vagraveo những tacircm hồn thaacutenh thiện biến họ necircn bạn hữu của Thiecircn Chuacutea necircn ngocircn sứ của Ngườirdquo [10]

- Vagrave điểm cuối cugraveng Thiecircn Chuacutea chỉ ban đức khocircn ngoan cho những ai đaacutep trả lại saacuteng kiến của Người Vagrave ldquoNgười chỉ yecircu chuộng những ai chung sống với đức khocircn ngoanrdquo [11]

Toacutem lại để hướng dẫn con người Thiecircn Chuacutea đatilde ban đức khocircn ngoan đồng hagravenh với con người nhờ đoacute con người coacute thể đaacutep trả lời mời gọi yecircu thương của Thiecircn Chuacutea Khocircn ngoan lagrave bạn hữu lagrave acircn huệ nhưng khocircng Thiecircn Chuacutea trao tặng cho những ai trung tiacuten đaacutep lại tigravenh thương của Người

12 Khocircn ngoan theo Tacircn ước

Trong Tacircn ước sự tiến triển về đức khocircn ngoan đạt đến đỉnh cao vagrave coacute thể gọi tecircn lagrave chiacutenh Ngocirci Lời sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea Cha Caacutec taacutec giả Nhất latildem higravenh dung Đức Giecircsu như chiacutenh sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea [12] Đặc biệt nơi thaacutenh Phaolocirc chuacuteng ta bắt gặp những giaacuteo huấn tuyệt vời về đức khocircn ngoan Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea đối lập hẳn với sự khocircn ngoan của loagravei người [13] Thaacutenh nhacircn aacutep dụng sự khocircn ngoan trực tiếp cho từng Ngocirci Vị Thiecircn Chuacutea đặc biệt

lagrave sự khocircn ngoan của thập giaacute sự khocircn ngoan Chuacutea Cha thể hiện nơi Đức Giecircsu Kitocirc [14]

Đức Giecircsu đồng hagravenh với con người qua chiacutenh cuộc sống vagrave giaacuteo huấn của Người Ai nghe vagrave tuacircn giữ Lời Người chẳng khaacutec nagraveo kẻ khocircn ngoan xacircy nhagrave migravenh trecircn đaacute [15] Khocircn ngoan khocircng đến từ tagravei kheacuteo của con người nhưng lagrave acircn huệ Thiecircn Chuacutea ban nhưng khocircng đặc biệt cho những kẻ beacute mọn [16] Nhờ ơn khocircn ngoan con người biết thẩm định sự thật vagrave sự sai lầm [17] biết thận trọng trong mọi sự vagrave lo chu toagraven phận vụ của migravenh [18]

Như vậy con người khocircng thể tự xoay xở trecircn con đường hoagraven thiện magrave khocircng cần đến sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea Trong đời sống tacircm linh mỗi người phải coacute được mối tương quan mật thiết với Thiecircn Chuacutea phải để cho sự khocircn ngoan của Người hướng dẫn Rất nhiều khi sự khocircn ngoan đoacute hoagraven toagraven đối nghịch với sự khocircn ngoan của con người vagrave sự điecircn dại của con người lại lagrave sự khocircn ngoan điacutech thực [19] Chỉ coacute sự khocircn ngoan điacutech thực mới coacute thể đồng hagravenh với con người trecircn nẻo đường thiecircng liecircng

2 Lời mời gọi tự do

21 Thiecircn Chuacutea mặc khải

ldquoThiecircn Chuacutea nhacircn lagravenh vagrave khocircn ngoan đatilde muốn mặc khải chiacutenh migravenh vagrave tỏ cho con người biết mầu nhiệm thaacutenh yacute Người Nhờ đoacute loagravei người coacute thể đến cugraveng Chuacutea Cha nhờ Chuacutea Kitocirc Ngocirci Lời nhập thể trong Chuacutea Thaacutenh Thần vagrave được thocircng phần bản tiacutenh của Thiecircn Chuacuteardquo [20]

Con người đoacuten nhận mặc khải của Thiecircn Chuacutea bằng hagravenh vi đức tin hơn nữa đức tin vagrave kinh nghiệm taacutec động lẫn nhau đoacute chiacutenh lagrave điểm khiến chuacuteng ta nhận ra tiacutenh chất mới lạ vagrave sacircu sắc trong cuộc thăng trầm của tinh thần minh triết Do Thaacutei vagrave cũng lagrave kinh nghiệm tacircm linh của mỗi người Caacutec hiền nhacircn đuacutec kết suy tư của họ về cuộc đời hay về hagravenh trigravenh đức tin bằng việc mở lograveng ra cho mặc khải Khi khởi đi từ kinh nghiệm họ đatilde đụng phải những địa hạt mầu nhiệm magrave chỉ Thiecircn Chuacutea mới coacute thể soi saacuteng Khi lắng nghe thực tại trần thế họ đatilde hiểu được thực tại ấy trong tiacutenh năng động của noacute rằng tiacutenh năng động ấy coacute nguồn gốc từ Thiecircn Chuacutea vagrave đatilde phản aacutenh sự khocircn ngoan Họ đụng phải mầu nhiệm vagrave đatilde quy phục mầu nhiệm [21]

Theo lộ trigravenh lyacute triacute vagrave kinh nghiệm con người nhận ra một thaacutei độ phugrave hợp cho nẻo đường tacircm linh của migravenh lagrave việc cởi mở con tim vagrave khối oacutec để đoacuten nhận mặc khải Đacircy khocircng hẳn lagrave sự hiểu biết magrave cograven lagrave sự nghiecircm tuacutec của luacircn lyacute nhập cuộc Người coacute thaacutei độ khocircn ngoan điacutech thực biết rằng giới hạn của migravenh dừng lại trong sự thinh lặng trước Thiecircn Chuacutea vagrave mầu nhiệm sự sống Đồng thời người coacute thaacutei độ khocircn ngoan cũng biết sự thinh lặng khocircng taacutech khỏi một cuộc tigravem kiếm lagravenh mạnh Linh đạo của caacutec hiền nhacircn đương nhiecircn nhigraven nhận yacute tưởng Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ tỏ hiện trong thế giới magrave Người cograven tỏ hiện qua những cocircng trigravenh kỳ diệu

trong lịch sử cứu độ Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ được tỏ lộ qua mặc khải magrave cograven tỏ lộ trong cocircng trigravenh saacuteng tạo nữa Linh đạo của caacutec hiền nhacircn nhận biết coacute một sự căng thẳng nội tại thế giới vẫn hoagraven toagraven thuộc quyền Thiecircn Chuacutea song linh đạo ấy tin chắc rằng sự lệ thuộc nagravey khocircng cản trở việc tigravem kiếm trật tự thế giới do Thiecircn Chuacutea sắp đặt sự hiểu biết vagrave kinh nghiệm lagrave aacutenh saacuteng của Thiecircn Chuacutea Chiacutenh aacutenh saacuteng nagravey soi chiếu vagraveo nơi sacircu thẳm mỗi tacircm hồn con người từ đoacute họ nhận ra con đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh vagrave can đảm cất bước đăng trigravenh Đoacute chiacutenh lagrave mối tương quan khắng khiacutet lagrave thaacutei độ đaacutep trả tiacutech cực

22 Con người đaacutep trả

Khởi đầu đời sống tacircm linh lagrave con người phải nhận ra vagrave đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea Người ta khocircng thể tiến bước nếu khocircng cảm thấy sự thocirci thuacutec ngay tự đaacutey lograveng migravenh Chiacutenh sự thocirci thuacutec nagravey lagrave động lực giuacutep con người khocircng ngừng khao khaacutet tigravem kiếm vagrave khaacutem phaacute

Con người tigravem kiếm Chuacutea qua cocircng trigravenh saacuteng tạo của Người [22] qua caacutec hoạt động của Người trong dograveng lịch sử [23] qua tiếng noacutei của Người trong tacircm hồn migravenh qua Lời của Người trong Kinh thaacutenh vagrave qua caacutec biến cố trong cuộc sốnghellip Đặc biệt trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh sự gặp gỡ trong cocirc tịch như yếu tố tiecircn quyết noacutei lecircn sự đaacutep trả của con người Chiacutenh sự gặp gỡ yecircu thương nagravey với Thiecircn Chuacutea magrave con người hiểu biết được sự thật về Thiecircn Chuacutea vagrave sự thật về chiacutenh migravenh [24] Từ đoacute con người được đaacutenh động vagrave coacute được những kinh nghiệm sacircu sắc về tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea nhận thức rotilde rệt về sự bội tiacuten vagrave tội luỵ của migravenh Vagrave trong sự nghegraveo nagraven nội tacircm con người tỏ lộ sự khao khaacutet chacircn lyacute một tacircm hồn chacircn thagravenh khao khaacutet sự thật sẽ giuacutep cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng dễ dagraveng hiển lộ Điều cograven lại lagrave con người kiecircn nhẫn đợi chờ Thiecircn Chuacutea khocircng hề muốn thử thaacutech hay chậm trễ với con người nhưng con người cần phải coacute thời gian thanh luyện mới coacute thể đoacuten nhận được thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

II Con người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Thiecircn Chuacutea mặc khải - con người đaacutep trả vagrave kết quả lagrave cảm nghiệm của con người về Thiecircn Chuacutea Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng đề cập đến những kinh nghiệm thần biacute cho bằng kinh nghiệm từ bagravei học trong lịch sử cứu độ vagrave đoacute cũng lagrave bagravei học trong chiacutenh lịch sử riecircng của mỗi người đoacute cũng lagrave con đường gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện vagrave qua từng biến cố trong cuộc sống

1 Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Theo cha B Maggioni [25] Israel đatilde cảm nghiệm Thiecircn Chuacutea hiện diện vagrave taacutec động trong lịch sử song cũng coacute kinh nghiệm bi đaacutet về tigravenh trạng Thiecircn Chuacutea vắng boacuteng Coacute thể noacutei Israel đatilde đụng chạm đến ldquomầu nhiệm Thiecircn Chuacuteardquo Kinh nghiệm về đời sống tacircm linh của Israel khocircng diễn ra theo kiểu cố gắng xoay xở để keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm Traacutei lại Israel tin rằng vấn đề lagrave phải cố

gắng chống lại caacutem dỗ giải nghi mầu nhiệm ldquoThiecircn Chuacutea ẩn migravenh cũng chẳng khaacutec nagraveo Người tự tỏ lộrdquo Becircn cạnh những tuyecircn tiacuten của Israel qua caacutec thời kỳ vagrave dưới nhiều higravenh thức [26] cograven coacute một vấn nạn đaacuteng sợ ldquoThiecircn Chuacutea ở đacircu Thiecircn Chuacutea đatilde lagravem gigraverdquohellip Thiecircn Chuacutea hagravenh động thật kỳ lạ Người giải phoacuteng Israel magrave ra như Người lại ruồng bỏ họ [27] Trong saacutech Thủ Latildenh 613 người ta thấy thật ngạc nhiecircn ấy lagrave taacutec giả vừa gợi lại điểm căn bản của niềm tin đấy lại lập tức đặt thagravenh vấn nạn ngay

Sự vắng mặt của Thiecircn Chuacutea khocircng hoagraven toagraven được lyacute giải như thể lagrave hệ quả của việc dacircn phạm tội hay lagrave Thiecircn Chuacutea trừng phạt dacircn song được lyacute giải lagrave đường lối sư phạm của Thiecircn Chuacutea Đoacute lagrave ldquosự thử thaacutechrdquo lagrave con đường magrave Israel phải theo để gặp được Thiecircn Chuacutea điacutech thực Caacutec ngocircn sứ vagrave caacutec taacutec giả Thaacutenh vịnh nhắc lại rằng Thiecircn Chuacutea ẩn migravenh để cho ldquocon người khaacutem phaacuterdquo Nhưng giải thiacutech lagrave một chuyện những luacutec Thiecircn Chuacutea ra như vắng mặt Israel cảm thấy bị caacutem dỗ đi tigravem caacutec thần khaacutec hay những nơi nương tựa khaacutec tigravem kiếm một Thiecircn Chuacutea khả thị hơn vagrave iacutet đaacuteng sợ hơn Mầu nhiệm nagravey khocircng phải lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea trong lịch sử mầu nhiệm của hagravenh động cứu độ của Người Ở mức độ nagravey người ta thấy coacute sự căng thẳng sự macircu thuẫn biện chứng Thiecircn Chuacutea lagrave Đấng siecircu việt ấy thế magrave Người lại liecircn luỵ vagraveo lịch sử Người lagrave Đấng chủ động ấy thế magrave Người lại trao quyền tự do cho con người Thiecircn Chuacutea lagrave Chủ của lịch sử ấy thế magrave sự dữ vẫn coacute mặt trong lịch sử

Theo như cha B Maggioni trigravenh bagravey Kinh thaacutenh cho thấy những neacutet tương phản trong mầu nhiệm Thiecircn Chuacutea song lại khocircng đưa ra lời giải đaacutep Kinh thaacutenh khocircng keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm của Người Con người theo Kinh thaacutenh khocircng thừa nhận một Thiecircn Chuacutea taacutech khỏi lịch sử coacute nhiều thuyết thần biacute trong đời sống tacircm linh thuộc Kinh thaacutenh nhưng đacircy khocircng phải lagrave cuộc gặp gỡ với một Thiecircn Chuacutea vốn khước từ lịch sử vagrave trần gian Con người theo Kinh thaacutenh chống lại Đức Chuacutea nagraveo cưỡng eacutep lịch sử khocircng nhường chỗ cho sự tự do vagrave sự dữ Con người theo Kinh thaacutenh cũng khocircng thừa nhận Thiecircn Chuacutea nagraveo bỏ mặc sự tự do cho con người vagrave cho trần gian như thế Người khocircng cograven lagrave Đấng chủ động vagrave khocircng cograven lagrave Chuacutea của lịch sử nữa Đối với người coacute niềm tin khocircng thể becircnh vực Thiecircn Chuacutea theo kiểu keacuteo Người ra khỏi mối tương quan với lịch sử Do đoacute việc tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một nỗ lực hiểu biết coacute tiacutenh suy lyacute cagraveng khocircng phải lagrave sự tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song bằng mối quan hệ sống động vagrave cuộc sống cụ thể Kinh nghiệm của Israel về Thiecircn Chuacutea cũng phải lagrave kinh nghiệm riecircng tư của mỗi người chuacuteng ta

Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một kinh nghiệm hoagraven toagraven dựa trecircn saacutech vở hoặc tri thức đoacute phải lagrave kinh nghiệm về một cuộc gặp gỡ sống động coacute khi lagrave ecircm đềm coacute khi lagrave qua biến cố ldquongatilde ngựardquo nagraveo đoacute vagrave cũng coacute khi lagrave những năm thaacuteng dagravei đối diện với sự im lặng khủng khiếp Tuy nhiecircn gặp gỡ Thiecircn Chuacutea caacutech nagraveo khocircng quan trọng cho bằng chiacutenh thaacutei độ mở lograveng ra để cho Người gặp gỡ hiện diện vagrave yecircu thương

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

gặp gỡ giữa văn hoaacute Do Thaacutei giaacuteo vagrave Hy Lạp sự khocircn ngoan được đề cao vagrave được coi như lagrave sự hoagraven thiện hằng hữu lagrave kho baacuteu cho con người đến nỗi người ta coacute thể đaacutenh đổi tất cả để coacute được sự khocircn ngoan chiếm được đức khocircn ngoan lagrave trở necircn bạn hữu với Thiecircn Chuacutea [5]

Một bước nhảy vọt trong sự tiến triển nagravey lagrave đức khocircn ngoan được nhacircn caacutech hoaacute như lagrave một ngocirci vị vừa lagrave kiệt taacutec vừa lagrave cộng sự viecircn của Thiecircn Chuacutea [6] Đức khocircn ngoan mở lối cho con người hiểu biết những kỳ cocircng của Thiecircn Chuacutea đức khocircn ngoan lagrave thầy dạy caacutech sống [7] vagrave kiacutenh sợ Thiecircn Chuacutea lagrave đầu mối sự khocircn ngoan Người Do Thaacutei sớm chấp nhận mặc khải minh nhiecircn về sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea đồng hoaacute sự khocircn ngoan với chiacutenh mặc khải Khocircn ngoan lagrave sự hiện thacircn ưu việt trong saacutech Torah [8]

Trong Cựu ước một số đặc tiacutenh của khocircn ngoan đatilde được mặc khải [9]

- Trước hết khocircn ngoan thuộc về mầu nhiệm của chiacutenh Thiecircn Chuacutea Người lagrave taacutec giả của khocircn ngoan Mặc dugrave coacute thể tigravem thấy dấu vết của sự khocircn ngoan trong caacutec nền văn hoaacute vagrave caacutec tocircn giaacuteo khaacutec nhưng tất cả đều xuất phaacutet từ Thiecircn Chuacutea

- Đặc tiacutenh thứ hai Thiecircn Chuacutea cho nhacircn loại tham dự vagraveo sự khocircn ngoan của Người để con người biết phacircn định thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea Caacutec hiền nhacircn đatilde hiểu rằng sự khocircn ngoan của con người coacute nguồn gốc từ Thiecircn Chuacutea đoacute chiacutenh lagrave quagrave tặng con người cần đoacuten nhận lagrave lời cần lắng nghe trong thaacutei độ thinh lặng sẵn sagraveng vagrave vacircng phục

- Chuacuteng ta đoacuten nhận sự khocircn ngoan đến từ Thiecircn Chuacutea từ sự hiện hữu sacircu thẳm nhất ldquoTừ thế hệ nagravey qua thế hệ khaacutec đức khocircn ngoan ngự vagraveo những tacircm hồn thaacutenh thiện biến họ necircn bạn hữu của Thiecircn Chuacutea necircn ngocircn sứ của Ngườirdquo [10]

- Vagrave điểm cuối cugraveng Thiecircn Chuacutea chỉ ban đức khocircn ngoan cho những ai đaacutep trả lại saacuteng kiến của Người Vagrave ldquoNgười chỉ yecircu chuộng những ai chung sống với đức khocircn ngoanrdquo [11]

Toacutem lại để hướng dẫn con người Thiecircn Chuacutea đatilde ban đức khocircn ngoan đồng hagravenh với con người nhờ đoacute con người coacute thể đaacutep trả lời mời gọi yecircu thương của Thiecircn Chuacutea Khocircn ngoan lagrave bạn hữu lagrave acircn huệ nhưng khocircng Thiecircn Chuacutea trao tặng cho những ai trung tiacuten đaacutep lại tigravenh thương của Người

12 Khocircn ngoan theo Tacircn ước

Trong Tacircn ước sự tiến triển về đức khocircn ngoan đạt đến đỉnh cao vagrave coacute thể gọi tecircn lagrave chiacutenh Ngocirci Lời sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea Cha Caacutec taacutec giả Nhất latildem higravenh dung Đức Giecircsu như chiacutenh sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea [12] Đặc biệt nơi thaacutenh Phaolocirc chuacuteng ta bắt gặp những giaacuteo huấn tuyệt vời về đức khocircn ngoan Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea đối lập hẳn với sự khocircn ngoan của loagravei người [13] Thaacutenh nhacircn aacutep dụng sự khocircn ngoan trực tiếp cho từng Ngocirci Vị Thiecircn Chuacutea đặc biệt

lagrave sự khocircn ngoan của thập giaacute sự khocircn ngoan Chuacutea Cha thể hiện nơi Đức Giecircsu Kitocirc [14]

Đức Giecircsu đồng hagravenh với con người qua chiacutenh cuộc sống vagrave giaacuteo huấn của Người Ai nghe vagrave tuacircn giữ Lời Người chẳng khaacutec nagraveo kẻ khocircn ngoan xacircy nhagrave migravenh trecircn đaacute [15] Khocircn ngoan khocircng đến từ tagravei kheacuteo của con người nhưng lagrave acircn huệ Thiecircn Chuacutea ban nhưng khocircng đặc biệt cho những kẻ beacute mọn [16] Nhờ ơn khocircn ngoan con người biết thẩm định sự thật vagrave sự sai lầm [17] biết thận trọng trong mọi sự vagrave lo chu toagraven phận vụ của migravenh [18]

Như vậy con người khocircng thể tự xoay xở trecircn con đường hoagraven thiện magrave khocircng cần đến sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea Trong đời sống tacircm linh mỗi người phải coacute được mối tương quan mật thiết với Thiecircn Chuacutea phải để cho sự khocircn ngoan của Người hướng dẫn Rất nhiều khi sự khocircn ngoan đoacute hoagraven toagraven đối nghịch với sự khocircn ngoan của con người vagrave sự điecircn dại của con người lại lagrave sự khocircn ngoan điacutech thực [19] Chỉ coacute sự khocircn ngoan điacutech thực mới coacute thể đồng hagravenh với con người trecircn nẻo đường thiecircng liecircng

2 Lời mời gọi tự do

21 Thiecircn Chuacutea mặc khải

ldquoThiecircn Chuacutea nhacircn lagravenh vagrave khocircn ngoan đatilde muốn mặc khải chiacutenh migravenh vagrave tỏ cho con người biết mầu nhiệm thaacutenh yacute Người Nhờ đoacute loagravei người coacute thể đến cugraveng Chuacutea Cha nhờ Chuacutea Kitocirc Ngocirci Lời nhập thể trong Chuacutea Thaacutenh Thần vagrave được thocircng phần bản tiacutenh của Thiecircn Chuacuteardquo [20]

Con người đoacuten nhận mặc khải của Thiecircn Chuacutea bằng hagravenh vi đức tin hơn nữa đức tin vagrave kinh nghiệm taacutec động lẫn nhau đoacute chiacutenh lagrave điểm khiến chuacuteng ta nhận ra tiacutenh chất mới lạ vagrave sacircu sắc trong cuộc thăng trầm của tinh thần minh triết Do Thaacutei vagrave cũng lagrave kinh nghiệm tacircm linh của mỗi người Caacutec hiền nhacircn đuacutec kết suy tư của họ về cuộc đời hay về hagravenh trigravenh đức tin bằng việc mở lograveng ra cho mặc khải Khi khởi đi từ kinh nghiệm họ đatilde đụng phải những địa hạt mầu nhiệm magrave chỉ Thiecircn Chuacutea mới coacute thể soi saacuteng Khi lắng nghe thực tại trần thế họ đatilde hiểu được thực tại ấy trong tiacutenh năng động của noacute rằng tiacutenh năng động ấy coacute nguồn gốc từ Thiecircn Chuacutea vagrave đatilde phản aacutenh sự khocircn ngoan Họ đụng phải mầu nhiệm vagrave đatilde quy phục mầu nhiệm [21]

Theo lộ trigravenh lyacute triacute vagrave kinh nghiệm con người nhận ra một thaacutei độ phugrave hợp cho nẻo đường tacircm linh của migravenh lagrave việc cởi mở con tim vagrave khối oacutec để đoacuten nhận mặc khải Đacircy khocircng hẳn lagrave sự hiểu biết magrave cograven lagrave sự nghiecircm tuacutec của luacircn lyacute nhập cuộc Người coacute thaacutei độ khocircn ngoan điacutech thực biết rằng giới hạn của migravenh dừng lại trong sự thinh lặng trước Thiecircn Chuacutea vagrave mầu nhiệm sự sống Đồng thời người coacute thaacutei độ khocircn ngoan cũng biết sự thinh lặng khocircng taacutech khỏi một cuộc tigravem kiếm lagravenh mạnh Linh đạo của caacutec hiền nhacircn đương nhiecircn nhigraven nhận yacute tưởng Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ tỏ hiện trong thế giới magrave Người cograven tỏ hiện qua những cocircng trigravenh kỳ diệu

trong lịch sử cứu độ Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ được tỏ lộ qua mặc khải magrave cograven tỏ lộ trong cocircng trigravenh saacuteng tạo nữa Linh đạo của caacutec hiền nhacircn nhận biết coacute một sự căng thẳng nội tại thế giới vẫn hoagraven toagraven thuộc quyền Thiecircn Chuacutea song linh đạo ấy tin chắc rằng sự lệ thuộc nagravey khocircng cản trở việc tigravem kiếm trật tự thế giới do Thiecircn Chuacutea sắp đặt sự hiểu biết vagrave kinh nghiệm lagrave aacutenh saacuteng của Thiecircn Chuacutea Chiacutenh aacutenh saacuteng nagravey soi chiếu vagraveo nơi sacircu thẳm mỗi tacircm hồn con người từ đoacute họ nhận ra con đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh vagrave can đảm cất bước đăng trigravenh Đoacute chiacutenh lagrave mối tương quan khắng khiacutet lagrave thaacutei độ đaacutep trả tiacutech cực

22 Con người đaacutep trả

Khởi đầu đời sống tacircm linh lagrave con người phải nhận ra vagrave đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea Người ta khocircng thể tiến bước nếu khocircng cảm thấy sự thocirci thuacutec ngay tự đaacutey lograveng migravenh Chiacutenh sự thocirci thuacutec nagravey lagrave động lực giuacutep con người khocircng ngừng khao khaacutet tigravem kiếm vagrave khaacutem phaacute

Con người tigravem kiếm Chuacutea qua cocircng trigravenh saacuteng tạo của Người [22] qua caacutec hoạt động của Người trong dograveng lịch sử [23] qua tiếng noacutei của Người trong tacircm hồn migravenh qua Lời của Người trong Kinh thaacutenh vagrave qua caacutec biến cố trong cuộc sốnghellip Đặc biệt trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh sự gặp gỡ trong cocirc tịch như yếu tố tiecircn quyết noacutei lecircn sự đaacutep trả của con người Chiacutenh sự gặp gỡ yecircu thương nagravey với Thiecircn Chuacutea magrave con người hiểu biết được sự thật về Thiecircn Chuacutea vagrave sự thật về chiacutenh migravenh [24] Từ đoacute con người được đaacutenh động vagrave coacute được những kinh nghiệm sacircu sắc về tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea nhận thức rotilde rệt về sự bội tiacuten vagrave tội luỵ của migravenh Vagrave trong sự nghegraveo nagraven nội tacircm con người tỏ lộ sự khao khaacutet chacircn lyacute một tacircm hồn chacircn thagravenh khao khaacutet sự thật sẽ giuacutep cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng dễ dagraveng hiển lộ Điều cograven lại lagrave con người kiecircn nhẫn đợi chờ Thiecircn Chuacutea khocircng hề muốn thử thaacutech hay chậm trễ với con người nhưng con người cần phải coacute thời gian thanh luyện mới coacute thể đoacuten nhận được thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

II Con người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Thiecircn Chuacutea mặc khải - con người đaacutep trả vagrave kết quả lagrave cảm nghiệm của con người về Thiecircn Chuacutea Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng đề cập đến những kinh nghiệm thần biacute cho bằng kinh nghiệm từ bagravei học trong lịch sử cứu độ vagrave đoacute cũng lagrave bagravei học trong chiacutenh lịch sử riecircng của mỗi người đoacute cũng lagrave con đường gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện vagrave qua từng biến cố trong cuộc sống

1 Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Theo cha B Maggioni [25] Israel đatilde cảm nghiệm Thiecircn Chuacutea hiện diện vagrave taacutec động trong lịch sử song cũng coacute kinh nghiệm bi đaacutet về tigravenh trạng Thiecircn Chuacutea vắng boacuteng Coacute thể noacutei Israel đatilde đụng chạm đến ldquomầu nhiệm Thiecircn Chuacuteardquo Kinh nghiệm về đời sống tacircm linh của Israel khocircng diễn ra theo kiểu cố gắng xoay xở để keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm Traacutei lại Israel tin rằng vấn đề lagrave phải cố

gắng chống lại caacutem dỗ giải nghi mầu nhiệm ldquoThiecircn Chuacutea ẩn migravenh cũng chẳng khaacutec nagraveo Người tự tỏ lộrdquo Becircn cạnh những tuyecircn tiacuten của Israel qua caacutec thời kỳ vagrave dưới nhiều higravenh thức [26] cograven coacute một vấn nạn đaacuteng sợ ldquoThiecircn Chuacutea ở đacircu Thiecircn Chuacutea đatilde lagravem gigraverdquohellip Thiecircn Chuacutea hagravenh động thật kỳ lạ Người giải phoacuteng Israel magrave ra như Người lại ruồng bỏ họ [27] Trong saacutech Thủ Latildenh 613 người ta thấy thật ngạc nhiecircn ấy lagrave taacutec giả vừa gợi lại điểm căn bản của niềm tin đấy lại lập tức đặt thagravenh vấn nạn ngay

Sự vắng mặt của Thiecircn Chuacutea khocircng hoagraven toagraven được lyacute giải như thể lagrave hệ quả của việc dacircn phạm tội hay lagrave Thiecircn Chuacutea trừng phạt dacircn song được lyacute giải lagrave đường lối sư phạm của Thiecircn Chuacutea Đoacute lagrave ldquosự thử thaacutechrdquo lagrave con đường magrave Israel phải theo để gặp được Thiecircn Chuacutea điacutech thực Caacutec ngocircn sứ vagrave caacutec taacutec giả Thaacutenh vịnh nhắc lại rằng Thiecircn Chuacutea ẩn migravenh để cho ldquocon người khaacutem phaacuterdquo Nhưng giải thiacutech lagrave một chuyện những luacutec Thiecircn Chuacutea ra như vắng mặt Israel cảm thấy bị caacutem dỗ đi tigravem caacutec thần khaacutec hay những nơi nương tựa khaacutec tigravem kiếm một Thiecircn Chuacutea khả thị hơn vagrave iacutet đaacuteng sợ hơn Mầu nhiệm nagravey khocircng phải lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea trong lịch sử mầu nhiệm của hagravenh động cứu độ của Người Ở mức độ nagravey người ta thấy coacute sự căng thẳng sự macircu thuẫn biện chứng Thiecircn Chuacutea lagrave Đấng siecircu việt ấy thế magrave Người lại liecircn luỵ vagraveo lịch sử Người lagrave Đấng chủ động ấy thế magrave Người lại trao quyền tự do cho con người Thiecircn Chuacutea lagrave Chủ của lịch sử ấy thế magrave sự dữ vẫn coacute mặt trong lịch sử

Theo như cha B Maggioni trigravenh bagravey Kinh thaacutenh cho thấy những neacutet tương phản trong mầu nhiệm Thiecircn Chuacutea song lại khocircng đưa ra lời giải đaacutep Kinh thaacutenh khocircng keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm của Người Con người theo Kinh thaacutenh khocircng thừa nhận một Thiecircn Chuacutea taacutech khỏi lịch sử coacute nhiều thuyết thần biacute trong đời sống tacircm linh thuộc Kinh thaacutenh nhưng đacircy khocircng phải lagrave cuộc gặp gỡ với một Thiecircn Chuacutea vốn khước từ lịch sử vagrave trần gian Con người theo Kinh thaacutenh chống lại Đức Chuacutea nagraveo cưỡng eacutep lịch sử khocircng nhường chỗ cho sự tự do vagrave sự dữ Con người theo Kinh thaacutenh cũng khocircng thừa nhận Thiecircn Chuacutea nagraveo bỏ mặc sự tự do cho con người vagrave cho trần gian như thế Người khocircng cograven lagrave Đấng chủ động vagrave khocircng cograven lagrave Chuacutea của lịch sử nữa Đối với người coacute niềm tin khocircng thể becircnh vực Thiecircn Chuacutea theo kiểu keacuteo Người ra khỏi mối tương quan với lịch sử Do đoacute việc tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một nỗ lực hiểu biết coacute tiacutenh suy lyacute cagraveng khocircng phải lagrave sự tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song bằng mối quan hệ sống động vagrave cuộc sống cụ thể Kinh nghiệm của Israel về Thiecircn Chuacutea cũng phải lagrave kinh nghiệm riecircng tư của mỗi người chuacuteng ta

Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một kinh nghiệm hoagraven toagraven dựa trecircn saacutech vở hoặc tri thức đoacute phải lagrave kinh nghiệm về một cuộc gặp gỡ sống động coacute khi lagrave ecircm đềm coacute khi lagrave qua biến cố ldquongatilde ngựardquo nagraveo đoacute vagrave cũng coacute khi lagrave những năm thaacuteng dagravei đối diện với sự im lặng khủng khiếp Tuy nhiecircn gặp gỡ Thiecircn Chuacutea caacutech nagraveo khocircng quan trọng cho bằng chiacutenh thaacutei độ mở lograveng ra để cho Người gặp gỡ hiện diện vagrave yecircu thương

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

lagrave sự khocircn ngoan của thập giaacute sự khocircn ngoan Chuacutea Cha thể hiện nơi Đức Giecircsu Kitocirc [14]

Đức Giecircsu đồng hagravenh với con người qua chiacutenh cuộc sống vagrave giaacuteo huấn của Người Ai nghe vagrave tuacircn giữ Lời Người chẳng khaacutec nagraveo kẻ khocircn ngoan xacircy nhagrave migravenh trecircn đaacute [15] Khocircn ngoan khocircng đến từ tagravei kheacuteo của con người nhưng lagrave acircn huệ Thiecircn Chuacutea ban nhưng khocircng đặc biệt cho những kẻ beacute mọn [16] Nhờ ơn khocircn ngoan con người biết thẩm định sự thật vagrave sự sai lầm [17] biết thận trọng trong mọi sự vagrave lo chu toagraven phận vụ của migravenh [18]

Như vậy con người khocircng thể tự xoay xở trecircn con đường hoagraven thiện magrave khocircng cần đến sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea Trong đời sống tacircm linh mỗi người phải coacute được mối tương quan mật thiết với Thiecircn Chuacutea phải để cho sự khocircn ngoan của Người hướng dẫn Rất nhiều khi sự khocircn ngoan đoacute hoagraven toagraven đối nghịch với sự khocircn ngoan của con người vagrave sự điecircn dại của con người lại lagrave sự khocircn ngoan điacutech thực [19] Chỉ coacute sự khocircn ngoan điacutech thực mới coacute thể đồng hagravenh với con người trecircn nẻo đường thiecircng liecircng

2 Lời mời gọi tự do

21 Thiecircn Chuacutea mặc khải

ldquoThiecircn Chuacutea nhacircn lagravenh vagrave khocircn ngoan đatilde muốn mặc khải chiacutenh migravenh vagrave tỏ cho con người biết mầu nhiệm thaacutenh yacute Người Nhờ đoacute loagravei người coacute thể đến cugraveng Chuacutea Cha nhờ Chuacutea Kitocirc Ngocirci Lời nhập thể trong Chuacutea Thaacutenh Thần vagrave được thocircng phần bản tiacutenh của Thiecircn Chuacuteardquo [20]

Con người đoacuten nhận mặc khải của Thiecircn Chuacutea bằng hagravenh vi đức tin hơn nữa đức tin vagrave kinh nghiệm taacutec động lẫn nhau đoacute chiacutenh lagrave điểm khiến chuacuteng ta nhận ra tiacutenh chất mới lạ vagrave sacircu sắc trong cuộc thăng trầm của tinh thần minh triết Do Thaacutei vagrave cũng lagrave kinh nghiệm tacircm linh của mỗi người Caacutec hiền nhacircn đuacutec kết suy tư của họ về cuộc đời hay về hagravenh trigravenh đức tin bằng việc mở lograveng ra cho mặc khải Khi khởi đi từ kinh nghiệm họ đatilde đụng phải những địa hạt mầu nhiệm magrave chỉ Thiecircn Chuacutea mới coacute thể soi saacuteng Khi lắng nghe thực tại trần thế họ đatilde hiểu được thực tại ấy trong tiacutenh năng động của noacute rằng tiacutenh năng động ấy coacute nguồn gốc từ Thiecircn Chuacutea vagrave đatilde phản aacutenh sự khocircn ngoan Họ đụng phải mầu nhiệm vagrave đatilde quy phục mầu nhiệm [21]

Theo lộ trigravenh lyacute triacute vagrave kinh nghiệm con người nhận ra một thaacutei độ phugrave hợp cho nẻo đường tacircm linh của migravenh lagrave việc cởi mở con tim vagrave khối oacutec để đoacuten nhận mặc khải Đacircy khocircng hẳn lagrave sự hiểu biết magrave cograven lagrave sự nghiecircm tuacutec của luacircn lyacute nhập cuộc Người coacute thaacutei độ khocircn ngoan điacutech thực biết rằng giới hạn của migravenh dừng lại trong sự thinh lặng trước Thiecircn Chuacutea vagrave mầu nhiệm sự sống Đồng thời người coacute thaacutei độ khocircn ngoan cũng biết sự thinh lặng khocircng taacutech khỏi một cuộc tigravem kiếm lagravenh mạnh Linh đạo của caacutec hiền nhacircn đương nhiecircn nhigraven nhận yacute tưởng Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ tỏ hiện trong thế giới magrave Người cograven tỏ hiện qua những cocircng trigravenh kỳ diệu

trong lịch sử cứu độ Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ được tỏ lộ qua mặc khải magrave cograven tỏ lộ trong cocircng trigravenh saacuteng tạo nữa Linh đạo của caacutec hiền nhacircn nhận biết coacute một sự căng thẳng nội tại thế giới vẫn hoagraven toagraven thuộc quyền Thiecircn Chuacutea song linh đạo ấy tin chắc rằng sự lệ thuộc nagravey khocircng cản trở việc tigravem kiếm trật tự thế giới do Thiecircn Chuacutea sắp đặt sự hiểu biết vagrave kinh nghiệm lagrave aacutenh saacuteng của Thiecircn Chuacutea Chiacutenh aacutenh saacuteng nagravey soi chiếu vagraveo nơi sacircu thẳm mỗi tacircm hồn con người từ đoacute họ nhận ra con đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh vagrave can đảm cất bước đăng trigravenh Đoacute chiacutenh lagrave mối tương quan khắng khiacutet lagrave thaacutei độ đaacutep trả tiacutech cực

22 Con người đaacutep trả

Khởi đầu đời sống tacircm linh lagrave con người phải nhận ra vagrave đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea Người ta khocircng thể tiến bước nếu khocircng cảm thấy sự thocirci thuacutec ngay tự đaacutey lograveng migravenh Chiacutenh sự thocirci thuacutec nagravey lagrave động lực giuacutep con người khocircng ngừng khao khaacutet tigravem kiếm vagrave khaacutem phaacute

Con người tigravem kiếm Chuacutea qua cocircng trigravenh saacuteng tạo của Người [22] qua caacutec hoạt động của Người trong dograveng lịch sử [23] qua tiếng noacutei của Người trong tacircm hồn migravenh qua Lời của Người trong Kinh thaacutenh vagrave qua caacutec biến cố trong cuộc sốnghellip Đặc biệt trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh sự gặp gỡ trong cocirc tịch như yếu tố tiecircn quyết noacutei lecircn sự đaacutep trả của con người Chiacutenh sự gặp gỡ yecircu thương nagravey với Thiecircn Chuacutea magrave con người hiểu biết được sự thật về Thiecircn Chuacutea vagrave sự thật về chiacutenh migravenh [24] Từ đoacute con người được đaacutenh động vagrave coacute được những kinh nghiệm sacircu sắc về tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea nhận thức rotilde rệt về sự bội tiacuten vagrave tội luỵ của migravenh Vagrave trong sự nghegraveo nagraven nội tacircm con người tỏ lộ sự khao khaacutet chacircn lyacute một tacircm hồn chacircn thagravenh khao khaacutet sự thật sẽ giuacutep cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng dễ dagraveng hiển lộ Điều cograven lại lagrave con người kiecircn nhẫn đợi chờ Thiecircn Chuacutea khocircng hề muốn thử thaacutech hay chậm trễ với con người nhưng con người cần phải coacute thời gian thanh luyện mới coacute thể đoacuten nhận được thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

II Con người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Thiecircn Chuacutea mặc khải - con người đaacutep trả vagrave kết quả lagrave cảm nghiệm của con người về Thiecircn Chuacutea Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng đề cập đến những kinh nghiệm thần biacute cho bằng kinh nghiệm từ bagravei học trong lịch sử cứu độ vagrave đoacute cũng lagrave bagravei học trong chiacutenh lịch sử riecircng của mỗi người đoacute cũng lagrave con đường gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện vagrave qua từng biến cố trong cuộc sống

1 Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Theo cha B Maggioni [25] Israel đatilde cảm nghiệm Thiecircn Chuacutea hiện diện vagrave taacutec động trong lịch sử song cũng coacute kinh nghiệm bi đaacutet về tigravenh trạng Thiecircn Chuacutea vắng boacuteng Coacute thể noacutei Israel đatilde đụng chạm đến ldquomầu nhiệm Thiecircn Chuacuteardquo Kinh nghiệm về đời sống tacircm linh của Israel khocircng diễn ra theo kiểu cố gắng xoay xở để keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm Traacutei lại Israel tin rằng vấn đề lagrave phải cố

gắng chống lại caacutem dỗ giải nghi mầu nhiệm ldquoThiecircn Chuacutea ẩn migravenh cũng chẳng khaacutec nagraveo Người tự tỏ lộrdquo Becircn cạnh những tuyecircn tiacuten của Israel qua caacutec thời kỳ vagrave dưới nhiều higravenh thức [26] cograven coacute một vấn nạn đaacuteng sợ ldquoThiecircn Chuacutea ở đacircu Thiecircn Chuacutea đatilde lagravem gigraverdquohellip Thiecircn Chuacutea hagravenh động thật kỳ lạ Người giải phoacuteng Israel magrave ra như Người lại ruồng bỏ họ [27] Trong saacutech Thủ Latildenh 613 người ta thấy thật ngạc nhiecircn ấy lagrave taacutec giả vừa gợi lại điểm căn bản của niềm tin đấy lại lập tức đặt thagravenh vấn nạn ngay

Sự vắng mặt của Thiecircn Chuacutea khocircng hoagraven toagraven được lyacute giải như thể lagrave hệ quả của việc dacircn phạm tội hay lagrave Thiecircn Chuacutea trừng phạt dacircn song được lyacute giải lagrave đường lối sư phạm của Thiecircn Chuacutea Đoacute lagrave ldquosự thử thaacutechrdquo lagrave con đường magrave Israel phải theo để gặp được Thiecircn Chuacutea điacutech thực Caacutec ngocircn sứ vagrave caacutec taacutec giả Thaacutenh vịnh nhắc lại rằng Thiecircn Chuacutea ẩn migravenh để cho ldquocon người khaacutem phaacuterdquo Nhưng giải thiacutech lagrave một chuyện những luacutec Thiecircn Chuacutea ra như vắng mặt Israel cảm thấy bị caacutem dỗ đi tigravem caacutec thần khaacutec hay những nơi nương tựa khaacutec tigravem kiếm một Thiecircn Chuacutea khả thị hơn vagrave iacutet đaacuteng sợ hơn Mầu nhiệm nagravey khocircng phải lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea trong lịch sử mầu nhiệm của hagravenh động cứu độ của Người Ở mức độ nagravey người ta thấy coacute sự căng thẳng sự macircu thuẫn biện chứng Thiecircn Chuacutea lagrave Đấng siecircu việt ấy thế magrave Người lại liecircn luỵ vagraveo lịch sử Người lagrave Đấng chủ động ấy thế magrave Người lại trao quyền tự do cho con người Thiecircn Chuacutea lagrave Chủ của lịch sử ấy thế magrave sự dữ vẫn coacute mặt trong lịch sử

Theo như cha B Maggioni trigravenh bagravey Kinh thaacutenh cho thấy những neacutet tương phản trong mầu nhiệm Thiecircn Chuacutea song lại khocircng đưa ra lời giải đaacutep Kinh thaacutenh khocircng keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm của Người Con người theo Kinh thaacutenh khocircng thừa nhận một Thiecircn Chuacutea taacutech khỏi lịch sử coacute nhiều thuyết thần biacute trong đời sống tacircm linh thuộc Kinh thaacutenh nhưng đacircy khocircng phải lagrave cuộc gặp gỡ với một Thiecircn Chuacutea vốn khước từ lịch sử vagrave trần gian Con người theo Kinh thaacutenh chống lại Đức Chuacutea nagraveo cưỡng eacutep lịch sử khocircng nhường chỗ cho sự tự do vagrave sự dữ Con người theo Kinh thaacutenh cũng khocircng thừa nhận Thiecircn Chuacutea nagraveo bỏ mặc sự tự do cho con người vagrave cho trần gian như thế Người khocircng cograven lagrave Đấng chủ động vagrave khocircng cograven lagrave Chuacutea của lịch sử nữa Đối với người coacute niềm tin khocircng thể becircnh vực Thiecircn Chuacutea theo kiểu keacuteo Người ra khỏi mối tương quan với lịch sử Do đoacute việc tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một nỗ lực hiểu biết coacute tiacutenh suy lyacute cagraveng khocircng phải lagrave sự tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song bằng mối quan hệ sống động vagrave cuộc sống cụ thể Kinh nghiệm của Israel về Thiecircn Chuacutea cũng phải lagrave kinh nghiệm riecircng tư của mỗi người chuacuteng ta

Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một kinh nghiệm hoagraven toagraven dựa trecircn saacutech vở hoặc tri thức đoacute phải lagrave kinh nghiệm về một cuộc gặp gỡ sống động coacute khi lagrave ecircm đềm coacute khi lagrave qua biến cố ldquongatilde ngựardquo nagraveo đoacute vagrave cũng coacute khi lagrave những năm thaacuteng dagravei đối diện với sự im lặng khủng khiếp Tuy nhiecircn gặp gỡ Thiecircn Chuacutea caacutech nagraveo khocircng quan trọng cho bằng chiacutenh thaacutei độ mở lograveng ra để cho Người gặp gỡ hiện diện vagrave yecircu thương

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

trong lịch sử cứu độ Sự khocircn ngoan của Thiecircn Chuacutea khocircng chỉ được tỏ lộ qua mặc khải magrave cograven tỏ lộ trong cocircng trigravenh saacuteng tạo nữa Linh đạo của caacutec hiền nhacircn nhận biết coacute một sự căng thẳng nội tại thế giới vẫn hoagraven toagraven thuộc quyền Thiecircn Chuacutea song linh đạo ấy tin chắc rằng sự lệ thuộc nagravey khocircng cản trở việc tigravem kiếm trật tự thế giới do Thiecircn Chuacutea sắp đặt sự hiểu biết vagrave kinh nghiệm lagrave aacutenh saacuteng của Thiecircn Chuacutea Chiacutenh aacutenh saacuteng nagravey soi chiếu vagraveo nơi sacircu thẳm mỗi tacircm hồn con người từ đoacute họ nhận ra con đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh vagrave can đảm cất bước đăng trigravenh Đoacute chiacutenh lagrave mối tương quan khắng khiacutet lagrave thaacutei độ đaacutep trả tiacutech cực

22 Con người đaacutep trả

Khởi đầu đời sống tacircm linh lagrave con người phải nhận ra vagrave đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea Người ta khocircng thể tiến bước nếu khocircng cảm thấy sự thocirci thuacutec ngay tự đaacutey lograveng migravenh Chiacutenh sự thocirci thuacutec nagravey lagrave động lực giuacutep con người khocircng ngừng khao khaacutet tigravem kiếm vagrave khaacutem phaacute

Con người tigravem kiếm Chuacutea qua cocircng trigravenh saacuteng tạo của Người [22] qua caacutec hoạt động của Người trong dograveng lịch sử [23] qua tiếng noacutei của Người trong tacircm hồn migravenh qua Lời của Người trong Kinh thaacutenh vagrave qua caacutec biến cố trong cuộc sốnghellip Đặc biệt trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh sự gặp gỡ trong cocirc tịch như yếu tố tiecircn quyết noacutei lecircn sự đaacutep trả của con người Chiacutenh sự gặp gỡ yecircu thương nagravey với Thiecircn Chuacutea magrave con người hiểu biết được sự thật về Thiecircn Chuacutea vagrave sự thật về chiacutenh migravenh [24] Từ đoacute con người được đaacutenh động vagrave coacute được những kinh nghiệm sacircu sắc về tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea nhận thức rotilde rệt về sự bội tiacuten vagrave tội luỵ của migravenh Vagrave trong sự nghegraveo nagraven nội tacircm con người tỏ lộ sự khao khaacutet chacircn lyacute một tacircm hồn chacircn thagravenh khao khaacutet sự thật sẽ giuacutep cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng dễ dagraveng hiển lộ Điều cograven lại lagrave con người kiecircn nhẫn đợi chờ Thiecircn Chuacutea khocircng hề muốn thử thaacutech hay chậm trễ với con người nhưng con người cần phải coacute thời gian thanh luyện mới coacute thể đoacuten nhận được thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

II Con người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Thiecircn Chuacutea mặc khải - con người đaacutep trả vagrave kết quả lagrave cảm nghiệm của con người về Thiecircn Chuacutea Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng đề cập đến những kinh nghiệm thần biacute cho bằng kinh nghiệm từ bagravei học trong lịch sử cứu độ vagrave đoacute cũng lagrave bagravei học trong chiacutenh lịch sử riecircng của mỗi người đoacute cũng lagrave con đường gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện vagrave qua từng biến cố trong cuộc sống

1 Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea

Theo cha B Maggioni [25] Israel đatilde cảm nghiệm Thiecircn Chuacutea hiện diện vagrave taacutec động trong lịch sử song cũng coacute kinh nghiệm bi đaacutet về tigravenh trạng Thiecircn Chuacutea vắng boacuteng Coacute thể noacutei Israel đatilde đụng chạm đến ldquomầu nhiệm Thiecircn Chuacuteardquo Kinh nghiệm về đời sống tacircm linh của Israel khocircng diễn ra theo kiểu cố gắng xoay xở để keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm Traacutei lại Israel tin rằng vấn đề lagrave phải cố

gắng chống lại caacutem dỗ giải nghi mầu nhiệm ldquoThiecircn Chuacutea ẩn migravenh cũng chẳng khaacutec nagraveo Người tự tỏ lộrdquo Becircn cạnh những tuyecircn tiacuten của Israel qua caacutec thời kỳ vagrave dưới nhiều higravenh thức [26] cograven coacute một vấn nạn đaacuteng sợ ldquoThiecircn Chuacutea ở đacircu Thiecircn Chuacutea đatilde lagravem gigraverdquohellip Thiecircn Chuacutea hagravenh động thật kỳ lạ Người giải phoacuteng Israel magrave ra như Người lại ruồng bỏ họ [27] Trong saacutech Thủ Latildenh 613 người ta thấy thật ngạc nhiecircn ấy lagrave taacutec giả vừa gợi lại điểm căn bản của niềm tin đấy lại lập tức đặt thagravenh vấn nạn ngay

Sự vắng mặt của Thiecircn Chuacutea khocircng hoagraven toagraven được lyacute giải như thể lagrave hệ quả của việc dacircn phạm tội hay lagrave Thiecircn Chuacutea trừng phạt dacircn song được lyacute giải lagrave đường lối sư phạm của Thiecircn Chuacutea Đoacute lagrave ldquosự thử thaacutechrdquo lagrave con đường magrave Israel phải theo để gặp được Thiecircn Chuacutea điacutech thực Caacutec ngocircn sứ vagrave caacutec taacutec giả Thaacutenh vịnh nhắc lại rằng Thiecircn Chuacutea ẩn migravenh để cho ldquocon người khaacutem phaacuterdquo Nhưng giải thiacutech lagrave một chuyện những luacutec Thiecircn Chuacutea ra như vắng mặt Israel cảm thấy bị caacutem dỗ đi tigravem caacutec thần khaacutec hay những nơi nương tựa khaacutec tigravem kiếm một Thiecircn Chuacutea khả thị hơn vagrave iacutet đaacuteng sợ hơn Mầu nhiệm nagravey khocircng phải lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea trong lịch sử mầu nhiệm của hagravenh động cứu độ của Người Ở mức độ nagravey người ta thấy coacute sự căng thẳng sự macircu thuẫn biện chứng Thiecircn Chuacutea lagrave Đấng siecircu việt ấy thế magrave Người lại liecircn luỵ vagraveo lịch sử Người lagrave Đấng chủ động ấy thế magrave Người lại trao quyền tự do cho con người Thiecircn Chuacutea lagrave Chủ của lịch sử ấy thế magrave sự dữ vẫn coacute mặt trong lịch sử

Theo như cha B Maggioni trigravenh bagravey Kinh thaacutenh cho thấy những neacutet tương phản trong mầu nhiệm Thiecircn Chuacutea song lại khocircng đưa ra lời giải đaacutep Kinh thaacutenh khocircng keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm của Người Con người theo Kinh thaacutenh khocircng thừa nhận một Thiecircn Chuacutea taacutech khỏi lịch sử coacute nhiều thuyết thần biacute trong đời sống tacircm linh thuộc Kinh thaacutenh nhưng đacircy khocircng phải lagrave cuộc gặp gỡ với một Thiecircn Chuacutea vốn khước từ lịch sử vagrave trần gian Con người theo Kinh thaacutenh chống lại Đức Chuacutea nagraveo cưỡng eacutep lịch sử khocircng nhường chỗ cho sự tự do vagrave sự dữ Con người theo Kinh thaacutenh cũng khocircng thừa nhận Thiecircn Chuacutea nagraveo bỏ mặc sự tự do cho con người vagrave cho trần gian như thế Người khocircng cograven lagrave Đấng chủ động vagrave khocircng cograven lagrave Chuacutea của lịch sử nữa Đối với người coacute niềm tin khocircng thể becircnh vực Thiecircn Chuacutea theo kiểu keacuteo Người ra khỏi mối tương quan với lịch sử Do đoacute việc tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một nỗ lực hiểu biết coacute tiacutenh suy lyacute cagraveng khocircng phải lagrave sự tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song bằng mối quan hệ sống động vagrave cuộc sống cụ thể Kinh nghiệm của Israel về Thiecircn Chuacutea cũng phải lagrave kinh nghiệm riecircng tư của mỗi người chuacuteng ta

Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một kinh nghiệm hoagraven toagraven dựa trecircn saacutech vở hoặc tri thức đoacute phải lagrave kinh nghiệm về một cuộc gặp gỡ sống động coacute khi lagrave ecircm đềm coacute khi lagrave qua biến cố ldquongatilde ngựardquo nagraveo đoacute vagrave cũng coacute khi lagrave những năm thaacuteng dagravei đối diện với sự im lặng khủng khiếp Tuy nhiecircn gặp gỡ Thiecircn Chuacutea caacutech nagraveo khocircng quan trọng cho bằng chiacutenh thaacutei độ mở lograveng ra để cho Người gặp gỡ hiện diện vagrave yecircu thương

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

gắng chống lại caacutem dỗ giải nghi mầu nhiệm ldquoThiecircn Chuacutea ẩn migravenh cũng chẳng khaacutec nagraveo Người tự tỏ lộrdquo Becircn cạnh những tuyecircn tiacuten của Israel qua caacutec thời kỳ vagrave dưới nhiều higravenh thức [26] cograven coacute một vấn nạn đaacuteng sợ ldquoThiecircn Chuacutea ở đacircu Thiecircn Chuacutea đatilde lagravem gigraverdquohellip Thiecircn Chuacutea hagravenh động thật kỳ lạ Người giải phoacuteng Israel magrave ra như Người lại ruồng bỏ họ [27] Trong saacutech Thủ Latildenh 613 người ta thấy thật ngạc nhiecircn ấy lagrave taacutec giả vừa gợi lại điểm căn bản của niềm tin đấy lại lập tức đặt thagravenh vấn nạn ngay

Sự vắng mặt của Thiecircn Chuacutea khocircng hoagraven toagraven được lyacute giải như thể lagrave hệ quả của việc dacircn phạm tội hay lagrave Thiecircn Chuacutea trừng phạt dacircn song được lyacute giải lagrave đường lối sư phạm của Thiecircn Chuacutea Đoacute lagrave ldquosự thử thaacutechrdquo lagrave con đường magrave Israel phải theo để gặp được Thiecircn Chuacutea điacutech thực Caacutec ngocircn sứ vagrave caacutec taacutec giả Thaacutenh vịnh nhắc lại rằng Thiecircn Chuacutea ẩn migravenh để cho ldquocon người khaacutem phaacuterdquo Nhưng giải thiacutech lagrave một chuyện những luacutec Thiecircn Chuacutea ra như vắng mặt Israel cảm thấy bị caacutem dỗ đi tigravem caacutec thần khaacutec hay những nơi nương tựa khaacutec tigravem kiếm một Thiecircn Chuacutea khả thị hơn vagrave iacutet đaacuteng sợ hơn Mầu nhiệm nagravey khocircng phải lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song lagrave mầu nhiệm của Thiecircn Chuacutea trong lịch sử mầu nhiệm của hagravenh động cứu độ của Người Ở mức độ nagravey người ta thấy coacute sự căng thẳng sự macircu thuẫn biện chứng Thiecircn Chuacutea lagrave Đấng siecircu việt ấy thế magrave Người lại liecircn luỵ vagraveo lịch sử Người lagrave Đấng chủ động ấy thế magrave Người lại trao quyền tự do cho con người Thiecircn Chuacutea lagrave Chủ của lịch sử ấy thế magrave sự dữ vẫn coacute mặt trong lịch sử

Theo như cha B Maggioni trigravenh bagravey Kinh thaacutenh cho thấy những neacutet tương phản trong mầu nhiệm Thiecircn Chuacutea song lại khocircng đưa ra lời giải đaacutep Kinh thaacutenh khocircng keacuteo Thiecircn Chuacutea ra khỏi mầu nhiệm của Người Con người theo Kinh thaacutenh khocircng thừa nhận một Thiecircn Chuacutea taacutech khỏi lịch sử coacute nhiều thuyết thần biacute trong đời sống tacircm linh thuộc Kinh thaacutenh nhưng đacircy khocircng phải lagrave cuộc gặp gỡ với một Thiecircn Chuacutea vốn khước từ lịch sử vagrave trần gian Con người theo Kinh thaacutenh chống lại Đức Chuacutea nagraveo cưỡng eacutep lịch sử khocircng nhường chỗ cho sự tự do vagrave sự dữ Con người theo Kinh thaacutenh cũng khocircng thừa nhận Thiecircn Chuacutea nagraveo bỏ mặc sự tự do cho con người vagrave cho trần gian như thế Người khocircng cograven lagrave Đấng chủ động vagrave khocircng cograven lagrave Chuacutea của lịch sử nữa Đối với người coacute niềm tin khocircng thể becircnh vực Thiecircn Chuacutea theo kiểu keacuteo Người ra khỏi mối tương quan với lịch sử Do đoacute việc tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một nỗ lực hiểu biết coacute tiacutenh suy lyacute cagraveng khocircng phải lagrave sự tigravem kiếm Thiecircn Chuacutea như Người lagrave song bằng mối quan hệ sống động vagrave cuộc sống cụ thể Kinh nghiệm của Israel về Thiecircn Chuacutea cũng phải lagrave kinh nghiệm riecircng tư của mỗi người chuacuteng ta

Kinh nghiệm về Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave một kinh nghiệm hoagraven toagraven dựa trecircn saacutech vở hoặc tri thức đoacute phải lagrave kinh nghiệm về một cuộc gặp gỡ sống động coacute khi lagrave ecircm đềm coacute khi lagrave qua biến cố ldquongatilde ngựardquo nagraveo đoacute vagrave cũng coacute khi lagrave những năm thaacuteng dagravei đối diện với sự im lặng khủng khiếp Tuy nhiecircn gặp gỡ Thiecircn Chuacutea caacutech nagraveo khocircng quan trọng cho bằng chiacutenh thaacutei độ mở lograveng ra để cho Người gặp gỡ hiện diện vagrave yecircu thương

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

2 Gặp gỡ Thiecircn Chuacutea qua cầu nguyện

Ở đacircy chuacuteng ta khocircng lagravem một chương khảo luận về cầu nguyện nhưng chỉ nhấn mạnh đến chiacutenh kinh nghiệm cầu nguyện của người thụ hướng Khocircng ai coacute thể thay thế việc cầu nguyện cho chiacutenh đương sự khocircng ai coacute thể khao khaacutet thay cho đương sự vagrave khocircng ai coacute thể gặp gỡ thay cho đương sự Hagravenh trigravenh tacircm linh vẫn lagrave nẻo đường riecircng tư Thiecircn Chuacutea đến với từng người vagrave từng người phải tigravem về với Thiecircn Chuacutea

Mỗi người cảm nghiệm về Thiecircn Chuacutea caacutech khaacutec nhau Thiecircn Chuacutea coacute thể được quan niệm như một người cha nghiecircm khắc thiacutech trừng phạt hoặc như người mẹ hiền từ nhacircn aacutei như người thầy mẫu mực dạy đường tacircm linh như người bạn coacute thể cảm thocircng vagrave chia sẻ mọi niềm vui nỗi buồn hay cũng coacute khi Thiecircn Chuacutea chẳng lagrave gigrave cả chẳng coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời tocirci Trước nhan Thiecircn Chuacutea thaacutenh Catarina Siecircna thấy migravenh lagrave hư vocirc Thiecircn Chuacutea lagrave tất cả thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu thigrave thấy migravenh lagrave đứa con thơ trong vograveng tay acircu yếm của Chahellip Kinh nghiệm của mỗi người đều lagrave độc đaacuteo vagrave riecircng biệt Con người coacute thể gặp Chuacutea qua nhiều hoagraven cảnh nhiều caacutech thức nhưng nẻo đường cầu nguyện vẫn lagrave lối ngỏ để con người dễ dagraveng tiếp xuacutec với Thiecircn Chuacutea tương quan mật thiết với Người

Thực ra cầu nguyện đơn giản chỉ lagrave chia sẻ những dự phoacuteng niềm vui nỗi buồn ưu tư khắc khoải của migravenh với Thiecircn Chuacutea để Thiecircn Chuacutea cugraveng liecircn luỵ với cuộc đời migravenh cầu nguyện lagrave sống tương quan tigravenh bạn với Thiecircn Chuacutea lagrave dagravenh giờ cho Thiecircn Chuacutea lagrave sống một migravenh với Thiecircn Chuacuteahellip Khởi đi từ chiacutenh kinh nghiệm gặp gỡ Thiecircn Chuacutea trong việc cầu nguyện nagravey đương sự coacute thể tiến những bước xa hơn trecircn hagravenh trigravenh tacircm linh vagrave như vậy việc đồng hagravenh thiecircng liecircng mới coacute thể đạt đến kết quả

Cuối cugraveng lagravem sao mỗi người phải tạo được mối tương quan thacircn tigravenh với Thiecircn Chuacutea đặc biệt phải thấy được Đức Giecircsu coacute yacute nghĩa gigrave trong cuộc đời migravenh Viacute dụ khi trải qua đecircm tối cocirc đơn khắc khoải người ta coacute thể thấy Người lagrave Đấng lấp đầy những khaacutet vọng của lograveng migravenh Trong khoảng lặng của sự cocirc đơn đoacute người ta nhận ra Đức Giecircsu lagrave bạn của migravenh một người bạn đuacuteng nghĩa Người hiện diện ở đoacute khocircng khuyecircn lơn khocircng traacutech moacutec khocircng lecircn lớp dạy luacircn lyacute khocircng tigravem caacutech keacuteo con người ra khỏi sự cocirc đơn nhưng Người cugraveng lặng lẽ cảm thocircng vagrave chia sẻ Chiacutenh luacutec cocirc đơn tuyệt vọng nhất đecircm tối dagravey đặc nhất thigrave người ta lại thấy vỡ ogravea một aacutenh saacuteng linh diệu xuyecircn thấu tacircm hồn migravenh Vagrave Đức Giecircsu cũng lagrave một con người cocirc đơn như thế ldquoLạy Cha Cha bỏ con saordquo [28] Trong vườn cacircy dầu Người đatilde phải thốt lecircn ldquoTacircm hồn Thầy buồn sầu đến nỗi chết đượcrdquo [29] Người cocirc đơn đấy nhưng khocircng bi luỵ khocircng ngatilde gục magrave vẫn đi đến trọn hagravenh trigravenh vacircng phục ldquoXin vacircng yacute Cha đừng theo yacute conrdquo [30] Đoacute cũng chiacutenh lagrave kết quả của một cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đuacuteng nghĩa vacircng theo thaacutenh yacute Thiecircn Chuacutea

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

III Tương quan ngocirci vị

Một cuộc gặp gỡ điacutech thực phải lagrave cuộc gặp gỡ trong tương quan ngocirci vị [31] Con người lagrave một hữu thể coacute ngocirci vị theo yacute nghĩa nagravey ngocirci vị con người coacute thể tương quan với ngocirci vị Thiecircn Chuacutea Thaacutenh Tocircma Aquinocirc nhấn mạnh đến khiacutea cạnh tương quan nhất lagrave tương quan bản thể vagrave lập hữu nơi Thiecircn Chuacutea [32]

Xeacutet trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea tiacutenh caacutenh ngocirci vị lại cagraveng trở necircn hiện sinh độc đaacuteo vagrave caacute vị Con người hoagraven toagraven tự do trong caacutec chọn lựa Thiecircn Chuacutea cũng tự mặc khải migravenh lagrave Đấng tự do lagrave Đấng quan tacircm đến những ưu tư của con người vagrave coacute khả năng đi vagraveo cuộc đối thoại Chiacutenh trecircn nền tảng tự do nagravey phẩm giaacute con người được nacircng cao được tự do đaacutep trả lời mời gọi của Thiecircn Chuacutea với tư caacutech lagrave con lagrave nghĩa tử [33]

1 Tinh thần nghĩa tử

Trong Tin mừng đặc biệt trong caacutec thư của thaacutenh Phaolocirc gởi giaacuteo đoagraven Rocircma vagrave Galaacutet chuacuteng ta thấy người Kitocirc hữu được ban acircn sủng để vượt qua chế độ lề luật sống chế độ acircn sủng sống sự tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea Thaacutenh Phaolocirc khẳng định ldquoTội lỗi sẽ khocircng cograven quyền chi đối với anh em vigrave anh em khocircng cograven lệ thuộc vagraveo lề luật nhưng lệ thuộc vagraveo acircn sủngrdquo [34]

Trong chế độ acircn sủng điều cao quyacute hơn cả lagrave con người được đồng thừa tự với Đức Kitocirc được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn nghĩa tử necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea ldquoĐể chứng thực anh em lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea đatilde sai Thần Khiacute của Con migravenh đến ngự trong lograveng anh em magrave kecircu lecircn Aacutep-ba Cha ơi Vậy anh em khocircng cograven phải lagrave nocirc lệ nữa nhưng lagrave con magrave đatilde lagrave con thigrave cũng lagrave người thừa kế nhờ Thiecircn Chuacuteardquo [35]

Một khi được latildenh nhận Thần Khiacute để trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacutea chuacuteng ta được tự do Đoacute khocircng phải chỉ lagrave thứ tự do đối với tội lỗi nhưng cograven lagrave tự do với những ragraveng buộc của lề luật [36] tự do với những thế lực trần gian Khi đặt migravenh vagraveo mối tương quan nagravey với Thiecircn Chuacutea con người đứng thẳng khocircng sợ hatildei khocircng sống như tecircn nocirc lệ trong nhagrave chủ nhưng lagrave con caacutei trong nhagrave Luacutec nagravey sự sợ hatildei được thay thế bằng lograveng yecircu mến higravenh thức sống đạo nệ luật hoặc theo kiểu ldquovay - trảrdquo được thay thế bằng thaacutei độ sống đức tin trong sự tiacuten thaacutec vagrave đặt mọi mối tương quan trong tigravenh baacutec aacutei

Thần Khiacute sẽ dẫn con người đến những chacircn trời tự do điacutech thực [37] vagrave chỉ trong tự do thứ tự do hagraveo hugraveng của con caacutei Chuacutea con người mới coacute thể băng migravenh lecircn cao vượt qua được những ragraveo cản của đầu oacutec chật hẹp những thứ luacircn lyacute uyacute kỵ những kiểu sống đạo luồn laacutech tiacutenh toaacuten hay thaacutei độ sợ hatildei co cụmhellip Trong nhagrave cha con người tigravem lại được vị thế cao trọng của migravenh vị thế lagrave con chứ khocircng phải nocirc lệ ldquoQuả thế thưa anh em anh em đatilde được kecircu gọi để hưởng tự do Coacute điều lagrave

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

đừng lợi dụng tự do để sống theo tiacutenh xaacutec thịt nhưng hatildey lấy đức mến magrave phục vụ lẫn nhaurdquo [38]

Như vậy tất cả luật lệ chỉ cograven lagrave phương tiện để đạt đến đức aacutei magrave đức aacutei trọn hảo lagrave chiacutenh Thiecircn Chuacutea Đức aacutei trở thagravenh điacutech điểm vagrave cuộc đời mỗi người chỉ necircn trọn khi đạt đến đức aacutei vẹn toagraven Thiecircn Chuacutea đatilde coacute kế hoạch cho cuộc đời của mỗi người sự quan phograveng của Người khocircng miễn trừ cho con người phải lecircn đường khaacutem phaacute Ơn cứu độ lagrave quagrave tặng nhưng khocircng nhưng Thiecircn Chuacutea vẫn mời gọi con người tự do đoacuten nhận hay khước từ Thaacutenh Acircu Tinh noacutei ldquoChuacutea dựng necircn ta khocircng cần coacute ta nhưng Người sẽ khocircng cứu ta nếu khocircng coacute ta cộng taacutecrdquo

Chuacuteng ta coacute thể cộng taacutec với Thiecircn Chuacutea bằng nhiều caacutech thức nhưng thiết nghĩ một trong những caacutech thức cộng taacutec tiacutech cực với Thiecircn Chuacutea lagrave lắng nghe tiếng Người vagrave khaacutem phaacute kế hoạch của Người trecircn cuộc đời ta

2 Khaacutem phaacute ra Thiecircn Chuacutea vagrave kế hoạch của Người trecircn cuộc đời migravenh

Trong hagravenh trigravenh tacircm linh mỗi người phải đọc ra lịch sử cứu độ đời migravenh trong dograveng lịch sử cứu độ chung của cả nhacircn loại Tất cả những biến cố xảy ra trong lịch sử chung hay trong chiacutenh lịch sử đời ta đều lagrave những dấu chỉ lagrave tiếng noacutei của Thiecircn Chuacutea magrave con người cần phải khaacutem phaacute Với goacutec nhigraven nagravey những biến cố lịch sử đặc biệt lagrave lịch sử Cựu ước lagrave những bagravei học tacircm linh quyacute baacuteu để mỗi người nhận ra một điều rất thật Thiecircn Chuacutea yecircu thương migravenh

Trong lịch sử đời migravenh thường những trang bi đaacutet tăm tối lại lagrave những trang in đậm dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea Lịch sử của bao vị thaacutenh lớn cũng khởi đi từ những trang tăm tối như thế [39]

Tuy nhiecircn cũng khocircng thiếu những tacircm hồn được Thiecircn Chuacutea quan phograveng đặc biệt khocircng cần những trang sử đau thương họ cũng cảm nhận sacircu xa thế nagraveo lagrave tigravenh thương Người đatilde dagravenh cho họ

Nếu khocircng khaacutem phaacute ra kế hoạch của Chuacutea hay khocircng biết đacircu lagrave thaacutenh yacute Chuacutea con người phải magravey mograve khổ sở vagrave coacute nguy cơ rơi vagraveo tigravenh trạng sai lầm thecirc thảm Chiacutenh vigrave đường lối Thiecircn Chuacutea khocircng phải lagrave đường lối của con người necircn kinh nghiệm thực tế cho thấy khocircng dễ dagraveng gigrave chuacuteng ta nhận ra được điều gọi lagrave yacute muốn của Thiecircn Chuacutea Tigravem ra yacute Chuacutea lagrave điều quan trọng nhưng khocircng phải lagrave biết hết được chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea Biết được chương trigravenh của Chuacutea vagrave nhận ra yacute Chuacutea lagrave hai chuyện hoagraven toagraven khaacutec biệt nhiều khi chuacuteng ta phải thay đổi natildeo trạng thay đổi caacutei nhigraven về Thiecircn Chuacutea

Biết đacircu Thiecircn Chuacutea của ta chỉ lagrave kết quả của một mớ những quan niệm sai lạc lagrave sản phẩm do chiacutenh con người tạo ra Nếu quả thực lagrave thế khocircng caacutech nagraveo khaacutec con người phải thay đổi caacutech nhigraven về Thiecircn Chuacutea thay đổi chiacutenh natildeo trạng của migravenh Một khi nhận ra được đacircu lagrave Thiecircn Chuacutea chacircn thật con người mới coacute cơ may khaacutem phaacute ra yacute định của Người trecircn cuộc đời migravenh Trong chương trigravenh quan

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

phograveng của Thiecircn Chuacutea tương lai nhacircn loại đatilde được đặt định vagrave đoacute cũng lagrave sự tiền định cho mỗi người [40]

ldquoTrong Đức Kitocirc Người đatilde chọn ta trước cả khi tạo thagravenh vũ trụ để trước thaacutenh nhan Người ta trở necircn tinh tuyền thaacutenh thiện nhờ tigravenh thương của Người Theo yacute muốn vagrave lograveng nhacircn aacutei của Người Người đatilde tiền định cho ta lagravem nghĩa tử nhờ Đức Giecircsu Kitocircrdquo [41] ldquoNhững ai đoacuten nhận Người thigrave Người cho họ quyền trở necircn con caacutei Thiecircn Chuacuteardquo [42]

Từ ngagraven đời Thiecircn Chuacutea đatilde coacute chương trigravenh chung cho mỗi người thế nhưng mỗi người cograven phải đọc ra yacute Chuacutea qua từng biến cố trong cuộc đời migravenh qua những bước thăng trầm thagravenh cocircng vagrave thất bại yếu đuối vagrave tội lỗi bất toagraven vagrave thất tiacutenhellip để thấy được nơi đoacute những hồng acircn Thiecircn Chuacutea ban tặng hầu coacute thể hoagraven thagravenh vận mệnh đời migravenh theo đuacuteng chương trigravenh của Thiecircn Chuacutea

Trong thực tế rất nhiều khi con người gặp phải khủng hoảng đi vagraveo ldquođecircm tối của đức tinrdquo Thiecircn Chuacutea dường như vắng boacuteng để nhận ra Người luocircn hiện diện đầy yecircu thương đang huớng dẫn migravenh ngay cả trong luacutec đen tối nhất quả lagrave một thaacutech thức khocircng nhỏ Chỉ khi nagraveo xacircy dựng được mối tương quan thắm thiết bền chặt với Thiecircn Chuacutea con người mới coacute thể dễ dagraveng vượt qua những chướng ngại đoacute vagrave tiến lecircn trecircn con đường hoagraven thiện

Những điều trecircn đacircy noacutei về mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea thigrave cũng được hiểu tương tự như vậy trong mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea [43] Chỉ coacute Thiecircn Chuacutea lagrave vị đồng hagravenh điacutech thực tất cả mọi người đều phải lắng nghe tiếng Chuacutea đều phải được Người hướng dẫn Những ai coacute sứ mạng đồng hagravenh với kẻ khaacutec thigrave hơn ai hết họ phải coacute mối tương quan sacircu sắc với Thiecircn Chuacutea phải coacute kinh nghiệm sống động về Người Chiacutenh từ kinh nghiệm quyacute baacuteu nagravey họ dễ dagraveng hướng dẫn người khaacutec trecircn con đường thaacutenh thiện Đừng quecircn rằng mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea lagrave một yếu tố quan trọng đem lại kết quả điacutech thực cho việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu mối tương quan khaacutec trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave tương quan giữa người đồng hagravenh với người được đồng hagravenh Đacircy lagrave mối tương quan rất phức tạp vigrave cả hai đều giới hạn đều rất mong manh Nếu mối tương quan nagravey khocircng được định hướng khocircng được xacircy dựng đuacuteng đắn thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng coacute được kết quả Chuacuteng ta cugraveng đi vagraveo mối tương quan phức tạp nhưng đầy thuacute vị nagravey

[1] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 125 [2] Xc St 13 25-18 [3] Xc St 41 [4] Xc 1V 3 4-14

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

[5] Xc Kn 77-14 [6] Xc Cn 822-31 [7] Xc Hc 41-10 [8] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 128 [9] Xc Sđd tr 129-130 [10] Kn 727-28 [11] Kn 728 [12] Xc Mt 517-18 Lc 421hellip [13] Xc 1Cr 117 - 216 [14] Xc Rm 1627 Ep 117 1Cr 12430 Cl 23 [15] Xc Mt 724-25 Lc 647-49 [16] Xc Gc 1 5-11 Lc 10 21-24 [17] Xc 1Ga 41-6 [18] Xc 2Tm 4 1-5 [19] Xc Rm 1 16-25 1Cr 3 18-19 [20] Cocircng đồng Vat II DV 2 [21] Xc Cn 30 1-6 [22] Đacircy lagrave một trong năm con đường nhận biết Thiecircn Chuacutea (ngũ đạo) của thaacutenh Tocircma Aquinocirc Xin coi thecircm Kn 13 1-9 [23] Xc Is 51 1-3 [24] Trong thinh lặng thaacutenh Acircu Tinh cầu nguyện ldquoLạy Chuacutea xin cho con biết Chuacutea xin cho con biết conrdquo [25] Xc Bagravei nghiecircn cứu ldquoCảm nghiệm tacircm linh trong Kinh thaacutenhrdquo của taacutec giả B Maggioni đăng trong Dictionnaire de la Spirituelle les Eacuteditions du Cerf tr 372-411 [26] Viacute dụ ldquoThiecircn Chuacutea ở cugraveng chuacuteng tardquo ldquoThiecircn Chuacutea đatilde đưa chuacuteng ta ra khỏi Ai Cậprdquohellip [27] Xc Xh 1411 163 173 Ds 114-6 1131-34 [28] Mc 15 34 [29] Mc 14 34 [30] Mc 14 36 [31] ldquoNgocirci vịrdquo lagrave một hạn từ được diễn tả theo lối Kinh viện Boegravece định nghĩa ldquoNgocirci vị lagrave bản thể caacute thể thuộc bản tiacutenh coacute lyacute triacuterdquo (rationali naturae invidua subtantia) Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Gặp gỡ chiacutenh Chuacutea tr 155

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

[32] Xc ST Iq29a4 [33] Chacircn lyacute nagravey khocircng phải ai cũng nhận ra Rất nhiều tiacuten hữu chỉ dừng lại trong mối tương quan sợ hatildei họ khocircng thấy Thiecircn Chuacutea lagrave Cha yecircu thương migravenh lagrave con magrave chỉ sợ Chuacutea phạt sợ hoả ngụchellip [34] Rm 614 tt [35] Gl 4 6-7 [36] Xc Cv 15 1-31 [37] Xc Ga 8 31-59 [38] Gl 513 [39] Coacute những vị thaacutenh lớn gắn liền với những trang sử chẳng coacute chuacutet gigrave hagraveo hugraveng coacute chăng lagrave sự hagraveo hugraveng của dấu ấn tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea thaacutenh Phecircrocirc chối Chuacutea thaacutenh Phaolocirc baacutech hại đạo thaacutenh Acircu Tinh với cả một quaacute khứ ldquohoang đagravengrdquohellipTất cả những trang sử ldquođen tốirdquo ấy coacute ai ngờ lại lagrave bức nền cho tigravenh yecircu vagrave lograveng thương xoacutet của Thiecircn Chuacutea ngời saacuteng hơn [40] Tuy nhiecircn chuacuteng ta phải hiểu tiền định khocircng theo nghĩa tiecircu cực như quan niệm bigravenh dacircn về số mệnh số người nagravey sướng số người kia khổ hoặc những sự rủi ro xảy đến như tai nạn bệnh tậthellip người ta dễ dagraveng quy kết tất cả cho Chuacutea cho lagrave Chuacutea định như vậy Phải hiểu về ơn tiền định theo quan điểm của thaacutenh Phaolocirc tiền định cho con người được lagravem con caacutei Thiecircn Chuacutea được thừa hưởng hạnh phuacutec vinh quang Tiền định lagrave việc rất tiacutech cực ngay cả trong những đổ vỡ Thiecircn Chuacutea vẫn coacute thể legraveo laacutei để sinh iacutech cho con người (Xc Rm 8 28-30) [41] Ep 1 4-5 [42] Ga 112 [43] Ở đacircy chuacuteng tocirci khocircng chia thagravenh một chương riecircng noacutei về mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave Thiecircn Chuacutea vigrave hiểu ngậm những gigrave noacutei trong mối tương quan giữa người thụ hướng vagrave Thiecircn Chuacutea cũng được hiểu như thế đối với người đồng hagravenh

Chương II

TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI ĐỒNG HAgraveNH

VAgrave NGƯỜI ĐƯỢC ĐỒNG HAgraveNH

I Tương quan liecircn nhacircn vị

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

Trong chương nagravey chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu đacircu lagrave mối tương quan đuacuteng đắn khả dĩ lagravem cho nhacircn caacutech vagrave tacircm linh của cả hai becircn đều được thăng tiến Noacutei như ngocircn ngữ của cha Matta el-Meskin một đan sỹ thuộc đan viện Cốp-te (Ai Cập) ldquoTocirci tự nuocirci migravenh bằng những mảnh vụn rơi từ bagraven ăn magrave Chuacutea yecircu cầu tocirci dọn cho người khaacutecrdquo [1] Để thu lượm được dồi dagraveo những miếng vụn baacutenh nagravey mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave người được đồng hagravenh phải lagrave mối tương quan liecircn nhacircn vị mối tương quan nagravey khocircng loại trừ sự lệ thuộc lẫn nhau nhưng vẫn giữ được neacutet độc đaacuteo của mỗi caacute vị

I Tương quan liecircn nhacircn vị

Mỗi người lagrave một ngocirci vị độc đaacuteo vagrave riecircng biệt do vậy trong mối tương quan điều quan trọng mỗi becircn phải lagrave chiacutenh migravenh Đacircy lagrave mối tương quan giữa hai chủ thể chứ khocircng phải giữa chủ thể vagrave đối tượng điều nagravey giả thiết lagrave phải coacute sự chacircn thagravenh tocircn trọng vagrave yecircu thương chacircn chiacutenh nghĩa lagrave mỗi becircn phải coi nhau như chủ thể độc đaacuteo bất khả thay thế Dựa theo triết gia Gabriel Marcel (1889-1973) [2] chuacuteng ta tigravem vagravei neacutet căn bản về mối tương quan ngocirci vị

Trước tiecircn tương quan ngocirci vị hay liecircn nhacircn vị khocircng coacute chỗ cho sự gặp gỡ giữa chủ thể vagrave đối tượng nghĩa lagrave con người chỉ đạt đến tha nhacircn nhờ sống với nhờ yecircu thương chia sẻ chứ khocircng phải nhờ lyacute triacute hiểu biết tigravem togravei khaacutem phaacute

Như vậy mối tương quan nagravey bao hagravem sự dấn thacircn nghĩa lagrave đogravei buộc cả hai becircn phải ra khỏi chiacutenh migravenh Đacircy lagrave hagravenh trigravenh khaacute phiecircu lưu nhưng cần phải đạt đến để hai becircn coacute thể gặp được nhau trong sự cảm thocircng vagrave yecircu thương điacutech thực

Vagrave cuối cugraveng thaacutei độ dấn thacircn ấy phải đưa đến sự đoacuten nhận con người thật của nhau chacircn nhận tầm quan trọng của người khaacutec trecircn migravenh từ đoacute họ coacute thể bổ tuacutec cho nhau chứ khocircng chiếm hữu hay thống trị

Từ những nguyecircn tắc căn bản trecircn chuacuteng ta aacutep dụng cụ thể cho mối tương quan giữa người đồng hagravenh vagrave người được đồng hagravenh Nếu muốn dấn thacircn người đồng hagravenh phải đi bước trước Nhiều khi khocircng cần phải lagrave điều gigrave to taacutet nhưng chỉ lagrave thaacutei độ cởi mở mẫn thiệp khocircng phograveng vệ hay giả tạo chấp nhận bị tổn thương vigrave những phản khaacuteng cocircng kiacutech [3] Chiacutenh thaacutei độ chacircn thagravenh vagrave nhập cuộc ldquovui với người vui khoacutec với người khoacutecrdquo vị đồng hagravenh dễ dagraveng tạo được sự đồng cảm vagrave lograveng tiacuten nhiệm nơi người thụ hướng

Lagravem sao coacute thể giuacutep đỡ người khaacutec khi migravenh khocircng yecircu mến họ Lagravem sao coacute thể yecircu mến magrave khocircng cảm thocircng Lagravem sao coacute sự cảm thocircng nếu khocircng kiecircn nhẫn lắng nghe vagrave hiểu họ Người đồng hagravenh khocircng thể bỏ qua những cacircu hỏi tưởng chừng đơn giản nagravey Chiacutenh khi migravenh chacircn thagravenh lagravem cho caacutec vấn đề saacuteng tỏ lagrave luacutec người thụ hướng nhận ra tầm quan trọng của migravenh trecircn họ vagrave người đồng hagravenh cũng nhận ra tầm quan trọng của người thụ hướng đối với migravenh Cứ như thế mối tương

quan đi vagraveo chiều sacircu lắng nghe nhau vagrave cugraveng nhau lắng nghe Chuacutea con đường tacircm linh mở ra vagrave người thụ hướng nhận ra nẻo đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng hiển lộ

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

Tự do lagrave cửa ngotilde dẫn vagraveo caacutec mối tương quan vagrave nhờ tự do mối tương quan coacute thể lớn mạnh Tự do để mỗi người đều được lagrave migravenh được độc lập trong caacutech sống caacutech suy nghĩ vagrave ngay cả trong caacutech thức necircn thaacutenh của migravenh Sự tự do hay độc lập ấy khocircng được pheacutep cagraveo bằng khocircng thể coacute sự aacutep đặt hay ra lệnh cho người khaacutec trong mối tương quan đồng hagravenh vigrave người đồng hagravenh đừng quecircn rằng migravenh chỉ đoacuteng vai trograve trợ giuacutep chứ khocircng phải lagrave quyết định cho người thụ hướng

Cha Andeacute Louf kể lại mẩu đối thoại của Đan viện phụ Poimen một trong những vị nổi tiếng nhất trong trong vugraveng sa mạc Ai Cập với một đan sĩ

Vị đan sĩ hỏi ldquoCoacute những anh em sống với con con coacute phải ra lệnh cho họ khocircngrdquo - ldquoTuyệt đối khocircngrdquo Đan viện phụ trả lời ldquoPhần con con hatildey hagravenh động như phải lagravem Cograven nếu thật sự họ muốn sống cứ để họ liệu lấyrdquo Đan sĩ noacutei tiếp ldquoNhưng thưa cha chiacutenh những người đoacute muốn con ra lệnh rotilde ragraveng cho họrdquo Nhưng cha Poimen đaacutep ldquoKhocircng necircn Đối với họ con hatildey lagrave một mẫu gương đừng bao giờ lagrave nhagrave lập phaacutep cảrdquo [4]

Mẩu đối thoại trecircn trong truyền thống đan tu Kitocirc giaacuteo nhắc đến một truyện caacutech ngocircn khaacutec trong truyền thống Do Thaacutei giaacuteo trong đoacute một mocircn đệ giải thiacutech lagravem sao anh ta chỉ cần nhigraven sư phụ của migravenh thắt dacircy giagravey magrave anh đatilde được cảm hoacutea

Như vậy vị đồng hagravenh đoacuteng vai trograve người dẫn đường hơn lagrave vai trograve một ocircng thầy Chiacutenh cuộc đời vị hướng dẫn lagrave một bagravei học sống động lagrave sứ điệp người mocircn đệ phải sống chứ khocircng phải chỉ để thaacuten phục ngưỡng mộ

Triết gia người Đan Mạch Kierkegaard coi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng cograven hơn lagrave người bạn nữa trong khi đoacute Dante khi noacutei về vị đồng hagravenh thiecircng liecircng của migravenh lagrave Virgile thigrave coi ngagravei như lagrave một người cha [5]

Dugrave quan niệm vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave bạn hay lagrave cha thigrave nhất thiết mối tương quan đồng hagravenh nagravey phải lagrave mối tương quan thocircng thoaacuteng hỗ tương cởi mở vagrave chacircn thagravenh Toacutem lại phải lagrave mối tương quan tự do vagrave tinh tế Tự do để mỗi người coacute thể đi vagraveo thế giới thiecircng liecircng của nhau vagrave phải tinh tế vigrave yacute thức đacircy khocircng phải lagrave một cuộc dạo chơi magrave lagrave dograve tigravem yacute Chuacutea hơn nữa yacute Chuacutea nhiều khi khocircng tỏ bagravey caacutech trực tiếp cho người thụ hướng magrave qua trung gian của vị đồng hagravenh Vị đồng hagravenh phải tinh tế để lắng nghe vagrave phản hồi đuacuteng luacutec những khaacutet vọng hay uẩn khuacutec sacircu thẳm trong lograveng người thụ hướng Vagrave người thụ hướng cũng phải tinh tế để nhận ra sự hiển lộ ngay trong tacircm hồn migravenh giống như lograveng caacutec mocircn đệ trecircn đường Emmau đatilde rạo rực lecircn khi nghe Đức Giecircsu giải thiacutech Kinh thaacutenh [6] như người mocircn đệ chỉ cần xem thầy migravenh thắt dacircy giầy lagrave anh đatilde ldquogiaacutec ngộrdquo tacircm linh

Mối tương quan tự do sẽ đưa con người đến những chacircn trời rất xa nhiều khi họ khocircng hề nghĩ tới trước Coacute lẽ người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep chẳng bao giờ nghĩ rằng migravenh sẽ gặp Đức Kitocirc sẽ tuyecircn xưng niềm tin vagraveo Người thế magrave chị đatilde gặp đatilde tuyecircn xưng lograveng tin vagraveo con Thiecircn Chuacutea [7] Hai mocircn đệ Emmau chẳng hề nghĩ rằng sẽ được gặp lại Đấng migravenh đatilde đặt bao niềm hy vọng thế nhưng hai ocircng đatilde gặp Ngươi Đấng caacutec ocircng trocircng chờ lại chiacutenh lagrave người bộ hagravenh đang đi becircn cạnh caacutec ocircng

Tuy nhiecircn chiacutenh khi người ta bước những bước thật dagravei trong mối tương quan tự do người ta lại thấy một sự ldquoliecircn luỵrdquo Trong trigravenh thuật Tin mừng về hai mocircn đệ trecircn đường Emmau Đức Giecircsu tự thấy migravenh cần nhập cuộc đồng hagravenh vagrave ở lại nhagrave caacutec mocircn đệ noacutei caacutech khaacutec Người thấy migravenh liecircn luỵ với họ Cograven về phiacutea caacutec mocircn đệ caacutec ocircng thấy migravenh coacute traacutech nhiệm phải loan baacuteo về Đấng migravenh vừa gặp Sự ldquoliecircn luỵrdquo hỗ tương nagravey ta cũng thấy nơi cacircu truyện Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep cacircu truyện ocircng Giakecircu ocircng Lecircvi cũng như nơi nhiều trigravenh thuật Tin mừng khaacutec

Gọi lagrave mối tương quan tự do nhưng tự do khocircng coacute nghĩa lagrave dửng dưng khocircng liecircn đới vocirc traacutech nhiệm magrave hai becircn đều thấy migravenh liecircn luỵ với nhau hay noacutei khaacutec đi sự hướng dẫn của vị đồng hagravenh đối với người thụ hướng lagrave rất quan trọng Người thụ hướng được đoacuten nhận cả những kinh nghiệm thiecircng liecircng rất riecircng tư của vị đồng hagravenh vagrave ngược lại những kinh nghiệm kể cả những kinh nghiệm về tội lỗi của người thụ hướng cũng lagrave bagravei học lagrave quagrave tặng cao quyacute magrave người đồng hagravenh được trao tặng Chiacutenh nhờ mối tương quan tự do vagrave liecircn luỵ hỗ tương nagravey cả hai người đều được lớn lecircn vagrave thagravenh toagraven trong đời sống đức tin vagrave trong hagravenh trigravenh ldquotrở necircn hoagraven thiện như Cha trecircn trời lagrave Đấng hoagraven thiệnrdquo hay noacutei như ngocircn ngữ của thaacutenh Phaolocirc trong hagravenh trigravenh đạt tới ldquotigravenh trạng con người trưởng thagravenh tới tầm mức viecircn matilden của Đức Kitocircrdquo [8]

Nếu noacutei như Dante vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave cha của migravenh [9] điều đoacute cũng khocircng quaacute đaacuteng Chiacutenh thaacutenh Phaolocirc đatilde chẳng noacutei ldquoCho dugrave anh em coacute ngagraven vạn giaacutem thị trong Đức Kitocirc anh em cũng khocircng coacute nhiều cha đacircu bởi vigrave trong Đức Kitocirc Giecircsu nhờ Tin mừng chiacutenh tocirci đatilde sinh ra anh emrdquo [10] Hay ở laacute thư khaacutec thaacutenh nhacircn viết ldquoHỡi anh em những người con beacute nhỏ của tocirci magrave tocirci phải quặn đau sinh ra một lần nữa cho đến khi Đức Kitocirc được thagravenh higravenh nơi anh emhelliprdquo [11] Nếu như Socrate gọi việc ocircng taacutec động nơi người khaacutec giuacutep họ nảy sinh những suy tư lagrave ldquosản yacuterdquo thigrave cũng coacute thể noacutei coacute ldquokhoa sản thiecircng liecircngrdquo theo như caacutech noacutei của cha Thomas Merton nhằm giuacutep cho con người tacircm linh được ldquosinh ra trọn vẹnrdquo (fully born) [12]

Trong mối tương quan đồng hagravenh nagravey cograven nhiều vấn đề phức tạp khocircng thể khocircng đề cập tới chuacuteng ta sẽ bagraven đến ở một chương riecircng đoacute lagrave ldquonhững khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenhrdquo

[1] Xc Andreacute Louf Acircn sủng cograven kỳ diệu hơn tr 87-88

[2] Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Những căn bệnh trầm kha trong đời sống đức tin Cocircng giaacuteo tại Việt Nam tr 133-134 [3] Xin đưa một thiacute dụ điển higravenh trong Kinh thaacutenh về việc đồng hagravenh giữa Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep được thaacutenh Gioan trigravenh bagravey trong Tin mừng thứ tư chương 44-42 Đức Giecircsu gặp phải rất nhiều phản khaacuteng từ phiacutea người phụ nữ

- ldquoOcircng lagrave người Do Thaacutei magrave lại xin tocirci một phụ nữ Samari cho ocircng nước uống saordquo (49) - ldquoThưa ocircng ocircng khocircng coacute gầu magrave nước lại sacircu Vậy ocircng lấy đacircu ra nước hằng sống Chẳng lẽ ocircng lớn hơn tổ phụ Giacoacutep chuacuteng tocirci lagrave người đatilde cho chuacuteng tocirci giếng nagraveyrdquo (411-12) - ldquoTocirci khocircng coacute chồng helliprdquo (417) Đức Giecircsu kiecircn nhẫn đoacuten nhận tất cả vagrave hoaacute giải những phản khaacuteng ấy Kết quả Đức Giecircsu gặt haacutei được chiacutenh lagrave mầm sống đức tin nảy sinh trong tacircm hồn người phụ nữ vagrave trong số đocircng dacircn thagravenh Samari

[4] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 131-132 [5] Xc Sđd tr 135 [6] Xc Lc 2432 [7] Xc Ga 4 4-42 [8] Ep 413 [9] Thực ra quan niệm của Dante khocircng xa lạ gigrave với chuacuteng ta việc gọi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave ldquocha linh hướng cha linh hồnrdquo lagrave kiểu noacutei chuacuteng ta rất thường gặp Caacutec Giaacuteo hội Đocircng phương gọi mối tương quan nagravey lagrave ldquotigravenh phụ tử thiecircng liecircngrdquo [10] 1Cr 415 [11] Gl 419 [12] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 138-139

Chương III

NHỮNG KHOacute KHĂN TRONG MỐI TƯƠNG QUAN ĐỒNG HAgraveNH

I Từ phiacutea người đồng hagravenh 1 Phoacuteng chiếu

quan đi vagraveo chiều sacircu lắng nghe nhau vagrave cugraveng nhau lắng nghe Chuacutea con đường tacircm linh mở ra vagrave người thụ hướng nhận ra nẻo đường Thiecircn Chuacutea dagravenh cho migravenh cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng hiển lộ

II Tương quan trong tự do vagrave ldquoliecircn luỵrdquo

Tự do lagrave cửa ngotilde dẫn vagraveo caacutec mối tương quan vagrave nhờ tự do mối tương quan coacute thể lớn mạnh Tự do để mỗi người đều được lagrave migravenh được độc lập trong caacutech sống caacutech suy nghĩ vagrave ngay cả trong caacutech thức necircn thaacutenh của migravenh Sự tự do hay độc lập ấy khocircng được pheacutep cagraveo bằng khocircng thể coacute sự aacutep đặt hay ra lệnh cho người khaacutec trong mối tương quan đồng hagravenh vigrave người đồng hagravenh đừng quecircn rằng migravenh chỉ đoacuteng vai trograve trợ giuacutep chứ khocircng phải lagrave quyết định cho người thụ hướng

Cha Andeacute Louf kể lại mẩu đối thoại của Đan viện phụ Poimen một trong những vị nổi tiếng nhất trong trong vugraveng sa mạc Ai Cập với một đan sĩ

Vị đan sĩ hỏi ldquoCoacute những anh em sống với con con coacute phải ra lệnh cho họ khocircngrdquo - ldquoTuyệt đối khocircngrdquo Đan viện phụ trả lời ldquoPhần con con hatildey hagravenh động như phải lagravem Cograven nếu thật sự họ muốn sống cứ để họ liệu lấyrdquo Đan sĩ noacutei tiếp ldquoNhưng thưa cha chiacutenh những người đoacute muốn con ra lệnh rotilde ragraveng cho họrdquo Nhưng cha Poimen đaacutep ldquoKhocircng necircn Đối với họ con hatildey lagrave một mẫu gương đừng bao giờ lagrave nhagrave lập phaacutep cảrdquo [4]

Mẩu đối thoại trecircn trong truyền thống đan tu Kitocirc giaacuteo nhắc đến một truyện caacutech ngocircn khaacutec trong truyền thống Do Thaacutei giaacuteo trong đoacute một mocircn đệ giải thiacutech lagravem sao anh ta chỉ cần nhigraven sư phụ của migravenh thắt dacircy giagravey magrave anh đatilde được cảm hoacutea

Như vậy vị đồng hagravenh đoacuteng vai trograve người dẫn đường hơn lagrave vai trograve một ocircng thầy Chiacutenh cuộc đời vị hướng dẫn lagrave một bagravei học sống động lagrave sứ điệp người mocircn đệ phải sống chứ khocircng phải chỉ để thaacuten phục ngưỡng mộ

Triết gia người Đan Mạch Kierkegaard coi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng cograven hơn lagrave người bạn nữa trong khi đoacute Dante khi noacutei về vị đồng hagravenh thiecircng liecircng của migravenh lagrave Virgile thigrave coi ngagravei như lagrave một người cha [5]

Dugrave quan niệm vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave bạn hay lagrave cha thigrave nhất thiết mối tương quan đồng hagravenh nagravey phải lagrave mối tương quan thocircng thoaacuteng hỗ tương cởi mở vagrave chacircn thagravenh Toacutem lại phải lagrave mối tương quan tự do vagrave tinh tế Tự do để mỗi người coacute thể đi vagraveo thế giới thiecircng liecircng của nhau vagrave phải tinh tế vigrave yacute thức đacircy khocircng phải lagrave một cuộc dạo chơi magrave lagrave dograve tigravem yacute Chuacutea hơn nữa yacute Chuacutea nhiều khi khocircng tỏ bagravey caacutech trực tiếp cho người thụ hướng magrave qua trung gian của vị đồng hagravenh Vị đồng hagravenh phải tinh tế để lắng nghe vagrave phản hồi đuacuteng luacutec những khaacutet vọng hay uẩn khuacutec sacircu thẳm trong lograveng người thụ hướng Vagrave người thụ hướng cũng phải tinh tế để nhận ra sự hiển lộ ngay trong tacircm hồn migravenh giống như lograveng caacutec mocircn đệ trecircn đường Emmau đatilde rạo rực lecircn khi nghe Đức Giecircsu giải thiacutech Kinh thaacutenh [6] như người mocircn đệ chỉ cần xem thầy migravenh thắt dacircy giầy lagrave anh đatilde ldquogiaacutec ngộrdquo tacircm linh

Mối tương quan tự do sẽ đưa con người đến những chacircn trời rất xa nhiều khi họ khocircng hề nghĩ tới trước Coacute lẽ người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep chẳng bao giờ nghĩ rằng migravenh sẽ gặp Đức Kitocirc sẽ tuyecircn xưng niềm tin vagraveo Người thế magrave chị đatilde gặp đatilde tuyecircn xưng lograveng tin vagraveo con Thiecircn Chuacutea [7] Hai mocircn đệ Emmau chẳng hề nghĩ rằng sẽ được gặp lại Đấng migravenh đatilde đặt bao niềm hy vọng thế nhưng hai ocircng đatilde gặp Ngươi Đấng caacutec ocircng trocircng chờ lại chiacutenh lagrave người bộ hagravenh đang đi becircn cạnh caacutec ocircng

Tuy nhiecircn chiacutenh khi người ta bước những bước thật dagravei trong mối tương quan tự do người ta lại thấy một sự ldquoliecircn luỵrdquo Trong trigravenh thuật Tin mừng về hai mocircn đệ trecircn đường Emmau Đức Giecircsu tự thấy migravenh cần nhập cuộc đồng hagravenh vagrave ở lại nhagrave caacutec mocircn đệ noacutei caacutech khaacutec Người thấy migravenh liecircn luỵ với họ Cograven về phiacutea caacutec mocircn đệ caacutec ocircng thấy migravenh coacute traacutech nhiệm phải loan baacuteo về Đấng migravenh vừa gặp Sự ldquoliecircn luỵrdquo hỗ tương nagravey ta cũng thấy nơi cacircu truyện Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep cacircu truyện ocircng Giakecircu ocircng Lecircvi cũng như nơi nhiều trigravenh thuật Tin mừng khaacutec

Gọi lagrave mối tương quan tự do nhưng tự do khocircng coacute nghĩa lagrave dửng dưng khocircng liecircn đới vocirc traacutech nhiệm magrave hai becircn đều thấy migravenh liecircn luỵ với nhau hay noacutei khaacutec đi sự hướng dẫn của vị đồng hagravenh đối với người thụ hướng lagrave rất quan trọng Người thụ hướng được đoacuten nhận cả những kinh nghiệm thiecircng liecircng rất riecircng tư của vị đồng hagravenh vagrave ngược lại những kinh nghiệm kể cả những kinh nghiệm về tội lỗi của người thụ hướng cũng lagrave bagravei học lagrave quagrave tặng cao quyacute magrave người đồng hagravenh được trao tặng Chiacutenh nhờ mối tương quan tự do vagrave liecircn luỵ hỗ tương nagravey cả hai người đều được lớn lecircn vagrave thagravenh toagraven trong đời sống đức tin vagrave trong hagravenh trigravenh ldquotrở necircn hoagraven thiện như Cha trecircn trời lagrave Đấng hoagraven thiệnrdquo hay noacutei như ngocircn ngữ của thaacutenh Phaolocirc trong hagravenh trigravenh đạt tới ldquotigravenh trạng con người trưởng thagravenh tới tầm mức viecircn matilden của Đức Kitocircrdquo [8]

Nếu noacutei như Dante vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave cha của migravenh [9] điều đoacute cũng khocircng quaacute đaacuteng Chiacutenh thaacutenh Phaolocirc đatilde chẳng noacutei ldquoCho dugrave anh em coacute ngagraven vạn giaacutem thị trong Đức Kitocirc anh em cũng khocircng coacute nhiều cha đacircu bởi vigrave trong Đức Kitocirc Giecircsu nhờ Tin mừng chiacutenh tocirci đatilde sinh ra anh emrdquo [10] Hay ở laacute thư khaacutec thaacutenh nhacircn viết ldquoHỡi anh em những người con beacute nhỏ của tocirci magrave tocirci phải quặn đau sinh ra một lần nữa cho đến khi Đức Kitocirc được thagravenh higravenh nơi anh emhelliprdquo [11] Nếu như Socrate gọi việc ocircng taacutec động nơi người khaacutec giuacutep họ nảy sinh những suy tư lagrave ldquosản yacuterdquo thigrave cũng coacute thể noacutei coacute ldquokhoa sản thiecircng liecircngrdquo theo như caacutech noacutei của cha Thomas Merton nhằm giuacutep cho con người tacircm linh được ldquosinh ra trọn vẹnrdquo (fully born) [12]

Trong mối tương quan đồng hagravenh nagravey cograven nhiều vấn đề phức tạp khocircng thể khocircng đề cập tới chuacuteng ta sẽ bagraven đến ở một chương riecircng đoacute lagrave ldquonhững khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenhrdquo

[1] Xc Andreacute Louf Acircn sủng cograven kỳ diệu hơn tr 87-88

[2] Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Những căn bệnh trầm kha trong đời sống đức tin Cocircng giaacuteo tại Việt Nam tr 133-134 [3] Xin đưa một thiacute dụ điển higravenh trong Kinh thaacutenh về việc đồng hagravenh giữa Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep được thaacutenh Gioan trigravenh bagravey trong Tin mừng thứ tư chương 44-42 Đức Giecircsu gặp phải rất nhiều phản khaacuteng từ phiacutea người phụ nữ

- ldquoOcircng lagrave người Do Thaacutei magrave lại xin tocirci một phụ nữ Samari cho ocircng nước uống saordquo (49) - ldquoThưa ocircng ocircng khocircng coacute gầu magrave nước lại sacircu Vậy ocircng lấy đacircu ra nước hằng sống Chẳng lẽ ocircng lớn hơn tổ phụ Giacoacutep chuacuteng tocirci lagrave người đatilde cho chuacuteng tocirci giếng nagraveyrdquo (411-12) - ldquoTocirci khocircng coacute chồng helliprdquo (417) Đức Giecircsu kiecircn nhẫn đoacuten nhận tất cả vagrave hoaacute giải những phản khaacuteng ấy Kết quả Đức Giecircsu gặt haacutei được chiacutenh lagrave mầm sống đức tin nảy sinh trong tacircm hồn người phụ nữ vagrave trong số đocircng dacircn thagravenh Samari

[4] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 131-132 [5] Xc Sđd tr 135 [6] Xc Lc 2432 [7] Xc Ga 4 4-42 [8] Ep 413 [9] Thực ra quan niệm của Dante khocircng xa lạ gigrave với chuacuteng ta việc gọi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave ldquocha linh hướng cha linh hồnrdquo lagrave kiểu noacutei chuacuteng ta rất thường gặp Caacutec Giaacuteo hội Đocircng phương gọi mối tương quan nagravey lagrave ldquotigravenh phụ tử thiecircng liecircngrdquo [10] 1Cr 415 [11] Gl 419 [12] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 138-139

Chương III

NHỮNG KHOacute KHĂN TRONG MỐI TƯƠNG QUAN ĐỒNG HAgraveNH

I Từ phiacutea người đồng hagravenh 1 Phoacuteng chiếu

Mối tương quan tự do sẽ đưa con người đến những chacircn trời rất xa nhiều khi họ khocircng hề nghĩ tới trước Coacute lẽ người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep chẳng bao giờ nghĩ rằng migravenh sẽ gặp Đức Kitocirc sẽ tuyecircn xưng niềm tin vagraveo Người thế magrave chị đatilde gặp đatilde tuyecircn xưng lograveng tin vagraveo con Thiecircn Chuacutea [7] Hai mocircn đệ Emmau chẳng hề nghĩ rằng sẽ được gặp lại Đấng migravenh đatilde đặt bao niềm hy vọng thế nhưng hai ocircng đatilde gặp Ngươi Đấng caacutec ocircng trocircng chờ lại chiacutenh lagrave người bộ hagravenh đang đi becircn cạnh caacutec ocircng

Tuy nhiecircn chiacutenh khi người ta bước những bước thật dagravei trong mối tương quan tự do người ta lại thấy một sự ldquoliecircn luỵrdquo Trong trigravenh thuật Tin mừng về hai mocircn đệ trecircn đường Emmau Đức Giecircsu tự thấy migravenh cần nhập cuộc đồng hagravenh vagrave ở lại nhagrave caacutec mocircn đệ noacutei caacutech khaacutec Người thấy migravenh liecircn luỵ với họ Cograven về phiacutea caacutec mocircn đệ caacutec ocircng thấy migravenh coacute traacutech nhiệm phải loan baacuteo về Đấng migravenh vừa gặp Sự ldquoliecircn luỵrdquo hỗ tương nagravey ta cũng thấy nơi cacircu truyện Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep cacircu truyện ocircng Giakecircu ocircng Lecircvi cũng như nơi nhiều trigravenh thuật Tin mừng khaacutec

Gọi lagrave mối tương quan tự do nhưng tự do khocircng coacute nghĩa lagrave dửng dưng khocircng liecircn đới vocirc traacutech nhiệm magrave hai becircn đều thấy migravenh liecircn luỵ với nhau hay noacutei khaacutec đi sự hướng dẫn của vị đồng hagravenh đối với người thụ hướng lagrave rất quan trọng Người thụ hướng được đoacuten nhận cả những kinh nghiệm thiecircng liecircng rất riecircng tư của vị đồng hagravenh vagrave ngược lại những kinh nghiệm kể cả những kinh nghiệm về tội lỗi của người thụ hướng cũng lagrave bagravei học lagrave quagrave tặng cao quyacute magrave người đồng hagravenh được trao tặng Chiacutenh nhờ mối tương quan tự do vagrave liecircn luỵ hỗ tương nagravey cả hai người đều được lớn lecircn vagrave thagravenh toagraven trong đời sống đức tin vagrave trong hagravenh trigravenh ldquotrở necircn hoagraven thiện như Cha trecircn trời lagrave Đấng hoagraven thiệnrdquo hay noacutei như ngocircn ngữ của thaacutenh Phaolocirc trong hagravenh trigravenh đạt tới ldquotigravenh trạng con người trưởng thagravenh tới tầm mức viecircn matilden của Đức Kitocircrdquo [8]

Nếu noacutei như Dante vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave cha của migravenh [9] điều đoacute cũng khocircng quaacute đaacuteng Chiacutenh thaacutenh Phaolocirc đatilde chẳng noacutei ldquoCho dugrave anh em coacute ngagraven vạn giaacutem thị trong Đức Kitocirc anh em cũng khocircng coacute nhiều cha đacircu bởi vigrave trong Đức Kitocirc Giecircsu nhờ Tin mừng chiacutenh tocirci đatilde sinh ra anh emrdquo [10] Hay ở laacute thư khaacutec thaacutenh nhacircn viết ldquoHỡi anh em những người con beacute nhỏ của tocirci magrave tocirci phải quặn đau sinh ra một lần nữa cho đến khi Đức Kitocirc được thagravenh higravenh nơi anh emhelliprdquo [11] Nếu như Socrate gọi việc ocircng taacutec động nơi người khaacutec giuacutep họ nảy sinh những suy tư lagrave ldquosản yacuterdquo thigrave cũng coacute thể noacutei coacute ldquokhoa sản thiecircng liecircngrdquo theo như caacutech noacutei của cha Thomas Merton nhằm giuacutep cho con người tacircm linh được ldquosinh ra trọn vẹnrdquo (fully born) [12]

Trong mối tương quan đồng hagravenh nagravey cograven nhiều vấn đề phức tạp khocircng thể khocircng đề cập tới chuacuteng ta sẽ bagraven đến ở một chương riecircng đoacute lagrave ldquonhững khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenhrdquo

[1] Xc Andreacute Louf Acircn sủng cograven kỳ diệu hơn tr 87-88

[2] Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Những căn bệnh trầm kha trong đời sống đức tin Cocircng giaacuteo tại Việt Nam tr 133-134 [3] Xin đưa một thiacute dụ điển higravenh trong Kinh thaacutenh về việc đồng hagravenh giữa Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep được thaacutenh Gioan trigravenh bagravey trong Tin mừng thứ tư chương 44-42 Đức Giecircsu gặp phải rất nhiều phản khaacuteng từ phiacutea người phụ nữ

- ldquoOcircng lagrave người Do Thaacutei magrave lại xin tocirci một phụ nữ Samari cho ocircng nước uống saordquo (49) - ldquoThưa ocircng ocircng khocircng coacute gầu magrave nước lại sacircu Vậy ocircng lấy đacircu ra nước hằng sống Chẳng lẽ ocircng lớn hơn tổ phụ Giacoacutep chuacuteng tocirci lagrave người đatilde cho chuacuteng tocirci giếng nagraveyrdquo (411-12) - ldquoTocirci khocircng coacute chồng helliprdquo (417) Đức Giecircsu kiecircn nhẫn đoacuten nhận tất cả vagrave hoaacute giải những phản khaacuteng ấy Kết quả Đức Giecircsu gặt haacutei được chiacutenh lagrave mầm sống đức tin nảy sinh trong tacircm hồn người phụ nữ vagrave trong số đocircng dacircn thagravenh Samari

[4] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 131-132 [5] Xc Sđd tr 135 [6] Xc Lc 2432 [7] Xc Ga 4 4-42 [8] Ep 413 [9] Thực ra quan niệm của Dante khocircng xa lạ gigrave với chuacuteng ta việc gọi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave ldquocha linh hướng cha linh hồnrdquo lagrave kiểu noacutei chuacuteng ta rất thường gặp Caacutec Giaacuteo hội Đocircng phương gọi mối tương quan nagravey lagrave ldquotigravenh phụ tử thiecircng liecircngrdquo [10] 1Cr 415 [11] Gl 419 [12] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 138-139

Chương III

NHỮNG KHOacute KHĂN TRONG MỐI TƯƠNG QUAN ĐỒNG HAgraveNH

I Từ phiacutea người đồng hagravenh 1 Phoacuteng chiếu

[2] Xc Nguyễn Trọng Viễn OP Những căn bệnh trầm kha trong đời sống đức tin Cocircng giaacuteo tại Việt Nam tr 133-134 [3] Xin đưa một thiacute dụ điển higravenh trong Kinh thaacutenh về việc đồng hagravenh giữa Đức Giecircsu vagrave người phụ nữ becircn bờ giếng Giacoacutep được thaacutenh Gioan trigravenh bagravey trong Tin mừng thứ tư chương 44-42 Đức Giecircsu gặp phải rất nhiều phản khaacuteng từ phiacutea người phụ nữ

- ldquoOcircng lagrave người Do Thaacutei magrave lại xin tocirci một phụ nữ Samari cho ocircng nước uống saordquo (49) - ldquoThưa ocircng ocircng khocircng coacute gầu magrave nước lại sacircu Vậy ocircng lấy đacircu ra nước hằng sống Chẳng lẽ ocircng lớn hơn tổ phụ Giacoacutep chuacuteng tocirci lagrave người đatilde cho chuacuteng tocirci giếng nagraveyrdquo (411-12) - ldquoTocirci khocircng coacute chồng helliprdquo (417) Đức Giecircsu kiecircn nhẫn đoacuten nhận tất cả vagrave hoaacute giải những phản khaacuteng ấy Kết quả Đức Giecircsu gặt haacutei được chiacutenh lagrave mầm sống đức tin nảy sinh trong tacircm hồn người phụ nữ vagrave trong số đocircng dacircn thagravenh Samari

[4] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 131-132 [5] Xc Sđd tr 135 [6] Xc Lc 2432 [7] Xc Ga 4 4-42 [8] Ep 413 [9] Thực ra quan niệm của Dante khocircng xa lạ gigrave với chuacuteng ta việc gọi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng lagrave ldquocha linh hướng cha linh hồnrdquo lagrave kiểu noacutei chuacuteng ta rất thường gặp Caacutec Giaacuteo hội Đocircng phương gọi mối tương quan nagravey lagrave ldquotigravenh phụ tử thiecircng liecircngrdquo [10] 1Cr 415 [11] Gl 419 [12] Xc Andreacute Louf Buocircng theo acircn sủng tr 138-139

Chương III

NHỮNG KHOacute KHĂN TRONG MỐI TƯƠNG QUAN ĐỒNG HAgraveNH

I Từ phiacutea người đồng hagravenh 1 Phoacuteng chiếu

2 Chuyển dịch ngược 3 Thiếu sự hagravei hogravea 4 Thiếu sự trưởng thagravenh

II Từ phiacutea người được đồng hagravenh 1 Quaacute baacutem viacuteu hay quaacute dễ dagraveng thay đổi vị đồng hagravenh 2 Hy vọng hatildeo huyền 3 Chuyển dịch 4 Rối loạn nhacircn caacutech

Cũng như sự bấp becircnh trong tất cả caacutec mối tương quan khaacutec mối tương quan trong đồng hagravenh thiecircng liecircng cũng coacute những nguy cơ bị đổ vỡ biến dạng hay nhẹ hơn lagrave những trục trặc khoacute coacute thể traacutenh khỏi Ở đacircy chuacuteng ta khocircng bagraven đến những khoacute khăn hay bất trắc trong mối tương quan giữa con người vagrave Thiecircn Chuacutea những khoacute khăn nagravey phải được giải quyết trong suốt hagravenh trigravenh tacircm linh nhưng chỉ bagraven tới những bất trắc trong mối tương quan giữa con người với con người Những bất trắc nagravey được nhigraven từ khiacutea cạnh tacircm lyacute cũng như tacircm linh từ phiacutea người đồng hagravenh cũng như người được đồng hagravenh

I Từ phiacutea người đồng hagravenh

Lyacute tưởng lagrave phải tigravem được một người đồng hagravenh khocircn ngoan giagraveu kinh nghiệm vagrave trưởng thagravenh trong đời sống nhacircn bản cũng như tacircm linh tuy nhiecircn trong thực tế lagrave con người ai cũng coacute giới hạn vị đồng hagravenh cũng lagrave người cograven đang trong phận lữ hagravenh cần phải được thanh luyện necircn bất toagraven lagrave điều khocircng thể traacutenh khỏi Nếu đi tigravem một vị đồng hagravenh ldquođủ tiecircu chuẩnrdquo thigrave như thaacutenh Tecircrecircsa Avila đatilde thuacute nhận rằng phải mất 20 năm magrave vẫn chưa tigravem được một vị linh hướng [1] Chiacutenh vigrave vậy trong mối tương quan đồng hagravenh người ta rất thường gặp phải những trục trặc

1 Phoacuteng chiếu [2]

Khi đến với việc đồng hagravenh thiecircng liecircng cả người đồng hagravenh lẫn người được đồng hagravenh đều mang theo một quaacute khứ với đầy những vấn đề phức tạp kinh nghiệm vui buồn thagravenh cocircng vagrave thất bại những cấm đoaacuten khắt khe những ảnh hưởng từ sự giaacuteo dục của gia đigravenh xatilde hội tocircn giaacuteohellip đoacute lagrave cả một thế giới vocirc thức ngấm ngầm hoạt động Dugrave muốn dugrave khocircng khocircng nhiều thigrave iacutet thế giới vocirc thức nagravey sẽ chi phối caacutec hoạt động của con người Chiacutenh vigrave vậy rất thường gặp hiện tượng người ta phoacuteng chiếu lecircn người khaacutec những gigrave lagrave của riecircng migravenh coacute khi đoacute lagrave những lyacute tưởng migravenh đang vươn tới lagrave những xu hướng xấu migravenh đang cố gắng trốn chạy lagrave những điều thiacutech thuacute migravenh đatilde đạt đượchellip Coacute điều lagrave khi lagravem những việc ấy bản thacircn khocircng hề yacute thức Hiện tượng nagravey coacute thể xảy ra đối với cả hai phiacutea người đồng hagravenh cũng như người được đồng hagravenh

Nếu vị đồng hagravenh coacute khuyết điểm trecircn thigrave mối tương quan đồng hagravenh khoacute đạt đến kết quả đatilde vậy sự hiển lộ của người thụ hướng cũng trở necircn mờ nhạt Bởi lẽ thay vigrave chuacute tacircm vagraveo người thụ hướng lắng nghe giuacutep đỡ để họ coacute thể nhigraven ra con người thật của họ từ đoacute bước theo đường hướng của Thiecircn Chuacutea thigrave ở đacircy người đồng hagravenh lại tập trung vagraveo bản thacircn migravenh tigravem caacutech bugrave đắp những gigrave migravenh đatilde mất hoặc che đacircy những xu hướng xấu magrave chiacutenh bản thacircn đang mắc phải

Trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng người đồng hagravenh khocircng được pheacutep để người thụ hướng dừng lại nơi bản thacircn migravenh nhưng phải dẫn họ đến với Thiecircn Chuacutea khocircng thể dừng lại nơi những kinh nghiệm riecircng tư của migravenh cho dugrave đoacute lagrave kinh nghiệm được gặp Chuacutea magrave phải để cho người thụ hướng tiến xa hơn chiacutenh kinh nghiệm của họ với Chuacutea mới lagrave điều hệ trọng Khocircng thể lấy migravenh lagravem khuocircn mẫu cho người khaacutec chỉ coacute Thiecircn Chuacutea mới lagrave gương mẫu điacutech thực cho cả người đồng hagravenh vagrave người được đồng hagravenh noi theo

Một khi người đồng hagravenh khocircng hoagraven toagraven yacute thức hay lagravem chủ được bản thacircn migravenh thigrave lagravem sao coacute thể coacute được sự phacircn định chiacutenh xaacutec Một khi những điều sacircu kiacuten trong tacircm hồn ngưới thụ hướng bộc lộ ra magrave khocircng được đoacuten nhận vagrave soi saacuteng caacutech đuacuteng mức thigrave bản thacircn họ sẽ thấy migravenh bị tổn thương thay vigrave vết thương tacircm hồn được chữa lagravenh nhờ việc lắng nghe cảm thocircng hướng dẫn thigrave lại bị khoeacutet sacircu hơn nữa Để vượt qua điều nagravey người đồng hagravenh phải luocircn yacute thức phản tỉnh vagrave lagravem chủ chiacutenh bản thacircn migravenh đừng bao giờ để thế giới vocirc thức điều khiển magrave migravenh khocircng biết

2 Chuyển dịch ngược

Một hiện tượng tacircm lyacute khaacutec chuacuteng ta thường gặp trong caacutec cuộc trị liệu tacircm lyacute hay trong những cuộc tư vấn vagrave đồng hagravenh thiecircng liecircng đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch ngược [3] Một khi vị đồng hagravenh rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng sẽ bị trệch hướng Chuyển dịch ngược khocircng bao giờ hữu iacutech cho việc đồng hagravenh vigrave việc lagravem nagravey hoagraven toagraven phản lại tiến trigravenh lắng nghe

Chuyển dịch ngược được biểu lộ khi người đồng hagravenh tương quan với người thụ hướng như lagrave một ai khaacutec chứ khocircng phải lagrave chiacutenh họ Chẳng hạn tự vocirc thức người đồng hagravenh tigravem thấy higravenh ảnh mẹ migravenh nơi người thụ hướng thế lagrave trong cung caacutech tiếp xuacutec ứng xử người đồng hagravenh coi người thụ hướng như một người mẹ với những biểu lộ yecircu - gheacutet như chiacutenh tigravenh trạng của bản thacircn đối với mẹ migravenh Hoặc người đồng hagravenh đang coacute sẵn những mặc cảm về người cha một người cha khắc nghiệt tagraven nhẫn thigrave trong quaacute trigravenh đồng hagravenh người thụ hướng coacute thể bị mặc lấy daacuteng dấp của người cha khắc nghiệt kia trở thagravenh đối tượng để vị đồng hagravenh truacutet ra những dồn neacuten Cũng coacute khi vị đồng hagravenh tigravem thấy higravenh ảnh của chiacutenh migravenh nơi người thụ hướng thế lagrave tiến trigravenh đồng nhất hoaacute nhacircn caacutech diễn ra tất cả tigravenh cảm khuynh hướng kinh nghiệm của bản thacircn được gaacuten cho người thụ hướng Hiện tượng nagravey cũng tương tự như hiện tượng phoacuteng chiếu chuacuteng ta đatilde bagraven đến

Việc chuyển dịch ngược cũng xảy ra khi những nhu cầu của bản thacircn xen vagraveo trong mối tương quan đồng hagravenh Chẳng hạn bản thacircn người đồng hagravenh coacute nhu cầu quan tacircm chăm soacutec người khaacutec thigrave người thụ hướng vocirc tigravenh sẽ trở thagravenh đối tượng đặc biệt được quan tacircm Nhiều khi việc lagravem nagravey chỉ nhằm đaacutep ứng nhu cầu của vị đồng hagravenh chứ khocircng phải lagrave lagravem theo Thần Khiacute hướng dẫn

Việc chuyển dịch ngược cũng diễn ra với những higravenh thức khaacutec như vị đồng hagravenh muốn dugraveng người thụ hướng để thể hiện quyền lực của migravenh thaacutei độ nagravey sẽ dẫn đến tigravenh trạng thống trị ra lệnh cho người thụ hướng vagrave bắt họ phải tuyệt đối thi hagravenh Hoặc một higravenh thức khaacutec ngược lại lagrave quaacute chiều chuộng người thụ hướng taacuten thagravenh mau lẹ yacute kiến của họ bao che hoặc bagraveo chữa những thiếu soacutet của họhellip Việc lagravem như thế khocircng thể lagrave việc đồng hagravenh điacutech thực khocircng phải lagrave mối tương quan tự do magrave coacute thế noacutei lagrave hai người đang nocirc lệ hoacutea nhau đang biến người khaacutec thagravenh phương tiện để thoả matilden chiacutenh migravenh

Như vậy vị đồng hagravenh phải lagravem thế nagraveo để vượt qua tigravenh trạng chuyển dịch ngược nagravey Dựa theo caacutec quy luật tacircm lyacute chuacuteng ta coacute thể đưa ra một vagravei gợi yacute khả dĩ thực hiện được Trước tiecircn vị đồng hagravenh khocircng necircn vội từ chối hay trấn aacutep những cảm nghĩ trecircn khi chuacuteng vừa xuất hiện Nếu khocircng những cảm nghĩ nagravey sẽ khống chế vagrave thống trị đương sự Kế đến người đồng hagravenh cần bigravenh tĩnh lắng nghe đoacuten nhận những cảm xuacutec đoacute vagrave hoacutea giải bằng thaacutei độ phản tỉnh gọi tecircn cảm xuacutec đoacute lagrave gigrave keacuteo noacute ra khỏi vugraveng boacuteng tối vocirc thức Chỉ coacute sự yacute thức rotilde rệt mới coacute thể đưa người đồng hagravenh về đuacuteng vị triacute của migravenh được Dĩ nhiecircn ở đacircy chuacuteng ta khocircng quecircn cograven coacute khiacutea cạnh acircn sủng Chuacutea trợ giuacutep nữa Một khi nhigraven rotilde được bản thacircn vị đồng hagravenh cũng coacute thể đoacuten nhận con người thật của người thụ hướng đoacute lagrave khởi điểm cho việc taacutei thiết lập mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng nghĩa khả dĩ dẫn người khaacutec bước trecircn con đường hoagraven thiện

Những gợi yacute trecircn cũng chiacutenh lagrave những giải phaacutep được ruacutet ra từ kinh nghiệm đồng hagravenh của những bậc thầy về đường tu đức như Francis Kelly Nemec OMI tiến sĩ Tu đức học Đại học Cocircng giaacuteo Lyon Giaacutem đốc đan viện Lebh Shomea miền hoang mạc South Texas vagrave Marie Theresa Coombs tu kiacuten cao học thần học Học viện San Antocircnio Texas [4]

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu nỗi khoacute khăn khaacutec từ phiacutea vị đồng hagravenh coacute nguy cơ phaacute vỡ mối tương quan đồng hagravenh thiecircng liecircng nagravey

3 Thiếu sự hagravei hogravea

Khoacute khăn nagravey chủ yếu lagrave do tiacutenh khiacute của vị đồng hagravenh Một người đồng hagravenh quaacute noacuteng nảy nghiecircm khắc cứng rắn sẽ chặn đứng khả năng bộc lộ của người thụ hướng sẽ lagravem cho họ mất lograveng tin tưởng vagrave dễ coacute thaacutei độ phản khaacuteng hay co cụm lại như một cơ chế tự vệ để tigravem sự an toagraven Traacutei lại một người đồng hagravenh thiếu cứng rắn vagrave quaacute mềm mỏng phoacuteng khoaacuteng xoa dịu người thụ hướng sẽ dễ lagravem cho họ sống buocircng thả vagrave nuocircng chiều theo những khuynh hướng xấu cố hữu của migravenh một caacutech ấu trĩ vagrave coacute thể từ đoacute mất dần cảm thức về tội lỗi vagrave khocircng cograven nỗ lực để vươn

lecircn Vigrave vậy người đồng hagravenh cần phải dung hoagrave hai đức tiacutenh cứng rắn vagrave mềm mỏng nagravey biết thiacutech nghi uyển chuyển theo từng hoagraven cảnh đối tượng

Thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu với tư caacutech lagrave người đồng hagravenh đatilde kể lại rất rotilde kinh nghiệm nagravey

ldquoKhi giuacutep người khaacutec tocirci đatilde học được rất nhiều Tocirci thấy trecircn hết lagrave mọi tacircm hồn hầu như coacute cugraveng cuộc chiến đấu nhưng từng tacircm hồn lại rất khaacutec nhauhellip Khocircng thể hagravenh động theo cugraveng một caacutech thức với mọi tacircm hồn được Với những tacircm hồn nagravey tocirci thấy migravenh phải necircn beacute nhỏ khocircng sợ phải tự khiecircm hạ bằng việc thuacute nhận những cuộc chiến đấu vagrave những thất bạihellip tuy nhiecircn với những tacircm hồn khaacutec tocirci thấy rằng để lagravem bất cứ điều gigrave tốt cho họ thigrave tocirci phải rất cứng rắn vagrave khocircng bao giờ ruacutet lại những gigrave tocirci noacuteirdquo [5]

Nguyecircn tắc vagraveng của việc đồng hagravenh coacute lẽ vẫn lagrave lograveng nhacircn hậu bởi lẽ thường tigravenh người đồng hagravenh lagrave dấu chỉ đầu tiecircn của tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea vagrave lagrave phương tiện Thiecircn Chuacutea dugraveng để tỏ migravenh ra cho người thụ hướng trong luacutec họ đang gặp những khoacute khăn hoặc chao đảo mất định hướng trecircn hagravenh trigravenh đức tin Lograveng nhacircn hậu điacutech thực sẽ maacutech bảo cho vị đồng hagravenh biết luacutec nagraveo cần cứng rắn luacutec nagraveo cần nhẹ nhagraveng cảm thocircng hơn với người thụ hướng của migravenh

4 Thiếu sự trưởng thagravenh

Thực ra khocircng ai daacutem noacutei lagrave migravenh hoagraven toagraven trưởng thagravenh cả Con người phải ldquolagravem ngườirdquo vagrave phải trở necircn người hơn mỗi ngagravey Tuy nhiecircn tuỳ theo lứa tuổi chức nghiệp người ta phải coacute sự trưởng thagravenh tương đối về thể lyacute tacircm lyacute vagrave cả tacircm linh nữa Đối với vị đồng hagravenh thiecircng liecircng chuacuteng ta nhấn mạnh ở đacircy khiacutea cạnh thiếu sự quacircn bigravenh về tigravenh cảm nhất lagrave khi vị đồng hagravenh lagrave một người độc thacircn như linh mục tu sĩ thigrave sự thiếu quacircn bigravenh dễ coacute nguy cơ xảy ra đặc biệt lagrave trong tương quan với người khaacutec phaacutei

Một khi thaacutei độ tigravenh cảm bị xaacuteo trộn coacute những phản ứng quaacute đaacuteng hoặc khocircng thiacutech hợp thigrave mối tương quan đồng hagravenh khoacute coacute thể tiến triển tốt đẹp Nhiều khi cả hai becircn đều rất thiện chiacute chacircn thagravenh nhưng tự vocirc thức họ bị cuốn huacutet nhau do những hấp lực của cảm xuacutec do tacircm đầu yacute hợp rồi dần dagrave do thuacutec đẩy của sự khaacutec biệt giới tiacutenh cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hoagraven toagraven lagrave thiecircng liecircng nữa Nhiều khi mối tương quan biến dạng nagravey được mặc những tecircn gọi rất khaacutec nhau cha - con thiecircng liecircng anh - em thiecircng liecircng chị - em thiecircng liecircng thầy - trogravehellip nhưng tựu trung cũng lagrave mối tương quan mang sắc thaacutei tigravenh cảm nam nữ Hiện tượng nagravey xảy ra nhiều khi keacuteo theo cả một thế giới tuổi thơ của migravenh thường lagrave một tuổi thơ bất hạnh mất mẹ hoặc thiếu chahellip Cần phải keacuteo những cảm xuacutec vocirc thức trở về với thế giới hiện tại thế giới yacute thức để con người coacute thể lagravem chủ được những cảm xuacutec của migravenh Thaacutei độ tỉnh thức vagrave phản tỉnh luacutec nagravey lagrave rất cần thiết

ldquoVị linh mục hoặc noacutei chung lagrave người cố vấn hay người đồng hagravenh cagraveng trưởng thagravenh về mặt cảm xuacutec bao nhiecircu thigrave sự an toagraven caacute nhacircn lại cagraveng lớn bấy nhiecircu

- đoacute lagrave chưa kể những thagravenh cocircng caacute nhacircn - vagrave người ấy lại cagraveng coacute khả năng nhận ra để vượt lecircn trecircn những vai vế khaacutec nhau magrave người kia coacute thể chĩa trecircn migravenhrdquo [6]

Cần phải nhận ra chấp nhận vagrave vượt lecircn Nhận ra một caacutech saacuteng suốt vagrave khiecircm tốn chấp nhận với thaacutei độ bigravenh thản khocircng hoang mang lo acircu sợ sệt vagrave cố gắng vượt lecircn khocircng để migravenh rơi vagraveo cạm bẫy Để lagravem được điều nagravey cần phải cứng rắn can đảm xua tan những ldquotigravenh cảm bất chiacutenhrdquo để traacutei tim vagrave tacircm hồn được hoagraven toagraven tự do thanh thản với caacutei nhigraven trong saacuteng [7] Sự tiết chế thiecircng liecircng luacutec nagravey lagrave cần thiết đồng thời phải hiểu biết tối thiểu về sự khaacutec biệt tacircm lyacute giới tiacutenh lứa tuổi [8] vagrave đừng quecircn nại đến sự trợ lực của acircn sủng

Giả như người đồng hagravenh đang mắc phải khoacute khăn nagravey thigrave phải can đảm đối diện trong kiecircn nhẫn vagrave kheacuteo leacuteo Trước tiecircn lagrave điều chỉnh nhịp độ caacutec cuộc gặp gỡ thời gian mỗi lần noacutei chuyện khung cảnh diễn ra buổi noacutei chuyện lagravem chủ những biểu lộ tigravenh cảm khocircng đuacuteng pheacutep vagrave khước từ những đogravei hỏi khocircng cần thiết Mặt khaacutec phải gacircy yacute thức vagrave chấn chỉnh lại mối tương quan Đacircy khocircng phải lagrave cocircng việc coacute thể lagravem ngagravey một ngagravey hai nhưng phải kiecircn nhẫn thực hiện khocircng bỏ cuộc khocircng đốt giai đoạn Coacute thể bước đầu sẽ thất bại nhưng khocircng coacute nghĩa lagrave khocircng thể thực hiện được

Những điều bất trắc kể trecircn mới chỉ lagrave một số trường hợp thường hay gặp trong mối tương quan đồng hagravenh Trong thực tế người lagravem cocircng việc ldquodọn đường cho Thiecircn Chuacuteardquo để cho ldquothụ tạo lagravem việc trực tiếp với Tạo Hoacutea của migravenhrdquo [9] cograven phải trải qua nhiều thử thaacutech hơn nữa Tuy nhiecircn nếu xaacutec tiacuten việc đồng hagravenh như lagrave một ơn gọi một sứ mạng thigrave khocircng gian nan nagraveo khocircng thể vượt qua Điều quan trọng đừng tưởng rằng migravenh coacute thể lagravem tất cả việc đồng hagravenh điacutech thực lagrave việc lagravem của chiacutenh Thiecircn Chuacutea

Sau khi tigravem hiểu những khoacute khăn từ phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta tigravem hiểu về phiacutea người được đồng hagravenh nữa

II Từ phiacutea người được đồng hagravenh

Những khoacute khăn gặp phải từ phiacutea người thụ hướng lagrave điều cagraveng dễ xảy ra hơn nữa Khi đến với vị đồng hagravenh người thụ hướng mang theo cả một quaacute khứ với đầy dẫy những niềm vui - nỗi buồn thagravenh cocircng - thất bại hạnh phuacutec - đau khổ Chiacutenh vigrave thế vị đồng hagravenh thiecircng liecircng sẽ phải đối diện với nhiều trường hợp khaacutec nhau trong đoacute khocircng iacutet người đang gặp những rối loạn nhacircn caacutech coacute xu hướng thiacutech baacutem viacuteu vagraveo người khaacutec hoặc muốn tigravem một giải phaacutep ldquonecircn thaacutenh cấp tốcrdquo hay ocircm ấp những hy vọng hatildeo huyềnhellip Những điều nagravey dễ lagravem cho cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đi trệch hướng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu một số những khoacute khăn đoacute

1 Quaacute baacutem viacuteu hay quaacute dễ dagraveng thay đổi vị đồng hagravenh

Người thụ hướng coacute thể rơi vagraveo hai thaacutei cực hoặc quaacute baacutem viacuteu hoặc quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh Thaacutei độ baacutem viacuteu thể hiện khi người thụ hướng ldquokhocircng chịu lớn lecircnrdquo chỉ thiacutech dựa dẫm vagrave chẳng bao giờ coacute thể tự đưa ra được một quyết định nagraveo cho migravenh họ muốn baacutem viacuteu người khaacutec như một chỗ dựa an toagraven Nếu người đồng hagravenh khocircng tinh tế thigrave rất dễ coacute ảo tưởng lagrave migravenh đang hướng dẫn người khaacutec một caacutech tiacutech cực bởi vigrave trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đoacuteng một vai trograve rất quan trọng nếu khocircng noacutei lagrave trở necircn thần tượng của họ Nếu tigravenh trạng nagravey keacuteo dagravei người thụ hướng sẽ khocircng bao giờ trưởng thagravenh được khocircng tiến xa hơn được vagrave nguy hiểm hơn lagrave họ chỉ dừng lại nơi vị đồng hagravenh magrave khocircng thiết lập được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Hơn nữa trong hoagraven cảnh nagravey rất dễ phaacutet sinh hiện tượng chuyển hoaacuten (conversion) Người đồng hagravenh chỉ lagrave ldquongoacuten tay chỉ mặt trăngrdquo nhưng vocirc tigravenh trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đatilde trở necircn mặt trăng mất rồi

Thaacutenh Biển Đức khuyecircn những vị đồng hagravenh thiecircng liecircng trước tiecircn phải phacircn định xem người thụ hướng đang thực sự mong muốn điều gigrave nếu vị đồng hagravenh quaacute đơn sơ khocircng thấy được những dụng yacute ngầm của người thụ hướng thigrave ngay từ bước đầu việc đồng hagravenh đatilde bị trệch hướng

So với thaacutei độ ldquoquaacute tiacuten nhiệmrdquo ldquoquaacute trung thagravenhrdquo trecircn thigrave coacute thể noacutei việc người thụ hướng quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh lại lagrave một thaacutei cực ngược lại Trong việc đồng hagravenh người thụ hướng coacute quyền tự do chọn lựa vị đồng hagravenh của migravenh tuy nhiecircn khocircng phải tự do lagrave coacute thể thay đổi nay vị đồng hagravenh nagravey mai vị đồng hagravenh khaacutec Việc lagravem nagravey khocircng phải lagrave khocircn ngoan vigrave sẽ rất khoacute dung hoagrave những chỉ dẫn khaacutec nhau vagrave như vậy tigravenh trạng của bản thacircn coacute nguy cơ trở necircn bi đaacutet hơn nữa cũng giống như người bệnh khocircng tin tưởng đủ nơi baacutec sỹ nagraveo necircn baacutec sỹ nagraveo cũng đến khaacutem mỗi baacutec sỹ chẩn đoaacuten mỗi caacutech cuối cugraveng bệnh nhacircn chẳng biết migravenh mắc bệnh gigrave nữa chẳng biết phải theo toa của baacutec sỹ nagraveo thế lagrave bệnh tigravenh cagraveng trở necircn trầm trọng hơn

Noacutei như vậy khocircng coacute nghĩa lagrave tuyệt đối khocircng được thay đổi vị đồng hagravenh Đocirci khi việc thay đổi nagravey lại lagrave một giải phaacutep khocircn ngoan vagrave đuacuteng đắn Tuy nhiecircn khi muốn thay đổi vị đồng hagravenh phải cacircn nhắc kỹ lưỡng Những gợi yacute sau đacircy phần nagraveo coacute thể giuacutep cho người thụ hướng coacute được quyết định khocircn ngoan chiacuten chắn [10]

- Đacircu lagrave động lực chiacutenh khiến tocirci muốn thay đổi vị đồng hagravenh

- Phải chăng tocirci muốn trốn chạy sự thật Thiecircn Chuacutea tỏ lộ qua vị đồng hagravenh

- Hay lagrave do sự khaacutec biệt vagrave va chạm caacute tiacutenh

- Hoặc vị đồng hagravenh quaacute độc đoaacuten thiếu kinh nghiệm thiếu khocircn ngoan

- Coacute thể do vị đồng hagravenh khocircng dung dưỡng những ảo tưởng của tocirci chăng

Toacutem lại chỉ necircn thay đổi vị đồng hagravenh khi coacute đủ lyacute do nghiecircm trọng Chẳng hạn khi việc đồng hagravenh ấy trở necircn vocirc iacutech hay lagrave coacute hại mặc dầu coacute thiện chiacute vagrave lograveng

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

Việc chuyển dịch ngược cũng xảy ra khi những nhu cầu của bản thacircn xen vagraveo trong mối tương quan đồng hagravenh Chẳng hạn bản thacircn người đồng hagravenh coacute nhu cầu quan tacircm chăm soacutec người khaacutec thigrave người thụ hướng vocirc tigravenh sẽ trở thagravenh đối tượng đặc biệt được quan tacircm Nhiều khi việc lagravem nagravey chỉ nhằm đaacutep ứng nhu cầu của vị đồng hagravenh chứ khocircng phải lagrave lagravem theo Thần Khiacute hướng dẫn

Việc chuyển dịch ngược cũng diễn ra với những higravenh thức khaacutec như vị đồng hagravenh muốn dugraveng người thụ hướng để thể hiện quyền lực của migravenh thaacutei độ nagravey sẽ dẫn đến tigravenh trạng thống trị ra lệnh cho người thụ hướng vagrave bắt họ phải tuyệt đối thi hagravenh Hoặc một higravenh thức khaacutec ngược lại lagrave quaacute chiều chuộng người thụ hướng taacuten thagravenh mau lẹ yacute kiến của họ bao che hoặc bagraveo chữa những thiếu soacutet của họhellip Việc lagravem như thế khocircng thể lagrave việc đồng hagravenh điacutech thực khocircng phải lagrave mối tương quan tự do magrave coacute thế noacutei lagrave hai người đang nocirc lệ hoacutea nhau đang biến người khaacutec thagravenh phương tiện để thoả matilden chiacutenh migravenh

Như vậy vị đồng hagravenh phải lagravem thế nagraveo để vượt qua tigravenh trạng chuyển dịch ngược nagravey Dựa theo caacutec quy luật tacircm lyacute chuacuteng ta coacute thể đưa ra một vagravei gợi yacute khả dĩ thực hiện được Trước tiecircn vị đồng hagravenh khocircng necircn vội từ chối hay trấn aacutep những cảm nghĩ trecircn khi chuacuteng vừa xuất hiện Nếu khocircng những cảm nghĩ nagravey sẽ khống chế vagrave thống trị đương sự Kế đến người đồng hagravenh cần bigravenh tĩnh lắng nghe đoacuten nhận những cảm xuacutec đoacute vagrave hoacutea giải bằng thaacutei độ phản tỉnh gọi tecircn cảm xuacutec đoacute lagrave gigrave keacuteo noacute ra khỏi vugraveng boacuteng tối vocirc thức Chỉ coacute sự yacute thức rotilde rệt mới coacute thể đưa người đồng hagravenh về đuacuteng vị triacute của migravenh được Dĩ nhiecircn ở đacircy chuacuteng ta khocircng quecircn cograven coacute khiacutea cạnh acircn sủng Chuacutea trợ giuacutep nữa Một khi nhigraven rotilde được bản thacircn vị đồng hagravenh cũng coacute thể đoacuten nhận con người thật của người thụ hướng đoacute lagrave khởi điểm cho việc taacutei thiết lập mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng nghĩa khả dĩ dẫn người khaacutec bước trecircn con đường hoagraven thiện

Những gợi yacute trecircn cũng chiacutenh lagrave những giải phaacutep được ruacutet ra từ kinh nghiệm đồng hagravenh của những bậc thầy về đường tu đức như Francis Kelly Nemec OMI tiến sĩ Tu đức học Đại học Cocircng giaacuteo Lyon Giaacutem đốc đan viện Lebh Shomea miền hoang mạc South Texas vagrave Marie Theresa Coombs tu kiacuten cao học thần học Học viện San Antocircnio Texas [4]

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu nỗi khoacute khăn khaacutec từ phiacutea vị đồng hagravenh coacute nguy cơ phaacute vỡ mối tương quan đồng hagravenh thiecircng liecircng nagravey

3 Thiếu sự hagravei hogravea

Khoacute khăn nagravey chủ yếu lagrave do tiacutenh khiacute của vị đồng hagravenh Một người đồng hagravenh quaacute noacuteng nảy nghiecircm khắc cứng rắn sẽ chặn đứng khả năng bộc lộ của người thụ hướng sẽ lagravem cho họ mất lograveng tin tưởng vagrave dễ coacute thaacutei độ phản khaacuteng hay co cụm lại như một cơ chế tự vệ để tigravem sự an toagraven Traacutei lại một người đồng hagravenh thiếu cứng rắn vagrave quaacute mềm mỏng phoacuteng khoaacuteng xoa dịu người thụ hướng sẽ dễ lagravem cho họ sống buocircng thả vagrave nuocircng chiều theo những khuynh hướng xấu cố hữu của migravenh một caacutech ấu trĩ vagrave coacute thể từ đoacute mất dần cảm thức về tội lỗi vagrave khocircng cograven nỗ lực để vươn

lecircn Vigrave vậy người đồng hagravenh cần phải dung hoagrave hai đức tiacutenh cứng rắn vagrave mềm mỏng nagravey biết thiacutech nghi uyển chuyển theo từng hoagraven cảnh đối tượng

Thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu với tư caacutech lagrave người đồng hagravenh đatilde kể lại rất rotilde kinh nghiệm nagravey

ldquoKhi giuacutep người khaacutec tocirci đatilde học được rất nhiều Tocirci thấy trecircn hết lagrave mọi tacircm hồn hầu như coacute cugraveng cuộc chiến đấu nhưng từng tacircm hồn lại rất khaacutec nhauhellip Khocircng thể hagravenh động theo cugraveng một caacutech thức với mọi tacircm hồn được Với những tacircm hồn nagravey tocirci thấy migravenh phải necircn beacute nhỏ khocircng sợ phải tự khiecircm hạ bằng việc thuacute nhận những cuộc chiến đấu vagrave những thất bạihellip tuy nhiecircn với những tacircm hồn khaacutec tocirci thấy rằng để lagravem bất cứ điều gigrave tốt cho họ thigrave tocirci phải rất cứng rắn vagrave khocircng bao giờ ruacutet lại những gigrave tocirci noacuteirdquo [5]

Nguyecircn tắc vagraveng của việc đồng hagravenh coacute lẽ vẫn lagrave lograveng nhacircn hậu bởi lẽ thường tigravenh người đồng hagravenh lagrave dấu chỉ đầu tiecircn của tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea vagrave lagrave phương tiện Thiecircn Chuacutea dugraveng để tỏ migravenh ra cho người thụ hướng trong luacutec họ đang gặp những khoacute khăn hoặc chao đảo mất định hướng trecircn hagravenh trigravenh đức tin Lograveng nhacircn hậu điacutech thực sẽ maacutech bảo cho vị đồng hagravenh biết luacutec nagraveo cần cứng rắn luacutec nagraveo cần nhẹ nhagraveng cảm thocircng hơn với người thụ hướng của migravenh

4 Thiếu sự trưởng thagravenh

Thực ra khocircng ai daacutem noacutei lagrave migravenh hoagraven toagraven trưởng thagravenh cả Con người phải ldquolagravem ngườirdquo vagrave phải trở necircn người hơn mỗi ngagravey Tuy nhiecircn tuỳ theo lứa tuổi chức nghiệp người ta phải coacute sự trưởng thagravenh tương đối về thể lyacute tacircm lyacute vagrave cả tacircm linh nữa Đối với vị đồng hagravenh thiecircng liecircng chuacuteng ta nhấn mạnh ở đacircy khiacutea cạnh thiếu sự quacircn bigravenh về tigravenh cảm nhất lagrave khi vị đồng hagravenh lagrave một người độc thacircn như linh mục tu sĩ thigrave sự thiếu quacircn bigravenh dễ coacute nguy cơ xảy ra đặc biệt lagrave trong tương quan với người khaacutec phaacutei

Một khi thaacutei độ tigravenh cảm bị xaacuteo trộn coacute những phản ứng quaacute đaacuteng hoặc khocircng thiacutech hợp thigrave mối tương quan đồng hagravenh khoacute coacute thể tiến triển tốt đẹp Nhiều khi cả hai becircn đều rất thiện chiacute chacircn thagravenh nhưng tự vocirc thức họ bị cuốn huacutet nhau do những hấp lực của cảm xuacutec do tacircm đầu yacute hợp rồi dần dagrave do thuacutec đẩy của sự khaacutec biệt giới tiacutenh cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hoagraven toagraven lagrave thiecircng liecircng nữa Nhiều khi mối tương quan biến dạng nagravey được mặc những tecircn gọi rất khaacutec nhau cha - con thiecircng liecircng anh - em thiecircng liecircng chị - em thiecircng liecircng thầy - trogravehellip nhưng tựu trung cũng lagrave mối tương quan mang sắc thaacutei tigravenh cảm nam nữ Hiện tượng nagravey xảy ra nhiều khi keacuteo theo cả một thế giới tuổi thơ của migravenh thường lagrave một tuổi thơ bất hạnh mất mẹ hoặc thiếu chahellip Cần phải keacuteo những cảm xuacutec vocirc thức trở về với thế giới hiện tại thế giới yacute thức để con người coacute thể lagravem chủ được những cảm xuacutec của migravenh Thaacutei độ tỉnh thức vagrave phản tỉnh luacutec nagravey lagrave rất cần thiết

ldquoVị linh mục hoặc noacutei chung lagrave người cố vấn hay người đồng hagravenh cagraveng trưởng thagravenh về mặt cảm xuacutec bao nhiecircu thigrave sự an toagraven caacute nhacircn lại cagraveng lớn bấy nhiecircu

- đoacute lagrave chưa kể những thagravenh cocircng caacute nhacircn - vagrave người ấy lại cagraveng coacute khả năng nhận ra để vượt lecircn trecircn những vai vế khaacutec nhau magrave người kia coacute thể chĩa trecircn migravenhrdquo [6]

Cần phải nhận ra chấp nhận vagrave vượt lecircn Nhận ra một caacutech saacuteng suốt vagrave khiecircm tốn chấp nhận với thaacutei độ bigravenh thản khocircng hoang mang lo acircu sợ sệt vagrave cố gắng vượt lecircn khocircng để migravenh rơi vagraveo cạm bẫy Để lagravem được điều nagravey cần phải cứng rắn can đảm xua tan những ldquotigravenh cảm bất chiacutenhrdquo để traacutei tim vagrave tacircm hồn được hoagraven toagraven tự do thanh thản với caacutei nhigraven trong saacuteng [7] Sự tiết chế thiecircng liecircng luacutec nagravey lagrave cần thiết đồng thời phải hiểu biết tối thiểu về sự khaacutec biệt tacircm lyacute giới tiacutenh lứa tuổi [8] vagrave đừng quecircn nại đến sự trợ lực của acircn sủng

Giả như người đồng hagravenh đang mắc phải khoacute khăn nagravey thigrave phải can đảm đối diện trong kiecircn nhẫn vagrave kheacuteo leacuteo Trước tiecircn lagrave điều chỉnh nhịp độ caacutec cuộc gặp gỡ thời gian mỗi lần noacutei chuyện khung cảnh diễn ra buổi noacutei chuyện lagravem chủ những biểu lộ tigravenh cảm khocircng đuacuteng pheacutep vagrave khước từ những đogravei hỏi khocircng cần thiết Mặt khaacutec phải gacircy yacute thức vagrave chấn chỉnh lại mối tương quan Đacircy khocircng phải lagrave cocircng việc coacute thể lagravem ngagravey một ngagravey hai nhưng phải kiecircn nhẫn thực hiện khocircng bỏ cuộc khocircng đốt giai đoạn Coacute thể bước đầu sẽ thất bại nhưng khocircng coacute nghĩa lagrave khocircng thể thực hiện được

Những điều bất trắc kể trecircn mới chỉ lagrave một số trường hợp thường hay gặp trong mối tương quan đồng hagravenh Trong thực tế người lagravem cocircng việc ldquodọn đường cho Thiecircn Chuacuteardquo để cho ldquothụ tạo lagravem việc trực tiếp với Tạo Hoacutea của migravenhrdquo [9] cograven phải trải qua nhiều thử thaacutech hơn nữa Tuy nhiecircn nếu xaacutec tiacuten việc đồng hagravenh như lagrave một ơn gọi một sứ mạng thigrave khocircng gian nan nagraveo khocircng thể vượt qua Điều quan trọng đừng tưởng rằng migravenh coacute thể lagravem tất cả việc đồng hagravenh điacutech thực lagrave việc lagravem của chiacutenh Thiecircn Chuacutea

Sau khi tigravem hiểu những khoacute khăn từ phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta tigravem hiểu về phiacutea người được đồng hagravenh nữa

II Từ phiacutea người được đồng hagravenh

Những khoacute khăn gặp phải từ phiacutea người thụ hướng lagrave điều cagraveng dễ xảy ra hơn nữa Khi đến với vị đồng hagravenh người thụ hướng mang theo cả một quaacute khứ với đầy dẫy những niềm vui - nỗi buồn thagravenh cocircng - thất bại hạnh phuacutec - đau khổ Chiacutenh vigrave thế vị đồng hagravenh thiecircng liecircng sẽ phải đối diện với nhiều trường hợp khaacutec nhau trong đoacute khocircng iacutet người đang gặp những rối loạn nhacircn caacutech coacute xu hướng thiacutech baacutem viacuteu vagraveo người khaacutec hoặc muốn tigravem một giải phaacutep ldquonecircn thaacutenh cấp tốcrdquo hay ocircm ấp những hy vọng hatildeo huyềnhellip Những điều nagravey dễ lagravem cho cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đi trệch hướng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu một số những khoacute khăn đoacute

1 Quaacute baacutem viacuteu hay quaacute dễ dagraveng thay đổi vị đồng hagravenh

Người thụ hướng coacute thể rơi vagraveo hai thaacutei cực hoặc quaacute baacutem viacuteu hoặc quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh Thaacutei độ baacutem viacuteu thể hiện khi người thụ hướng ldquokhocircng chịu lớn lecircnrdquo chỉ thiacutech dựa dẫm vagrave chẳng bao giờ coacute thể tự đưa ra được một quyết định nagraveo cho migravenh họ muốn baacutem viacuteu người khaacutec như một chỗ dựa an toagraven Nếu người đồng hagravenh khocircng tinh tế thigrave rất dễ coacute ảo tưởng lagrave migravenh đang hướng dẫn người khaacutec một caacutech tiacutech cực bởi vigrave trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đoacuteng một vai trograve rất quan trọng nếu khocircng noacutei lagrave trở necircn thần tượng của họ Nếu tigravenh trạng nagravey keacuteo dagravei người thụ hướng sẽ khocircng bao giờ trưởng thagravenh được khocircng tiến xa hơn được vagrave nguy hiểm hơn lagrave họ chỉ dừng lại nơi vị đồng hagravenh magrave khocircng thiết lập được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Hơn nữa trong hoagraven cảnh nagravey rất dễ phaacutet sinh hiện tượng chuyển hoaacuten (conversion) Người đồng hagravenh chỉ lagrave ldquongoacuten tay chỉ mặt trăngrdquo nhưng vocirc tigravenh trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đatilde trở necircn mặt trăng mất rồi

Thaacutenh Biển Đức khuyecircn những vị đồng hagravenh thiecircng liecircng trước tiecircn phải phacircn định xem người thụ hướng đang thực sự mong muốn điều gigrave nếu vị đồng hagravenh quaacute đơn sơ khocircng thấy được những dụng yacute ngầm của người thụ hướng thigrave ngay từ bước đầu việc đồng hagravenh đatilde bị trệch hướng

So với thaacutei độ ldquoquaacute tiacuten nhiệmrdquo ldquoquaacute trung thagravenhrdquo trecircn thigrave coacute thể noacutei việc người thụ hướng quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh lại lagrave một thaacutei cực ngược lại Trong việc đồng hagravenh người thụ hướng coacute quyền tự do chọn lựa vị đồng hagravenh của migravenh tuy nhiecircn khocircng phải tự do lagrave coacute thể thay đổi nay vị đồng hagravenh nagravey mai vị đồng hagravenh khaacutec Việc lagravem nagravey khocircng phải lagrave khocircn ngoan vigrave sẽ rất khoacute dung hoagrave những chỉ dẫn khaacutec nhau vagrave như vậy tigravenh trạng của bản thacircn coacute nguy cơ trở necircn bi đaacutet hơn nữa cũng giống như người bệnh khocircng tin tưởng đủ nơi baacutec sỹ nagraveo necircn baacutec sỹ nagraveo cũng đến khaacutem mỗi baacutec sỹ chẩn đoaacuten mỗi caacutech cuối cugraveng bệnh nhacircn chẳng biết migravenh mắc bệnh gigrave nữa chẳng biết phải theo toa của baacutec sỹ nagraveo thế lagrave bệnh tigravenh cagraveng trở necircn trầm trọng hơn

Noacutei như vậy khocircng coacute nghĩa lagrave tuyệt đối khocircng được thay đổi vị đồng hagravenh Đocirci khi việc thay đổi nagravey lại lagrave một giải phaacutep khocircn ngoan vagrave đuacuteng đắn Tuy nhiecircn khi muốn thay đổi vị đồng hagravenh phải cacircn nhắc kỹ lưỡng Những gợi yacute sau đacircy phần nagraveo coacute thể giuacutep cho người thụ hướng coacute được quyết định khocircn ngoan chiacuten chắn [10]

- Đacircu lagrave động lực chiacutenh khiến tocirci muốn thay đổi vị đồng hagravenh

- Phải chăng tocirci muốn trốn chạy sự thật Thiecircn Chuacutea tỏ lộ qua vị đồng hagravenh

- Hay lagrave do sự khaacutec biệt vagrave va chạm caacute tiacutenh

- Hoặc vị đồng hagravenh quaacute độc đoaacuten thiếu kinh nghiệm thiếu khocircn ngoan

- Coacute thể do vị đồng hagravenh khocircng dung dưỡng những ảo tưởng của tocirci chăng

Toacutem lại chỉ necircn thay đổi vị đồng hagravenh khi coacute đủ lyacute do nghiecircm trọng Chẳng hạn khi việc đồng hagravenh ấy trở necircn vocirc iacutech hay lagrave coacute hại mặc dầu coacute thiện chiacute vagrave lograveng

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

lecircn Vigrave vậy người đồng hagravenh cần phải dung hoagrave hai đức tiacutenh cứng rắn vagrave mềm mỏng nagravey biết thiacutech nghi uyển chuyển theo từng hoagraven cảnh đối tượng

Thaacutenh Tecircrecircsa Hagravei Đồng Giecircsu với tư caacutech lagrave người đồng hagravenh đatilde kể lại rất rotilde kinh nghiệm nagravey

ldquoKhi giuacutep người khaacutec tocirci đatilde học được rất nhiều Tocirci thấy trecircn hết lagrave mọi tacircm hồn hầu như coacute cugraveng cuộc chiến đấu nhưng từng tacircm hồn lại rất khaacutec nhauhellip Khocircng thể hagravenh động theo cugraveng một caacutech thức với mọi tacircm hồn được Với những tacircm hồn nagravey tocirci thấy migravenh phải necircn beacute nhỏ khocircng sợ phải tự khiecircm hạ bằng việc thuacute nhận những cuộc chiến đấu vagrave những thất bạihellip tuy nhiecircn với những tacircm hồn khaacutec tocirci thấy rằng để lagravem bất cứ điều gigrave tốt cho họ thigrave tocirci phải rất cứng rắn vagrave khocircng bao giờ ruacutet lại những gigrave tocirci noacuteirdquo [5]

Nguyecircn tắc vagraveng của việc đồng hagravenh coacute lẽ vẫn lagrave lograveng nhacircn hậu bởi lẽ thường tigravenh người đồng hagravenh lagrave dấu chỉ đầu tiecircn của tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea vagrave lagrave phương tiện Thiecircn Chuacutea dugraveng để tỏ migravenh ra cho người thụ hướng trong luacutec họ đang gặp những khoacute khăn hoặc chao đảo mất định hướng trecircn hagravenh trigravenh đức tin Lograveng nhacircn hậu điacutech thực sẽ maacutech bảo cho vị đồng hagravenh biết luacutec nagraveo cần cứng rắn luacutec nagraveo cần nhẹ nhagraveng cảm thocircng hơn với người thụ hướng của migravenh

4 Thiếu sự trưởng thagravenh

Thực ra khocircng ai daacutem noacutei lagrave migravenh hoagraven toagraven trưởng thagravenh cả Con người phải ldquolagravem ngườirdquo vagrave phải trở necircn người hơn mỗi ngagravey Tuy nhiecircn tuỳ theo lứa tuổi chức nghiệp người ta phải coacute sự trưởng thagravenh tương đối về thể lyacute tacircm lyacute vagrave cả tacircm linh nữa Đối với vị đồng hagravenh thiecircng liecircng chuacuteng ta nhấn mạnh ở đacircy khiacutea cạnh thiếu sự quacircn bigravenh về tigravenh cảm nhất lagrave khi vị đồng hagravenh lagrave một người độc thacircn như linh mục tu sĩ thigrave sự thiếu quacircn bigravenh dễ coacute nguy cơ xảy ra đặc biệt lagrave trong tương quan với người khaacutec phaacutei

Một khi thaacutei độ tigravenh cảm bị xaacuteo trộn coacute những phản ứng quaacute đaacuteng hoặc khocircng thiacutech hợp thigrave mối tương quan đồng hagravenh khoacute coacute thể tiến triển tốt đẹp Nhiều khi cả hai becircn đều rất thiện chiacute chacircn thagravenh nhưng tự vocirc thức họ bị cuốn huacutet nhau do những hấp lực của cảm xuacutec do tacircm đầu yacute hợp rồi dần dagrave do thuacutec đẩy của sự khaacutec biệt giới tiacutenh cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hoagraven toagraven lagrave thiecircng liecircng nữa Nhiều khi mối tương quan biến dạng nagravey được mặc những tecircn gọi rất khaacutec nhau cha - con thiecircng liecircng anh - em thiecircng liecircng chị - em thiecircng liecircng thầy - trogravehellip nhưng tựu trung cũng lagrave mối tương quan mang sắc thaacutei tigravenh cảm nam nữ Hiện tượng nagravey xảy ra nhiều khi keacuteo theo cả một thế giới tuổi thơ của migravenh thường lagrave một tuổi thơ bất hạnh mất mẹ hoặc thiếu chahellip Cần phải keacuteo những cảm xuacutec vocirc thức trở về với thế giới hiện tại thế giới yacute thức để con người coacute thể lagravem chủ được những cảm xuacutec của migravenh Thaacutei độ tỉnh thức vagrave phản tỉnh luacutec nagravey lagrave rất cần thiết

ldquoVị linh mục hoặc noacutei chung lagrave người cố vấn hay người đồng hagravenh cagraveng trưởng thagravenh về mặt cảm xuacutec bao nhiecircu thigrave sự an toagraven caacute nhacircn lại cagraveng lớn bấy nhiecircu

- đoacute lagrave chưa kể những thagravenh cocircng caacute nhacircn - vagrave người ấy lại cagraveng coacute khả năng nhận ra để vượt lecircn trecircn những vai vế khaacutec nhau magrave người kia coacute thể chĩa trecircn migravenhrdquo [6]

Cần phải nhận ra chấp nhận vagrave vượt lecircn Nhận ra một caacutech saacuteng suốt vagrave khiecircm tốn chấp nhận với thaacutei độ bigravenh thản khocircng hoang mang lo acircu sợ sệt vagrave cố gắng vượt lecircn khocircng để migravenh rơi vagraveo cạm bẫy Để lagravem được điều nagravey cần phải cứng rắn can đảm xua tan những ldquotigravenh cảm bất chiacutenhrdquo để traacutei tim vagrave tacircm hồn được hoagraven toagraven tự do thanh thản với caacutei nhigraven trong saacuteng [7] Sự tiết chế thiecircng liecircng luacutec nagravey lagrave cần thiết đồng thời phải hiểu biết tối thiểu về sự khaacutec biệt tacircm lyacute giới tiacutenh lứa tuổi [8] vagrave đừng quecircn nại đến sự trợ lực của acircn sủng

Giả như người đồng hagravenh đang mắc phải khoacute khăn nagravey thigrave phải can đảm đối diện trong kiecircn nhẫn vagrave kheacuteo leacuteo Trước tiecircn lagrave điều chỉnh nhịp độ caacutec cuộc gặp gỡ thời gian mỗi lần noacutei chuyện khung cảnh diễn ra buổi noacutei chuyện lagravem chủ những biểu lộ tigravenh cảm khocircng đuacuteng pheacutep vagrave khước từ những đogravei hỏi khocircng cần thiết Mặt khaacutec phải gacircy yacute thức vagrave chấn chỉnh lại mối tương quan Đacircy khocircng phải lagrave cocircng việc coacute thể lagravem ngagravey một ngagravey hai nhưng phải kiecircn nhẫn thực hiện khocircng bỏ cuộc khocircng đốt giai đoạn Coacute thể bước đầu sẽ thất bại nhưng khocircng coacute nghĩa lagrave khocircng thể thực hiện được

Những điều bất trắc kể trecircn mới chỉ lagrave một số trường hợp thường hay gặp trong mối tương quan đồng hagravenh Trong thực tế người lagravem cocircng việc ldquodọn đường cho Thiecircn Chuacuteardquo để cho ldquothụ tạo lagravem việc trực tiếp với Tạo Hoacutea của migravenhrdquo [9] cograven phải trải qua nhiều thử thaacutech hơn nữa Tuy nhiecircn nếu xaacutec tiacuten việc đồng hagravenh như lagrave một ơn gọi một sứ mạng thigrave khocircng gian nan nagraveo khocircng thể vượt qua Điều quan trọng đừng tưởng rằng migravenh coacute thể lagravem tất cả việc đồng hagravenh điacutech thực lagrave việc lagravem của chiacutenh Thiecircn Chuacutea

Sau khi tigravem hiểu những khoacute khăn từ phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta tigravem hiểu về phiacutea người được đồng hagravenh nữa

II Từ phiacutea người được đồng hagravenh

Những khoacute khăn gặp phải từ phiacutea người thụ hướng lagrave điều cagraveng dễ xảy ra hơn nữa Khi đến với vị đồng hagravenh người thụ hướng mang theo cả một quaacute khứ với đầy dẫy những niềm vui - nỗi buồn thagravenh cocircng - thất bại hạnh phuacutec - đau khổ Chiacutenh vigrave thế vị đồng hagravenh thiecircng liecircng sẽ phải đối diện với nhiều trường hợp khaacutec nhau trong đoacute khocircng iacutet người đang gặp những rối loạn nhacircn caacutech coacute xu hướng thiacutech baacutem viacuteu vagraveo người khaacutec hoặc muốn tigravem một giải phaacutep ldquonecircn thaacutenh cấp tốcrdquo hay ocircm ấp những hy vọng hatildeo huyềnhellip Những điều nagravey dễ lagravem cho cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đi trệch hướng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu một số những khoacute khăn đoacute

1 Quaacute baacutem viacuteu hay quaacute dễ dagraveng thay đổi vị đồng hagravenh

Người thụ hướng coacute thể rơi vagraveo hai thaacutei cực hoặc quaacute baacutem viacuteu hoặc quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh Thaacutei độ baacutem viacuteu thể hiện khi người thụ hướng ldquokhocircng chịu lớn lecircnrdquo chỉ thiacutech dựa dẫm vagrave chẳng bao giờ coacute thể tự đưa ra được một quyết định nagraveo cho migravenh họ muốn baacutem viacuteu người khaacutec như một chỗ dựa an toagraven Nếu người đồng hagravenh khocircng tinh tế thigrave rất dễ coacute ảo tưởng lagrave migravenh đang hướng dẫn người khaacutec một caacutech tiacutech cực bởi vigrave trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đoacuteng một vai trograve rất quan trọng nếu khocircng noacutei lagrave trở necircn thần tượng của họ Nếu tigravenh trạng nagravey keacuteo dagravei người thụ hướng sẽ khocircng bao giờ trưởng thagravenh được khocircng tiến xa hơn được vagrave nguy hiểm hơn lagrave họ chỉ dừng lại nơi vị đồng hagravenh magrave khocircng thiết lập được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Hơn nữa trong hoagraven cảnh nagravey rất dễ phaacutet sinh hiện tượng chuyển hoaacuten (conversion) Người đồng hagravenh chỉ lagrave ldquongoacuten tay chỉ mặt trăngrdquo nhưng vocirc tigravenh trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đatilde trở necircn mặt trăng mất rồi

Thaacutenh Biển Đức khuyecircn những vị đồng hagravenh thiecircng liecircng trước tiecircn phải phacircn định xem người thụ hướng đang thực sự mong muốn điều gigrave nếu vị đồng hagravenh quaacute đơn sơ khocircng thấy được những dụng yacute ngầm của người thụ hướng thigrave ngay từ bước đầu việc đồng hagravenh đatilde bị trệch hướng

So với thaacutei độ ldquoquaacute tiacuten nhiệmrdquo ldquoquaacute trung thagravenhrdquo trecircn thigrave coacute thể noacutei việc người thụ hướng quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh lại lagrave một thaacutei cực ngược lại Trong việc đồng hagravenh người thụ hướng coacute quyền tự do chọn lựa vị đồng hagravenh của migravenh tuy nhiecircn khocircng phải tự do lagrave coacute thể thay đổi nay vị đồng hagravenh nagravey mai vị đồng hagravenh khaacutec Việc lagravem nagravey khocircng phải lagrave khocircn ngoan vigrave sẽ rất khoacute dung hoagrave những chỉ dẫn khaacutec nhau vagrave như vậy tigravenh trạng của bản thacircn coacute nguy cơ trở necircn bi đaacutet hơn nữa cũng giống như người bệnh khocircng tin tưởng đủ nơi baacutec sỹ nagraveo necircn baacutec sỹ nagraveo cũng đến khaacutem mỗi baacutec sỹ chẩn đoaacuten mỗi caacutech cuối cugraveng bệnh nhacircn chẳng biết migravenh mắc bệnh gigrave nữa chẳng biết phải theo toa của baacutec sỹ nagraveo thế lagrave bệnh tigravenh cagraveng trở necircn trầm trọng hơn

Noacutei như vậy khocircng coacute nghĩa lagrave tuyệt đối khocircng được thay đổi vị đồng hagravenh Đocirci khi việc thay đổi nagravey lại lagrave một giải phaacutep khocircn ngoan vagrave đuacuteng đắn Tuy nhiecircn khi muốn thay đổi vị đồng hagravenh phải cacircn nhắc kỹ lưỡng Những gợi yacute sau đacircy phần nagraveo coacute thể giuacutep cho người thụ hướng coacute được quyết định khocircn ngoan chiacuten chắn [10]

- Đacircu lagrave động lực chiacutenh khiến tocirci muốn thay đổi vị đồng hagravenh

- Phải chăng tocirci muốn trốn chạy sự thật Thiecircn Chuacutea tỏ lộ qua vị đồng hagravenh

- Hay lagrave do sự khaacutec biệt vagrave va chạm caacute tiacutenh

- Hoặc vị đồng hagravenh quaacute độc đoaacuten thiếu kinh nghiệm thiếu khocircn ngoan

- Coacute thể do vị đồng hagravenh khocircng dung dưỡng những ảo tưởng của tocirci chăng

Toacutem lại chỉ necircn thay đổi vị đồng hagravenh khi coacute đủ lyacute do nghiecircm trọng Chẳng hạn khi việc đồng hagravenh ấy trở necircn vocirc iacutech hay lagrave coacute hại mặc dầu coacute thiện chiacute vagrave lograveng

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

- đoacute lagrave chưa kể những thagravenh cocircng caacute nhacircn - vagrave người ấy lại cagraveng coacute khả năng nhận ra để vượt lecircn trecircn những vai vế khaacutec nhau magrave người kia coacute thể chĩa trecircn migravenhrdquo [6]

Cần phải nhận ra chấp nhận vagrave vượt lecircn Nhận ra một caacutech saacuteng suốt vagrave khiecircm tốn chấp nhận với thaacutei độ bigravenh thản khocircng hoang mang lo acircu sợ sệt vagrave cố gắng vượt lecircn khocircng để migravenh rơi vagraveo cạm bẫy Để lagravem được điều nagravey cần phải cứng rắn can đảm xua tan những ldquotigravenh cảm bất chiacutenhrdquo để traacutei tim vagrave tacircm hồn được hoagraven toagraven tự do thanh thản với caacutei nhigraven trong saacuteng [7] Sự tiết chế thiecircng liecircng luacutec nagravey lagrave cần thiết đồng thời phải hiểu biết tối thiểu về sự khaacutec biệt tacircm lyacute giới tiacutenh lứa tuổi [8] vagrave đừng quecircn nại đến sự trợ lực của acircn sủng

Giả như người đồng hagravenh đang mắc phải khoacute khăn nagravey thigrave phải can đảm đối diện trong kiecircn nhẫn vagrave kheacuteo leacuteo Trước tiecircn lagrave điều chỉnh nhịp độ caacutec cuộc gặp gỡ thời gian mỗi lần noacutei chuyện khung cảnh diễn ra buổi noacutei chuyện lagravem chủ những biểu lộ tigravenh cảm khocircng đuacuteng pheacutep vagrave khước từ những đogravei hỏi khocircng cần thiết Mặt khaacutec phải gacircy yacute thức vagrave chấn chỉnh lại mối tương quan Đacircy khocircng phải lagrave cocircng việc coacute thể lagravem ngagravey một ngagravey hai nhưng phải kiecircn nhẫn thực hiện khocircng bỏ cuộc khocircng đốt giai đoạn Coacute thể bước đầu sẽ thất bại nhưng khocircng coacute nghĩa lagrave khocircng thể thực hiện được

Những điều bất trắc kể trecircn mới chỉ lagrave một số trường hợp thường hay gặp trong mối tương quan đồng hagravenh Trong thực tế người lagravem cocircng việc ldquodọn đường cho Thiecircn Chuacuteardquo để cho ldquothụ tạo lagravem việc trực tiếp với Tạo Hoacutea của migravenhrdquo [9] cograven phải trải qua nhiều thử thaacutech hơn nữa Tuy nhiecircn nếu xaacutec tiacuten việc đồng hagravenh như lagrave một ơn gọi một sứ mạng thigrave khocircng gian nan nagraveo khocircng thể vượt qua Điều quan trọng đừng tưởng rằng migravenh coacute thể lagravem tất cả việc đồng hagravenh điacutech thực lagrave việc lagravem của chiacutenh Thiecircn Chuacutea

Sau khi tigravem hiểu những khoacute khăn từ phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta tigravem hiểu về phiacutea người được đồng hagravenh nữa

II Từ phiacutea người được đồng hagravenh

Những khoacute khăn gặp phải từ phiacutea người thụ hướng lagrave điều cagraveng dễ xảy ra hơn nữa Khi đến với vị đồng hagravenh người thụ hướng mang theo cả một quaacute khứ với đầy dẫy những niềm vui - nỗi buồn thagravenh cocircng - thất bại hạnh phuacutec - đau khổ Chiacutenh vigrave thế vị đồng hagravenh thiecircng liecircng sẽ phải đối diện với nhiều trường hợp khaacutec nhau trong đoacute khocircng iacutet người đang gặp những rối loạn nhacircn caacutech coacute xu hướng thiacutech baacutem viacuteu vagraveo người khaacutec hoặc muốn tigravem một giải phaacutep ldquonecircn thaacutenh cấp tốcrdquo hay ocircm ấp những hy vọng hatildeo huyềnhellip Những điều nagravey dễ lagravem cho cuộc đồng hagravenh thiecircng liecircng đi trệch hướng

Chuacuteng ta cugraveng tigravem hiểu một số những khoacute khăn đoacute

1 Quaacute baacutem viacuteu hay quaacute dễ dagraveng thay đổi vị đồng hagravenh

Người thụ hướng coacute thể rơi vagraveo hai thaacutei cực hoặc quaacute baacutem viacuteu hoặc quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh Thaacutei độ baacutem viacuteu thể hiện khi người thụ hướng ldquokhocircng chịu lớn lecircnrdquo chỉ thiacutech dựa dẫm vagrave chẳng bao giờ coacute thể tự đưa ra được một quyết định nagraveo cho migravenh họ muốn baacutem viacuteu người khaacutec như một chỗ dựa an toagraven Nếu người đồng hagravenh khocircng tinh tế thigrave rất dễ coacute ảo tưởng lagrave migravenh đang hướng dẫn người khaacutec một caacutech tiacutech cực bởi vigrave trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đoacuteng một vai trograve rất quan trọng nếu khocircng noacutei lagrave trở necircn thần tượng của họ Nếu tigravenh trạng nagravey keacuteo dagravei người thụ hướng sẽ khocircng bao giờ trưởng thagravenh được khocircng tiến xa hơn được vagrave nguy hiểm hơn lagrave họ chỉ dừng lại nơi vị đồng hagravenh magrave khocircng thiết lập được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Hơn nữa trong hoagraven cảnh nagravey rất dễ phaacutet sinh hiện tượng chuyển hoaacuten (conversion) Người đồng hagravenh chỉ lagrave ldquongoacuten tay chỉ mặt trăngrdquo nhưng vocirc tigravenh trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đatilde trở necircn mặt trăng mất rồi

Thaacutenh Biển Đức khuyecircn những vị đồng hagravenh thiecircng liecircng trước tiecircn phải phacircn định xem người thụ hướng đang thực sự mong muốn điều gigrave nếu vị đồng hagravenh quaacute đơn sơ khocircng thấy được những dụng yacute ngầm của người thụ hướng thigrave ngay từ bước đầu việc đồng hagravenh đatilde bị trệch hướng

So với thaacutei độ ldquoquaacute tiacuten nhiệmrdquo ldquoquaacute trung thagravenhrdquo trecircn thigrave coacute thể noacutei việc người thụ hướng quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh lại lagrave một thaacutei cực ngược lại Trong việc đồng hagravenh người thụ hướng coacute quyền tự do chọn lựa vị đồng hagravenh của migravenh tuy nhiecircn khocircng phải tự do lagrave coacute thể thay đổi nay vị đồng hagravenh nagravey mai vị đồng hagravenh khaacutec Việc lagravem nagravey khocircng phải lagrave khocircn ngoan vigrave sẽ rất khoacute dung hoagrave những chỉ dẫn khaacutec nhau vagrave như vậy tigravenh trạng của bản thacircn coacute nguy cơ trở necircn bi đaacutet hơn nữa cũng giống như người bệnh khocircng tin tưởng đủ nơi baacutec sỹ nagraveo necircn baacutec sỹ nagraveo cũng đến khaacutem mỗi baacutec sỹ chẩn đoaacuten mỗi caacutech cuối cugraveng bệnh nhacircn chẳng biết migravenh mắc bệnh gigrave nữa chẳng biết phải theo toa của baacutec sỹ nagraveo thế lagrave bệnh tigravenh cagraveng trở necircn trầm trọng hơn

Noacutei như vậy khocircng coacute nghĩa lagrave tuyệt đối khocircng được thay đổi vị đồng hagravenh Đocirci khi việc thay đổi nagravey lại lagrave một giải phaacutep khocircn ngoan vagrave đuacuteng đắn Tuy nhiecircn khi muốn thay đổi vị đồng hagravenh phải cacircn nhắc kỹ lưỡng Những gợi yacute sau đacircy phần nagraveo coacute thể giuacutep cho người thụ hướng coacute được quyết định khocircn ngoan chiacuten chắn [10]

- Đacircu lagrave động lực chiacutenh khiến tocirci muốn thay đổi vị đồng hagravenh

- Phải chăng tocirci muốn trốn chạy sự thật Thiecircn Chuacutea tỏ lộ qua vị đồng hagravenh

- Hay lagrave do sự khaacutec biệt vagrave va chạm caacute tiacutenh

- Hoặc vị đồng hagravenh quaacute độc đoaacuten thiếu kinh nghiệm thiếu khocircn ngoan

- Coacute thể do vị đồng hagravenh khocircng dung dưỡng những ảo tưởng của tocirci chăng

Toacutem lại chỉ necircn thay đổi vị đồng hagravenh khi coacute đủ lyacute do nghiecircm trọng Chẳng hạn khi việc đồng hagravenh ấy trở necircn vocirc iacutech hay lagrave coacute hại mặc dầu coacute thiện chiacute vagrave lograveng

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

Người thụ hướng coacute thể rơi vagraveo hai thaacutei cực hoặc quaacute baacutem viacuteu hoặc quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh Thaacutei độ baacutem viacuteu thể hiện khi người thụ hướng ldquokhocircng chịu lớn lecircnrdquo chỉ thiacutech dựa dẫm vagrave chẳng bao giờ coacute thể tự đưa ra được một quyết định nagraveo cho migravenh họ muốn baacutem viacuteu người khaacutec như một chỗ dựa an toagraven Nếu người đồng hagravenh khocircng tinh tế thigrave rất dễ coacute ảo tưởng lagrave migravenh đang hướng dẫn người khaacutec một caacutech tiacutech cực bởi vigrave trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đoacuteng một vai trograve rất quan trọng nếu khocircng noacutei lagrave trở necircn thần tượng của họ Nếu tigravenh trạng nagravey keacuteo dagravei người thụ hướng sẽ khocircng bao giờ trưởng thagravenh được khocircng tiến xa hơn được vagrave nguy hiểm hơn lagrave họ chỉ dừng lại nơi vị đồng hagravenh magrave khocircng thiết lập được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Hơn nữa trong hoagraven cảnh nagravey rất dễ phaacutet sinh hiện tượng chuyển hoaacuten (conversion) Người đồng hagravenh chỉ lagrave ldquongoacuten tay chỉ mặt trăngrdquo nhưng vocirc tigravenh trong mắt người thụ hướng luacutec nagravey vị đồng hagravenh đatilde trở necircn mặt trăng mất rồi

Thaacutenh Biển Đức khuyecircn những vị đồng hagravenh thiecircng liecircng trước tiecircn phải phacircn định xem người thụ hướng đang thực sự mong muốn điều gigrave nếu vị đồng hagravenh quaacute đơn sơ khocircng thấy được những dụng yacute ngầm của người thụ hướng thigrave ngay từ bước đầu việc đồng hagravenh đatilde bị trệch hướng

So với thaacutei độ ldquoquaacute tiacuten nhiệmrdquo ldquoquaacute trung thagravenhrdquo trecircn thigrave coacute thể noacutei việc người thụ hướng quaacute dễ dagraveng thay đổi người đồng hagravenh lại lagrave một thaacutei cực ngược lại Trong việc đồng hagravenh người thụ hướng coacute quyền tự do chọn lựa vị đồng hagravenh của migravenh tuy nhiecircn khocircng phải tự do lagrave coacute thể thay đổi nay vị đồng hagravenh nagravey mai vị đồng hagravenh khaacutec Việc lagravem nagravey khocircng phải lagrave khocircn ngoan vigrave sẽ rất khoacute dung hoagrave những chỉ dẫn khaacutec nhau vagrave như vậy tigravenh trạng của bản thacircn coacute nguy cơ trở necircn bi đaacutet hơn nữa cũng giống như người bệnh khocircng tin tưởng đủ nơi baacutec sỹ nagraveo necircn baacutec sỹ nagraveo cũng đến khaacutem mỗi baacutec sỹ chẩn đoaacuten mỗi caacutech cuối cugraveng bệnh nhacircn chẳng biết migravenh mắc bệnh gigrave nữa chẳng biết phải theo toa của baacutec sỹ nagraveo thế lagrave bệnh tigravenh cagraveng trở necircn trầm trọng hơn

Noacutei như vậy khocircng coacute nghĩa lagrave tuyệt đối khocircng được thay đổi vị đồng hagravenh Đocirci khi việc thay đổi nagravey lại lagrave một giải phaacutep khocircn ngoan vagrave đuacuteng đắn Tuy nhiecircn khi muốn thay đổi vị đồng hagravenh phải cacircn nhắc kỹ lưỡng Những gợi yacute sau đacircy phần nagraveo coacute thể giuacutep cho người thụ hướng coacute được quyết định khocircn ngoan chiacuten chắn [10]

- Đacircu lagrave động lực chiacutenh khiến tocirci muốn thay đổi vị đồng hagravenh

- Phải chăng tocirci muốn trốn chạy sự thật Thiecircn Chuacutea tỏ lộ qua vị đồng hagravenh

- Hay lagrave do sự khaacutec biệt vagrave va chạm caacute tiacutenh

- Hoặc vị đồng hagravenh quaacute độc đoaacuten thiếu kinh nghiệm thiếu khocircn ngoan

- Coacute thể do vị đồng hagravenh khocircng dung dưỡng những ảo tưởng của tocirci chăng

Toacutem lại chỉ necircn thay đổi vị đồng hagravenh khi coacute đủ lyacute do nghiecircm trọng Chẳng hạn khi việc đồng hagravenh ấy trở necircn vocirc iacutech hay lagrave coacute hại mặc dầu coacute thiện chiacute vagrave lograveng

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

ao ước chacircn thagravenh tiến bước trecircn đường hoagraven thiện hoặc vị đồng hagravenh chẳng bao giờ khuyến khiacutech đường nhacircn đức cũng chẳng sửa chữa caacutec khuyết điểm chẳng soi saacuteng cho người thụ hướng nhận ra những vấn đề quan trọng của migravenh Hay coacute khi vị đồng hagravenh quaacute dung tuacuteng cho người thụ hướng hoặc bản thacircn mắc phải quaacute nhiều yếu đuối sai lầmhellip Chuacuteng ta kheacutep lại vấn nạn baacutem viacuteu hoặc thay đổi vị đồng hagravenh ở đacircy cograven những vấn đề khoacute khăn khaacutec nữa nơi người thụ hướng magrave chuacuteng ta khocircng thể khocircng bagraven tới

2 Hy vọng hatildeo huyền [11]

Coacute những người coi việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng hơn khocircng keacutem một cuộc tư vấn giới thiệu việc lagravem vagrave như vậy họ đogravei hỏi phải coacute kết quả ngay Nếu vị đồng hagravenh khocircng giải quyết tức khắc những khoacute khăn họ sẽ thất vọng vagrave phản ứng lại bằng thaacutei độ hằn học hoặc bỏ dở cuộc đồng hagravenh Vấn đề căn bản nằm ở chỗ họ đồng hoaacute việc của Chuacutea với việc thuần tuyacute của con người Họ khocircng coacute khả năng lắng nghe tiếng Chuacutea trong sự kiecircn nhẫn đợi chờ vagrave tin tưởng phoacute thaacutec

Việc học biết trocircng đợi Thiecircn Chuacutea với lograveng kiecircn nhẫn trong hy vọng luocircn lagrave bagravei học khoacute khăn trong cuộc đời nhưng đacircy lagrave bagravei học mang tiacutenh cứu độ Thiecircn Chuacutea khocircng thể đaacutep ứng những mong muốn hatildeo huyền của con người theo kiểu ldquomigrave ăn liềnrdquo nhưng phải theo một tiến trigravenh sư phạm tiệm tiến hay noacutei caacutech khaacutec việc thiecircng liecircng hoaacute phải lagrave một tiến trigravenh tuần tự khởi đi từ sự chấp nhận giới hạn của bản thacircn caacutech khiecircm tốn bigravenh an cố gắng magrave khocircng hề tuyệt vọng

Người thụ hướng phải học cho biết thế nagraveo lagrave lệ thuộc vagraveo Thiecircn Chuacutea phải để Thiecircn Chuacutea hướng dẫn cuộc đời của migravenh theo yacute Người chứ khocircng phải lagrave lecircn chương trigravenh sẵn vagrave bắt Thiecircn Chuacutea phải tuacircn theo Chiacutenh vigrave vậy cả vị đồng hagravenh vagrave người thụ hướng phải tiacuten thaacutec vagraveo Chuacutea vagrave kiecircn trigrave lắng nghe mặc dugrave vẫn chỉ nhận được thaacutei độ im lặng chưa coacute con đường nagraveo saacuteng sủa phiacutea trước Đoacute phải lagrave hagravenh trigravenh đức tin một khi người thụ hướng khước từ bước vagraveo hagravenh trigravenh đức tin nagravey thigrave việc đồng hagravenh thiecircng liecircng khoacute lograveng hiển lộ

Việc hy vọng hatildeo huyền của người thụ hướng coacute khi cograven được thể hiện qua thaacutei độ thuyết phục người đồng hagravenh chấp nhận những suy nghĩ lập trường của migravenh coacute khi đoacute lagrave caacutech thức tigravem hậu thuẫn traacutenh neacute traacutech nhiệm caacute nhacircn hoặc tigravem caacutech thoả matilden những đam mecirc xấu của migravenh magrave khocircng bị lương tacircm cắn rứt Kinh nghiệm của cha Merton cho thấy rằng nhiều tacircm hồn rơi vagraveo tigravenh trạng nagravey một khi vị đồng hagravenh thiecircng liecircng khocircng đaacutep ứng nhu cầu của người thụ hướng thigrave mối tương quan đồng hagravenh sẽ bị rạn nứt nếu khocircng muốn noacutei lagrave sẽ đổ vỡ thất bại

Bacircy giờ chuacuteng ta tigravem hiểu một nỗi khoacute khăn khaacutec rất thường gặp trong việc đồng hagravenh cũng như trong caacutec cuộc tư vấn hay trị liệu tacircm lyacute đoacute lagrave hiện tượng chuyển dịch

3 Chuyển dịch

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

Về phiacutea người đồng hagravenh chuacuteng ta đatilde bagraven tới hiện tượng chuyển dịch ngược hay phản chuyển dịch về phiacutea người thụ hướng hiện tượng chuyển dịch [12] cũng lagrave một vấn nạn gacircy khoacute khăn cho mối tương quan đồng hagravenh Mục điacutech của việc đồng hagravenh lagrave giuacutep người thụ hướng thiết lập mối tương quan mật thiết với Chuacutea thocircng qua mối tương quan đuacuteng đắn giữa người thụ hướng với vị đồng hagravenh thế nhưng một khi người thụ hướng đatilde phản ứng tạo ra higravenh ảnh sai lạc nơi vị đồng hagravenh [13] thigrave họ chỉ dừng lại nơi đối tượng lagrave con người magrave khocircng vươn tới Thiecircn Chuacutea được

Nhưng lagravem sao để nhận ra sự coacute mặt của những phản ứng như thế Những phản ứng chuyển dịch thường được biểu lộ qua tiacutenh caacutech rất matildenh liệt vagrave thiếu phugrave hợp Vị đồng hagravenh sẽ khocircng thể đaacutep lại một thaacutei độ yecircu thương matildenh liệt giận hờn vocirc cớ giận dữ hay lệ thuộc như thế Những phản ứng bất thường lagrave dấu chỉ cho thấy sự chuyển dịch xuất hiện Sự chuyển dịch xảy ra nhiều khi cograven keacuteo theo những phản ứng macircu thuẫn nhau rất rotilde rệt Viacute dụ như cugraveng một luacutec người thụ hướng vừa tỏ ra rất lệ thuộc nhưng cũng rất chống đối vị đồng hagravenh hoặc becircn ngoagravei tỏ ra rất lạnh nhạt xa caacutech thờ ơ [14] nhưng becircn trong thigrave yecircu thương vị đồng hagravenh tha thiết

Cũng coacute khi sự chuyển hoaacuten nấp dưới danh nghĩa tương quan tigravenh bạn Trong cuốn The dark night of the soul thaacutenh Gioan Thaacutenh Giaacute đưa ra cho chuacuteng ta một caacutech thế để nhigraven ra đacircu lagrave một tigravenh bạn chuyển dịch như thế

ldquoCoacute những người lấy cớ hướng dẫn tacircm linh để dưỡng nuocirci một tigravenh bạn iacutech kỷ ragraveng buộc người khaacutec Đagraveng sau những ragraveng buộc trong tigravenh bạn đoacute ẩn khuất những ham muốn tigravenh cảm chứ thực chất khocircng phải lagrave sự linh thaacutenh của niềm tin Ta coacute thể nhận thấy điều nagravey khi nghĩ về tigravenh bạn như thế ta khocircng nhận thấy những yacute tưởng về tigravenh yecircu về Thiecircn Chuacutea vagrave về lograveng mến Chuacutea triển nở nhưng ngược lại toagraven lagrave những đau khổ vigrave lương tacircm dagravey vograve cắn rứtrdquo [15]

Sự chuyển dịch cograven phức tạp hơn đối với những người coacute khuynh hướng đồng tiacutenh luyến aacutei việc giuacutep cho những người nagravey lấy lại được sự quacircn bigravenh trong caacutec mối tương quan lagrave một chuyện khocircng phải dễ dagraveng nhất lagrave những người khocircng cograven chỉ lagrave khuynh hướng magrave lagrave tacircm bệnh Trong những trường hợp như thế rất cần sự can thiệp của những nhagrave chuyecircn mocircn

Đứng trước những phản ứng chuyển hoaacuten như thế người đồng hagravenh phải ứng xử thế nagraveo Trước tiecircn vị đồng hagravenh phải hiểu biết vagrave chấp nhận người thụ hướng như họ lagrave phải minh bạch với tigravenh cảm của chiacutenh migravenh đừng tỏ ra hốt hoảng vagrave sợ hatildei trước cường độ matildenh liệt của những phản ứng yecircu - gheacutet thất thường đoacute Cần bigravenh tĩnh kheacuteo leacuteo tỏ cho người thụ hướng thấy họ đang đi trệch đường từ đoacute giuacutep họ khaacutem phaacute ra nguyecircn nhacircn dẫn đến những phản ứng khocircng đacircu của họ giuacutep họ nhận ra rằng những ldquonhu cầu ảordquo của họ chẳng bao giờ coacute thể thoả matilden được trừ phi họ coacute được mối tương quan điacutech thực với Thiecircn Chuacutea Một khi người thụ hướng yacute thức vagrave chấp nhận được điều đoacute mối tương quan đồng hagravenh đuacuteng đắn mới coacute thể thiết lập trở lại Tuy nhiecircn khocircng phải trường hợp nagraveo vị đồng hagravenh cũng coacute thể

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

giuacutep người thụ hướng thoaacutet ra khỏi tigravenh trạng chuyển dịch nhiều khi phải cần đến sự cộng taacutec của những nhagrave phacircn tacircm trị liệu chuyecircn mocircn nếu vị đồng hagravenh khocircng coacute khả năng chuyecircn mocircn ấy

Người thụ hướng coacute thể sẽ lagravem cản trở tiến trigravenh đồng hagravenh thiecircng liecircng nếu như đương sự bị rối loạn nhacircn caacutech

4 Rối loạn nhacircn caacutech

Taacutec giả Jean Francois Catalan liệt kecirc một loạt những thaacutei độ biểu hiện của người mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thaacutei độ sống lưỡng diện giao động hoagravei nghi vagrave khocircng ngừng do dự thaacutei độ tự vệ buồn batilde nhuacutet nhaacutet suy sụp khiecircu khiacutech tham lam chiếm hữu hưởng thụ thống trị chuyecircn chế khinh bỉ đi tigravem ẩn trốn trong mơ mộng tưởng tượng mecirc sảnghellip Những biểu hiện nagravey iacutet nhiều mang mầu sắc hoang tưởng khiến cho đương sự tỏ ra hận đời vigrave luocircn nghĩ migravenh bị hagravenh hạ ngược đatildei Đối với những người nagravey coacute caacutei gigrave đoacute đatilde hụt hẫng trong việc cấu truacutec hoaacute nhacircn caacutech của họ chiacutenh vigrave vậy những biểu hiện dồn neacuten nhị trugraveng nhacircn caacutech phủ nhận thực tạihellip lagrave những điều họ khocircng thể kiểm soaacutet tự chủ hagravenh xử một caacutech đuacuteng đắn vagrave quacircn bigravenh được [16]

Những phản ứng trecircn cho thấy những người nagravey đang phải mang vaacutec gaacutenh nặng của thế giới tuổi thơ đầy bất hạnh lagravem sao họ coacute thể vứt bỏ vagrave viết lại quaacute khứ của migravenh Điều phải lagravem luacutec nagravey lagrave giuacutep họ coacute một mocirci trường sống lagravenh mạnh cả về mặt thể lyacute tacircm lyacute vagrave tacircm linh Vị đồng hagravenh đừng đogravei hỏi họ điều gigrave quaacute đaacuteng phải giuacutep họ sống đời sống tacircm linh ngay trong hoagraven cảnh cụ thể của họ sự trưởng thagravenh tacircm linh vagrave nhacircn caacutech phải đi đocirci với nhau Cocircng việc trước tiecircn lagrave phải giuacutep người thụ hướng mắc chứng rối loạn nagravey tigravem lại thế quacircn bigravenh Ngoagravei những phương tiện thiecircng liecircng như lời cầu nguyện caacutec biacute tiacutech sự tiết chếhellip cograven phải cần đến những phương tiện tự nhiecircn cần sự giuacutep đỡ của khoa tacircm lyacute trị liệu Đacircy lagrave một việc lagravem khoacute khăn lacircu dagravei vagrave đogravei hỏi khả năng chuyecircn mocircn đặc biệt

Như thế đời sống tacircm linh của những người nagravey sẽ ra sao Acircn sủng Thiecircn Chuacutea chẳng lẽ hoagraven toagraven chịu thua sự bất lực của con người Chẳng lẽ chỉ vigrave những giới hạn về nhacircn caacutech magrave họ khocircng thể necircn hoagraven thiện được Khocircng phải thế nhagrave phacircn tacircm học L Beirnaert đatilde ghi nhận rằng

ldquoRất iacutet khi dấu ấn của hagravenh động Thiecircn Chuacutea trecircn tacircm linh lại hoagraven toagraven bị hư hỏng thậm chiacute cả nơi người keacutem may mắn nhất Trong một cuộc sống tất bật vagrave lầm than hơi thở kiacuten đaacuteo của caacutec đức tiacutenh quy thần rồi sẽ được biểu lộhellip Cograven những người bị loạn thần kinh khocircng coacute phaacuten đoaacuten vagrave đocirci khi bị aacutem ảnh chuacuteng tocirci cũng biết khocircng iacutet trường hợp trong đoacute sự trung thagravenh đơn sơ nắm lấy bagraven tay Thiecircn Chuacutea trong đecircm tối magrave khocircng hề cảm thấy thigrave cũng khocircng keacutem choacutei lọihelliprdquo [17]

Đối với Thiecircn Chuacutea khocircng gigrave hư hỏng magrave khocircng thể vatilden hồi được Người nghegraveo nagraven nhất về mặt nhacircn caacutech tự nơi sacircu thẳm họ vẫn lagrave một con người tự do coacute thể hagravenh động với tư caacutech lagrave con caacutei Thiecircn Chuacutea Đoacute phải lagrave niềm xaacutec tiacuten căn bản

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

của vị đồng hagravenh khi phải đối diện với người thụ hướng mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech Thiecircn Chuacutea luocircn coacute caacutech để thực hiện kế hoạch của migravenh nhiều khi người cograven trực tiếp hướng dẫn người thụ hướng magrave khocircng thocircng qua trung gian lagrave vị đồng hagravenh nữa [18]

Thiecircn Chuacutea luocircn kiecircn nhẫn chờ đợi con người yecircu thương con người trước khi họ trưởng thagravenh nhacircn caacutech caacute tiacutenh tigravenh cảmhellip Chỉ coacute tigravenh yecircu mới lagrave phương dược coacute thể chữa lagravenh những đổ vỡ của thacircn phận con người Đoacute lagrave tigravenh yecircu chacircn thật giữa người với người vagrave trecircn hết lagrave tigravenh yecircu Thiecircn Chuacutea dagravenh cho con người tigravenh yecircu cứu độ thể hiện nơi chiacutenh Đức Giecircsu Kitocirc

Xin kheacutep lại chương tigravem hiểu về những khoacute khăn trong mối tương quan đồng hagravenh Chuacuteng ta bước sang phần cuối với việc tigravem hiểu những phẩm tiacutenh vagrave bổn phận trong việc đồng hagravenh thiecircng liecircng

[1] Xc Vida 47 triacutech theo Phan Tấn Thagravenh Giaacuteo trigravenh biacute tiacutech Hoagrave giải tr 83

[2] Phoacuteng chiếu (projection) lagrave hiện tượng phoacuteng lecircn hay gaacuten cho người khaacutec những cảm xuacutec ham muốn magrave khocircng thể chấp nhận lagrave chiacutenh của bản thacircn migravenh Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute tự vệ nhằm giữ thăng bằng cho bản thacircn (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 287-288)

[3] ldquoChuyển dịch ngượcrdquo (tiếng Phaacutep contre transfert hay tiếng Anh counter transference) lagrave một thuật ngữ chuyecircn mocircn trong ngagravenh phacircn tacircm học Trong quaacute trigravenh phacircn tacircm coacute khi người thầy chuyển những phản ứng vocirc thức của migravenh như yecircu gheacutet thugrave hậnhellip sang thacircn chủ magrave bản thacircn khocircng hề yacute thức Để chống lại phản ứng nagravey người thầy phải luocircn luocircn phản tỉnh hoặc cố gắng thocircng qua caacutec cảm xuacutec nhận thấy để gacircy ảnh hưởng trở lại thacircn chủ (Xc Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 75-76)

[4] Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 175

[5] Triacutech lại trong Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 178

[6] Andreacute Godin Tương quan giữa người vagrave người trong cuộc đối thoại mục vụ Descleacutee de Brouwer 1963 tr 85 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229)

[7] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 229

[8] Dugrave lagrave cugraveng phaacutei tiacutenh nhưng ở mỗi độ tuổi vagrave tuỳ theo tigravenh trạng bản thacircn magrave tiacutenh caacutech tacircm lyacute sẽ khaacutec nhau tacircm lyacute một thiếu nữ khaacutec với người đatilde coacute gia đigravenh phụ nữ khocircng cograven trẻ độc thacircn sẽ khaacutec với người cugraveng tuổi nhưng goaacute bụa phụ nữ khaacute giả khaacutec với người khoacute khănhellip Noacutei chung muocircn người muocircn vẻ khocircng ai

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

giống ai khocircng trường hợp nagraveo giống trường hợp nagraveo Thaacutei độ khocircn ngoan thận trọng vagrave tỉnh thức lagrave luocircn cần thiết

[9] Đacircy lagrave caacutech noacutei về mối tương quan đồng hagravenh của thaacutenh Inhaxiocirc Loyola (Xc Sđd tr 223)

[10] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 264-265 Jordan Aumann OP Đời sống tacircm linh tập II tr 323-324

[11] Xc Francis Kelly Nemeck OMI Marie Theresa Coombs Hermit Phương phaacutep linh hướng tr 181-184

[12] ldquoChuyển dịch (transfert) lagrave một cơ chế vocirc thức khi cảm xuacutec từ một sự vật nagravey được chuyển đầu tư sang một sự vật khaacutec thường gặp trong giấc mộng hoặc trong caacutec trường hợp nhiễu tacircm Cacircu ngạn ngữ ldquogiận caacute cheacutem thớtrdquo coacute nghĩa tương tự ở đacircy Đacircy lagrave một từ do phacircn tacircm học đưa ra

Cũng theo phacircn tacircm học khi mối quan hệ tigravenh cảm của một bệnh nhacircn từ những đối tượng khaacutec nhau được đầu tư vagraveo người thầy chăm chữa thigrave gọi lagrave chuyển dịch Đacircy lagrave một cơ chế tacircm lyacute khocircng chỉ xảy ra trong quaacute trigravenh trị liệu magrave cũng thường gặp trong cuộc sống hằng ngagraveyrdquo (Nguyễn Khắc Viện Từ điển tacircm lyacute tr 59)

[13] Tự vocirc thức người thụ hướng đatilde chuyển tất cả tigravenh cảm migravenh coacute với một đối tượng khaacutec như với cha mẹ người yecircuhellip vagraveo vị đồng hagravenh Những tigravenh cảm nagravey coacute thể tiacutech cực hoặc tiecircu cực tuỳ theo mối tương quan của họ với caacutec đối tượng ấy thường lagrave họ bị ảnh hưởng rất nhiều từ thời thơ ấu của migravenh

[14] Coacute thể coi đacircy lagrave cơ chế phograveng vệ người thụ hướng mang mặt nạ để che dấu sự thật của migravenh

[15] Gioan Thaacutenh Giaacute Dark night of the soul I 47 Karmeliterna Tagarp Glumsloov 1972 tr 38 (Triacutech lại Wilfrid Stinissen Quagrave tặng tacircm linh tr 41)

[16] Xc Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 201

[17] Louis Beirnaert Kinh nghiệm Kitocirc giaacuteo vagrave tacircm lyacute học Eacutepi 1964 tr 240 (Triacutech lại trong Jean Francois Catalan Kinh nghiệm tacircm linh vagrave tacircm lyacute học tr 198)

[18] Xeacutet trecircn bigravenh diện tacircm lyacute nhagrave tacircm lyacute trị liệu Carl Rogers cho thấy những ai mắc chứng rối loạn nhacircn caacutech thường lagrave những người gặp phải một hay nhiều mối tương quan bất hạnh hoặc vigrave khocircng được yecircu hay khocircng được yecircu đuacuteng caacutech Ocircng ruacutet ra ba nguyecircn tắc căn bản nhằm điều trị chứng rối loạn nhacircn caacutech thocircng qua mối tương giao trị liệu nghĩa lagrave tương giao tigravenh bạn trung thực thấu cảm vagrave vocirc điều kiện

1 Mọi trục trặc nhacircn caacutech đều do mối tương quan bất hạnh do đoacute phải thiết lập lại mối tương quan nagravey

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP

2 Mọi con người đều tiềm ẩn một sức sống một tiềm năng matildenh liệt vươn tới sự quacircn bigravenh

3 Bất cứ một trục trặc nhacircn caacutech nagraveo đều coacute thể trị liệu tigravem lại được sự quacircn bigravenh miễn lagrave gặp được mối tương quan lagravenh mạnh

• TREcircN ĐƯỜNG EMMAU
• Một thoaacuteng nhigraven về việc đồng hagravenh thiecircng liecircng
• Lm Giuse Phạm Quốc Văn OP