Toxuma və orqanların yetişdirilmə mühəndisliyi

ELNUR FƏRƏCOV MD, PhD

I. Toxuma mühəndisliyiII. Kök hüceyrəIII. Toxuma modelləri və lab.texIV. Etik məsəllər

“Toxuma mühəndisliyi- yeni elm olaraq özündə biotexnologiyanın prinsiplərinə və metodlarına əsaslanaraq təbii materialları əldə etməkdir.”

Toxuma mühəndisliyi....

Məqsəd.• İnsan toxumaların bərpası və

funksional göstəricilərin yüksəlməsi

• Donor orqan və toxumaların məhdud olması

• İmmunoloji baryeri aşmaq..

Kök hüceyrə araşdırma mərkəzinə görəABŞ nın əhalisinin yarısı faydalana bilər

Xəstəliklər...

One million children with juvenile diabetes 8.2 million people with cancer 58 million with heart disease Four million suffering from Alzheimer's disease 10 million with osteoporosis 43 million arthritis sufferers 250,000 people paralyzed by spinal cord injuries 30,000 victims of Lou Gehrig's disease 500,000 with Parkinson's disease

www.stemcellresearchfoundation.org/WhatsNew/Benefit.htm

Regeneration in Nature– Kərtənkələ– Xərçəng– Embrion

Tərs əlaqə• Mürəkkəbliyi artırılması• Regenerativ bacarığını azaldın

-Salamander http://www.youtube.com/watch?v=EsCSwVx3GvA

- barmaqhttp://www.youtube.com/watch?NR=1&v=vNk8GhlBn6I&feature=endscreen

- ECMhttp://www.youtube.com/watch?v=5_91_nARa0E

Istiqamət....• Kök hüceyrələrin In vitro humoral

faktorların köməyi ilə differensiasiya və in vivo implantasiyası və istifadəsi

• biomaterial istifadəsində bir karkas olaraq, kök hüceyrələrin sürətli differensiasiya təmin edir və vitro manipulyasiyaları minimuma endirir

Hüceyrə mənbəyiembrionik kök hüceyrə

mezenximal kök hüceyrəiPS

factor,siqnalVEGFTGF-βFGFBMP

PDGFVə s

ECMMatrigelCollagenAlginateFibrin

Decellularized Tissue(Hüceyrəsiz)

PLAPGA

Kök hüceyrə...Kök hüceyrə - fərqli hüceyrələrə differensiasiya

oluna biləcək hüceyrə tipi Embrionik - pluripotential  Vücüdda – multipotentialiPS – induksiya olmuş pluripotent

Pluripotent - üç təbəqələrinin differensiasiya olmasi potensialin olan hüceyrə- endoderm (daxili mədə astarlı, mədə-bağırsaq traktının, ağ ciyər)

mesoderm (əzələ, sümük, qan, sidik-cinsiyyət)

ektoderm (epidermal toxuma və sinir sistemi).

Pluripotent kök hüceyrələri fetal və ya böyük tip səbəb ola bilər,amma plasenta kimi ekstraembrionik toxuma əmələ gəlmək potensialı yoxdur , yəni onlar fetal və ya böyüklər orqanizm daxil inkişaf edə bilməz

• iPS Induksiya olunmuş pluripotent kök hüceyrə,[  süni yolla müəyyən genlərin aktivləşdirilməsi ilə, somatik hüceyrədən alınan kök hüceyrə

• Multipotent  kök hüceyrə, məhdud toxuma tipinə differensiasiya ola bilən• (hemopoetik,mezenximal –osteoblast,chondrosit,adipoz)

http://www.dnalc.org/stemcells.html

Mezenximal kök hüceyrə... üstünlük• Ethics • Immunoloji uyğun• Geniş mənbə məhdudiyyət• Differensiasiya potensialı?• Özü yeniləmə?• Miqdarı məhdud

Hematopoetik kök hüceyrəƏn ətraflı araşdırılan30 ildən artıq klinik istifadə

organ printer nədir... • Toxuma

mühəndisliyi və 3d printer

• Kağız əvəzinə petri qabı

• Toz əvəzinə hüceyrələr və xüsusi kimyəvi maddələr

• Toxumalar individual olaraq

hazırlanır

http://www.livescience.com/php/video/player.php?video_id=organrepair

How the cells are taken for the “ink”

• Dəri biopsiyası

• Fibroblastların in vitro artırılması

• Bu fibroblastları reprogramlaşdırma edib ehtiyac olan hüceyrə tipi əldə

• Və bu hüceyrəni printer tozu kimi istifadə etmək

Induced Pluripotent Stem Cells

V. Ethics