Tich Vo Huong

7
 Gi i bài toán hình phng bng vi c s dng “Tích Vô Hướng”. L i nói đầ u:  Như chún g ta đã biết,tích vô hướng là vic làm k phổ  biến trong quá trình gii toán hình phng Oxy.Tuy nó chỉ  đơn gin vic tính hai vecto ra ri nhâ n vớ i nhau bn g 0 nhưn g đ ể  linh hot được nó trong các bài toán t hì vic làm này khô ng hề  đơn  gin.Đôi khi đây là sự  k hó khă n khiến cho các bn hc sinh không l àm tt được câ u 7 trong đ ề  thi Đại hc,quố c gia.  Bài viế t này muố n chia s đôi chút về  kĩ thut gii hình phẳ ng Oxy b ằ ng vic s ử  d ng tích vô hướ ng! PHN 1: LÝ THUYT CƠ SỞ   Cho tam giác ABC vuông t i A,ta có: 1 1 2 2 1 2 1 2 ( , ), (x , ). . x 0.  AB x y AC y  AB AC AB AC x y y   Đôi khi không th tham tìm được trên mi đườ ng thng 2 đim để  tìm vtcp ,ví d tình hung sau:Cho 1 phương trình đườ ng thng,ta tính đượ c vtcp ca 2 đi m thuc đườ ng thng vuông góc vi đườ ng thng đã cho.Ví d d có vtcp là u, đườ ng thng d vuông góc : ( , ), d' : ( , ). ' . 0 d d d u x y x a b d d u x ax by   Chúng ta hi u nhanh là nếu c có góc vuông hoc các đườ ng thng vuông góc thì ta c tính các vec to ch  ph ương ra ( 2 vecto nm trên 2 đườ ng thng vuông góc) ri nhân vớ i nhau bng 0.Lí thuyết ch ng n g n như vy.Sau đây chúng ta s đế n vi các  bài toán c th để  h i u sâu phương pháp cũng như thy rõ nhng kĩ thut gi i ! PHN 2: CÁC VÍ D C TH Phân tích:  Đọc đề  t hấ  y chi ti ết :” đườ ng thng AC và BD vuông góc vi nhau” ,ta đã định hình trong đầu là dử  d ng tích vô hướng.Nhưng nế u ch ỉ  có 1 p hươ ng trình là tích v ô h ướ ng,chún g ta p hi tham số  3 điể m A,C,D theo mt n thì bài toán mớ i đượ c gii quyế t,vic này khá đơn gin vì ta dễ  dàng tham số   A,M là trung đim A D nên D cũ ng t heo A và M. Còn C?  ta d ự a vào chi ti ế t AD=2BC sẽ  tham số  được C t heo các điể m kia.  Ví d 1: Cho hì nh thang ABCD có đi m B(0,6 ).Ha i đá y AD và BC vi AD=2BC.Hai đườ ng chéo AC và BD v uôn g góc vớ i nhau,đườ ng thng AC và BD vuô ng góc vi nhau. Đ ườ ng thng AB có phương trình:3x-y+6=0. Bi ết M(2,-3) là trung đi m cnh AD.Tìm ta độ các đỉ nh còn l i ca hình thang.  

description

xxx

Transcript of Tich Vo Huong

  • Gii bi ton hnh phng bng vic s dng Tch V Hng.

    Li ni u:

    Nh chng ta bit,tch v hng l vic lm kh ph bin trong qu trnh gii ton hnh phng Oxy.Tuy n ch n gin l vic tnh hai vecto ra ri nhn vi nhau bng 0 nhng linh hot c n trong cc bi ton th vic lm ny khng h n gin.i khi y l s kh khn khin cho cc bn hc sinh khng lm tt c cu 7 trong thi i hc,quc gia. Bi vit

    ny mun chia s i cht v k thut gii hnh phng Oxy bng vic s dng tch v hng!

    PHN 1: L THUYT C S

    Cho tam gic ABC vung ti A,ta c:

    1 1 2 2

    1 2 1 2

    ( , ), (x , ).

    . x 0.

    AB x y AC y

    AB AC AB AC x y y

    i khi khng th tham tm c trn mi ng thng 2 im tm vtcp ,v d tnh hung sau:Cho 1 phng trnh

    ng thng,ta tnh c vtcp ca 2 im thuc ng thng vung gc vi ng thng cho.V d d c vtcp l u,ng

    thng d vung gc

    : ( , ),d' : ( , ).

    ' . 0

    d

    d

    d u x y x a b

    d d u x ax by

    Chng ta hiu nhanh l nu c c gc vung hoc cc ng thng vung gc th ta c tnh cc vecto ch phng ra ( 2

    vecto nm trn 2 ng thng vung gc) ri nhn vi nhau bng 0.L thuyt ch ngn gn nh vy.Sau y chng ta s

    n vi cc bi ton c th hiu su phng php cng nh thy r nhng k thut gii!

    PHN 2: CC V D C TH

    Phn tch:

    c thy chi tit : ng thng AC v BD vung gc vi nhau ,ta nh hnh trong u l d dng tch v

    hng.Nhng nu ch c 1 phng trnh l tch v hng,chng ta phi tham s 3 im A,C,D theo mt n th bi ton mi

    c gii quyt,vic ny kh n gin v ta d dng tham s A,M l trung im AD nn D cng theo A v M. Cn C? ta da

    vo chi tit AD=2BC s tham s c C theo cc im kia.

    V d 1: Cho hnh thang ABCD c im B(0,6).Hai y AD v BC vi AD=2BC.Hai ng cho AC v BD vung gc vi

    nhau,ng thng AC v BD vung gc vi nhau.ng thng AB c phng trnh:3x-y+6=0. Bit M(2,-3) l trung im

    cnh AD.Tm ta cc nh cn li ca hnh thang.

  • Li gii:

    2

    ( ,3 6) D(4 a, 12 3a).C(x, y)

    ( , 6), (4 2 , 18 6 ).

    2 4 2 22 (2 , 3 3 ).

    2( 6) 18 6 3 3

    (2 2 , 9 6 ), (4 , 18 3 ).

    . 0 20

    A a a

    BC x y AD a a

    x a x aBC AD C a a

    y a y a

    AC a a BD a a

    AC BD AC BD a

    ( 2,0), (4,3),D(6, 6)2

    125 170 0 17 27 25 39 33 317, , , , ,

    4 4 4 4 4 44

    A Ca

    aA C Da

    KL: Ta cc nh cn tm ( 2,0), (4,3),D(6, 6)A C .

    Nhn xt: c nh hnh s dng tch v hng,chng ta cn c mt cht k nng v vic s dng h thc vecto tm C

    theo cc im bit. Lm c vic ny coi nh bi ton c gii quyt.

    Phn tch:

    nh hng gii:Trc tm l giao im 3 ng cao,ta d dng s dng h tch v hng gii quyt bi ton. bi ny,ch

    cc im P,Q cho thuc Ab,AC nn ta tham s B hoc C theo 2 n,thng qua nhng im cho d dng lp c h

    tch v hng.

    V d 2: Cho hnh tam gic ABC c trc tm 5 9,

    2 2H

    , 3 5,

    2 2M

    l trung im ca BC.Cc im 1 11,

    2 2P

    ,

    (6, 1)Q ln lt thuc AB,AC. Tm ta cc nh ca tam gic ABC.

  • Li gii:

    Tham s B(a,b),do M l trung im BC nn C(3-a,5-b).

    Ta c:1 11 5 9 1 1

    ( , ), ( 3 ,6 ), ( ,b ), ( , )2 2 2 2 2 2

    PB a b QC a b HB a HC a b

    Do H l trc tm tam gic ABC nn:

    2 2

    2 2

    2

    1 1 11 1( )( ) (b )( ) 0

    . 0 2 2 2 2

    5 9. 0 ( 3 )( ) (6 )( ) 02 2

    6 3(1)

    21 39(2)

    2 2 2

    (1) (2) 3 11 3 11.

    3 2 ( 2,3),

    (1) 10 75 135 0

    a a bPB HC

    QC HB a a b b

    a b a b

    a ba b

    a b a b

    b a B

    b b

    (5,2) (3,8)

    9 5 5 9( , ) ( )

    2 2 2 2

    C A

    b a B H Loai

    KL: (3,8)A , ( 2,3), (5,2)B C .

    Nhn xt: Bi trn khng kh nhn ra vic s dng h tch v hng.Tuy nhin vic nhn tch v hng,gii h phng

    trnh chng ta cng cn phi lu ti n nng v con s,lm khng cn thn s nhm dn ti sai kt qu.

    p dng: Cho tam gic ABC c chn ng cao h t B,C xung cnh i din ln lt l K(-2,2),E(2,2).im

    16 2,

    5 5P

    l hnh chiu vung gc ca E xung BC.tm ta cc nh ca tam gic ABC.

  • Phn tch: y l bi ton kh,chng ta cn vn dng tt k nng v s dng din tch.

    Li gii:

    Phng trnh IC qua I vung gc vi AB l: 2x + y 10 = 0

    Tham s ha ta B(2b ; b), C(c ; 10 2c). Theo bi ra ta c h:

    2 2 2 2

    9 92 4 2 10 2 3, 2 6;32 4 2 2

    2 2 10 2;61 2, 6 2 22 4 2 4 8 2 100. 10

    b b b c b c b b c Bb

    b c b c Cb cb b c cIB IC

    Do I l trung im AB suy ra A( 2 ; 1 ).

    Vy ta cc im tha mn l A(2 ; 1), B(6 ; 3), C(2 ; 6).

    V d 3: Cho tam gic ABC cn ti C c phng trnh cnh AB l x-2y=0.im I(4,2) l trung im cnh AB,im

    thuc cnh BC,din tch tam gic ABC bng 10.tm ta cc nh tam gic bit tung ca im B ln hn hoc bng 3.

    V d 4: Cho hnh hnh ch nht ABCD c E l trung im cnh BC v F l im nm trn cnh AD sao cho FA=3FD.

    Phng trnh ng thng BF:5x+y-5=0,phng trnh ng thng i qua B v vung gc vi DE l d:y=5.im C thuc

    ng thng d:x+2y-6=0 v c tung dng.Tm 4 nh hnh ch nht.

  • Phn tch: y l bi ton kh hay v vic s dng tch v hng.Da vo nhng gi thit cho,ta hon ton c th thit

    lp h phng trnh v tch v hng,t bi ton c gii quyt.Bi ny cn lu 3 vn ln sau:

    1, bit v tham s c B,C,F,ta d dng suy ra D theo nhng im trn nh h thc vecto.

    2, . 0BC DC BC DC

    3, . 0dDE d DEu

    Li gii:

    Ta B tha mn:

    5 5 0 0(0,5)

    5 5

    F FB F(b,5 5b),C d' C(6 2c,c)(DK : c 0).

    x y xB

    y y

    Do E l trung im BC nn :5

    (3 , )2

    cE c

    Ta c:

    2 3 20 154 4 4 ( , ).

    2 4

    9 3 2 3 20 15 3 2 20 5(6 2 , 5), ( , ), ( , ), (1,0)

    2 4 2 4d

    b c c bFD AD FD BC FD BC D

    c b c b c b c bBC c c DC DE u

    Do

    9 3 2 3 20 15(6 2 )( ) ( 5)( ) 0

    . 0 2 4

    3 2 20 5. 0 .1 .0 02 4

    d

    c b c bc c

    BC DCBC DC

    DE d c b c bDE u

  • 2 2 3 01( ) 1

    (4,1), (2, 1) ( 2,3)33( )

    2

    c cc tm b

    C D Acc Loaib

    : ( 2,3), (0,5), (4,1), (2, 1).KL A B C D

    Nhn xt: Bi ton cn c nhn mnh ch tm D thng qua h thc vecto biu th n theo cc im bit,cn vic

    pht hin ra h tch v hng cng khng qu kh.Tc gi bi ton th thch kin nhn ca ngi gii vic

    tham s cc im cng nh tnh ton,h phng trnh s,v vy cn kh nng tnh ton tt ca ngi gii!

    p dng:

    1. Cho hnh ch nht ABCD, c B(2,0).ng thng i qua B vung gc vi ng cho AC c phng trnh d:7x-y-

    14=0.ng thng i qua nh A v trung im ca cnh BC c phng trnh x+2y-7=0.Tm ta nh D ca hnh ch

    nht bit im A c honh m (p s :D(3,7)).

    2. Cho hnh bnh hnh ABCD c A(-4,-2),phng trnh BD:6x-y+2=0.Gi M l trung im ca AB,ng thng i qua C v

    vung gc vi DM c phng trnh :x-4y-3=0.Tm ta cc nh cn li ca hnh bnh hnh ABCD.

    Phn tch:

    Ch I l trung im ca AC,BD,vy khi tham s c 1 trong 4 im th s suy ra thm 1 im i xng vi n. y

    hon ton tham s c C,t suy ra A,nh rng AH vung HI,ta tnh tch v hng l tm c A,C,t bi ton tr nn

    d dng hn.

    V d 5: Cho hnh ch nht ABCD,c tm I(2,3).Hnh chiu vung gc ca nh A ln BD l im 7 6,

    5 5H

    .im C

    thuc ng thng d:2x-y-6=0.Tm ta cc nh hnh ch nht.

  • Li gii:

    Tham s C(a,2a-6),I l trung im ca AC nn A(4-a,12-2a).

    13 54 3 9( ,2 ), ( , )

    5 5 5 5

    13 3 9 54. 0 ( ).( ) .(2 ) 0 a 5

    5 5 5 5

    ( 1,2), (5,4)

    AH a a IH

    AH BD AH IH a a

    A C

    Ta c :

    2

    : 3 3, ( ,3 3).

    ( 1,3 5), ( 5,3 7).

    . 0.

    ( 1)( 5) (3 5)(3 7) 0

    1 (1,0) (3,6)10 40 30 0

    3 (3,6) (1,0)

    ( 1,2) (1,0), (5,4), (3,6):

    ( 1,2), (3,6)

    DB x y B a a

    AB a a CB a a

    AB BC ABCB

    a a a a

    a B Da a

    a B D

    A B C DKL

    A B

    , (5, 4), (1,0)C D

    Qua nhng v d trn,hy vng bn c phn no nm c k thut gii hnh phng Oxy nh vic s dng tch v

    hng.Phng php ny dng kh ph bin ,min c gc vung,ng thng vung gc vi nhaul ta c th p dng tch

    v hng,n rt hu hiu khi bi ton ch c 1 n.Cng ty vo ngi gii m bi ton th hin c s linh hot,nhanh

    chng.Xin chc cc bn hc tt phn hnh phng Oxy cng nh thnh cng trong k thi i hc !

    Nhng ngi thc hin

    Ni dung: Nguyn Vn Ph Trnh by: Nguyn nh Huynh