The Public Policy Paper Series includes policy documents ... · PDF fileanalizi, aseve _...
Transcript of The Public Policy Paper Series includes policy documents ... · PDF fileanalizi, aseve _...
1
saqarTvelos sajaro moxeleTa profesiuli SesaZleblobebis zrda
gadawyvetilebis miRebasa da molaparakebebis warmarTvis teqnikaSi
CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING AND NEGOTIATION SKILLS
winamdebare gamocemaSi warmodgenili politikis dokumentebi
Seiqmna proeqtis _ `saqarTvelos sajaro moxeleTa profesiuli
SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis miRebasa da
molaparakebebis warmarTvis teqnikaSi~ _ farglebSi. yvela
dokuments Tan axlavs reziume inglisur enaze, sadac mokled aris
gadmocemuli ZiriTadi daskvnebi.
The Public Policy Paper Series includes policy documents developed within
the Capacity-Building of the Georgian Leadership Community (CBGL)
project. The English-language version of each policy paper summary can
be found at the end of the publication.
proeqti xorcieldeba SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos finansuri mxardaWeriT
The Project is funded by the Swedish International Development
Agency
2
samecniero xelmZRvanelebi: arCil gegeSiZe vladimer papava aleqsandre rondeli
Mentors: Archil Gegeshidze
Vladimer Papava
Alexander Rondeli
redaqtori: rusudan margiSvili
Editor: Rusudan Margishvili
teqnikuri redaqtori: artem meliq-nubarovi
Technical Editor: Artem Melik-Nubarov
saavtoro uflebebi daculia da ekuTvnis saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis
kvlevis fonds. werilobiTi nebarTvis gareSe wignis arc erTi nawili ar SeiZleba gadaibeWdos nebismieri, maT Soris, eleqtronuli an meqanikuri formiT.
© saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobaTa kvlevis fondi 2012 weli
All rights reserved and belong to Georgian Foundation for Strategic and International Studies. No part of this publication may be
reproduced in any form, including electronic and mechanical, without the prior written permission of the publisher
Copyright © 2012 Georgian Foundation for Strategic and International Studies
3
proeqtis Sesaxeb
programa ,,saqarTvelos sajaro moxeleTa profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebdaexmaros saqarTvelos mTavrobas marTvis sferoSi arsebuli problemebis daZlevaSi. proeqti iTvaliswinebs saSualo rgolis sajaro moxeleTa da samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenelTa CarTvas politikis SemuSavebisa da molaparakebis warmarTvis teqnikis dasaxvew praqtikul mecadineobebSi. es mecadineobebi moicavs ara marto Tanamedrove midgomebis danergvas qarTul sajaro administraciasa da sajaro politikaSi, aramed saxelmwifoebrivi mniSvnelobis sakiTxebze sajaro politikis dokumentebis SemuSavebas. proeqti aseve xels Seuwyobs qarTvel sajaro moxeleTaTvis marTvis Tanamedrove midgomebis Sesaxeb codnis, praqtikisa da unarebis gacnobas.
programas afinansebs SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagento (SIDA) da axorcielebs saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis kvlevis fondi (GFSIS). am proeqtis farglebSi GFSIS-is ZiriTadi partniorebi arian SvedeTis sajaro
administraciis instituti (SIPU International) da estoneTis diplomatiis skola (EDK).
programa xels uwyobs sajaro mmarTvelobis kulturis Camoyalibebas, romelic aris angariSvaldebuli da iTvaliswinebs qarTuli sazogadoebis saWiroebebs. garda amisa, programa miznad isaxavs gadawyvetilebis miRebis sferoSi qarTuli mmarTvelobis SesaZleblobebis gaZlierebas, rom gadawyvetilebis miRebis procesi gaxdes ufro gamWvirvale da iyos moqnili garemoebaTa cvlilebis Sesabamisad. programa aseve moicavs saqarTvelos saxelmwifo seqtorebsa da organizaciebs Soris TanamSromlobis gaumjobesebas da saxelmwifo moxeleTa SesaZleblobebis gazrdas, raTa saqarTvelo ukeT warmoCndes saerTaSoriso doneze sxva saxelmwifoebTan Tu saerTaSoriso organizaciebTan urTierTobisas.
programa xorcieldeba oTxi wlis manZilze (2009-2013 ww.) da Sedgeba Semdegi oTxi komponentisgan:
sajaro moxeleTa profesiuli momzadeba politikis analizisa da molaparakebebis teqnikaSi. konkursis gziT SerCeul qarTvel sajaro moxeleebs qarTveli, estoneli da Svedi eqspertebi eqvsi Tvis ganmavlobaSi utareben mecadineobas sajaro politikis analizisa da molaparakebis teqnikis Sesaswavlad. amasTan, monawileebi SeimuSaveben politikis dokuments qveynisaTvis aqtualur sakiTxebze. am procesSi maT xelmZRvaneloben GFSIS-is eqspertebi. politikis dokumentebis dasrulebis Semdeg xdeba maTi sajaro ganxilva da xuTi saukeTeso naSromi gamoicema. programis am komponents asrulebs saswavlo-gacnobiTi viziti estoneTSi. programis farglebSi swavlebis kurss gaivlis sajaro moxeleTa xuTi jgufi/nakadi. TiToeul jgufSi aris daaxloebiT ocdaxuTi monawile.
trenerTa momzadebis (ToT) komponentis farglebSi qarTveli specialistebi qarTul enaze SeimuSaveben saswavlo programebsa da saswavlo masalebs sajaro administraciis, molaparakebis teqnikis, genderisa da mravalferovnebis, xarjTsargeblianobis, proeqtis marTvisa da Sefasebis sferoebSi. programis bolo ori nakadisTvis swavleba qarTul enaze tardeba.
adamianuri resursebis marTvis komponenti moicavs qarTul sajaro samsaxurSi adamianuri resursebis marTvaSi CarTul profesionalTa Soris Tanamedrove praqtikis danergvis xelSewyobas. am komponentis meore amocanaa adamianuri resursebis marTvis sferoSi maRalkvalificiuri swavlebisaTvis adgilobrivi SesaZleblobebis gazrda.
sajaro politikis qseli miznad isaxavs sajaro politikis sferoSi samTavrobo struqturebis warmomadgenlebsa da samoqalaqo sazogadoebas Soris aqtiur TanamSromlobas da informaciis gaziarebas proeqtis vebgverdisa da kursdamTavrebulTa prfesiuli qselis Camoyalibebis gziT.
4
ABOUT THE PROJECT
―Capacity-building of the Georgian Leadership Community for Improved Decision-making and
Negotiation Skills‖ is designed to assist the Georgian government in addressing its governance
challenges. This multi-component initiative aims to introduce and reinforce modern management skill
sets, proficiency and practice among Georgian public officials. The project engages directly with
middle level public servants and civil-society representatives through practical in-service training in
policy development and negotiation techniques. Apart modernization of the Georgian public
administration and public policymaking, the project activities seek to deliver actionable policy
documents on the issues of national importance. The project activities and the policy initiatives will
be consistent with and supportive of principles of gender and diversity equality.
The program is funded by the Swedish International Development Agency (SIDA). The Georgian
Foundation for Strategic and International Studies (GFSIS), along with its principal partners - the
Swedish Institute for Public Administration (SIPU International) and the Estonian School of
Diplomacy (ESD), is the main implementer of the program.
The program will promote a likeminded leadership culture that is accountable and oriented to meeting
the needs of the Georgian society. Furthermore, the program aims at strengthening the Georgian
government capacity in decision-making, as well as increasing its transparency and flexibility in
responding to the changing circumstances. In addition, this initiative intends to improve
organizational cooperation among the Georgian public sectors and the country’s interaction with other
states and international organizations.
The program, which will be implemented during four years (2009 – 2013), includes the following
components:
Training for government officials in policy and negotiation techniques - Selected Georgian public
servants will complete an eight-month intensive training program in public administration, policy
planning and negotiation techniques. The training will be conducted by Georgian, Swedish and
Estonian experts. Furthermore, under the guidance of GFSIS mentors, the participants will work on
the issues pertinent to the country development policy. The training will be followed by a public
discussion of the policy papers and a study visit to Estonia. The best five papers will be published in
Georgian and in English. There will be five training groups in total with approximately 25
participants in each group.
The training of trainers (ToT) component - Through the project's training of trainers (ToT)
component, Georgian professionals will develop the Policy and Negotiations Training Program
curriculum and teaching materials in Georgian. Topics covered under this training include Public
Administration, Public Policy Planning, Negotiation Techniques, Gender and Diversity, Cost Benefit
Analysis, Project Management/Change Management and Program Evaluation. Under the project
framework, professional training programs will be implemented in the above listed fields for Georgian
government employees and civil society representatives in the Georgian language.
Professional development training for HR managers - The project's HR component aims to provide
knowledge in modern Human Resources Management (HRM) practices among Georgian HR-
managers within line ministries and other governmental agencies. A second objective of the
component is to build domestic capacity to deliver high quality training in HRM.
A knowledge and resource sharing component - This component is aimed to promote greater
communication, knowledge sharing, consultation and collaboration among public-policy stakeholders
across the Government of Georgia and civil society through establishing a project's website and
organizing number of alumni retreats.
25
sareabilitacio programebis xelmisawvdomobis gazrda
qali msjavrdebulebisTvis
anton qelbaqiani
sasjelaRsrulebis departamentis #11 arasrulwlovanTa specialuri dawesebulebis direqtori
saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciis da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministro
r e z i u m e
sareabilitacio programebis deficiti saqarTvelos penitenciur sistemaSi, maT
Soris qalTa dawesebulebaSi, erT-erTi mTavari problemaa Tanamedrove penitenciuri
sistemis Camoyalibebis gzaze. am deficitis gamo penitenciuri sistema ver asrulebs
sasjelis ZiriTad funqcias _ msjavrdebulis resocializacias. garda amisa,
sareabilitacio programebis simcire qmnis problemebs dawesebulebis Sida
menejmentis, gansakuTrebiT, usafrTxoebis sistemis marTvis TvalsazrisiTac.
aucilebelia im problemebis Zieba, rac xels uSlis am procesis organizebas, da maTi
mogvarebis alternatiuli gzebis dasaxva. kvlevis dros unda Sefasdes penitenciuri
sistemis ganviTarebis ukanaskneli wlebi da sworad unda moxdes ganvlili procesis
analizi, aseve _ evropuli qveynebis gamocdilebis gaazreba da misi misadageba arsebul
realobasTan. kvlevis Sedegad Camoyalibebuli rekomendaciebi miscems saSulebas
gadawyvetilebis mimReb pirebs am problemis gadaWra swrafad da efeqturad moaxdinon.
S e s a v a l i
sazogadoebis usafrTxoebis dacva saxelwifos erT-erTi umTavresi movaleobaa.
am mizniT saxelmwifo ayalibebs iseT institutebs, rogoric aris policia, sasamarTlo
sistema, sasjelaRsrulebis sistema da a.S. sazogadoebis usafrTxoebis dacva,
upirveles yovlisa, xorcieldeba prevenciuli RonisZiebebis gatarebiT, romelic unda
moicavdes rogorc zogadad danaSaulis, aseve ganmeorebiTi danaSaulis prevencias.
2008 wlis 13 dekembers saqarTvelos prezidentis N591-e brZanebulebiT Seiqmna
sisxlis samarTlis reformis uwyebaTaSorisi sakoordinacio sabWoTPTP
43PTPT. am sabWom SeimuSava
sisxlis samarTlis reformis strategia TPTP
44PTPT, romlis Semadgeneli nawilia
sasjelaRsrulebis sistemis reforma. sasjelaRsrulebis sistemis reformis strategiis
erT-erTi ZiriTadi mimarTulebaa patimarTa pirobebis gaumjobeseba, romelic Tavisi
SinaarsiT moicavs rogorc infrastruqturis, ise patimarTa sayofacxovrebo pirobebis
TPTP
43PTPTsaqarTvelos prezidentis brZanebuleba N591, 2008 wlis 13 dekemberi, ix.:
https://www.matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view=docView&id=104050
TPTP
44PTPT 2009 wlis sisxlis samarTlis sistemis reformis strategia, ix.:
http://www.justice.gov.ge/files/strategy.pdf
26
gaumjobesebas, saganmanaTleblo da sareabilitacio programebis xelmisawvdomobis
gazrdas da a.S.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Tanaxmad, `sasjelis mizania
samarTlianobis aRdena, axali danaSaulis Tavidan acileba da damnaSavis
resocializacia~.TPTP
45PTPT
damnaSavis resocializacia aris sasjelis umTavresi mizani, misi efeqturad
ganxorcielebis gareSe SeuZlebelia ganmeorebiTi danaSaulis prevencia, xolo
prevenciis gareSe SeuZlebelia sazogadoebis usafrTxoebis uzrunvelyofa. garda amisa,
damnaSavis resocializaciis gareSe miuRweveli rCeba sasjelis sxva miznebi
(samarTlianobis aRdgena, axali danaSaulis Tavidan acileba).
resocializaciis miRweva SesaZlebelia mxolod msjavrdebulis CarTviT
konkretul sareabilitacio programebSi. amiT unda moxdes im riskebis Semcireba, ris
gamoc es adamianebi kanonTan konfliqtSi aRmoCndnen.
saqarTvelos penitenciur sistemaSi bolo wlebis ganmavlobaSi gadaidga
garkveuli nabijebi sareabilitacio programebis danergvis mizniT, magram am etapze
sakmaod rTulia yvela kategoriis msjavrdebulisTvis amis xelmisawvdomobis
uzrunvelyofa. yvelaze swori midgoma aris am procesis etapobrivi ganviTareba da
sawyis etapze garkveul mimarTulebebze aqcentis gakeTeba. sareabilitacio programebis
mniSvneloba da misi roli xazgasmulia sxvadasxva saxis saerTaSoriso dokumentebSi TPTP
46PTPT,
xolo saqarTvelos penitenciur sistemaSi arsebuli deficitis aRmofxvris Taobaze
araerTi rekomendacia yofila adgilobrivi TPTP
47PTPT da saerTaSoriso organizaciebis
mxridan.TPTP
48PTPT
adgilobrivi da saerTaSoriso kanonmdebloba da standartebi patimrebs hyofs
kategoriebad da ganasxvavebs maT mimarT midgomebs. calke standartebia
arasrulwlovaniTPTP
49PTPT, qaliTPTP
50PTPT, uvado TavisuflebaaRkveTili TPTP
51PTPT, ucxo qveynis moqalaqeTPTP
52PTPT da
TPTP
45PTPT saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, kari III, Tavi X, muxli 39(1), ix.:
https://www.matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view=docView&id=16426
TPTP
46PTPT evrosabWos 2006 wlis rekomendacia cixis evropuli wesebis Sesaxeb, ix.:
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=955747
TPTP
47PTPT saqarTvelos saxalxo damcvelis 2011 wlis angariSi adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa
dacvis mdgomareobis Sesaxeb saqarTveloSi, gv. 324. TPTP
48PTPT wamebis prevenciis evropuli komitetis 2010 wlis angariSi, paragrafebi: 82, 109, 133, ix.:
http://www.cpt.coe.int/documents/geo/2010-27-inf-eng.pdf TPTP
49PTPTgaeros minimaluri standartuli wesebi arasrulwlovanTa mimarT marTlmsajulebis
ganxorcielebis Sesaxeb (`pekinuri wesebi~), ix.: http://www2.ohchr.org/english/law/beijingrules.htm
TPTP
50PTPT gaeros wesebi qal patimrebTan mimarTebiT (`bankokis wesebi~), ix.:
http://www.un.org/en/ecosoc/docs/2010/res%202010-16.pdf
TPTP
51PTPTevrosabWos 2003 wlis N23 rekomendacia cixis administraciis mier uvado da grZelvadian
patimrebTan mopyrobasTan dakavSirebiT, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=75267&Site=CM&BackColorInternet=C3C3C3&BackColorIntranet=EDB021&Ba
ckColorLogged=F5D383
TPTP
52PTPT evrosabWos rekomendacia No.R(84) 12, ucxo qveynis moqalaqeebis Sesaxeb, ix.:
https://wcd.coe.int/com.instranet.InstraServlet?command=com.instranet.CmdBlobGet&InstranetImage=603781&SecM
ode=1&DocId=682798&Usage=2
27
sxva kategoriis patimrebis mimarT. es standartebi Camoyalibebulia rogorc
evrosabWos, aseve gaeros Sesabamisi organoebis mier miRebul dokumentebSi.
bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTvelos penitenciur sistemaSi gadaidga pirveli
nabijebi iseTi mowyvladi jgufebisaTvis gankuTvnili sareabilitacio programebis
ganviTarebis mimarTulebiT, rogoric arian arasrulwlovani da qali msjavrdebulebi.
aRsaniSnavia, rom qali msjavrdebulebisaTvis arsebobs sxvadasxva saxis sareabilitacio
programa, Tumca maTi raodenoba sakmaod mcirea.
dReisaTvis saqarTvelos penitenciur sistemaSi sasjels ixdis daaxloebiT 1000
msjavrdebuli qali, rac patimarTa saerTo raodenobis daaxloebiT 4,5 procentia. es
cifri ar aRemateba evropuli qveynebis saSualo maCvenebels. TPTP
53PTPT sxvadasxva saxis
sareabilitacio programebSi, dawesebulebaSi CarTulia 200-mde msjavrdebuli, rac qal
msjavrdebulTa saerTo raodenobis daaxloebiT 20 procentia.
Cveni kvlevis mizania gamoiZebnos gzebi sareabilitacio programebis
ganviTarebisaTvis da yvela qal msjavrdebuls mieces SesaZlebloba CaerTos sxvadasxva
saxis programaSi; aseve _ rom sareabilitacio procesma ufro struqturirebuli da
gamarTuli saxe miiRos. es mogvcems SesaZleblobas gavaumjobesoT rogorc
penitenciuri sistemis Sida usafrTxoebis sistema, aseve SevZloT ganmeorebiTi
danaSaulis prevencia, rac, zogadad, win gadadgmuli nabiji iqneba sazogadoebis
usafrTxoebis dacvis TvalsazrisiT.
kvelevis dros gamoyenebuli iqneba saerTaSoriso standartebi qal patimrebTan
dakavSirebiT, evropuli qveynebis saukeTeso gamocdileba, statistikuri monacemebi,
adgilobrivi da saerTaSoriso organizaciebis angariSebi da rekomendaciebi, danaxarji-
efeqtianobis analizi. gaanalizebuli iqneba politikuri da ekonomikuri xasiaTis
riskebi, ramac SesaZloa am procesis efeqturad ganxorcilebas SeuSalos xeli.
p r o b l e m i s a R w e r a
vardebis revoluciis Semdeg saqarTvelos penitenciur sistemaSi sxvadasxva saxis
reformebis gatareba daiwyo. gansakuTrebiT aRsaniSnavia organizebul danaSaulTan
brZola, patimarTa sayofacxovrebo pirobebis gaumjobeseba (rac gamoixateba,
ZiriTadad, infrastruqturis gaumjobesebaSi _ gaixsna 13 axali dawesebuleba), kvebis
xarisxis gaumjobeseba, statikuri da dinamikuri usafrTxoebis sistemis zogierTi
elementis Camoyalibeba da a.S.
pirvel rigSi saxelmwifos amocanas warmoadgenda yvela patimrisTvis normaluri
sayofacxovrebo pirobebis Seqmna, kvebis xarisxis gaumjobeseba da usafrTxoebis dacva.
TPTP
53PTPT qali patimrebi _ evrosabWos wliuri statistika wevri qveynebis sasjelaRsrulebis sistemis
Sesaxeb (SPACE I statistics), 2010 weli, seqtemberi, gv, 74, ix.: http://www3.unil.ch/wpmu/space/files/2011/02/SPACE-1_2010_English.pdf
28
swored am mimarTulebiT moxda bolo wlebis ganmavlobaSi ZiriTadi resursebis
mobilizeba.
marTalia, sareabilitacio programebis ganviTarebis mimarTulebiT bolo
wlebis ganmavlobaSi aqcenti ufro iseTi mowyvladi jgufebis mimarT gakeTda, rogoric
arian qali da arasrulwlovani msjavrdebulebi, magram es nabijebi ar aris sakmarisi da
ar pasuxobs sasjelis ZiriTad amocanebs.
rogorc ukve aRiniSna, sasjelis erT-erTi umTavresi mizani aris damnaSavis
resocializacia, xolo sareabilitacio programebis organizebis gareSe SeuZlebelia am
miznis miRweva. amJamad qali msjavrdebulebis daaxloebiT 20 procents aqvs
SesaZlebloba CaerTos sxvadasxva saxis sareabilitacio programaSi, ris gamoc ver
xerxdeba umravlesobis (daaxloebiT 80%) resocializacia da sazogadoebaSi
umtkivneulo integracia. aqve gasaTvaliswinebelia, rom am etapze sareabilitacio
procesi ar aris standartizebuli da struqturirebuli da amitom imis Sefaseba, Tu
ramdenad xdeba im msjavrdebulebis reabilitacia, romlebic am etapze garkveulwilad
CarTuli arian sareabilitacio programebSi, sakmaod rTulia.
organizebul danaSaulTan warsulSi arsebuli sakmaod didi problemebis gamo
reformis mimdinareobisas Zalian didi yuradReba daeTmo usafrTxoebis sistemis
gaumjobesebas. usafrTxoebis Tanamedrove sistema gulisxmobs, rogorc ukve aRiniSna,
statikur (axali infrastruqtura, videokontrolis sistema, metalodeteqtorebi da
a.S.) da dinamikur usafrTxoebas (operatiul-samZebro saqmianoba, dawesebulebis
reJimis kontroli, riskebisa da saWiroebebis Sefaseba, piris saWiroebebze dafuZnebiT
sareabilitacio programebSi CarTva, individualuri midgoma da a.S.). dinamikuri
usafrTxoeba penitenciuri sistemis xelmZRvanelobam mxolod SezRudulad gaigo da
reformis mimdinareobisas ZiriTadi aqcentebi gakeTda mxolod operatiul-samZebro
saqmianobis da reJimis kontrolis gaumjobesebis mimarTulebiT, rac, rasakvirvelia,
TavisTavad Zalze mniSvnelovania, magram aseTi saxis sistemis mxolod am meTodebiT
marTva Seicavs risks adamianis uflebebis dacvis TvalsazrisiT.
organizebul danaSaulTan brZolis dawyebamde penitenciuri sistemis marTvis
ormagi korufciuli mmarTveloba arsebobda. kerZod, sistemas marTavdnen e.w
erToblivad. Sida usafrTxoebis sistemis regulirebas administraciasTan SeTanxmebiT
axorcielebdnen kriminaluri avtoritetebi da am procesSi arsebobda, bunebrivia,
orive mxaris korufciuli interesi. organizebul danaSaulTan brZolis dawyebis
Semdeg da mas Semdeg, rac am marginaluri elementebis CamoSoreba moxda, sistemis
marTva Tavidan bolomde gadavida penitenciuri dawesebulebis administraciis xelSi,
rac pozitiur nabijad unda CaiTvalos.
penitenciuri sistemis xelmZRvanelobas ar hqonda penitenciuri sistemis marTvis
Tanamedrove unarebi da saSualebebi (samwuxarod, amis gamosasworeblad arc SemdgomSi
gadadgmula nabijebi) da sistemis marTva am reformis ganxorcilebis pirveli
29
etapidanve represiuli meTodebis gamoyenebiT xdeboda. garda amisa, SemgomSi
penitenciur sistemaSi organizebuli danaSaulis damarcxeba saxelmwifom warmatebulad
aRiara (maRali Tanamdebobis pirebma amis Taobaze araerTi sajaro gancxadeba gaakeTes),
ris gamoc usafrToebis sistemis marTvis es forma penitenciuri sistemis
xelmZRvanelobam aRiqva warmatebulad, romelsac mxars uWerda saxelmwifo. aseTi saxis
midgomebma
rogorc ukve aRiniSna, msjavrdebulTa CarTva sareabilitacio programebSi
amcirebs im riskebs, ris gamoc es adamiani kanonTan konfliqtSi aRmoCnda da xels
uwyobs mis resocializaciasa da sazogadoebaSi srulyofil wevrad integracias. aqedan
gamomdinare, sareabilitacio programebis organizeba dawesebulebebSi, msjavrdebulTa
CarTva aseTi saxis programebSi mniSvnelovania sazogadoebis usafrTxoebis
uzrunvelyofis mxrivac.
garda amisa, sareabilitacio programebi aris dawesebulebis dinamikuri
usafrTxoebis Semadgeneli nawili, vinaidan aseTi saxis programebSi CarTviT mcirdeba
msjavrdebulTa danaSaulebrivi qceva, isini iZenen pozitiur unarebs, ris gamoc
dawesebulebis usafrTxoebis sistema advilad regulirebadi xdeba.
samwuxarod, reformebis mimdinareobisas sareabilitacio programebi, rogorc
dinamikuri usafrTxoebis Semadgeneli nawili, penitenciuri sistemis xelmZRvanelobam,
Sesabamisi gamocdilebis arqonisa da saxelmwifos araswori politikis gamo, ver gaigo
sworad, ris Sedegadac sxva saxis usafrTxoebis RonisZiebebisgan gansxvavebiT, am
mimarTulebaze naklebi aqcenti gakeTda. 2006 wlis Semdeg infrastuqturis
ganviTarebaSi saxelmwifom daxarja daaxloebiT 150 mln. lari, xolo sareabilitacio
programebis organizebisTvis _ daaxloebiT 70 aTasi lari (aq igulisxmeba rogorc
infrastruqtura, aseve sxva RonisZiebebi).
Tanamedrove infrastuqtura TavisTavad uzrunvelyofs statikuri usafrToebis
sistemis gaumjobesebas, kerZod, penitenciur dawesebulebebSi saknis tipis sadgomebis
Camoyalibeba (adre arsebobda barakuli sacxovreblebi), eleqtronuli kontrolis gare
da Sida sistemis Seqmna da a.S.
amgvari RonisZiebebi mniSvnelovania Tanamedrove penitenciuri sistemis
CamoyalibebisTvis, Tumca statikuri da dinamikuri sistemis sxvadasxva komponentebs
Soris saxelmwifos mier ganawilebuli resursebi araproporciulia.
amasTan, unda aRiniSnos, rom miuxedavad gadadgmuli nabijebisa,
infrastruqturis ganviTareba arasworad iyo dagegmili. dRes arsebuli
infrastruqtura ar iZleva arc sareabilitacio programebis organizebis, arc
msjavrdebulTa dawesebulebaSi riskjgufebad ganawilebis SesaZleblobas, rac
mniSvnelovania maTi reabilitaciis, usafrTxoebis dacvis da dawesebulebis efeqturad
marTvis TvalsazrisiT.
penitenciuri sistemis reformireba gardamaval periodSi mimdinareobda.
vardebis revoluciamde sistemis marTva sabWoTa periodSi arsebuli meTodebiT
30
xorcieldeboda. sistema ar iyo orientirebuli msjavrdebulTa reabilitaciaze da,
Sesabamisad, ar arsebobda arc saTanado samsaxurebi da arc Sesabamisi kvalifikaciis
pirebi, visac aRniSnuli procesi unda waremarTa.
socialuri samsaxuri penitenciur sistemaSi Camoyalibda 1999 wlis bolos, mas
Semdeg, rac penitenciuri departamenti, evrosabWos da sxva saerTaSoriso
organizaciebis rekomendaciiT, Sinagan saqmeTa saministros daqvemdebarebidan
iusticiis saministros daqvemdebarebaSi gadavida.
miuxedavad imisa, rom socialuri samsaxuri aris mTavari struqturuli erTeuli
penitenciur sistemaSi da misi movaleobaa sareabilitacio programebis organizeba
dawesebulebebSi, dResdReobiT igi ver asrulebs Tavis ZiriTad funqciebs. amis mizezia
arakvalificiuri adamianiseuli resursebi fsiqologis da socialuri muSakis
Tanamdebobebze (socialuri samsaxuris struqturaSi arian fsiqologebi da socialuri
muSakebi) da aseve samarTlebrivad ar aris Camoyalibebuli socialuri muSakis,
fsiqologis da sxva mosamsaxureTa Tanamdebobaze daniSvnis mkafio kriteriumebi da
funqciuri uflebamovaleobebi. isic unda aRiniSnos, rom socialuri muSakis profesia
qveyanaSi yovelTvis deficituri iyo.
zemoaRniSnuli problemebi, dakavSirebuli adamianiseul resursebTan,
infrastruqturasTan da dinamikuri usafrTxoebis Tanamedrove gagebasTan,
damaxasiaTebelia qalTa dawesebulebisTvis.
aucilebelia moiZebnos alternatiuli gzebi qalTa xuT dawesebulebaSi
sareabilitacio programebis ganviTarebis mizniT, yvela zemoaRniSnuli problemis
gaTvaliswinebiT.
p r o b l e m i s g a d a W r i s g z e b i
( a l t e r n a t i v e b i )
qalTa dawesebulebaSi sareabilitacio programebis organizebisaTvis aucilebelia
Zireuli cvlilebebi. am problemebis gaTvaliswinebiT, pirvel rigSi warmovadgenT im
nabijebs, rac aucilebelia miznis misaRwevad, xolo Semdeg _ im alternativebs, Tu ra
gziT iqneba SesaZlebeli am nabijebis gadadgma.
upirveles yovlisa aucilebelia dawesebulebis debulebis modificireba da
mosamsaxureTa funqciuri ufleba-movaleobebis imgvarad Camoyalibeba, rom
sareabilitacio procesis organizeba warimarTos Tanmimdevrulad da iyos samarTlebriv
CarCoebSi moqceuli.
amJamad qalTa dawesebulebaSi muSaobs saxelmwifos mier daqiravebuli eqvsi
socialuri muSaki da erTi fsiqologi da maT amocanas warmoadgens daaxloebiT aTasi
msjavrdebuli qalisaTvis sareabilitacio programebis organizeba. rasakvirvelia,
kadrebis aseTi simciris gamo SeuZlebelia yvela msjavrdebulis CarTva am procesSi. erT
31
socialur muSakze modis daaxloebiT 170 msjavrdebuli, xolo erTaderT fsiqologze _
500.
garda imisa, rom aucilebelia socialuri muSakis da fsiqologis funqciuri
ufleba-movaleobebis axleburad Camoyalibeba, aseve saWiroa mosamsaxureTa raodenobis
gazrdac. dawesebulebas unda daematos eqvsi fsiqologi da eqvsi socialuri muSaki, ris
Sedegadac saerTo raodenoba iqneba Svidi fsiqologi da 12 socialuri muSaki. erT
fsiqologs saSualeba eqneba imuSaos daaxloebiT 140 msjavrdebulTan, xolo erT
socialur muSaks _ daaxloebiT 80 msjavrdebulTan. TanamSromelTa es raodenoba,
dawesebulebis mTlian raodenobasTan mimarTebiT, Seesabameba evropis qveynebis
penitenciur dawesebulebebSi arsebul saSualo maCvenebels da SesaZleblobas mogvcems
sareabilitacio programaSi CavrToT yvela piri.
modificirebuli debulebis da funqciuri ufleba-movaleobebis safuZvelze unda
Camoyalibdes treningmodulebi. axali modulebi unda Seicavdes mosamsaxureTa zogadi
unarebis gaRrmavebas, msjavrdebulTa Sefasebis da maT mimarT individualuri gegmis
Sedgenis unarebis gamomuSavebas, msjavrdebulTa gaTavisuflebisaTvis mzadebis process
da sareabilitacio procesis organizebisaTvis saWiro sxva mniSvnelovan komponentebs.
aseve unda SemuSavdes specialuri instrumentebi (riskebisa da saWiroebebis
Sefasebis, individualuri gegmis formati da a.S.), risi saSualebiTac SeZleben
mosamsaxureebi sareabilitacio procesis efeqturad organizebas.
modificirebuli debulebis, funqciuri ufleba-movaleobebis, axali
instrumentebisa da treningmodulebis gamoyenebiT moxdeba dawesebulebis
TanamSromelTa gadamzadeba. gadamzadeba unda gaiaron rogorc socialurma muSakebma da
fsiqologebma, ise dawesebulebis sxva mosamsaxureebma, Tumca gansxvavebuli modulebiT,
im saWiroebidan da funqciuri ufleba-movaleobebidan gamomdinare, rac axali
debulebiT ganisazRvreba.
sareabilitacio programebs sWirdeba sivrce, sadac am procesis organizeba
ganxorcieldeba. amJamad qalTa dawesebulebaSi aris mcire infrastruqturuli
SesaZleblobebi (daaxloebiT 424 kv.m.), sadac mimdinareobs sxvadasxva saxis
sareabilitacio programa. magram es sivrce ar aris sakmarisi, rom sareabilitacio
programebSi yvela msjavrdebulis CarTva moxerxdes. qalTa dawesebulebaSi aris imis
SesaZlebloba, rom infrastruqtura gaumjobesdes da am mizniT saWiroa dawesebulebis
teritoriaze arsebuli sivrceebis aTviseba. infrastruqturis mowyoba, aRWurva da
Semdgomi sareabilitacio procesis organizeba SesaZlebelia daaxloebiT 1126 kv.m.TPTP
54PTPT
teritoriaze (dawesebuleba amis SesaZleblobas iZleva).
personalis damateba, dawesebulebis debulebis modificireba, specialuri
instrumentebis SemuSaveba, treningmodulebis SemuSaveba, personalis gadamzadeba,
TPTP
54PTPT dawesebulebis TanamSromlebi _ evrosabWos wliuri statistika wevri qveynebis
sasjelaRsrulebis sistemis Sesaxeb (SPACE I statistics), 2010 weli, seqtemberi, gv. 147, http://www3.unil.ch/wpmu/space/space-i/annual-reports/
32
infrastruqturis gaumjobeseba _ yvela es nabiji aris aucilebeli, rom SesaZlebeli
gaxdes sareabilitacio procesis yvela qali msjavrdebulisaTvis organizeba.
arsebobs alternativebi, Tu ra gziT, ra vadaSi da ra resursebiT aris
SesaZlebeli am miznis miRweva.
alternativa 1. saxelmwifos asprocentiani monawileoba
dReisaTvis sareabilitacio procesis organizebaSi qalTa dawesebulebis
TanamSromlebi (ZiriTadad fsiqologi da socialuri muSakebi) garkveuli doziT arian
CarTuli, magram mxolod mcire jgufTan (daaxloebiT 200 msjavrdebulTan).
konkretulad Camoyalibebuli funqciuri ufleba-movaleobebis ararsebobis gamo
fsiqologebi da socialuri muSakebi iseT davalebebsac asruleben, rac ar warmoadgens
maT ZiriTad funqciebs. am procesSi dResdReobiT ufro didi doziT monawileoben
sferoSi moRvawe saerTaSoriso da adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebi (SemdgomSi
_ arasamTavrobo seqtori), rac sakmaod pozitiurad unda Sefasdes. Zalian
mniSvnelovania arasamTavrobo seqtoris CarTuloba am procesSi, Tumca es unda iyos
droebiTi procesi da sabolood saxelmwifom unda aiRos pasuxismgebloba
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli yvela valdebulebis Sesrulebaze.
warmodgenili RonisZiebebi mniSvnelovania, rom moxdes mTlianad procesis
institucionalizacia da is ufro mdgradi gaxdes. saxelmwifos sruli CarTuloba qal
msjavrdebulTa sareabilitacio procesSi, Sedegis TvalsazrisiT, aris yvelaze
efeqturi, radgan biujetis sworad Sedgenis SemTxvevaSi ar iqneba damokidebuli
alternatiuli resursebis moZiebaze da procesi srulad moeqceva penitenciuri sistemis
reformis saxelmwifos erTian politikaSi. es midgoma unda aisaxos penitenciuri sistemis
reformis erTian strategiaSi da logikuri iqneba gaiweros 2-wliani vadiT (2013-2014
wlebi).
aRsaniSnavia, rom am procesSi saxelmwifos mTlianad monawileobas sakmaod didi
resursebi dasWirdeba (ix. danaxarjebis analizi). miuxedavad imisa, rom am amocanis
ganxorcieleba 2 wlis vadiT unda gaiweros, lobireba, rom es Tanxebi srulad aisaxos
saxelmwifo biujetSi, sakmaod rTuli iqneba, yvela im gamowvevis gaTvaliswinebiT, rac
dRes saxelmwifos aqvs. garda amisa, unda iTqvas, rom amJamad kvalificiuri, Tanamedrove
midgomebis mcodne adamianiseuli resursebis sakmaod didi deficitia ara marto dabal
rgolSi, aramed menejmentis donezec. yovelive es ki zrdis procesis arasworad
warmarTvis risks.
gasaTvaliswinebelia aseve 2012-2013 wlebSi saqarTveloSi arsebuli saarCevno
cikli, rac sabiujeto saxsrebis ganawilebis process araprognozirebadad aqcevs.
alternativa 2. arasamTavrobo seqtoris asprocentiani monawileoba
bolo wlebSi saqarTvelos penitenciur sistemaSi, sareabilitacio programebis
mxardaWeris kuTxiT, aqtiurad aris CarTuli arasamTavrobo seqtori. isini iyvnen da
33
arian sareabilitacio procesis ZiriTadi ganmaxorcieleblebi da yovelTvis iCendnen da
iCenen interess am procesis mimarT. aqedan gamomdinare, erT-erTi alternativaa, rom
arasamTavrobo seqtorTan TanamSromlobis gziT moxerxdes am procesis
ganxorcielebisaTvis aucilebeli resursebis mozidva da am RonisZiebebis etapobrivad
ganxorcieleba. am organizaciebs aqvT sferoSi moRvaweobis sakmaod did gamocdileba da
kompetencia, isini intensiur monitorings uweven yvela im RonisZiebas, romelsac mxari
dauWires, rac Sedegis miRwevis maRal garantias warmoadgens.
marTalia, bolo wlebis ganmavlobaSi sakmaod maRali iyo sareabilitacio
programebis organizebis mimarT arasamTavrobo seqtoris mxardaWera, magram es
mxardaWera mxolod teqnikuri daxmarebiT Semoifargleboda (eqspertuli daxmareba,
modulebis SemuSaveba, treningebi da a.S.). garda amisa, es organizaciebi, nebismieri
procesis mxardaWerisas, umetes SemTxvevaSi, sTxoven saxelmwifos, rom Tavis Tavze aiRos
procesis marTva da moxdes etapobrivi institucionalizacia. amrigad, Tu saxelmwifo am
mimarTulebiT wava, arasamTavrobo seqtoris mxardaWera gamoyenebuli iqneba erTiani
mdgradi sistemis CamoyalibebisaTvis, ris Semdegac saxelmwifo aiRebs procesis
gaZRolis srul valdebulebas. es unda iyos saboloo mizani. sasurvelia arasamTavrobo
seqtorma Semdgom periodSic SeinaCunos am procesis monitoringis funqcia.
arasamTavrobo seqtoris mciredi mxardaWera aseve iyo infrastruqturis
ganviTarebis mimarTulebiTac.
meore alternativa gvaZlevs SesaZleblobas mTlianad daizogos saxelmwifo
resursebi, xolo organizaciebis mier ganxorcielebuli RonisZiebebis monitoringis
Sedegad procesi iqneba ufro gamWvirvale, rac Sedegebzec aisaxeba. imis
gaTvaliswinebiT, rom am organizaciebis mxridan sakmarisi finansuri resursebis mozidva
ufro rTul amocanas warmoadgens, vidre sabiujeto saxsrebis moZieba (politikuri nebis
arsebobisas), logikuri iqneba miznis miRweva 3-wliani vadiT ganisazRvros (2013-2015
wlebi). es midgoma asaxuli unda iyos penitenciuri sistemis reformis erTian
strategiaSi.
aqve unda aRvniSnoT, rom arasamTavrobo seqtoris saqmianobis principebidan
gamomdinare, sakmaod rTuli iqneba yvela komponentisaTvis Sesabamisi resursebis moZieba.
alternativa 3. saxelmwifos da arasamTavrobo seqtoris Tanamonawileoba
sakmaod did problemas warmoadgens yvela komponentisaTvis Sesabamisi resursebis
mxolod erTi seqtoridan moZieba. amasTan, rTuli amocanaa yvela komponentis
dasafinanseblad saxelmwifos Tu arasamTavrobo seqtoris darwmuneba.
bolo wlebis praqtika gviCvenebs, rom sareabilitacio programebis ganviTarebaSi
erTdroulad CarTuli iyo rogorc saxelmwifos, ise arasamTavrobo seqtoris resursebi.
sakmaod kargad iyo organizebuli maT Soris TanamSromloba, ramac mciredi, magram
garkveuli Sedegi gamoiRo.
34
zemoTqmulidan gamomdinare, sareabilitacio procesis organizebisaTvis yvelaze
efeqturi gza aris saxelmwifos da arasamTavrobo seqtoris Tanamonawileoba rogorc
finansuri resursebis mobilizebis, ise saeqsperto daxmarebisa da procesis monitoringis
mxriv.
am alternativis Sedegad SesaZlebeli iqneba daizogos sabiujeto saxsrebi, rac
ufro gaaadvilebs gadawyvetilebis mimReb pirTa darwmunebas, rom Tanxebi nawilobriv
aisaxos saxelmwifo biujetSi.
amasTan, rodesac ikveTeba saxelmwifos mzadyofna da monawileoba reformis
mimdinareobisas, ufro advilia arasamTavrobo seqtoris darwmuneba, rom gaxdes am
procesis Tanamonawile. aseve gasaTvaliswinebelia is faqtoric, rom, rogorc ukve
aRiniSna, arasamTavrobo seqtoris saqmianobis principebidan gamomdinare, maTTvis
sakmaod rTuli iqneba yvela komponentisaTvis Sesabamisi dafinansebis moZieba.
am alternativis ganxorcieleba SesaZlebelia 2 wlis ganmavlobaSi (2013-2014 ww.),
Tumca aqac mxedvelobaSia misaRebi qveyanaSi arsebuli sxva gamowvevebi, zogadad
sabiujeto saxsrebis mozidvis sirTule da saqarTveloSi 2012-2013 wlebSi mimdinare
saarCevno cikli, rac sabiujeto saxsrebis ganawilebis process araprognozirebads xdis.
es midgomac unda iyos asaxuli penitenciuri sistemis reformis erTian strategiaSi.
meore alternativis msgavsad, Tu saxelmwifo gaakeTebs arCevans am mimarTulebiT,
arasamTavrobo seqtoris mxardaWera gamoyenebuli iqneba erTiani mdgradi sistemis
CamoyalibebisaTvis, ris Semdegac saxelmwifo am procesis gaZRolis valdebulebas
sruliad ikisrebs, rac saboloo mizans unda warmoadgendes.
rogorc ukve aRiniSna, sasurvelia arasamTavrobo seqtorma Semdgom periodSic
SeinaCunos am procesis monitoringis funqcia.
mosalodneli Sedegebis qvemoT warmodgenil matricasa da danaxarjebis tabulaSi
gamoyenebulia informacia penitenciur sistemaSi, analogiur sferoebSi gaweuli
danaxarjebis Sesaxeb, rogoricaa, magaliTad:
penitenciur dawesebulebebSi socialuri muSakis da fsiqologis yovelTviuri
xelfasi Seadgens 960 lars;
infrasturqturis gaumjobeseba penitenciur sistemaSi, ganxorcielebuli
proeqtebis Sesabamisad, daaxloebiT aris 1kv.m _ 630 lari;
aRWurvilobis danaxarjebis Sedgenisas gamoyenebulia informacia
sasjelaRsrulebis departamentis Sesyidvebis samsaxuris mier ganxorcielebuli
analogiuri Sesyidvebis monacemebidan;
debulebis modificirebis, treningmodulebis, treningebis danaxarjebis Sedgenisas
gamoyenebulia sasjelaRsrulebisa da probaciis saswavlo centris analogiuri
saqmianobis xarjebi.
35
danaxarjebis tabula
ingredientebi mTliani danaxarji (larSi)
personali 276 480
Senoba-nageboba 700 000
aRWurviloba 50 000
debulebis modificireba 1000
treningmodulebi 3600
personalis treningebi 6400
specialuri instrumentebi 3000
danaxarji-ingredientebis jami 1 040 480
saxelmwifos monawileoba 513 240
arasamTavrobo seqtoris monawileoba 527 240
alternativebis saerTo mizans warmoadgens yvela msjavrdebuli qalis CarTva
sareabilitacio programebSi. saerTo jamSi, danaxarjebi yvela alternativisTvis
erTnairia, Tumca sami alternatividan oris ganxorcielebis vada ganisazRvra 2 wliT,
xolo mesame alternativisa _ 3 wliT. penitenciur sistemaSi qali msjavrdebulebisTvis
arsebuli sareabilitacio programebis miwodebis simciris gamo sasurvelia rac
SeiZleba mokle vadebSi gansaxorcielebeli sareabilitacio programebis SemoReba.
aqedan gamomdinare, pirveli da mesame alternativa ufro efeqturia Sedegis droulad
miRwevis TvalsazrisiT. isic gasaTvaliswinebelia, rom resursebis 3 weliwadze
gadanawilebis SemTxvevaSi, ufro advili iqneba Sesabamisi resursebis yovelwliurad
mozidva.
rogorc ukve iTqva, pirveli da mesame alternativis ganxorcieleba
gaTvaliswinebulia 2 wlis vadiT, Tumca resursebis mozidvis wyaro aris sxvadasxva.
saxelmwifos asprocentian monawileobas sakmaod dadebiTi faqtorebi aqvs. magaliTad,
saxelmwifo reformis sawyisi etapidanve erTveba procesSi, romlis ganxorcielebac
momavalSi isedac misi pasuxismgebloba unda iyos. am alternativas aqvs uaryofiTi
mxareebic. pirvel rigSi, Zalian rTuli iqneba saxelmwifos mxridan resursebis 100
procentiT mobilizeba da meore _ reformis ganxorcieleba partniorebis, upirveles
yovlisa, am sferoSi moRvawe saerTaSoriso da arasamTavrobo organizaciebis
CarTulobis gareSe, rac zrdis am reformis warumateblobis risks, radgan, rogorc
ukve aRiniSna, penitenciuri sistemis SigniT Tanamedrove usafrTxoebis sistemis
gagebasTan dakavSirebiT garkveuli deficiti arsebobs.
36
arasamTavrobo seqtors am sferoSi maRali kompetencia aqvs, maTi Tanamonawileoba da
zedamxedveloba gamWirvales gaxdis reformis process da iqneba efeqturi yvela
RonisZiebis swori mimarTulebiT warmarTvisaTvis. evropul qveynebSi araerTgvarovania
arasamTavrobo seqtoris roli da funqciebi penitenciuri sistemis marTvaSi
sareabilitacio servisebis miwodebis mxriv.
gvxvdeba qveynebi, sadac saxelmwifo dawesebulebebSi arsebuli struqturebi
axorcieleben yvela saxis sareabilitacio servisis miwodebas (mag. CexeTis respublika);
arsebobs zogierTi qveynis gamocdileba, sadac saxelmwifo, kvalificiuri
adamianiseuli resursebis ararsebobis gamo, arasamTavrobo seqtoridan yidulobs
garkveul servisebs (mag. niderlandis samefo); aseve arsebobs praqtika, rodesac
saxelmwifos TanxmobiT arasamTavrobo seqtori sakuTari saqmianobis farglebSi
axorcielebs sxvadasxva saxis sareabilitacio programas (mag.: germaniis federaciuli
respublikis zogierTi federaciuli erTeuli).
Zneli saTqmelia, zemoT aRniSnuli romeli mimarTulebaa saukeTeso gza.
upirveles yovlisa, es damokidebulia konkretuli qveynis penitenciur sistemaze,
ganviTarebis doneze, qveyanaSi arsebul sisxlis samarTlis politikaze da yvela
gamowvevaze, ris winaSec dganan saxelmwifoebi penitenciuri sistemis reformirebisas.
saqarTveloSi arsebuli gamowvevebis gaTvaliswinebiT, problemis gadaWris
saukeTeso alternativaa reformis ganxorcielebis procesSi saxelmwifos da
arasamTavrobo seqtoris Tanamonawileoba (alternativa 3.). am alternativis
ganxorcielebis Sedegad nawilobriv izogeba saxelmwifo resursebi (rogorc ukve
aRiniSna saxelmwifos mxridan 100-procentiani monawileoba rTuli iqneboda) da am
procesSi erTveba arasamTavrobo seqtori, romelic garda finansuri mxardaWerisa,
dadebiT rols Seasrulebs reformis swori gziT warmarTvaSi, eqpertuli daxmarebis,
procesis monitoringis da gamWvirvalobis uzrunvelyofis gziT.
yovelives gaTvaliswinebiT, qvemoT warmodgenilia alternativebis Sefasebis 5-
baliani pirobiTi sistema, sadac alternativebi Sefasebulia yvela zemoaRniSnuli
argumentis da informaciis safuZvelze.
sayuradReboa is faqtic, rom radgan amJamad TiTqmis yvela seqtorSi dgas
adamianiseul resursebTan dakavSirebuli problemebi, arasamTavrobo seqtorTan
TanamSromloba Seamcirebs procesis arasworad ganviTarebis risks da mogvcems
SesaZleblobas, rom saboloo etapisTvis Seiqmnas kvalificiuri adamianiseuli
resursebis baza.
37
mosalodneli Sedegebis matrica
alternativa ganxorcielebis vadebi (Tveebi)
mTliani danaxarji
(3 weli/larSi)
danaxarji weliwadSi (larSi)
dainteresebuli pirebis
kmayofileba
saxelmwifos
100%-iani
monawileoba
24 1 040 480 520 240 4
arasamTavrobo
seqtoris 100%-
iani monawileoba
36 1 040 480 346 827 3
saxelmwifos da
arasamTavrobo
seqtoris
Tanamonawileoba
24 1 040 480 520 240 5
r e k o m e n d a c i e b i
1. sisxlis samarTlis reformis uwyebaTaSorisi sakoordinacio sabWos
penitenciuri samuSao jgufis Sexvedris/Sexvedrebis organizeba, sadac mowveuli
iqnebian am sferoSi moRvawe arasamTavrobo seqtoris da donori organizaciebis
warmomadgenlebi;
2. politikis dokumentis gansaxilvelad wardgena sabWoze da saukeTeso
alternativis dasabuTeba;
3. politikis dokumentis ganxilvis da sabWos wevrebis mowonebis Semdeg saukeTeso
alternativis ganxorcielebis samoqmedo gegmis SemuSaveba, sadac ganisazRvreba
rogorc saxelmwifos, ise arasamTavrobo seqtoris roli;
4. politikis dokumentisa da mis safuZvelze SemuSavebuli samoqmedo gegmis
ganxilva, damtkiceba da misi asaxva sisxlis samarTlis reformis strategiasa da
samoqmedo gegmaSi;
5. sisxlis samarTlis reformis uwyebaTaSorisi sakoordinacio sabWos
penitenciuri samuSao jgufis farglebSi patara jgufis Camoyalibeba, romelic
samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebul aqtivobebis Sesrulebaze yovelTviur
monitorings ganaxorcielebs.
38
d a s k v n a
msjavrdebulTa sareabilitacio programebis organizeba aris erTaderTi swori
mimarTuleba Tanamedrove penitenciuri sistemis Camoyalibebis gzaze, xolo
Tanamedrove penitenciuri sistema aris sazogadoebis usafrTxoebis uzrunvelyofis
mniSvnelovani rgoli. zemoT warmodgenili problemis gadaWrisaTvis didi mniSvneloba
aqvs rogorc am sakiTxis sworad mitanas arasamTavrobo seqtoramde, rom SemdgomSi
aqtiurad CaerTos procesSi, ise gadawyvetilebis mimReb politikuri Tanamdebobis
pirTa darwmunebas, rom es arCevani aris erTaderTi swori gadawyvetileba. swored
pirvel etapzea saWiro, rom am mimarTulebebiT gadaidgas nabijebi, rac aseve aris
Camoyalibebuli Cven mier warmodgenil rekomendaciebSi.
g a m o y e n e b u l i l i t e r a t u r a
1. 2009 wlis sisxlis samarTlis sistemis reformis strategia, http://www.justice.gov.ge/files/strategy.pdf
2. gaeros minimaluri standartuli wesebi arasrulwlovanTa mimarT marTlmsajulebis ganxorcielebis Sesaxeb (`pekinuri wesebi~), http://www2.ohchr.org/english/law/beijingrules.htm
3. gaeros wesebi qal patimrebTan mimarTebaSi (`bankokis wesebi~), http://www.un.org/en/ecosoc/docs/2010/res%202010-16.pdf
4. dawesebulebis TanamSromlebi _ evrosabWos wliuri statistika wevri qveynebis sasjelaRsrulebis sistemis Sesaxeb, (SPACE I statistics), 2010 weli, seqtemberi, http://www3.unil.ch/wpmu/space/space-i/annual-reports/
5. evrosabWos 2003 wlis N23 rekomendacia cixis administraciis mier uvado da grZelvadian patimrebTan mopyrobasTan dakavSirebiT, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=75267&Site=CM&BackColorInternet=C3C3C3&BackColorIntr
anet=EDB021&BackColorLogged=F5D383 6. evrosabWos 2006 wlis rekomendacia cixis evropuli wesebis Sesaxeb,
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=955747
7. evrosabWos rekomendacia No. R (84) 12, ucxo qveynis moqalaqeebis Sesaxeb, https://wcd.coe.int/com.instranet.InstraServlet?command=com.instranet.CmdBlobGet&InstranetIma
ge=603781&SecMode=1&DocId=682798&Usage=2 8. saqarTvelos prezidentis brZanebuleba 591, 2008 wlis 13 dekemberi,
https://www.matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view=docView&id=104050 9. saqarTvelos saxalxo damcvelis 2011 wlis angariSi adamianis uflebaTa da
TavisuflebaTa dacvis mdgomareobis Sesaxeb saqarTveloSi. aq ar unda weli da a.S?
10. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, weli? https://www.matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view=docView&id=16426
11. qali patimrebi _ evrosabWos wliuri statistika wevri qveynebis sasjelaRsrulebis sistemis Sesaxeb (SPACE I statistics), 2010 weli, seqtemberi, http://www3.unil.ch/wpmu/space/files/2011/02/SPACE-1_2010_English.pdf
12. wamebis prevenciis evropuli komitetis 2010 wlis angariSi, paragrafebi, http://www.cpt.coe.int/documents/geo/2010-27-inf-eng.pdf
100
Anton Kelbakiani
Head of N11 Juvenile’s Special Establishment
Ministry of Corrections and Legal Assistance of Georgia
Increasing the Availability of Rehabilitation Programmes
for Women Convicts
S U M M A R Y
The public policy document, Increasing the Availability of Rehabilitation Programmes for Women
Convicts, focuses upon one of the principal impediments on the way to the development of a
modern penitentiary system – a lack of rehabilitation programmes in the Georgian penal system,
including in women’s establishments. Due to this deficit, the penitentiary system cannot perform
its primary function of the resocialisation of convicts. Moreover, the scarcity of rehabilitation
programmes also results in problems in internal management, particularly in terms of the security
system management. It is essential to locate and identify problems in order to organise this process
and outline alternative ways of resolving the issue. During the study, the recent years of the
development of the penal system should be assessed and the traversed process properly analysed. It
is also necessary to understand the experience of European countries and apply it to the current
reality. Recommendations developed as a result of the study will allow decision-makers to resolve
the problem rapidly and effectively.