TDM Issue37

THAI D

ENTAL M

AGAZIN

E • VOLU

ME 1 ISSU

E 1 JANU

ARY - M

ARC

H 2016

TDM• วธการดแลเครอง Xray• บานหนงสอ สายอกษร

• โรงเรยนทนตแพทย ฮองกง• ทนตแพทยผพทกษ(สนตราษฎร)

• นบคะแนนเลอกตงทนตแพทยสภา

วาระท 8

THAI DENTAL MAGAZINEISSUE 1 VOL 1 JANUARY - MARCH 2016

4 THAI DENTAL MAGAZINE

06 สมดลคณคาชวต

08 บรรยากาศนบคะแนนเลอกตงสภา

11 รากฟนเทยมมศว.

12 DentAdirek-บานหนงสอสายอกษร

16 DentAdirek-หอมกรนขนมอบ

20 ทนตนตเวช

25 ประชมสมาคมศลยฯ

26 Young gen dentist

CONTENTS

06 สมดล คณคาชวต ส.ค.ส.

42 คนทคณไมรวาใครคดด

16 Dent Adirek บานขนมอบ

30 Dent Diningทองถนนมงกร

60 โรงเรยนทนตแพทย ฮองกง34 เมอเราไปฝกงานทโตเกยว

30 Dent Dining

34 เมอเราไปฝกงานทโตเกยว

38 ผน�าสรางได

42 คนทคณไมรวาใคร

48 Strep Sabrinas

52 ใบตอบรบแมกกาซน

54 แบบสอบถามความพงพอใจของผอาน

55 ข�าขน

56 เมอคนไขNCDมาท�าฟน

60 โรงเรยนทนตแพทยฮองกง

64 ทนตแพทยผพทกษ(สนตราษฎร)

68 เมอสงคม...สงวย

72 วธการดแลเครองXray

76 สารจากนายก

80 Insideout-DentalSafetyGoal

5

เจาของ ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

ทปรกษา ทพ.อดเรกศรวฒนาวงษาผศ.ทญ.ดร.ศรจนทรเจยรพฒศ.ทพ.ดร.ประสทธภวสนตทญ.ดร.ญาดาชยบตร

บรรณาธการ ทญ.แพรจตตนนทน

กองบรรณาธการ1. ทพ.ปรญญาอมรเศรษฐชย2. ทญ.อภญญาบญจ�ารส3. ทพ.สธสขสเดช4. ทญ.ดวงตาอสสระพานชกจ5. ทญ.ธตมาวจตรจรลรง6. ทพ.กตตธชมงคลศวะ7. ทญ.เดอนปญจปยะกล8. ทพ.สมดลยหมนเพยรการ9. ทพ.อภสทธอารยะเจรญชย10.ทพ.รงกจหลหเจรญกล11.ทญ.ดลยรตนโถวประเสรฐ12.ทญ.วชญาลขตนรกษ

13.ทญ.ประภาสรเดยวปรชญารกษ14.ดร.พฒนพงสจาตเกต

ตดตอโฆษณาท คณชตศกดสวรรณโมลโทร.02-539-4748

ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ71ลาดพราว95วงทองหลางกรงเทพฯ10310โทร.02-5394748แฟกซ02-5141100e-mail:[email protected]

EDITOR’S TALK

ปลงไฟมาแลวจา มาพรอมอากาศเชยงใหมทแวะมาเยอนกทม.ท�าใหคนทนสดชนตนเตนกนไปตามๆ ปนทมงานเรามการปรบปรงใหมเพอใหมความสดใสเหมาะกบการเปนแมกกาซนประจ�ารานท�าฟนมากขน โดยเรา“พลกยายขอมลเบาสบายๆทคนไขอานไดผชวยอานดมาไวขางหนา “ยายเนอหาวชาการและเรองราวตางๆท“ทนตแพทย”มากๆไปไวทายเลมโดยทายฉบบเลมนมสารจากทานนายกคนใหมมาฝากดวย สรปเรายงคงความเปนเราคงความเขมขนของเนอหาเตมลลาความเราใจใชอารตทโปรงขนลองปรบเนอกระดาษปรบทมกรรมการเพมคนรนใหมลดอายเฉลยของทมสวนชอป2559นเรากขอใชชอตามทเราตงใจกนไวเมอสปทแลว(ชวงแรกเราเกรงผอานจะงงจงใชชอเตมกอนคะคดวาคนกนแลวคอยกลายอ) เปดAEC เตมตวแลว ผลกระทบกบวชาชพเราบางวาไมเหนจะมผลอะไรบางกวาตองเตรยมรบมอใหดแตเอาเปนวาขอสงก�าลงใจเชยรการประกอบ“สมมาชพ”ของทนตแพทยทกทานใชคณภาพความทนสมยความเปนมออาชพประกอบกบเสนหของความเอออาทรความใสใจความละมนละไมของคนไทยพนฐานดเหลานสเขาไดทกเวทไดแบบ“อกาลโก”นะคะ เพอความสะดวกในการอานเราเสนอขอมลวชาการแกผอานในรปแบบเขาใจงายแตหากทานทhardcoreวชาการตองการคนควาตอเชญไปอานตาม referenceกนตอไปปนเราจะเพมพนทการน�าเสนอเรองเกยวกบผคนมากขนทงจากนอกวชาชพและทนตแพทยตามหนวยงานตางๆ ในประเทศท�าใหเรารจกกนสมกบชอ

บรรณาธการทญ. แพร จตตนนทน

“ทนตแพทยสมาคม”เราเชอวาสงคมจะเดนไปไดดวยความดทสะสมรวมกนนละคะสวนเรองตางประเทศนนน�าเสนอเพอใหรเขารเราวาปจจบนทประเทศอนๆเขาท�าอะไรกนอยนกเขยนทนารกของเราไปอยทไหนของโลกกชวยกนสงเรองสงภาพกนมาแบงปนกนทานผอานทอานแลวอยากรวมแบงปนประสบการณตดตอเพอสงเรองมาไดนะคะเขยนกนเองอานกนเองปลมกนเองพกนนองกนสนกดคะ และดวยกระแสSocialmediaมาแรงและเราตระหนกวาแมกกาซนกระดาษหลายเลมไมไดถกแกะอานสนเปลองทรพยากรโลกโดยเปลาประโยชนดงนนตลอดป 2559 นเราจะขอใหทกทานทประสงคจะรบแมกกาซนกระดาษเราไปประจ�ารานหรอทานทชอบอานเลมกระดาษชวยแสดงเจตจ�านงโดยตอบแบบสอบถามและสงกลบใหสมาคมตลอดป2559นหากในชวงทายของปเราไมไดรบแบบตอบกลบป2560เราจะจ�ากดจ�านวนพมพใหใกลเคยงจ�านวนคลนกทนตกรรมทขนทะเบยนกบกองประกอบโรคศลปรวมกบสงใหรายบคคลเฉพาะทไดรบการตอบกลบยนยนการรบเลมกระดาษคะ ไหนๆ แมกกาซนฉบบทแลวเรากกลกจอประชาสมพนธการเลอกตงทนตแพทยสภาไปแลวฉบบนเลยขอน�าเสนอบรรยากาศการนบคะแนนทใชเทคโนโลยผสมผสานตงแตตะกราพลาสตก ผคนจนถงเครองนบคะแนนสมยใหม(ทาทางจะทวนกนหลายรอบ) ขอชนชมทมงานทตองมานบคะแนนกนชวงตรษจนชางนารกกนจรงๆ


สมดล คณคา ชวตโดย ทพ.สมดลย หมนเพยรการ www.issuu.com/dhamrongdul

หลงปใหมเพยงไมกวนมซองจดหมายตดแสตมปจากตางประเทศอยในตไปรษณย เปดดดานใน เปน ส.ค.ส. รปมงกรสทองบนพนสแดงสดถกใจผรบยงนก ผมเปดอานค�าอวยพรจากลายมอทคนเคยดานใน ดวยความแชมชน ผมไดรบ ส.ค.ส. จากเพอนรกคนน มาตลอดยสบกวาปตงแตเรมรจกกน แตพเศษมากกวาปกอนๆ เพราะนเปน ส.ค.ส. เพยงใบเดยวของผมในปน

7

ส.ค.ส. เปนสญญาณบอกถงชวงเวลาการสงความสขถงกนและกนเสมอ ส.ค.ส.ของเธอท�าใหผมหวนนกถงชวงปลายเดอนธนวาคมของทกปทไปเดนเลอกซอส.ค.ส.หรอตระเตรยมของขวญ ส.ค.ส.ทใหความรสกพเศษมากตอนเดกๆคอแบบทเปดออกมาแลวมเสยงเพลงครสตมาสหรอปใหมดงออกมาซงแทบไมมใหเหนแลวหลงจากรานHallmarkรานขายการดทเกทสดในสยามสแควรปดตวลงไปเมอหลายปกอน บางปกลกขนมาตดกระดาษประดษฐส.ค.ส.ขนเองอยางบรรจงทกค�าอวยพรถกเขยนขนใหเหมาะกบผรบแตละคนกอนน�าสงใหคนทเรารกแมจะใชเวลาสกหนอยเพราะไมนยมการคดลอกแลวแปะแตกนบเปนชวงเวลาทมความสขชวงหนง ตงแตเดกๆผมตนเตนดใจทกครงทไดรบส.ค.ส.หรอของขวญปใหมจากผคนรอบตวเปดอานค�าอวยพรเหลานนซ�าๆกอนจะเกบส.ค.ส.ทกใบไวรวมกนในกลองราวกบสมบตล�าคา นอกจากส.ค.ส.แลวกจกรรมชวงปใหม เปนชวงเวลาทสรางความรนเรงอยไมนอย เชน งานกฬาสในชวงใกลปใหมคาบเรยนทลดเวลาเรยนลงเพอใหไปท�ากจกรรม ลมหนาวในเดอนธนวาคมตนครสตมาสขนาดใหญและทองถนนทประดบประดาดวยแสงไฟหลากสรวมถงการจบสลากของขวญทแตละคนสงเสยงลนรางวลกนตวโกง พอเขาวยรนสงทไมยอมพลาดในคนสงทายปเกาตอนรบปใหมคอการนบถอยหลง ภาพฝงชนเนองแนนหนาตกไทมสแควรในมหานครนวยอรกทพรอมใจกนนบ5..4..3..2..1กอนทหนาปดนาฬกาจะเปลยนเขาสวนใหมอยางเปนทางการพรอมเสยงโหรองดวยความยนดเสยงพลทดงกกกองละอองหมะและกระดาษทถกโปรยลงมาราวกบดาวพรางพราวเตมทองฟาทกปคอภาพจ�าพรอมความคาดหวงทจะไปอยตรงนนสกครงในชวต แมการไปนบถอยหลงตามจดใหญๆใจกลางเมองจะเปนกจกรรมทตองmakeithappenทกป.......... ปใหมส�าหรบวยเดกคอการเตบโตแตส�าหรบคนทผานปใหมมาเกอบสสบครงมนคอความแตกตาง แมรอยยมรบปใหมยงคงสดชนแจมใสเหมอนปกอนๆแตสงทแตกตางไปในปนคอรวรอยทลกและชดขนตรงบรเวณหางตาและสายตากเปนอกสงหนงทแตกตางออกไป(อยางมนยส�าคญ)แมจะยงคงอานหนงสอไดตามปกตแตสญญาณเตอนวาเรมไมโอเคกตอนอานขอมลโภชนาการหลงซองอาหาร แรกๆกแอบบนในใจวา“ท�าไมตวหนงสอสมยนมนพมพตวเลกจง(วะ)”จนเพงมาสงเกตแขนตวเองทยนยาวกวาเดมเพอหาโฟกสใหมและหลงจากทลองใสแวนบวกส�าหรบมองใกลกเกดความสวางวาบEnlighten!ขนมาทนท

“ออ..ความคมชดมนเปนอยางนนเอง”กอนจะลกขนมาจดการกบรวรอยอยางจรงจงผมพบวา‘ตนกา’ทมกพอรบไดอยางนอยรวรอยนกคอรองรอยทบงบอกถงความสขเพราะจะเหนเฉพาะตอนยม การตองยนมอออกไปอานอะไรไกลๆสอนใหเราหดมองภาพรวมขางหนา ไมไดมวแตเพงจองกบรายละเอยดจกจกเลกนอย.......... ไมรเพราะสายตาทยาวขนหรอเปลาทท�าใหกจกรรมทท�ามมมองและทาทตอปใหมนนเปลยนไป การหารานอาหารสกรานเพอพบปะเพอนเกา ดจะเปนเรองยากเหลอเกนในชวงปใหมทงๆทความจรงบางครงอาหารตรงหนาอาจไมส�าคญเทากบคนทนงอยตรงหนาเรา ผมยงคงสงส.ค.ส.เหมอนทกปในจ�านวนทมากขนเพยงแตเปนส.ค.ส.ทจบตองไมไดแตสามารถสงตอถงกนไดอยางรวดเรวเพยงปลายนวสมผสทหนาจอโทรศพทพรอมรบค�าอวยพรทสงกลบมาจากหลายชองทางนนจากทงเพอนสนทคนรจกหรอคนทแทบไมรจกทเฝาตดตามกนอยหางๆ แมความรสกขอบคณกบผทสงส.ค.ส.หรอของขวญมาใหยงคงไมเปลยนแปลงแตความตนเตนจากการเปนผรบกลบไมชดเทาการไดสงความสขนนออกไปในฐานะผให กจกรรมทกวนสงทายป คอวนทไดท�างานเปนจตอาสาสอนโยคะใหผปฏบตธรรมททเหนแสงสดทายของวนสนปยงคงเปนลานโลงกวางเหมอนคนทเคยไปนบถอยหลงทกปตางกนเพยงแคผคนทรายลอมไมไดสงเสยงโหรองยนดแตกลบเปนเสยงสวดมนตทสงบงามแทน ขณะทหลายคนเลอกทจะ‘สงความสข’และถกเบยดดวยความรกจากคนใกลชดจนแนบแนนแทนการเบยดเสยดจากคนแปลกหนา เทยงคนวนท 31 ธนวาคม กไมแตกตางอะไรจากเวลาเดยวกนของคนกอนเปนเพยงอกคนหนงทจะพาเราเขาสวนใหมเหมอนเชนวนอนๆ.......... ไมวาส.ค.ส.จะเปนแบบใดมนกยงคง‘สงความสข’มาใหแกผรบเสมอ เพราะส.ค.ส.ไมวาหนวยนบจะเปนทกใบหรอทกโพสตลวนเรมตนเขยนและสงตอจากหวใจ.. ใจของผให..ดวยความปรารถนาด ผมเกบส.ค.ส.ใบนนลงในกลองรวมกบส.ค.ส.ใบอนๆ ปดกลองและผนกความสขนนไวในลนชกของความ ทรงจ�า


เลอกตง โดย ทพ.ดร. ณฐวธ แกวสทธา

ซงประกอบดวยอาจารยจากหลากหลายสถาบนน�าทมโดยอ.ณรงคศกดเหลาศรสนคณบดมศวและทมอาจารยกรรมการไดแกอ.พนทพยอ.เสรนาอ.ภาวณยและอ.ณฐวธจากมศวอ.เลศฤทธจากธรรมศาสตรอ.พลกฤษณจากจฬาและคณหมอเยาวเรศจากส�านกทนตะกทม.รวมกบกรรมการทนตแพทยสภาทเคยผานประสบการณจดการเลอกตงในครงกอนๆหลายทานเชนพลตรหญงนวรตนและทนตแพทยหญงสณไดนดแนะกบนสตทนตแพทยมศวชนปท4จ�านวน16คนมารอเปดตไปรษณยปณมศวประสานมตรตงแตเวลา8โมงเชาเพอเตรยมขนบตรเลอกตงมานบคะแนนทคณะทนตแพทยศาสตรมศวโดยสรรวมผเขารวมการนบคะแนนเลอกตงประกอบดวยอาจารยจ�านวน10ทานนกศกษา16คนและเจาหนาทสภาอก2คนในปนมการถายทอดสดผานsocialmediaเปนระยะทงวน(เทคโนโลยสมยนการนบคะแนนสภาเราเลยลนกนสนกเหมอนแขงกฬาเลยครบ) บรรยากาศการนบคะแนนในปนเปนไปดวยความโปรงใสนารกและสนกสนานปนไปดวย เนองจากบรรดานสตมาชวยงานตางใหความรวมมอและสรางสสนใหในวนดงกลาวไมนาเบอรปแบบการนบคะแนนในปนเราเรมจากการแกะซองและตรวจสอบความถกตองครบถวนของเอกสาร(บตรทเสยสวนมากเกดจากการไมไดเซนลายมอชอหรอไมไดลงเลขทใบประกอบโรควชาชพทซอง)โดยเรามการแยกกลมการตรวจสอบเอกสารเปนกลมๆและใชตะกราสสนสดใสเปนอปกรณ

นบคะแนนเลอกตงทนตแพทยสภาวาระท 8 พ.ศ.2559 – 2562

เชาวนจาย เทศกาลตรษจน ซงปนตรงกบวนท 6 กมภาพนธ 2559 คณะอนกรรมการอ�านวยการเลอกตงกรรมการทนตแพทยสภาวาระท 8 พ.ศ.2559 – 2562

9

หลงจากผานกระบวนการตรวจสอบความถกตองแลวบตรททานสมาชกบรรจงฝนกนอยางเหนดเหนอยกถกน�ามาแจงนบวาแรเงาเกนจ�านวนหรอไมกอนจะถงขนสดทายทสภาทมทนจดหาเครองตรวจคะแนนอตโนมตทใชเทคโนโลยรนลาสดทสามารถตรวจไดเรวและถกตองดวยความเรวกวา100แผน/นาท ถงอยางนนกตามทมงานกไมไดไววางใจเครองตรวจแตเพยงอยางเดยวมการใชทงคนและเครองในการตรวจทานผลการนบคะแนนเพอใหเกดความถกตองเทยงตรงและโปรงใสทสดสภามโปรแกรมแจงนบคะแนนจ�าแนกรายเลขทผสมครซงทานสมาชกหลายทานจะไดรบภาพถายคะแนนของสมาชกแตละคนทมพนสเหลองผานไลนเปนระยะๆคะแนนเรมถกกรอกครงแรกในชวง9.09นและการนบคะแนนสนสดอยางเปนทางการในเวลา15.30น. ผลการเลอกตงในปนมประเดนทนาสนใจพบวาในปนมการเทคะแนนเลอกผสมครเปนรายทมคอนขางมากซงแสดงวานโยบายการหาเสยงในลกษณะเปนทมสรางความเชอมนในการตดสนใจเลอกตงมากกวาความชนชอบเปนสวนตวรายบคคลสภารนใหมนมผไดรบเลอกเขามานงประชมเปนกรรมการ20ทานผสมครทไดรบเลอกตงในครงนกพบวามความหลากหลายทงในเรองอายประสบการณการท�างานและความเชยวชาญตางๆโดยผทไดรบคะแนนเสยงสงสด20คนแรกมอายทแตกตางกนตงแตเพงจบใหมไมนานจนถงเกษยณอายราชการมานานแลวบางทานรบราชการและบางทานกอยในภาคเอกชนมทงท�างานในโรงเรยนทนตแพทยทหารต�ารวจกระทรวงสาธารณสขโรงพยาบาลเอกชนซงความหลากหลายดงกลาวเชอไดวาหากมการผสมผสานอยางลงตวและท�างานเปนทมไดจรงคงเปนคณะท�างานทมประสทธภาพสงมากและสามารถเปนความหวงในการแกปญหาตางๆของวชาชพทก�าลงเปนประเดนรอนๆในขณะนเชนพรบ.วชาชพทนตกรรมการปรบเปลยนบทบาทของทนตาภบาลซงทานสมาชกคงตองอดใจรอตดตามการท�างานของผทไดรบเลอกมาท�างานแทนพวกทานวาจะชวยพฒนาวชาชพเราไดอกมากขนแคไหน? สวนทานทสมครใจจะมาชวยงานสภาทมอกจ�านวนไมนอยทอาจจะไดรบคะแนนเสยงไมพอจะเขามาเปนตวแทน1ใน20คนกจะไดชวยงานสภาในรปแบบอนกรรมการตามความสนใจและสมครใจของแตละทานโดยการท�างานของสภาตองอาศยความเสยสละนอกจากผทมาเปนกรรมการแลวยงตองมอนกรรมการอกมากมายหลายชดในฐานะผนบคะแนนผมแอบหวงใจวาผทอาสาลงสมครทกทานจะไมทอดทงสภาและผทเปนกรรมการจะใชโอกาสของการมคนดคนเกงอาสามาชวยกจการวชาชพประสานความตงใจดออกมาเปนวธการปฏบตทสงผลประโยชนสงสดตอวชาชพ ขอมลผมาใชสทธในปนมผสงบตรลงคะแนนเลอกตงกรรมการทนตแพทยสภาจ�านวน2,946คนจากผมสทธเลอกตง13,346คนคดเปนรอยละ22.07เปนบตรด2,832บตรคดเปนรอยละ96.13ของบตรลงคะแนนทไดรบเปนบตรเสย114บตรคดเปนรอยละ3.87บตรเลอกตงสงคน77ฉบบคดเปนรอยละ0.57ทงนเปนทนาสงเกตวาตวเลขผมาใชสทธปนไมมากเหมอนดงเชนทคาดการณไวแมวาจะม

Percent

1-9

99

1000-1

999

2000-2

999

3000-3

999

4000-4

999

5000-5

999

6000-6

999

7000-7

999

8000-8

999

9000-9

999

10000-1

0999

11000-1

1999

12000-1

2999

13000-1

3999

140

00-1

4999

ขอมลรอยละของผเลอกตง จ�าแนกตามเลขทะเบยนผประกอบวชาชพทนตกรรม (เลข ท)


การประชาสมพนธเพมมากขนมผลงสมครเลอกตงมากกวาทกครงทผานมาจะตองรบไปด�าเนนการเพอสรางการรบรหนาทดงกลาวใหมากขนในวงการวชาชพของพวกเรา จากขอมลท�าใหเราพอทราบวารนไหนเปนรนทออกคะแนนเสยงเลอกตงรอยละมากกวารนอนโดยเปนทนาสงเกตวาผมาใชสทธจะเปนหลกๆใน3ชวงอายชวงอายทมาใชสทธมากๆจะเปนกลมพๆทนตแพทยทอาวโสซงดเหมอนวาจะใชสทธเยอะทสดซงอาจเปนเพราะทราบบทบาทหนาทและเหนความส�าคญของทนตแพทยสภารวมถงผสมครสวนใหญจะอยในกลมนจากนนกราฟจะมแนวโนมลดลงเรอยๆมาเพมขนอกชวงกลมประมาณอาย30ซงนาจะเปนเพราะวยนก�าลงศกษาหรอผานการเรยนหลงปรญญาไมนานมโอกาสรจกผสมครมากขนในวยน ประเดนทนาเปนหวงคอกลมทนตแพทยรนจบใหมๆใหความสนใจการเลอกตงครงนนอยกวารนทจบมากวายสบปทแลวอาจเปนเพราะคนในกลมนสวนใหญไมรจกผสมครรบการเลอกตงและนอกจากนนอาจเปนเพราะกระบวนการสงใบเลอกตง วธการเลอกตงทยงpaperbasedและมเสยงวพากวจารณจากสมาชกหลายทานวาอยากใหใชการลงคะแนนผานโซเชยลมเดยเพอความสะดวกมากขนคงเปนการบานทส�าคญของทนตแพทยสภาทจะตองหาทางด�าเนนการตอไป สดทายนในนามของตวแทนคณะอนกรรมการอ�านวยการเลอกตงกรรมการทนตแพทยสภาวาระท8พ.ศ.2559–2562ขอขอบพระคณทานสมาชกทกทานทกรณาสละเวลาอนมคาลงคะแนนและเลอกตงกรรมการทนตแพทยสภาวาระท 8 ในครงน ขอเสนอแนะตางๆทไดรบทางคณะอนกรรมการจะไดท�าการรวบรวมและท�ารายงานเสนอตอทนตแพทยสภาและหวงเปนอยางยงวาในโอกาสตอๆไปคงจะมการปรบปรงวธการเลอกตงเพอใหมความเหมาะสมและโปรงใสสอดคลองกบความตองการของทานสมาชกใหไดมากทสดซงเมอจบการท�างานในวนตรษจนปนแลวเรากคาดหวงวาสมาชกทนตแพทยสภาชดใหมทง20ทานทไดรบโอกาสไปท�างานพฒนาวชาชพแทนพวกเราจะสามารถท�างานไดตามนโยบายทไดหาเสยงไว ซงหนาทตอไปของพวกเราเหลาสมาชกคงตองชวยใหก�าลงใจและสนบสนนการท�างานเพอการพฒนาวชาชพทนตแพทยใหมคณคาและเปนทพงพงของประชาชนคนไทยไดตอไป


Dent Adirek โดย ทพญ.กงเกศ อกษรวงศ

ณ กลางเมองนครศรธรรมราชไมใกลไมไกลจากวดพระมหาธาตวรมหาวหาร รมถนนราชด�าเนนสายหลกของเมอง ชวตผคนและการจราจรวนวายสบสน

แตเมอทอดสายตาขามไปยงหลงรวสขาวของบานตดกบ

สะพานสวนหลวง จะไดพบบานครงไมครงตกทปลกมานมนาน

รอบบานรมครมไปดวยตนไมใหญรมรน มคลองเลกๆ เลยบ

พนทสวนดานขางของบาน ดสงบงามเรยบงาย แตกตางกบ

บรรยากาศภายนอกอยางสนเชง

เจาของหาใชใครทไหน - อาจารยแปว หรอ ผศ.(พเศษ)

ทพญ.พชร กมพลานนท อดตทนตแพทยศลยกรรมชองปาก

และแมกซลโลเฟเชยล แหงโรงพยาบาลหาดใหญ ครผใหแก

เหลาเรสซเดนทและวงการศลยศาสตรชองปากฯ มาตลอด

ชวตการท�างาน พทนตแพทย (โดยเฉพาะในภาคใต) ทเรา

รจกกนด หลงเกษยณอายราชการเมอปลายป 2557 อาจารย

ไดกลบมาสรางหองสมดเลกๆ ทแสนอบอนและนารกขน

ภายในบรเวณบานเพอแบงปนความสขใสๆ งายๆ ใหกบ

เดกๆ ในชอ “บานหนงสอสายอกษร”

“บานหนงสอสายอกษร” มทมาและแรงบนดาลใจอยางไรคะ? “บานหลงนเปนมรดกตกทอดจากคณป คณยา สรนลก

และรนหลาน ในฐานะหลาน พไมตองกระเสอกกระสน หาท

13

“ชอ “สายอกษร” ตงขนเพอระลกถงคณป นายสาย

กมพลานนท ขาราชการศาลชนผนอยทใชชวตอยางพอเพยง

เลอกใชค�าวา “บานหนงสอ” ทดจะเบาๆ เลนๆ มากกวาหอง

สมด และเลอกการจดวางทไมไดมระบบระเบยบสมบรณตาม

แบบของหองสมดทวไป”

ความตงใจของอาจารยในการท�าหองสมดมชวตแหงนขนมา คออะไรคะ? “ หลงเกษยณแลวพอยากเตมเตมความฝนของตวเอง สมย

ท�างานพชอบไปนงอานหนงสอจปาถะของหองสมดโรงพยาบาล

เกอบทกเทยง หนงสอพมพ วารสารตางๆ ชอบบรรยากาศหอง

สมด สงบเยนและไมตองเสยสตางค พจงตงใจท�าสวนหนงของ

บานเกาเปนหองสมดเลกๆ ส�าหรบเดก ประมาณระดบ ป.2 –

ม.3 มาอานหนงสอ ท�าการบาน จดมมอานหนงสอธรรมะและ

วารสารใหผใหญ ในอนาคตอาจมการจดกจกรรมอนๆ เชน นง

สมาธ สอนภาษาองกฤษ วาดรป หดท�าอาหาร ซอมแซมเสอผา

เปนตน รวมถงจดกจกรรมพบปะสงสรรคของรนนองเพอนรวม

วชาชพในนครศรธรรมราช เพอการถายทอดความรทางวชาการ

การท�างานจตอาสาและอนๆ ทส�าคญคอ หลงเกษยณแลวก

อยากท�างานอยกบบาน และไดโอกาสดแลคณพอซงอาย 95 ป

รวมไปดวย”

กวาจะเปน “บานหนงสอ สายอกษร” อาจารยเตรยมตวอยางไรบางคะ ? “ กอนหนานนพไดตระเวนไปชมบานหนงสอนารกๆ หลาย

แหง เชน “บานๆ นานๆ” ของครชโลมใจทจงหวดนาน หอง

สมด “มาหาสมด” ทเชยงใหม พสมครเปนสมาชกและเขารวม

ประชมกบชมรมบรรณารกษแหงประเทศไทยและ เรมเขาใจ

ค�าวา “หองสมดทมชวต” และ “อปสรรคการอานหนงสอในยค

สงคมกมหนา” จงมงมนวาจะตองท�าหองสมดทมชวตใหได”

“เรมด�าเนนการเฟสแรกหลงเกษยณทนท ปรบปรงบาน

ยงขาวเดมเปนหองวางหนงสอ โดยรอโครงสรางหลงคาเกา

วางโครงสรางใหมดวยเหลก ปหลงคา ท�าฝา เปลยนหนาตาง

เปนกระจก ท�าประตกระจกเลอน ปพนดวยกระเบองยาง ทาส

ภายในและนอก จดซอเฟอรนเจอรทเหมาะแกเดกๆ มชนวาง

หนงสอตางๆ มโตะตดผนงและเกาอสสดใส มหองแยกวางต

โบราณใสหนงสอธรรมะ ทนงอานหนงสอธรรมะส�าหรบผใหญ

2-3 ตว”

อยหลงเกษยณ ประกอบกบในระหวางรบราชการ มโอกาสไปด

งานและไปเทยวตางประเทศหลายแหง พบเหนหองสมดนารกๆ

ในเมองเลกๆ ทมความเปนทงหองสมดและอารตแกลลอร พ

ชนชมรานขายหนงสอทจดไดเกไก ชวนใหเพลดเพลนอยากอย

ใกลชดกองหนงสอ

พอานวรรณกรรมเยาวชน เรอง ตนสมแสนรก โตะโตะจง

และอยากเนรมตบานของเราเองใหเปนสถานทปลอดภยพรอมท

จะมอบความรเบาๆ แกเดก โดยการจดบานใหเปนทอานหนงสอ

ทพกผอนท�าการบาน รวมทงกจกรรมเลกๆ นอยๆ เผอแผส�าหรบ

เดกในละแวกบานใกลเรอนเคยง และเปนทพบปะกบนองๆ เพอน

รวมงาน”


“สวนเฟสสองวางแผนเอาไวในอนาคต โดยใชพนทบรเวณ

บานทคณพออาศยอยในปจจบน จะเนรมตชนลางใหเปนหอง

อานวารสาร เคานเตอรบรรณารกษ ทวางคอมพวเตอร สวนบาน

ชนบนจะเปนทนงท�าการบานและกจกรรมในรมอนๆ มฟกนงวาง

บนเสอ เกบกวาดงายๆ ลมบอกไปวาบานทตวเองอยอาศย ได

แยกออกไปจากบานเกาหลงดงเดม เดยวจะมคนถามวา แลว

เจาของบานนอนทไหนหละ”

ใครเปนเพอนชวยคด ชวยท�า ชวยออกแบบ และใชงบประมาณจากไหนคะ? “ไดอานสงคความชวยเหลอเรองการออกแบบจากพชายท

เปนสถาปนก สวนงบประมาณนนมาจากเงนทองของตวเองท

สะสมมาตลอดชวตราชการ รวมทงหนงสอทสะสมมามากมาย

เปนทน หลงจากบานหนงสอเปนรปเปนรางขนมา กไดรบหนงสอ

บรจาคจากเพอนๆ รนนอง ทงแพทยและทนตแพทย เพอนสมย

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาโดยสวนใหญเปนหนงสอทผานการ

ใชงานมาแลวแตยงอยในสภาพด และเปนหนงสอทนาสนใจ

ส�าหรบเดกๆ ทกวนนกยงไดรบหนงสอดๆ ทงใหมและเกาจาก

ผคนเสมอๆ ระยะหลงการชอบปงของตวเองกคอการเดนเขาราน

หนงสอ งานหนงสอ เสาะแสวงหาหนงสอดๆ ทเดกนาจะชอบ”

“โชคดมากทระยะเรมแรก ไดคณบรรณารกษคนเกงชอ คณ

สายใจ มาชวยจดระบบหนงสอและจดมมนารกตางๆ ใหหอง

สมดมชวตชวา ชวยเตมเตมบานหนงสอเลกๆ แหงนใหมคณคา

สมกบความตงใจ นาเสยดายทชวงหลงคณบรรณารกษตองขอ

พกเพอรกษาตวจากโรคภยไขเจบ”

“บานหนงสอ สายอกษร”ทแสนอบอนเปดบรการใหใครและมกจกรรมอะไรบางคะ?“พไมอยากใหบานหนงสอเปนทสาธารณะจนเกนไป จงได

เจาะจงหากลมเปาหมายดวยตนเอง เดนเขาไปน�าเสนอกบสถาน

สงเคราะหเยาวชนชาย “บานศรธรรมราช” ซงอยไมไกลจากบาน

มากนก ผอ�านวยการสถานสงเคราะหดสนอกสนใจกบกจกรรม

ทจดขน และคดเลอกเดกๆ เขามารบบรการเปนกลมๆ กลมละ

ประมาณ 10-12 คน ตงแตชวงปดเทอมเมอตลาคมทผานมา

กลมละประมาณ 10-12 คนเปนเดกชายรนประมาณ ป.2 – ป.6

สลบกนมาทบานหนงสอทกบาย เมอโรงเรยนเปดเทอมกเปลยน

เปนทกบายวนเสาร เดกๆ เรมมากนบายสองโมงกลบสโมงครง

มรถจากสถานสงเคราะหมารบสงอยางเรยบรอย”

“ เมอเดกๆ มาถงบาน คณบรรณารกษหรอตวพเองจะชวย

พาเดกๆ เขาไปและแนะน�าหนงสอตางๆ ใหเดกๆ ไดเลอกอาน

กนไดตามอธยาศย เดกเลกหนอยมกสนใจหนงสอทมรปภาพ

ประกอบมากๆ เดกผชายจะชอบเรองราวเกยวกบสตว ไดโนเสาร

การตนการผจญภยในปา เดกโตหนอยกสนใจหนงสอศลปะตางๆ

บางคนชอบอานหนงสอพระราชนพนธของในหลวง ซงเปนเรอง

ทนายนดมาก”

“พจะเตรยมสมดใหเดกๆ ตดตวไวระหวางอยในบานหนงสอ

อานเรองราวตอนใดนาสนใจกใหเขยนลงไปในสมดเลมนน ใคร

อยากจะวาดรปประกอบกไดนะและระหวางทเดกๆ อานหนงสอ

พกจะเดนไปทกทายซกถามอยางเปนกนเองจากเรองราวทเคา

อาน ถาตอบไมไดกจะชวยสอนไปเรอยๆ ไมไดเอาจรงเอาจงจน

เกนไป สวนเดกคนใดทมสมาธการอานไดดกไมรบกวน”

“ บานหนงสอของเรา เดกๆ สามารถปเสอนอนอานหนงสอ

ไดตามอธยาศย มมมใหเดกนงอานหนงสอและเขยนไดอยาง

สะดวก หลงกจกรรมอานหนงสอผานไปแลวประมาณหนงชวโมง

หากเดกอยากวาดรปเราจะเตรยมกระดาษวาดรปและสไมหรอ

สเทยนไวให เดกจะหยบรปจากหนงสอเลมทสนใจมาเปนแบบ

ในการวาดรป บางคนสามารถวาดไดสวยงามมากบางครงกให

เดกท�าหนากากระบายส ท�าเสรจกใหสวมหนากาก เตะทาตาม

ความพอใจ แอคชนถายรปเปนทระลก เดกๆ มความสขและ

สนกกบกจกรรมเหลานอยางมาก ”

“ บางครงชวงวนส�าคญ เชน วนพอ พจะเตรยมการดวางๆ

ใหเดกวาดรป เขยนค�าอวยพรดๆ ส�าหรบพอเพอใหเดกๆ น�าไป

มอบใหผอ�านวยการสถานสงเคราะห ผเปรยบเสมอน “พอ” ของ

เดกๆ เหลานอยากสอนใหเดกๆ เปนคนกตญญรคณ”

15

“กจกรรมสดทายของแตละวนทเดกๆ สนกกนมาก คอการ

ปนตนมะมวงหลงบานเพอเกบมะมวงมาจมพรกกะเกลอหรอ

น�าปลาหวาน บางวนพจะเตรยมขนมงายๆ ใหเดกรบประทาน

เหนเดกเอรดอรอยกแสนจะมความสข กอนกลบบานกจะสอน

ใหเดกๆแวะไปสวสดคณตาหรอคณพอของพ ซงกนาจะชวยให

เดกๆ มสมมาคารวะมากขน สวนคณพอของพเองกพลอยมชวต

ชวา ทกวนเสารมกมค�าถามจากคณพอวา วนนมอะไรเลยงเดกๆ

บางหละ พรอมกบสงสตางคใหแมบานไปซอมา ชวยประหยดงบ

ประมาณสวนตวของพเองไปบาง”

“ในอนาคตถาพไดกลบมาอยบานอยางถาวร (ปจจบนยง

ตองไปชวยงานทมหาวทยาลยสรนาร โคราช เดอนละประมาณ

7-10 วน) คงจะตองหาลกคาเขามารบบรการทหองสมดมากขน

เพราะใกลบานมโรงเรยนเทศบาลถง 2 แหง อยากสอนเดกโตก

วานสกนด อยากสอนการเขยน mind map ซงไดมโอกาสเรยน

ทม.สรนาร ชอบมากคะ”

มเรองราวนารกๆ จากกจกรรมทไดจดใหเดกๆเหลานบางไหมคะ ? “เรองราวนารกๆ ไดเหนตลอดเวลาทอยกบเดกๆ เดกหลาย

คนยงอานหนงสอไดนอยมาก ท�าอยางไรใหเดกไมรสกวาตนเอง

แยคอเรองส�าคญ การกระตนใหเดกสอความคดออกมาเปน

รปภาพ เปนกศโลบายททดแทนการอาน เดกทอานหนงสอไม

เกง อาจเปนเดกทปนตนมะมวงไวยงกะลง วาดรปไดสวยงาม

แตการท�าใหเดกทงทเกงและไมเกงพรอมใจกนมเวลาอยใน

บานหนงสอ อยกบหนงสอเลมเลก เลมโต หนงสอทอาจจะม

ภาพเยอะๆ ตวหนงสอไมมากนก เพยงแคนกเปนภาพของความ

นารกในบานหนงสอทมชวตแหงน ”

“ความประทบใจของพเองมาจากขอความทไดอานจาก

กลองรบความคดเหน เชน “ไดมาบานหนงสอสายอกษร ชอบ

บานน” “สมดหนงสอทอานสนกสนานกนด ทหองสมดปาหมอ”

“ผมขอขอบคณปาหมอมากครบ” “วนนผมมความสขมากครบ

ทไดมารวมกจกรรมหองสมด ผมภมใจมากทไดอานหนงสอ

ตางๆ เชน เรองของหมา ภมศาสตร ศลปะและการตน” “อยาก

อานการตน อยากไดรถบงคบ” “ผมขอใหปาหมอสขภาพแขง

แรง” “บานดมากครบ สวยงามมาก อยากใหมคอมพวเตอร”

“ผมอยากไดของเลนทใหความรดๆ และผมขอขอบคณบานหลง

นดวยนะครบ” เปนตน เดกๆ พยายามเขยนดวยตวหนงสอทบาง

ครงกสะกดผดๆ ถกๆ แตอานแลวมความสขและอยากท�าอะไร

ดๆ ใหกบเดกๆ เหลานตอไป”

“มเพอนหมอบางคนทแวะเวยนมาชวยสอนเดกๆ อานหนงสอ

และคดวานาจะยงมอกหลายๆ คนทอยากจะตามมา ทกคนทมา

เหนบรรยากาศเดกนงบาง นอนบาง เพออานหนงสอเลมโปรด

เดกทตงใจวาดรปและลงสอยางสวยงาม คงไมสามารถอดใจท

จะอมยมอยางมความสขไปกบเดกๆ เหลานน ทกครงทพนงเลา

เรองราวบานหนงสอแหงนใหใครๆ ทอยากจะฟง พกมความสข

เหมอนกบความสขสมยท�างาน ทเกดขนทกครงจากการเลาเรอง

การท�า training เรสซเดนทแมกซลโลในโรงพยาบาลหาดใหญ ”

เรองราวความอบอนนาประทบใจแบบนเกดขนทนดวยความ

ตงใจเกอกล แบงปนของอาจารยพชร เพอเดกๆ และคนรอบขาง

ดวยจตอาสาโดยแท จงท�าใหเกดบานหนงสอมชวตทแสนนารก

ทงยงเปนโอกาสใหกลยาณมตรไดมสวนในการสรางสมวทยาทาน

รวมกนไดอยางนายนด อาจารยยงคงตงใจพฒนา “บานหนงสอ

สายอกษร” ตอไปโดยไมหยดนง เพอใหหองสมดแหงนไดเปนมรดก

แหงภมปญญา ทรายลอมดวยธรรมชาต สมดงความตงใจของ

อาจารย ทานผอานทสนใจผานไปนครศรธรรมราชแวะไปเยยม

กน หรออยาก check in ผาน เฟสบก ไดเลยท “บานหนงสอ

สายอกษร”นะคะ


Dent AdirekBy Team DrDirek

17

ชวงตนปเปนชวงแหงการสงความสขแกกน หลายคนเปรยวามนยงเปนชวงน�าหนกขนแหงปอกดวยกเพราะเหลาของขวญ กระเชา เคก คกกตางถกสงมอบกนเพอแทนความรก และเคารพมากมาย

ไมวาจะไปหางสรรพสนคาหรอ supermarket ทไหน

กจะพบเหลาขนมสสนสดใสนารบประทานเรยงรายพรอมจะ

เปนตวแทนการสงความสขกนเตมไปหมดแตขนมบางอยาง

กลบมความพเศษตางกนออกไปถามนมทมาหรอเรองราวจาก

คนท�าเชน

“แมเกบ”ขนมหวานแสนดงเมองหวหนเพราะมนมาจาก

สตรเฉพาะฝมอคนทองถนทสบทอดจากรนยายจนรนหลานบาง

กมความพเศษจากหนาทการงานทฟงดยงไงกไมนาจะเกยวของ

กนเชนใครๆกรวาอยการเขากมขนม“บานอยการ”อนโดงดง

หากมองมาทครเขาม“ขนมเปยะครสมทรง”(ของอรอยนครปฐม

ไมไกลกทม.)“กะหรปบครตอ”แตหลายคนคงไมรวาทนตแพทย

เรากมทเดด“ขนมอบคณบด”

คณบดทเรามาบกบานทานในฉบบนคอทานคณบดณรงค

ศกด เหลาศรสนแหงคณะทนตแพทยศาสตร ยานอโศกหรอ

มศวอาจารยทานมภารกจมากมายแมกระทงชวงปใหมทเรา

กะจะขอสมภาษณเพราะคดวาเปนชวงวนหยดยาวทานกหยด

ดวยแตกเอางานกลบมาเคลยรอกกวาทมงานเราจะบกมาบาน

ทานไดกตองแหวกควแนนขนดมากนชวงตรษจน(หลงวนนบ

คะแนนเลอกตงททานเปนเจาภาพ)

เชาวนนนกบอากาศเยนสบายเหมอนหนาหนาวทควร

จะหนาว เรามนดกบอาจารยทบานของทานใจกลางเมอง

เดนผานเขาบานเราตองผานดานองครกษชวาวาตวนอยPickoกบ

Puckyทสงเสยงตอนรบเรากนมาแตไกลแคอดใจกพบอาจารย

ออกมาตอนรบพวกเราในชดล�าลอง sweater กบกางเกงยนส

ดสบายๆถอดภาพนกวชาการและผบรหารทเราคนตาออกสน

เชงอาจารยเชญมานงคยในครวฝรงสขาวทนสมยรายลอมดวย

ตนไมเขยวสดชนบนเคานเตอรครวพบอปกรณท�าขนมเรยงราย

อยจงไดรวาอาจารยก�าลงเตรยมท�าขนมอบเพอแจกจายคนรจก

หลงจากเกบอปกรณท�าขนมออก เคลยรของเรยบรอยอาจารย

จงไดมานงคยกบพวกเรา

อาจารยเลาใหเราฟงวายามวางชอบท�าขนมอบโดยชวง

ปใหมนเนน เคกและคกกเพราะ “ท�าดวยความความชอบ ได

ทงความสนกอกทงบานยงกรนกลนหอมอวลของขนมโดยไม

ตองพงเทยนหอมท�าใหรสกถงHolidaySeasonของป แถม

ผลลพธหรอเจาขนมนยงแจกจายญาตสนทมตรสหาย ไดดวย

ครบ”เราแอบเหนดวยโดยเฉพาะเรองกลนเพราะเพยงแรกกาว

ทเขามาในบานไดดอมดมกลนหอมกาแฟสดเคลากลนขนมอบ

ทก�าลงอนๆ เพงออกมาจากเตาอบ รบรไดถงเทศกาลแหง

ความสขทเพงผานมาและทก�าลงจะผานไปกคอน�าลายไหล

พรงพรของเราจนตองแอบกลนน�าลายลมไปวาจะมาสมภาษณ

และดเหมอนอาจารยจะอานใจเราออกขนมรอนๆ จากเตา

จงพรอมเสรฟใสจานกระเบองสขาวถงตรงหนาพรอมชารอน

แสนหอมหลงจากขนมแสนอรอยไดเดนทางลงทองเราไปครงชน

จงคอยนกไดวาจะมาสมภาษณจงฟอรมสงสยตอไปวาอาจารย

ออกจะยงขนาดน ปลกเวลาไปเรยนท�าขนมจากไหนตงแต

ตอนไหนซงอาจารยไขขอของใจวา

“เรมจากผมไปเรยนทญปนซงเปนประเทศทขนชอในการ

ท�าขนมอบแบบฝรงกลบพฒนาจนอรอยกวาฝรงตนต�ารบเสยอก

ความทตวเองกชอบทานขนมเมอกลบจากญปนซงกยสบกวาป

มาแลวอยากท�าขนมทานเอง เพราะเวลานนรานขนมในเมอง

ไทยทอรอยๆกหายากจงเรมดตามรายการทวบางซอต�ารามา

หาอานเองบางเพอฝกท�า”

วาแลวกรบมาจดการขนมครงหลงตอใหหมดซงขนมอบ

แสนอรอยในวนนทเราไดลมรสกคอcarrotcakeทเปนsignature

ของอาจารยเปนขนมทอาจารยน�าสตรมาพฒนา

“สตรผมนจะตางจากคนอนตรงทมความนมชมเนยเพราะ

ตามต�าราปกตเคาจะใชน�ามนพชท�าแตของผมนใชเนยแทนครบ

คดเองเลยผลกคอไดกลนหอมเนยมากแลวกยงใสวอลนทและ

whiteraisinsเพอเพมเนอหาสาระในการทานขนมครบ(ยม)อก

ทงหนาcakeของสตรผมนจะใชครมชสใสlemonลงไปซงตาง

จากcarrotcakeทวไปครบ”

เมอเหนหนาพวกเรากนขนมเคกทอรอยดมสาระ(เดนทาง

ลงทองไปหมดชนแลว)พรอมจบชารสชาตผดแสนหอมอาจารย

ผแสนจะใจดกมความสขโดยอาจารยวา

“มนเปนความภมใจอยางหนงนะครบในการใหตอนทเรา

อบขนมเราท�าดวยความตงใจใหนกถงผรบและแนนอนวาคน

ทไดรบสมผสไดถงความตงใจของเราผานเคกหรอขนมอบเปน

สอผรบกมความสข

เมอเราท�างานถงระดบหนงการใหของขวญทhandmade

มนใหความรสก “พเศษ”กวาสงทซอหามาใหกนดงนนผมจง

ตงใจท�าในชวงเทศกาลซงเมอผรบไดทานแลวจะรสกไดวาเปน

จากมใจในการรกทจะท�าจรงเรยนรจากประสบการณและขอผด

พลาดแลวคอยปรบปรงพฒนาจากตวเองบางอยางบางสตร

เราอาจไมสามารถท�าตามต�าราทสอนมาตองมาพลกแพลงเอา

หนาเตาอบนแหละครบ” “แตหากใครใจรอนอยากจะเปนเรว

(เผอใครจะเตรยมออกเรอน) กแนะน�าใหลงคอรสเรยนท�าขนม

เขาทางลดไปเลยครบ”เราฟงแลวเคลมตามจนคดไปวาอาจารย

ก�าลงแทรกเนอหาสาระสอนเราเรองการท�างานในชวตประจ�าวน

เสยดวย(ไมใชเฉพาะในcarrotcake)

เมอถามถงรานขนมอบทอาจารยนกท�าขนมอบโปรดปราน

(เผอท�าแลวไมรงจะไดตามไปชมมง)

“ผมวารานcoffeebeanหรอMousses&Meringues

กเปนทางเลอกทดนะครบเพราะรสชาตดและไมแพงเกนไปแต

ถาหากอยากไปทานรานทอรอยและบรรยากาศดดวยแตแพงขน

มาอกนดผมแนะน�าทHarrodsหรอOrientalครบ”

หลงจากเคกเรากไดทาน บราวนและคกกแสนอรอยจาก

ฝมออาจารยอก จนอมแทบจะลมไปวาตองมเกบภาพถาย

มาลงใน column ดวย จงไดเรมจดการถายภาพมาใหชมจน

เวลาผานไปอยางรวดเรวเกนระยะเวลาทเราไดขออาจารย

ไว พวกเราจงขอตวเดนทางกลบจากบานอาจารยดวยความ

อมตอทงทองและใจ ไดบทเรยนเรองความตงใจ ความ

ละเอยดละออเอาใจใสในกจกรรมทท�า และซมซบถงความ

สขทเกดจากใจทพรอมจะให ทเปลงประกายออกมาไดจาก

สายตาและทาทางของอาจารยเวลาทานท�าขนม “ขนมอบ

คณบด”

สงทเราตงใจจะให ยงหากเคาบอกวามน

อรอยดฟงแลวกชนใจหายเหนอยครบ”

ส�าหรบทานผอานทชงใจวาจะลอง

ท�าขนมอบดดไหมหนออาจารยแนะน�า

วา “ถาส�าหรบคนไมชอบและไมตงใจ

จรงถอวาท�ายากนะครบเพราะวาการท�า

ขนมมขนตอนในการท�าทละเอยดผดแลว

ผดเลยหมายถงทงเพราะไมสามารถแกไข

ไดในครงนนขอแนะน�าของผมคอตองเรม


Forensic Odontology in Police General HospitalForensic Odontology(นตทนตวทยา) หรอ Forensic Dentistry

(นตทนตแพทยศาสตร) มความหมายเหมอนกนคอ การน�าเอาศาสตรและศลปของวชาทนตแพทยศาสตรมาใชประโยชนรวมกบศาสตรอนๆ

ทางนตวทยาศาสตร (Forensic Science)

โดย พลต�ำรวจตร สรศกด จอยจ�ำรญแนะน�าหนวยงาน

21

โดยทนตแพทยเปนผตรวจหลกฐานทางทนตกรรม ประเมนผลใหถกตอง แลวน�าเสนอเขาสกระบวนการยตธรรมตอไป ประเทศทนบไดวาเปนตนแบบและแหลงความรท หลากหลายทางนตวทยาศาสตร เชน ประเทศในยโรป และสหรฐอเมรกา ไดน�าเอาฟนมาใชประโยชนในงานดานนตวทยาศาสตรเปนเวลานานนบรอยปแลว ในแตละประเทศทมบคลากรท�างานดานน ก�าหนดกนเองวาใครจะเลอกใชค�าไหนระหวาง Forensic Odontology หรอ Forensic Dentistry ส�าหรบในประเทศไทยนนทางทนตแพทยสภาเรยกเปนทางการวา “นตทนตวทยา”และมการน�ามาใชทโรงพยาบาลต�ารวจในงานนตวทยาศาสตรทเกยวของกบการพสจนเอกลกษณบคคล เมอประมาณ 40 ปทผานมานเอง

เหตผลทน�าเอาฟนมาใชในดาน นตวทยาศาสตร เพราะ

1. Tooth alignment/Dentition/Arrangement การเรยงตวของฟนในมนษยทกคนเชอกนวาเกอบไมมการซ�ากนเลยแมแตในคแฝด สาเหตเนองมาจาก อปนสยในการกนอาหารประเภทตางๆ ลกษณะการบดเคยว ท�าใหเกดการสกของฟนแตกตางกนไป การรกษาความสะอาดในชองปากและตวฟนไมเหมอนกน ท�าใหเกดฟนผตางกนไป การหลดไปของฟนน�านม การสญเสยฟนแท จนท�าใหเกดเปนชองวางทมระยะแคบกวางไมเทากน หรอมการเอยงการลมของฟนไปในทศทางทตางกน เปนตน ดงนนท�าใหการเรยงตวของฟนในแตละบคคลจงหลากหลายตางกน ซงถอวาเปนลกษณะเฉพาะตวไป

2. Indestructible การคงสภาพเดมไดเปนเวลานานเพราะวาฟนนนถอวาเปนสวนหนงของรางกายทถกท�าลายไดยาก เมออยในสภาวะ

แวดลอมทเหมาะสม กจะสามารถคงอยในสภาพเดมไดเปนเวลานานมาก ดงนนจงสามารถน�ามาตรวจพสจนเพอใชเปนหลกฐานพยานวตถได ซงปจจบนนกยงมขาววา นกโบราณคด หรอนกมานษยวทยา ไดคนพบฟนมนษยทมอายประมาณนบแสนปอยบอยๆ

3. External morphology and Pathology ลกษณะภายนอกของฟนแตละซ สวนทพนเหงอกนนไมวาจะเปนฟนหนา (AnteriorTeeth) หรอฟนหลง (Posterior Teeth) จะมอย 5 ดาน (surfaces) ดวยกน ซงถาฟนของบคคลคนนนขนครบ 32 ซ กจะมจดทสามารถน�ามาใชในการเปรยบเทยบไดถง 160 จดดวยกน ซงในแตละดานของฟนกจะมความแตกตางกนออกไป ทงในฟนทปกต หรอในฟนทมพยาธสภาพแลว เชนการผของฟน และรองรอยการอดฟนในแตละดาน ซงจะเปนประโยชนในการแยกบคคลออกจากกน แมวาจะผานการจดฟนมาแลว จนท�าใหการเรยงตวของฟนคลายกน เรากสามารถพสจนแยกบคคลไดดวยลกษณะของการอดฟนหรอวสดทใช เปนตน

4. Internal morphology and Pathology ลกษณะภายในของฟนแตละซ พบวาโพรงประสาทฟนทงสวนตวฟน (Crown) และในสวนรากฟน (Root) จนถงปลายรากฟน (Root Apex) จะมลกษณะทแตกตางกนออกไปในเรองของรปราง ขนาด เปนตน และยงสามารถน�าเอาพยาธสภาพภายในตวฟน หรอทปลายรากฟน ซงอยในกระดกมาใชประโยชนในการตรวจพสจนเอกลกษณบคคลไดเปนอยางด แตจ�าเปนตองใชภาพถายเอกซเรยฟนรวมดวย` 5. Periodontium ลกษณะหรอรปรางของสงทอยรอบตวฟน เชนกระดกทรบรากฟน รวมไปถงลกษณะของกระดกงอกรปแบบตางๆ (Torus/Exostosis) ทอยทงในขากรรไกรบนและลาง ซงมกจะแตกตางกนอ อกไปทงต�าแหนงทอย ขนาด และรปราง ทงนขนอยกบบคคลนนเคยไดรบการตรวจและบนทกไวหรอไม กอนทเขาจะเสยชวต

6.Maxilla and Mandible relationship เปนความสมพนธระหวางกระดกขากรรไกรบนและลางในขณะทฟนบนและลางสบกน ซงพบวามความแตกตางกนอยางชดเจน สามารถแบงออกไดเปน 3 แบบดวยกน คอแบบการสบฟนปกต (Normal Occlusion หรอเรยกวา Class I Occlusion) แบบเมอสบฟนแลวขากรรไกรลางหบเขาไปมากกวาปกต (Class II Occlusion) หรอแบบคนทมขากรรไกรลางยนออกมามากเกนไปหรอทเรยกวาคางยน (Class III Occlusion) หนาทการงานของทนตแพทยในโรงพยาบาลต�ารวจ ส�านกงานต�ารวจแหงชาต ทก�าหนดไวคอ มหนาทและความรบ


คลนสนาม 26-12-2004

ผดชอบเกยวกบการตรวจโรคฟนและเหงอก รวมถงกระดกขากรรไกรและใบหนาสวนทเกยวของ ใหค�าแนะน�าปองกนรกษาทนตสขภาพแกผปวย อกทงใหความรวมมอกบสถาบนนตเวชวทยาในการชวยเหลอ ใหค�าปรกษาหรอขอเสนอแนะในการชนสตรพลกศพหรอการพสจนอนๆ ทเกยวของกบพยานหลกฐานทางทนตกรรม ใหการศกษาและอบรมแกบคลากรทางการแพทย และพฒนาความรทางวชาการ ควบคม บ�ารงรกษา และจดท�าทะเบยนเครองมอเครองใชทอยในความรบผดชอบ ดงนนทนตแพทยทปฏบตงานในโรงพยาบาลต�ารวจ ทกคน จงสามารถท�างานดานนตทนตวทยาไดโดยมกฎหมายรองรบ โดยเฉพาะในงานการพสจนเอกลกษณบคคลทจ�าเปนตองท�าการผาศพ (Oral Autopsy) ซงในภาวะปกตทนตแพทยทวไปไมสามารถผาศพไดเวนแตในกรณเมอเกดภยพบตทมการสญเสยทงชวตและทรพยสนเปนจ�านวนมาก จนเกนก�าลงทนตแพทยในโรงพยาบาลต�ารวจทจะรบได เชนในกรณสนาม กสามารถอนโลมใหทนตแพทยจากทกสถาบนเขามาชวยปฏบตงานได ปจจบนถามเหตภยพบตเกดขน ตามระเบยบส�านกงานต�ารวจแหงชาต วาดวยประมวลระเบยบการต�ารวจเกยวกบคด ลกษณะ 10 การชนสตรพลกศพ (ฉบบท 2) บทท 3 การพสจนเอกลกษณบคคลในกรณภยพบตลงวนท 10 พฤศจกายน พ.ศ. 2552 ก�าหนดตวบคคลทเปนคณะกรรมการพสจนเอกลกษณบคคลในกรณภยพบตไวแลว หวหนากลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลต�ารวจ อยในคณะกรรมการฯชดนดวย โดยจะตอง

เตรยมแนวทางปฏบตส�าหรบทนตแพทยทกทมทเขารวมจะตองท�าตามแนวทางอยางเครงครด ซงแนวทางปฏบตดงกลาวองคการต�ารวจสากลไดท�าขนเพอการบรหารจดการเหตภยพบต อนเปนผลสบเนองจากการประชมใหญของประเทศทเปนสมาชกองคการต�ารวจสากล (187 ประเทศ) โดยขอใหประเทศสมาชกใชเมอเกดเหต หลงจากนนกมการปรบปรงมาหลายครงในหวงเวลา 50 กวาปทผานมา ความเปนมาในเรองราวของ นตทนตวทยา ทเกดขนในประเทศไทยกอนปพ.ศ. 2519 เชอวามทนตแพทยทท�างานดานนอยสองแหงคอทโรงพยาบาลต�ารวจและโรงพยาบาลศรราช แตไมพบหลกฐานเปนเอกสารวามงานอะไรททนตแพทยไดท�าบางในหวงเวลานน สนนษฐานวาสวนใหญเปนการตรวจศพเพอพสจนเอกลกษณบคคลดวยหลกฐานทางฟนตามการรองขอของแพทยทางนตเวชวทยา จนกระทงวนท 25 ธนวาคม พ.ศ.2519 มเหตเครองบนโดยสาร สายการบนอยปตแอรมาตกทดอนเมอง ในโรงงานทอผาท�าใหมผเสยชวตทงล�าและคนในโรงงานรวมแลว 68 รายดวยกน มทนตแพทยของโรงพยาบาลต�ารวจหลายนายทเขารวมปฏบตงานกบแพทยทางนตเวชของไทยและตางประเทศ และนบเปนจดเรมตนทท�าใหประเทศไทยมการจดตงทมพสจนเอกลกษณบคคล(Disaster Victim Identification Team หรอเรยกยอๆ วา DVI-Team) เปนครงแรกในปพ.ศ. 2523 ซงสมาชกในทมจะเปนเจาหนาทของกรมต�ารวจ (ส�านกงานต�ารวจแหงชาตปจจบน)ทงหมด หลงจากนนงานในสวนทเกยวของกบนตทนตวทยา

23

ซานตกาผบ01-01-2009

จะเกดจากการปฏบตงานของทนตแพทยในโรงพยาบาลต�ารวจแหงเดยว และยงด�าเนนการเกยวกบการเรยนการสอนในวชานตทนตวทยาใหกบนกศกษาทนตแพทยของทกมหาวทยาลยนกศกษาหลกสตรปรญญาโทสาขานตวทยาศาสตร แพทยประจ�าบานสาขาวชานตเวชศาสตร ต�ารวจพนกงานสอบสวน รวมทงนกเรยนนายรอยต�ารวจ และนกวทยาศาสตรทท�างานดานนตวทยาศาสตรของส�านกงานต�ารวจแหงชาต

ส�าหรบลกษณะหรอรปแบบของงาน ทางนตทนตวทยาททนตแพทยประจ�า โรงพยาบาลต�ารวจไดท�ามดงนคอ

1. การชนสตรบาดแผลในชองปาก (Medico-Legal examination =Comprehensive oral examination for Forensic purpose) หมายถงผปวยทยงมชวตอย และเกดเหตถกท�ารายรางกาย หรอทะเลาะววาท หรอเกดอบตเหตอนมคกรณเชนรถยนตชนจกรยานยนตหรอคนเดนถนน กรณเชนนผปวยจะถกสงตวมาท�าการชตรสตรบาดแผลทหองฉกเฉนโรงพยาบาลต�ารวจ และเมอมความเสยหายในชองปากดวยกจะถกสงตวมาใหทนตแพทยตรวจอยางละเอยด พรอมทงถายรปสภาพชองปากไว รวมทงการเอกซเรยฟนทงปากดวย จากนนทนตแพทยผตรวจจะอธบายใหผปวยฟงถงการรกษาพยาบาลในชองปากวาตองท�าอะไรบาง มทางเลอกแบบไหน มคาใชจายมากนอย

อยางไร ตองใชเวลานานเทาใด จากนนเขยนรายงานการรกษาทกอยางและคารกษาพยาบาลสงใหกบพนกงานสอบสวนเจาของ คดตอไป 1. รปท 1

2. การประมาณอายจากฟน (Age Estimation) ฟนเปนสวนหนงของรางกายทน�ามาใชในการประมาณอายทนาเชอถออยางหนง เชนเดยวกบการใชกระดกขอมอ ซงทงสองอยางนตองมการถายภาพเอกซเรยรวมดวย ส�าหรบในฟนนนจะใชความรในเรองของการขนของฟนแท การหลดของฟนน�านม และฟนทเหลออยในปาก ชวงอายทมการสรางเคลอบฟน การสรางรากฟน และการปดของปลายรากฟนในแตละซ รวมไปถงการใช dental development diagrams เขามาชวยดวย 2. รปท 2

3. รอยฟนกดมนษย (Human Bite Mark) หมายถงรอยฟนกดของมนษยทเราพบบนผวหนงของ ผเสยหายหรอผตาย ซงทนตแพทยสามารถตรวจพสจนเปรยบเทยบหาเจาของรอยฟนนนได ถาสามารถน�าตวผตองสงสยมาใหตรวจเปรยบเทยบ แมวารอยฟนกดนไมไดเปนสาเหตการตายของเหยอกตาม แตกเปนการบอกใหทราบวาผตองสงสยเจาของฟนคนนนจะตองอยในทเกดเหตแนนอน ซงส�าหรบในกรณของรอยฟนกดมนษยทเราพบบนผวหนงของผตายหรอผเสยหายนน มกจะมความสมพนธหรอเกดขนพรอมกบคดฆาตกรรม(Homicide) อาชญากรรมทางเพศ (Sexual Crime) หรอการ กระท�าทารณรนแรง (Abused) 3. รปท 3


1. การชนสตรบาดแผลในชองปาก

2. การประมาณอายจากฟน

5. การพสจนเอกลกษณบคคล ตายหมDental Identification –

Mass Disaster

3. การเปรยบเทยบรอยฟนกดมนษย

4. การพสจนเอกลกษณบคคล

ตายเดยว Dental Identifica-

tion – Single case

4. การพสจนเอกลกษณบคคลดวยหลกฐานทางทนตกรรม (Dental Identification) หลกการพนฐานในการพสจนบคคลนน คอการเปรยบเทยบขอมลทไดเกบจากบคคลนนไวกอนจะเสยชวต (Ante mortem หรอ Missing person Data) เชน ลายพมพนวมอ ประวตการท�าฟน หรอ ดเอนเอ แลวน�ามาเปรยบเทยบกบขอมลทไดจากการตรวจศพ (Post mortem หรอ Dead body Data) ซงในปจจบนเปนทยอมรบกนแลววา ฟนเปนหลกฐานทส�าคญซงสามารถน�ามาใชในการพสจนไดงายและรวดเรวทสด ซงจะมทงในกรณของการตายเดยว (Single case หรอ Criminal case) เชนในคดฆาตกรรม และในกรณของภยพบตหรอการตายหม (Mass disaster cases) ซงวธด�าเนนการนนไมแตกตางกน เพยงแตในกรณการตายหมนนจะใชเวลามากกวา 5. รปท 5 ส�าหรบรปแบบงานทางนตทนตวทยาททนตแพทยเขาไปปฏบตนน ในแบบท 1, 2 และ 3 เพยงแตใชความรและประสบการณในวชาทนตแพทยศาสตรกสามารถท�าใหงานส�าเรจได หมายความวาทนตแพทยทเขาปฏบตในงานทงสามแบบนอาศยความรความสามารถของตนเองเทานนกเพยงพอ แตในแบบท 4 นนจะแตกตางออกไป เพราะวาตองมการเปรยบเทยบขอมลฟนกอนและหลงตายวาตรงกนหรอไม ซงขอมลจากศพนนทนตแพทยสามารถใชความรในการตรวจศพไดดวยตนเอง แตขอมลกอนตายนนตองรอใหญาตผตายน�าเอามาใหซงเปนขอมลทบคคลนนไดท�าไวกอนจะเสยชวตหรอทเรยกวาขอมลกอนตาย (Ante mortem dental data) โดยทญาตและคนใกลชดควรจะรวาผตายนนไดไปท�าฟนไวทไหนจากนนกน�ามาเปรยบ

เทยบกบขอมลฟนทไดจากการตรวจศพ (Post mortem dental data) ซงในการพสจนเปรยบเทยบนนจะใชเวลาเพยงไมกนาทกสามารถบอกไดวาขอมลทงกอนและหลงตายนนตรงกนหรอตางกนแตถาไมสามารถหาขอมลฟนกอนตายมาได ซงอาจจะเกดจากการทบคคลนนไมเคยพบทนตแพทยมากอน หรอเคยไปท�าฟนมาแลวแตไมมใครทราบวาทไหน ในกรณเชนนการใชฟนพสจนเอกลกษณบคคลกไมสามารถท�าได จ�าเปน ตองใชวธอนในการพสจนตอไป

ดงนนในการพสจนเปรยบเทยบขนตอนสดทาย จะไดผลออกมาเรวหรอชาขนกบขอมลฟนกอนตายนนเอง และบคลากรทจะเกยวของกบขอมลกอนตายนกคอทนตแพทยทประกอบวชาชพทนตกรรมอยในประเทศไทยทงในสวนราชการและเอกชน ซงลกษณะของขอมลฟนกอนตายทนาจะสมบรณทสดนนคอ การบนทกสภาพของชองปากไวทงหมด (Oral cavity record) เปนการบนทกทกอยางทเหนในปากไวตงแตครงแรกททนตแพทย พบกบคนไขโดยดวามฟนเหลออยจ�านวนเทาใด ซใดหายไปบาง ฟนทอยในปากมการอดฟนดวยวสดอะไรจ�านวนกดาน บนทกทกอยางทเปนลกษณะเฉพาะตวไมมใครเหมอนไว เปนตน และหลกฐานทางทนตกรรมทสมควรจะน�ามาใชประโยชนในการเปรยบเทยบดวยคอแผนฟลมเอกซเรยทกรปแบบไมวาจะเปนฟลมเลกหรอใหญกใชไดแตทดทสดคอแบบพาโนรามก ทสามารถมองเหนฟนไดทกซดงนนนบวาขอมลฟนกอนตายทสมบรณจงเปนผลพวงจากทนตแพทยทกทานชวยกนเกบขอมลเหลานไวใชประโยชนในยามจ�าเปน เชนเหตภยพบตอนน�ามาสการเสยชวตของคนเปนจ�านวนมาก นบวาเปนการดแลเจาของขอมลฟนทงตอนทเขายงมชวตอย และหลงจากทเขาลวงลบไปแลวอกดวย...


Young gen dentistโดย ซาเเมนตา

ทนตแพทย อครวนท อคราวณชย (วน)

เมอทนตแพทยหนม หนาใส ขวญใจวยรนจากเวทการประกวดหนม CLEO ทมผลงานการแสดงทงละคร ..นายแบบพรเซนเตอรโฆษณามากมาย ..ซงมเหลาสาวกแฟนคลบ เฝาตดตามการเคลอนไหวของคณหมอตลอดเวลา .. ไมวาจะเปน Facebook Instagram และสอสงคม online อกมากมาย.. เรยกวา Hot Hit ตด Chart พลาดขาวกนไมไดเลยทเดยว

27

วนน..นอกจากจะมาพรอมหนาตาอนหลอเหลาแลวยงพกพาบคลกทนารกเปนกนเองจนเปนทประทบใจไมเพยงแตแฟนคลบแลว..ทงคนไข..เพอนๆทไดรวมงานหรอแมแตผทพบเหนตางกอยากมาใหคณหมอรกษาดวยทงนน.. โอกาสนเราจะพาทานผอานไปท�าความรจกกบคณหมอวนจากเรองราวชวต วธคดและมมมองของหนมรนใหมไปดวยกนเลยนะคะ คณหมอวนเลาประวตยอๆ ใหฟงวา เปนพชายคนโตในบรรดาพนองหมอๆจ�านวน3คนของครอบครวอคราวณชยทบานเปดเปนธรกจหางรานเกาแกแหงหนงในอ�าเภอเมองจงหวดชมพรชวงเรยนชนมธยมศกษาทโรงเรยนศรยาภย (ชมพร) ไดสอบเขาศกษาผานโครงการผลตทนตแพทยเพมณคณะทนตแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยเปนบณฑตทนตแพทยรนท67 ปจจบนท�างานเปนทนตแพทยเอกชนในกรงเทพมหานครผลงานโฆษณาเชนธนาคารกรงศรอยธยานมไวตามลคผลงานละครเชนละครคกกพรกกบเกลอเสนหาสญญาแคนเปนตน คณหมอวนยงเลาถงการไดเปนหนม CLEOนนมทมาทไปแบบไมคาดฝน...วาว!!...สมยเรยนท�ากจกรรมมากมายมเพอนๆทรจกทงในและนอกคณะคาดวามคนเสนอชอไปทางCLEOแลวไดรบคดเลอกเปน1ใน50หนมCLEOจากนนยงไดรบรางวลหนมโสดหนาใสและตดTop3Voteอกดวย!! สวนเรองงานบนเทงตอนทเปนหนมCLEOยงเรยนอยป6มคายละครตดตอมาบางแตชวงนนยงหวงเรองการเรยนเลยหยดไวกอนเมอจบแลวจงไดท�าสญญากบบรษทPOLYPLUSพรอมกบขอไปใชทนทรพ.ทงตะโกจงหวดชมพรเปนเวลาประมาณ1ปครงกอนลาออกมาท�างานทกรงเทพฯ การเปนคนหนากลองมคนรจกมาก เปนคนทปรากฏในทสาธารณะนน เหมอนเปนดาบ2คมซงมผลตอการท�างาน

ทนตแพทยคอกตองระมดระวงเรองการวางตวมากยงขนเชนในดานค�าพดแลวกคนไขทเคารจกเราหรอตงใจมาหากตองการใหเราดแลเคาดเทคแครเรากตองใสใจใหบรการดๆครบบางครงกมแฟนคลบมาท�าฟนดวยท�าเสรจแลวเคากมาบอกวาตดตามผลงานอย บางคนท�าเสรจขอถายรปpostลงFacebookอกดวย คณหมอวนยงเลาใหฟงถงแรงบนดาลใจทเลอกเรยนทนตแพทยวาเหมอนเปนความเชออยางหนงททกครอบครวอยากใหลกหลานเปนหมอหรอหมอฟนสวนตวผมเอง ไมรวาอยากเรยนอะไรดสมยเรยนมงมนกบวชาคณตศาสตรและฟสกสมากซงวศวะกเนนหนก2วชาน(จากนนไปเปนนกเรยนแลกเปลยนYFUทอเมรกา1ปกลบมา)..ตอนม.6มสอบEntrance2รอบรอบแรกเลอกเกบวชาถนดกอนเลยวชาถนดเลยไดคะแนนเยอะประจวบกบชวงนนมการรบตรงในโครงการผลตทนตแพทยเพมทเปดรบคะแนนสอบEntranceรอบแรกเลยลองยนคะแนนในโครงการแลวตดกตดสนใจวาเรยนทนตแพทยแนนอน(ผดกบตอนเดกๆกลวหมอฟนจ�าไดแตเสอสขาวๆ..ตอนท�าฟนสมยเดกๆนผมดนมากเลย...แตโชคดทฟนดเลยไมตองท�าเยอะครบ) ชวงตอนไปเปนนกเรยนแลกเปลยนคณหมอวนรสกวานนเปนจดหนงทฝกใหกลาแสดงออกเพราะเดกๆเปนคนขอายแตพอไดไปแลกเปลยนทอเมรกาประทบใจความกลาแสดงออกทางความคดของเพอนๆทนนเคยเหนเดกๆประชมกนเกยวกบเรองทรนแรงเรองหนงคนหนงกบอกเลยวาคนนผดเพราะอะไรคนนถกเพราะอะไรพอเสรจแลวกบอกปะ!ไปกนขาวกนทกคนไปดวยกนได มนสอนใหรจกกลาแสดงออก กลาทจะยอมรบผดรจกการยอมรบฟงความเหนทแตกตาง พอไดเขาเรยนทนตแพทยคณหมอวนท�ากจกรรมมากมายอกทงเปนคนชอบเลนกฬาตงแตสมยเรยนมธยมกเปนนกกฬา


โรงเรยนชอบเลนบาสเกตบอลและฟตบอลในมหาวทยาลยกท�ากจกรรมทงในและนอกคณะเคยเปนหวหนาชนปเชยรลดเดอรจนตอนป4ไดรบคดเลอกเปนดรมเมเยอรจฬาฯคฑากรซงในปนนเปนปแรกๆทางสวนกลางใหสโมสรนสตคณะตางๆสงตวแทนชายหญงอยางละคนเขารบการคดเลอกแลวเดนพาเหรดงานฟตบอลประเพณจฬา- ธรรมศาสตร ซงความทกจกรรมมากมายนท�าใหเปนคนมเพอนทงในคณะและนอกคณะอยางมากมาย โดยปกตการเรยนทนตแพทยหนกอยแลวทงเรยนทงสอบคลนกแลปคณหมอวนกเอาตวรอดมาไดโดยพยายามตดกจกรรมอะไรทไมจ�าเปนออกเกบพลงงานไวใชในการขนคลนกและการซอมดรมเมเยอรการท�า2อยางพรอมกนอาจท�าใหเราท�างานในคลนกชาไปบางเชนในเวลาเทากนท�างานไดนอยกวาเพอนๆ..เรากตองอดและสทน.. โมเมนตประทบใจตอนเรยนทนตแพทยคณหมอวนยงแอบยมในความประทบใจคนไขโดยเฉพาะคนไขอาวโสมาทไรกมกมขนมมาฝากเสมอๆอยางคนไขperioซอไสกรอกมาฝากเพราะกลวผมไมไดทานขาวประทบใจสดคอคนไขCompletedentureทานนงชอคณปาลดดานดทกครงมาใหทกครงจนกระทงวนทเรยนจบคณปาตดตอมาวาขอเลยงขาวในโอกาสทคณหมอเรยนจบคณปานดผมทบกซลาดพราวคณปาไมใชมอถอแตใชโทรศพทบานโทรมานดวาเจอทจดนๆผมนงรถไปหาตามนดวนนนคณปาเลยงอาหารผมทฟดคอรท เปนการเลยงอ�าลาในโอกาสทคณหมอจบผมรสกประทบใจในความนารกของคณปา และนกถงสมยเรยนวชาทรสกทาทายมากทสดคงจะยกใหเปนงานProsthเพราะsevereมากดวยความทมขนตอนทตอเนองชดเจนและเราเองมหมดพลงท�าใหstepทไดตอคาบนอยเกบRequirementไมทนมเคสหนงท�าเสรจแลวคนไขหายไปเลยโชคดทอาจารยเขาใจเลยใหcompletecaseมาไดแตการมาเรงท�า ชวงกอนจบนกท�าใหเทอมสดทายควา Aคลนก

prosthมาไดครบ..(ยม...ดใจมาก) และยงมวชาOralMedเปนวชาทจบมาแลวตองคนควาบอยๆอยากเรยนรเพมซงตอนเรยนอาจไมคอยไดสนใจแตตอนจบมาไดใชเยอะมากเคยเจอเคสTrigeminalneuralgiaแตยงวนจฉยไมไดobserveอยนานเลยครบจงมารเลยรสกวาความรดานนส�าคญตอนอยทงตะโกผมซอtextbookเกบไวเลยครบ ตอนนแบงเว ลาท�างานทนตกรรมและงานบนเทงอยางไรหรอคะ? กตอนนท�างานเปนทนตแพทย6วนเปนงานหลกเลยแลวรบงานบนเทงเปนงานเสรมรบเปนงานๆไปแลวแตโอกาส จบมาหลายปแลวตอนนอยากเรยนอะไรตอเหรอครบ(..บอกเลยครบอาจารยทานอานอย 55)ถาสอบไดและมโอกาสผมอยากเรยนจดฟนครบอยากวางแผนการรกษาในภาพรวมตงแตตนใหคนไขมสขภาพฟนทดเพราะมแรงบนดาลใจคอตอนใชทนปแรกทชมพรรจกพหมอจดฟนคนหนงเกงมากเกงมหศจรรยเปน Idol เลย พเคาท�าใหเหนวาการจดฟนนนเปนการรกษาท..ถาแกไขถกจงหวะแลวจะสงผลดสามารถปองกนฟนผเหงอกอกเสบลดความรนแรงของการสบฟนผดปกตได...โดยแนวคดการแกโจทยการSetupแบบองครวมวธการไมเหมอนกน...ซงกคลายกบวธการคดหาค�าตอบจากการแกโจทยคณตศาสตรทซบซอนนนเอง และสดทายนคณหมอวนยงใหมมมองของการเปนทนตแพทย...ผานแววตาทสดใส...ใบหนาทเปนมตรและเปยมดวยรอยยมทงทายไววา....ดวยยคสมยทเปลยนไปคานยมกเปล ยนไป เราทนตแพทยควรพฒนาบคลกภาพและการวางตวความเปนหมอใหชดเจนขนใหปฏบตหนาทโดย“ใสหวใจในการรกษา“....นนกเปนสงทพวกเราเชอมนไดวา...ก ารกระท�านน..เปนสงทคนไขสามารถรบรไดจากหวใจเชนกนคะ....


Dent Diningโดย ฤทย ภาพ เรย

สวสดเดอนแหงความรก เดอนทสายลมหนาวระลอกสดทาย ไดพดผานเขามาทกทายในตลอดเทศกาล วนตรษจน ซงชวงเวลาดๆ อยางน เราขออาสาพาทกทานไปไหวสกการะเทพเจา ขอพรสงศกดสทธ ใหชวตตลอดปวอก 2559 มแตเรองดๆ พรอมกบเลอกชม ชม ชอป ทถนนเยาวราชกนอยางเพลนใจ…

จดหมายปลายทางทเราปกหมดคอวดมงกรกมลาวาส

(เลงเนยย) เราเลอกน�ารถยนตสวนตวไปจอดทอาคารจอดรถไฟฟา

MRTแยกลาดพราวแลวใชบรการรถไฟฟาใตดนเดนทางสหวล�าโพง

ใชเวลาประมาณ30นาทถงหวล�าโพงกมรถตกๆและรถแทกซจอด

ใหบรการอยแนะน�าวาถาใครอยากกนลมชมววใหนงตกๆไทยแลนด

ในชวงเทศกาลราคาจะเรมตนท100-200บาทใหตอรองราคาทเหมาะ

สมดสวนแทกซราคาสตารทท35บาทจากหวล�าโพงไปวดเลงเนยย

ในวนทรถตดราคาคามเตอรจะอยท60-65บาทเราเดนทางมาถงวด

ในชวงสายบรรยากาศดคกคกเพราะวดเลงเนยยเปนศนยกลางเผยแผ

พทธศาสนาฝายมหายานของคณะสงฆจนนกายในประเทศไทย ท

เกาแกและมประวตยาวนานทงยงตงอยไมไกลจากเยาวราชศนย

รวมของคนไทยเชอสายจน ผคนจงนยมมาไหวพระขอพรและไหว

เจาเพอสะเดาะเคราะหแกปชงเปนหลก โดยการแกปชงท�าไดทนท

เมอยางเขาในปนนๆหรอจะเปนชวงใกลๆหรอผานตรษจนกได

วดมงกรกมลาวาส (เลงเนยย) ตงอยทถนนเจรญกรง เขต

ปอมปราบศตรพายกรงเทพฯ เกดขนในรชสมยพระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท5ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ

ใหเลอกทตงวดเนอท 4 ไร 18ตารางวา โดยใหพระยาโชฎกราช

เศรษฐ เจากรมทาซาย รวมกบพทธศาสนกชนชาวจนกอสรางเมอป

พ.ศ.2414ใชเวลากอสรางประมาณ8ปจงแลวเสรจและใหชอวา

“เลงเนยย”ซงเลงแปลวามงกรเนยแปลวาดอกบวยแปลวาวด

นบเปนสงฆารามตามลทธนกายมหายานทมศลปะงดงามและใหญ

ทสดในประเทศไทยในยคนนภายหลงพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหวรชกาลท5พระราชทานนามวดวา“วดมงกรกมลาวาส”โดย

ไดอาราธนาพระอาจารยสกเหงมหาเถระเปนเจาอาวาสและทรงพระ

กรณาโปรดพระราชทานสมณศกดแกพระอาจารยสกเหง เปนพระ

อาจารยจนวงสมาธวตรด�ารงต�าแหนงเจาคณะใหญจนนกายรปแรก

ในประเทศไทยและเปนปฐมบรพาจารยของวดมงกรกมลาวาส

วดมงกรกมลาวาสกอสรางตามแบบสถาปตยกรรมจน

แตจวมถนฐานมาจากทางตอนใตของจนตวอาคารลอมลานแบบ

“ซเตยมกม”แผนผงยดตามแบบฉบบวดหลวงสวนหนาเปนวหารตน

ประดษฐานเทพเจา4ทศ(ทาวจตโลกบาล)มเทวรปเทพเจา4องค

(ขางละ2องค)ในชดนกรบจนถออาวธและสงของตางๆเชนพณดาบ

รมเจดยชาวจนเรยกวา“ซไตเทยงอวง”หมายถงเทพเจาทปกปกษ

รกษาคมครองทศ

ตางๆทง 4ทศถด

ไปเปนสวนกลางเปน

พระอโบสถประดษฐาน

เหลาทวยเทพพระอรหนต

18องค หรอทเรยกวา “จบโปยหลอหง”และเทพพระประธาน3

องคคอพระไภษชยครพระพทธเจาหรอ“เอยะซอฮก”ผเปนครและ

ผรกษาโรคพระศรศากยมนพทธเจาหรอ“พระโคดมพทธเจา”ผทรง

ตรสรความจรงอนประเสรฐและพระอมตพทธเจาเชอกนวาทานจะ

น�าดวงวญญาณของผบชาไปเกดในดนแดนสขาวด สวนหลงเปน

วหารบรพาจารย วหารพระอวโลกเตศวร (กวนอม โพธสตว) และ

วหารเทพเจา เชน เทพเจากวนอ พระเพลง เทพโชคลาภ เทพเจา

เซยนซอกง (หมดฮวทอเซยนซอ) เทพเจาคมครองดวงชะตาชวต

(ไทสวยเอย)เทพเจาแหงยาหรอหมอเทวดา“หวทอเซยงซอกง”และ

ทนยมไหวขอพรมากคอเทพเจาแหงโชคลาภ “ไฉซงเอยะ” เทพเจา

เฮงเจยหรอ“ไตเสยหกโจว”พระเมตไตรยโพธสตวหรอ“ปกยหกโจว”

“แปะกง”และ“แปะมา”รวมเทพเจาในวดจะมทงหมด58องค

โดยในป2559การเรมตนเขาสปชงจะนบตงแตวนขนปใหม

ของชาวจนหรอวนตรษจน2559(ตรงกบวนท8กมภาพนธ2559)

และปชงในปวอกนคอผทเกดป ปขาล (ชงเตม 100%)ปวอก (ชง

75%)ปมะเสง (ชง50%)ปกน (ชง25%) โดยชาวจนเชอวาองค

ไทสวยหรอเทพเจาผคมครองดวงชะตามอทธพลตอการด�ารงชวต

และองคไทสวยทรบหนาทเฝาในปพ.ศ.2559ปวอกตามปใน12

นกษตรมพระนามวา“กวงตงไตเจยงกง”การกราบไหวบชาเทพเจา

ผคมครองดวงชะตาหรอองคไทสวยทกๆป จงเปนการเสรมดวง

ชะตาซงนอกจากคนทปเกดชงจะกราบไหวบชา เพอฝากดวงชะตา

ใหองคไทสวยชวยปดเปาทกขภยแลวคนทเกดปนกษตรอนกสามารถ

กราบไหวบชาองคไทสวยเพอเสรมดวงทดอยแลวใหดยงขนไดเชนกน

ส�าหรบการแกชงทวดเลงเนยยนนใหซอชดไหวแกชงเขยนชอ-นามสกล

อาย วน เดอนปเกด เวลาตกฟากปนกษตรของคณลงในใบแกชง

สแดงแลวน�าชดไหวไปไหวเทพเจาแหงดวงชะตาไทสวยเอยจดธป

3ดอกอธษฐานขอบารมคมครองใหแคลวคลาดปลอดภยน�าชดไหว

ปดตว12ครง(ถาท�าแทนผอนไมตองปดตว)น�าใบดวงฝากไวทองค

ไทสวยเอย(ไมตองเผาปลายปจะท�าพธเผาชดไหวพรอมกน)

31

ตอมาเราไดไปท�าบญทมลนธปอเตกตง(POHTECKTUNG

FOUNDATION) เพอสกการะหลวงปไตฮงท�าบญพะเกงทานสาค

สรมงคลทร�าลอกนวามรสชาตหอมอรอยนกโดยศาลเจาไตฮงกงเปน

ศาลเจาทประดษฐานรปจ�าลองของหลวงปไตฮงมหาเถระผมากดวย

เมตตาในสมยราชวงศซองเปนพระนกพฒนาพระนกปฏบตพระนก

สงคมสงเคราะหและเมอหลวงปไตฮงมรณภาพชาวบานชาวเมองผ

มความเคารพเลอมใสจงไดพรอมใจกนสรางกศลศาลาเปนอนสรณ

ประดษฐานพระรปจ�าลองของหลวงปไตฮงไวเพอกราบไหวระลกถง

เมตตาธรรมคณงามความดของทานและใหชอกศลศาลาอนสรณน

วา“ปอเตกตง”มความหมายในภาษาไทยวา“คณานสรณ”อนเปน

แบบอยางเปนรากเหงาของงานสงคมสงเคราะหของมลนธปอเตกตง

ในปจจบนโดยไดกอสรางขนระหวางปพ.ศ.2452-2456สรางตาม

แบบสถาปตยกรรมจนตอนใตตอมาในป2498ไดหลอพระรปจ�าลอง

หลวงปไตฮงเพอเปนพระประธานจ�าลองทแกะสลกจากไมซงนายเบ

ยนอญเชญมาจากประเทศจนทมอายรอยกวาป

หลงจากนนไดเวลาของการเสาะหาของอรอยใสพงพลยๆจด

หมายอยทถนนเยาวราชโดยเราเดนเขาไปทางยานตลาดเกาเยาวราช

เปนซอยทตดจากถนนดานเยาวราช6ไปทะลดานถนนเจรญกรง18

ซงเปนตลาดเกาแกทรวมทกสงอาทอาหารจนอาหารสดอาหารแหง

ฯลฯในบรรยากาศแบบชมชนชาวจนโบราณเราเดนไปถายรปไปจน

มาถงถนนเยาวราชทมระยะทางประมาณ1กโลเมตรและไดรบการ

ขนานนามวาเปน“ถนนมงกร”โดยมจดเรมตนของหวมงกรทซมประต

เฉลมพระเกยรต 72พรรษาบรเวณวงเวยนโอเดยนทองมงกรอยท

บรเวณตลาดเกาเยาวราชและสนสดปลายหางมงกรทบรเวณปลาย

สดของถนนสรางขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจา

อยหวเพอใหเยาวราชเปนสถานทส�าหรบสงเสรมการคาขายใชระยะ

เวลาในการตดถนน8ปตงแตปพ.ศ.2434-พ.ศ.2443เดมทชอ

“ถนนยพราช”แตไดโปรดเกลาพระราชทานนามใหมวา“ถนนเยาวราช”

บรเวณถนนเยาวราชเปนแหลงชมชนชาวจนและชาวไทยเชอสายจน

จ�านวนมากเปนถนนสายทองค�าเปนยานธรกจการคาการเงนการ

ธนาคารรานทองภตตาคารรานอาหารเปนแหลงทองเทยวส�าคญ

โดยไดรบการขนานนามวาเปน“ไชนาทาวนแหงกรงเทพมหานคร”

ในชวงเทศกาลตรษจน“ปวอกทองมงคลยงลาภพนทว”บรรยากาศ

จงคกคกและคราคร�าไปดวยผคนในชดเสอผาสแดง รานรวงตางๆ

ตางออกรานวางของขายกนตลอดทงสองฝงถนนเราแวะชมน�าทบทม

น�าสมเชงน�ารากบวคนสดๆรสกสดชนสบายใจและเดนเรอยมาจน

มาถงรานอรอยทเปนจดหมายนนกคอ “รานกวยจบนายเอก”ตง

อยปากซอยถนนเยาวราช9ตรงขามกบโรงแรมไวทออรคด รานน

เปดมาเปนเวลากวา40ปเปดทกวนตงแตแปดโมงเชาถงหาทมชอ

นายเอกเปนชอคณพอของเฮยบง(เจาของรานคนปจจบน)ซงค�าวา

“เอก”นนแปลวา“พนลาน”โดยในสมยแรกเรมนนคณพอขายกวย

จบเพยงอยางเดยวทยานสะพานเหลกปจจบนมเมน20กวาอยาง

มเมนแสนอรอยหลากหลายอาทกวยจบเกาเหลาเลอดหมขาวขา


หมขาวหมกรอบขาวซโครงหมอาหารตนยาจนตางๆซงเวลาทเราไปนนเกอบ

เทยงยงเปนชวงเทศกาลท�าใหคนแนนขนดแถมยงตอควยาวเหยยดแตโชค

ดทเราไดโตะเรวเราเลอกสงเมนเรยกน�ายอยในทนทนนคอเกาเหลาเลอดหม

ชามใหญหมกรอบซโครงหมอบและตมจบชายเตาหมาลองลม

ตองบอกวาเกาเหลาเลอดหมนนถกปากทงหมกรอบและเครองในนน

นมอรอยน�าซปรอนๆทเคยวจากกระดกหมกนขามวนยงเขมขนหอมกลมกลอม

ไมมกลนคาวใดๆโดยเฉพาะผกจงจฉายผกใบเขยวคลายตนขนฉายทใสมาใน

เกาเหลามสรรพคณทางสมนไพรทดตอรางกายเพราะไมวาจะตมรอนๆหรอ

กนสดๆจะมสารไลโมนนซลนนและสารไกลโคไซดทมชอวาอะปอนมสรรพคณ

ชวยปรบสมดลความดนโลหต จงเหมาะกบผทมปญหาเรองความดนอกทง

ชวยขบลมในกระเพาะอาหารและล�าไสได แกโรคไตบ�ารงปอดฟอกเลอด

ท�าใหเลอดไหลเวยนดและมงานวจยออกมาวายงชวยรกษาโรคมะเรงดวย

สวนเมนหมกรอบนนขอบอกวาชอบมากเพราะรานนคดสรรหมสามชนอยาง

ดมาหมกจนเขาเนอและน�าไปยางไฟออนๆกอนน�าไปทอดใหหนงกรอบนอก

เนอนมในไมเหนยวเคยวกนกรบกรอบกนกบขาวสวยรอนๆบอกไดค�าเดยววา

เจนเตอหาวชอ(อรอยมากจรงๆ)สวนซโครงหมอบเนอเปอยนมยงราดดวย

น�าราดสตรเฉพาะของทางราน เคมๆหวานๆหยดไมได ส�าหรบตมจบฉาย

เตาหกอรอยจนตองสงขาวเพมอกหลายจาน

ตลอดสองขางทางของถนนเยาวราชนนมแตของอรอย ใหเรา

เลอกลองลมกนไดตงแตเชาจรดค�า ทส�าคญคอคณตองเตรยมไปคอ

เงนในกระเปา รองเทาทสวมใสสบาย ใจทสนก และทองนอยๆ ทตอง

พรอมอดของอรอยใหเตมพง ถาพรอมแลวกไปลยกนเลยคะ…

33


ทนโลกโดย นทพ. อธษฐ จรนภาวบลย

Tokyo Medical and Dental University หรอ TMDU นน เปนมหาวทยาลย

ทไดรบการจดอนดบใหเปนโรงเรยนทนตแพทยล�าดบท 6 ของโลก ซงไดรบการยกยองและเปนท

ใฝฝนจากทนตแพทยทวโลกในการศกษาตอ รวมถงนกเรยนทนตแพทยอยางพวกเราเชนกน

ตลอดชวงเวลาสองสปดาห พวกเราไดมโอกาสเขาไปเยยมชมศกษา

และเรยนรรปแบบการเรยนการสอน การท�างาน รวมถงการจดการ

ภายในคลนกและหองปฏบตการตางๆ โดยนอกเหนอจากการเรยน

รภายในมหาวทยาลยแลว พวกเรากยงไดพบเหนสงใหมๆ มากมาย

ภายนอกเชนกน ไมวาจะเปนการใชชวตของคนญปน สถานทตางๆ

ภายในเมองหลวงอยางโตเกยวและปรมณฑลโดยรอบ รวมไปถงได

ลมรสอาหารอรอยๆ และไดสมผสวฒนธรรมตางๆ มากมาย

ประชากรของประเทศญปนทกคนสามารถเขาถงการบรการ

ทางการแพทยทมประสทธภาพไดอยางครอบคลม ทวถงและมความ

ชวยเหลอผปวยทมคลนหวใจไมปกต มการออกค�าสงทเขาใจงายและ

คนทวไปสามารถใชงานได ท�าใหผปวยไดรบความชวยเหลออยางทน

ทวงท นอาจเปนสงเลกๆ ทแสดงถงไดถงความเอาใจใสและการให

ความส�าคญกบการบรการทางสขภาพใหแกประชากรของประเทศน

การไดเขาไปศกษาภายใน TMDU ในครงน แนนอนวาไมได

มเพยงพวกเราแคหกคน แตยงมเพอนจากมหาวทยาลยอนมากมาย

ทงจากทางเวยดนาม อนโดนเซย เพอนคนไทยจากตางมหาวทยาลย

รวมไปถงเพอนๆ นกเรยนทนตแพทยของ TMDU ดวย จง

เปนโอกาสทดในการแลกเปลยนความรและประสบการณ

ระหวางนกเรยนทมาจากประเทศทแตกตางกน ไดฝกทกษะ

การใชภาษาองกฤษในการสอสาร แลกเปลยนวฒนธรรม

ซงกนและกน และรวมเรยนรจากกจกรรมทสนกสนานและ

มประโยชนมากมาย เชน กจกรรม teamwork activity

ซงเปนกจกรรมสานสมพนธระหวางนกเรยนทนตแพทย

การเยยมชมบรษทผผลตทนตวสด ทมการใชนวตกรรม

ใหมๆ ในการพฒนาวสดทใชในทางทนตกรรมมากมาย

และยงมโอกาสไดไปทศนศกษาทพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

ของประเทศญปน ซงถอเปนการเปดโลกกวางทางการเรยนรใหพวก

เราไดสมผสกบเทคโนโลยอนทนสมยทถกคดคนเพอสงเสรมคณภาพ

ชวตความเปนอยของประชากร รวมไปถงการพฒนาวทยาการทางการ

แพทยทเปนประโยชน และทขาดไมไดคอกจกรรมการแสดงศลปะ

วฒนธรรมของแตละประเทศในชวงทายของโครงการซงเปนกจกรรม

ทนาตนตาตนใจ และนาประทบใจเปนอยางมาก

เทาเทยมกน ในประเทศญปน ตามสถานท

สาธารณะ เชน สถานรถไฟ รานอาหาร ราน

สะดวกซอ โดยเฉพาะในโรงพยาบาล จะ

มกลองสสมๆ แดงๆ มรปหวใจกบสายฟา

และเขยนวา AED วางอยตามต�าแหนง

ตางๆ มากมาย มนคอ Automated External

Defibrillator หรอเครองกระตกหวใจอตโนมต

โดยใชกระแสไฟฟา ซงใชในการประเมนและ

35

การเรยนการสอนของ TMDU แตกตางจากเราอยางไร

การเรยนการสอนทนจะใหความส�าคญกบงานในหองปฏบต

การและงานวจยเปนหลก อาจเนองจากจ�านวนของแพทยและ

ทนตแพทยมปรมาณคอนขางมากเมอเทยบกบจ�านวนของประชากร

มอาจารยยกตวอยางแบบตดตลกวา จ�านวนของคลนกทนตกรรมม

มากกวาจ�านวนของรานสะดวกซอเสยอก จงสงผลใหระบบการศกษา

ในปจจบนจะถกเนนไปในดานการพฒนาเทคโนโลย นวตกรรมใหมๆ

และงานวจย เพอน�ามาใชในการรกษาคนไขและพฒนาระบบการให

บรการทางสขภาพใหดยงขน

ในสวนของนกเรยนทนตแพทยของ TMDU นนจะไดเรม

ท�าการรกษาคนไขดวยตนเองเมอศกษาอยในชนปท 6 ซงกอนหนา

นนจะมหนาทเปนเพยงผชวยของอาจารยในการรกษาคนไข หรอ

บางมหาวทยาลยในประเทศญปนนกศกษาจะไมมโอกาสไดท�าการ

รกษาคนไขดวยตนเองเลยจนกวาจะส�าเรจการศกษา เนองจากม

ผปวยเลอกรบการรกษากบนกเรยนทนตแพทยนอย ซงแตกตางจากใน

ประเทศไทย นกเรยนทนตแพทยไดเรมท�าการรกษาคนไขตงแตระดบ

ชนปท 4 โดยนกเรยนจะตองเปนผวางแผนการรกษาและจดการคนไข

ดวยตนเองภายใตการควบคมของอาจารย ทงการนดหมายคนไขและ

การรกษา หลงจากส�าเรจการศกษาแลวนกเรยนทนตแพทยของญปน

จะตองอยฝกปฏบตงานภายในมหาวทยาลย ไมมการออกไปใชทน

ตางจงหวดเหมอนในประเทศไทย สวนนกเรยนทนตแพทยตางชาต

ทศกษาตอในประเทศญปนนน จะไมไดรบโอกาสใหท�าการรกษา

คนไข เนองจากไมมใบประกอบวชาชพของประเทศญปน

ในสวนของคลนกตรวจวนจฉยและรกษาผปวยนน ไดมการ

แบงออกเปนคลนกเฉพาะทางหลายดานและมความจ�าเพาะ

เจาะจง เชน ผปวยทมปญหาดานกลนปาก จะมคลนกส�าหรบ

ตรวจวเคราะหสาเหตและรกษาปญหากลนปากโดยเฉพาะ

(Malodor clinic) หรอใน

ผ ปวยทมปญหาความ

เจบปวดบรเวณชองปาก

และใบหนา จะไดรบการ

จดการดวยเครองมอทถก

ออกแบบมาเพอรกษาโดยตรง

(Orofacial pain manage-

ment) มคลนกทรวมการ

ศกษาเรองการเกดฟนผ

เขากบการรกษาทางหตถการ (cariology and operative dentistry)

ส�าหรบการวนจฉยโรคฟนผจากตนเหตทแทจรง และพฒนาแนวทาง

การรกษาโรคฟนผ นอกเหนอจากการรกษาทางหตถการซงเปนการ

รกษาจากปลายเหตเพยงอยางเดยว มคลนกส�าหรบนกกฬาและผทรก

การเลนกฬา (sport medicine) เพอดแลรกษา และปองกนปญหา

ตางๆ ทอาจเกดขนบรเวณชองปากและใบหนาระหวางการเลนกฬา

ได ซงมวตถประสงคเพอพฒนาการดแลอาการบาดเจบจากการเลน

กฬา รวมถงพฒนาศกยภาพของนกกฬาใหดยงขน และยงมคลนก

ส�าหรบผมความบกพรองทางรางกาย ผสงอาย และโรคทหาสาเหต

ไมไดจากทางกาย ซงอาจเกดจากจตใจ ทจะตองไดรบการรกษา การ

จดการและความเขาใจเปนพเศษโดยผเชยวชาญ

จากรปแบบการเรยนการสอนและคลนกทกลาวมาขางตน ได

แสดงใหเหนถงความกาวหนาทางเทคโนโลย ความละเอยดออนใน

รายละเอยดตางๆ และความมงมนทจะพฒนานวตกรรม เพอเปนผน�า

ในดานการรกษาและการผลตเครองมอส�าหรบทนตแพทยของชาว

ญปน ถงแมวาโรงเรยนทนตแพทยในแตละประเทศจะมแนวทาง

และขนตอนกอนการส�าเรจการศกษาทแตกตางกน แตสงหนงทไม

แตกตางกนอยางแนนอนคอความตองการในการใหบรการทางการ

แพทยทด เกดประโยชนสงสดแกประชาชน และเพอเปนก�าลงส�าคญ

ในการพฒนาประเทศ


การจะไปศกษาตอทญปนตองเตรยมตวอยางไรบาง

เรมตงแตการจดหาทพกอาศย การเดนทางไปเรยนทมหาวทยาลย

และทส�าคญทสดคอเรองระเบยบวนยในการปฏบตงานโดยเฉพาะ

ความตรงตอเวลา เพราะคนญปนใหความส�าคญเรองเวลาเปนอยาง

มาก ความตงใจและความเอาใจใสในการท�างาน คนญปนจะประเมน

กนทความตรงตอเวลา

สวนเรองรายละเอยดเลกๆ กส�าคญไมแพกน เพราะ การใสใจ

ในรายละเอยดของเรองตางๆ ถอเปนสงส�าคญในวฒนธรรมของคน

ญปน ยกตวอยางงายๆ เชน การใชลฟต มารยาทในการใชลฟตถอ

เปนเรองทละเอยดออน เนองจาก “ลฟต” เปนพนทสเหลยมเลกๆ ท

มทงคนทรจกและไมรจกใชงานรวมกนในทกๆ วน การเรยนรมารยาท

ในการใชพนทสเหลยมเลกๆ นจงส�าคญ ไมวาจะเปนต�าแหนงในการ

ยน การเดนเขา-ออก รวมไปถงหนาทในการกดเปด-ปด กเชนกน และ

เปนททราบกนดอยแลววา โดยธรรมชาตของคนญปนนนเปนคนขยน

และมความรบผดชอบตองานทตนไดรบเปนอยางมาก ดงนนการทเรา

เปนนกเรยนตางชาตกตองพยายามปรบตวใหกลมกลน แสดงใหเหน

ถงความตงใจ ความขยนหมนเพยรในการท�างานของเรา

เรองของการสอสาร เนองจากชวงแรกทเดน

ทางไป เรายงไมสามารถสอสารเปนภาษาญปนได

อยางคลองแคลว และคนญปนสวนมากพดภาษา

องกฤษกนไดนอย ท�าใหการสอสารทงในดานการ

ใชชวตประจ�าวนและในดานการเรยนคอนขางล�าบาก

แตอยางไรกด ในชวง 6 เดอนแรกทางมหาวทยาลยกไดม

การจดการเรยนการสอนดานภาษาญปนใหกบนกเรยนตาง

ชาตเพอใหสามารถตดตอสอสารขนพนฐานได ทายสดแลว

การปรบตวทเรว ความขยนขนแขง ความชางสงเกต และ

หมนพฒนาตนเองนนจะท�าใหเราเขากบสงคมทนไดเรวขน

และใชชวตไดอยางมความสขมากขน

37

ค�ำถำมนมกจะเปนค�ำถำมทเรำไดยนอยบอยๆ


ผน�ำโดย เลขาธการมลนธเครอขายพฒนาศกยภาพผน�าการสรางสขภาวะ

บางคนบอกวา ผน�าเปนพรสวรรคทตดตวมาตงแตเกด หรอไม

กเปนผน�าทเกดขนตามธรรมชาต เกดไดจากการมสถานการณ

ทตองเผชญและแกปญหา ดงค�ากลาว “สถานการณสรางผน�า”

ในขณะทบางคนบอกวา ผน�าสามารถสรางและพฒนาได ถาเรา

จดกระบวนการไดดพอ

อะไรคอควำมหมำยของ ผน�ำ? กอนจะตอบค�าถามน ผมจะลองชวนไปพจารณาวา พวก

เราเขาใจค�าวา “ผน�า” ตรงกนสกเพยงใด

มหลายๆ ส�านกทเขยนเกยวกบผน�าหรอภาวะผน�าไวแต

ทผมสนใจและคดวาเหมาะสมในการอธบายคอ การอธบาย

เรองผน�าไปพรอมๆ กบ “อ�านาจ” เพราะวาบางครงเรากวพากษ

วจารณคนทด�ารงต�าแหนงเปนผบงคบบญชาของเราวา ไมม

ภาวะผน�า นนกหมายถงการทมอ�านาจในการสงการเรองตางๆ

นน อาจไมไดเปนผน�าทแทจรงได

ผมไดเขารวมกระบวนการพฒนาศกยภาพผน�ามาตงแตป

พ.ศ. 2553 ทนเรารบรและใหความหมายของ “ผน�า” ทแตกตาง

กนไปจากทอนๆ เราไมใชผน�าในลกษณะของการใชอ�านาจทแขง

(Hard power) เชนการใชอ�านาจทเหนอกวาโดยต�าแหนงหรอ

หนาท หรอ ใชอ�านาจเงนในการบงคบใหเปนไปตามทตองการ

แตเราเปนผน�าทมอตลกษณของการอ�านาจออน (Soft power)

คอจะมคณลกษณะเฉพาะของตนเอง (Charismatic) ทแสดงออก

อยางชดเจน เชนการท�างานในพนทอยางเกาะตด ท�างานใน

ประเดนทชดเจนตอเนองปรากฎใหคนอนๆ เหนไดชดเจน และ

สามารถสอสาร (Communication) โนมนาวคนตางๆ ใหคลอย

ตามได เปนการใชอ�านาจออนทน�าคนอนๆ ในสงคมได

39

เรำจะสำมำรถพฒนำหรอสรำงผน�ำในลกษณะนไดหรอไม ทมลนธเครอขายพฒนาศกยภาพผน�าการสรางสขภาวะ (คศน.) เรามแนวคด

วา การพฒนาและสรางผน�าจะตองเปนการสรางภาวะผน�าจากการแกปญหาจรง ไมได

เปนการสรางจากการเรยนการสอน หรอการใชสถานการณสมมต จะตองมการปฏบต

(Action) ในประเดนทางสงคมตางๆ ไมวาจะปฏบตการเพยงคนเดยวแลวมเพอนๆ

มาชวยเสรม หรอรวมกนท�ารวมหม (Collective leadership) รวมกบการจดกระบวนการ

พฒนาทกษะ (Capacity building) สรางทกษะใหม กระบวนทศนใหมทจะเปนพนฐานท

ท�าใหผน�าเอาความร ทกษะ และโลกทศนใหมไปใชในการปฏบตการแกปญหาจรง

ผมจะลองยกตวอยางผลลพธทไดจากการสมภาษณเชงลกและการคยกลม

ยอยกบผน�าทผานกระบวนการพฒนาศกยภาพของโครงการ คศน. มาสะทอนใหฟง

ตวอยางเชน

“ไดแรงบนดำลใจจำกกำรท�ำงำนของเพอนๆ คศน.ในกำรท�ำงำนเพอคนอนอยำงทมเทจงเปลยนจำกกำรนงคด ไมได action มำเปนลงมอท�ำ action”

“ถำไมไดเรยนเรองdialogue มำกอนกจะเรยนรเรองตำงๆ ไดไมมำกเทำน ตอนนไปทไหนๆ กจะฟงกอนไมโตตอบ ซงจะไดมำกกวำกำรฟงแลวโตตอบ”

“เปลยนวธคดตอกำรท�ำงำนจำกกำรรบจำงท�ำโครงกำรเปนกำรท�ำงำนแบบ lifelong project เพรำะเหนเปำหมำยกำรท�ำงำนของตนเองชดขน”

“เปลยนมมมองตอกำรท�ำงำนจำกเดมทมงท�ำงำนใหส�ำเรจเพยงคนเดยว ไปเปนกำรมองหำเพอนรวมทำงชวยกนท�ำงำน ถำส�ำเรจกจะขยำยงำนได”

“มองเหนควำมขดแยงเปนธรรมชำต ท�ำใหคดวำกำรตอสปญหำแบบตำตอตำ ฟนตอฟนทเคยท�ำนน ไมไดแกปญหำได”

“ไดหยดคดและไดทบทวนชวตทเหลออย แมจะจบหลกสตรแลว กยงคดทบทวนเปนระยะๆ”


ผลลพธความส�าเรจอกประการหนงคอ ภาวะผน�ารวมหม

(Collective leadership) ทสะทอนออกมาเปนการขบเคลอน

รวมกน ไมวาจะเปน โครงการ District Health System (DHS)

ทขบเคลอนตงแตแนวคด เกดเปนโครงการทเปนรปธรรม และ

ขยายผลเปนนโยบายของกระทรวงสาธารณสขในทสด โครง การ

สทธของคนไรรฐไรสญชาต ทเปนการท�างานรวมกบเพอนๆ ใน

การแกปญหาโรงพยาบาลชายแดนทขาดทนจากการใหบรการ

รกษาพยาบาลคนไรรฐ จนน�าไปสการจดตงกองทนเพอสขภาพ

แกคนไรรฐทวประเทศและเลยไปถงการจดท�าคลนกกฎหมายใน

รพ.ชายแดน หรอการรวมมอการท�าโครงการโรงพยาบาลสราง

สขใน รพร.หลมเกา จงหวดเพชรบรณ รพช.ทาสองยาง จงหวด

ตาก และ รพช.ปางมะผา จงหวดแมฮองสอน เปนตน

กระบวนกำรพฒนำศกยภำพผน�ำ ท�ำไดอยำงไร? เรองนเราใชกระบวนการทซบซอนในระยะเวลา 2 ป ม

ทงกระบวนการพฒนาทกษะ (Capacity building) ทเราเรยก

วา Core module ทง 7 module ตอเนองทก 2 เดอนในปแรก

ใชเวลาครงละ 9 วน มตงแตการเขาใจตนเอง ทบทวนวสยทศน

คณคา เปาหมายของชวต การเขาใจตน เขาใจผอนและเขาใจ

โลก ผานเครองมอเรยนรตางๆ เชน นพลกษณ Timeline ชวต

การฟงอยางลกซง (Deep Listening) การสะทอนตนเอง (Self

reflection) ฯลฯ มเรองของการคดเชงระบบ (Systems Thinking)

ทน�ามาใชวเคราะหงานและโครงการทก�าลงขบเคลอนอย ฝกการ

สอสารสาธารณะ การเขยนเรองเลา Story Telling และการท�า

Clip VDO เพอสอสารสงคม เรยนรสนตวธและความเปนมนษย

ผานการสอสารอยางสนต (Non-violence communication) และ

การจดการความขดแยง มการใชกระบวนการ Mentorship ใน

การดแลเปนโคช เพอปลดลอคการพฒนาศกยภาพ รวมทงการ

จดพนทกลางใหผน�าไดรวมกนออกแบบกจกรรมกนเอง เปนพนท

กลางทน�าเอาประเดนทผน�าสนใจรวมกนหรอก�าลงขบเคลอนอย

มาเปนพนทเรยนรและปฏบตการรวมกนระหวางเพอน เปนการ

ท�าใหเกดภาวะผน�ารวมหม (Collective leadership)

รวมทงการม Project Based Learning ทผน�าจะท�า

โครงการทจะสรางการเปลยนแปลงกบสงคมในดานตางๆ ทงท

ก�าลงท�าหรอเปนความใฝฝนทอยากท�า มาด�าเนนการไปเรยนร

ไปโดยเตมการคดเชงระบบ การวางแผนยทธศาสตร การสอสาร

สาธารณะ การโคชใหทมงาน และการจดการความขดแยงโดย

สนตวธ ฯลฯ เขาไปในโครงการ

ทเลามาเปนเพยงสวนหนงในการพฒนาศกยภาพผน�า

เทานน เพราะวา กระบวนการเรยนรรวมกนและมตรภาพทมให

แกกนจะเปนแกนหลกทท�าใหการพฒนาศกยภาพผน�าเกดขน

ไดจรง

สงทำย มทนตแพทยหลายทานมโอกาสไดเขารวมในกระบวนการ

พฒนาศกยภาพในโครงการน และผมเชอมนวา เราจะไดเหน

ผลลพธทมตอระบบบรการสขภาพจากการบมเพาะและพฒนา

ศกยภาพของผน�าในอนาคตอนใกลน

แมกกาซนเราจะทยอยเสนอโครงการสรางสรรค

สขภาพทเกดจากผน�ารนใหม ใหทานไดรวมรบทราบและ

สรางแรงบนดาลใจในการท�าสงดๆใหสงคมกนคะ

โดย ทพ.อภสทธ อารยะเจรญชย ภาพประกอบจาก https://www.facebook.com/Kiddeeproject.Thailand/

•ผทสนใจโปรเจกตดๆ นสามารถเขาไปดรายละเอยดและสงซอไดทางhttps://www.facebook.com/Kiddeeproject.Thailand/ •รบชมบทสมภาษณเกยวกบคดดโปรเจกตไดในชวงตอมแมลงวนรายการขาวขนรบอรณ ออกอากาศทางเนชนทว ไดทาง https://www.youtube.com/watch?v=_WchHb_H68A •และสามารถรบชมเรองราวดๆของโครงการนไดในรายการMetromomentออกอากาศทางชองNowไดทhttps://www.youtube.com/watch?v=LwWs0wS68rs

กระทรวงสาธารณสขระบวา ปจจบนประเทศไทยมผปวยโรคไตวายเรอรงประมาณ 8 ลานคนและมผปวยรายใหมเพมขนปละประมาณ 10,000 คน ขนตอนการรกษาโรคไตวายทส�าคญคอ การลางไต (ฟอกเลอด)


คนทคณไมรวาใคร

การลางไตมทงการลางดวยน�ายาผานทางชองทองและมการใชเครองฟอกไต โดยผปวยโรคไต1คนจะตองใชถงน�ายาลางไตวนละ8ใบแบงเปนถงน�ายาดทยงไมผานรางกาย4ถงและถงน�ายาทผานรางกายออกมาอก4ถงซงกอใหเกดขยะจ�านวนมหาศาลทจะตองรอการก�าจดเนองจากเปนขยะทไมสามารถน�ามารไซเคลได จากการ‘คดด’ของคนเลกๆกลมหนงไดลกขนมาท�าสงดๆ ซงนอกจากจะเปนการลดปรมาณขยะเหลานใหกลบมามคณคาอกครงแลวยงเปนสวนหนงในการสรางสงคมทนาอยอกดวย ขอมลจากโรงพยาบาลนานพบวา ในจงหวดนานเพยงจงหวดเดยวมผปวยทตองเขารบการรกษาดวยการลางไตราว1,000คนนนหมายความวา ในแตละปจะมถงน�ายาลางไตทถกทงถงเกอบ3ลานใบบคลากรของโรงพยาบาลนานจงไดคดไอเดยดๆทจะฟนชวตขยะเหลานใหมประโยชนขนอกครง โดยน�าถงน�ายาลางไตทสะอาดและยงไมผานการฟอกไตผปวยนนกลบมารไซเคลและสรางสรรคเปนผลตภณฑขน ไมวาจะเปนผากนเปอนเสอกนฝนและกางเกงกนน�าตอมากไดมการพฒนาโครงการใหเปนรปเปนรางมากขนโดยไดรวมมอกบนกออกแบบมออาชพท�าใหสามารถผลกดนโครงการนใหเขมแขงขนมาไดส�าเรจ โปเต – วภาวส ดาราพงศสถาพร เปนนกออกแบบผลตภณฑ ทไดเขามารวมทมกบโรงพยาบาลนานในการจดท�า

‘คดด โปรเจกต’ เปนกจกรรมเพอสงคม โดยน�าถงน�ายาลางไตมาผลตเปนกระเปาสดคลมดไซนทสวยงามและสามารถใชงานไดจรง โดยอาศยจดแขงของถงน�ายาลางไต ซงผลตจากพลาสตกเนอดทมคณภาพสงมความเหนยวแขงแรงและกนน�าไดมาใชในการท�ากระเปา(จากกระบวนการผลตถงน�ายาลางไตทตองการความแขงแรงสงน ท�าใหกลายเปนขยะทรไซเคลไมได)รวมกบการออกแบบดไซนสดล�าและใชลวดลายกราฟฟกจากตวถงน�ายาเองสามารถใชเปนกระเปาถอ ใสคอมพวเตอรขนาดพกพาหรอเอกสารตางๆ ได นอกจากนยงน�าหอกระดาษซองถงมอทางการแพทย(ทยากตอการรไซเคลเชนกน)มาผลตเปนแผนพบใสในกระเปาทกใบเพอเลาเรองราวและสอสารกบผซอใหไดรบทราบทมาและเรองราวดๆของคดดโปรเจกตโดยกระเปาทกดไซนของโครงการจะจ�าหนายทกขนาดในราคาเดยวท1,650บาท และทางโครงการยงรบซอถงน�ายาลางไตจากผปวยและไดรบความรวมมอจากกลมผปวยจตเวชของโรงพยาบาลในการ

เขามาเปนอาสาสมครชวยท�าความสะอาดและคดแยกขยะกจกรรมดงกลาวจงเปนการบ�าบดฟนฟและสรางคณคา

ใหกบผปวยกลมนทางออมอกดวย รายไดหลงหกคาใชจายกกลบคนสผปวย โดยน�ามาสมทบทนเพอดแลผปวยโรคไตและผปวยระยะสดทายในจงหวดนานในรปแบบเงนชวยเหลอและการจดซอวสดทางการแพทยเงนทไดจากการจ�าหนายกระเปากไดถกแปรรปมาเปนอปกรณส�าหรบการลางไตทางชองทองใหแกผปวยรถเขนเครองกระตนหวใจท�าบานส�าหรบผปวยทตองลางไตเตยงปรบระดบส�าหรบใหผปวย

ยมเปนตน คดดโปรเจกตนนบเปนตวอยางของการท�า Socialenterpriseหรอธรกจเพอสงคมการน�าสงของไรคามาสรางมลคาภายใตเรองราวทนาสนใจและมสวนในการสรางคณภาพชวตทดของทกคนทกฝายทเกยวของท�าใหธรกจประสบความส�าเรจไดสงทมคณคามากกวารายรบทไดกคงจะหนไมพนความสขจากการเปนผสรางชมชนใหนาอยยงขน จดเรมตนจากการคดด กอใหเกดการท�าด และสงผลใหเกดสงดๆขนในสงคมตรงตามคอนเซปตของโครงการทวา...... “เมอเราคดดตอคนอนความสขกจะอยรอบตวเรา”

43


ข�ำขนโดย อภญญา

1...คนหนงบอกวาลกชายจบเศรษฐศาสตร ท�างานเปน นายธนาคาร ร�ารวยมากเขาเพงซอรถเฟอรราร ใหแฟนเปนของขวญวนเกด

สตร 4 คนเจอกนงานเลยงรน หลงจากไมไดเจอกนมาถง 30 ป หลงจากทพดคยกนจนรวาตางกมลกชายกนคนละคนแลว เพอนคนหนงกออกไปตกอาหาร ขณะทสามคนเรมพดถง

ความส�าเรจของลกชายของแตละคน

2...คนทสองคยวา ลกชายเปนนกบน มสายการบนเปนของตวเอง ร�ารวยมาก สปดาหกอนซอเครองบนเจทใหเปนของขวญวนเกดแฟนเหมอนกน

3...คนทสามบอกวา ลกชายจบวศวกรรม มบรษทรบเหมากอสรางของตนเอง ร�ารวยมหาศาล เมออาทตยกอนเพงยกคฤหาสนหลงใหญใหเปนของขวญวนเกดแฟน...

4...คณแมคนแรกกลบมาทโตะ พรอมอาหารทตกมาเตมจาน ถามเพอนวา ก�าลงเมาทอะไรกน...

5...คณแมทงสามบอกวา ก�าลงพดถงความส�าเรจของลกๆ แลวถามถงลกชายของเพอนคนแรก... ...หลอนองไปชวอดใจ กอนจะบอกวา ลกชายเปนเกย ท�างานบารเกย... ...ทงสามพดวา ลกคงท�าใหเธอผดหวง ทไมประสพความส�าเรจในชวตเหมอนลกๆ พวกเรา

6..แมคนทหนงยมแลวบอกวา “โอ...ไมหรอก จะวาไปมนกโอเคนะ เมอสปดาหทผานมา เปนวนเกดของมน มนไดรบทงรถเฟอรราร ทงเครองบนเจท และคฤหาสน จากผวมนทงสามคน”

...คณแมทงสามเปนลม หงายตงไปเลยในทนท...

...(เรองนไดรบรางวล เรองตลกยอดเยยมในองกฤษ)...

47

คดหนก

สามเกษยณมาแลว ภรรยาเปนหวงสขภาพ ภรรยา : ใหกนเบยรวนละกระปองนะ สาม : ขอเปนทละกระปองไดไหม ภรรยา : คณจะกนวนละกกระปองกได แตคณตองใหฉน “กระปองละท” ตงแตนนมำสำมรกษำสขภำพดมำกกนเบยรปละกระปอง

ผมเคยตะโกนใสหนาเมย“มเมยเหมอนมมารหวะ”

เมยไดยนกตะโกนมา“มารอะไร มารหวขน หรอมารผจญ”

ผมเลยตะโกนสดเสยงกลบไป“มารดาจา”

เคลดลบใหคนทกวาเราดหนาออนกวาวย:

สมมตถาเราอาย52 ใครถามวาอายเทาไหร?

กบอกไปเลยวา65 เคาจะไดทกวาท�าไมยงดหนา เหมอนกบอายแค60 เองละ?

ใครมเชอสายจน ตองระวงตรษจนปน เจาบางองคจะไมยอมขนสวรรคหลงจากไหวเจา วนตรษจนเสรจ หลานสงเกตเหนอามายงนงหนาเศรา ไมยมแยมเหมอนปกอนๆ หลานจงสงสยหลาน : อามา ตรษจน กไหวเจาแลวท�าไมยงดไมสบายใจอกละ อามา : เจายงขนสวรรคไมหมด หลาน : ยงเหลอเจาองคไหนอก อามา : เจาหน


วชาการทนตกรรมโดย ผศ.ทพญ. ดร. เขมทอง มตรกล, ทพญ. บณฑรกา อครพพฒนกล

โรคฟนผในเดกเลก (Early Childhood Caries) เปนโรคฟนผทมรปแบบการท�าลายลางเนอฟนทรนแรง (destructive form of tooth decay) โดยสาเหตหลก

ทกอใหเกดโรคคอเชอแบคทเรยในแผนคราบจลนทรย (dental plaque) หรอไบโอฟลม(biofilm)

49

เชอแบคทเรยกอโรคฟนผทเราทกคนคนเคยกนคอเชอใน

กลมMutansStreptococci(MS)ซงแบงออกเปน5species

และ8serotypes(การแบงยอยของsubspeciesตามความแตก

ตางของโปรตนผวเซลลหรอsurfaceantigen)จากaถงh2ไดแก

Streptococcus cricetus(serotypea)Streptococcus rattus

(serotypeb)S. mutans(serotypec,eและf)S. sobrinus

(serotypedและg)และStreptococcus downei (serotypeh)

โดยเชอในกลมนทเปนสาเหตหลกของฟนผคอStreptococcus

mutansและจากผลการศกษาแสดงวาStreptococcus sobrinus1

จดเปนเชอแบคทเรยหลกตวใหมทเกยวพนกบโรคฟนผ

มรายงานแสดงวา เชอทงสองนสามารถสงผานจากผ

ปกครองหรอคนใกลชดไปสเดกและจะกอใหเกดโรคฟนผในเดก

เลกหากเชอทงสองนสามารถตงถนฐาน(earlycolonization)

ในชองปากของเดกอยางรวดเรวหรอมอตราการเพมขนของเชอ

ในระดบสงอยางตอเนอง1และแมวาS. sobrinus จะพบไดใน

ปรมาณทนอยกวาS.mutansแตจากการศกษาทผานมาไดช

ใหเหนวาการพบเชอทงสองชนดนในแผนคราบจลนทรยมความ

สมพนธกบการพฒนาของ โรคฟนผในเดกเลก3-5นอกจากเชอ

ทงสองชนดทกลาวถงแลวเชอในกลมnon-mutansStrepto-

coccusLactobacillusActinomycesBifidobacteriumและ

Veillonella1 กอาจมความเกยวของกบการเกดโรคฟนผในเดก

เลกไดเชนกน

S.sobrinus เปนเชอทมรปรางทรงร (sphericalshape,

รปท 1) เปนแบคทเรยแกรมบวกทไมเคลอนท (nonmotile)

เปนแบคทเรยแบบไมตองพงพาออกซเจนทงหมด (facultative

anaerobic bacterium)มความสมพนธอยางใกลชดกบเชอ

S.mutans เชอทงสองสามารถเพาะเลยงไดในหองปฏบตการ

โดยมลกษณะทางสณฐานวทยา(phenotypic)บนอาหารเลยง

เชอทใกลเคยงกนท�าใหยากตอการแยกแยะเชอทงสองนออกจาก

กนในหองปฏบตการ

ส�าหรบลกษณะทางชวเคม และปจจยความรนแรง

(virulence factors)พบวาเชอS.sobrinus แตกตางจาก

S. mutans คอนขางมากดงนนการศกษาโดยใชวธเพาะเชอจง

ท�าใหพบปรมาณของS.sobrinusไดนอยกวาการตรวจดวยวธ

ทางพนธกรรมซงใหผลการตรวจทละเอยดมากกวาดวยสาเหต

นท�าใหในชวงแรกของการศกษาทใชวธเพาะเชอนนมรายงาน

การพบS.sobrinusไมมากนก

รายงานโดยZhouและคณะ5พบวาความชกและปรมาณ

ของ S. mutansและS. sobrinus สงขนอยางมนยส�าคญในเดก

เลกทมโรคฟนผอยางรนแรงเมอเทยบกบเดกทปราศจากโรคฟน

ผคาเฉลยของคะแนนดชนฟนผถอนอด(DMFT)ในเดกทพบ

ทงS. mutansและS. sobrinus นนจะสงกวาในเดกทพบเพยง

S. mutansอยางมนยส�าคญ

ผลการศกษาโดยการแยกเชอS. mutans และ

S. sobrinus พบวาS. mutans มความหลาก

หลายทางพนธกรรม (genetic diversity) มากกวา

S. sobrinus และพบวาS. mutansทแยกจากเดกคนละคน

กนจะมลกษณะเฉพาะทางพนธกรรมหรอgeneticfingerprints

ตางกน5ในขณะท Kozaiและคณะ6พบวาลกษณะทางพนธกรรม

ของS. sobrinus ทแยกไดจากเดกทมาจากตางครอบครว

กลบมความคลายคลงกนประเดนทส�าคญคอเดกเลกทมโรคฟน

รปท 1


ผอยางรนแรงจะมgenotypeของ S. mutans และS. sobrinus

หลากหลายกวาเดกทปราศจากโรคฟนผสอดคลองกบรายงาน

ของHuangและคณะ7ชใหเหนวาS. mutans จากผใหญทม

ฟนผจะมความหลากหลายทางพนธกรรม(genotypes)ทมากก

วาผใหญทไมมโรคฟนผ

นอกจากนงานวจยของDeSoetและคณะแสดงใหเหน

วาS. sobrinusนนมคาความเปนกรด(acidogenic)สงกวา

S. mutans ในการทดลองแบบ in vitro8

และรายงานโดยKohler และคณะพบวา

S. sobrinus สายพนธทพบในคนผลตกรด

ไดสงกวาS. mutans4 อยางไรกด การพบ

S. sobrinus ในชองปากนนสมพนธกบโรค

ฟนผอยางรนแรงในเดกเทานน ทงนการ

ท�างานของเอนไซมcell-associated

glucosyltransferaseทสราง

จากS.sobrinusนนสงผลตอผล

ของtotalglucosyltransferase

activityมากกวาS.mutans4

นอกจากนS.sobrinus ยงม

ความสามารถในการผลตกรดทระดบpH

ต�ากวาไดมากกวาS. mutansดวย

แมวาจะมความหลากหลายทางพนธกรรม

(genotypes)ของS. mutansและS. so-

brinusแตลกษณะทางพนธกรรมบางลกษณะ

เทานนทสามารถใชเปนตวหลก(dominance)และมคณสมบต

cariogenicทมากกวาและมบทบาทส�าคญในกระบวนการโรค

ฟนผนอกจากนAlaluusuaและคณะ 9ยงพบวาความหลาก

หลายของgenotypesของS.mutansสงผลตอความสามารถ

ในการสงเคราะหpolysaccharideของS.mutans ซงเราสามารถ

ใชความแตกตางน ในการบงชความรนแรงของ S. mutansท

แยกไดจากเดกทมโรคฟนผเมอเทยบจากเชอทแยกไดจากเดก

ทปราศจากฟนผ และมรายงานแสดงวาบางgenotypeของ

S. mutans ในเดกทมโรคฟนผนนมความสามารถสงเคราะห

กลแคนทไมละลายน�าไดดกวาเชอทไดจากเดกทไมมโรคฟนผ9

ในปจจบนวธทางการตรวจสอบทางพนธกรรม เชน วธ

วเคราะหเชอเชงปรมาณ(real-timePCR)ทสามารถหาปรมาณ

ของเชอแบคทเรยนนๆไดจากสวนของสายพนธกรรมไดรบการ

พฒนาและสามารถตรวจสอบแยกแยะระหวางS. mutans

และS. sobrinus ไดโดยการตรวจหายนglucosyltransferase

(gtfBและgtfT)ซงมรหสการสราง(encode)เอนไซมทสงเคราะห

กลแคนทไมละลายน�าจากน�าตาลซโครส

จากการศกษาของZhouและคณะทใชชด

ไพรเมอรของยนgtfTในS. sobrinus 5พบวา

อยางนอยรอยละ37ของกลมเดกทปราศจาก

ฟนผสามารถพบS. sobrinus (รอยละ12)

หรอพบทงS. mutans และS. sobrinus

(รอยละ26) แมว า S. sobrinus จะพบ

นอยกวาS. mutansแตมหลกฐานวาถาพบ

S. sobrinus ในน�าลายจะมความเสยงเพมใน

การเกดโรคฟนผ

Hiroseและคณะรายงานวากระบวนการของ

โรคฟนผบนพนผวเรยบมความสมพนธอยาง

ใกลชดกบความชกของS.sobrinusในน�าลาย

มากกวาS. mutans 11นอกจากน Tanner

และคณะแสดงใหเหนวาปรมาณเชอพนฐาน

(baselinecounts)ของ S. sobrinusในเดก2-6

ปทมฟนผเกดขนซ�าอกสงกวาอยางมนยส�าคญ

เมอเทยบกบเดกทไมมโรคฟนผเกดซ�าอก12 และผลการศกษาของ

Choiและคณะดวยวธวเคราะหเชอเชงปรมาณ(real-timePCR)

พบวาS. mutans ถกตรวจพบเปนรอยละ100ของกลมเดกท

มโรคฟนผ และรอยละ 80 ของเดกทปราศจากโรคฟนผ ใน

ขณะทตรวจพบ S.sobrinus รอยละ8.6,42.9 และ60 ใน

เดกทปราศจากโรคฟนผกลมเดกทมโรคฟนผในเดกเลก(ECC)

และกลมเดกทมโรคฟนผในเดกเลกอยางรนแรง (S-ECC)

ตามล�าดบ13

51

เอกสารอางอง 1. Tanzer JM, Livingston J, Thompson AM. The microbiology of primary dental caries in humans. J Dent Educ 2001;65:1028–37. 2. De Soet JJ, van Steenbergen TJM, de Graaff J. Review Article. Streptococcus sobrinus : taxonomy, virulence and patho-geniciti. AlpeAdriaMicrobiol J. 1992; 3127-46. 3. Saraithong P, Pattanaporn K, Chen Z, et al. Streptococcus mutans and Streptococcus sobrinus colonization and caries ex-perience in 3- and 5-year-old Thai children. Cli Oral Invest. 2015 4. Kohler B, Lundberg AB, Birkhed D, Papapanou PN. Lon-gitudinal study of intrafamilialmutans streptococci ribotypes. Eur J Oral Sci 2003; 111: 383–9. 5. Zhou Q, Qin X, Qin M, Ge L. Genotypic diversity of Strep-tococcus mutans and Streptococcus sobrinus in 3-4-year-old children with severe caries or without caries. Int J Paediatr Dent. 2011; 21(6): 422-31. 6. Kozai K, Nakayama R, Tedjosasongko U et al. Intrafamil-ial distribution of mutans streptococci in Japanese families and possibility of father-to-child transmission. MicrobiolImmunol 1999; 43: 99–106. 7. Huang X, Liu T, Chen G. Typing of Streptococcus mutans (serotype C) by arbitrarily primed polymerase chain reaction. Zhonghua Kou Qiang Yi XueZaZhi 2001; 36: 281–284. 8. De Soet JJ, van Loveren C, Lammens AJ, et al. Differences in cariogenicity between fresh isolates of Streptococcus sobrinus and Streptococcus mutans. Caries Res 1991;25:116-22. 9. Alaluusua S, Myllarniemi S, Kallio M. Streptococcus mutans infection level and caries in a group of 5-year-old children. Caries Res. 1989;23(3):190-4. 10.KleinMI,Flo´rioFM,PereiraAC,Ho¨flingJF,Gonc¸alvesRB. Longitudinal study of transmission, diversity, and stability of Streptococcus mutans and Streptococcus sobrinus genotypes in Brazilian nursery children. J Clin Microbiol 2004; 42: 4620–4626 11.Hirose H, Hirose K, Isogai E, Miura H, Ueda I. Close association between Streptococcus sobrinus in the saliva of young children and smooth-surface caries increment. Caries Res1993;27:292-97 12. Tanner ACR, Mathney JMJ, Kent RL, Chalmers NI, Hughes CV, Loo CY, et al. Cultivable Anaerobic Microbiota of Severe Early Childhood Caries. J Clin Microbiol 2011;49(4):1464-74. 13. Choi EJ, Lee SH, Kim YJ. Quantitative real-time polymerase chain reaction forStreptococcusmutans and Streptococcus sobrinus in dental plaque samples and its association with earlychildhood caries. Int J Paediatr Dent. 2009;19(2):141-7. 14.Akapapipatkul B. Quantitative Analysis ofStreptococcus-sobrinusandStreptococcusmutansinChild’sInitialandMaturePlaque: Mahidol University; 2015. 15. http://www.ncl.ac.uk/dental/oralbiol/oralenv/tutorials/mutans.htm.

ส�าหรบการศกษาในเดกไทย โดย Saraithongและ

คณะพบวาระดบความรนแรงของโรคฟนผในเดกเลกมความ

สมพนธอยางมนยส�าคญกบปรมาณของเชอS. mutans และ

S.sobrinus 3จากการศกษาของAkapapipatkulดวยวธวเคราะห

เชอเชงปรมาณเพอหาเชอในแผนคราบจลนทรยทสรางขนภายใน

4 ชม. (initial plaque) และแผนคราบจลนทรยทมอายขาม

คน(overnightplaque)พบวาอตราสวนของS. sobrinusตอ

ปรมาณของแบคทเรยทงหมดในชองปากเมอท�าการตรวจสอบ

ดวยไพรเมอรทจ�าเพาะตอเชอทพบในแผนคราบจลนทรยทสราง

ขนภายใน4ชมในกลมเดกทมโรคฟนผอยางรนแรงนนสงกวา

กลมเดกทปราศจากโรคฟนผอยางมนยส�าคญ(Mann-Whitney

U test p<0.001)และในแผนคราบจลนทรยทมอายขามคน

อตราสวนของ S. sobrinus ตอปรมาณของแบคทเรยทงหมด

ในชองปากท สามารถตรวจสอบไดดวยไพรเมอรทใชในกลม

เดกทมโรคฟนผอยางรนแรงนนสงกวากลมเดกทปราศจากโรค

ฟนผอยางมนยส�าคญ(Mann-WhitneyUtestp<0.001,รปท

2A,B)โดยปรมาณเชอS.sobrinusมความสมพนธทางบวก

กบคะแนนดชนDMFTอตราสวนของS.sobrinus ตอปรมาณ

ของแบคทเรยทงหมดในชองปากทสามารถคนหาไดดวยไพรเม

อรทใชสมพนธเชงบวกกบคะแนนดชนDMFT14

โดยสรปถงตอนนดเหมอนวาการเกดโรคฟนผนน

นอกจากS. mutans ทเราคนเคยกนมานานแลว จะม

แบคทเรยหนาใหมถกคนพบวามสวนเกยวพนกบการเกดโรค

ฟนผดวยจงขอรายงานมาใหทานๆทราบ(ดวยวทยาการ

สมยน เผอคนไขททนสมยมา สอบถามทานผอานจะได

ตอบรบไดอยางเหมาะสมและมวชาการอางองนะคะ)

รปท 2 A รปท 2 B


เรยน นายกทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯขาพเจา ต�าแหนง ทอยบรษท/หาง/ราน (ตวบรรจง)

โทรศพททท�างาน มอถอ Fax

มความประสงคลงโฆษณาในหนงสอ “Thai Dental Magazine” ประจ�าป พ.ศ. 2559 ลงตลอดทงป จ�านวน 4 ฉบบ ลง 2 ฉบบ ฉบบท ลง 1 ฉบบ ฉบบท เนอททตองการโฆษณา จ�านวน หนา

มความประสงคลงโฆษณาในเวบไซต “Thai Dental Magazine” ประจ�าป พ.ศ. 2559 ใส banner ลงหนาหลก ใส banner ลงหนารองทงนขาพเจา รบทราบ และพรอมจะปฏบตตามขอตกลงตอไปน 1. แจงเจตจ�านงลวงหนาแมกกาซนตพมพเปนเวลา 1 เดอน 2. เงอนไขการช�าระเงน บรษทจะช�าระเงนเมองานชนนนไดตพมพในแมกกาซนแลว ซงคาใชจายทเกดขนจะองตามเกณฑอตราคาลงโฆษณาในแมกกาซนโดยจะช�าระเปนเชคสงจาย “ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ” เทานน 3. กรณทบรษทมความประสงคทนอกเหนอไปจากขอตกลงน จะตองโทรประสานบรรณาธการ ทงนหากมขอสงสยประการใดกรณาตดตอกลบ คณชตศกด สวรรณโมล โทร. 02-5394748โทรสาร. 02-5141100 E-mail : [email protected] ลงชอ ( )

อตราคาลงโฆษณา/ครง (หนงปพมพ 4 ครง)ปกหลงดานนอก ราคา 50,000 บาท ตอ 1 ฉบบ ปกหนาดานใน ราคา 35,000 บาท ตอ 1 ฉบบ ปกหลงดานใน ราคา 30,000 บาท ตอ 1 ฉบบ 4 ส ขนาด A4 ไมระบหนา ราคา 15,000 บาท ตอ 1 ฉบบ ทงป ฉบบละ 13,000 บาทใบแทรกในเลม ราคา 30,000 บาท ตอ 1 ฉบบ (พรอมดวยใบแทรก 10,000 ใบ)ครงหนา 4 ส A4 (ไมระบหนา) ราคา 10,000 บาท ตอ 1 ฉบบ คาดหนาเศษหนงสวน 4 หนา A4 ราคา 5,000 บาท ตอ 1 ฉบบ ท�าอารตใหบรษท โดยบรษทมรายละเอยดและโลโกมาใหพรอม ราคา 3,000 บาท ตอ หนา A4ท�า banner ลงโฆษณาในเวบ 2,000 บาท ตอ banner

53

ทานอาน Thai Dental Magazine บอยเพยงใด! อานทกฉบบ มากกวา สองฉบบ ตอป ไมคอยไดอาน!

ทานอาน Thai Dental Magazine มานานเทาใดแลว! มากกวา สองป หนงถงสองป นอยกวาหนงป

ทานอาน Thai Dental Magazine ในรปแบบออนไลน ใน www.thaidentalmag.com บอยเพยงใด! ไมเคยอาน อานจาก link ทสงกนตาม Facebook อานเปนประจ�า

ทานอาน Column ตอไปนบอยเพยงใด!Column/ความถในการอาน เปนประจ�า เฉพาะทนาสนใจ ไมอานเลยวชาการ ทนโลก/เกาะกระแส แนะน�าหนวยงาน งานอดเรกทนตแพทย เพอสขภาพทนตแพทย กน เทยว

กรณาระบวา เลขทใบประกอบวชาชพของทาน (เลข ท.) อยในชวงใด นอยกวา 3000 3000 - 6000 6001-9000 มากกวา 9000 ไมใชผประกอบวชาชพทนตกรรม

กรณาระบลกษณะการประกอบวชาชพทนตกรรมของทาน ภาคราชการ หนวยงานรฐ เปนหลก ภาคเอกชนเปนหลก ไมไดประกอบวชาชพทนตกรรม

QU

ES

TIO

NN

AIR

E

55

16. ถาหายใจไมออก คณตองท�า อยางไร ? ตอบ หายใจเขา

17. สมมตมรถจกรยาน อยคนนง นาย ก นงหนา นาย ข นงกลาง นาย ค นงหลง ใครเปนเจาของรถ ? ตอบ สมมต

18. รถไฟชนกบเรอด�าน�า จะเหลออะไรละ ? ตอบ เหลอเชอ

19. สมมตวา แมวผสมกบยราฟ จะเปนอะไร ?

ตอบ เปนเรองสมมต

20. ปลาอะไร ไมมสมมาคาราวะ ?

ตอบ ปลาตาย (เพรามนไมไหว)

21. ไก 1 ตว ม 2 ขา แลวไก 2 ขา มกตว ?ตอบ มทวโลก (ไกทไหน ๆ กม 2 ขา ทงนนแหละ )

22. พระอะไรมหนวด ?

ตอบ พระนะแจะ = แพะนะจะ

23. ท�าไม Coca-Cola ถงตองใช C ตวใหญ?ตอบ เพราะ “ซเลก” เปนปลาทนา

24. นามอะไร ทถกขมขน มากทสด ?ตอบ นามสมมต

25. Star War ภาคอะไร ดรเรองทสด ?ตอบ ภาคภาษาไทย

26. สตวอะไร หามอานหนงสอ?

ตอบ แกะ เพราะตามรานขายหนงสอ จะมปายเขยนวา หาม

แกะอาน

27. มเงนอย 10 บาท ซอของไป 4 บาท ท�าไมคนขาย ทอนแคบาทเดยว ?

ตอบ ใหเหรยญ 5 ไป

28. มดอะไร ใหญกวามดเอกซ?

ตอบ มด XL

29. ยายบวไมไดเลยงเปด เลยงไก แลวยายบว เอาไขทไหนมากน?ตอบ ไขไก เพราะ ไมไดเลยงเปด แตเลยงไก

30. ในรานอาหารของคณ มอย 4โตะ โตะท 1 สงอาหาร โตะท 2 จายตงค โตะท 3 นงรออาหาร โตะท 4 เบยว คณจะท�าอยางไร?ตอบ จดโตะท 4 ใหตรง

อยาเครยด มาอาน ค�าถาม-ค�าตอบกวนโอยกน... 555

ข�าขนโดย อภญญา

1. ญาญากระโดดลงไปในน�า แลวท�าไมผมไมเปยก ?ตอบ เพราะผมยนดเธอ อยขางบน ไมไดโดดลงไปดวย

2. รไหมใครเปนพอ ของพลอย เฌอมาลย ? ตอบ หนม กรรชย เพราะ กรรชย ก�าเนดพลอย

3. หยาดเขาโรงพยาบาล แลวหยาดเปนอะไร ? ตอบ “หยาด” เปนประธาน “เขา” เปนกรยา และ

“โรงพยาบาล” เปนกรรม

4. วายน�าทาอะไร ตองใสหมวกกนนอก ?ตอบ ทาจะบา

5. มดอะไรกดเจบทสด?ตอบ มดทอระยด (มตรทรยศ)

6. รถ TOYOTA รนไหน คนเลกทสด ?ตอบ โตโยตา อนตด

7. คาถาอะไร ชวยประหยด คาโทรศพท ?

ตอบ พทโธ – พธโทร (วนพธ คอยโทร วนอนหามโทร )

8. ปลาอะไรเอย ขเกยจ ?ตอบ ปลาวาฬ ( ชอบวาน ไมยอมท�าเอง )

9. หมาอะไรเอย ขนตนมะพราวได ?ตอบ หมาพยายาม

10. ผลไมอะไรเรยนเกง ?

ตอบ ผลไมเกรด A

11. แมวอะไรเอย หามขบ ?

ตอบ แมวเลา (เมาแลว)

12. มกษตรยองคหนง มาเจอกบชายหนม จงถามชายหนมวา

อายเทาไร? ชายหนมตอบวา “18 ครบ” แลวทานละ? กษตรย

ตอบวา “40” เวลาผานไป 10 ป ทงคมาเจอกนอก กษตรยถาม

ชายหนมวา ตอนนอายเทาไร? ชายหนมตอบวา “28 ครบ” แลว

ทานละ? กษตรยตอบวา “40” ท�าไมเวลาผานไป 10 ปแลว แตกษตรยองคน จงอายเทาเดม ?

ตอบ เพราะกษตรย ตรสแลว ไมคนค�า

13. ไกอะไรเปนฆาตกร ?

ตอบ ไกจกเดกตายบนปากโอง

14. มนอะไรเอย ขางนอกสแดง ขางในสเขยว ?

ตอบ มนมซะทไหนละ

15.สมมตวนนแมนยฯ เตะกบ เชลซ คณจะเชยรขางไหน เพราะอะไร ?

ตอบ ขางสนาม เพราะเชยรในสนาม ไมได หห


วชาการทนตกรรม โดย ผศ.(พเศษ) ทญ. พชร กมพลานนท

หวขอสขภาพชองปากของผปวยโรคไมตดตอเรอรง หรอ

ทเรยกกนสนๆวาNCD(noncommunicablediseases)และ

ปญหาแทรกซอนในชองปากทเกดจากยาชนดตางๆในการประชม

วชาการทนตแพทยโลกเมอเดอนกนยายนทผานมา(รปท1)ม

การอภปรายกนวาทนตแพทยสวนใหญยงขาดประสบการณและ

ความรเกยวกบผปวยNCDในทางกลบกนแพทยสวนใหญไม

เหนความส�าคญและยงขาดความรเกยวกบสขภาพชองปากของ

ผปวยเหลาน“แลวอะไรจะเกดขนในชองปากโดยเฉพาะเมอผ

ปวยNCDละเลยการดแลเอาใจใสตนเอง”

ถงเวลาแลวหรอยงททนตแพทยทกทาน ไมวาจะปฏบต

งานอยในสาขาใดกตามควรพรอมทจะปรบตวและเปดตว

เขาไปท�างานรวมกบสหวชาชพ โดยไขวควาหาความรและ

ประสบการณในการสมผสกบผปวยNCDใหมากขนค�าพดท

วา“ตองพบแพทยกอนนะคะ/ครบ”ในยามทผปวยมปญหาชอง

ปากและมาพบทนตแพทยควรเปนค�าพดทมาหลงจากเราไดใช

องคความรของทนตแพทยในฐานะแพทยสาขาหนงโดยการให

ค�าแนะน�าผ ปวยในการดแลสขภาพชองปากของตนเอง

สารพนปญหาจากการใชยา และรอยโรคในชองปากของคนไข

เพอชวยใหมสขภาพชองปากทดขนพรอมทจะกลบมารบการ

รกษาทางทนตกรรมอยางตอเนองภายหลงจากพบแพทยตาม

ความจ�าเปนตอไป

ปจจบน ไทยเปนประเทศทมประชากรสงอายเพมมากขน

โดยอยอนดบทสองของเอเชยตะวนออกเฉยงใตรองจากสงคโปร

เรามผสงอาย60ปขนไปจ�านวน9.4ลานคนและ65ปขนไป

6.3ลานคน(รอยละ14.57และ9.77ของประชากรรวมตาม

ล�าดบ)เขาสสงคมผสงอาย(AgeingSociety)แลวตามนยาม

ขององคการสหประชาชาต ปญหาทเกดจากความเสอมถอย

ของอวยวะตางๆของผสงอายท�าใหเกดโรคภยไขเจบ ซงเปน

โรคเรอรงตองการการดแลระยะยาวโรคไมตดตอเรอรง(NCD)

ทพบไดบอยในผสงอายของไทยไดแกโรคเบาหวานโรคความ

ดนโลหตสงโรคหวใจและหลอดเลอดสมองฯลฯ

การรกษาโรคดงกลาวผปวยสวนใหญตองรบประทานยารวม

ดวยยาหลายชนดทไดรบเปนเวลานานๆกอใหเกดผลแทรกซอน

ในชองปากเชนปากแหงฝาขาวจากการตดเชอราเหงอกบวม

เลอดออกงายฯลฯดงตาราง

รปท 1 การประชมทนตแพทยโลก เรองทนตแพทยกบผปวยNCD

57

รปท 2 เหงอกบวมจากการกนยา Amlodipine รกษาความดนโลหตสงมานานกวา 2 ป

โรค ยา ปญหาในชองปาก หมายเหต

ความดนโลหตสงเบาหวานเครยดนอนไมหลบ

ความดนโลหตสงและเบาหวาน

ความดนโลหตสง

มะเรงเตานมมะเรงชนดแพรกระจายมะเรงMultiplemyelomaมะเรงตอมลกหมากกระดกพรน

โรคเลอดบางชนดโรคผวหนงโรคตาโรคระบบทางเดนหายใจโรคระบบทางเดนอาหารโรคภมแพโรคตอตานภมคมกนตนเอง

ความดนโลหตสงเบาหวานทเสยงตอการเกดความดนโลหตสงโรคหลอดเลอดหวใจทผานการรกษามาแลว

หลอดเลอดหวใจและสมองลนหวใจเทยมเสนเลอดด�าอดตนหวใจเตนผดปกตทเสยงตอการเกดลมเลอดอดตน

มะเรงหลายชนดเชนตอมน�าเหลองเมดเลอดขาวเตานม

ยาหลายชนดทใชรกษาโรคดงกลาว

MethyldopaPropranololSulfonylureaThiazideFurosemide

ยากลมCalciumChannelBlockerเชนNifedipineAmlodipine

ยาตานการละลายตวของกระดกเชนBisphosphonateAlendronate(Fosamax®)Zolendronateเปนตน

ยาสเตยรอยดตานการอกเสบและกดภมคมกนของตนเอง

ยาAspirinยาClopidogrel(Plavix®)ตานการเกาะตวของเกลดเลอด

ยาWarfarinCoumadinเปนยาละลายลมเลอด

ยาเคมบ�าบด

ปากแหง(xerostomia)การรบรสผดปกต

รอยขาวชนดLichenplanus(รอยขาวเปนรางแหขดไมออก)พบไมบอย

เหงอกบวม(รปท2)

แผลถอนฟนหรอแผลบรเวณทฟนปลอมกดทบหายชาหรอมกระดกตายเกดขนยาฉดมผลมากกวายากน

รอยขาวขดออกหรอรอยแดงจากการตดเชอรา(รปท3)แผลถอนฟนหายชาและภาวะฉกเฉนจากAdrenalinsufficiencyระหวางการท�าหตถการทสรางความเครยด

เหงอกและแผลถอนฟนเลอดออกไดงาย

แผลถอนฟนมเลอดหยดยาก

แผลของเยอบชองปาก(muco-sitis)ในชวง1-2สปดาหแรกของการไดยาเหงอกเลอดออกงายในมะเรงเมดเลอดขาว

ตวโรคเบาหวานเองกท�าใหปากแหงและเหงอกอกเสบ

ไมจ�าเปนตองรบปรบเปลยนยาถาผปวยไมมอาการใดๆ

ตองวนจฉยแยกโรคจากการบวมทเกดจากสาเหตอนๆ

ผปวยตองไมมประวตการไดรบรงสรกษาบรเวณชองปากและคอ

ภาวะเหงอกอกเสบและเนอเยอแกรนเลชนปลายรากฟนเปนสาเหตของเลอดออกหลงท�าฟนไดมากกวายาทกน(รปท4)

ควรรวาผปวยรายใดเสยงสงตอการเกดลมเลอดหากหยดยา

รปท 3 รอยขาวจากการตดเชอราทกระพงแกมของผปวยโรคเลอดทรกษาดวยยาสเตยรอยดมานาน

รปท 4 เหงอกอกเสบในผปวยเบาหวาน เปนสาเหตใหเลอดออกหลงถอนฟนหรอขดหนปนมากกวาการไมหยดยาแอสไพรน


จากขอมลขางตนหากทนตแพทยคดวาตนเองเปนสวนหนงของสหวชาชพในการรวมดแลผปวยNCD เหลาน เรานาจะเรมตนพดคยเพอใหผปวยทราบวาผลจากโรคทเปนหรอยาทใชรกษาโรคจะกอใหจะเกดปญหาอะไรในชองปากของผปวยไดบางพฒนาทกษะในการสอสารเพอใหเกดการเสรมพลง(empowerment)ผปวยมความฮกเหมและมก�าลงใจทจะดแลสขภาพชองปากไปกบเราไมควรท�าใหผปวยรสกวาก�าลงถกข ผปวยควรไดรบรวาการไมดแลสขภาพชองปากของตนเองตอไปในภายหลงอาจตองไดรบการถอนฟนและเมอผปวยกนยาวารฟารนการเตรยมตวกอนถอนฟนยงยากมากขนและเพมความเสยงตอชวตผปวยทกนยาบสฟอสโฟเนตเพมความเสยงทแผลถอนฟนจะไมหายหรอหายชาผปวยทกนแอสไพรนไมมความจ�าเปนตองหยดยากอนถอนฟนหรอขดหนปนแตหากผปวยมเหงอกอกเสบหรอมเนอเยอแกรนเลชนรอบๆตวฟนรวมดวยกจะเปนสาเหตท�าใหเลอดหยดยากขนหมอและผปวยอาจเขาใจผดวาเลอดออกผดปกตนนมาจากการไมหยดยาแอสไพรนซงขบวนการลดการอกเสบของเหงอกกอนถอนฟนตามดวยการเยบแผลหลงถอนฟนชวยใหไดผลการรกษาทด ผปวยทกนยาสเตยรอยดหรอผปวยทไดรบยาเคมบ�าบดหรอแมกระทงผปวยโรคเอดสทภมตานทานต�าลงหากชองปากไมไดรบการดแลเปนอยางดไวกอนผปวยจะทกขทรมานจากการกนอาหารท�าใหรางกายออนแอหรอตดเชอไดงายขน การดแลสขภาพชองปากผปวยNCDจงควรเรมดวยการมโปรแกรมตรวจคดกรองความผดปกตตางๆ ในชองปากตามบรบทของโรคนนๆผปวยNCDสวนใหญเปนผสงวยนอกเหนอจากการแปรงฟนตามปกตแลวการก�าจดแผนพลาค(plaque)หรอคราบจลนทรยซงเกาะตดบนตวฟนไดงายไมควรถกละเลยเปนอยางยง เนองจากผสงวยสวนใหญมน�าลายนอยลงปากแหงแนะน�าใหผปวยหรอผดแลผปวยใชผาเชดหนาบางๆหรอผากอซพนนวชบน�าหมาดๆเชดฟนและเหงอกทกครงหลงอาหารแมผปวยจะไมมฟนแลวการเชดถบนเหงอกชวยการไหลเวยนของเสนเลอดชวยกระตนการรบรของเสนประสาทในบรเวณดงกลาว(รปท5)

เหงอกอกเสบจนเลอดออกผปวยเจบปวดจนไมอยากกนอาหารไดเชนกน(รปท6)

น�ายาบวนปากทแนะน�าใหใชไดอยางไมมขอจ�ากดเพอชวยลดภาวการณอกเสบของเหงอกชวยลดความเสยงตอภาวะเลอดออกหลงถอนฟนไดแก น�าเกลอในปรมาณทพอเหมาะน�าอน1แกวผสม

กบเกลอปนสกครงชอนชาเตอนผปวยความดนโลหตสงไมควรกลนน�าเกลอสวนน�ายาบวนปากอนๆ เชนยาลดการอกเสบยาตานเชอรา ยาปฏชวนะควรใชเมอมขอบงช ในระยะสนๆไมเกน2สปดาหน�ายาฟลออไรดมความจ�าเปนส�าหรบผปวยทผานการไดรบรงสรกษาบรเวณชองปากและคอ ทนตแพทยสามารถพดคยแนะน�าวธปฏบตตวในดานอนๆแกผปวยNCDไดพอประมาณเชนชนดอาหารทเหมาะสมการงดเหลาบหรวธออกก�าลงกายการรกษาตวอยางสม�าเสมอการนดกลบมาตดตามผลการดแลสขภาพชองปากหากทนตแพทยปฏบตงานในโรงพยาบาลควรตดตามวาแพทยพยาบาลจดกจกรรมการพบปะผปวยเหลานบางไหมเชนชมรมคนออนหวานชมรมโรคหวใจและวารฟารนคลนกชมรมผสงอายเปนตนควรทจะมกจกรรมการสงเสรมสขภาพชองปากหรอตรวจคดกรองความผดปกตในชองปากเขาไปรวมดวย(รปท7)

เพยงแคนทนตแพทยกจะมบทบาทของสหวชาชพในการรวมดแลผปวยNCDอยางมคณคาดวยความภาคภมใจท�าใหผปวยมคณภาพชวตทดขนอยางแนนอน

รปท 5 ใชผาเชดหนาหรอผากอสพนนวชบน�าหมาดๆ เชดเหงอกและฟน

การเชดก�าจดพลาคมความส�าคญมากส�าหรบผปวยทไดรบยาเคมบ�าบดในชวงสองสปดาหแรก โดยเฉพาะมะเรงเมดเลอดขาวผปวยมกจะไดรบค�าแนะน�าจากแพทยพยาบาลใหงดการแปรงฟนเพอปองกนภาวะเลอดออกจากเหงอกในทางกลบกนแผนพลาคบนตวฟนทเกดขนหลงการกนอาหารจะท�าให

รปท 6 สภาพชองปากผปวยทไดรบเคมบ�าบด และไมไดรบการท�าความสะอาด เปรยบเทยบกบภายหลงการเชดถเบาๆ

รปท 7 การเขาไปมบทบาทตรวจคดกรองรอยโรคในชองปากผปวยเบาหวาน

2547

2552

2557

2548

2553

2558

2549

2554

2559

2550

2555

2560

2551

2556

ตารา

ง T

IME

LIN

E

8 พ

.ย. 4

7ผต

รวจก

ารแผ

นดนข

องรฐ

สภา

แจงใ

ห สธ

. พจา

รณาเ

รอง

ตออา

ยใบอ

ณญ

าตวช

าชพท

นตกร

รม

29 พ

.ย. 4

7สธ

. สงเ

รองใ

ห ทพ

.สภา

ดำาเน

นการ

ตออา

ย

3 ก.

พ. 4

8ทพ

. สภา

ตอบ

สธ. ว

า“ย

งไมส

มควร

ใหมก

ารตอ

อายใ

บอณ

ญาต

วชาช

พทน

ตกรร

ม

15 ส

.ค. 5

0สธ

. ขอใ

ห ทพ

.สภา

ทบ

ทวนเ

รองก

ารตอ

อาย

ใบอณ

ญาต

30 พ

.ย. 5

0ทพ

.สภา

แตง

ตงคณ

ะทำาง

านศก

ษากา

รตออ

าย

ใบอณ

ญาต

9 ม.

ย. 5

0ผต

รวจก

ารแผ

นดนข

องรฐ

สภา

ทวงถ

ามเร

องกา

รตออ

าย

ใบอณ

ญาต

24 ส

.ค. 5

0ทพ

.สภา

แจง

ผลกา

รวนจ

ฉยไม

ยอนห

ลง

ไมกำา

หนดว

นหมด

อาย

ไมกำา

หนด

เพดา

นเรอ

งเงน

ทพ. ส

ภา ว

าระ 4

ทพ. ส

ภา ว

าระ 5

ทพ. ส

ภา ว

าระ 7

ทพ. ส

ภา วา

ระ 8

ทพ. ส

ภา ว

าระ 6

14 ก

.ค. 5

1คณ

ะทำาง

านศก

ษากา

รตออ

าย

ใบอณ

ญาต

รายง

านกา

รเปด

รบฟง

ความ

คดเห

น กา

รสง

แบบส

อบถา

ม

18 พ

.ย. 5

2สำา

นกงา

นคณ

ะกรร

มการ

กฤษฎ

กาแก

ไขให

ยอนห

ลงมอ

ายไม

เกน

5 ป

เกบค

าตออ

ายไม

เก

น 4,

000

บาท

19 ม

.ค. 5

2ทพ

.สภา

เสนอ

ราง

พรบ.

ไป

ท สธ

. ระบ

ไมยอ

นหลง

ไม

กำาหน

ดวนห

มดอา

ยไม

กำาหน

ดเพด

านเร

องเง

นเดอ

น

8 ม.

ค. 5

3ทพ

.สภา

มมต

รบทร

าบตา

มกฤ

ษฎกา

แจงม

า

20 เม

.ย. 5

3สธ

. แจง

ทพ.

สภา

วา

กฤษฏ

กาได

พจาร

ณา

กฎหม

ายเส

รจ

และส

งไปย

ง คร

ม.

20 เม

.ย. 5

4คร

ม. ม

มตเห

นชอบ

ในหล

กการ

ของ

พรบ.

เสนอ

ไปสภ

าผแท

นราษ

ฏร

10 พ

.ค. 5

4ยบ

สภาผ

แทนร

าษฏร

15 ม

.ค. 5

8ทพ

. สภา

ยนย

นสง

พรบ.

ตอ

ครม.

19 ม

.ค. 5

8คร

ม. เห

นชอบ

ตอ

พรบ.

ทเส

นอมา

สงตอ

สนช

.

9 ก.

พ. 5

9สน

ช. ม

มตรบ

หลกก

าร

วาระ

ท 1

2 ธ.

ค. 5

7คร

ม. ม

มตให

สธ.

ไปพจ

ารณ

าทบท

วนรว

มกบ

สำานก

งานก

ษฎกา

และ

สภ

าวชา

ชพ

14 พ

.ย. 5

7คร

ม. ม

มตเห

นชอบ

พร

บ. ย

นยนต

ามมต

20

เม.ย

. 54

“จดเ

รมตน

และล

ำ�ดบเ

หตก�

รณ

ก�ร

ตออ�

ยใบป

ระกอ

บวช�

ชพ”


AECโดย ผศ.ทญ.ดร.ดวงพร ดวงทพย

เปด AEC เตมตวแลวป 2559 น ระบบการเรยนการสอนในโรงเรยนทนตแพทยของไทย กคงตองปรบเนอหา

หลกสตรและวธการสอน วธการประเมนผล เพอเตรยมพรอมใหทนตแพทยรนใหม สามารถน�าความรไปปรบใชใหสอดคลอง

กบการเปลยนแปลงทรวดเรวแบบไรพรมแดนของโลก

โดยหลกสตรทปรบเปลยนนนควรใหมมาตรฐานเทยบเทากบ

นานาชาต แตกยงคงสามารถใหการบรการผปวยในบรบทของ

สงคมและวฒนธรรมไทยดวยเชนกน ขอเลาประสบการณตรง

จากการเรยนและท�างานทโรงเรยนทนตแพทยฮองกงมาชวน

ผอานคดกนคะ

จากผลการประเมนอนดบโรงเรยนทนตแพทยทวโลกป

ลาสด โดยThe QS World University Rankings by Subject

ป 2015 พบวา มโรงเรยนทนตแพทยในเอเชยเพยง 3 แหงท

ตด 20 อนดบแรก คอ The University of Hong Kong อนดบ

2 Tokyo Medical and Dental School (TMDU) อนดบ 6

และ Peking University อนดบ 17 สงทนาสนใจคอ โรงเรยน

ทนตแพทยท The University of Hong Kong นนมอายไมนาน

ประมาณ 30 ปเทานน ซงไมสามารถเปรยบเทยบกบโรงเรยน

ในประเทศยโรปหรออเมรกาทมอายนบรอยป สงใดทท�าใหท

61

ท�าใหโรงเรยนสามารถพฒนาขนมาอยางรวดเรวกลายเปนโรงเรยน

ทนตแพทยชนน�าทมมาตรฐานสากลนน มขอนาสนใจหลายประเดน

ประเดนแรกคงเปนเรองการใหการสนบสนนเรองของงานวจย

โดยพบวาคาเลาเรยน ในสวนของหลกสตรทเนนเรองของงานวจย

Master of Philosophy (MPhil) และ Doctor of Philosophy (PhD)

มคาเลาเรยนต�ากวา หลกสตรปรญญาโทและหลกสตรตอเนองทเนน

เรองการเพมทกษะทางคลนกมากถงประมาณ 4-5 เทา นกศกษาสวน

ใหญทมาเรยนหลกสตรทเนนงานวจย (MPhil และ PhD) จะสามารถ

ขอทนของมหาวทยาลยไดเปนสวนมากหากมคณสมบตเหมาะสม ซง

ทนดงกลาวสามารถครอบคลมคาใชจายสวนตวและคาเลาเรยนตลอด

หลกสตร และเปนทนทไมผกพนหลงจบการศกษา ประมาณเดอนละ

70,000 บาท ตลอดหลกสตร ซงการใหทนลกษณะนสามารถดงดด


นกศกษาตางชาตเขามาสมครศกษา และเกดกระบวนการแขงขนและ

คดเลอกผทมศกยภาพและมความสามารถตงแตกอนเรมการศกษา

ในรายละเอยดเรองของทนของนกศกษานน สวนหนงมาจากงบ

ประมาณของมหาวทยาลย อกสวนหนงจะมาจากทนวจย (research

grant) ของอาจารยทปรกษาทรบนกศกษาทเขามาเรยน ดงนน อาจารย

ทสามารถจะรบนกศกษา MPhil หรอ PhD ไดนนจะตองเปนอาจารย

ท active และมหวขอเรองวจย และมเงนทนวจยของตนเองมากพอ

จายสมทบกบมหาวทยาลยในการจายสนบสนนใหลกศษยทปรกษา

หากไมมทนวจยอาจารยกจะไมสามารถรบนกศกษาได

ประเดนทสอง ดานบคลากร สดสวนของนกศกษาหลงปรญญา

(post-graduate) มสดสวนทเทากบนกศกษาในระดบปรญญาตร

(under-graduate) อาจารยเกอบทงหมดมวฒปรญญาเอก หรอ

และวฒบตรทางคลนก เพอมงสอนระดบปรญญาโทและเอก และ

การทมหาวทยาลยฮองกงใชภาษาองกฤษในการสอสาร ท�าใหงาย

ตอการเปดรบอาจารยทมคณวฒทวโลกเขามาท�างาน นอกจากน

มหาวทยาลยยงมนโยบายเรองของการรกษาสดสวนของอาจารย

ตางชาตตออาจารยฮองกงทเหมาะสม เพอรกษาความเปนนานาชาต

เพราะมหาวทยาลยไดลงทนในสวนของคาตอบแทนของอาจารย

ทนตแพทย เทยบไดเทากบประเทศทพฒนาแลวจงท�าใหมอาจารย

ทมชอเสยงและมความสามารถเขามาท�างานและอยในระบบอยาง

ตอเนอง นอกจากสวนของอาจารยและนกศกษาแลว พบวาจ�านวน

ของเจาหนาททสนบสนนฝงงานวจยวชาการ ไมวาจะเปนเจาหนาท

และเกดการแลกเปลยน ประสบการณและทกษะ ไมมการปดกนทาง

เชอชาต สญชาตและสผวในการท�างานรวมกน

ในปจจบนประมาณครงหนงเปนอาจารยชาวตางชาต

วทยาศาสตร นกวจย ผชวยวจย นกสถต นนมสดสวนเทากบจ�านวน

เจาหนาททอยในคลนกทนตกรรม

การใหบรการทางทนตกรรมทวไปใหกบผปวยนน จะมทนตแพทย

สายสนบสนนท�างานเปนหลก ซงจะใหการบรการผปวยทวไปไมมาก

นก ในสวนทเหลอจะเปนคลนกทเปนการเรยนการสอนเกอบทงหมด

ท�าใหนกศกษามเคสผปวยท�าอยางเพยงพอ และมวธการดงดดผปวย

เขามารกษาทคณะโดยก�าหนดคารกษาต�ากวาปกต แตคงมาตรฐาน

งานสง อกทงมหาวทยาลยมงบประมาณสนบสนนพรอมทงงานวจย

และงานคลนก ท�าใหเกดการพฒนาแบบกาวกระโดดได

ประเดนดานการจดระบบการศกษา ระบบการเรยนการสอน

63

ของระดบปรญญาตรทนตแพทยศาสตรของฮองกงนนไมไดใชการ

บรรยายเปนหลก (didactic teaching) แตมงเนนการใชระบบการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (problem based learning) มงเนนให

บณฑตเกดความสนใจ ใฝร และเพมทกษะในการคดวเคราะหอยาง

เปนระบบ (systematic thinking) และมความคดเชงวพากษ (critical

คณะทนตแพทยไดไมนานนก คงจะสามารถสรปไดดงน เพอเปนมม

มองใหโรงเรยนทนตแพทยในไทยไดน�ามาพฒนาใหมหาวทยาลยของ

ไทยมมาตรฐานชนน�าของเอเชยได อยางแรกคงเปนความไดเปรยบ

และความโชคดของวงการทนตแพทยในไทยทไดนกศกษาทมาเขา

เรยน (input) เปนระดบนกเรยนเกรดเอ หรอหวกะท ซงหลายๆ ประเทศ

นกเรยนเกงๆ ไมไดเลอกเรยนแพทย ทนตแพทยอกตอไป ดงนนเรอง

ของ input นน ประเทศไทยไมไดต�ากวาประเทศชนน�าเลย

นอกจากนมาตรฐานการท�างานภาคคลนกของไทยกถอไดวา

ดมาก หลายๆ ประเทศนกศกษาปรญญาตรจะไมไดรบการฝกทาง

คลนกเทากบในไทยและหวงวาเมอเปดเวทโลกแลว รฐบาลไทยจะให

ความส�าคญกบการศกษาและการวจยทจรงจงโดยการลงทนในเรอง

ของทรพยากรมนษย โดยมคาตอบแทนของคร อาจารย ในภาครฐท

เหมาะสม นอกจากน ควรเพมสดสวนงบประมาณในเรองของวจย

และพฒนา (research and development) ใหมากขน ซงคาดวาจะ

กอใหเกดการสรางผลงานวชาการ งานวจยอยางเปนลกโซตอมา

ดานภาษานน ถงแมประเทศไทยจะมภาษาไทยใชเปนภาษา

ราชการ การเพมทกษะความสามารถในการใชภาษาองกฤษในภาพ

รวมของอาจารย เจาหนาทและนกศกษากควรไดรบการพฒนาอยาง

ตอเนองเชนกน นอกเหนอสงอนใดสงส�าคญทสดในการทจะพฒนา

ระบบการศกษาในระดบอดมศกษาของไทยใหกาวไกล คอเรอง

วฒนธรรมองคกรในเรองของการเพมความโปรงใสและการยตธรรม

ในการบรหารจดการและเรองของการก�าจดหรอลดเรองผลประโยชน

ทบซอนทอาจเกดขนในมหาวทยาลย

การเปดหลกสตรนานาชาตนนทใชภาษาองกฤษในการสอน

(English as a medium of instruction) มหาวทยาลยคงจะตอง

เตรยมความพรอมของอาจารย และบคลากรสวนสนบสนน ซงไมใช

แคการใชภาษาในการสอนในหองเรยน หรอการออกขอสอบเปนภาษา

องกฤษ แตจะตองคลมรวมไปถงการบรหารจดการ เอกสาร การตดตอ

สอสารในองคกร ระหวาง อาจารย ผชวยทนตแพทย บคลากร และ

นกศกษาดวย

เพอคงความเปนนานาชาตไวกนาจะตองม จ�านวนอาจารย

ตางชาต และนกศกษาตางชาต พอสมควร หากมแตนกศกษาไทย

และอาจารยไทย กคงจะด�ารงการใชภาษาองกฤษในการเรยนการ

สอนไดยาก การทจะมนกศกษาตางชาตเขามารวมเรยนนน คงขน

กบมาตรฐานและชอเสยงของมหาวทยาลย คาเลาเรยน และคาใช

จายอนๆ ตลอดหลกสตร เปนปจจยในการตดสนใจของนกศกษา

นานาชาต เรองนกเปนเรองทขอใหก�าลงใจใหมหาวทยาลยทก�าลง

จะเปดหรอก�าลงเรมหลกสตรทนตแพทยนานาชาต พฒนาระบบการ

เรยนการสอนใหดยงขนกนตอไปคะ

appraisal) และมทกษะในการหาความรตลอดชวต (lifelong learning

or self-motivated learning)

ในสวนของนกศกษาหลงปรญญานน วชาจรยธรรมการวจย

(research ethics) ถอเปนวชาบงคบททกคนตองเขาและสอบให

ผานจงจะจบหลกสตร นอกเหนอจากวชาเฉพาะตามสาขา ดงนนใน

เรองของวชาการแลว เรองของจรยธรรมกเปนอกเรองทเนน ไมวาจะ

เปนเรอง research integrity และ plagiarism ถอเปนเรองหลกทไม

สามารถมองขามไดเลย

จากการถอดบทเรยนของโรงเรยนทนตแพทยฮองกง ทประสบ

ความส�าเรจมมาตรฐานในระดบโลก จากประเทศในเอเชยทเรมกอตง


แนะน�ำหนวยงำนโดย พ.ต.อ.ทพ. พมล บ�ำรง กลมงำนทนตกรรม โรงพยำบำลต�ำรวจ

เคารพเออเฟอตอหนาท กรณาปราณตอประชาชน อดทนตอความเจบใจ ไมหวนไหวตอความยากล�าบาก ไมมกมากในลาภผล มงบ�าเพญตนใหเปนประโยชนแกประชาชน ด�ารงตนในยตธรรม กระท�าการดวยปญญา รกษาความไมประมาทเสมอชวต

เปนอดมคตของต�ำรวจททนตแพทยต�ำรวจไทยทก

คนทองได ชวงเรมตนของกำรเปนต�ำรวจ เรำผำน

กำรฝกอบรม(เขม) ขำรำชกำรต�ำรวจและบคคลท

บรรจหรอโอนมำเปนขำรำชกำรต�ำรวจชนสญญำ

บตร(กอส.)โดยฝกรวมกนทงกลมนกวทยำศำสตรทมำจำก

หนวยงำนพสจนหลกฐำนกลมต�ำรวจน�ำทไปจบโรงเรยน

นำยเรอมำหรอวชำชพเฉพำะอนๆเชนแพทยทนตแพทย

ภำคทฤษฎเรำไดเรยนรถงระเบยบขอปฏบตตำงๆ

ตงแตกำรแตงกำยล�ำดบชนยศกำรท�ำควำมเคำรพระบบ

ระเบยบกำรท�ำงำนตำงๆรวมถงกฎหมำยตำงๆทเกยวของ

และบงคบใชโดยต�ำรวจเชนกฎหมำยอำญำเปนตนกำร

มควำมรควำมเขำใจในเรองเหลำนของต�ำรวจ ชวยท�ำให

เรำไดเปนสวนหนงขององคกรทจะเปนดงครอบครวเรำตอ

ไปมำกขน

ภำคปฏบตเรำยงไดพฒนำศกยภำพทำงรำงกำย

ใหแขงแรงสมศกดศรกำรเปนผพทกษสนตรำษฎร โดยได

วงและออกก�ำลงกำย2ชวโมงทกเชำและเยน ไดฝกภำค

สนำมกำรแบกอำวธ กำรท�ำควำมเคำรพ ระเบยบแถว

กำรฝกศลปะกำรปองกนตวฝกยงปนสนแถมดวยกำรฝก

กำรเขำจบกมหรอเขำลอมจบผรำยในกำรเรยนวชำยทธวธ

65

ต�ำรวจ(เหมอนทเรำเหนในภำพยนตรตำงชำต!)

หลงจำกฝกอยำงเขมขนเรยนรโลกใหมเพอนใหมเรำกได

กลบมำท�ำงำนในโลกทเรำคนเคยทโรงพยำบำลต�ำรวจรมฝงของ

ถนนองรดนงตเยองๆกบคณะทนตแพทยศำสตรจฬำฯชยภม

ทท�ำงำนของเรำเปนเยยมตงอยใจกลำงเมองศนยกลำงควำม

เจรญตำงๆและนอกจำกนน วนดคนดทท�ำงำนของเรำเปลยน

เปนศนยกลำงในกำรชมนมตำงๆ (ทงสงบและรนแรง)และยง

เปนเปำหมำยหลกๆของกรณควำมรนแรงตำงๆดวย

ภำรกจหลกของกลมงำนทนตกรรม โรงพยำบำลต�ำรวจ

ทมควำมคลำยคลงกบกลมงำนทนตกรรมในโรงพยำบำลอนๆคอ

1.ใหบรกำรต�ำรวจครอบครวและประชำชนใหควำมร

และบรกำรรวมกบหนวยเวชศำสตรครอบครวในวนส�ำคญตำงๆ

และใหบรกำรออกหนวยทนตแพทยเคลอนท

2. ตรวจใหควำมรและบรกำรขดหนปนในหญงมครรภ

เดกและคนชรำในโครงกำรรวมกบสปสช.

3.รวมโครงกำรกบทนตแพทยสภำเชนโครงกำรรำกเทยม

พระรำชทำนทก�ำลงด�ำเนนอย

4.ตรวจประจ�ำปของหนวยประดำน�ำนกบนหนวยเกบ

กระเบด

ในสวนงำนทเปนเฉพำะของทนตกรรม โรงพยำบำล

ต�ำรวจ เรองตนตำตนใจส�ำหรบทนตแพทยเรำคอ ในสวนของ

งำนทนตนตวทยำศำสตรซงเปนจดเดนทส�ำคญของกลมงำน

โดยมควำมรวมมอกบสถำบนนตเวชวทยำส�ำนกงำนต�ำรวจแหง

ชำต ในกำรตรวจหำอำยของผเขำเมองผดกฎหมำยในรปแบบ

ตำงๆกำรพสจนเอกลกษณบคคลจำกประวตทนตกรรมรวมไป

ถงกำรพสจนรองรอยกำรถกกดของเหยอในคดตำงๆซงภำรกจ

นสวนมำกเปนกำรตงรบอยในทตงคอมกำรสงตวมำทกลมงำน

เพอท�ำกำรถำยภำพรงสและท�ำประวตทำงทนตกรรมอกสวน

หนงคอกำรไปรวมตรวจทสถำบนนตเวชและบำงครงกมควำม

จ�ำเปนทตองไปรวมเปนดำนหนำในกำรตรวจเอกลกษณบคคล

ในกรณทเกดสถำนกำรณรนแรงหรอภยพบตทงในตำงจงหวด

และตำงประเทศเชนซำนตกำผบหรอสนำมดงทผำนๆมำ

นอกจำกนกลมงำนทนตกรรม โรงพยำบำลต�ำรวจ เปน

สถำบนหลกฝกอบรมทนตแพทยประจ�ำบำนสำขำศลยศำสตร

ชองปำกและแมกซลโลเฟเชยลหลกสตร4ปของทนตแพทยสภำ

ตงแตป2554ซงผำนกำรประเมนแลว2ครงเมอป2549และ

ป2554โดยไดรบกำรรบรองจำกรำชวทยำลยทนตแพทยจำก

กำรเปดกำรฝกอบรมในสำขำดงกลำวท�ำใหหนวยศลยกรรมชอง

ปำกและแมกซลโลเฟเชยลสำมำรถใหกำรบรกำรทนตกรรมใน

ระดบตตยภมไดอยำงสมบรณยงขน เชนมกำรดแลผปวยทำง

ดำนอบตเหตบรเวณขำกรรไกรและใบหนำกำรตดเชอบรเวณ

ใบหนำและล�ำคอกำรรกษำเนองอกบรเวณขำกรรไกร รวมถง

กำรดแลผปวยทตองรบกำรผำตดรวมกบกำรจดฟนมศกยภำพ

ในกำรรบผปวยทถกสงตวมำรกษำในงำนทจ�ำเปนตองไดรบ

กำรดแลจำกแพทยสหสำขำดำนอนและมทนตแพทยเวรเพอ

รบผปวยตลอด24ชวโมง โดยมำตรฐำนทโรงเรยนแพทยสอน

มกำรเรยนกำรสอนภำคปฏบตภำยใตกำรควบคมของอำจำรย

ทนตแพทยในสวนกำรเรยนกำรสอนของทนตแพทยประจ�ำบำน

สำขำศลยศำตรชองปำกฯ


ในสวนของกำรพฒนำองคควำมรอยำงตอเนองและเปน

สำกลทำงกลมงำนไดมโอกำสไดเขำรวมในกำรประชมวชำกำร

ระดบนำนำชำตในหลำยปทผำนมำไดแกกำรประชมทนตแพทย

ทหำรต�ำรวจอำท กำรประชมวชำกำรของทนตแพทยภำคพน

เอเชยแปซฟก(AsiaPacificDentalCongress)และในปพ.ศ.

2558นบเปนปทภำคภมใจของเหลำทนตแพทยต�ำรวจและ

ทหำร เนองดวยในวนท 19-22 กนยำยนพ.ศ.2558ทผำนมำ

มกำรประชมทนตแพทยทหำรต�ำรวจนำนำชำตประจ�ำป 2558

Federal DentareInternationale AnnualWorldDental

Congress2015(SectionofDefenseForcesDentalSer-

vice ) ซงเปนสวนหนงทส�ำคญในกำรประชมวชำกำรประจ�ำป

ขององคกรทนตแพทยนำนำชำต ( FDI ) และเปนกำรประชม

ทนตแพทยทหำรต�ำรวจทยงใหญทสดครอบคลมประเทศสมำชก

ตำงๆทกทวปเปนโอกำสอนดของทนตแพทยทหำรต�ำรวจไทยท

มโอกำสไดจดกำรประชมและเขำรวมประชมในกำรประชมระดบ

โลกครงน

ในสวนงำนวชำกำรอนๆ กมกำรสงทนตแพทยไปเปน

วทยำกรใหควำมรในกำรประชมระดบชำต เชนกำรประชมรำช

วทยำลยทนตแพทย ทนตแพทยสมำคมสมำคมศลยศำสตร

ชองปำกและแมกซลโลเฟเชยล นอกจำกนยงมกำรจด

โครงกำรอบรมทนตแพทยสงกดกระทรวงสำธำรณสข (รวมกบ

ทนตแพทยสภำและรำชวทยำลยทนตแพทยแหงประเทศไทย)

ดำนนตทนตวทยำเพอใหมควำมรปฏบตงำนไดเพอเปนเครอขำย

ในกำรท�ำงำนดำนนตทนตวทยำในอนำคตอนใกลนทำงกลมงำน

ทนตกรรมก�ำลงศกษำเพอเตรยมจะเปนสถำบนหลกทมกำรเปด

กำรฝกอบรมหลกสตรForensicOdontologyเมอไดรบกำรอนมต

จำกรำชวทยำลยทนตแพทยตอไป

67

“ยอนกลบไป 16 ตลำคม 2556 เกดอบตเหตเทยวบน QV301 ของสำยกำรบนลำวตกลงกลำงแมน�ำโขง ขำพเจำไดรบค�ำสงใหรวมเดนทำงไปพสจนเอกลกษณบคคล ครงนเรำมเวลำเตรยมควำมพรอม 1 คน ซงนบวำมำกกวำทกครงทผำนมำ (ปกตใหเวลำทมเตรยมตวสำมชวโมง)

เชำวนเดนทำงพวกเรำมำตำมเวลำนด

หมำย8 โมงตรง เพอรวมงำนแถลงขำวกอน

ออกเดนทำง ไดรบแจงวำ…ครงนเรำจะเดน

ทำงดวยเครองบนต�ำรวจชอฟอกเกอร ซงเมอ

แอบหำขอมลในอนเตอรเนตพบวำ “Fokker

ModelF-50เปนเครองบนกองบนต�ำรวจตงแต

ป2536”ท�ำใหจำกตนเตนกลำยเปนตนกลวไป

เลกนอยวำไดโดยสำรเครองบนประสบกำรณ

ยำวนำนถงยสบปแลวจะถงไหมหนอ

กำรเดนทำงครงน พล.ต.ท.จรมพร

สระมณ(ยศในขณะนน)เปนเจำนำยทรวมเดน

ทำงและดแลพวกเรำพรอมนกขำวเตมเครอง

ตลอดmissionน สงเดยวทท�ำใหอนใจในวน

นนคอไดยนประกำศยศพล.ต.ท.ท�ำใหเชอมน

ในประสบกำรณของทำนวำทำนคงพำพวกเรำ

ไปถงสนำมบนอบลรำชธำนไดอยำงปลอดภย

ในชวงบำยวนแรกยงไมไดเรมท�ำงำน

เพรำะตองเตรยมอปกรณและสถำนท รวมถง

นดหมำยกบต�ำรวจทปำกเซทส�ำคญคอตอง

กนพนทจำกผไมเกยวของทงประชำชนและ

นกขำว สถำนททจะใชตรวจศพในครงนเปน

ศำลเจำคอนขำงใหญ สงทไดพบทพนทใน

วนแรกคอวธกำรดแลศพของทลำวคอเขำจะ

เอำปนขำวรองไวใตโลงศพเพอซบเลอดและ

หนองทกศพมกำรจดส�ำรบอำหำรและธปรสก

ประทบใจกำรเอำใจใสของเจำหนำททนนมำก

อปกรณทขำดในวนแรกคอโลงเยนหลง

จำกประสำนงำนกบเจำหนำทต�ำรวจแลวเชำ

วนรงขนทเรมท�ำงำนกพบวำมโลงเยน20กวำ

โลงเตมพนทยอมรบวำเวลำแคคนเดยวเตรยม

ไดขนำดนสดยอดมำกๆโดยโลงเยนทงหมดถก

ขนขำมมำจำกจงหวดอบลรำชธำน อยำงไร

กตำมหลงจำกนนไมนำนเรำกพบวำไฟไมพอ

ส�ำหรบโลงเยนทงหมดตลอดระยะเวลำในกำร

ตรวจพสจนเอกลกษณบคคลเจำหนำทจำกสำย

กำรบนลำวดแลเรำเปนอยำงดคอยใชสเปรย

กลนสมฉดหนำพดลมเพอลดกลนตลอดเวลำ

จนรสกวำตอนกลบไปยงเคลมกลนสมอยเลย

กำรท�ำงำนครงนมคณหมอทปำกเซ

พรอมนกเรยนแพทยมำชวยพวกเรำในทกๆ

สวนของกำรท�ำงำน เคสแรกทตรวจจ�ำไดเลย

วำหลงจำกทเขำไดน�ำศพขนบนรถแลว พเจำ

หนำทนตเวชเปดbodybagเลอดททวมอยใน

ถงไหลลงมำเหมอนน�ำตกเลอดกระโดดหลบกน

แทบไมทนหลงจำกนนเหตกำรณน�ำตกเลอด

กตำมมำอกหลำยครง โชคดท stationแรกท

ตรวจคอแพทยนตเวชทนตกรรมไมตองเปดถง

เปนคนแรก!!!!ควำมเครยดและควำมเกรงใจ

เพมมำกเปนพเศษในกำรท�ำงำนครงนเกดจำก

ทมพสจนเอกลกษณบคคลนอนโรงแรมเดยว

กบญำตผเสยชวต เชำกเจอกนเยนกนงรอเรำ

ทกคนกลบดกแคไหนเขำกรอแถมสรรหำขนม

ตำงๆไวใหพวกเรำดวยวนแรกๆยงรสกผดยง

ไงไมรยงหำญำตของเขำไมเจออยำงไรกตำม

ทำยทสดกเจอคนไทยครบนะคะ

วนกลบกลบเครองบนC130พรอมกบ

ศพและทหำรเรอขนเครองทสนำมบนปำกเซไป

แวะสงหนมๆทหำรเรอทอตะเภำยงกบรถเมล

มจอดตำมปำยดวย จำกนนกกลบถงสนำม

บนกองทพอำกำศดอนเมองอยำงปลอดภย

เหตกำรณนเปนแคหนงตวอยำงทเปนภำรกจ

ประจ�ำของหนวยเรำคะ

บนทกภำรกจของทนตแพทยทไปพสจนเอกลกษณบคคลทประเทศสำธำรณรฐประชำธปไตยประชำชนลำว


ทนโลกโดย ทญ.ดร.มทนา พฤกษพงษ

ฮองกงเปนเขตบรหารพเศษทขนตรงตอรฐบาลกลางของจน แตจนยอมใหฮองกงด�าเนนนโนบายตางๆ รวมทง การจดการระบบสขภาพอยางอสระไดถงปพ.ศ. 2590 ซงในฮองกงนน นอกจากจะมสถานบรการทางการแพทยและทนตกรรมของภาครฐและภาคเอกชนคลายกบในประเทศไทยแลว ยงมองคกรนอกภาครฐ หรอ NGOs จ�านวนมากทมสถานบรการทางการแพทยและทนตกรรมเปนของตนเอง

69

งานทนตกรรมผสงอายในฮองกงเพงเรมไดไมกป แตมโมเดล

ทนาสนใจมากนนคอทางภาครฐหรอองคกรทเทยบเทากระทรวง

สาธารณสขของฮองกงจะท�าสญญาเฉพาะกจกบNGOsทมคลนก

ทนตกรรม กบ ทนตแพทยสมาคมและ ทนตแพทยเอกชน ใหเปน

ผใหบรการ โดยภาครฐท�าหนาทเปนหนวยบรหารจดการวางแผน

ประเมนผลและ เปนผจายคารกษาพยาบาลใหกบประชาชนทม

สทธ โครงการทเกยวของกบระบบบรการและระบบประกนสขภาพ

ชองปากของผสงอายในฮองกงนนแยกออกเปน2สวน

สวนแรก คอโครงการทเนนงาน ดานสงเสรมปองกนและท�าการ

รกษาเพอบรรเทาอาการเจบปวดไมสบายหรอการปองกนการตด

เชอ โครงการนชอ “OutreachDentalCareProgrammefor the

Elderly” รบผดชอบดแลผสงอาย (อายมากกวา 60ป) ทมบตร

ประจ�าตวประชาชนฮองกงและอาศยอยในResidentialCareHomes

และCareandAttentionHomesfortheAgedBlindทขนทะเบยน

กบSocialWelfareDepartmentหรอNursingHomesทขนทะเบยน

กบ DepartmentofHealthหรอผสงอายทขนทะเบยนใชบรการ

กบศนยดแลผสงอายชวงกลางวน(DayCareCenters/Units)ของ

SocialWelfareDepartmentโครงการนบรหารงานโดยหนวยบรหาร

จดการงานทนตกรรมเชงรกส�าหรบผสงอาย(OutreachDentalCare

ProgrammefortheElderlyManagementUnit:ODCP)ซงอยใน

สงกดDepartmentofHealthโครงการนเพงเรมด�าเนนการอยางเตม

รปแบบเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2557โดยNGOsจะท�าเรองเบก

คาบรการตามรายการ(item)มาทODCPสวนNGOsจะจายคา

บรการกบทนตแพทยเปนเงนเดอนหรอ fee-for-serviceนนเปนการ

บรหารจดการภายในของNGOsเอง

สวนทสอง คอโครงการ“CommunityCareFund:ElderlyDentalAs-

sistanceExpandedProgramme”เปนโครงการทเกดขนมาทหลง

ครอบคลมการใหบรการทเนนงานรกษาฟนฟซงในชวงphaseแรก

(เรมเมอเดอนกนยายนพ.ศ.2558)จะใหบรการกบผสงอายทอาย

80ปขนไปทยงไมเคยไดรบบรการทบซอนกบโครงการแรกโดยจะให

บรการใสฟนเทยมชนดถอดไดและการรกษาทางทนตกรรมเพอเตรยม

ใสฟนเทยมไมวาจะเปนการตรวจสขภาพชองปากการถายภาพรงส

ขดหนปนอดฟนถอนฟนโดยโครงการนอยภายใตการบรหารงานโดย

ทนตแพทยสมาคม(HongKongDentalAssociation)และส�านกงาน

CommunityCareFundซงเปนหนวยงานบรหารกองทนของรฐบาล

ทถกตงขนมาในปพ.ศ.2554โดยมคณะกรรมการซงเปนตวแทนจาก

หลายหนวยงานเทยบเทาระดบกระทรวงไดแกEducation,Food&

Health,HomeAffairs,Labour&WelfareและSocialWelfareนน

คอเงนทนมาจากCommunityCareFundและทนตแพทยสมาคม

เปนผบรหารงานจดจางทนตแพทยเอกชนและทนตแพทยสงกด

NGOsเพอใหบรการโดยเบกจายตามรายการ

จะเหนไดวาโครงการแรกไมครอบคลมการท�าฟนเทยมผปวย

หรอญาตตองรบผดชอบคารกษาสวนนเอง

และปจจบนน โครงการแรกจะใหบรการเฉพาะผสงอายท

อาศยในสถานบรบาลและผสงอายทขนทะเบยนใชบรการกบDay

CareCenter เทานน ในขณะทโครงการหลงเนนใหบรการกบผสง

อายทอายเกน80ปทอาศยอยในชมชนจดออนของโครงการทสอง

คอเมอรกษาจนท�าฟนเทยมเสรจแลวจะไมครอบคลมการดแลรกษา

ในPhasemaintenanceซงเปนสวนส�าคญมากโดยเฉพาะเมอผสง

อายตองการความชวยเหลอในการท�าความสะอาดชองปากประจ�าวน

ซงเปนประเดนตองพฒนากนตอไป

ตวอยางNGOs ทผเขยนไดไปดงานคอส�านกช “ฉหลน”

ทจดทะเบยนกบDepartmentofSocialWelfareในนาม“ChiLin

NunnerySocialServiceDivision”ส�านกชนมพนท33,000ตร.ม.

นอกจากจะเปนส�านกปฏบตธรรมสวนสาธารณะและโรงเจแลวยง

เปนสถานบรการผสงอายระยะยาวครบวงจรคอมทงบานพกผสง

อายศนยดแลผสงอายชวงกลางวน(DayCareCenter)มกจกรรม

และบรการกายภาพบ�าบดมคลนกแพทยทวไปจกษแพทยและม

คลนกทนตกรรมดวยบคลากรทนมทงทเปนอาสาสมครและไดรบเงน

เดอนในสวนของคลนกทนตกรรมมทนตแพทยประจ�า3คนและม


ทนตแพทยpart-timeอก2คนดแลทงผสงอายทอาศยอยทนหรอ

ผสงอายทอาศยอยในบรเวณใกลเคยงมเกาอทนตกรรมทงหมด4

ตว โดยททนตแพทยจะออกตรวจทบานพกผสงอายโดยทผปวยไม

ตองเดนทางลงมาทคลนกซงอยชนลางดวย

บานพกผสงอายหรอDayCareในฮองกงมหลายคณภาพมาก

ทงทสะอาดดดแบบทฉหลนมทงแบบหองแถวเลกๆทงหมดม920แหง

ในเกาะฮองกง(เลกๆแคนน)รวมแลวมผสงอายทอาศยอยในสถาน

บรการระยะยาวเหลานประมาณ69,000คนทโครงการOutreachรบ

ผดชอบดแลในบานพกผสงอายขนาดเลกทไมมทนตแพทยประจ�าก

จะมNGOsอนๆรบผดชอบในการจางทนตแพทยใหเขาไปตรวจและ

รบมาดแลรกษาตอทคลนกของNGOsขนาดใหญในละแวกใกลเคยง

สวนโครงการทCommunityCareFundทรวมกบทนตแพทย

สมาคมนนรบผดชอบดแลผสงอายทอาศยในชมชนรวมประมาณ

130,000คน(เฉพาะทอายมากกวา80ป)ทางโครงการคาดหวงวา

จะมทนตแพทยเอกชนและทนตแพทยสงกดNGOsรวม400คนเขา

รวมใหบรการ

มองภาพรวมระบบกระทรวงสาธารณสขของฮองกง

หนวยงานทเทยบเทากบกระทรวงสาธารณสขทท�าหนาท

ก�าหนดนโยบายและจดสรรงบประมาณเกยวกบสขภาพคอ The

FoodandHealthBureauซงมหนวยงานในสงกดระดบเดยวกบ

“กรม”อย 2หนวยงานไดแกDepartment ofHealth (DH)และ

ส�านกช“ฉหลน”

ความเปนมาของงานทนตสาธารณสขส�าหรบผสงอายในประเทศฮองกง

ฮองกงเปนอกประเทศทมประชากรสงอายเพมขนเปนจ�านวน

มากและเพมขนอยางรวดเรว เมอประมาณ10ปทแลวหนวยงาน

เทยบเทาส�านกทนตสาธารณสขกระทรวงสาธารณสขของฮองกงได

สงDr.FrankieSoทนตแพทยในสงกดไปเปน“visitingscholar”ท

UniversityofBritishColumbia(UBC)ประเทศแคนาดาเปนเวลา

1ปนนคอการใหไปศกษาดงานทนตกรรมผสงอายไปพรอมกบการ

ท�างานวจยเลกๆ1ชน(รวบรวมขอมลจากแฟมผปวยเพอชวยประเมน

ผลการด�าเนนงานของโครงการทนตกรรมผสงอายของUBC)ผเขยน

ไดมโอกาสรวมงานกบDr.SoขณะทอยทUBCและไดเปนทปรกษา

ซงกนและกนเรอยมา

Dr.Soเดมท�างานกบกลมประชากรเดกเลกและสนใจเรองEarly

ChildhoodCariesแตไดรบการชกชวนของหวหนางานDr.Joseph

HospitalAuthority(HA)คลายๆกบกรม

อนามยและกรมการแพทยแตไมมองคกร

เชนสปสช.แยกออกมาและคลนกและ

โรงพยาบาลรฐเกอบทงหมด50แหง ไม

วาจะเปนแพทยแผนตะวนตกหรอแพทย

แผนจนทขนกบHospitalAuthority(HA)

โดยมเพยง2โรงพยาบาลในสงกดHAท

มแผนกทนตกรรม

สวนคลนกบรการทางทนตกรรมของ

รฐทง 12แหงซงใหบรการภายใตประกน

สขภาพแบบรฐสวสดการนนขนอยกบDH

โดยประกนสขภาพชองปากนนชดสทธประโยชนครอบคลมเฉพาะงาน

ทนตกรรมในโรงเรยนการถอนฟนและการรกษาฉกเฉนเพอลดความ

เจบปวดนอกนนถอเปนความรบผดชอบของผปวยเองในฮองกงมโรง

พยาบาลเอกชน12แหงมคลนกทนตกรรมเอกชนมากมายเชนเดยว

กบประเทศไทย

นโยบายของรฐบาลณตอนนคอพยายามโอนถายงานใหDH

เนนการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคเปนหลกใหลดงานรกษา

ฟนฟใหไปขนกบHAเนองจากโครงสรางองคกรทเปนมาแตเดมแยก

งานทนตกรรมออกจากHAท�าใหการเปลยนแปลงนเปนไปไดชามาก

71

Chanทเหนแนวโนมประชากรวาตองเรมงานทนตสาธารณสขส�าหรบ

ประชากรสงอายไดแลวจงไดเรมศกษาและท�างานดานนอยางจรงจง

หลงจากกลบจากแคนาดาDr.Soเรมงานทงๆทยงไมมหนวย

งานยอยเพอผสงอายโดยเฉพาะแตไดรบมอบหมายใหเรมรางเอกสาร

และแผนงานตางๆเพองานทนตสาธารณสขส�าหรบผสงอายและใช

เวลาสวนตวตดตอบานพกผสงอาย 1แหงทขนกบองคกรการกศล

St.John’s เพอขอเขาไปดแลรกษาสขภาพชองปากผสงอายของท

นน โดยเกบขอมลและใหบรการครบระบบทงตรวจประเมนสขภาพ

ชองปากใหการรกษาทางทนตกรรมเปนโคชใหพยาบาลและผดแล

สามารถดแลท�าความสะอาดสขภาพชองปากประจ�าวนได

ในขณะเดยวกนนนกระทรวงสาธารณสขไดตงคณะกรรมการ

เฉพาะกจ “A Task Force on

PrimaryDentalCareandOral

Health”ขนในปพ.ศ.2553ภาย

ใตหนวยงานระดบเทยบเทากบ

Department ofHealthแตชอ

วาDepartment of Foodand

HealthBureauซงตองการพฒนา

งานสรางเสรมสขภาพและปองกน

โรคของประเทศใหดยงขน โดย

ผลสรปของTaskForceนระบ

วาความตองการล�าดบตนๆ ของ

ประเทศคอการพฒนาสขภาพ

ชองปากของประชากรสงอาย

Dr.Soจงไดเปนหวหนาโครงการ

น�ารอง“APilotOutreachDental

CareProject”ในบานพกผสงอาย

และDayCareCentresหลายแหง

ซงไดสงรายงานผลการด�าเนนงาน

กลบใหTaskForceเมอเดอนมถนายนพ.ศ.2556

ผลการศกษาโครงการน�ารองทแสดงใหเหนถงประโยชนและ

ความเปนไปได จดออนจดแขงน�ามาซงโครงการระยะยาว โดย

Dr.Soไดท�าการตดตอNGOsทเกยวกบการดแลผสงอายทงหมด

ในประเทศฮองกงเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2557ซงมประมาณ

920แหง ดแลผสงอาย 69,000คนและตอมาในเดอนกนยายน

พ.ศ.2557กไดจดประชมกบNGOsทเกยวของโดยไดชแจงแผนการ

ด�าเนนงานพรอมแจกคมอการปฏบตงานและเอกสารทเกยวของให

กบผบรหารNGOsและทนตบคลากรไดแก1)Guidelineส�าหรบ

ทนตแพทย2)คมอBestPracticeส�าหรบการดแลท�าความสะอาด

ชองปากประจ�าวน3)แนวทางการจดการอบรมพยาบาลและผดแล

4)แบบฟอรมการเบกคาใชจายหรอการขอทนจากแผนงาน

แผนงานOutreachDentalCareProgrammefortheElderly

(ODCP)นเรมงานมาเปนปๆกอนทจะมออฟฟศของManagement

Unitเปนของตวเองเสยอกออฟฟศของหนวยงานซงเดมเปนคลนก

แหงแรกๆของฮองกงเพงrenovateเสรจเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.

2557และทนตแพทยทง3ทานเพงท�าเรองกรอบอตราก�าลงและยาย

หนวยงานส�าเรจเมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2558นเอง

แตเดมมางานทนตสาธารณสขประกอบดวย 4หนวยงาน

ไดแก1.งานทนตกรรมโรงเรยน(SchoolDentalCareService)2.

งานทนตกรรมโรงพยาบาล(HospitalDentalService)3.งานทนต

กรรมส�าหรบขาราชการ(GovernmentDentalService)และ4.งาน

ทนตสขศกษา(OralHealthEducationUnit)โดยหนวยบรหาร

จดการงานทนตกรรมเชงรกส�าหรบผสงอาย(OutreachDentalCare

ProgrammefortheElderlyManagementUnit:ODCP)นไดเพม

มาเปนหนวยงานท5

จะสงเกตไดวาหนวยงานนใชค�าวา

ManagementUnitนนคอเปนตวกลาง

เทานนโดยมหนาทความรบผดชอบดง

ตอไปน

1) บรหารจดการการกระจายงบ

ประมาณเพอพฒนาระบบบรการ(ให

NGOsเขยนขอทนมา)

2)เปนThirdPartyPayersคลายๆ

สปสช.โดยค�านวณตามfee-for-service

3)เปนผก�าหนดมาตรฐานงานบรการ

ประเมนผลการด�าเนนงานและ

4)เปนหนวยสนบสนนในการพฒนา

ศกยภาพทนตบคลากร(Training)

สวนโครงการCommunityCare

Fundทมาทหลงนนเรมจากผบรหาร

ในรฐบาลทานหนงเหนความส�าคญและ

ไดตดตอทนตแพทยสมาคมใหรวมงาน

โดยถอเปนโครงการแยกไมขนกบการ

บรหารงานของDepartmentofHealthแตอยางใด

เมอยอนคดถงประเทศไทย เรามโครงสรางพนฐานเรอง

สถานบรการทเออตอการเขาถงบรการของประชาชนมากกวามาก

มโรงพยาบาลชมชนมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล โดยท

ผใหบรการท�างานครอบคลมทงสรางเสรมสขภาพปองกนโรคและ

ใหการรกษาฟนฟรวมทงมระบบเยยมบานเพอPhasemaintenance

ทลมไมได งานผสงอายในประเทศไทยเนนไปทผสงอายทอยทบาน

ทนตบคลากรและผวางแผนงานระดบเขตหรอประเทศอาจตองเรม

ส�ารวจความตองการของผสงอายทอาศยอยตามสถานพยาบาลหรอ

สถานบรบาลรวมดวยการท�างานรวมมอกบภาคเอกชนหรอNGOs

อาจเปนโมเดลทางเลอกในการท�างานในเมองใหญๆเนองจากในเมอง

ใหญนนมประชากรกลมทเรยกวาinvisibleminorityเปนชนกลมนอย

ทตกส�ารวจ เปนกลมทบคลากรสาธารณสขและบคลากรทางการ

แพทยและสหสาขาในชมชนเมองนาจะรวมมอวเคราะหปญหาและ

วางแผนรวมกนตอไป


วชาการทนตกรรมโดย อ.ดร.ทญ.กรกมล กรฑาภรมย ภาควชารงสวทยาชองปากและแมกซลโลเฟเชยล คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล

การประกนคณภาพของภาพรงส : เรองดๆ ทไมควรละเลย

73

คลนกทนตกรรมหรอหองทนตกรรมในโรงพยาบาลตางกตองมการถายภาพรงสและใชภาพรงสในทกๆ วน การผลตภาพรงสทมคณภาพเพยงพอส�าหรบใชในการวนจฉย

วางแผน และตดตามผลการรกษาจงเปนเรองจ�าเปน โดยค�านงถงการใชปรมาณรงสใหนอยทสด และประหยดคาใชจายมากทสดเทาทจะท�าได

การประกนคณภาพหรอQuality assurance เปนการ

ด�าเนนการเพอใหแนใจวาผลตภณฑหรอการบรการมประสทธภาพ

สงสดและกอใหเกดการปรบปรงและเปลยนแปลงไปในทางทด

ขนการประกนคณภาพของภาพรงสนนประกอบดวยการตรวจ

เชคและควบคมคณภาพในทกขนตอนของการผลตภาพรงส

ตงแตเครองเอกซเรย,ฟลมหรอตวรบภาพ(imagereceptors)

ตลอดจนกระบวนการลางฟลมและอปกรณทใชในการดภาพ

รงสถงแมจะเปนงานจกจกและมรายละเอยดคอนขางมากแต

กชวยใหการท�างานในภาพรวมงายและเปนระบบมากขนผเขยน

จงขอเสนอแนะวธการในการประกนคณภาพของภาพรงสท

สามารถท�าไดไมยากและใชเวลาไมนาน โดยเปนความรบผด

ชอบของทนตแพทยและผชวยทนตแพทยแบงเปนการตรวจเชค

ประจ�าวนสปดาหเดอนและประจ�าปซงควรมตารางทแนนอน

และตองแตงตงผรบผดชอบในแตละหนาทอยางชดเจน

การตรวจเชคประจ�าสปดาห 1.ท�าความสะอาดอปกรณในการลางฟลมและเปลยน

น�ายาลางฟลม(ความถในการเปลยนน�ายาลางฟลมอาจจะแตก

ตางไปตามปรมาณการใชงานการเปรยบเทยบคณภาพของภาพ

รงสทไดกบภาพรงสอางองจะชวยในการตดสนใจได)

2.ท�าความสะอาดviewbox

3.สรปขอผดพลาดทท�าใหตองถายภาพรงสใหมเพอท�า

สถตและหาวธแกไข

ตวอยางแบบฟอรมส�าหรบบนทกขอผดพลาดในการถายภาพรงสในชองปาก

การตรวจเชคประจ�าวน 1. กอนเรมงานควรตรวจเชคอณหภม, ปรมาณของ

developer และ fixer และปรบใหอยในระดบทเหมาะสม

อณหภมของน�ายาไมควรรอนหรอเยนเกนไปซงจะมผลตอความ

ด�าของฟลมส�าหรบเครองลางฟลมอตโนมตใหควบคมใหไดตาม

บรษทก�าหนด

2.เปรยบเทยบdensityของภาพรงสของผปวยในวนนน

กบภาพรงสอางอง(ภาพรงสอางองคอภาพรงสของผปวยทถาย

ดวยคาปกตและลางดวยน�ายาทเพงเปลยนใหม)หากภาพรงส

ของผปวยทไดขาวและcontrastต�ากวาภาพรงสอางองแสดง

วาถงเวลาตองเปลยนน�ายาลางฟลมแลว

การเปรยบเทยบภาพรงสประจ�าวนกบภาพรงสอางอง

3.บนทกจ�านวนครงสาเหตทท�าใหตองถายภาพรงสใหม

การตรวจเชคประจ�าเดอน 1.ตรวจหองมด เพอหาบรเวณทมแสงรว และตรวจ

ประสทธภาพของsafelightและfilterดวย“cointest”

Coin test : เปนการทดสอบเพอดประสทธภาพของsafelightทควรใหความสวางแตไมท�าใหเกดภาพบนแผนฟลม

วธการ : แกะฟลมใหมทยงไมโดนรงสในหองมดวางเหรยญบาทลงบนแผนฟลมและเปดsafelightใหแผนฟลมโดนแสงอย

3-4นาทจากนนลางดวยวธปกตsafelightทปลอดภยจะตอง

ไมท�าใหเกดเงาหรอภาพเหรยญบนแผนฟลมฟลมทลางออกมา

จะตองใสเหมอนเวลาลางฟลมเปลาทไมโดนรงส

การตรวจเชคคณภาพของ safelight ดวย coin test

2.ส�าหรบภาพรงสpanoramicและcephalometricให

ท�าความสะอาดintensifyingscreenและตรวจความแนบสนท

ของแผนintensifyingscreenกบฟลมในตลบฟลมถาแผนสกรน

กบฟลมไมแนบสนทกนดจะท�าใหภาพรงสทไดไมคมชด

ตลบฟลมส�าหรบภาพรงสนอกชองปาก และ intensifying screen

Wire mesh test :เปนการทดสอบเพอดความแนบสนทของแผนintensifyingscreenกบฟลมในตลบฟลม

วธการ : น�าแผนมงลวดมาวางทบบนตลบฟลมแลวถายภาพรงสโดยใชเวลาสนๆจากนนลางฟลมดวยวธปกตบรเวณทแผน

สกรนไมแนบสนทกบแผนฟลมจะเหนรายละเอยดของตารางไม

ชดเจนและมสเขมกวาบรเวณอน

3.ตรวจการจดเกบและเบกใชฟลมใหแนใจวาฟลมเกา

การตรวจเชคความแนบสนทแผน intensifying screen กบฟลมในตลบฟลมดวย Wire mesh test (รปจาก http://www.health.state.mn.us/divs/eh/radiation/xray/screentest.html)

บรเวณทแผนสกรนไมแนบสนทกบแผนฟลมจะเหนรายละเอยดของตารางไมชดเจนและมสเขมกวาบรเวณอน


Reference 1. White SC, Pharoah MJ.Oral radiology principles and interpretation. 7th ed. Missouri: Mosby; 2014. p. 250-54. 2. Iannucci JM, Howerton LJ. Dental radiography principle and technique. 3rd ed. Missouri: Saunders; 2006. p.128-36. 3. Whites E. Essential of dental radiography and radiology. 3rd ed.London: Churchill Livingstone; 2002. p. 185-90. 4. Committee on Quality Assurance in Diagnostic X-ray. Quality Control Recommendations for Diagnostic Radiogra-phy;vol 1: Dental Facilities, CRCPD Publication 01-4 ; 2001 5. Kodak dental radiography series. Quality assurance in dental radiography, N-416. New York: Eastman Kodak; 1998

ถกน�ามาใชกอนฟลมใหม เพอไมใหมฟลมหมดอายกอนการใช

งาน

4.ตรวจสภาพเสอตะกวใหอยในสภาพดไมมรอยแตกหรอ

ฉกขาด

5.ตรวจสอบคา kVp,mAและ เวลาทใชถายภาพรงส

แตละต�าแหนงใหเหมาะสมโดยปกตคาmAจะก�าหนดไวทคา

สงสดของเครองเอกซเรย คา kVpท65-70 kVpสวนเวลาให

เปลยนไปตามต�าแหนงและขนาดของผปวย

6.ในกรณทถายภาพรงสในระบบดจทลใหตรวจหารอย

ขดขวนและท�าความสะอาดแผนPhotostimulablePhosphor

plate(PSP)

การตรวจเชคประจ�าป การตรวจเชคประจ�าป เปนการตรวจเชคสภาพเครอง

เอกซเรยวาท�างานเปนปกตหรอไม โดยมากเปนหนาทของผ

เชยวชาญเฉพาะดานโดยจะมการตรวจสอบดงน

X-ray Output : เปนการวดปรมาณรงสจากเครองเอกซเรยวามปรมาณเทาไรในการถาย 1ครงและมปรมาณ

เทากนทกครงหรอไม

Kilovoltage (kVp), Milliamperage (mA), Timer calibration :เปนการวดคาตางๆวามความถกตองตามหนาจอแสดงผลหรอไม

Half Value Layer (HVL) : คอความหนาของโลหะทใชในการท�าใหพลงงานของรงสเอกซลดเหลอครงหนงของคา

เรมตน เปนการวดคาพลงงานของรงสเอกซวามพลงงานเพยง

พอทจะท�าใหเกดภาพรงสโดยทไมมรงสเอกซพลงงานต�า (low

energy x-ray)ทสามารถดดกลนและท�าอนตรายเนอเยอออน

ไดคาHVLมาตรฐานจะอยท1.5มม.อะลมเนยมท70kVp

และ2.5มม.อะลมเนยมท90kVp

Collimation and Beam Alignment : เปนการตรวจสอบวาล�ารงสขนานกบcollimatorและมเสนผานศนยกลาง

ตามทก�าหนดหรอไมส�าหรบเครองเอกซเรยทางทนตกรรมในชอง

ปากล�ารงสเอกซควรมเสนผานศนยกลางไมเกน7ซม.

Tube Head Stability : ตรวจสภาพของ tubehead วาสามารถเคลอนยายไปรอบศรษะผปวยไดโดยไมขยบ

หรอเคลอนไปจากต�าแหนงขณะถายภาพรงสหรอไม

นอกจากตารางตรวจเชคขางตน การประกนคณภาพยง

รวมไปถงการสงเสรมใหมการฝกอบรมและทบทวนเทคนคใน

การการถายภาพรงสใหแกบคลากรเปนประจ�าการเกบสถตและ

รายงานขอผดพลาดซงจะชวยใหปองกนและแกไขการเกดความ

ผดพลาดไดดทสด เพราะเมอมภาพรงสทไมไดคณภาพเกดขน

และจ�าเปนตองถายซ�า ผปวยกตองไดรบรงสมากขนแถมยงสน

เปลองเวลาและทรพยากรอกดวย

โดยปกตการตรวจเชคประจ�าวนมกจะใชเวลาสนๆเพยง

5นาทกอนการเรมงานการตรวจเชคประจ�าเดอนอาจจะกนเวลา

เพมอก10นาทจากการตรวจเชคประจ�าวนแตส�าหรบการตรวจ

เชคโดยผเชยวชาญอาจจะใชเวลาถง1หรอ2ชวโมงซงกท�าเพยง

แคปละครงเทานน ในปจจบนทนตแพทยสามารถซอเครองมอ

ตรวจเชคสภาพเครองเอกซเรยและตรวจเชคไดดวยตนเองหรอ

ตดตอหนวยซอมบ�ารงของบรษทผผลตเครองเอกซเรยหรอส�านก

รงสและเครองมอแพทยกรมวทยาศาสตรการแพทยกมบรการ

ตรวจเชคประจ�าปเชนกน

ตวอยางรายงานผลการตรวจเชคเครองเอกซเรยประจ�าปจากส�านกรงสและเครองมอแพทย กรมวทยาศาสตรการแพทย

75


สารจากนายกเรยนทนตแพทยทรกและเคารพทกทาน

ขอตอนรบสปใหม และ เปนปแรกส�ำหรบวำระกรรมกำรอ�ำนวยกำรทนตแพทยสมำคมแหงประเทศไทยฯ ชดปจจบน (พ.ศ. 2559-2561)

77

ในปใหมนมความเปลยนแปลงทงในระดบโลกและ

ระดบประเทศมากมาย ความเปลยนแปลงทก�าลงเกดขนใน

ระดบโลกตงแตการทราคาน�ามนในโลกตกต�าลงขนาดหนก

เพราะอหรานประเทศผผลตน�ามนรายใหญของโลกไดรบการ

ปลดสถานะประเทศทถกหามคาขายดวยจากประชาคมโลกจง

สงน�ามนออกขายมากมาย แลวผผลตรายอนในโลกกไมหยด

ผลตเลยเกดสภาวะน�ามนลนตลาดผซอมนอยกวา(นาสนใจ

ทราคาน�ามนทกลนแลวในไทยไมไดลงตามสดสวนราคาตลาด

โลกทลดลงกวา60%จากUS$70-80เหลอUS$27-30แต

ราคาทปมในไทยราคาลงไมถงครง)แลวทมผซอน�ามนลดลงก

อางกนวาเปนเพราะเศรษฐกจของจนชะลอลงท�าใหซอน�ามน

นอย ซอเหลกนอย ซอวตถดบนอยแตกลบไมพดจนครบวา

ผซอจากทวโลกลดการซอลงเพราะเศรษฐกจจนเปนการพงพา

การสงออกกวาครงผซอจากทวโลกซอของลดลงผผลตกลด

การผลตตาม แตกลบไมมการพดถงเศรษฐกจของยโรปและ

สหรฐทชะลอตวอยางหนกจนท�าใหก�าลงซอหดหายนอกจาก

นนยงเปนครงแรกในรอบ70ปหลงสงครามโลกครงท2ทโลก

เผชญภาวะการหยดนงของเศรษฐกจอยางรนแรง การบรโภค

ชะลอตวในทกดาน หรอเปนเพราะนกเศรษฐศาสตรทวโลก

เชอวา ตองมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทกปถาปไหนไม

โตแสดงวาโลกย�าแยขอเทจจรงคอในชวง1900-1939โลก

กมการพฒนาและมความเตบโตในบางสวนของโลกและทง

โลกกไมไดรบผลกระทบจากการตกต�าทางเศรษฐกจทเกดขน

ในสหรฐและยโรป (TheGreatDepressionof 1930 )และ

โลกกเดนหนาจนผานพนและเขาสสงครามโลกและกพฒนา

ตอมาไดจนถงทกวนน (ขอเทจจรงนเปนการตงขอสงเกตของ

ศาสตราจารยทางเศรษฐศาสตรของญปน)

ในระดบประเทศกมตงแตความพยายามรางรฐธรรมนญ

ใหมแตกไมอยากใหเกดกนเทาไรไมรวาจะพยายามสกดกน

ไปท�าไมเพราะนกการเมองเรยกรองใหมการเลอกตงเรวๆแต

พอมาถงการเขยนกตกากตองการใหเขยนกตกาทพวกนกการ

เมองสามารถตกตกได เลนเกมได สรปประเทศนจะอยกน

อยางไร ตองรอพงนกการเมองเทานนหรอ เรามนกการเมอง

มาตงแตเปลยนแปลงการปกครอง(พ.ศ.2475)ถามวาเคยม

นกการเมองทท�าใหบานเมองเจรญรงเรองสกกคน เทยบกบท

ท�าใหบานเมองฉบหายลาหลงนาเสยดายอนาคตประเทศไทย

มาถงระดบวชาชพพวกเราคงไดเหนความพยายามทจะ

ตอตานการตออายใบอนญาตประกอบวชาชพทนตกรรมทงท

เรองนเกดขนมาเกอบ10ป และเรมตนเรองจากผตรวจการ

แผนดนของรฐสภาตงแตปพ.ศ.2547และ2550เปนผทวงตง

ให ทนตแพทยสภาปรบปรงกฎหมายวชาชพทนตกรรมพ.ศ.

๒๕๓๗ใหสอดคลองกบรฐธรรมนญและวชาชพสาธารณสข

สาขาอน ๆ กถกกระตนเตอนใหปรบเหมอนกนและไดมการ

ด�าเนนการเรอยมาโดยมการจดประชมฟงความเหนมากกวา

2ครงการก�าหนดใหใบอนญาตมอาย5ปกเปนความเหนของ

คณะกรรมการกฤษฎกา(ถานานกวานนกจะไมเปนการพฒนา

ความรของผประกอบวชาชพ)และเชนกนทก�าหนดใหมการเกบ

คาตออายสงสดท4,000บาทในระยะเวลา5ปกเปนความ

เหนของคณะกรรมการกฤษฎกาซงท�าหนาทกลนกรองกฎหมาย

ในรายละเอยดกอนประกาศใชการก�าหนดราคานนไวเปนอตรา

สงสดททนตแพทยสภาจะจดเกบสวนจะเรยกเกบเทาไรตองฟง

ความเหนของสมาชกสภาอยแลวแตไมเกน4,000บาทดงนน

ทอภปรายกนโดยสมาชกสนช.วาทนตแพทยสภาจะมรายไดป

ละ50กวาลานจะเอาเงนไปใชอะไรกอภปรายเกนไปเพราะ

ยงไมเคยเรยกเกบและยงไมเคยมการพจารณาเรองนในทนต

แพทยสภาเลยและไมนาเปนไปไดทจะเกบราคาสงสดเพราะ

กรรมการทนตแพทยสภาตองจายคาตออายและตองตออายใบ

อนญาตเชนกนดงนนกตองมการฟงความเหนในวชาชพอยาง

ทวถงประเดนเงนรายไดทจะเกดจากการตออายใบอนญาตด

เหมอนโจมตกนสนกสนานแตทานทราบไหมวาทนตแพทยสภา

เปดมา20ปอยไดดวยการใชจายอยางระมดระวงตองมการ

ตงงบประมาณลวงหนาและตองโดนสตง.มาตรวจการใชเงน

เพราะไดรบงบสนบสนนอยปละ2ลานบาทและทนตแพทยสภา

กด�าเนนงานดวยความโปรงใสมาตลอดผานการตรวจมาดวยด

ตลอดการท�างานทส�าคญมการโจมตหลายๆ ประเดนทไมเปน

จรงเอาความเทจมาพดใหทนตแพทยทไมคอยไดตามขาวให


เกดความเขาใจผดในสาระท�าไมตองเอาสถานการณเชนนมา

เลนเปนเกมการเมองพวกทออกมาเรยกรองอยากเปนส.ว.สาย

วชาชพตามรฐธรรมนญทก�าลงรางอยหรอหวงวาจะมค�าชแจง

อยางละเอยดออกมาใหทนตแพทยและสาธารณชนไดรบทราบ

ตอไปแตทนาเปนหวงคอภาพลกษณทออกมาดเหมอนมความ

เหนแตกแยกในวชาชพทนตแพทยมากมายและทนตแพทยไม

ตองการตออายและไมตองการศกษาตอเนองท�าใหเหมอนกบ

วา ทนตแพทยไมสนใจความรความกาวหนาในวชาการซงจะ

พฒนาคณภาพการรกษาทสดแลวการเรยกรองใหทนตแพทยท

ขนทะเบยนกอนการแกกฎหมายนจะประกาศใชไมตองตออาย

ใหใชกบพวกทจบใหมเทานนยงท�าใหนาเปนหวงวาทนตแพทย

ทจบมานานซงควรไดรบการพฒนาวชาการใหมๆ(ซงเปนมาตรา

การทใชอยทวโลกทงในยโรปอเมรกาและประเทศในอาเชย

นหลายๆประเทศ)กลบไมตองตออายและการใชคะแนนศกษา

ตอเนอง20คะแนนตอปซงงายมากเพราะการประชม1-2วน

กได10-20คะแนนแลวขนกบจ�านวนชวโมงตอการประชม

ในประเดนการประกอบวชาชพทนตกรรมปจจบนมการ

รองเรยนเรองความเสยหายเพมขนมาก โดยเฉพาะอยางยง

ผปวยรองเรยนตอศาลโดยตรงไมรองเรยนกบสภาวชาชพ

และหลายๆ รายกจบลงดวยการททนตแพทยตอง

ค�าพพากษาใหชดใช หรอแมแตการตองโทษค�า

พพากษาอาญาใหจ�าคก(รอลงอาญา1ป)ใน

กรณการถอนผดซท�าใหทนตแพทยสมาคม

แหงประเทศไทยฯเหนวาควรจะด�าเนน

การ2เรองคอ

1. การจดท�าแนวทางปฏบตทางคลนกในหตถการททนตแพทยทวไปด�าเนนการอยอยางสม�าเสมอเชนการถอนฟน

การผาตดฟนคดการรกษาคลองรากฟนการอดฟนการรกษา

ในทนตกรรมเดก เพอใชเปนมาตรการปองกนผลของการรกษา

ของทนตแพทยในเบองตน เพราะเมอมการรองเรยน เกดขน

และทนตแพทยไดปฏบตตามแนวปฏบตทางคลนกในหตถกา

รนนๆแลวแตผลการรกษาไมเปนไปตามทคาดการณไวกไม

ถอเปนการละเมดหรอจงใจท�าใหเกดความเสยหายตอรางกาย

ซงผลการรกษาทไมเปนไปตามคาดสามารถเกดขนไดเพราะการ

รกษาเปนการกระท�าตอมนษย(คนทมชวต)กระท�าตอเนอเยอ

ซงมโอกาสทการตอบสนองตอผลการรกษาอาจไมเปนไปตามท

คาดดงนนศาลหรอผมสวนรวมในการพจารณาเรองรองเรยน

นนๆ กจะสามารถใชแนวทางปฏบตทางคลนกประกอบการ

พจารณาไดทงนการจดท�ารางแนวทางปฏบตทางคลนกจะ

มการอางองแนวทางทมการประกาศใชอยในหลายๆประเทศ

และตองเรยนเชญทนตแพทยทกทานเขารวมใหความเหนเพอ

ใหเปนแนวทางปฏบตทางคลนกททนตแพทยทวไปสามารถ

น�าไปใชงานไดจรงการด�าเนนการในเรองนกรรมการวชาการ

ของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯจะเปนผรบผดชอบ

ด�าเนนการ

2. การจดตงศนยไกลเกลยทางทนตกรรม เพอใหศนยดงกลาวไดรบฟงเรองทผปวยตองการค�าอธบายตองการ

การเยยวยาและ ไมตองการไปเสยเวลากบความซ�าซอนใน

การด�าเนนการของทงสภาวชาชพหรอศาลทงนจะไดมการเชญ

ตวแทนจากส�านกงานอยการสภาทนายความและผช�านาญ

ในการเจรจาไกลเกลยมารวมกบทนตแพทยของเราเพอใหเกด

การใหค�าปรกษาและค�าแนะน�าทเปนประโยชนตอทงทนตแพทย

และผปวยทมความไมเขาใจในผลของการรกษา ซงศนยฯ

ดงกลาว ไดเรยนเชญทานศาสตราจารย พเศษพลโทพศาล

เทพสทธามาเปนประธานและจะมการเชญทนตแพทยเขารวม

ดวยจากทงประเทศ

เปาหมายทง 2 ประการทจะด�าเนนการในวาระน

หวงวาจะชวยลงเรองรองเรยน และ ก�าหนดแนวปฏบต

ทเปนประโยชน ส�าหรบทกคนในวชาชพ เพอใหวชาชพ

ทนตแพทยยงคงคณภาพ และ เปนทพงของประชาชนได

ตอไป

ขอแสดงความนบถอทพ.อดเรกศรวฒนาวงษา

นายกทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ


เกาะกระแสโดย ทญ.กลยา รตนปรดากล**

เพราะเปนการรวบรวมองคความร วางแผนเชงระบบเพอน�าไปพฒนาดานความปลอดภยเชงรกในการดแลคนไข (Proactive Patients Safety) อยางเปนรปธรรมเปนครงแรก

ท�ำไมจงตองเปนSafe TRRIC

เพราะ Dental Safety Goals & Guidelines 2015 (Safe TRRIC) ถกพฒนาใหครอบคลมมตหลกๆ ทส�าคญของความปลอดภยทางทนตกรรมใหครบถวนมากขนกวามาตรฐานทใชกน (ISO, HA) การดแลรกษาคนไขเปนการดแลรกษาคนทมชวตจตใจ ไมไดเปนเพยงการรกษาโรคใหหาย ถาเชอวา “ประชาชนเปนเจาของสขภาพของตนเอง” เราในฐานะทนตแพทยมหนาทในการใชความรและทกษะการสอสารกบคนไขและครอบครว เพอใหไดขอมลส�าคญครบถวน ตรวจวนจฉยใหถกตองใหทางเลอกของการรกษาทเหมาะสม และใหคนไขและครอบครวมโอกาสรวมในการตดสนใจกอนใหการรกษา รวมถงใหขอมลทเพยงพอเพอใหเกดความรวมมอในการดแลตนเองเพอคงสขภาวะชองปากทดตอไป และดวยสภาพสงคมทเปลยนไป มความซบซอนมากขนความสมพนธระหวางหมอและคนไขเปราะบางมากกวาในอดต บางครงขอมลขาวสารทมความคลาดเคลอนจากวชาการทถกตองทประชาชนไดรบจากสอตางๆ อาจท�าใหเกดความเขาใจผด และสรางความคาดหวงทไมถกตองใหแกคนไขและครอบครวได

ท�าไมเราควรสนใจ Dental Safety Goals and Guidelines?

มตท1SafeCommunication(สอสารเพอการรบรและเขาใจ) จงเปนมตแรกททนตแพทยควรใหความส�าคญเปนอยางยง ความรทางทนตแพทยศาสตรกาวหนาและพฒนาอยางตอเนอง การดแลคนไขรวมกนระหวางทนตแพทยหลายสาขาจงเปนสงทปฏบตกนเปนปกต แตอาจเปนไดทความรลกซงเฉพาะดานของทนตแพทยเฉพาะทาง อาจท�าใหขาดเจาภาพในการมองภาพรวมการรกษาใหคนไข Safe Communication จงครอบคลมไปถงการพจารณาใหมทนตแพทยเจาของไขในกรณทเปน comprehensive cases ซงมความซบซอน และดแลโดยทนตแพทยหลายสาขา เพอเปนทปรกษาในกรณทคนไขมปญหาขอสงสย รวมทงชวยดแลใหคนไขไดรบการรกษาตามขนตอนทเหมาะสมและมความตอเนอง

**พ.ศ. 2550 - ปจจบน คณะท�างานศกษาและพฒนามาตรฐานดานความปลอดภยทางทนตกรรมทนตแพทยสภา / พ.ศ. 2549 - ปจจบน ผอ�านวยการกลมแพทย(ทนตกรรม) โรงพยาบาลกรงเทพ / พ.ศ. 2542 - ปจจบน คณะกรรมการบรหารองคกรแพทย โรงพยาบาลกรงเทพ(Medical Executive Committee)

download file

แบบประเมนตนเอง-โครงการคลนกทนตกรรมคณภาพ (DGS 2015)

ทำาการประเมนหนวยงาน

ของเราเพอคนหาประเดน

ทควรปรบปรง

รวมกนวางแผนปรบปรงใน

แตละประเดน

(Plan)

แบงกลมเรมพฒนาตามแผน

(Do)

ตดตามเรยนรปญหา

(Study)

ชวยกนปรบปรงใหดขน

(Act)

www.dentalcouncil.or.th

81

ปจจบนกลมประชากรวยท�างานทมโรคประจ�าตว กลมผสงอายกมจ�านวนเพมมากขนเรอยๆ สงผลใหการเตรยมคนไขกอนการรกษารวมกบแพทย และการวางแผนการรกษารวมกนระหวางทนตแพทยหลายสาขามความซบซอนมากขน

มตท 2 Safe Treatment (ใหการรกษาอยางปลอดภย)และมตท3SafeRecord(บนทกขอมลส�าคญครบถวน) จงเปนอก 2 มตทควรไดรบการปฏบตอยางรอบคอบควบคกนไป เพอชวยเพมประสทธภาพในการสอสารระหวางสหวชาชพทรวมดแลคนไข และใหเกดความตอเนองของการรกษาทวางแผนไวรวมกน และ Safe treatment ยงเปนการสรปรวมขอแนะน�าเชงปองกน เพอลดความเสยงในประเดนหรอหตถการทพบวาเปนความเสยงทพบบอย หรอมความรนแรงจากขอมลททนตแพทยสภาไดรวบรวมไวในชวงหลายปทผานมา

มตท4SafeInfectionControl(ควบคมการตดเชอตามมาตรฐาน) การควบคมการตดเชอในบรการทางทนตกรรมมมาตรฐานทก�าหนดไวอยางเปนรปธรรมทคอนขางชดเจน ทงขอมลจากตางประเทศ และในประเทศไทยทจดท�าและเผยแพรโดยทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทย หรอหนวยงานอนๆ เพอปองกนความเสยงทงตอคนไขผมารบบรการและทนตบคลากร ในมตนไดมการจดท�าใหงายตอการน�าไปใชและเพมเตมเนอหาในภาคผนวก “ไขขอของใจ IC“ เพอตอบค�าถามทมทนตแพทยสงสยกนบอยๆ

มตท5RiskManagement(การจดการ

ความเสยง) เปนมตทมการปรบปรงเพมเตมจาก Safety Goals ป 2010 เปนกระบวนการพฒนาดานความปลอดภยในการดแลคนไขทางทนตกรรม “เชงรก” หรอ “Proactive” Patients Safety มการเกบบนทกเหตการณทผดปกต ทงกอนทจะเกดเปนความเสยงและทเกดความเสยงขนในหนวยงานแลว เพอรวบรวมขอมลใหเปนระบบ น�ามารวมเรยนรในกลมผปฏบตงาน และหาแนวทางปองกนในเชงระบบใหมความครอบคลมและปลอดภยมากขน ภายใตแนวคดทวา การวางระบบและวธการท�างานทด บคลากรมความตนตวและเขาใจการจดการความเสยง จะชวยลดโอกาสการเกดความเสยงในการท�างาน และหากมความเสยงเกดขน กมแนวทางทเปนรปธรรมในการดแลแกไขปญหาไดอยางรวดเรวและเหมาะสม

ส�าคญทการเรมตนความปลอดภยกจะตามมา มการกลาวกนบอยครงวาบรบททแตกตางกนของสถานบรการทางทนตกรรม อาจท�าใหไมสามารถปฏบตไดครบถวนในรายละเอยดทกขอของทกมตในระยะแรก หวใจทส�าคญของการน�า Dental Safety Goals & Guidelines 2015 มาใชใหเกดประโยชนสการปฏบตจรง คอเรมตนท�าความเขาใจกบ Safe TRRIC ในสาระส�าคญ และชวนคณหมอทานอนๆ และบคลากรในหนวยงานทนตกรรม/ในคลนก/ในภาควชา/ในแผนก หรอในศนยทนตกรรม รวมกนพฒนาใหมมาตรฐานทดขนเปนล�าดบ โดยตงเปาหมายทจะท�าวนนใหดกวาเมอวาน และพรงนใหดกวาวนนเสมอ การท�าความเขาใจถงทมาและวตถประสงคของ Safe TRRIC ในรายละเอยดของแตละมต จะท�าใหสามารถน�าไปปรบใหเหมาะสมกบบรบทของแตละองคกรไดดยงขน และเรมตนงายๆ จากการเขา website ของทนตแพทยสภา ดานลางน

TDM Issue37

Documents

Transcript of TDM Issue37