7/23/2019 Suljevic_Umjesto_zakljucka

1/3

UMJESTO ZAKUUCKA

Nacionalnost Muslimana Iskazuje privid vlastite za-

docnjelosti. iako cini sastavni dio ukupnog Iflzrjesavanja

viSenacionalnih odnosa na jugoslavenskom prostoru i globalne

emancipacije etniekih struktura. Uzroci njegovog protezanja i

politiziranja sve do druge polovine 20. vijeka determini rani sugeopolitiekim i prostomim smjestajem Bosne i Hercegovineu sklopu industrijsko-prometnih i trino-robnih tokova. ne-

prisutnoscu integrativne graaanske klase koja bi zadobila

prerogative snaznog nacionalnog cinioce u odnosima sa drugirnjugoslavenskim zemljama i narodima, nerijeSenim srpsko-hr-

vatskim nacionalnim i drZavuim odnosima, nepOstojanjem

demokratskog korespondiranja menu nacionalnim graaanskirn

klasaina, nedovrsenosclI graaanskih politickih revolllcija 1I ju-goslavenskim zemljama na demokratskim osnovarna graa

an

skog drustva, itd. . Sve ovo konkretno potvrallje da nicionalno 1I svorn

problematiziranjll primamo sadrZi politicku dimenziju, jer seiskazuje unutar i preko politike kao zgusnute ekonomije

(Lenjin), koja kao metodologija i nosi razrjesavanje nacio-

naliteta u svirn njegovim aspektima. NjegdVOproduZavanje sve

do prakse socijalne revolucije, i u uvjetima historijske p r e -dominantrtosti jedinstvenog klasno_organizovaIi-Ogsllbjekta,

cini samo kontinuitet u nedovrsenosti nacionalnili odilOsa injihovih politiH.-ih sadriaja unutar jugoslavenske visenaciD-'

nalne zajednice . Formiranje specificnog rnuslimanskog nacionaliteta .u

okvirima jednog jezika i Cetiri. nacije, jedi~~ je. mog

uce

trafiti u historijski:>m razvoju Bosne i HercegoVUle1na tome25\

7/23/2019 Suljevic_Umjesto_zakljucka

2/3

7/23/2019 Suljevic_Umjesto_zakljucka

3/3

na revoluciji kao novom programu i tradiciji kao zatecenom

stanj~, pokazuje se da odredenu teorijsku kulturu 0 naciji,fonmranu u okvirima sireg evropskogradnickogpokreta, nisu

suobrafavali sa konkretnim potrebama vlastitogvremenai pro-stora. Taj raskorak je naroCito primjetan u pokretima tzv,

malih naroda . Odredena oficijelna teorija nacije u evropskom rad-

nickom pokretu gradena je na iskustvima i opservacijama

socijaldemokratije 0naciji i njene staljinisticke obradeiver-

zije koja je svojevremeno zadobila i svoju institualizaciju.

Medutim, u svemu tome nije moguceizbjeci i dubovnonaslje-

de gradanske svijesti, jer svijest fL'l optereeuje svijestZivib (Marx). Iskustva radnickog pOKretaUjugoslavenskim

zemljama, i socijaldemokratske i komunisticke orijentacije,

to potvrduju. Otuda sve nejasnoce i zablude, osporavanja i

sporo sazrijevanje gledanja na nacionalnost Muslimanaurad-

nickorn pokretu Jugoslavije imaju i svoje uporiste i u pri-

sustvu gradanske svijesti i gradanske historijografije 0Mus-

limanima. potvrduje se da oni nisu evropski etnicki unikum

koji je doZivljavao osporavanje i opredjeljivanje,u ce-mu je konkretni problem trazio i vrijeme, demokratskUslrinu

i historijski subjekt da se prevladaju iracionalni naboji

oko njega. To je trajalo sve do formiranja novog socijalno~programa na kome je utemeljeno visenacionalnokorespondi-

ranje kroz socijalisticku revoluciju.

253