SÜNNET - VAHY İLİŞKİSİ Bahaddin Yüksel

7/29/2019 SNNET - VAHY LKS Bahaddin Yksel

1/46


2/462


3/46

NDEKLER

nsz....................................................................................4

Kuran, lafz ve mnay ieren bir isimdir...........................6

Hadis ve Snnetin manalar...............................................15

Peygamber (sav)e Kuran'dan baka vahiy geldi mi?....19

3


4/46

NSZ

Btn hamd ve kr Allaha (cc) mahsustur. Slt ve selaminsanln efendisi Muhammede (sav), onun li ve ashabna olsun.Snnetin vahiy ve ter kayna olduu hakknda slam alimleri

arasnda bir ihtilaf olmamtr. Ne yazk ki baz kimseler, yukardakiszmze karlk farkl grler ne srerken yanldklarn ve mamafiinin sznde hataya dtklerini belirtmeliyiz.

Mslmanlar arasnda gemi herhangi bir zamanda, snnetinhccet ve hccetinin bedahetinde hi bir ihtilaf olmamtr. mamafiinin Cimaul lim veya baka yerlerde naklettii hususunda

yanlgya denler aslnda mam afiinin szn gerekli ekildeanlayamamlardr. Snnetin, snnet olmas asndan hciyyetiyle,bu snnetin nakil yolu olan hciyyetindeki fark idrak edememilerdir.Snnetin, snnet olmas asndan olan hciyyetinde, Mslmanlarherhangi bir zaman diliminde ihtilaf etmi ve herhangi bir frkatartma yapm deildir. Fakat snnetin, bir mmetten dierine nakilvastas olan rivayetlere gelince baz ksmlarnda baz Mutezile veyine bir ksmnda Havari ve onun hucciyetinde baz ia ihtilafetmitir.(Hcciyets Snne, Abdulgani Abdulhalk s. 15)

Snnet gayet gzel muhafaza edilmitir. Tarih, hi bir dnemiResuln (sav) dnemi kadar aydnlk ve dupduru anlatmamtr.Accacn es-Snnetu Kabled Tedvin vb. eserler, bu husus iin gzelrneklerdir.

Sava meydanlarnda Mslman klcn dreyemeyeceinianlayan kffar, kesin zafer iin Mslmanlarn bu inancngnllerinden alnmas gereini hissetmi, fakat bunda baarlolamayacan anlamt. Ama eytanca kararn ok gemeden debulmutu. Mademki Mslmanlarn gnllerinden slam alamyordu,o halde, o gnllerde yatan slamn vakasn ve anlamndeitirecek bylece batln savunucusu bir nesil ortaya kacak vehem dncede hem de hayatta sefil bir toplum olacakt. Bundansonrada hakim-mahkum yer deitirecek ve Mslmanlarn ynetimi,kfrn iki duda arasndan kan szlerle olacakt. te bu baarnnyaplabilmesi iin, Kuran tahrif etmek gerekliydi. Kurann daortadan kalkmas mmkn deildi. Fakat mnasn tahrif etmekmmknd. Bunun gereklemesi iin snnetin ortadan kalkmasgerekiyordu. Zira snnet, Kurann mnasn aklyor, onunmnalarnn ok darlara karlmasn engelliyordu. Eer snnetortadan kaldrabilirlerse Kurann mnalar lastik gibi her yne

4


5/46

ekilebilecek ve bylece bir filozofun baz insanlar, baz kavramlarao kadar ok mnalar yklerler ki o kavram her eyi ifade eder halegelir. Oysa artk o kavram hi bir eyi ifade etmez hale gelmitir.nk her eyi ifade eden bir kavram ayn zamanda hi bir eyi ifadeetmez. dedii gibi Kuranda bundan sonra ittifak kitab deil,tefrikalar kitab olacakt.

Bu hedefin bir an nce gereklemesi iin bat, msterikleriyetitirmeye balad. Bunlar bir Mslmandan daha ok slam tanrvazyette idiler. Mustafa Sibai Avrupadaki bir ansn yle anlatyor:ngilterenin Manchester kentinde Prof. Robsonla grtk. Busralarda Ebu Davudun Snenini bir el yazmasyla karlatryordu.(slam Hukukunda Snnet, Mustafa Sibai s.23)

Bu gn bir Mslman dinini renmek iin Arapasndan Ebu

Davudu incelemezken kffar, o dini bozmak iin daha derin incelemezahmetine katlanyor. Goldziher slam bulandrmak iin alt ayda

Arapa reniyor ve yine msterikler, gnllerdeki slam bozmakiin byk bir aba ile concordanceyi hazrlamlardr. Bu bykhadis szl, Mslmanlarn dinini renmek iin nadiraratrmalarnda dayanaklar olmu ve bir yazarn dedii gibi; Nezaman bu kitaba baksak utanyoruz. Birok slam dnrnnkitaplarn da onlar tahric ediyorlar. Kfrn slam dinini bozmak vebtl hakim klmak iin verdii abay biz Mslmanlar onu

renmek, yaamak ve yaatmak iin gstermiyoruz. slamninsanla geldii gnden beri hi bir dnemde Mslmanlar bu kadarzelil ve hakir olmamlardr.

Nihayet msteriklerin iddialar Mslman yazarlarn daazlarndan duyulur oldu. Resuln (sav) snnetinde phelerMslmanlarn kafalarna girdi. Kuran ve snnetten besleneceiyerde msteriklerin rahlelerine oturup onlarn kitaplarn tedris ediyorve bu zehirleri, slam adna insanlara datyorlar. Radyo, dergi,televizyon, gazete ve kitaplara da akseden bu crm maalesef

Mslman evlatlarnn lkelerinde bir ok taraftar bulmu durumdadr.

Bahaddin Yksel

--- o ---

5


6/46

KURAN, LAFIZ VE MNAYI EREN BR SMDR

Kuran, lafz ve mnay ieren bir isimdir. Yani Kuran iki unsurdanoluur: Lafz ve mna. Kuran bunlardan sadece lafz veya mnannismi deil, her ikisine birden verilen isimdir. (Nurul Envar min Kefil Esrar s.13,erhul Menar fi Usul bn Melek s.9)

Snnet mnkirleri, Kuran Allahn (cc) koruyacan fakatsnnetin bir koruyucusunun olmadn iddia etmilerdir. Buna delilolarak da: Zikri biz indirdik, elbette onun koruyucusu biziz.(Hicr 9)

ayetini delil gsterirler ve buradaki zikir kelimesinden muradnKuran olduunu sylerler.

Rauf elebi ise byle bir iddiay reddeder ve iki husustan dolaybyle bir iddiay doru bulmaz:1- Eer zikirden maksat Kuran olsayd Allah (cc) bunu bir ok

yerde aka serdettii gibi yine aka belirtir (Kuran lafznkullanr)d. Mesela; phesiz ki bu Kuran en doru yola iletir.(sra 9)

Hakikatte onlarn yalanladklar ve asl Levhi Mahfuzdabulunan erefli Kurandr.(Buruc 21-22)

And olsun biz Kuran t almak iin kolaylatrdk.(Kamer 17)

Biz onu, Kuran olarak, insanlara dura dura okuyasn diyeayrdk.(sra 106)

Ve dediler ki, bu Kuran iki ehirden bir byk adamaindirilse olmaz myd?(Neml 92)

2- Eer burada zikir ile kastedilen Kuran olsayd, ayetteki zamiryle olurdu:

nk surenin balangcnda Kuran yazlm ve zikredilmitir.Gramer ynnden zamirle ifadede bulunma en gzel olandr. nkzel isimler zamire nazaran ikinci mertebededir. nk bu retimdemehurdur. Bu ise irab ilminin dayand ve Kurann konumununonunla ittifak ettii bir husustur. (es-Snnetul slamiyye, Rauf elebi s. 48-49)diyen yazar ayetteki zikirden maksadn Resulullahn (sav) Kuran veonun aklamas olan snnetiyle ifade ve insanlar ona davet ettiirisalet olmas gerektiini ve bylece hem Kuran ve hem de snneteamil olduunu belirtmitir.

Nesefinin de ayetteki lehu zamirinin Resulullaha (sav) aitolabileceini belirttiini burada hatrlatmak gerekir. (Medarik, Nesefic.2/s.269)

Konuya deinen Mustafa Sibai ise: "Allahn zikirin korunmasyla

ilgili sz salt Kuranla snrl deildir. Ama Resul aracl ile

6


7/46

gnderdii eriat ve dini kapsamaktadr. Bu ynyle de sadeceKuran ve snnet olmaktan daha genel bir anlam ifade etmektedir."

Eer bilmiyorsanz kitap ehline sorun.(Nahl 43) Yine Allahn dinve eriatn bilenler amalanmaktadr. Hi kukusuz Allah, Kurankoruduu gibi snneti de korumutur... (slam Hukukunda Snnet,Sbai s.145)

Muhammed Ebu ehbe ise konuyla alakal olarak yle der:Allah Tealann: Zikri biz indirdik, onu koruyacak olanda biziz.szne gelince; ayetin metnindeki lehu zamiri hakknda iki grileri srlmtr:

a- Bu zamir, Muhammed (sav)e iaret etmektedir. Eer byleanlalacak olursa, ayeti kerimeden kendilerine delil getirmelerineimkan yoktur. Zira bu durumda kast olunan Kuran deil Peygamber

(sav) olmu olur.b- Zamir daha nce geen ez-zikir kelimesine iaret etmektedir.

Eer ez-zikiri de kitap ve snnet ile beraber, eriatn tamam olarakyorumlarsak, yine onunla delil getirmelerinin imkan kalmayacaktr.Kuran olarak tefsir etmek durumunda kalrsak, o zamanda elbetteKuran dndakilere nispetle hakiki bir tahsisin varln sylemektenkurtulamayacaz. nk, Allahu Teala Kuran-dan baka daha pekok eyi muhafaza etmitir. rnein; Resulullah (sav)i lmden vehileden korumu, kyamete kadar ar, gkler ve yeri yok olup

gitmekten muhafaza buyurmutur. ayet, buradaki tahsis izafe olup,zel bir ey iin ise, bu durumda ona iaret eden karine veya delilolmas gerekir. Halbuki, ister snnet olsun, isterse baka bir ey,byle bir delil sz konusu deildir. Metindeki lehu cr ve mecrurunne alnmas da hasr iin olmayp, ayetler arasndaki mnasebettendolaydr... Allah Teala aynen Kuran muhafaza buyurduu gibisnneti de muhafaza etmi, slam mmetinin btnne snnetin hibir unsuru gizli kalmamtr. (Snnet Mdafaas, Muhammed Ebuehbe, c.2/s.207-209)

bn Hazm ise, konuyla alakal olarak yle der: (Zikirden maksatayettir.) diyenlere kar der ki: Bu yalana dayal, kanttan ve delildenyoksun bir iftiradr. Bu zikri snrlandrmak, tahsis etmek hi birmakul mesnede dayanmamaktadr.Zikir kelimesi Allahn Nebisine(sav) indirdii Kuran ve snnetin btnn kapsayan bir isimdir.

Allah Teala yle buyuruyor:Nsa (insanlara) indirdiini beyan etmen iin sana zikri

indirdik.(Nahl 44)Resuln (sav) Kuran beyan ve aklamayla memurolduu kesin bir hakikattir. Kuranda ise mcmel olan emirler ve

hkmler oktur. Namaz, zekat, hac ve bunlardan ayr olarak bilip

7


8/46

bilmediklerimiz... Bu mcmelleri aklayan Nebinin (sav) beyan,mahfuz ve korunmuun dnda kalnca ve mcmelin selameti iin bumuhafaza olay snneti iermiyorsa, bu durumda Kuran naslarndanyararlanmak nasl olacak? Elbette ondaki zerimize farz klnmhkmlerin ou anlamn yitirecektir. Ve biz bu durumda Allahnsahih muradnn ne olduunu da anlayamayacaz. (SnnetinEtrafndaki pheler, Muhammmed Tahir Hakim, s. 103, slamHukukunda Snnet, Sibai s.146-147)

Onlar snnetin vahiy yolunu, Kurann vahiy usul gibi meleingelmesi, onunda ezberlenmesi, kaydedilmesi ve sonrada tevatr birrivayet ve hi bir beerin ona benzer bir ey getirememesi eklindeanlamaktadr. Bu iki vahiy arasndaki gizli fark onlar phe ve bundailtibasa drmtr.

Oysa Kurann vahyi, snnetin vahyinden farkldr.Aslnda Cumhuru lema; snnetle nakil olarak gelen eri

ahkamn vahyedilmi olduunu ve vahyin sadece Kuranla snrlolmadnda gr birliindedir. (Snnetin Etrafndaki pheler,Hekim, s.113)

Biz, yukardaki szmze yeniden dnelim. Kuran iki eyintoplamna verilen bir isimdir. Kuran= Lafz +Mna

Lafz, sayfada yazl olan ve telaffuz ederken dudaklarmzdansesli olarak kmaktadr. Mna ise bu lafzdan kastedilendir. te

snnet mnkirlerinin iddiasna gre Allah sadece bu ikisinikoruyacaktr.

Bugn Kuran lafzyla mtevatir olarak nmzde durmaktadr.Bunu hi bir Mslman inkar etmiyor ve edememektedir. nkmtevatir olarak gelmektedir. Ama mtevatirin kendisinibalamayacan syleyenlere bizim diyeceimiz bir ey yoktur. Ziradinden mtevatir olarak bilineni inkar etmek sahibini dinden karr.

Kurann mnasna gelince:Kuranda yle ayetler var ki, mnas bir karineye (snnete)

dayanlmadan aklanmas mmkn deildir. Tabi ki Kurananlalmas iin indirildi. Kuranda anlalmayan hi bir ayet yoktur,diyenlere bizim burada sylemeye gerek duyduumuz bir szmzyoktur. Bu konuyla alakal Garibul Kuran vb. kitaplar ve ihtilaflariine sdramayan yzlerce cilt kitaplar, bizden daha keskin cevabvermektedirler. Bu yzden Kuranda, Allahn anlalmak zereindirdii Kuran, aklamas olan snnetin de beraberinde olduu

8


9/46

Kurandr. Eer Kuran Resulullahn aklamasna gerek kalmadananlalabiliyorsa ve Allah (cc) bunu kastediyorsa;

nsanlara kendilerine indirileni aklaman iin sana da buKuran indirdik. (Nahl 44) ayetinde elikinin olduunu sylemekgerekirdi. Ve yine Kuran snnete ihtiya duymadan her eyiyle aynbeyn ise, sahabenin Kuran anlama konusunda hi bir ihtilafadmemesi ve Resulullaha danmamas gerekirdi. Daha ak birifadeyle Resuln, insanlarla Rableri arasnda ne ii vard? Allahmelek vastasyla Kuran insanlara verirdi ve onlar gzel anlarlard.Oysa Allah (cc) Kurann Resulne bildirdii vahiylerin toplam olansnnetin btnl ierisinde anlalr olarak nitelendirmi ve;

Biz Kuran sana hakknda ihtilafa dtkleri eyi, insanlaraaklaman ve iman eden bir topluma hidayet ve rahmet olmas

iin indirdik.(Nahl 64) buyurmutur. imdi ayete dikkatlice bakalm:a- nce ayette sahabenin ihtilafa decei ve dier ayetlerde de

ihtilafa dt grlyor. Demek ki Kuran anlalmak iin tekbana yeterli deildir. Allah (cc) byle buyuruyor. Ama AllahTealann gsterdiinden daha kudretli olduunu dnen varsa, okendi kendini aldatyor demektir.

b- Anlalmayan zamanla da ihtilaflarn kayna olan Kuran,insanla hidayet ve rehber olabilir mi? Ayetleri anlalmayan birKuran, tarlasnda nasrl elleriyle ekip-bien ve bylece geimini

salayan, Arapa bilmedii iin Kurandan hi istifade edemeyenebenzer. Byle bir Kuran insanlara rehber olabilir mi?

Ayetlerin anlamlarn, Allahn muradn, kendisine ulaan vebylece Kuran insanlara rehber olacak ekilde anlatan onlaraKuran tantan bir Resuln beyan olursa bir hidayet, bir rehberolacaktr. te ayette Cenab Allah, Resulnn bu beyann ekleyerekKuran insanlara rehber klyor. Bunu formlize edersek Kuran +aklamas (snnet) = insanlara hidayet ve rahmet. Tekrarvereceimiz ayette bu hususu sanrm greceksiniz:

Biz, bu kitab (Kuran) sana, hakknda ihtilafa dtklerieyi aklaman ve iman eden bir topluma da hidayet ve rahmetolmas iin indirdik.(Nahl 64)

Kurann yannda Allahn (cc) Resulnn aklamasn akagryoruz.

Eer Kurann aklamas olan snneti Allah (cc) korumamsa vebugn Kurann mnalar zerine binlerce gr farkll meydanageliyorsa (snneti nazar itibara almayanlarn yapt gibi) o zamanKurann mnas tahrif olmu demektir. Dolaysyla lafz ve mnadan

oluan Kuran, mnaca muharreftir. Eer Allah (cc), hadis

9


10/46

mnkirlerinin dedii gibi aklamalarn korumamsa, bu aklamalaryerine, msterik ve hadis mnkirlerinin bu boluu dolduran yorumve grleri karsnda Kurann mnaca muharref olduunusylememiz gerekir.

Andolsun ki, Resulullah da sizin iin, Allaha ve ahiretgnne kavumay umanlar ve Allah ok zikredenler iin enmkemmel bir rnek vardr.(Ahzab 21)

Bu ayet nesh olunmu deildir. Bizi de balamaktadr. EerPeygamberin snneti korunmam ve rivayetlerin uydurmalierisinde kaybolup gitmise, haydi buyurun amel edin!.. OysaRabbimiz (cc);

Allah her ahsa, ancak gc yettii kadar sorumlulukykler.(Bakara 236)

Yoksa, Allah (cc), Resulnn uydurma hadisler arasnda kaybolansnnetini bulmaktaki bu acziyetimizi gremedi de mi, boyumuzu aanbu sorumluluun altnda kaldk?

Yoksa Allah (cc), aklamas kaybolmu, mnas her isteyenintuttuu tarafa sndrlen, hakiki mnas insanlara muamma olan birKurann yaanmas farziyetinin ezici arl altnda bizi vurdumduymazla m att? Yoksa Resuln her verdiini alma, nehyettii hereyden kama emri, ilk nesile farz da, imdi ortadan kaybolduu iinbize farz deil mi? Bu durumda sadece;

Peygamber size ne verirse onu aln, size ne yasakladysaondan da saknn. (Har 7) ayeti deil, Kurann byk bir blm,geersiz kalm, bir dier ifadeyle bir ok ayet mensuh olmuolacakt!

Diyoruz ki; Allah bir eyi emrediyorsa, o bizim makdurumuzdadr.Yani gcmzn yettii eyi emrediyor. Ve yine Allah (cc) bir eyiemrediyor, fakat o emrin anlalmas Allahn bu maksadn anlatcbir Nebinin beyanna gerek duyuyorsa o zaman Allah (cc), emrininmteallakn da asrlar sonrasna ulatracak, onlara glerinin yettii

bir ortam salayacaktr.Bugn, Resuln sahabesine aklam olduu dinin hibir tarafbize kapal deildir. ldrd Kabili nasl gmecei hakknda bilgiveren kargay Kabile gnderen Allah, Kurann aklamas olansnnet bilgisini asrlar sonra gelen kullarna ulatrmaktan imtinaetmeyecektir.

Resule tanmadklar hakk, ftursuzca kendileri kullanarakKurann yorumu hakknda filozof kesilen ve Trke mealden ictihadyapanlara, Allahn hakk fehmettirmesini umarz.

10


11/46

Ey iman edenler! Namaz klmaya kalktnz zamanyzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi, balarnz meshedip,topuklara kadar ayaklarnz ykayn..(Maide 6)

Trkeden ictihad yapabileceini ne srenler, yukardaki ayetene derler acaba? Zira, yukardaki ayet, daha Trkeye gemedennce Arapasn da ayetinde ictihad gereklemektedir.Trkeye gemi hali, ictihadn bitmi halidir. Acaba bunu nasl izahedecekler?

Resuln hangi ameli balaycdr, hangi ameli balayc deildir,gibi sorular hep sorula geldi, merak edildi.

Biz, bu incelememizin devamnda, bu konu zerinde ayrntlolarak durduk. Burada Cenab Allah buyuruyor ki;

Resul size neyi verirse aln, size neyi yasaklarsa ondan

kann (Har 7) bu ayetlerde geen neyi verirse veneyi yasaklarsa ibarelerindeki umum belirtir. Yani Resulullahnverdii her eyi aln ve nehyettii her eyden kann. ByleceResulullahn verdii ve nehyettii her ey vahiydir. Bunu Allahnemredici olan , ibareleri de delalet ediyor. Konuyu Bedirganimetlerine hasrettirmek isteyenlerin hakikat namna ifadeedecekleri bir delilleri yoktur. Zira ayetteki umumilik, Arapa grameriasndan ak ve seiktir. Bilinen bir fkh kaidedir ki; Muteber olan,itibara ayan olan; lafzn umumi oluudur. Sebebin hususilii deil.

Demek ki bu umumidir. Fakat bu ayete umumilik veren nncinsini belirleyen bir husus vardr. O da sebebi nuzuldr. Bu ayetBedir sava sonucu elde edilen ganimetlerin taksimi, kimlere nekadar verilecei hususunda idi. Yani ahkama dair bir hkmbelirlemektedir. Demek ki umumi olan nn cinsi, nevi ahkamolmasdr. O halde mna, Resulullah ahkama dair ne verirse alnacakve neyden nehyederse ondan kanlacaktr. Btn bunlar da vahyinbildirileridir.

Ahkam, Allah (cc) vaaz ettii dinin mahiyetini belirleyen

hkmlerdir. Dinin koyucusu da yalnz Allah (cc) olduuna gre,Resuln bu dine hibir ilavesi olmayacaktr. O zaman Resul, dinadna ne verdi ve ne yasak etti ise o, Allahtandr. Demek ki Resulndin adna syledii, dinin mahiyeti hakknda her dedii vahiydendir.Kuran dnda ictihad edipte isabet edene iki, hata edene bir sevapvardr derken bile o (Resul), bu sevaplar kendi indinden deil bizzat

Allahn bir hkmn bildiriyordu. O halde, Resuln bu ahkamyaamaya alt amelleri vahiy deil; vahyi yaama biimidir. Oamellerin hkm Allaha ait ve vahiydir. Fakat yaayabilme gayreti,

Resuln kendi indindedir. Resulullah insanlara dini bazen sz, takrir

11


12/46

ve bazen de ite bu davranyla aklar. (Namaz, hac ibadetlerindeolduu gibi.)

Allah (cc), insanlara helal kld bilim-teknik ve fenle alakalkonularda, ierik bildiren vahiy indirmedii, ieriini belirtmedii oalanda, insanlar tecrbeleriyle helal hkm altnda serbest braktiin Resulullah da dier insanlar gibi, tecrbesiyle ba baadr. Resulde tp, astronomi, zirai ve sava tekniklerinde yanlabilir, yanl kararalabilirdi. Zira Allah (cc) bu alanlara helal hkm koymu ve ftrkanunlarn kefi urunda almay insanlara hedef gstermitir.Bylece beer akl alabildiine kainat inceleyerek, geliecek vehalife misyonunu yerine getirebilme imkanna kavuacaktr. Dinalannda (ierik bildiren vahyin hepsinde) ise Resuln her dedii

Allahn indinden ve dinin mahiyetindendir. Resul bir ey dedii

zaman, seme hakk biter, eer bitmiyorsa veya yrekler, Resulnverdii hkme raz olmuyorsa, onda iman yoktur.

Allah ve Resl bir konu hakknda hkm verince, inanmbir erkek ve kadnn kendiliklerinden seme hakk yoktur. Herkim Allah ve Reslne kar gelirse, apak bir sapkla dmolur.(Ahzab 36)

Hayr, Rabbine andolsun ki aralarnda kan anlamazlkhususunda seni hakem klp sonra da verdiin hkmdenilerinde hibir sknt duymakszn (onu) tam mnasyla

kabullenmedike iman etmi olmazlar.(Nisa 65)Buradan kan sonu ierisinde, Resulullahn Kurandan ayr

olarak haram-helal koyabileceini, ama bunda Allahn bildirisi olanvahyin ikinci trne dayand hakikati de mevcuttur.

Burada unu belirtmeliyiz ki, snnet mnkirleri, Resulullahn evlizanilerin hkmnn recm olduu hkmn inkar ederlerken Nursuresinin ikinci ayetini delil getirerek hem evli, hem de bekarlara aitortak hkmn olduunu sylemektedirler. Mezkur ayet yledir:

Zina eden kadn ve zina eden erkekten her birine yz sopa

vurun...(Nur 2)

Hemen syleyelim ki bu ayet, evli ve bekarlarn ortak hkmdeildir. Bu hkm sadece bekarlara ait bir hkmdr. Buna da birsonraki ayet iaret etmektedir. Bu ayeti dikkatlice okuyalm:

Zina eden erkek, zina eden veya mrik olan bir kadndanbakas ile evlenmez; zina eden kadnla da ancak zina eden veyamrik olan erkek evlenir. Bu, mminlere haram klnmtr.(Nur 3)

Bir nceki ayette zina edenlere vurulacak sopadan sz ediliyordu.kinci ayettekiler (demek bekarm ki), bu ayette de onlarn evlenme

durumlarndan bahsediliyor. Bu szmze karlk iyi ama, erkek

12


13/46

drt kadnla evlene bilir. Belki bu ayette ikinci, nc, drdncevlilikten bahsediliyor olabilir. denilebilir. Biz de deriz ki; belki ayetinerkekle alakal olan ksmnda sznz geerli olabilir. Fakat yakadnla ilgili olan blm! Bu blmde kadnn evlenebilecei kimselerbahsediliyor. Demek ki nceki ayette bahsedilenler bekarlardr.nk Cenab Allah:

(Harp esiri olarak) sahip olduunuz cariyeler mstesna, evlikadnlar da size haram klnd. Allah'n size emri budur.Bunlardan bakasn, namuslu olmak ve zina etmemek zeremallarnzla (mehirlerini vererek) istemeniz size helal klnd.(Nisa24) buyurarak bir kadnn birden fazla erkekle evlenmesinin haramolduunu belirtmitir. Bu adet (kadnn birden fazla erkekleevlenmesi) cahiliye dnemine aittir.

Demek ki Nur suresindeki ikinci ayette hkm belirtilenlerbekarlardr. Evli olanlarn hkm, snnet mnkirlerinin reddettii, ama

Allahn hkm olan recmdir. Mtevatiren gelmitir. Dinden mtevatirolarak bilineni inkar ise kfrdr.

Biz burada snnetin, Kuran nasl beyan ettiini ve bunlarnrneklerini aklayacak deiliz. nkarclarn ve phecilerin durumunabaktk ki, onlarn btn itirazlarnn altnda yatan temel sebepsnnetin vahiy olup olmaddr. Snnetin vahiy olup olmadaydnlatlrsa, buna iman edilirse, dier meselelerin zm orap

sk gibidir. Esas mesele burada yatmaktadr.Snnetin bu ynden temellendirilmesi gerekir. Klasik snnet

mdafaas, asrlardr dncelerinde samimi olanlara deva olmutur.Ama, balangta szn ettiimiz hain emellere koan ve bununborazanln yapan Mslman evlatlarndaki, kimi kastlyaplanmalar karsndaki hakl konumunu artk pekgsterememektedir.

Bu kiilerin zehirli oklarna bir ok kii hedef olmu ve onlarakanmtr. Neyi mdafaa ettiinin farknda olamadan bugn bir ok

slam lkesindeki Mslmanlar, slam adna slama baltavurmaktadrlar. Snneti btnyle reddeden bu insanlar, ilk zamanlarherkes tarafndan reddedilmiti. Bu durum karsnda ba ekeninsanlar, masaya oturup dnmeye baladlar. Acaba neyaplmalyd? Davadan vazgememeli, ama fikirlerde yaylmalyd.Sonunda eytan pabucunu ters giydirecek yol bulunmutu.

Kurann ifadeleri zaten kabul ediliyordu. Buna dayanarak onlaryle dediler: Resulullah hibir zaman Kurana muhalif szsylemez. Ama u da bir gerektir ki, uydurma hadisler sylenmi ve

bu da yaylmtr. Artk hadislerin hangisi Resuln, hangisi

13


14/46

uydurmacya ait olduu seilemez olmutur. O halde biz, Kuranamuhalif olmayan Resuln szlerini, bunlar arasndan ayrt etmeliyiz.Kurana uygun olanlar Resulullaha, aykr olanlarda uydurmaclaraaittir. O halde hadislerin hepsi incelenmeye tabi tutulmaldr.Gayelerinden hibir taviz vermeden kuzu postuna brdkleri,dncelerinin bir dier ifadesi olan bu szleriyle onlar insanlarnkafalarna giri menfezlerini bulmu ve bylece:

1- nsanlara kabul ettiremedii grlerini, dier bir ifade tarzylakabul ettirmi oluyorlar.

2- Snnette phe meydana getirmi oluyorlar.3- Yakn vadede phe meydana getirmi olduklar snneti

hayattan silerek mnasn tahrif etmek iin bir engelin kalmayacaKuran, uzak vadede, mminlerin gnl dnyalarndan silmi

olacaklar. Bylece o, sadece mezar talarnn banda merasimlerdeokunacak bir kitap olacak. Byle bir kitab (u anda yaptklar gibi)bizzat kafirler radyolarnda, televizyonlarnda okutturacak, gazetekuponuyla hediye edecek ve sonra geriye dnp elinde anlamaktanaciz olduu Kuran tutan mmine bakarak alay edecekler. Mminlerkendilerine Kuran hediye eden ve Kuran okutan imanl (!) babalarakran duygular ierisinde iken, tede bu kiiler alayl kahkahalarnslamn btn bir asra hakimiyeti iin savap len ehitkahramanlarn ardndan atacaklar.

4- Kendilerine hayat veren kaynaklarna yabanc kalanMslmanlar fikri, arkasndan da fiziki ke uram olacaklar.

5- Bat fikirlerinin transferine gei hatt kontan kurmu vebunda bir yaplanma zemini kurmu oluyorlar.

6- Sahih hadisleri ezberleyip kitaplarda kaydeden ve uydurmahadisleri de ayr kitaplarda toplayp kendilerinden sonra gelenMslmanlara gsteren selef kitaplarn okumaktan aciz, snnetmnkirlerinin tuzana dm u zavalllarla, btn bunlarn farkndaolanlar arasnda bitmesi biraz zor tartma gndemi hazrlayarak

araya ihtilaf sokma ve bu arada bir ok dolaplar dndrmek iinzaman kazanm oluyorlar.

- - - 0 - - -

14


15/46

HADS VE SNNETN MNALARI

Hadis; Arap dilinde; yeni ey, sonradan olan, bir eyin ba taraf,

haber ve szgibi mnalara gelmektedir.(Ali Osman Kokuzu (Hadis ilimleri ve hadis tarihi

s. 13 )Bu kelimelerden mtak baz fiiller, haber vermek, tebli ve

nakletmekgibi mnalarda kullanlr. (2-Talat Koyiit (Hadis Tarihi s. 9)

Nitekim Kuran Kerimdeki bu mnada kullanlan bir ayette:Rabbinin nimetlerini de tahdis et (haber ver)(Duh 11)

Istlah mnada ise hadis, umumiyetle Peygamberin szlerinedenir. (erhul Menar fi Usul bn Melek s. 205, Nurul Envar min Kefil Menar c.2 s.2, ) Hadise verilenbu mna, muhtemelen onun lgat mnasna da-yanlm olmasdr.(erhul Menar s.205, Nurul Envar c.2 s.2, Ali Tokar (Delil Olma Ynnden Snnet, s.1) Kelimenin iaretettii mna sz konusu olduu zaman, slam alimleri arasnda bazfarkllklar olmutur. Buna gre muhaddislerhadisi; Resulullah (as)anispet edilen her trl sz, fiil, takrir ve haller eklinde tarifederlerken, fakihler; Resulullah (as)a nispet edilen sz, fiil vetakrirlerdir derler. (Abdullah Aydnl (Hadis Istlahlar Szl s.63) Bununla beraberhadisi Resulullah (as)a, ashabna ve tabiine nispet edilen sz, fiil vetakrirler eklinde tarif edenler de olmutur. (age. s. 63, Koyiit (Hadis Tarihi s.10),Tecridi Sarih c. 1 s. 7) Son tarife gre hadis, haber kelimesinin mteradifi iken (Tecridi Sarih c. 1 s. 7, Muhammed el-Hatip el-Accac (ez-Snnet Kablet Tedvin s.20) , hadisilerin tarifide snnet ile mteradiftir. (Koyiit age. s.10) Buna gre haber hadisten dahamulldr. Dier bazlar ise, haberle hadis arasnda umum, husus,mutlak bulunduunu syleyerek her bir hadisin haber olduunu, fakather bir haberin hadis olamayacan beyan etmilerdir. (age. s.10, Tecridi Sarihc. 1 s. 7) Haberle ayn mnada kullanlan eser; Resulullah (as), sahabeve tabiinin sz, fiil ve takrirleri olarak tarif edilmitir. (Aydnl age. s. 54)

Kuran- Kerime kadim ve bunun zdd olarak da Peygamber (as)

Efendimizin szlerine hadis denilmitir.(Kokuzu age. s.14)

Bu mnada EbuBekir (ra), vefatndan sonra Nebi (as) iin yle bir mersiyedebulunmaktadr:

Biz, senin bizi terk ettiinden beri vahyi kaybettik (artk kesildi)Ve Allahtan gelen kelam artk bize veda ettiBize braktn o kadim hariKi onu ok erefli sayfalar tamaktadr. (bn Arabi (Ahkamul Kuran c.4 s1739))

Ebu Bekir, bu mersiyesinde Kuran, kadim olarakvasflandrmaktadr.

Kuran Kerimde hadis, eitli mnalarda kullanlmaktadr:

15


16/46

Bu sze inanmayanlarn arkasndan zlerek, neredeysekendini mahvedeceksin. (Kehf 6), ayetinde sz olarak kullanlanhadis kelimesi;

Resulm, Musann haberi sana ulat m? (Taha 9 Nesefi, bu ayettekihadis kelimesini haber anlamnda tefsir etmitir. Bkz. Medarikut Tenzil ve Hakaikut Tevil c.3 s.49, Haber mnana

gelen dier ayetler iin bkz. Naziat 15, Zariyat 24, Buru 17, Gaiye 1) ayetinde de habermnasnda kullanlmtr.

Yukarda yaplan tarifler sadece nans farklaryla birbirindenfarkldr. Bu yzden hadis kelimesinin mnasnda slam alimleri(nans farklarn saymazsak) ittifak etmilerdir diyebiliriz. (Tekrar age. s.10)

O halde hadis denildii zaman aklmza; Peygamberden nakledilenbir sz, yahut bir fiili yahut ta bir takriri aklmza gelmelidir. (Koyiit age.s.10)

Snnet; Arapa Senne kknden gelen snnet kelimesinin,gerek slam ncesi, gerek slam sonras dnemde bu kkn eitlitrevlerinin yze yakn kullanl ekli bulunmaktadr. Bir eyisivriltmek, parlatmak, ar yemek, otlatmak, yz, suret, dvmek,gidiat, adet, tabiat, yntem, ilek ve bu sebeple inenmi,belirginlemi yol, dz dosdoru yolbu kullanmlardan bazlardr. (M.Hayri Krbaolu (slam Dncesinde Snnet s.60)

Bununla beraber lgatte en ok kullanlan mnalar; adet, yol,

gidiattr.(Abdulgani Abdlhalk (Hucciyyet Snne s.45), Accac s.14)

Snnet, gzel adet veyol mnasna gelebilecei gibi, kt adet ve yol mnasna dagelebilir. (Abdulgani age. s.45, Accac age. s.14) Arap lgatnda snnet, slamncesinde mutlak anlamda, adet edinilmi yola denirdi. Gzelgidiat veya kt gidiat eklinde iki trl kullanlrd. NitekimMuhammed (sav) de bu kelimeyi ayn ekilde kullanmtr. (Rauf elebi (esSnnetl slamiyyet Beyne sbatil Fahimi ve Refdil Cahilin s.29)

Peygamber Efendimizin u iki hadisi bu mnalar iin ok gzelrnektir: Kim ki slamda gzel bir r aarsa ona, hem onun hem

de kendisinden sonraki amel edenlerin sevab kadar ecir vardr. Ameledenlerin ecirlerinden de bir eksilme olmaz. Ve kim de slamda ktbir r aarsa, hem kendisinin hem de kendisinden sonra ameledenlerin gnah kadar gnah vardr. Amel edenlerin gnahndan dabir eksilme olmaz.(Mslim (terc) c.2 s.705, benzer rivayetler iin bkz. Mslim (lim 5), Nesei (zekat 5), IbnHanbel (Msned 1/783,430,433) Sizden ncekileri kar kar ve kula kula takipedeceksiniz, onlar bir kertenkele deliine girseler bile siz onlar takipedeceksiniz. Onlar Yahudi ve Hristiyanlar m ? dedik, AllahnResul; Ya kimdir! dedi. (Buhari ve Mslim, Ebu Said el-Hudriden rivayet etmilerdir.)

16


17/46

Snnet Arapa deyimlerde yle kullanlmtr: Sennl ibili(deveyi gzel gtmek), Sennl maiyau (akmaya devam etmek) gibi.(Rauf age. s.30)

Snnetin stlah mnas eitli ilim dallarna gre farkllkarzetmektedir.

1- Hadisilerin tarifi: er-i bir hkm ifade etsin veya etmesinPeygamber (sav)den nakledilen sz, fiil ve takrirlerdir. Yaratl veahlak zelliklerini de ieren bu tarif, bi-setin ncesine ait haberleri deiine alr. (Accac age. s.16, Tecridi sarih c.1 s.8, Nurul Envar c.2 s.2, erhul Menar s.205, Muhammed EbeZehra (Usul Fkh) s.105, Aydnl age. s.140) Snnet bu mnasyla hadise mteradiftir.(Accac age. s.16, Tecrid c.1 s.8)

2- Fkh usulclerinin tanm; Peygamber (as)dan Kurandnda rivayet edilen ve er-i bir hkm ifade eden her sz, fiil vetakrirlere snnet denir. (Accac age. s.16, Aydnl age. s.140)

3- Fkh alimlerinin tanm: Farz ve vacip olmamak kaydylaPeygamber (as)dan nakledilen snnetlerdir. (Accac age. s.18,)

te buradan da anlalyor ki usul fkh alimlerinin snnettariflerinin arasndaki fark;

1- Usul fkh alimlerine gre snnet er-i bir hkmn delilidir.

2- Fkh alimlerine gre ise snnet bizzat hkmn kendisidir.(Rauf

age. s.32)

Snnet fkhlara gre bazen, bidat karl kullanlr. (Accac 38, atb el-Muvafakat s.1-4, Krbaolu bu tarifin kelamclara ait olduunu syler. Age. s.62) Bidat ile kastedilen,itikat ve ibadetlerde sonradan ihdas edilen eydir. Falan kii snnetzeredir veya falan kii bidat zeredir (Mslim) eklinde kullanmlarolmutur. Efendimiz (as), dinde bidatin merdud olduunu beyanetmitir: Kim bizim bu dinimizden olmayan eyi ihdas ederse o retolunur. (Mslim)

Snneti sahabenin sz ve fiillerine de temil edenler olmutur. (NurulEnvar c.2 s.2, erhul Menar s.205, atb c.4 s.2) Aslnda snnet denince stlah olarak;Peygamber Efendimizden menkul haberler aklmza geliyorsa da, bustlah mnasndan uzak, lgat mnasnda sahabenin sz ve fiillerinede snnet diyenler, Resulullahn u szn nazar itibara almlardr:Size benim ve raid halifelerimin snnetine sarlmak der. (Ebu Davudve Tirmizi rivayet etmilerdir.) Grld gibi Resulullah (sav) kendi sz, fiil vetakrirlerine snnet derken, sahabelerinkine de snnet isminivermektedir. Btn bu tariflere dikkat edecek olursak slam

17


18/46

alimlerince hadis ve snnet aa-yukar ayn mnadakullanlmaktadr.

urasn da hatrdan uzak tutmamak gerekir ki hadisin, snnetinmteradifi olarak kazanm olduu bu mnann tarihi, Peygamberinhayatta bulunduu devreye kadar iner. Mesela; mehur sahabe EbuHureyye tarafndan sorulan bir soruya Peygamberin vermi olduucevapta geen hadis kelimesi bunun en ak delilini tekil eder. EbuHureyye bu sualinde yle demitir: Kyamet gn senin efatinenail olacak en mesut kimdir ya Resulullah? Peygamber, EbuHureyyenin bu sualine u cevab vermitir: Senin hadise kar olanitiyakn bildiim iin, bu hadis hakknda hi kimsenin bana sendenevvel sual sormayacan tahmin ediyordum. Kyamet gn benim

efatma nail olacak en mesut kimse La ilahe llallah diyenkimsedir.(Bkz. El-Buhari c.1 s.33 (alntndan naklen) )

Hadis tarihinde, hadise kar byk tutkusuyla hret kazanmEbu Hureyyenin bu tutumu bizzat Peygamber tarafndan teyitedilirken hadis lafznn herhangi bir izahtan uzak olarak zikredilmesionun, Peygambere has mnay daha slamn ilk gnlerindekazanm olduunun ak delilidir.

Keza baz sahabenin Peygambere bavurarak hadis yazmak iinizin istemeleri (Bu konuda gelen haberler iin bkz. El-Hatib Badadi (Takyidul lim s.74-82 (naklen)),

yahut iittikleri hadisleri hfzedemediklerini syleyerek hafzalarndanikayet eden baz sahabeye Hz: Peygamberin hadis yazmalartavsiyesinde bulunmas (Ayn yer s.65-67 (naklen)) ile ilgili haberlerde, hadislafznn delalet ettii mna, biraz nce iaret ettiimiz mnannayndr. Yani hadis, Peygamberin sz, fiil ve takrir olarak rivayetedilen snnetin hibir tereddde mahal brakmayacak kadarkusursuz, tam bir karldr. (Koyiit s.10-11)

Baz aratrmaclar, snnet kelimesi hakknda, srailiyyatrivayetlerin mecmuu olan mina kelimesinin Arapalamassonucunda olutuunu iddia ederler. Rauf elebi, buna gzel birreddiye yazar ve adet, gelenekler bakmndan, aile nizambakmndan, dini ayinler bakmndan ve bu kelimeyi ashabn, hattaResulullahn ve hatta Allah (cc)nun ta nceden kullanm olmalarasndan bu iddiay reddeder. (Rauf s.32-36)

zet olarak syleyecek olursak snnet, Peygamberimizinyaplmasn emrettii yahut takip edilmesini mendub saydeylerdir. (Kokuzu, Rivayet limlerinden Haberi Vahitlerin tikadi ve Ter Ynlerinden Deeri s.22 )

18


19/46

--- o ---

PEYGAMBER (SAV)E KUR-AN'DAN BAKA VAHYGELD M?

slam alimleri Kur-an'a vahyi metluv, snnete de vahyi gayrimetluv ismini vermilerdir. Bununla da snnetin vahiy olduunu imaetmilerdir. Msteriklerin ve bu hususta onlara katlanlara gre isevahiy deil, Resulullahn (as) kendi gr ve yorumlardr. Onlaragre Resulullah (as) bu grlerinde zamann artlarndan ve kendi

tecrbesinden faydalanmtr. Bylece, Kur-an'n iki kapa arasndaki yazl olan vahiyden baka Allah Resulne, acaba vahiy gelmimidir, gelmemi midir? eklinde bir tartma gnmzMslmanlarnn gndemini oluturmaktadr.

Oryantalistlerin balatt ve baz Mslmanlarca da kabul grensnnetin vahiy olmad sloganlar belli bir mesafe kat etmi veMslmanlarn dncelerini bulandrmtr. Bugn artk okulda,camide, arda, pazarda bu trden insanlar bulmak mmkndr. BuMslmanlar, sanki kendilerinin hak yoldan ayrldklarn msteriklergrmler de doru olan anlatp onlarn hak yola dnmeleriniistiyorlarm gibi onlarn fikirlerini alyor ve hayata ylece bakyorlar.

Snneti hafife alan veya inkar eden bu kimselerin itirazlarnabakacak olursak, btn meselenin zm noktasnn Kur-andanbaka vahyin Resulullaha inip inmediidir. Snnetin teden beriyaplan klasik mdafaasnda kullanlan ayetlere, yrekleri szlamadanteviller getiren insanlara, snneti yine snnetle temellendirmegiriimleri elbette ki fayda vermeyecektir. Zira bu kimseler zaten

snnet iin phe ierisindedirler. O yzden biz burada dierkonulardan nce, Resulullaha Kur-andan baka vahyin inipinmediinden bahsedeceiz. Bunu yaparken de snnetten deil Kur-andan yola kacaz. Snnetten yola kmaymzn sebebi,snnette bu konu iin deliller olmayndan dolay deil, pheninzaten snnette olup inkarn bizzat kendisinde vuku bulmasndandolaydr. Esasen snneti temellendirme de snnet ve ayetlerdenyola kan, gnmze kadar yazlp izilmi kitaplar oktur. mamafinin er-Risalesi, Suyutinin Miftahul-cenne fil-ihticaci bin snnesi,

bni Kuteybenin tevilu Muhteli ful hadisi, Abdulgani Abdulhalkn

19


20/46

Hucciyetus Snnesi gibi. Biz Kur-andan tespit ettiimiz baz ayetleriburada inceleyerek meseleyi daha baka bir slupla ele alacak vemminlerin dncelerindeki bulankll gidermeye alacaz.Gayret bizden, tevfik Allahtan.

1. DELL:Tahrim sresinin nc ayeti hakknda bir ok rivayetler vardr.

(Hadislerle Kur-an Kerim tefsiri, bni Kesir c.14 s.7958-7862 ) Bunlarn shhat dereceleri biryana, biz ayette ifade buyurulanla iktifa edip meseleyi izah edelim.Yce Rabbimiz yle buyuruyor:

Peygamber, elerinden birine gizlice bir sz sylemiti.Fakat ei, o sz bakalarna haber verip Allah da bunuPeygamber'e aklaynca, Peygamber bir ksmn bildirmi, birksmndan da vazgemiti. Peygamber bunu ona haber verinceei: Bunu sana kim bildirdi? dedi. Peygamber: Bilen, her eydenhaberdar olan Allah bana haber verdi, dedi.(Tahrim 3)

Ayetten de anlaldna gre Peygamber efendimiz,hanmlarndan birine gizli bir sz sylyor. Hanm da bunuannelerimizden dierine veya baka bir kimseye haber verince Allah-

u zulcelal, Peygamber Efendimize vahiyle durumu bildiriyor. Allah(cc)n bildirdii bu eylerin bir ksmn, Nebi (as) hanmna bildiriyor,bir ksmn ise bildirmiyor. Byle bir durumla karlaan hanm isebunu kimin bildirdiini soruyor, Peygamber Efendimiz de Bilen, hereyden haberdar olan Allah bana haber verdi.

Peygamberimizin zevcesine bildirdii ksm hakknda bazrivayetler syleniyor olsa da bunlar bir yorumdan teye gitmeyecektir.Sylemekten vazgetii ksm hakknda ise hi bir fikrimiz yoktur veolamazda.

Kur-an Kerimin her hangi bir yerinde Allah (cc), Resulnebildirdii bu eyin metnini vermemitir. Yani Resulullahn einebildirdii ksm ile bildirmedii ksmn metni Kur-anda yoktur. Vahiyise Allahn Resulne olan bildirilerini tar. te, yine byle bir bildiriyigetirmi olan Allahn vahyi, metniyle Kur-anda mevcut olmaypvahyi gayri metluv vahiyle Resulullaha bildirilmitir. Allahbildirdiine ahadet ederken, Resul de Bilen, her eyden haberdarolan Allah bana haber verdi. (Ahzab 53) derken artk bundan te birkimsenin, Kur-ann iki kapa arasndan baka bir vahyinResulullaha gelmediini sylemesinin, La ilahe illallah,

20


21/46

Muhammedun Resulullah, ahadetiyle badaabileceini sylemekmmkn deildir.

Haram ve helallerle hayat bir intizam altna alnan insanolubabo braklmamtr. (Kyame 36) O halde, yce Allahn, hanmlararasnda ki basit bir konuma iin Kur-andan ayr, Nebisine vahiyindirdiini kabul edip, klli kaideler ieren u Kur-ann ayetlerininaklanmasnda Allahn vahiy gndermeyeceini iddia etmenin ilimve irfan adna ifade edecei hibir gerekesi yoktur. Allah indirdimderken indirmedidiyen bu insanlar acaba, Kur-andan bir hakikatiinkar etmenin sahibini dinden karacan biliyorlar m?

Bu ayeti, dilimizin dnd kadar ifade etmeye altmzzamanlar yzleri kzarp yinede inkarlarna devam edenleri grm

ve bundan da ok esef duymutuk. Bir trl anlamayan sankihakikatlere kar kalbi mhrlenmi insanlar gibi yle diyorlard:Burada bizi ilgilendiren bir ey mi var? Olay Nebi ve zevceleriarasnda oluyor: Allah bizi ilgilendiren her hususu Kur-anda bildirmive bunlarda Kur-anda yazldr.

Ne kadar zavall bir dnce! Hakikat gne gibi parlarken onlarbu aydnlkta gnei inkar etmeye alyorlar. Ama nafile... Bizimburada zerinde durduumuz konu ve ispatlamaya altmzmesele, Kur-anda olmad halde Nebi (as)a Allah (cc) dan her

hangi bir bildiri gelmi midir? Aksi halde:Resuln vefatndan sonra onun hanmlaryla evlenmeniz

size haramdr(Ahzab 53) ayetiyle imdi kim amel edebiliyor ki? Oysa buayet mensuhta deildir. Bizim izah etmek istediimiz ve snneti hafifealma veya onun vahiy mahsul olup olmad hakkndaki tartmanntemelini oluturan, Kur-andan ayr olarak vahyin inip inmediimeselesidir. Verdiimiz bu rnekte grld gibi kesinlikle Kur-anniki kapa arasnda yazl olan vahiylerden baka PeygamberEfendimize vahiyler inmitir.

2. DELL:

Gemite ve gnmzde birok saptrmalara hedef olan gaybyce Rabbimiz, sadece kendisinin bilebileceini haber vermektedir.(Neml 65, Nahl 77) Bununla birlikte acaba Peygamber Efendimizin gaipbilgisine sahip miydi, gayb bilir miydi? Kur-anda PeygamberEfendimiz gayb bilmediini yle aklyor:

De ki: Ben size, Allah'n hazineleri benim yanmdadr,demiyorum. Ben gayb da bilmem. Size, ben bir meleim de

21


22/46

demiyorum. Ben, sadece bana vahyolunana uyarm. (Enam 50 benzerayet iin baknz Hud 31)

De ki: "Ben, Allah'n dilediinden baka kendime herhangibir fayda veya zarar verecek gce sahip deilim. Eer ben gaybbilseydim elbette daha ok hayr yapmak isterdim ve bana hibirfenalk dokunmazd. Ben sadece inanan bir kavim iin bir uyarcve mjdeleyiciyim.(Araf 188)

Ayetlerden anlalaca zere Peygamber Efendimiz gaybi bilicideildir. O halde gayb bilmesi Allah (cc)n bildirmesine baldr. Bubildirme Kur-ann ifadesiyle yoldan biriyle vuku bulur. (ura 51)Bunun dnda hi bir yol yoktur. yle bir soru akla gelebilir: Acaba

Allah (cc) Nebilerinden baka insanlara gayb bildirir mi? Veya

bildirmeyi diyor mu? Kur-ana baktmz zaman Cenab Allahnnebilerinden bakalarna gaybi bildirmedii ve bunu da dilemediinigryoruz. yle buyuruyor yce Rabbimiz:

Allah, mminleri (u) bulunduunuz durumda brakacakdeildir; sonunda murdar temizden ayracaktr. Bununlaberaber Allah, size gayb da bildirecek deildir. Fakat Allah,elilerinden dilediini ayrt eder.(Al-i mran 179)

O btn grlmeyenleri bilir. Srlarna kimseyi muttaliklmaz; Ancak, (bildirmeyi) diledii peygamber bunun

dndadr. nk O, bunun nnden ve ardndan gzclersalar.(Cin 26-7)

Yukarda, Peygamberin gayb bilemeyecei, ancak Allahnbildirmesiyle bilebilecei ve bununla beraber yce Rabbimizinnebilerinden bakasna gayb bildirmeyecei hakikati aktr.

Peygamber efendimiz, halasnn kz olan Zeyneb binti Cah,(Hadislerle Kur-an Kerim tefsiri bni Kesir c.12 sayfa 6544) Zeyd b. Hariseye nikahlamakistemiti. (Lubabun Nukul fi Esbabin Nuzum, Suyuti s. 178,179 Medarikut Tenzil ve Hakakut Tenzil, Nesefi c.3 s.304 Celaleyn s. 389 ) Fakat Zeyneb (ra) ilk nce tereddt etmi mazeret ne

sunmutu. (Nubabul Nukul s. 178 ) Bunun zerine u ayet:Allah ve Resl bir konu hakknda hkm verince, inanm

bir erkek ve kadnn kendiliklerinden seme hakk yoktur. Herkim Allah ve Reslne kar gelirse, apak bir sapkla dmolur. (Ahzab 36) ayet nazil oldu. Bu ayetten sonra Zeyneb, Zeyd ileevlenmitir.( Nubabul Nukul s. 179)

Bir mddet iyi giden evlilikleri bozulmaya balaynca Zeyd,Resulullah (sav)e gelir ve aralarn ayrmasn ister. Efendimiz (as)

Zeyde nasihat eder ve einden ayrlmamasn tavsiye eder. Aradanbir mddet daha geince yrmeyen evliliin tefriki iin Zeyd,

22


23/46

Peygamber Efendimize ikinci ve nc defa gelir. Peygamber (as)her seferinde nasihat edip eini nefsinde tutmasn ve Allahtankorkmasn Zeyde tavsiye etmise de artk baka kar yolkalmamt. Nihayet Zeyd ve Zeynebin aralarn tefrik eder. Amabtn bunlar olurken Allah Resulnde bir korku bulunmaktayd.

Acaba bu korku neydi?Dorusu bu korkunun ne olduu hakknda yenilmez yutulmaz yle

eyler sylendi ki; bilmem Resulullah byle byk bir iftiraya laykgrebilmek iin acaba (Resulullahn kadir ve kymetini taktirkonusunda) ilim ve irfandan ne kadar uzak ve vicdanszln hangi unoktasnda olmak gerekir.

Allahn kendisinde gzel rnekler bulunduuna ahitlik ettii (Ahzab21)

, Rabbi Zlcelalin terbiyesinde yetien, kendisine itaatn farzklnd, (Nisa 59, Ahzab 36, Nur 63, Nisa 80 ) ve bununda imandan addedildii (Nisa65,115) insanlara namuslar korumay retecek bir Resul olanMuhammed hakknda, oulluunun zevcesine gz dikip boasa daben alsamdemeyi, o ahsiyete layk grebilmek, kast yoksa, braknda diyelim ki, byk bir cehalettir.

Esasen bu gibi haberler zaten sahih olmad iin (bni Kesir age. c. 12 s.6544) biz burada, kklnden beri beraber yaad Zeynebingzelliini yllar sonra kap aznda m grd, oysa Zeynebi, Zeyde

isteyen de Resulullahn bizzat kendisidir, diyerek haberin metninin,slam hakikatlerine uymayaca bahisleriyle sayfalar kabartmayistemiyoruz. Allah Resulnn Makam- Mahmudta tc gne gibiparlamaktadr. Onun duruluunda, aydnlnda hi bir yarasa ruhluinsann iftiralar bulunmayacaktr.

Yukarda Zeydin, Zeynebten ayrlnn ilk habercisi olanikayetler balaynca, Allah Resulnn nefsinde bir korkununbaladndan bahsetmitik. O halde nedir bu korku? Onuaklamaya alalm. Zeyd, cahiliyye de Resulullaha kle olmu,ama Resulullahn azat edip kendisine evlatlk olarak ald birsahabedir. Fakat Allah Zeydin, Resulullahn evlad olmadn, slamda byle eyin olmadn ve evlad olmad iin de kiininevlatlnn eini boad zaman, onunla evlenmesinde bir mahzurolamadn gstermek istemiti. Yani Allah (cc) evlatl ortadankaldrmak istemi ve kiinin, oulluunun boad hanmylaevlenmesinde eran bir mahzurun olmadn gstermeyi istemitir.Fakat cenab Allah bu ilk uygulamay Resulullahn bizzat kendi nefsi

zerinde uygulamay dilemi ve Resulullaha, Zeydi Zeyneble

23


24/46

evlendirip daha sonra Allahn onlar tefrik ettii gn de Nebi (sav)inZeyneb ile evlenmesini Peygamber Efendimize emretmiti. YaniResulullah (as), Zeydi Zeyneb ile evlendirirken daha iin banda neolacan biliyordu. Konuyla alakal olarak bn Kesirde yle birrivayet geiyor: bn Ebu Hatim der ki, Bize babam... Ali b. Zeyd ibnCdandan nakletti ki o yle dedi:. Hseyin olu Ali bana. Allahnaa vuraca eyi de iinde saklyor, insanlardan dagizliyordun.Kavli hakknda ne dediini sordu. Ben de ona anlattm.Sonra dedi ki: Hayr, Allah Resul onu Zeydle evlendirmezdennce, Zeynebin kendi eleri arasnda olacan ok iyi biliyordu..Zeyd einden ikayet etmek zere Peygambere gelince, Resulullahona Allahtan kork ve eine sahip ol, dedi. te bunun zerine Allah

Teala Resulne buyurdu ki: Ben, seni onunla evlendireceimi habervermitim. Sen iseAllahn aa vuraca eyi de iindesaklyorsun.Suddiden de bu ekilde syledii rivayet edilir. (Age c. 12 s.6544-6545) bn Cerir Taberi bu konuda yle diyor: ZeynebinPeygamberle evlendirilmesini isteyen Allah Azze ve Celle idi. (Age c. 12 s.6545)

Rivayetlerin nda tekrar edelim ki, Zeydin Zeyneb ileevlenmesini Peygamber (as)a Allah (cc) emretmi, ayrldklarnda daPeygamberin, Zeyneb ile evleneceini daha iin banda biliyordu.

Bu evlendirme iini bizzat Cenab Allahn emrettii ayette:Allah ve Resul bir eye hkmettii zaman...( Ahzab 36)

ifadesiyle aktr. Emir Allahtan gelmi, Resulullah uygulamtr.O gnk Mekkeli Araplarn geleneklerine gre bir baba,

evlatlnn boad eiyle evlenemez idi. Bunu tarihi kaytlardagrebileceimiz gibi bir sonraki ayette geen

...biz onu sana nikahladk ki (bundan byle) evlatlklarkarlaryla ilikilerini kestikleri zaman o kadnlarla evlenmekhususunda mminlere bir glk olmasn.(Ahzab 37) ibaresinden de

anlamaktayz.te u aklamadan sonra, sanrm Allahn Resuln korkutan

eyin ne olduunu daha iyi anlayacaz. Resulullahn korktuu ey;toplumun irkin grd bir ey olan, babann evlatlnn boadeiyle evlenmeyi, Allahn emriyle bizzat gerekletirmekle karkarya kalma durumunda olmas idi.

Dnn, babanz size evlatlk bir karde alsayd, sonra bir gnonu evlendirip yuvalarn kursayd ve daha sonra onlar ayrlncababanz, kardeinizin bu hanmn nikah altna alsayd, bu size garip

gelmez miydi? Ben bunu, slamn bu gibi engelleri ortadan kaldrd

24


25/46

u ortamda sylyorum. Bu garipsemenin boyutunu bir de AllahnResulnn dnemi ierisinde dnn. Soy-sop ilminin revataolduu, insanlarn kle-hr statsne brnd asalet-sefaletkavramlarnn topluma hakim olduu, klelerin insan m yoksa deilmi dncelerinin zihinlerde dolat dnemi dnn. Herkesinbirbirini tand bir ortamda, toplumun ayp olarak nitelendirdii bireyi yapacaksnz. Allahn Resul utanga bir bekar kzdan daha okhaya sahibi idi. Ve ite o Nebi byle bir ortamda (tabir caizse)toplumca ayp addedilen bir ii bizzat yaparak bunu Allah indindeayp olmadn gsterecekti. O da bir insand Zeyd kendisine gelipde evliliklerinin yrmeyeceini haber verince, Allahn hkmnebaland ann yaklatn hissediyor ve toplumun ayp dedii eyin,artk adm adm kendisine yaklatn grmeye balaynca korkusu

ve kaygs da balyordu. Ama Allahn Resul Zeyde Onu nefsindetutmasn ve Allahtan korkmasn tavsiye etti. Bu hal keztekrarlannca Allahn Resul onlarn arasn tefrik etti. te toplumunayp dedii eyi Allahn Resul o haya boyutunun geniliindendolay insanlara syleyemiyor, onlardan gizliyordu. Konuyla ilgili ayetyle:

(Reslm!) Hani Allah'n nimet verdii, senin de kendisineiyilik ettiin kimseye: Eini yannda tut, Allah'tan kork! diyordun.Allah'n aa vuraca eyi, insanlardan ekinerek iinde

gizliyordun. Oysa asl korkmana lyk olan Allah'tr. Zeyd, okadndan iliiini kesince biz onu sana nikhladk ki evlatlklar,karlaryla ilikilerini kestiklerinde (o kadnlarla evlenmekisterlerse) mminlere bir glk olmasn. Allah'n emri yerinegetirilmitir. (Ahzab 37)

Buraya kadar olan aklamalarmz ayet hakkndaki yzeysel bilgiidi. imdi gelelim vahyi gayri metluva delaletine. Dikkat edersenizayette yle bir ibare gemiti, Allah'n aa vuraca eyi,insanlardan ekinerek iinde gizliyordun..

Peygamberin nefsinde gizlediinin ne olduunu tekrar edecekolursak, Zeyd, Zeyneble boandktan sonra Resulullahn, Zeynebleevlenecek olmasdr. Allahn Resul bunu insanlardan gizliyordu veekiniyordu.

kinci delilimizin banda Resulullahn gaibi bildiiniaklamtk. O halde soruyoruz: leride Peygamber efendimizinZeyneble evleneceini Allah (cc) Kur-ann herhangi bir yerindevahyetmemiken Peygamber Allahn aa vuraca bu gaibi bilgiyinereden bildi? Oysa sa dahi olsa bir insann nefsinde ne olduunu

bilmeyeceini Kuran bize haber veriyor.(Maide116)

25


26/46

Peygamber Efendimizin ileride olacak olan byle bir hadiseyibildiini Allah (cc) ikrar ediyor ve diyor ki; Allahn aa vuracaeyi insanlardan ekinerek iinde gizliyorsun. Peygamber (as)nnefsindekini bilgiyi ve bu bilgiyi Kur-ann herhangi bir yerinde dahance vahyedilmi olarak da bulamayacana gre bu bilgiyi neredenbuldu? Resulullah bir kahin deildir ve kahine gidip onu tasdik edeninkafir olacan da sylemektedir. (Resails Selefiyye, evkani,s.13)

O halde bu bilgi Resulullaha, Allah (cc)dan vahyin yoldanbiriyle gelmi bulunmaktadr. (ura 51) Ve bu bilgi Kurann iki kapaarasnda bulunmamaktadr. Demek ki, Allahn Resulne Kur-andabulunmayan vahiyler de gelmektedir. mana yer bulabilmek iinbilgiyi inkar ettim (Din felsefesi, Mehmet s. Aydn, s20) dedii gibi, Kur-annshhatini korumak iin snnetin vahiy olduunu inkar edip terk ettim.

diyenler, acaba Kurandan bir hakikati inkar ettiklerinin farkndalarm? Allah Zulcelal, bu cehalete hidayet buyursun.

3. DELL:

Peygamber (sav) Efendimiz, Mekkede iken, Kbeye dorunamaz klmakta idi. (Celaleyn, s.25; Medarik, c.I, s.143) Fakat daha sonra AllahnResul Medineye hicret edince, on alt ay veya on yedi ay Beyt-lMakdise doru namaz kld. (Celaleyn,s. 25, Medarik, c. I,s.143) Peygamber

Efendimiz ve mminler bu kadar bir sre Beyt-l Makdise dorunamaz kldktan sonra Cenab- Allah, mminlerin Kabeye dorudnmeleri iin vahy gndermitir. (Bakara 149-150)

Burada nemli olan ve irdelenmesi gereken bir husus vardr.Acaba Allahn Resul dinde, keyfine gre hareket edebilir miydi?phesiz ki buna verilecek cevap, hayr olacaktr. Peygamber dedier mminler gibi Allaha ibadet etmek, onun emir ve nehiylerineitaat etmekle grevlendirilmi ve bununla da hesaba ekileceibildirilmitir. Bu hususta Cenab- Allah yle buyuruyor:

De ki: Ben dini, Allaha halis klarak Ona kulluk etmekleemrolundum. Mslmanlarn ilki olmakla emrolundum. De ki:Rabbime kar gelirsem, dorusu byk gnn azabndankorkarm. De ki: Ben dinimde ihlas ile ancak Allaha ibadetederim. (Zmer 11-14)

Ayetten de anlald gibi Resulullahn dinde her hangi birdeitirme veya din belirleme yetkisi yoktur. Bilakis Allah (cc)dangelen dini Ona has klarak dier mminler gibi kullukta bulunmasdr.Din yalnz Allahtan gelir. Din koyucu Resul deil Allah (cc)dir.

26


27/46

rnein, yukarda deindiimiz kble meselesinde Resulullah,Allah Zlcelalden gelen emre gre namaznda bir yne doruyneliyordu. Medinede Beyt-l Makdise doru on alt veya on yedi aynamaz klm, daha sonra gelen ayetlerle de Kabeye doruynelmitir.

Kbleyi belirleyen Resulullahn kendisi demek, Onu ilah kabuledinme demektir. Oysa Resulullah, heva ve hevesine deil, ancak

Allahn kendisine vahyettiiyle muamele olunmakla emrolunmutur.(Maide 48-49) Cenab- Allah hi bir kimsenin insanlara bir takm eyleri dinikaide klmasnn, emir ve nehiy de Allaha ortak komasna izinvermemitir. (ura 21) Resulullah asla kendi hevasndan din koyucu, dinbelirleyici deil, bilakis din koyucu Allahn huzurunda bir kul ve bizbunu her kelime-i ahadette tekrar eder ve tasdik ederiz.

Resulullah din belirleyici, ibadet belirleyici deildir. O (sav)Mekkede iken de Kabeye doru namaz klyor, Medinede hicretedince Beyt-l Makdise doru namaz klyor. Daha sonra gelenayetlerle de Kabeye dnmesi emrediliyor.

Resulullahn Kabeye dnmesini emreden ayetler bellidir. PekiBeyt-l Makdise dnmesini emreden vahiy nerededir? Kur-ann herhangi bir yerinde Allah (cc), Resulnn Beyt-l Makdise doru namazklmasn emretmi deildir. O halde bu emir Resulullaha hangi yollagelmi olabilir? Elbette ki, vahyi gayri metluv olan vahyin ikinci

yoluyla. Demek ki, Resulullah (as) Kur-anda mevcut olmayan veyamevcut olan mcmel ifadenin kapsamn, detaylarn nefsinden veyatecrbesinde deil, bizzat Allah Zlcelalden gayri metluv vahiylealmaktadr.

Hakikat bu iken, snnet mnkirlerinin, (daha genel bir ifadeylevahyi gayri metluv mnkirlerinin) bu hakikatler karsnda teslimolmalarn beklemiyoruz. Bilakis ahit olduumuz vecihle, onlargnei balkla svama gibi teviller getireceklerdir. Mesela; onlardiyeceklerdir ki; Allahn Resul nceki mmetlere veya kendi

grne uydu. Yani onlar bu szleriyle, Resulullahn Beyt-lMakdise ynelmesinin Allahu Tealadan gelmediini anlatmakisteyeceklerdir. Bu, onlarn, dinde samimi olmadklarnn birsonucudur. Onlar hak zahir olunca iittik ve itaat ettik diyenler deil,(Nur 51) ifsat etmelerine ramen, Biz ancak slah edicileriz (Bakara 11)

diyecek kadar nankr olmalarndandr.Oysa bu kimseler, Resulullahn hi bir haram ve helal

koyamayacan, eer byle bir ey kabul edilirse Allahn Resulnn,ilah kabul edinilmi olacan syler ve bu szleriyle de btn

ulemay tenkit ederler. O halde bu kimseler sylesinler, Allahn

27


28/46

Resul tecrbesinden veya Allahtan bir haber gelmeden aklncanceki eriata uyduunu sylemekle acaba, Resulullah ilahedinenler bizzat kendileri olmuyorlar m? Biz diyoruz ki, bu emir Allah(cc)n emridir ve Resulullahda bu emre uymutur.

u gariplie bakn ki, Allahtan baka ilah edinilmesin diye yolakan bu kimseler hem Allahn Resuln ilah ediniyorlar, hem de

Allahn dininde diledii gibi irade buyurup vahyini gayri metluv olarakvahyetmesine kar gelerek Allahn isteine snrlandrmalargetirebilecek bir yetkiyi kendilerinde grmekle kendi ahslarnilahlatryorlar.

Oysa Cenab- Allah her bir mmete ayr bir eriat vermitir. (Maide 48)

Resulullah kendi eriatndaki hkm bilmeden keyfince nceki birdinin hkmne gre meseleyi zmleme yetkisine sahip deildir.

Peygamberin dini evirip evirmeye ona kendi indinden bir ekilvermeye hak ve salahiyeti yoktur. Aksini iddia edenler,peygamberliin vakasn takdir edemeyenlerdir.

Peygamber (sav) tecrbesine de dayanmyordu. Eer yle eyolsayd, Resulullah Kudse deil, Kabeye doru namaz klard.nk, o zamanlarda, Mekke Araplar Kabeyi kble ediniyorlard,Kuds deil. Namaz Medinede deil, Mekkede farz klnmt.Resul elbette ki kiilerin arzularna veya onlarn hatrlar iin KabeyiKudse dndrecek deildir. Hatta, uzak yerleim blgelerinde bir

ok hac adaylar, o zaman, Kuds deil Kabeyi tavaf ediyorlardve Mekke ynetimi bu kimseler iin su ve yiyecek ilerini dzenleyenbakanlklar kurmulard. Kabe onlar iin kutsald ve tecrbe szkonusu olsayd, Resulullah Kabeye dnerdi, orasn kble edinirdi.

Resulullah (as) namazda Kudse ynelirken de bizzat Allahaitaat ediyordu. Zira kendisine vahyedilenlerden hi dar kmaz,vahy gelmeden bir mesele hakknda karar vermezdi. Yce Rabbimizyle buyuruyor:

De ki: Ben size, Allah'n hazineleri benim yanmdadr,

demiyorum. Ben gayb da bilmem. Size, ben bir meleim dedemiyorum. Ben, sadece bana vahyolunana uyarm. De ki: Krile gren hi bir olur mu? Hi dnmez misiniz? (En-am 50)

De ki: Ben ancak Rabbim den vahyolunana uyarm. (Araf 203)

Onlara yetlerimiz ak ak okunduu zaman (ldktensonra) bize kavumay beklemeyenler: Ya bundan baka birKur'an getir veya bunu deitir! dediler. De ki: Onukendiliimden deitirmem benim iin olacak ey deildir. Ben,bana vahyolunan dan bakasna uymam. nk Rabbime isyan

edersem elbette byk gnn azabndan korkarm.(Yunus 15)

28


29/46

De ki: Ben peygamberlerin ilki deilim. Bana ve size neyaplacan da bilmem. Ben sadece bana vahyedilene uyarm.Ben sadece apak bir uyarcym. (Ahkaf 9)

Vahyedilenden bakasna uymam diyen Resulullaha, hayr,uyabilirsin deyip de Kudse dnmesini kendi arzu ve hevasnabalayanlar hata etmilerdir. Eer Resulullah kendi heva ve hevesineuyduysa bu kbleden, yani Beyt-l Makdis kblesinden memnunolmas gerekirdi. Oysa Resulullah yahudilerin karddedikodulardan dolay kbleyi, brahimin kblesi olan Kabeyednmeyi ok arzu ediyordu. yle buyuruyor yce Rabbimiz:

(Ey Muhammed!) Biz senin yznn ge doru evrilmekteolduunu (ycelerden haber beklediini) gryoruz. te imdi,seni memnun olacan bir kbleye dndryoruz. Artk yzn

Mescid-i Haram tarafna evir. (Ey Mslmanlar!) Siz de neredeolursanz olun, (namazda) yzlerinizi o tarafa evirin. phe yokki, ehl-i kitap, onun Rablerinden gelen gerek olduunu ok iyibilirler. Allah onlarn yapmakta olduklarndan habersiz deildir.(Bakara 144)

Bu ayetle, Resulullahn Medinede yneldii Beyt-l Makdistendeil de, gnlnn Kabeyi arzulad aktr. Eer Beyt-l Makdisekendi isteiyle dnm olsayd, neydi onu Kabeye dnmekten meneden ey? Neden Beyt-l Makdise kendi isteiyle dnd gibi

Kabeye de dnmyordu?Elbette ki Allahn emrini bekliyordu. O her iki yne de Allahn

emriyle dnmt. Zaten bundan te bir yetkisi de yoktur.

4. DELL:

Nadiroullarnn Peygamber Efendimizi ldrme teebbslerindendolay, Mslmanlarla, Nadiroullar arasnda sava olmutur. (bni Kesir,c.14, s.7800.7804) Bunun zerine, Allah Resul, Nadiroullarnn salam

kalelerini muhasara etmi, onlarn mitlerinin kesilmesi ve teslimolmalar iinde, Nadiroullarnn hurmalklarnn belli bir blmnnkesilmesini emretmiti. Bunun zerine hurmalklarn bir ksmkesilmi, fakat daha sonra aralarnda ihtilaf kmtr. Resulullahagelip Ey Allahn Resul, kestiimizden dolay bize bir vebal,braktmzdan dolay da bir gnah var m? diye sormulardr.Bunun zerine Allah Azze ve Celle Har suresinin 5. ayetini inzalbuyurdu. (Lubabun nukul s.214, bn Kesir c.14 s.7804) nen bu ayetle Cenab Allahmminlerin dm olduu meseleye zm getirmitir. Ayette Allah

(cc) yle buyuruyor:

29


30/46

Hurma aalarndan, herhangi birini kesmeniz veya olduugibi brakmanz hep Allah'n izniyledir ve O'nun yoldan kanlarrezil etmesi iindir. (Har 5)

Ayetin ifadesinde de aka anlalaca gibi, mminlerin arasndatartmaya yol aan hurmalklarn kesilmesi, bizzat Allahn emriyleolmutur. Kur-ann her hangi bir yerinde hurmalklarn kesilmesihakknda daha nceden inzal olan bir ayet yoktur. Olaydan, yanitartmadan sonra konuyla ilgili inen bu ayet tekdir. O haldeResulullah, Allahn izniyle olan bu hurmalklarn kesilmesi emrini,Kur-anda olmayan bu vahyi, vahyi gayri metluv olan vahyin ikinciyoluyla almtr.

Ne var ki, konuyu gerei gibi anlayamayanlar bu hususta dahataya dmlerdir. Msteriklerden veya Mslman evlatlarndan

olan inkarclar yle bir itirazda bulunmaktadr: lk bakta tamamendoru gibi grnen bu mantk yrtmenin, ayet yakndanincelendiinde tartmal bir hal ald grlmektedir. Zira ayetten,ileri srlen manann karlmas izin kelimesine, msaade etmekanlam verilmesi esasna dayanmaktadr. Ancak bu kelime Arapa dabu anlamda kullanlmakla beraber, onun asl anlam bilmek, bilgisidahilinde olmaktr. (slam dncesinde snnet, Hayri Krbaolu s. 265), diyen yazar, szkonusu ayetin, ancak ilk anlam kabul edildii takdirde delilolabileceini ne srmekte ve Mevdudiden bir nakil alarak, kesme

emrinin Resulullaha ait olduunu sylemektedir. (age, s.266)Dorusu mezkur delilde ncelikli itirazn Mslmanlar tarafndan

geliyor olmas bizi zmektedir. stelikte hatal olarak.Olaya dikkatlice bir bakalm: Allah Resulnn emriyle sahabe

hurma aalarnn bir ksmn kesmilerdir. Ama daha sonraaralarnda ihtilaf kmtr. Konuyu Allah Resulne arz ederek birgnah ileyip ilemediklerini sormulardr. Zira bu onlara argelmiti. (Lubabun nukul s.214) Bunun zerine Cenab- Allah, sahabenin buihtilafna dair vahy gndermektedir. Dikkat edilirse, vahiy sahabenin

sz konusu durumuna binaen iniyor. O da, acaba Biz hatam ettik,bir gnaha m girdik demeleridir. Buna gre ayetin ifade edeceihusus, Hayr, bu sizin yaptnz iten dolay size bir gnahyoktur. Zira bu, benim emrim ve msaademle olmutur. eklindeolacaktr. Yani mesele, Allahn olan eylerden haberdar olmasmeselesi deildir. Bu yzden ayetteki izin kelimesine Allahn olaneylerden, yani hurma kesilmesi hadisesinden haberdar olmas vebilgisi dahilinde olmas manasn veremeyiz. nk bu manann,sahabenin yapt ve aralarnda kan gnah m ettik acaba

tartmasna cevap olacak bir konumu yoktur.

30


31/46

Eer Allah Zlcelalin bir eyden haberdar olmas, o eyin helalolduuna delalet ediyorsa, Allah sarhoun ikiyi itii anda da onunbu iiinden haberdardr, ve bunun da o ikinin helal olduu anlamnagelmesi gerekirdi. Oysa ikinin haram olduu bellidir. Yani AllahZlcelal, her ktln yapld esnada ondan haberdardr. AmaRabbimizin bir eyden haberdar olmas onun helal ve caiz olduunadelalet etmez. Bu yzden ayetteki izin kelimesi bu davranlarnnbizzat Allah tarafndan mahede edilmi, izin verilmi olmasmanasna alnmas ayetin sebebi nzul asndan uygun olandr.Zaten izin kelimesinin msaade etmek manasna geldiini beyaneden lgatlerde onun bir eyi helal klmak, birine veya birilerine szkonusu meseleyi mubah klmak anlamlarnn olduu da belirtilmitir.(Mucemul Vasit, bkz.. ezn mad)

Ayrca konunun, Resulullahn ictihadyla hibir alakas yoktur. ZiraEfendimiz (as) Allahn emri gelmeden bir gr belirlemez, birmeselede Allahn nne geerek meseleyi karara balama durumuyoktur. Bunu da inallah ileride aklayacaz. O Resul (as), Allahnemrinden baka bir eye istinat etmez, Allahu Tealann emrinibeklerdi.

Resulullahn emrinin Allahtan geldiini bilen ashab kiramnaralarnda ihtilaf kmas, onlarn bu davranlarndan dolay kimseyitereddde drmesin. Zira ashab gkten inmi bir topluluk deildir.

Onlar da bizim gibi bir beerdirler.Sahabenin ihtilafna sebep olan nokta udur: Resulullah

yamacl nehyetmiti. Ben-i Nadir gazvesinde ki sava bir hiledir.Peygamber efendimiz bir ara sahabesine, hurmalklardan belli birblmn kesmeyi emretmitir. Bunun zerine Nadiroullarkalelerinden yksek sesle yle bardlar: Ya Muhammed dorususen, bozgunculuu yasaklar ve bozgunculuk yapan knardn.Hurmalar kesmek ve yakmakta ne oluyor yleyse? (bn Kesir,c.14,s.7801,7804)

Aalardan bir ksmn kesmekte olan sahabe onlarn bu szn

duyunca baz kimselerin de bu szden etkilenerek aralarnda kanbu ihtilaftan kalplerini ve gnllerini tatmin etmek, gnahtan eminolmak iin meseleyi Resulullaha arz ederler. Cevap yceler ycesi

Allah Tealadan gelir ve yaptklarnn bizzat kendi izni ile olduunuResulne belirtmitir.

5. DELL:

Kur-anda cenab- Allah hikmet kelimesinden bahsetmektedir.

Yce Rabbimiz yle buyurmaktadr:

31


32/46

(brahim dedi ki) Ey Rabbimiz! Onlara, ilerinden seninyetlerini kendilerine okuyacak, onlara kitap ve hikmetiretecek, onlar temizleyecek bir peygamber gnder. (Bakara 129)

Nitekim kendi iinizden size yetlerimizi okuyan, siziktlklerden arndran, size Kitab ve hikmeti talim edipbilmediklerinizi size reten bir Resl gnderdik.. (Bakara 151)

Andolsun ki ilerinden, kendilerine Allah'n yetleriniokuyan, (ktlklerden ve inkardan) kendilerini temizleyen,kendilerine Kitap ve hikmeti reten bir Peygambergndermekle Allah, mminlere byk bir ltufta bulunmutur.Halbuki daha nce onlar apak bir sapklk iinde idiler. (Ali mran164)

Yukardaki ayeti kerimelerde Kur-anla beraber hikmeti

zikretmekte, Allah zlcelal Kur-ann lisan olan Arapa gramerindeatf vava mugayyerat yani ayrkl gerektirir. (Hucciyetus snne, AbdulganiAbdulhalk s. 297) Dikkat edilirse yukardaki ayetlerde ( tabi ki Arapagramerinde) atf vav bulunmaktadr. Yani hikmet Kurandan ayr bireydir. Cenab- Allah ta bu muradn Arapann malum kaidesi ilebeyan buyurmutur. O halde nedir bu hikmet ve ne anlamagelmektedir?

Bizim ve sizin oturup ta hikmete bir takm manalar yklememizinelbette ki bir anlam olmayacaktr. Hikmetin manasnda, asl olan ona

er-i naslarn ykledii anlamdr. Kuran veya snnetin bir kelimeyeykledii manann tesinde, insanlarn o manaya eitli anlamlarvermesi hi bir ey ifade etmeyecektir. Biz de burada hikmetinmanasnn ne olduunu yine Kuran ve snnetten aramamz gerekir.Burada nemle unu da vurgulayalm ki, bizim burada manasnrenmek istediimiz hikmet, yukarda mealini verdiimiz ayetlerdekihikmettir. O halde hikmet nedir?

slam, yaplan ftuhatla yaylm, slam devleti bir takmcorafyalara hakim olmu ve elde edilen ganimetlerle Mslmanlar

mal mlk sahibi olmulard. Bunu gren Peygamberin eleri olanannelerimiz de bundan bir nasip almak ve bylece bir takm sslerarzu ettiler. Fakat Efendimiz (as) onlara Allahn ayetlerinden okuyorve bir takm szler syleyerek nasihatte bulunuyor, onlarn dierkadnlar gibi olmadklarn anlatyordu. Hem ayet okuyor, hem nasihatediyordu. Allahu Teala Ahzab suresinde Peygamberin zevcelerihakknda yle buyuruyor:

(Ey Peygamber eleri) evlerinizde size okunan Allahnayetlerini ve hikmeti hatrlayn. phesiz Allah, her eyin i

yzn bilendir. Ve her eyden haberi olandr.(Ahzab 34)

32


33/46

te hikmet, Peygamber Efendimizin zevcelerine yapm olduumbarek kavli erifleridir. Yani Allah (cc), Resulnn szlerine(Snnete) hikmet adn vermektedir. Kuran hikmete bu anlamyklemitir. Baz ayetlerde mecaz olarak deiik manalara gelebilenhikmet kelimesine, eitli anlamlar vererek meseleyi geitirmekisteyen dk zihniyete sahip olan kiilere burada cevap vermeyigereksiz gryoruz. Zira bizim manasn vermeye altmz hikmet,Kuranda geen btn hikmet kelimelerinin ortak manas deil,mealini verdiimiz ayetlerdeki Kur-an ile (kitapla) beraberResulullaha verilen hikmet kelimesinin anlamdr.

te bu hikmeti, Cenab- Allah Peygamber Efendimize verdiinihatta indirdiini ifade buyurmaktadr. Ayetlerde bu aka beyanbuyurulmutur:

Allah sana Kitab' ve hikmeti indirmi ve sana bilmediiniretmitir. Allah'n ltfu sana gerekten byk olmutur. (Nisa113)

Allah'n yetlerini elenceye almayn. Allah'n sizinzerinizdeki nimetini, (size verdii hidayeti), size t vermekzere indirdii Kitab' ve hikmeti hatrlayn. Allah'tan korkun.Bilesiniz ki Allah, her eyi bilir. (Bakara 231)

Nitekim mam afi, Kur-anda zikredilen kitaptan maksadn Kuran,hikmetten maksadn da snnet olduunu beyan etmitir. (Er-Risale, s.78)

(slam hukukunda Snnet, Mustafa Sbai,s.51-52) Nesefi de hikmet kelimesini snnetolarak tefsir etmitir. (Medarik, c. 3, s. 303)

Ve yine Celaleyn, hikmeti snnet olarak tefsir etmitir. (Celaleyn, s. 368)

Esasen hikmetin snnet olduunu bir ok alim ve mfessir beyanetmi ve aklamlardr. Bu konu iin tefsirlere baklabilir.

Bizim buraya kadar zikrettiimiz Vahyi Gayri Metluvun vukubulduuna dair Kuran delilleri esasnda snnetin vahiy olduunudorudan doruya temellendiren delillerdir. Bununla beraber ilerideaklayacamz konularla, snnetin vakas zihinlerde iyice

berraklaacaktr.

6. DELL:

Cenab Allah mminlere orucu farz klmtr. (Bakara, 183-184) Oru, ilkfarz klnd zaman yats namazndan sonra balyor ve gnebatana kadar devam ediyordu. Yani sahur yoktu ve yats namazndansonra kadnlara yaklamakta haramd. (Lubabun nukul, s. 25,27, bn Kesir, c. 3, s. 728-729)

Rivayetler de, baz sahabelerin Ramazan boyunca elerine

yaklamadklar ve bu yzden de nefislerinden korktuklar rivayet

33


34/46

edilmektedir. (Lubabun nukul, s. 26) Bunun zerine Allahu Teala Bakarasuresinin 187. ayetini indirdi. Allah (cc) yle buyuruyor:

Oru gecesinde kadnlarnza yaklamak size helal klnd.Onlar sizin iin birer elbise, siz de onlar iin birer elbisesiniz.Allah sizin kendinize ktlk ettiinizi bildi ve tvbenizi kabuledip sizi balad. Artk (ramazan gecelerinde) onlara yaklanve Allah'n sizin iin takdir ettiklerini isteyin. Sabahn beyaz iplii(aydnl), siyah ipliinden (karanlndan) ayrt edilinceye kadaryeyin, iin, sonra akama kadar orucu tamamlayn. (Bakara 187)

te bu ayetle Allah Subhanehu, mmin kullarna merhametetmekte, onlara elerine yaklamalarn ve sahur yemeini helalklmaktadr. Zira Allah (cc) mminlerin nefeslerinden korktuklarn vebu sua irtikap edeceklerini bilmiti bylece indinden bir rahmet

olarak bunlar helal klyor. Kuranda kadna yaklamann ve sahurunhelal klndna dair Allahn emri mevcuttur. O halde nceki haramemri nerede? Kurann her hangi bir yerinde bu haram mevcutdeildir. O halde Resulullah bu emri Allahtan nasl ald? Elbette kivahyi gayri metluv ile.

Dikkat edilirse, ayette hakiki manasnda bir af geiyor. Af, yaplangnah balamak iindir. Gnah ise, bir emre aykr davranp onuinemekle meydana gelir. Demek ki bu ayetten nce, kadnlarayaklama ve sahur yemei konusunda bir yasak vard, bir haram

hkm vardr ki baz kimseler bir hataya derek eine yaklamveya sahur yemei yemi bylece gnah ilemilerdir. Allah (cc) onuaffediyor ve daha sonrada onlardan bu yk kaldrp onlara bu ikihususu helal klyor.

unu nemle belirtelim ki; Cenab Allahtan Resulullaha ncekieriat takip etmesiyle ilgili emir gelmeden, Peygamber bir ibadetbenimseme, veya ncekilere uyma gibi bir yetkisi yoktur. Zira herpeygambere Allah (cc) ayr ayr eriat ve yol vermitir. (Maide 48)

Resulullahn, Rabbinden hangi eriat, hangi hkm geleceini

bilmedii iin, Allahn dininde(Talak 1)

her hangi bir hkm kararabalamas Resuln elinde, salahiyetin de olan bir ey deildir. Ziradin koyucu Resul deil, Allahtr. (Yusuf 40, ura 21) Esasen nceki dinlerinhem itikad ynleri hem de eriatlar bozulmu, tahrif edilmitir. Resulde onlarn sahih oluundan haberdar deildir. (Yusuf 3, ura 52) Bu yzdenResulullah sapk grler arasndan bulmaca zer gibi eriat bulupalmakla deil, Allahn gnderecei vahye tbi olmaklagrevlendirilmitir. Nitekim nceki eriatlar hem akide hem deeriata bozuldular ki, Peygamber Efendimize yeni eriat nazil oldu.

34


35/46

7. DELL:

Fetih sresi Hudeybiyeden ayrldktan sonra nazil olan bir suredir.(Tefsir usul, smail Cerraholu, s81; Kur-an Kerim ve Trke Aklamal Tercmesi, Ali zek bakanlnda, s510)

Peygamber efendimiz Kabeyi ziyaret etmek istemi ama mriklerinmuhtemel bir saldrsndan da ekinerek civar kabilelerinde buziyarete katlmalar iin haber gndermitir. (Fizilalil Kur-an, Seyyid Kutub, c13 s 420)

Fakat baz kabileler Allah Resulnn bu arsna icabet etmemitir.Daha sonra, Hudeybiyeden iki aydan daha az bir zaman sonra vukubulan Hayberin fethiyle (age c13 s451) elde edilen ganimetler taksimedilmeye sra gelince, Hudeybiyede geride kalp itirak etmeyen bubedevi Araplar da ganimetten pay istemilerdi. te bu konuyla alakalolarak Cenab- Allah yle buyurmaktadr:

Siz ganimetleri almak iin gittiinizde seferden geri kalanlar:Brakn, biz de arkanza delim, diyeceklerdir. Onlar, Allah'nszn deitirmek isterler. De ki: "Siz asla bizim peimizedmeyeceksiniz! Allah daha nce sizin iin bylebuyurmutur. Onlar size: Hayr, bizi kskanyorsunuz,diyeceklerdir. Bilakis onlar, pek az anlayan kimselerdir.(Fetih 15)

Ayette de grld gibi Cenab- Allah, Resulne yle demesiniemrediyor: De ki: "Siz asla bizim peimize dmeyeceksiniz!Allah daha nce sizin iin byle buyurmutur. Oysa Cenab-

Allahn nceden indirmi olduu byle bir emri Kur-an da mevcutdeildir. Ama, Allah (cc) bunu daha nce buyurduunu Resulnebildirdiine ahadet ediyor. O halde, Allah bunu Resulne bildirmitirki, ayet buna ahittir. Bu bildirisi Kur-an da mevcut deilse o zamanKur-an dnda baka bir yolla bildirmitir ki, oda vahyi gayri metluvyoludur. Ne yazk ki bu delile de itiraz eden ayn yazar, delilin istidlalynn kitabnda yazar usmani den naklettikten sonra yledemektedir: Ancak mnafklarn Peygamber ile savaakamayacana dair Allahn sz gerekten Kur-an da yok mudur?

Bu soruyu cevaplamak iin(Tvbe 83)

ayetine bakalm.(slam Dncesinde Snnet,

Kbaolu, s 271)

Yazarn yukarda verdii Tvbe 83 ayetiyle sz konusu tezimizinsahih olmadn anlatmaktadr. Oysa mfessirler bu ayetin dahasonra indiinde mttefiktirler. (bn Kesir, age, c 13 s 7347-7348; Tefsir Usul, Cerraholu s 87)

Yani bizim getirdiimiz Fetih 15 ayeti delilinde geen De ki: "Sizasla bizim peimize dmeyeceksiniz! Allah daha nce sizin iinbyle buyurmutur. ayeti daha nce inmitir. Bu ayette,Resulullahn mnafklara sylemesi gereken sz ise, Allahn daha

nce buyurduu bildirilmektedir. te bu Tvbe 83 ayetinden nce

35


36/46

inmesi bizim delilimizin shhatini gstermektedir. Zira Fetih 15 ayetiHudeybiye dn vukuu bulmaktadr. (Fizilalil Kur-an, c 13 s 451; bn kesir, c13 s 7347)

Nitekim Celaleyn ve Medarikte de Fetih 15 ayetinin ilgili olduukonuyu Hudeybiye ve Hayber meseleleriyle tefsir etmektedirler.(Celaleyn, s470; Medarik c 4 s 159) Ayrca Osman, bn. Abbas ve Cafer Sadknnzul srasna gre tertip ettikleri mushaflarnda Fetih suresinin nce,Tvbe suresinin ise sonra indii malumdur. (Tefsir Usul, Cerraholu s87) Tariholarak belirtecek olursak Hayber Gazvesi 628 tarihinde (slam Tarihi, HseyinAkgl, c 1 s448), Tebk Gazvesi ise 630 tarihinde olmutur. Nitekimyazarda bu hususu bildii iin bu gerein, itiraz nndeki engelitekil ettiini belirtmitir. (slam Dncesinde Snnet, s 271) Fakat grntutturabilmek iin yle bir gr ortaya atar: Ancak bize gre (Tvbe 83)

ayetinin Tebk Gazvesi ile ilgili olduu grn zmek durumunda

kalaca bir problem vardr. Bu problem ise udur: Ayette PeygamberTebk Gazvesinden dnd varsaymna gre yeni bir savaakaca zaman, mnafklarnda onunla beraber savaa gitmek iinmsaade isteyecekleri ifade edilmektedir. Tarihi bilinen bir gerektirki, Tebk sava Peygamberin kt en son savatr ve ondan sonrasavaa kmamtr. Bu durumda mnafklarn onunla birlikte savaakma talebinde bulunmalar mmkn olamayacana gre, bu ayetinTebk savayla ilgili olduu grnn doru olamayacasonucuna varmamz pekala mmkndr. Sonu olarak (Tvbe, 83) ve (Fetih,

15) ayetlerinin kendi ilerinde tam bir uyum iinde olduklarn ve birbirini tamamlayp akladklar sylenebilir. (age, s 271-272)

Evet, yazara gre Tvbe 83 ayeti ayet Tebkte inseydi Allah (cc)bir ihtimalden bahsetmeyecekti. Dolaysyla bu ayet TebkGazvesinde inmemitir. Yazarn Tarihi bilinen bir gerektir ki...diyerek tarihe gven duyup delile itiraz ederken o gvendii tarihin buayetin Tebk Gazvesinde indiine ahitlik etmesine de gvenduymasn en azndan durumun byle olmas hasebiyle, acaba telifikabul bir durumun olup olmadn aratrmas gerekirdi. Ne yazk ki

yazar burada bir dnce hatas yapmtr. Ama bu basit hatalarnfaturas ok byk olmaktadr. yle ki alimin zellesi ok eylerykverir. te bu yzden ilim meydannda sz syleyeceklerinszlerini sylemeden nce dncelerini defalarca gzdengeirmeleri gerekir.

imdi ayete dikkatlice bakalm, Cenab- Allah burada Resulvastasyla mnafklara hitap etmektedir. Ayetteki esas alnan bakas, ezeli ilme sahip olan Allahn bak as deil, mnafklarnbak asdr. Yani Cenab- Allah burada, bir daha sava olacakta

36


37/46

onun iin yle byle demiyor. Burada ki kast udur: nsanolu gaybbilecek deildir. (Al-i mran 179, Cin 26-27)

te bu yzden mnafklar Resuln hayatnn son sava olduunuda bilmiyorlard. Eer bu yzden onlar, ganimetlere kavumak iinsana gelirde baka savalar iin senden izin isterlerse byle birtalepte bulunurlarsa ey habibim, syle onlara ki onlar seninle savaakamayacaklardr. Ayetten Cenab- Allahn kastettii bir dahasavan vuku bulup bulmayaca as deil, eer mrikler byle biriddia da bulunurlarsa Resuln sylemesi gereken eyi Allahn tespitetmesi, bu syleyecei eyi Resulne talim etmesidir. Ve bu konudaayet aktr: Eer Allah seni onlardan bir grubun yanna dndrrde(Tebk seferinden Medineye dnerde baka bir savaa seninleberaber) kmak iin senden izin isterlerse deki; benimle beraber

asla kamayacaksnz.Mfessirlerinde Tebk Gazvesi ile alakal olarak tefsir ettii bu

ayette (Celaleyn s 187, Medarik c 2s 139) Cenab- Allah, mnafklarn hevesinigrtlaklarna dmlyor ve onlara layk olduklar sz sylemesi iinnebisine bizimle beraber asla kamayacaksnz. demesini istiyor.Demek ki mesele, Allahn (cc) ezeli ilmiyle, bir daha sava olacanbilmesi deil, mnafklar byle bir arzuda bulunursa, Resulnsylemesi gerekeni ona retmesidir. Buradan da anlalyor ki;yazarn iddias, hatal bir dnceye istinad etmektedir.

8. DELL:

lahi sfatlara sahip tek varlk, Allah Zlcelaldir. nsanlarndavranlarn haram-helal ynnde kayt altna almak ilahi bir sfatiktiza ettii iin bunu yapacak tek varlk da Allahtr. Allah (cc)sfatlarnda hibir kimseyi ortak etmedii iin haram ve helalbelirlemede de tektir ve bunun tersi bir dnceye sahip olanlar daknamtr.

Yoksa onlarn, Allah'n izin vermedii bir dini getirenortaklar m var? Eer erteleme sz olmasayd, derhalaralarnda hkm verilirdi. phesiz zalimlere can yakc birazap vardr.(ura 21)

te sfatlarnda hibir ortak tanmayan Allah Sbhanehu,Resuln kendine ortak tanmam, bilakis onu da koyduu dineitaatle sorumlu tutmu ve bu yzdende Peygamber Efendimizehitaben:

De ki: Ben, Rabbim'e isyan edersem gerekten byk bir

gnn (kyametin) azabndan korkarm.(Enam 15)

buyurmutur.

37


38/46

O halde dinin kayna Kadiri Mutlak Allah (cc) dr. Resul,Rabbimizin emirlerinden bize ulamasnda kul ile Allah arasnda birelidir. Dinin bir ksmnda Allaha ortak deil. Dier bir ifadeyle Resul,

Allahn mcmel olarak bildirdii bir hkm, tecrbesi veya bakaherhangi bir anlayyla yorumlama, tefsir etme, deerlendirme veyaynlendirmede bulunamaz. Aksi taktirde Resul, kendideerlendirdii dncesine itaatten sorumlu tutulmas sz konusuolup, Allah insanlara irk komayn derken bizzat kendisi bir adayteklif etmi olacaktr. Bu konunun daha iyi berraklamas iin biz,Peygamberliin vakasn ileride tekrar ele alacaz. Ama buradahararetle vurgulamak isteimiz nokta, dinin koyucusunun ancak AllahZlcelal olduudur.

Resuln Rabbinden gelen dine hi kendi indinden belirleme

yetkisi yoktur. nsanla k tutmu, onlar saadete ulatrm veulatracak olan Kur-ana herhangi bir ey eklemesi mmkn mdr,desem siz elbette ki hayr, diyeceksiniz. Esasen dorusuda budur.Peki, bu Kur-ann aklamasnda Resul, acaba kendi indinden bir eykatp onu kendi tecrbe veya baka herhangi bir anlayylayorumlama, tefsir etme, deerlendirme veya ynlendirmedebulunabilir mi, desem ne dersiniz? Dinin yegane kayna olan AllahuTeala, dinin mcmel ifadeleri kendine has klpta acaba geri kalannResuln inisiyatifine mi terk etti?

Vacibl Vcut olan Allaha iman eden her mminin buna vereceiyegane cevap Hayr olacaktr. nk Kur-ana bir ey eklemesine

Allahn raz olmad gibi Resulun eklemesi, Kur-ann tefsiri,aklamas yani beyannda da olmayacaktr. Nitekim Cenab- AllahKur-ann beyannn kendisine ait olduunu bildirmektedir.

(Reslm!) Onu (vahyi) arabuk almak iin dilinikmldatma. phesiz onu, toplamak (senin kalbine yerletirmek)ve onu okutmak bize aittir. O halde, biz onu okuduumuz zaman,sen onun okunuunu takip et. Sonra phen olmasn ki, onu

aklamak da bize aittir.(Kyamet 16-19)

Dini oluturan iki kaynann Kur-an ve onun aklamas olansnnetinde yalnz kendisine ait olduunu bildiren Allah (cc) dinalannda da Resulne ortaklk teklif etmemektedir. Resulnde dierinsanlar gibi bir kul olduunu ve Rabbisinden vahyedilene uymaklagrevli olup cehennemin mnziri ve cennetin de mbeiri olduunu

Allah (cc) Kur-anda buyurmaktadr.De ki: Ben ancak Rabbimden bana vahyolunana uyarm.(Araf

203)

38


39/46

De ki: Onu kendiliimden deitirmem benim iin olacak eydeildir. Ben, bana vahyolunandan bakasna uymam. nkRabbime isyan edersem elbette byk gnn azabndankorkarm.(Yunus 15)

Resuln vahiyden bakasna uyacak hali yoktur. imdi, yle birsoru soralm: Eer Resul, Allahn Kur-ann kendi tecrbe ve bilgisinedayanarak aklam olsayd ve yanllk yapsayd, bir konuda

Allahn muradnn hilafna beyanda bulunsayd, Kur-ann manasndeitirerek nefsinden bir ey uydurmu olmazmyd? Ve bylece,vahye uymam, fakat tecrbesine uymu olmayacak myd? Oysa

Allah (cc) yukarda ki ayetlerde onun durumunu belirtip Resulnnvaziyetini o hal zere ikrar buyurmutur. Zira Allah, ayet Resul dinadna bir ey syleseydi onu helak ederdi. Ama Resuln nefsinden

dini yorumlamasn kabul edipte sonucu Allahn szn tatbiketmemesine balamak, Allaha kudret noksanl atfetmek demektir.(bn Kayym el-Cevziyye, Et-Tibyan Fi Aksamil Kur-an)

Oysa Allahu Teala Kur-anda Resulnn, Allahn kendi dinindesylemedii bir eyi sylemesi halinde Resuln ani bir ceza,dnyevi bir azapla helak edeceini belirmitir:

Eer (Peygamber) bize atfen baz szler uydurmu olsayd,Elbette onu kskvrak yakalardk. Sonra onun can damarnkoparrdk (onu yaatmazdk). Hibiriniz buna mni de

olamazdnz.(Hakka 44,47)Peygamber Allahn dininde, Allah Zlcelalin bir vahy gelmeden

sz sylemeye yetkisi yoktur. te Resulullahn itihad etmediihakikat ve gereinin esprisi de burada yatmaktadr.

Zira, Peygamber bile Allah-u Tealann nefsinde olanbilemeyeceini Kur-anda bildiren Allahn dininde, Resul, bilemedii

Allahn zatndaki hkm beklemeden meseleyi bir karara balamas,gr belirtmesi, o husustaki Allahn muradn, kastn, deitirmekve aksi bir yne de karara balamas demektir. Bu ise, Resul iin

olacak ey deildir.Onlara yetlerimiz ak ak okunduu zaman (ldktensonra) bize kavumay beklemeyenler: Ya bundan baka birKur'an getir veya bunu deitir! dediler. De ki: Onukendiliimden deitirmem benim iin olacak ey deildir. Ben,bana vahyolunandan bakasna uymam. nk Rabbime isyanedersem elbette byk gnn azabndan korkarm.(Yunus 15)

te, buradan hareketle diyoruz ki Resulullah, vahyin geciktiizamanlarda itihad da bulunup, o hususu kendi gryle bir karara

balard, eklinde dnenler, Allahn ortak tanmad u dini

39


40/46

mbinin de, yukarda ki saydnz btn ayetlerin hakikatlerineramen vahiyden baka hibir eye uymayp, Allahtan vahygelmedii zaman kendisine meseleler sormaktan sahabesini meneden Allah Resulne (slam Fkhnda Rey Taraftarlar, M. Esad Kler s16-17), Allahnsznn nne geerek indinden gr belirtme cehaletini caizgrmlerdir.

O halde diyoruz ki, Allahn klli kaideler ieren Kur-anndan ayrolarak yaplacan belirttii Kyamet suresinin 19. ayetinde ki beyangrevi yine Allaha aittir. Ve bunu da Resul insanlara Allahtan alarakbelirtecektir. Nitekim Begavinin Buhariden yapt bu ayetin tefsiriyleilgili rivayet: Onu senin dilinle beyan etmek bize aittir.(Lubabut Tevil Fi MeanitTenzil, Alauddin Ali Muhammed b. brahim Mucemut Tefasir adl tefsir kitabnn 6 cildinde mndemitir. S412)

eklinde gemektedir. Lubabut Tevil Fi Meanit Tenzil adl tefsirin

sahibi ise bunu yle tefsir eder: Yani onu, senin dilinle insanlarabeyan etmek bize aittir. Bylece de sen Cibrilin sana okuduu gibisende bunu insanlara okursun. Ve yine bu ayet yle de tefsiredilmitir. Eer Kur-ann herhangi bir manas kapal gelirse onu sanabiz beyan ederiz. Kur-anda ki ahkam, helal, haram beyan etmekbize aittir.

Beyan lgatte, bir eyin hakikatini, iyzn gsteren szdemektir. (Muceml Vasit bkz. B-Y-N mad.) Demek ki, Kur-ann klli kaideler ierenayetlerini aklayacak beyanda Allah Azze ve Celleye mahsustur. Din

belirleme, dini kaideler belirleme ancak, Allaha mahsustur. te insanhayatn dini kaidelerle, haram-helal ynnde kayt altna almakResuln indinden deil, Allahn indinden olacaktr.

Bu kaidelerde iki trldr; biri Kur-an, dieri de Kur-ann beyansnnet. Resul, bu iki kayna insanlara ulatrmakla mesuldr. (Maide 67)

te bu hakikati ifade ederek Allah Resul yle buyuruyor: Dikkatedin bana Kur-an ve benzeri verildi.(Ebu Davut Sneni 6)

Ne var ki, snnet mnkirleri bu hadisle alay etmiler, duyduklarzaman glp gemilerdir. Alay ettikleri eyin bizzat Allahn dininden

kati olarak kfr icap ettirdiini dnerek onlarn bu hallerine bakaninsanlar, niyetlerinde samimi olmadklarn ve hakikatleri onlarnkalplerine gsterme imkanna kavutuklar hallerde yzlerinin kzarpinkarlarnda devam ettiklerini grmek mmkndr.

Oysa Resul, bana Kur-an verildi ve birde benim onun gibi birbenzeriyle dine ekleme yapma hakkm var, demedi. Bilakis, BanaKur-an ve benzeri verildi.

Yani Allah (cc) bana bu iki ynl vahiyde bulundu demekistemitir.

40


41/46

9. DELL:

Acaba Peygamber (sav) ryalarnda vahiy alrlar myd? Kur-anbu soruya evet diyor. Kur-ana dayanan slam ulemas da evet,demektedirler. (Sheyli-Ravd c.2,s.395; bn Seyyid, Uyun, c.I,s.90; Ayni, umdetul Kari, c.2,s.40; Kastalani,Mevahib, c.I,s.56; Halebi, nsan, c.I,s.419; Zrkani, Mevahib erhi, c.I,s.230, Peygamberler tarihi, M. Asm Kksal,

c.I,s.18den naklen).

Bir rivayette ise nebilerin grdkleri ryalarn uyankken aldklarvahiy gibi vahiy olduu hakikati malumdur. (Medarik, c.4,s25; Peygamberler Tarihi,Kksal, c.I,s.18). Kur-anda brahim ve smailden bahsedilir. brahim ve oluarasnda geen konumay Kur-an yle anlatmaktadr:

Babasyla beraber yryp gezecek aa eriince:

Yavrucuum! Ryada seni boazladm gryorum; bir dn,ne dersin? dedi. O da cevaben: Babacm! Emr olunduun eyiyap. nallah beni sabredenlerden bulursun, dedi. (Saffat,102)

Ayette Rabbimizin de iaret ettii gibi, brahim (as) Allahtan gelenemri, ryasnda grmektedir. Demek ki, bir nebi ryasnda da

Allahtan emir alabilmektedir. Oysa bu emir brahimin Mushafndayazl deildi.

Ryada vahiy almak, elbette ki sadece brahime mahsus bir eydeildir. Son Nebi Muhammed (sav) Efendimiz de uykusunda yce

Rabbisinin vahyine mazhar olmu, gzlerini kaparken bile O, aydnlknur ikliminin alad pnardan yudum yudum imitir. O (as),uykusunda dahi hitab ilahiye mazhar oluyordu. Yce Rabbimiz,Resulnn ryasnda kendi vahyine mazhar oluunu yle ifadebuyuruyor:

Hani sana: Rabbin, insanlar epeevre kuatmtr,demitik. Sana gsterdiimiz o grntleri ve Kur'an'dalnetlenen aac, ancak insanlar snamak iin meydana getirdik.Biz onlar korkuturuz da, bu onlara, byk bir azgnlktan baka

bir ey salamaz.(sra, 60)

Cenab Allah, Resulne gsterdii vahyin mevzusunu Kur-an dabelirtmemektedir. O halde soruyoruz; Peygambere Kur-an danbaka Allahtan bir vahiy, bir bildiri gelmemitir diyenler, acaba Kur-ann nida ettii u hakikatleri inkar etmenin ve bu fikirlerle mmetiMuhammedin gnllerini zehirleyerek dini tahrif etmelerinin hesabnnasl verecekler?

Allah, insanlar eitli vesilelerle imtihana eker. Bazen Resulngrd rya ile, bazen baka bir yolla. te bazen de Resulnn

Kur-andan ayr olarak bildirdii vahyi gayri metluv erevesinde

41


42/46

emirlerine ittiba edip etmemeleriyle imtihana eker. Dileriz Rabbimizbu gibi kimselere hidayet verir.

10. DELL:

Allah Resul bir nceki ayetle ifade edildii gibi Cenab Allahtanbir defa rya yolu ile vahiy alm deildir. Allahu Teala Kur-andaResulne gsterdii bir baka ryadan bahsetmektedir. ylebuyuruyor yce Rabbimiz:

Andolsun ki Allah, elisinin ryasn doru kard. Allahdilerse siz gven iinde balarnz tra etmi ve ksaltmolarak, korkmadan Mescid-i Haram'a gireceksiniz. Allah sizinbilmediinizi bilir. te bundan nce size yakn bir fetih verdi.(Fetih 27)

Bu ayette de Allahu Teala, Resulnn ryasnn mevzusunu Kur-anda bildirmemitir. Ama ona bir rya gsterdiini beyanbuyurmaktadr. Resulnn grd bu hak ryay Allah (cc) tasdiketmektedir.

Kur-ana bile inanmakta yollarn arm insanlar iin biz,tafsilatyla alakal rivayetlere girmeye gerek grmyoruz.

11. DELL:

Allah (cc), Enfal suresinin banda, ganimetin kendisi ve Resulneait olduunu beyan eder. Sonrada Mminlerin vasflarndanbahseder. Daha sonra Cenab Allah Mminlerin halleri ile bir tebihtebulunur ve Bedir Sava ncesine dner. yle buyurur:

(Onlarn bu hali,) mminlerden bir gurup kesinlikleistemedii halde, Rabbinin seni evinden hak uruna kard(zamanki halleri) gibidir. (Enfal 5)

Biz esasen nceki delillerimizde Nebinin, sadece vahye

uyduunu, vahye gre hareket ettiini baz ayetlerin eliinde izahetmitik. te buradan da Cenab Allahn gnderdii emirleResulullah Bedir Gazvesine kyor. Cenab Allah, emriyle yola kanResulnn kn; ....Rabbinin seni evinden hak urunakard... ifadeleri ile izah ediyor.

Kur-anda Allahu Tealann bu emri, Resulne kmas iingnderdii bu vahyi mevcut deildir.

O halde, Resuln (as), evinden kmasn emreden Allahn vahyiPeygamber Efendimize vahyi gayri metluv olarak gelmitir.

42


43/46

Oysa; Allah Resul bir ite kendisinden izin ist

SÜNNET - VAHY İLİŞKİSİ Bahaddin Yüksel

Documents

Transcript of SÜNNET - VAHY İLİŞKİSİ Bahaddin Yüksel