saqarTvelos macne pirveli nawili
Transcript of saqarTvelos macne pirveli nawili
222moswavlis wigni
03
8
1
64
9
2
75
10 11 12
A B
pirveli nawili
9 789941 166693
SBN 9789941166693
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, ...
saqarTvelos macnesaqarTvelos macne
moswavliswigni
moswavlisrveuli
maswavlebliswigni
I da II nawili
saqarTvelos macne
saqarTvelos macne
saqarTvelos macne
I - II nawili
2
maTematikameore klasis moswavlis wigni
pirveli nawili
saqarTvelos macne
grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da
mecnierebis saministros mier 2018 wels
izolda xuciSvili
maTematikameore klasis moswavlis wigni pirveli nawili
© gamomcemloba `saqarTvelos macne~, 2018
© i. xuciSvili, 2018
gamocemis weli da rigiToba 2008, 2018 weli
ISBN 978-9941-16-669-3
gamomcemloba `saqarTvelos macne~ mis: q. Tbilisi, e. maRalaSvilis q. #5tel: 568105467; 574 400 857el.fosta: [email protected], [email protected]
avtori izolda xuciSviliredaqtori maia yajriSvilidizainer- damkabadonebeli maia feiqriSvili
Cemo patara megobaro!
Sen gaizarde _ ukve meoreklaseli xar da mjera, meti mondo-
mebiTa da ZalisxmeviT ganagrZob maTematikis Seswavlas. amaSi
me dagexmarebi _ Seni saxelmZRvanelo.
modi, ufro axlos gagecnobi, raTa ukeT gamomiyeno.
Cems furclebze mTeli saswavlo masala gakveTilebadaa
dayofili. gakveTilebis umetesobaSi axal sakiTxebs gaecnobi.
garda amisa, gaimeoreb adre Seswavlils, gaiRrmaveb da gaifar-
Toeb codnas.
gakveTilis dasawyisSi axali masalaa mocemuli, Semdeg _
adre Seswavlili, bolos ki _ iseTi amocana, romlis amosaxs-
nelad codnis garda mixvedrilobisa da sazrianobis moSveli-
ebac dagWirdeba. aseTi amocanebis amoxsna dagexmareba ufro
dakvirvebuli da yuradRebiani gaxde, Seiyvaro maTematika da
dainteresde misi SeswavliT, iswavlo azrovneba da msjeloba,
SeiZino iseTi unar-Cvevebi, romlebic sxva sagnebis Seswavlasa
da yoveldRiur saqmianobas gagiadvilebs. Tu amocanas pirve-
live cdiT ver amoxsni, kidev scade. Tu mas mainc ver amoxsni,
klasSi yuradRebiT moismine, rogor Seasrules davaleba Senma
amxanagebma. araferi Caiwero da ramdenime dRis Semdeg Seecade
damoukideblad amoxsna igi.
axal masalas zogjer ver gagacnob, ufro xSirad ki dasmul
kiTxvebze pasuxis gacemiT amxanagebTan erTad Sen TviTon miag-
neb siaxles _ aRmoaCen axal faqts, gaecnobi axal maTematikur
obieqts, gamoiyvan moqmedebis Sesrulebis wess.amaSi Sen Tana-
tolebi ano, vano da gigoc dagexmarebian. me da Seni maswav-
lebelic Tqven gverdiT viqnebiT, Cems miTiTebebs gakveTilis
teqstSi an dasawyisSi mocemul suraTze ipovi. Tu es ar iqneba
sakmarisi, maswavlebeli dagexmareba.
ifiqre, iazrovne, iswavle SenTvis dasaZlevi problemebis
gadaWra. Sen amas SeZleb.
albaT gainteresebs anos, vanos da gigos vinaoba. isini Seni
Tanatolebi arian _ meoreklaselebi. maTac me vaswavli maTema-
tikas. ano da vano warCinebuli moswavleebi arian, gigo ki is
zarmaci gigoa, Txam rom Searcxvina saqveynod. mas Semdeg gigo
gamosworda, bejiTad swavlobs da axla anos da vanos ar Camou-
vardeba codniT, magram Tavisi eSmakoba da siance mainc Semor-
Ca, sul cdilobs iseT xerxs miagnos, rom saqme gaiadvilos.
Senc bevr rames iswavli misgan, magram gaxsovdes, mis kiTxvebsa
da pasuxebSi xSirad maxea dagebuli, unda, rom SecdomaSi Segi-
yvanos. amitom frTxilad iyavi, kargad daukvirdi mis yovel
sityvas.
Cems yvela amocanaSi miTiTebulia, ra unda gaakeTo. zogjer
es miTiTeba pirobiTi niSniTaa mocemuli. am niSnebs qvemoT
gagacnob.
masala, romelic yuradRebiT unda waikiTxo da icode, wiTe-
li xaziTaa moniSnuli. misi sityvasityviT damaxsovreba saWiro
araa. zustad dasamaxsovrebeli masala CarCoSia Casmuli da
aweria ̀ daimaxsovre!~ unda gaxsovdes terminebic, romlebic wi-
Teli feriTaa gamoyofili.
wignSi nurafers Cawer. davalebebi rveulSi unda Seasrulo!
yovel gakveTilze CemTan erTad unda gamoiyeno samuSao
rveulic. iq mocemuli savarjiSoebi da miTiTebebi mizanmimar-
Tulad avsebs Cems furclebze gadmocemul masalas da saWiro
unar-CvevaTa SeZenaSi dagexmareba.
swrafi angariSis dasaufleblad saaTi unda gamoiyeno. aseTi
savarjiSo miTiTebul droSi unda Seasrulo. Tu iyoCaReb da
ufro nakleb droSi Caetevi, es Seni rekordi iqneba. Seejibre
amxanagebs da ecade, gaimarjvo.
ai, Sen ukve micnob. danarCens maswavlebeli getyvis.
warmatebas gisurveb
gaxsovdes, qveyanas warCinebuli Svilebi sWirdeba.
es qveyana ki anosi, vanosi, gigosi da Senia, Cemo megobaro. mas
Tqveni imedi aqvs.
Seni saxelmZRvanelo
S i n a a r s i
I Tavi. ricxvebi 0-dan 20-is CaTvliT. . . . . . . . . . . . . . . .8 1. saganTa erTobliobebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2. ricxvebis wakiTxva da Cawera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 3. ricxvebi 10-dan 20-is CaTvliT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 4. naturaluri ricxvTa mwkrivi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 5. ricxvebis Sedareba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6. ori ricxvis jami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 7. ori ricxvis sxvaoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 8. ricxvis gazrda an Semcireba ramdenime erTeuliT . . . . . . 18 9. ramdeniT metia? ramdeniT naklebia? . . . . . . . . . . . . . . . . 20 10. Sekreba-gamokleba 10-is farglebSi . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 savarjiSoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 11. wertilis aRniSvna asoebiT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
II Tavi. Sekreba da gamokleba 20-is farglebSi . . . . . . . . 27 1. Sekreba da gamokleba 20-is farglebSi aTeulze gadausvlelad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 2. ricxvis Sevseba aTamde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3. Sekreba 20-is farglebSi aTeulze gadasvliT . . . . . . . . . . 32 savarjiSoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 4. gamosaxuleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 5. moqmedebaTa Tanmimdevroba gamosaxulebaSi . . . . . . . . . . 38 6. SesakrebTa dajgufeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 7. roca Sesakrebia 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 8. roca Sesakrebia 8 an 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 9. gamokleba 20-is farglebSi aTeulis daSliT . . . . . . . . . . 44 savarjiSoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
III Tavi. texili. mravalkuTxedebi. simetria. . . . . . . . . . 48 1. texili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 2. gaxsnili da Sekruli texilebi. mravalkuTxedi . . . . . . . . 50 3. simetria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 4. simetriis RerZis mqone figurebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 5. gaormageba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 6. Suaze gayofa (ganaxevreba) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
IV Tavi. ricxvebi 0-dan 100-mde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 1. raodenobis daTvla sxvadasxva saTvleli erTeuliT. . . . . 60 2. 20-ze meti ricxvebis Cawera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 3. ricxvebi 20-dan 39-is CaTvliT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 savarjiSoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 4. ricxvebi 40-dan 59-is CaTvliT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 5. ricxvebi 60-dan 79-is CaTvliT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 6. ricxvebi 80-dan 99-is CaTvliT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 7. asi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 8. mrgvali ricxvebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 9. Tanrigebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 10. saTanrigo SesakrebTa jami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 savarjiSoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 11. ricxvTa cxrili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 12. sityvierad mocemuli ocze meti ricxvebis Sedareba . . . . 82 13. cifrebiT Cawerili ricxvebis Sedareba . . . . . . . . . . . . . . 84 14. texilis sigrZe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 15. metri. Tanafardoba sigrZis erTeulebs Soris . . . . . . . . . 87
_ Cawere iseTi ricxvi, rom swori toloba miiRo.
_ imuSave rveulSi.
_ Secvale iseTi cifriT, rom swori toloba miiRo.
_ mravalwertili Secvale miTiTebuli moqmedebebidan
erT-erTiT ise, rom swori toloba miiRo.
_ mravalwertili Secvale erT-erTi niSniT ise, rom
swori toloba an utoloba miiRo.
_ unda moifiqro iseTi niSani, romelic mocemuli
sagnebidan yvelas aqvs erTis _ `zedmetis~ garda.
sxva dasxva niSnebis mixedviT sxvadasxva sagani SeiZleba
aRmo Cndes zedmeti. ganixile SesaZlo SemTxvevebi.
_ Cawere ramdeniT metia an naklebia erTi ricxvi meo-
reze.
moisazre!
_ amocana, romelic
mosazrebulobas moiTxovs
pirobiTi niSnebi
+, _
∗
erTi
`zedmetia~
>, <, =
>, <? ?
ano vano gigo
_ imuSave rveulSi.1.
I Tavi. ricxvebi 0-dan 20-is CaTvliT
gaixsene naswavli.
gaiRrmave da gaifarTove codna
a) daasaxele suraTze mocemuli erTobliobis sagnebi.
b) ra saerTo saxeli SeiZleba vuwodoT maT?
g) daasaxele kidev ramdenime sagani, romlebic
xil-bostneuls miekuTvneba.
d) kombosto, pomidori, badrijani, kitri, stafilo, wiwaka.
mocemuli erTobliobis am nawils bostneuli hqvia.
e) anom da vanom erTobliobis sxva nawilebic gamoyves.
anom gamoyo vaSli, pomidori, marwyvi, bali.
vanom gamoyo kitri, kombosto, yurZeni da wiwaka.
ra niSnis mixedviT gamouyviaT anos da vanos erTobliobis
nawilebi. ra saerTo saxels daarqmevdiT maT?
v) gamoyavi kidev ramdenime nawili da uwode saxeli.
anom unda iyidos
amaTgan risi yidva SeuZlia anos xil-bostneulis maRaziaSi?
1
1.
2.
saganTa erTobliobebi
ra ewodeba (a) suraTze mocemul erTobliobas?
(b) suraTze mocemul saganTa erTobliobas?
1) ras uwodeben bevri cxvris erTobliobas?
mglebis erTobliobas? irmebis erTobliobas?
cxenebis erTobliobas? mocekvaveTa erTobliobas?
momReralTa erTobliobas?
2) gaixsene, kidev romeli erTobliobebis saxelebi ici?
daasaxele ramdenime sagani mwerebis erTobliobidan;
frinvelebis erTobliobidan; saswavlo nivTebis
erTobliobidan; fexsacmelebis erTobliobidan;
risi erTobliobaa anbani?
a) ra saerTo saxel hqvia sagnebs, romelTac suraTze xedav?
b) gamoiyene sityvebi: win, Semdeg, Soris, marcxniv, marjvniv
da aRwere suraTi;
g) gamoyavi erTobliobis nawilebi raime niSniT.
ras daarqmevdi erTobliobas:
a) ? ! . , ;, , , , ?
b) nino, ana, Tea, gvanca?
3.
4.
5.
6.7.
8.
erTi `zedmetia~
ra SeiZleba uwodo danarCeni sagnebis jgufs?
8 9
I Tavi. ricxvebi 0-dan 20-is CaTvliT
gaixsene naswavli.
gaiRrmave da gaifarTove codna
a) daasaxele suraTze mocemuli erTobliobis sagnebi.
b) ra saerTo saxeli SeiZleba vuwodoT maT?
g) daasaxele kidev ramdenime sagani, romlebic
xil-bostneuls miekuTvneba.
d) kombosto, pomidori, badrijani, kitri, stafilo, wiwaka.
mocemuli erTobliobis am nawils bostneuli hqvia.
e) anom da vanom erTobliobis sxva nawilebic gamoyves.
anom gamoyo vaSli, pomidori, marwyvi, bali.
vanom gamoyo kitri, kombosto, yurZeni da wiwaka.
ra niSnis mixedviT gamouyviaT anos da vanos erTobliobis
nawilebi. ra saerTo saxels daarqmevdiT maT?
v) gamoyavi kidev ramdenime nawili da uwode saxeli.
anom unda iyidos
amaTgan risi yidva SeuZlia anos xil-bostneulis maRaziaSi?
1
1.
2.
saganTa erTobliobebi
ra ewodeba (a) suraTze mocemul erTobliobas?
(b) suraTze mocemul saganTa erTobliobas?
1) ras uwodeben bevri cxvris erTobliobas?
mglebis erTobliobas? irmebis erTobliobas?
cxenebis erTobliobas? mocekvaveTa erTobliobas?
momReralTa erTobliobas?
2) gaixsene, kidev romeli erTobliobebis saxelebi ici?
daasaxele ramdenime sagani mwerebis erTobliobidan;
frinvelebis erTobliobidan; saswavlo nivTebis
erTobliobidan; fexsacmelebis erTobliobidan;
risi erTobliobaa anbani?
a) ra saerTo saxel hqvia sagnebs, romelTac suraTze xedav?
b) gamoiyene sityvebi: win, Semdeg, Soris, marcxniv, marjvniv
da aRwere suraTi;
g) gamoyavi erTobliobis nawilebi raime niSniT.
ras daarqmevdi erTobliobas:
a) ? ! . , ;, , , , ?
b) nino, ana, Tea, gvanca?
3.
4.
5.
6.7.
8.
erTi `zedmetia~
ra SeiZleba uwodo danarCeni sagnebis jgufs?
8 9
a) ras xedavT suraTze?
b) risTvis gamoiyeneba asoebi?
g) ramdeni cifri gamoiyeneba ricxvebis Casawerad?
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili nimuSis mixedviT:
a) ramdeni cifriT aris Cawerili TiToeuli ricxvi?
5, 7, 1, 9, 0, 4, 8.
erTi cifriT Caweril ricxvebs erTniSna ricxvebi hqvia.
b) kidev romeli erTniSna ricxvebi ici? dawere.
g) ramdenniSna ricxvi iqneba 16? ratom fiqrobT ase?
d) romelia yvelaze mcire da yvelaze didi erTniSna
ricxvebi?
e) romelia yvelaze mcire orniSna ricxvi?
2 ricxvis wakiTxva da Cawera
1.
2.
3.
i
d
z
k
a
o
e
nv
g
bm
T
l1 7 2
0
9
84635
0 nuli
1 erTi
2
3
4
5 xuTi
6
7
8
9
1) rogor unda miviRoT mocemuli ricxvis wina ricxvi?
momdevno ricxvi?
2) daasaxele
4, 7, 9, 3, 1, 5, 8, 2, 6
ricxvebis wina da momdevno ricxvebi.
+, _
Seavse toloba
4.
5.
6.
5 - = 4
+ = 1
5...1 = 6
7...1 = 6
+ 1 = 5
1 - = 0
9...1 = 8
3...1 = 4
10 - = 9
+ 1 = 8
6...1 = 7
5...1 = 4
0 + = 1
-1 = 2
8...1 = 7
9...1 = 10
cota ram warsulidan
adamianma ricxvebi uxsovari droidan SemoiRo.
maTi Cawera ki didxans ar SeeZlo. igi ricxvebs
aRniSnavda naWdevebiT xeze an qvaze, kvanZebiT Tokze da sxva.
Semdeg uZvelesma xalxebma _ babilonelebma, egviptelebma,
berZnebma, romaelebma, slavebma, arabebma ricxvebis Casawerad
sxvadasxva niSnebi SemoiRes. ai, am niSnebiT Cawerili ricxvebi:
Cveni winaprebi ricxvebis Casawerad qarTuli anbanis asoebs
iyenebdnen: a, b, g, d, e, v, z, T, i. a, b, g, d, e, v, z, T, i.
dRes msoflioSi arabul cifrebs iyeneben, zog SemTxvevaSi
romaulsac, magaliTad, zogierTi saaTis ciferblatze.
romauli cifrebiT daweril swor tolobebSi gigom asanTis TiTo Reri gadaanacvla da aras-wori tolobebi miiRo. daabrune Rerebi Tavis adgilze.
10 11
a) ras xedavT suraTze?
b) risTvis gamoiyeneba asoebi?
g) ramdeni cifri gamoiyeneba ricxvebis Casawerad?
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili nimuSis mixedviT:
a) ramdeni cifriT aris Cawerili TiToeuli ricxvi?
5, 7, 1, 9, 0, 4, 8.
erTi cifriT Caweril ricxvebs erTniSna ricxvebi hqvia.
b) kidev romeli erTniSna ricxvebi ici? dawere.
g) ramdenniSna ricxvi iqneba 16? ratom fiqrobT ase?
d) romelia yvelaze mcire da yvelaze didi erTniSna
ricxvebi?
e) romelia yvelaze mcire orniSna ricxvi?
2 ricxvis wakiTxva da Cawera
1.
2.
3.
i
d
z
k
a
o
e
nv
g
bm
T
l1 7 2
0
9
84635
0 nuli
1 erTi
2
3
4
5 xuTi
6
7
8
9
1) rogor unda miviRoT mocemuli ricxvis wina ricxvi?
momdevno ricxvi?
2) daasaxele
4, 7, 9, 3, 1, 5, 8, 2, 6
ricxvebis wina da momdevno ricxvebi.
+, _
Seavse toloba
4.
5.
6.
5 - = 4
+ = 1
5...1 = 6
7...1 = 6
+ 1 = 5
1 - = 0
9...1 = 8
3...1 = 4
10 - = 9
+ 1 = 8
6...1 = 7
5...1 = 4
0 + = 1
-1 = 2
8...1 = 7
9...1 = 10
cota ram warsulidan
adamianma ricxvebi uxsovari droidan SemoiRo.
maTi Cawera ki didxans ar SeeZlo. igi ricxvebs
aRniSnavda naWdevebiT xeze an qvaze, kvanZebiT Tokze da sxva.
Semdeg uZvelesma xalxebma _ babilonelebma, egviptelebma,
berZnebma, romaelebma, slavebma, arabebma ricxvebis Casawerad
sxvadasxva niSnebi SemoiRes. ai, am niSnebiT Cawerili ricxvebi:
Cveni winaprebi ricxvebis Casawerad qarTuli anbanis asoebs
iyenebdnen: a, b, g, d, e, v, z, T, i. a, b, g, d, e, v, z, T, i.
dRes msoflioSi arabul cifrebs iyeneben, zog SemTxvevaSi
romaulsac, magaliTad, zogierTi saaTis ciferblatze.
romauli cifrebiT daweril swor tolobebSi gigom asanTis TiTo Reri gadaanacvla da aras-wori tolobebi miiRo. daabrune Rerebi Tavis adgilze.
10 11
waikiTxe ramdenia (suraTze mocemuli nimuSis mixedviT).
Cawere cifrebi mokled
daasaxele ricxvebi mimdevrobiT 10-dan 20-me da
20-dan 10-mde.
naturalur ricxvTa mwkrivis monakveTSi Cawere
gamotovebuli ricxvebi
1,2,3, ,5, , , ,9,10,11, , , , ,16.
miuwere Sesabamisi ricxvi sxivze wiTlad moniSnul
wertilebs
moniSne ricxviT sxivze 7-is, 10-is, 12-is, 17-is Sesabamisi
wertilebi
3 ricxvebi 10-dan 20-is CaTvliT
1.
2.
3.
4.
5.
1+1+1+1+1+1+1+1+1+1=10 erT. = 1 aT.
1 aT. 3 erT.
cameti
13
=
0
0
1
1
miuwere Sesabamisi ricxvi wertilebs, romlebic
ricxviT sxivze
a) 15-is marjvniv mdebareobs
b) 8-sa da 16-s Soris mdebareobs
dawere cifrebiT mokled:
6.
7.
8.
9.
10.
11.
0
0
1
1
1aT. 5erT.=
1aT. 9erT.=
1aT. 6erT.=
1aT. 1erT.=
18= aT. erT.
10= aT. erT.
2aT.=
1aT. 2erT.=
1aT. 4erT.=
1aT. 7erT.=
20= aT. erT.
16= aT. erT.
1aT.=
1aT. 3erT.=
1aT. 8erT.=
9erT.=
14= aT. erT.
17= aT. erT.
Seavse toloba:
gadawere rveulSi ricxvebi, romlebic
Cawere rveulSi mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebi:
momdevno ricxvTa sameulSi Cawere gamotovebuli ricxvebi:
9-ze metia 0 9 12 19 3 10 20 16
17-ze naklebia 1 13 20 5 18 16 17 10
8-ze metia da 19-ze naklebia 8 10 6 18 17 20 9 11
,10,
,13,
, , 20
16, ,
, ,10
, 12,
19, ,
, , 15
,18,
, 5,
, 9,
,11,
,19,
,16,
es anos oTaxia. man oTaxSi
3 skami ise unda dadgas, rom
oTxive kedelTan TiTo skami
idges.
moisazre!
12 13
waikiTxe ramdenia (suraTze mocemuli nimuSis mixedviT).
Cawere cifrebi mokled
daasaxele ricxvebi mimdevrobiT 10-dan 20-me da
20-dan 10-mde.
naturalur ricxvTa mwkrivis monakveTSi Cawere
gamotovebuli ricxvebi
1,2,3, ,5, , , ,9,10,11, , , , ,16.
miuwere Sesabamisi ricxvi sxivze wiTlad moniSnul
wertilebs
moniSne ricxviT sxivze 7-is, 10-is, 12-is, 17-is Sesabamisi
wertilebi
3 ricxvebi 10-dan 20-is CaTvliT
1.
2.
3.
4.
5.
1+1+1+1+1+1+1+1+1+1=10 erT. = 1 aT.
1 aT. 3 erT.
cameti
13
=
0
0
1
1
miuwere Sesabamisi ricxvi wertilebs, romlebic
ricxviT sxivze
a) 15-is marjvniv mdebareobs
b) 8-sa da 16-s Soris mdebareobs
dawere cifrebiT mokled:
6.
7.
8.
9.
10.
11.
0
0
1
1
1aT. 5erT.=
1aT. 9erT.=
1aT. 6erT.=
1aT. 1erT.=
18= aT. erT.
10= aT. erT.
2aT.=
1aT. 2erT.=
1aT. 4erT.=
1aT. 7erT.=
20= aT. erT.
16= aT. erT.
1aT.=
1aT. 3erT.=
1aT. 8erT.=
9erT.=
14= aT. erT.
17= aT. erT.
Seavse toloba:
gadawere rveulSi ricxvebi, romlebic
Cawere rveulSi mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebi:
momdevno ricxvTa sameulSi Cawere gamotovebuli ricxvebi:
9-ze metia 0 9 12 19 3 10 20 16
17-ze naklebia 1 13 20 5 18 16 17 10
8-ze metia da 19-ze naklebia 8 10 6 18 17 20 9 11
,10,
,13,
, , 20
16, ,
, ,10
, 12,
19, ,
, , 15
,18,
, 5,
, 9,
,11,
,19,
,16,
es anos oTaxia. man oTaxSi
3 skami ise unda dadgas, rom
oTxive kedelTan TiTo skami
idges.
moisazre!
12 13
naturalur ricxvTa mwkrivi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1) ras xedav suraTze?
2) ras uwodeben ricxvTa aseT mwkrivs?
3) romeli ricxviT iwyeba naturalur ricxvTa mwkrivi?
4) ramdeniT metia naturalur ricxvTa mwkrivis yoveli
Semdegi ricxvi winaze?
dawere sami ricxvi, romlebsac Tvlis dros vasaxelebT:
a) 15-mde; b) 8-is Semdeg; g) 10-is Semdeg17-mde.
dawere sami ricxvi, romlebic marcxnidan marjvniv
mimarTul rocxviT sxivze mdebareobs
a) 12-is marjvniv; b) 14-is marcxniv; g) 8-sa da 16-s Soris.
romelia naturalur ricxvTa mwkrivi? pasuxi axseni.
dawere mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebi:
Seavse momdevno ricxvTa sameulebi:
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, ...0
3
8
1
64
9
2
75
1011
12
a) 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, ...
b) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ...
g) 2, 3, 4, 5, 6, 7, ...
d) 1, 2, 3, 5, 6, 7, ...
e) 1, 2, 3, 4, 5
v) 1, 2, 3, 5, 4, 6, ...
, 9,
, 15,
, , 6
, , 10
, 10,
, 1,
, , 20
8, ,
, 19,
, 18,
, , 2
18, ,
erTi zedmetia!
ricxvebis Sedareba
1.
2.
3.
4.
5.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6<8 8>6
6<8 8>6
16<18 18>16
6<8 8>6
6<8 8>6
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ...
romelia naklebi 5 Tu 9? rogor Seadareb am ricxvebs?
anom Tvla daiwyo da daaskvna, rom 5 naklebia 9-ze.
rogor imsjela man?
vanom ricxvTa naturaluri mwkrivi moimarjva da igive
Sedegi miiRo. rogor?
gaixsene ori ricxvis Sedarebis sxva xerxi da axseni ratomaa
5 naklebi 9-ze.
1) daxede zemoT mocemul suraTs da axseni, rogor miiRe
TiToeuli utoloba;
2) 8 ramdeniT metia 6-ze? 6 ramdeniT naklebia 8-ze?
3) kvadratebisa da wreebis dawyvilebis romeli xerxi ufro
TvalsaCinoa?
Seadare ricxvebi da pasuxi axseni.
7 da 4; 9 da 3; 18 da 15; 16 da 10; 17 da 7.
gadaiwere rveulSi da daalage ricxvebi zrdis mixedviT:
5, 1, 14, 7, 11, 18, 15, 5, 13, 4, 10.
gadaiwere rveulSi da daalage ricxvebi klebis mixedviT:
8, 6, 13, 12, 19, 7, 3, 10, 5, 15, 2.
moisazre, romeli Taiguli visiaanos da vanos TaigulebSi oTx-oTxi titaa,
anos da gigos TaigulebSi ki _ sam-sami vardi. anos da gigos TaigulebSi ki _ sam-sami vardi.
14 15
naturalur ricxvTa mwkrivi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1) ras xedav suraTze?
2) ras uwodeben ricxvTa aseT mwkrivs?
3) romeli ricxviT iwyeba naturalur ricxvTa mwkrivi?
4) ramdeniT metia naturalur ricxvTa mwkrivis yoveli
Semdegi ricxvi winaze?
dawere sami ricxvi, romlebsac Tvlis dros vasaxelebT:
a) 15-mde; b) 8-is Semdeg; g) 10-is Semdeg17-mde.
dawere sami ricxvi, romlebic marcxnidan marjvniv
mimarTul rocxviT sxivze mdebareobs
a) 12-is marjvniv; b) 14-is marcxniv; g) 8-sa da 16-s Soris.
romelia naturalur ricxvTa mwkrivi? pasuxi axseni.
dawere mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebi:
Seavse momdevno ricxvTa sameulebi:
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, ...0
3
8
1
64
9
2
75
1011
12
a) 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, ...
b) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ...
g) 2, 3, 4, 5, 6, 7, ...
d) 1, 2, 3, 5, 6, 7, ...
e) 1, 2, 3, 4, 5
v) 1, 2, 3, 5, 4, 6, ...
, 9,
, 15,
, , 6
, , 10
, 10,
, 1,
, , 20
8, ,
, 19,
, 18,
, , 2
18, ,
erTi zedmetia!
ricxvebis Sedareba
1.
2.
3.
4.
5.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6<8 8>6
6<8 8>6
16<18 18>16
6<8 8>6
6<8 8>6
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ...
romelia naklebi 5 Tu 9? rogor Seadareb am ricxvebs?
anom Tvla daiwyo da daaskvna, rom 5 naklebia 9-ze.
rogor imsjela man?
vanom ricxvTa naturaluri mwkrivi moimarjva da igive
Sedegi miiRo. rogor?
gaixsene ori ricxvis Sedarebis sxva xerxi da axseni ratomaa
5 naklebi 9-ze.
1) daxede zemoT mocemul suraTs da axseni, rogor miiRe
TiToeuli utoloba;
2) 8 ramdeniT metia 6-ze? 6 ramdeniT naklebia 8-ze?
3) kvadratebisa da wreebis dawyvilebis romeli xerxi ufro
TvalsaCinoa?
Seadare ricxvebi da pasuxi axseni.
7 da 4; 9 da 3; 18 da 15; 16 da 10; 17 da 7.
gadaiwere rveulSi da daalage ricxvebi zrdis mixedviT:
5, 1, 14, 7, 11, 18, 15, 5, 13, 4, 10.
gadaiwere rveulSi da daalage ricxvebi klebis mixedviT:
8, 6, 13, 12, 19, 7, 3, 10, 5, 15, 2.
moisazre, romeli Taiguli visiaanos da vanos TaigulebSi oTx-oTxi titaa,
anos da gigos TaigulebSi ki _ sam-sami vardi. anos da gigos TaigulebSi ki _ sam-sami vardi.
14 15
erTi zedmetia!
1) gamoiyene sityva `jami~ da waikiTxe Canaweri
3 + 6 7 + 2 5 + 4 8 + 0 1 + 5
2) daasaxele Sesakrebebi;
3) Sekribe ricxvebi zepirad da daasaxele jamis mniSvneloba.
1) dawere jami
1) gadaiwere rveulSi da romeli jamis mniSvnelobac gaxsovs, miuwere;
2) danarCeni gamoiangariSe da Seecade daimaxsovro:
ori ricxvis jami
Sesakrebi
jamis
mniSvnelobajami
+ =
Sesakrebi
1.
2.
3.
4.
5-isa da 3-is
2-isa da 8-is
3-isa da 1-is
6-isa da 6-is
0-isa da 7-is
4-isa da 0-is
4+4 4+3 0+4 1+4 5+3
pirveli
Sesakrebi5 2 3 4 1 9
meore
Sesakrebi4 7 6 4 8 0
jami
jamis
mniSvneloba
2) ipove maTi mniSvnelobebi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
3+0=
6+4=
5+5=
8+2=
5+3=
7+2=
6+2=
7+3=
3+2=
6+3=
4+3=
4+2=
1) gamoiyene sityva `sxvaoba~ da waikiTxe Canaweri:
9_4 10_3 7_2 8_0 6_1
2) daasaxele saklebi da maklebi;
3) gamoakeli zepirad da daasaxele sxvaobis mniSvneloba.
1) dawere sxvaoba
8-isa da 3-is
7-isa da 4-is
9-isa da 9-is
6-isa da 2-is
8-isa da 5-is
9-isa da 4-is
2) danarCeni gamoiangariSe da Seecade daimaxsovro:
ori ricxvis sxvaoba
saklebi
sxvaobis
mniSvnelobasxvaoba
_ =
maklebi
1.
2.
3.
4.
erTi zedmetia!
6_3 3_0 5_2 2+1 7_2
saklebi 8 4 9 5 8 7
maklebi 4 0 5 2 6 7
sxvaoba
sxvaobis
mniSvneloba
3+3=
6+4=
5+0=
7+1=
2+2=
5+2=
3+4=
7+0=
4+5=
2+6=
4+6=
3+5=
2) ipove maTi mniSvnelobebi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
1) gadaiwere rveulSi da romeli jamis mniSvnelobac gaxsovs, miuwere;
16 17
erTi zedmetia!
1) gamoiyene sityva `jami~ da waikiTxe Canaweri
3 + 6 7 + 2 5 + 4 8 + 0 1 + 5
2) daasaxele Sesakrebebi;
3) Sekribe ricxvebi zepirad da daasaxele jamis mniSvneloba.
1) dawere jami
1) gadaiwere rveulSi da romeli jamis mniSvnelobac gaxsovs, miuwere;
2) danarCeni gamoiangariSe da Seecade daimaxsovro:
ori ricxvis jami
Sesakrebi
jamis
mniSvnelobajami
+ =
Sesakrebi
1.
2.
3.
4.
5-isa da 3-is
2-isa da 8-is
3-isa da 1-is
6-isa da 6-is
0-isa da 7-is
4-isa da 0-is
4+4 4+3 0+4 1+4 5+3
pirveli
Sesakrebi5 2 3 4 1 9
meore
Sesakrebi4 7 6 4 8 0
jami
jamis
mniSvneloba
2) ipove maTi mniSvnelobebi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
3+0=
6+4=
5+5=
8+2=
5+3=
7+2=
6+2=
7+3=
3+2=
6+3=
4+3=
4+2=
1) gamoiyene sityva `sxvaoba~ da waikiTxe Canaweri:
9_4 10_3 7_2 8_0 6_1
2) daasaxele saklebi da maklebi;
3) gamoakeli zepirad da daasaxele sxvaobis mniSvneloba.
1) dawere sxvaoba
8-isa da 3-is
7-isa da 4-is
9-isa da 9-is
6-isa da 2-is
8-isa da 5-is
9-isa da 4-is
2) danarCeni gamoiangariSe da Seecade daimaxsovro:
ori ricxvis sxvaoba
saklebi
sxvaobis
mniSvnelobasxvaoba
_ =
maklebi
1.
2.
3.
4.
erTi zedmetia!
6_3 3_0 5_2 2+1 7_2
saklebi 8 4 9 5 8 7
maklebi 4 0 5 2 6 7
sxvaoba
sxvaobis
mniSvneloba
3+3=
6+4=
5+0=
7+1=
2+2=
5+2=
3+4=
7+0=
4+5=
2+6=
4+6=
3+5=
2) ipove maTi mniSvnelobebi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
1) gadaiwere rveulSi da romeli jamis mniSvnelobac gaxsovs, miuwere;
16 17
ricxvis gazrda an Semcireba ramdenime erTeuliT
+ = =
5 + 3 = 8
5 gaizarda 3-iT
6 _ 2 = 4
6 Semcirda 2-iT
kargad gaiazre suraTze mocemuli tolobebi da upasuxe
kiTxvebs:
a) rogor Seicvleba ricxvi ramdenime erTeulis mimatebiT?
b) rogor Seicvleba ricxvi ramdenime erTeulis gamokle-
biT?
g) rogor gavzardoT ricxvi 3-iT? 5-iT? 2-iT? 1-iT?
d) rogor SevamciroT ricxvi 2-iT? 4-iT? 1-iT? 8-iT?
e) SeiZleba Tu ara, raime ricxvis mimatebiT mocemuli
ricxvi ar Seicvalos? moiyvane magaliTi.
v) SeiZleba Tu ara raime ricxvis gamoklebiT mocemuli
ricxvi ar Seicvalos? moiyvane magaliTi.
1.
2.
3.
4.
a) mivumatebT 7-s?
b) gamovaklebT 9-s?
g) mivumatebT 0-s?
d) gamovaklebT 0-s?
e) mivumatebT 8-s?
v) gamovaklebT 6-s?
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
rogor Seicvleba ricxvi, Tu mas
>, <, = Sedarebis niSani Cawere gamouangareSeblad
msjelobiT da Semdeg Seamowme gamoangariSebiT.
ricxvi 3 5 0 6
4-iT meti
ricxvi
ricxvi 9 6 3 8
3-iT naklebi
ricxvi
7 ... 7 + 2
3 + 4 ... 2
6 + 0 ... 6 _ 0
9 + 1 ... 9 _ 1
9 ... 9 _ 3
8 _ 5 ... 8
3 _ 0 ... 3
7 _ 1 ... 7 + 1
4 ... 4 + 0
6 _ 6 ... 6
5 + 2 ... 2
8 _ 1 ... 8 + 1
rogor Seicvleba jamis mniSvneloba, Tu
a) erT Sesakrebs gavzrdiT 5-iT, meores ucvlelad
davtovebT?
b) TiToeul Sesakrebs gavzrdiT 1-iT?
g) erT Sesakrebs SevamcirebT 6-iT, meores ucvlelad
davtovebT?
d) erT Sesakrebs gavzrdiT 2-iT, meores gavzrdiT 3-iT?
amoxseni amocana:
a) ano 6 wlisaa, Zma masze 4 wliT ufrosia. ramdeni wlis
yofila anos Zma?
b) vano 7 wlisaa, misi da 5 wliT umcrosia. ramdeni wlis
yofila vanos da?
moifiqre, ra moqmedeba unda Seasrulo da Seavse cxrili:
rogor Seicvleba sxvaobis mniSvneloba, Tu
a) saklebs gavzrdiT 2-iT, maklebs ucvlelad davtovebT?
b) maklebs gavzrdiT 2-iT, sxvaobas ucvlelad davtovebT?
g) saklebs SevamcirebT 3-iT, maklebs ucvlelad davtovebT?
d) maklebs SevamcirebT 3-iT, saklebs ucvlelad davtovebT?
? 4 0 1 5 3
4
3 4
5 8
? 2 6 0 7 5
9
7 0
8 2
5.
6.
7.
8.
9.a) 5 gazarde 4-iT
7 Seamcire 6-iT
b) 6 Seamcire 0-iT
3 Seamcire 3-iT
g) 9 Seamcire 0-iT
0 gazarde 0-iT
dawere gamosaxulebis saxiT da ipove misi mniSvneloba:
a) saklebi gazardes 5-iT. rogor
unda Secvalo maklebi, rom sxvaobis
mniSvneloba ucvleli darCes?
b) erTi Sesakrebi Seamcires 5-iT. ro-
gor unda Secvalo meore Sesakrebi, rom
jamis mniSvneloba ucvleli darCes?
rogor
moisazre!
18 19
ricxvis gazrda an Semcireba ramdenime erTeuliT
+ = =
5 + 3 = 8
5 gaizarda 3-iT
6 _ 2 = 4
6 Semcirda 2-iT
kargad gaiazre suraTze mocemuli tolobebi da upasuxe
kiTxvebs:
a) rogor Seicvleba ricxvi ramdenime erTeulis mimatebiT?
b) rogor Seicvleba ricxvi ramdenime erTeulis gamokle-
biT?
g) rogor gavzardoT ricxvi 3-iT? 5-iT? 2-iT? 1-iT?
d) rogor SevamciroT ricxvi 2-iT? 4-iT? 1-iT? 8-iT?
e) SeiZleba Tu ara, raime ricxvis mimatebiT mocemuli
ricxvi ar Seicvalos? moiyvane magaliTi.
v) SeiZleba Tu ara raime ricxvis gamoklebiT mocemuli
ricxvi ar Seicvalos? moiyvane magaliTi.
1.
2.
3.
4.
a) mivumatebT 7-s?
b) gamovaklebT 9-s?
g) mivumatebT 0-s?
d) gamovaklebT 0-s?
e) mivumatebT 8-s?
v) gamovaklebT 6-s?
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
rogor Seicvleba ricxvi, Tu mas
>, <, = Sedarebis niSani Cawere gamouangareSeblad
msjelobiT da Semdeg Seamowme gamoangariSebiT.
ricxvi 3 5 0 6
4-iT meti
ricxvi
ricxvi 9 6 3 8
3-iT naklebi
ricxvi
7 ... 7 + 2
3 + 4 ... 2
6 + 0 ... 6 _ 0
9 + 1 ... 9 _ 1
9 ... 9 _ 3
8 _ 5 ... 8
3 _ 0 ... 3
7 _ 1 ... 7 + 1
4 ... 4 + 0
6 _ 6 ... 6
5 + 2 ... 2
8 _ 1 ... 8 + 1
rogor Seicvleba jamis mniSvneloba, Tu
a) erT Sesakrebs gavzrdiT 5-iT, meores ucvlelad
davtovebT?
b) TiToeul Sesakrebs gavzrdiT 1-iT?
g) erT Sesakrebs SevamcirebT 6-iT, meores ucvlelad
davtovebT?
d) erT Sesakrebs gavzrdiT 2-iT, meores gavzrdiT 3-iT?
amoxseni amocana:
a) ano 6 wlisaa, Zma masze 4 wliT ufrosia. ramdeni wlis
yofila anos Zma?
b) vano 7 wlisaa, misi da 5 wliT umcrosia. ramdeni wlis
yofila vanos da?
moifiqre, ra moqmedeba unda Seasrulo da Seavse cxrili:
rogor Seicvleba sxvaobis mniSvneloba, Tu
a) saklebs gavzrdiT 2-iT, maklebs ucvlelad davtovebT?
b) maklebs gavzrdiT 2-iT, sxvaobas ucvlelad davtovebT?
g) saklebs SevamcirebT 3-iT, maklebs ucvlelad davtovebT?
d) maklebs SevamcirebT 3-iT, saklebs ucvlelad davtovebT?
? 4 0 1 5 3
4
3 4
5 8
? 2 6 0 7 5
9
7 0
8 2
5.
6.
7.
8.
9.a) 5 gazarde 4-iT
7 Seamcire 6-iT
b) 6 Seamcire 0-iT
3 Seamcire 3-iT
g) 9 Seamcire 0-iT
0 gazarde 0-iT
dawere gamosaxulebis saxiT da ipove misi mniSvneloba:
a) saklebi gazardes 5-iT. rogor
unda Secvalo maklebi, rom sxvaobis
mniSvneloba ucvleli darCes?
b) erTi Sesakrebi Seamcires 5-iT. ro-
gor unda Secvalo meore Sesakrebi, rom
jamis mniSvneloba ucvleli darCes?
rogor
moisazre!
18 19
ramdeniT metia?ramdeniT naklebia?
kargad gaiazre suraTze mocemuli Canawerebi da
daimaxsovre!
rom gavigoT erTi ricxvi ramdeniT metia an naklebi
meoreze, met ricxvs unda gamovakloT naklebi ricxvi.
ramdeniTac metia erTi ricxvi meoreze, imdeniTve nak-
lebia meore ricxvi pirvelze.
gamoTvale
5 metia 3-ze 2-iT
3 naklebia 5-ze 2-iT
5 metia 2-ze 3-iT
2 naklebia 5-ze 3-iT
5 _ 3 = 2
5 _ 2 = 3
3
5
2
1.
2.
3.
4.
10 ramdeniT metia 8-ze;
6 ramdeniT naklebia 9-ze;
7 ramdeniT metia 3-ze;
2 ramdeniT naklebia 5-ze;
6-ze metia 4-iT;
5-ze metia 3-iT;
7-ze metia 2-iT;
4-ze metia 5-iT.
8 ramdeniT metia 2-ze;
3 ramdeniT naklebia 8-ze;
9 ramdeniT metia 3-ze;
3 ramdeniT naklebia 9-ze.
1) rogor vipovoT 6-ze 3-iT meti ricxvi?
2) ipove ricxvi, romelic
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
saklebi 9 6
maklebi 5 5
sxvaoba 8_4 9_6
sxvaobismniSvneloba
2 1
1) rogor vipovoT 6-ze 3-iT naklebi ricxvi?
2) ipove ricxvi, romelic
yovel tolobaSi Semoxazuli ricxvi mTelia, xazgasmuli ki
misi nawili. Cawere moqmedebis niSani da gamotovebuli ricxvi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
daxaze rveulSi 9 sm sigrZis monakveTi da masze 3 sm-iT
mokle meore monakveTi. ra sigrZis iqneba meore monakveTi?
amoxseni amocana:
a) ezoSi 5 fiWvis da 3-iT meti naZvis xea. ramdeni naZvis xe
yofila ezoSi?
b) ano 6 wlisaa, misi da ki 10-is. ramdeni wliT umcrosi
yofila ano daze?
g) vanom 10 qarTuli da 7 ucxouri marka iyida. ramdeniT
meti qarTuli marka uyidia vanos?
9-ze naklebia 4-iT;
8-ze naklebia 3-iT;
10-ze naklebia 7-iT;
6-ze naklebia 6-iT.
Sesakrebi 5 3
Sesakrebi 4 3
jami 6+4 3+5
jamismniSvneloba
7 9
5.
6.
7.
9.
8.
7 ... 3 =
7 ... 3 =
5 ... 2 =
5 ... 2 =
6 ... 3 =
6 ... 3 =
8 ... 5 =
3 ... 4 =
7 ... 3 =
6 ... 4 =
4 ... 3 =
8 ... 4 =
kalaTSi 3 wiTeli da 5 mwvane vaS-
li Zevs. ramdeni vaSli unda amoiRo Sig
Cauxedavad, rom maT Soris aucileblad
iyos: a) erTi mwvane vaSli mainc. b) erTi
wiTeli vaSli mainc.
moisazre!
20 21
ramdeniT metia?ramdeniT naklebia?
kargad gaiazre suraTze mocemuli Canawerebi da
daimaxsovre!
rom gavigoT erTi ricxvi ramdeniT metia an naklebi
meoreze, met ricxvs unda gamovakloT naklebi ricxvi.
ramdeniTac metia erTi ricxvi meoreze, imdeniTve nak-
lebia meore ricxvi pirvelze.
gamoTvale
5 metia 3-ze 2-iT
3 naklebia 5-ze 2-iT
5 metia 2-ze 3-iT
2 naklebia 5-ze 3-iT
5 _ 3 = 2
5 _ 2 = 3
3
5
2
1.
2.
3.
4.
10 ramdeniT metia 8-ze;
6 ramdeniT naklebia 9-ze;
7 ramdeniT metia 3-ze;
2 ramdeniT naklebia 5-ze;
6-ze metia 4-iT;
5-ze metia 3-iT;
7-ze metia 2-iT;
4-ze metia 5-iT.
8 ramdeniT metia 2-ze;
3 ramdeniT naklebia 8-ze;
9 ramdeniT metia 3-ze;
3 ramdeniT naklebia 9-ze.
1) rogor vipovoT 6-ze 3-iT meti ricxvi?
2) ipove ricxvi, romelic
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
saklebi 9 6
maklebi 5 5
sxvaoba 8_4 9_6
sxvaobismniSvneloba
2 1
1) rogor vipovoT 6-ze 3-iT naklebi ricxvi?
2) ipove ricxvi, romelic
yovel tolobaSi Semoxazuli ricxvi mTelia, xazgasmuli ki
misi nawili. Cawere moqmedebis niSani da gamotovebuli ricxvi.
gadaitane rveulSi da Seavse cxrili:
daxaze rveulSi 9 sm sigrZis monakveTi da masze 3 sm-iT
mokle meore monakveTi. ra sigrZis iqneba meore monakveTi?
amoxseni amocana:
a) ezoSi 5 fiWvis da 3-iT meti naZvis xea. ramdeni naZvis xe
yofila ezoSi?
b) ano 6 wlisaa, misi da ki 10-is. ramdeni wliT umcrosi
yofila ano daze?
g) vanom 10 qarTuli da 7 ucxouri marka iyida. ramdeniT
meti qarTuli marka uyidia vanos?
9-ze naklebia 4-iT;
8-ze naklebia 3-iT;
10-ze naklebia 7-iT;
6-ze naklebia 6-iT.
Sesakrebi 5 3
Sesakrebi 4 3
jami 6+4 3+5
jamismniSvneloba
7 9
5.
6.
7.
9.
8.
7 ... 3 =
7 ... 3 =
5 ... 2 =
5 ... 2 =
6 ... 3 =
6 ... 3 =
8 ... 5 =
3 ... 4 =
7 ... 3 =
6 ... 4 =
4 ... 3 =
8 ... 4 =
kalaTSi 3 wiTeli da 5 mwvane vaS-
li Zevs. ramdeni vaSli unda amoiRo Sig
Cauxedavad, rom maT Soris aucileblad
iyos: a) erTi mwvane vaSli mainc. b) erTi
wiTeli vaSli mainc.
moisazre!
20 21
10Sekreba-gamokleba
10-is farglebSiipove Secdomebi da gaaswore nimuSis mixedviT:
Seavse cxrili:
Seavse toloba:
amoxseni amocana:
a) anom 6 calxaziani da 4 ujredebiani rveuli iyida.
sul ramdeni rveuli uyidia anos?
b) vanos 10 rveuli hqonda, 3 gigos aCuqa. ramdeni rveuli
darCa vanos?
+, _
1.
3.
4.
5.
2.
2+2 4
2+2 5 4
7_2 5
6+3 8
4
7
5
6
4
3
6
5
7
8
3
4
9_4 4
5+3 8
8+0 8
6_4 4
8_5 4
3+6 8
7_3 4
4+5 8
8 . . . 3 = 5
6 . . . 2 = 8
7 . . . 4 = 3
6 . . . 4 = 10
10 _ = 7
7 + = 10
9 _ = 2
6 + = 9
_2 _3_4+3 +2+4
5 . . . 3 = 6 + 2
9 . . . 3 = 6 - 2
8 . . . 2 = 5 + 5
8 . . . 5 = 7 - 4
+ 5 = 4
8 _ = 5
+ 4 = 8
6 _ = 3
6 . . . 2 = 8 . . . 4
7 . . . 2 = 6 . . . 3
5 . . . 1 = 7 . . . 1
8 . . . 0 = 9 . . . 1
4 + = 8
_ 3 = 2
3 + = 3
_ 6 = 0
gamouangariSeblad daawyvile gamosaxulebebi, romelTa
mniSvnelobebi tolia (pasuxi axseni).
Cawere gamosaxulebis saxiT da gamoiangariSe ra eRireba:
feradi fanqrebi da rveuli; rveuli, saRebavebi da funji;
feradi fanqrebi, saRebavebi da funji; funji da ori rveuli.
gaeci pasuxebi 1 wuTSi zepirad:
ricxvebis Sekreba-gamoklebas aTis farglebSi swrafad unda
asrulebde. es SemdegSi Zalian gamogadgeba.
+, _
7.
8.
9.
6.5 . . . 2 < 6
4 . . . 2 < 3
7 . . . 3 < 5
5 + 3
6 + 0
7_3 =
7+3 =
8_5 =
4+4 =
3_1 =
6_6 =
7 + 2
7 - 0
5+2 =
4+3 =
8_4 =
3+6 =
10_1 =
9_7 =
3 + 5
2 + 3
4_2 =
10_7 =
3+5 =
4+5 =
6_4 =
9_5 =
2 + 7
6 - 0
8_8 =
5_3 =
2+7 =
6+4 =
7_5 =
6+2 =
3 + 2
7 + 0
8 . . . 5 < 7
8 . . . 2 < 6
2 . . . 4 < 5
9 . . . 4 < 6
6 . . . 3 < 7
6 . . . 2 < 4
asanTis erTi Reris gadaadgilebiT
gaaswore toloba
gaeci pasuxebi 1 wuTSi zepirad:
feradifanqrebi
saxatavi rveuli
4 l. 5 l. 2 l.
1 l.
22 23
10Sekreba-gamokleba
10-is farglebSiipove Secdomebi da gaaswore nimuSis mixedviT:
Seavse cxrili:
Seavse toloba:
amoxseni amocana:
a) anom 6 calxaziani da 4 ujredebiani rveuli iyida.
sul ramdeni rveuli uyidia anos?
b) vanos 10 rveuli hqonda, 3 gigos aCuqa. ramdeni rveuli
darCa vanos?
+, _
1.
3.
4.
5.
2.
2+2 4
2+2 5 4
7_2 5
6+3 8
4
7
5
6
4
3
6
5
7
8
3
4
9_4 4
5+3 8
8+0 8
6_4 4
8_5 4
3+6 8
7_3 4
4+5 8
8 . . . 3 = 5
6 . . . 2 = 8
7 . . . 4 = 3
6 . . . 4 = 10
10 _ = 7
7 + = 10
9 _ = 2
6 + = 9
_2 _3_4+3 +2+4
5 . . . 3 = 6 + 2
9 . . . 3 = 6 - 2
8 . . . 2 = 5 + 5
8 . . . 5 = 7 - 4
+ 5 = 4
8 _ = 5
+ 4 = 8
6 _ = 3
6 . . . 2 = 8 . . . 4
7 . . . 2 = 6 . . . 3
5 . . . 1 = 7 . . . 1
8 . . . 0 = 9 . . . 1
4 + = 8
_ 3 = 2
3 + = 3
_ 6 = 0
gamouangariSeblad daawyvile gamosaxulebebi, romelTa
mniSvnelobebi tolia (pasuxi axseni).
Cawere gamosaxulebis saxiT da gamoiangariSe ra eRireba:
feradi fanqrebi da rveuli; rveuli, saRebavebi da funji;
feradi fanqrebi, saRebavebi da funji; funji da ori rveuli.
gaeci pasuxebi 1 wuTSi zepirad:
ricxvebis Sekreba-gamoklebas aTis farglebSi swrafad unda
asrulebde. es SemdegSi Zalian gamogadgeba.
+, _
7.
8.
9.
6.5 . . . 2 < 6
4 . . . 2 < 3
7 . . . 3 < 5
5 + 3
6 + 0
7_3 =
7+3 =
8_5 =
4+4 =
3_1 =
6_6 =
7 + 2
7 - 0
5+2 =
4+3 =
8_4 =
3+6 =
10_1 =
9_7 =
3 + 5
2 + 3
4_2 =
10_7 =
3+5 =
4+5 =
6_4 =
9_5 =
2 + 7
6 - 0
8_8 =
5_3 =
2+7 =
6+4 =
7_5 =
6+2 =
3 + 2
7 + 0
8 . . . 5 < 7
8 . . . 2 < 6
2 . . . 4 < 5
9 . . . 4 < 6
6 . . . 3 < 7
6 . . . 2 < 4
asanTis erTi Reris gadaadgilebiT
gaaswore toloba
gaeci pasuxebi 1 wuTSi zepirad:
feradifanqrebi
saxatavi rveuli
4 l. 5 l. 2 l.
1 l.
22 23
savarjiSoebi
Seadgine oTxi swori toloba romeli sami ricxviTac
SesaZlebelia.
gamosaxe santimetrebiT:
gadaixate rveulSi, Siga are gaaferade wiTlad, gare areSi
daxate sami wre.
gadaiwere rveulSi da Seavse toloba:
dawere ricxvi, romelic
a) 1 aTeulisa da 5 erTeulisgan Sedgeba;
b) 18-ze 1-iT metia;
g) 14-ze 1-iT naklebia;
d) 16-is wina ricxvze 5-iT naklebia;
e) udides erTniSna ricxvze 7-iT metia;
v) umciresi orniSna ricxvis momdevnoa;
z) umciresi orniSna da udidesi erTniSna ricxvebis
sxvaobis mniSvnelobis tolia.
1.
2.
2.
3.
5.
4.
2, 3, 6 2, 9, 7 4, 5, 10
1dm 7sm = sm
1dm 9sm = sm
14sm = dm sm
12sm = dm sm
1dm 1sm = sm
1dm 6sm = sm
15sm = dm sm
18sm = dm sm
1dm = sm
2dm = sm
13sm = dm sm
19sm = dm sm
+, _
9 ... 1 ... 3 = 7
6 ... 2 ... 3 = 5
6 ... 2 ... 3 = 1
6 ... 2 ... 3 = 7
4 ... 3 ... 1 = 6
4 ... 3 ... 1 = 2
4 ... 3 ... 1 = 0
4 ... 3 ... 1 = 8
10 ... 4 = 6
5 ... 3 = 8
8 ... 4 = 4
6 ... 4 = 10
gadawere rveulSi, ipove Secdomebi da gaaswore:
dasvi iseTi kiTxva, rom miRebuli amocana amoixsnas
SekrebiT.
a) Svidi wlis ano Zmaze 3 wliT umcrosia.
b) anom xis qveS 5 kakali ipova, vanom _ 3-iT meti.
g) vanos 4 feradi fanqari aqvs, gigosac amdenive.
d) vanom 3 rveuli iyida, gigom _ 4. anom ki imdeni,
ramdenic vanom da gigom erTad.
7.
8.
9.
10.
2+2 4
2+2 5 4
10_7+6 9
9_8+7 6
4+6_7 3
10_4+2 8
4+5_8 2
9_6+4 7
7+1_4 3
9_6+0 7
2+8_5 5
6+0_0 8
dominos qvebiT Sedgenil kvadratSi
gadaalage qvebi ise, rom kvadratis yve-
la gverdze
wertilebis erTi
da igive raodenoba
miiRo.
daxate 2 figura, romlebic erTmaneTisgan gansxvavdeba
formiT, zomiTa da feriT.
dasvi iseTi kiTxva, rom miRebuli amocana amoixsnas
gamoklebiT.
a) vanos 10 rveuli hqonda, 3 rveuli man gigos aCuqa.
b) gigos 7 axali marka aqvs, vanos _ 5.
g) anom 5 amocana amoxsna, gigom _ 2-iT naklebi.
24 25
savarjiSoebi
Seadgine oTxi swori toloba romeli sami ricxviTac
SesaZlebelia.
gamosaxe santimetrebiT:
gadaixate rveulSi, Siga are gaaferade wiTlad, gare areSi
daxate sami wre.
gadaiwere rveulSi da Seavse toloba:
dawere ricxvi, romelic
a) 1 aTeulisa da 5 erTeulisgan Sedgeba;
b) 18-ze 1-iT metia;
g) 14-ze 1-iT naklebia;
d) 16-is wina ricxvze 5-iT naklebia;
e) udides erTniSna ricxvze 7-iT metia;
v) umciresi orniSna ricxvis momdevnoa;
z) umciresi orniSna da udidesi erTniSna ricxvebis
sxvaobis mniSvnelobis tolia.
1.
2.
2.
3.
5.
4.
2, 3, 6 2, 9, 7 4, 5, 10
1dm 7sm = sm
1dm 9sm = sm
14sm = dm sm
12sm = dm sm
1dm 1sm = sm
1dm 6sm = sm
15sm = dm sm
18sm = dm sm
1dm = sm
2dm = sm
13sm = dm sm
19sm = dm sm
+, _
9 ... 1 ... 3 = 7
6 ... 2 ... 3 = 5
6 ... 2 ... 3 = 1
6 ... 2 ... 3 = 7
4 ... 3 ... 1 = 6
4 ... 3 ... 1 = 2
4 ... 3 ... 1 = 0
4 ... 3 ... 1 = 8
10 ... 4 = 6
5 ... 3 = 8
8 ... 4 = 4
6 ... 4 = 10
gadawere rveulSi, ipove Secdomebi da gaaswore:
dasvi iseTi kiTxva, rom miRebuli amocana amoixsnas
SekrebiT.
a) Svidi wlis ano Zmaze 3 wliT umcrosia.
b) anom xis qveS 5 kakali ipova, vanom _ 3-iT meti.
g) vanos 4 feradi fanqari aqvs, gigosac amdenive.
d) vanom 3 rveuli iyida, gigom _ 4. anom ki imdeni,
ramdenic vanom da gigom erTad.
7.
8.
9.
10.
2+2 4
2+2 5 4
10_7+6 9
9_8+7 6
4+6_7 3
10_4+2 8
4+5_8 2
9_6+4 7
7+1_4 3
9_6+0 7
2+8_5 5
6+0_0 8
dominos qvebiT Sedgenil kvadratSi
gadaalage qvebi ise, rom kvadratis yve-
la gverdze
wertilebis erTi
da igive raodenoba
miiRo.
daxate 2 figura, romlebic erTmaneTisgan gansxvavdeba
formiT, zomiTa da feriT.
dasvi iseTi kiTxva, rom miRebuli amocana amoixsnas
gamoklebiT.
a) vanos 10 rveuli hqonda, 3 rveuli man gigos aCuqa.
b) gigos 7 axali marka aqvs, vanos _ 5.
g) anom 5 amocana amoxsna, gigom _ 2-iT naklebi.
24 25