SaqarTvelos Istoriis Narkvevebi Tomi 2

421
საქართველოს ისტორიის ნარკვევები . 2. შესავალი 1. ადრეფეოდალური ხანის საქართველოს ისტორიის ძირითადი პერიოდები საქართველოს ისტორიის ნარკვევებისმეორე ტომი ეძღვნება საქართველოს ისტორიას IV საუკუნიდან X საუკუნის მიწურულამდე; ეს საუკუნეები ქართულ საბჭოთა ისტორიოგრაფიაში ადრინდელი ფეოდალიზმისან კიდევ ადრეფეოდალურ ხანადიწოდება. საქართველოს ისტორიის ადრეფეოდალური ხანა აღსავსეა დიდმნიშვნელოვანი ისტორიული მოვლენებით როგორც ქვეყნის შინაგანი სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების, ასევე საგარეო-პოლიტიკური ურთიერთობის თვალსაზრისით. სოციალური და ეკონომიკური განვითარების მიხედვით IV-X სს. საქართველოს ისტორიაში არის ადრინდელი ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვის, გამარჯვებისა და განმტკიცების ხანა. დიდ სოციალურ და ეკონომიკურ გარდაქმნებს, რომლებიც ამ ხანისათვის არის დამახასიათებელი, თან სდევდა მნიშვნელოვანი ცვლილებები ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებასა და კულტურაში ქრისტიანობის სახელმწიფო სარწმუნოებად გამოცხადება, მეფობის გაუქმება, ერისმთავრის ხელისუფლების წარმოქმნა, ადრეფეოდალური დაქუცმაცებულობა, ფეოდალური სამეფო-სამთავროების წარმოშობა და ბრძოლა ამ ახალ ფეოდალურ ერთეულთა გაფართოება-განმტკიცებისათვის, რაც თავის მხრივ ქვეყნის გაერთიანებისათვის ბრძოლას ნიშნავდა. ეს ხანა საქართველოს ისტორიაში აღსანიშნავია აგრეთვე საგარეო ურთიერთობის მხრივაც: ეს არის ხანა ქართველი ხალხის თავდადებული ბრძოლისა სასანიდების ირანისა თუ აღმოსავლეთ რომის (ბიზანტიის) იმპერიის აგრესიასა და არაბთა მფლობელობის წინააღმდეგ. აი, ასეთი ძირითადი ნიშნებით გამოიყოფა ეს საუკუნეები ცალკე ხანად საქართველოს ისტორიის პერიოდიზაციაში; ქვეყნის ისტორიის ამ მონაკვეთს თავის მხრივ განვითარების განსხვავებული პერიოდებიც გააჩნია, რომელთა ძირითად ნიშნებზედაც ჩვენ ქვემოთ შევჩერდებით. საქართველოს ისტორიულ მეცნიერებაში ადრეფეოდალური ხანისცნება ჩვენი საუკუნის 30-იანი წლებიდან შემოდის და მტკიცდება [1] ; მაგრამ, ფეოდალური ხანის საქართველოს ისტორიის პერიოდიზაციას მაინც თავისი ისტორია აქვს და მასზე მოკლედ შეჩერებას საჭიროდ მივიჩნევთ. ფეოდალური ხანის ქართული ისტორიოგრაფია არსებითად საქართველოს ისტორიის ორ მეფობის წინა და მეფობის პერიოდად დაყოფით დაკმაყოფილდა [2] . ფეოდალური ისტორიოგრაფიის მიხედვით, საქართველოს ისტორია მთლიანად, ძველი წელთაღრიცხვის III საუკუნიდან მოკიდებული, მეორე (მეფობის) პერიოდში ექცეოდა. საქართველოს ისტორიის ასეთი ზოგადი პერიოდიზაცია გაბატონებული იყო XIX . მეორე ნახევრამდე. საქართველოს ისტორიის პირველი მკვლევარი

Transcript of SaqarTvelos Istoriis Narkvevebi Tomi 2

. 2. 1 . IV X ; . - , - . IV-X . , . , , , , , , - -, . : () . , ; , . 30- [1]; , . [2]. , , III , () . XIX . .

. , , , . . 1469 [3]. [4], [5], [6] XVIII XIX . . . . ( ) . . XIX . 70- , . . , . , IV . , : (, . .) XV . , [7]. , . . , IV-X ., : ) ; ) ; ) ; ) ; ) ; ) III- [8]. , , , . . . , . . , , ; ; , (. . ) . . IV , . , . , , . . , . , , , X . , , . , X .

[9]. X . , . , , . , , IV-X , . XX . . . (1906.) , . . X . : I. , . . V , , II. , X . . , . : ) ) [10]. , . , ( III )[11]. , , , V . X . . . , , . . , XIII . , . , XIII [12]. , (IV-X .) . , XI-XII , . , , , , , , , ; - , . , . , . , . . , , , ( ), . ,

.

* * * . . , - , . . ( XV . ), , : , . , IV-X ., . , (IV-VII .), (VI-IX .) (X . )[13]. , . () X . . , - , . - . , - , , . . . . IV-X . . . , , . , , [14]; . . IV . . , IV-VI . ; , , VI : - , , . , . [15]. VI-VIII . IX-X .

- [16]. IV-X . . 1932 , , 1943 . . . , , . , IV-X . . , , , , . , , . , , , , . . . , . , : VI X . , X . XII . XIII XIX . 60- [17]. , VI-X . ( ) . . , , VI-VIII IX-X . , , , , , [18]; X , [19]. . (VI-X .) . , . , , , , , , , . , IV-X . . ., . . ,

: 1. VIVII , 2. , VIII-X , 3. [20]. , . VI-VII . . (VIIIX) , : . , [21]. , (VIII-X) (. ) , . , . . , . , . , , , , , . , , , , , , , , .

* * * ; , , , . , . - , , , . - , , . - , . . . , ,

, IV . , , , - - [22]. - ( ) , . . , , . -, , -. , IV , [23]. . IV .[24] IV . (), () . , , . , . , , () . , . , ; , , , . , . , . , IV , , - , . , , , , .

, X . , . , IV-VI , , . - . V -, , ( ). IV-VI ; () : ( ) [25]. , IV-VI ., - , . IV-VI . , , , . , . ( , .), , . - , - : IV-VI ., - , . , , () . IV-VI . , , , , . , , , [26]. VI . VI , IV-V . . VI .

.[27] . - -. , [28]. . , , . , ( ) VI . : , [29]. , . , , [30]. VI . . , VI . . . : ... , VI-VII . , , , VI . , VII . , . ., , VIII . [31]. , VI . . , . . . , , ; , , , , [32]. , VII . - .[33] , . , , ; , , , . , ,

. [34] . , , [35]. VII . [36] . . , , , , . , : (., )[37], (., , ). , , VIII . , -, , . . , [38]. VI-VII . , , . , VII , [39]. , , , , . , VI , , VIII . , , . . . , VI [40]. , , , VIII . , . . , . - . , (VI .-VII . . ). , . . , , - ; , .

VII . . , . (653 .) VIII . 40- , , . VIII . . . , , [41]. . VIII . , , - . . : , , , . VIII . , - . , VIII . 40-50- [42]. , , 6-7 [43]. , : . , , . VIII . IX . , , , VIII . , . , VIII . ; ; , , , .

, , VIII . . , VI VIII . , [44]. VIII . , , , , , , , , - , , . , , ( ). IXX . - -, , . . , . , . , [45]. , , , , - . , , , , , , , [46]. , . X . [47]. , , , - , . , . .

, - . , . . . - , , . , , - - - . X . , - . , , , , , - . , , , ... : ... [48]. , , , , , . , , , , , . , , , . - , . IX-X : ... -10 , [49]. VIII . 40- () . , ; : () () ; ( ) , . .

, . , , IX-X . . . , , , , - . , , . - . , , , , . VIII . . - , , . , () , ( , , ), . . , . , V-VI , . , VII . , , , [50], [51]. , , , , , . , . VI-VII

, , (. , , , , ) [52]. , (VI VII .) , , . .[53] , , . , VIII . , . [54]. , VII VIII . . , , , . , VIII . , IX X . - , . - [55]. , . , , , , , , . , . , - .

, , , , . X . .

. , , ., 1933 (. , II, ., 1952); , , ., 1937 (. , I, ., 1949) [2] . , ( . , , ., 1966, . 119-130). [3] , , ., 1941, . 12. [4] , , ., 1893, . 23 .; . , , , 14, . 46 . [5] , , ., 1848, . 48. [6] . . , , 1895. [7] . , , . [1, ., 1865, . 1 . [8] . , , , . II-III, , 1871, . I-II; 186; 1-88. [9] . , , ., 1889. [10] . , , I, ., 1906, . 9-15. [11] , . VII. [12] . , , ., 1910, . 6-7. [13] . , , I, 1928, . 198. [14] . , , , I, . 170. [15] . , , , I, . 127. [16] . , XIII , , II, . 422-423. [17] . , , , 1954, 6, . 125. [18] . , , I, , 1958, . 121. [19] , . 137. [20] . , , , 94, ., 1963, . 132. [21] , . 130 [22] . , , , I, 193-201; 279-288. [23] . . , , .. 1959, . 5. . , , 1958, .73-75. [24] . , , , I,. 212275. [25] . , , , I, .289. [26] . ., , I, . 104 [27] . 105. [28] . , , , I,. 99. [29] , . . , ., 1949, . 58 [30] . , . , I, . 295. [31] . , , , I, .88-89. [32] , , , I, 221.

[1]

, . 226 .. . , , , I, .19 [34] , , , I, . 222, 226. [35] . 221. [36] . 226. [37] . , . , .,1968, . 171-174. [38] , . 240-241; . , , , I, . 89. [39] , . 175. [40] . , , , I, . 1. [41] . , , , 1949, II, . 68. [42] . ., , I, . 120. [43] , . 241-242. [44] . VI-VIII . ( ) , , , (. , I, . 121-122, 129). . , ( ), , , . . . . (., . . , . , , . . 1951, 2, . 57-58) , (. . ) . [45] . ., , I, . 120. [46] . . , , . 68. [47] . . , , ., 1962, . 28. . [48] . , -13 , , II, . 423. [49] . , -13 , , II, . 421. [50] , . 173. [51] , . 175. [52] . . , , ., 1906, 57-58; . , () , ., 1910, . XV [53] , . 186. [54] . . , , 1913, . 57; . , , ., 1936, . 4-9; . , , 1965, . 55. [55] . , , , II, . 306.

[33]

2 .

. , . IV-X . , . , , , , . , [1]. ; , , , IV-VII . . , , , , , , , ., , , , , . , [2]. - , XI . : , [3]. , , IV V . . , [4] . , , , . , , . XI . , [5]. V . VIII . 40-50- .

, [6], . , . , () , - V-VIII . . XI . , , [7]. (., XVII . ) [8]. , , , . , , , VI , XI . 40- . , VI-X . . . , , [9]. , , -- VII-IX , . . . , . . , , [10]. XI . , . , , [11] , VIII . XI . 80- . VIII-X . , , . - , . , , . [12]. ,

. , , , , . , , IV-X . , , , , . , , ; , , , , , , . , . , , . . , , , , , . , , [13], V . 80- , , , . , V . [14]. V . , VI . , [15], , , , , VI . , . (

, , ; - .). , VIII . 40- ; [16]. , , , , . , VIII . . VIII . . , IX . [17], , (853 .) . , . , [18]. X . , [19]. 914 , () . X . - . , IX-X . . ; , [20]. , , , . [21]. [22]. - . , 950 [23], VIII-IX . -,

- - . , , VIII-IX . , . , , [24] , : , , , [25] . , [26], [27], IX . [28] . , . , . , , . , , , , , , , , . , , , VI . , , . ., VI . VII . , [29]. , , . , [30], . - -. , . ., 853 . , , [31]. X . , ,

, , , [32]. , , .

* * * , . . . IV-V . , , . () . , , V . , , , , , , . V . , , , [33] , , () 348 443 . , , [34], IV . V . . , , V . [35]; , . , , . ,

, - [36]. (V . .) [37], 319 384 , . V . , V . V . , , , (480 .), 482-484 . .-. . [38]. V . , , - . , V . 70- . , , , , , [39]. VII . [40]. - VII . . . [41]. - X . , - [42]. , , , . - - . , VII-VIII . , , - : . , , ,

. [43]. , , VIII . [44]. X . [45] . , IX-X . X-XI [46], [ 4 7 ] , [ 4 8 ] . , IV-X . . , , . , , , , , .

* * * , . , . ., IV . ; IV . , , V . . V . . , [49]. , , - .

. () . , , VI . - . () VI . , , , . , - , . . , , , , , [50]. VI . . VI . , . 552-558 [51]. , , . VI . , 558-582 [52]. VI . , , , [53], [54] . VII . VIII . IX . , . , 284 IX . , , VII-VIII . , , , [55]. - , IX . . . [56]. , - IX . , ,

. , ( ) [57]. IX-X . X . , , , , [58]. , , . I-IV . . , , , . , IV-V . . VII-IX . , , , ; IX-X . , , . [59].

* * * . , , , , . . , , , , , . IX , .

[60] , VIII-IX . , . ., [61] - . . . , (XIII .) , [62]. , , : , . , 50000 . , , (., IX . ), . ., , - 118, - , - , X . , 119. , , , , VIII-X . .

* * * , , . , , , , , . . (, .) (, , , , , , ) IV , . ., (.

.), IV-V . VI-VIII , , , V , , ,VI . ( ), , , IXX . , . , , , , . , - . (. , . III, 1) .

. , , ., 1890, . 1-32 ( ), , I, . , . 81-98. [2] . . , , . 27. [3] . , . , . I, ., 1955, . 1-71; 72-138. [4] , . 126. [5] , I, . 139-224. [6] . , , ., 1945, . 187. [7] - , , . , ., 1949. [8] , 1, . 272 387. [9] . , , . 194. [10] . , , . 193. [11] , 1, . 249-317. [12] . , , . 206. [13] , 1, . 11-29. [14] . . , , ., 1966, . 30. [15] , 1, . 30-45. [16] , 1, . 46-81. [17] , . 164-172. [18] . , , . 81. [19] , I, . 172-183. [20] , I, . 319-337.

[1]

. , , , II, . 438-448; . , , , 1968, 2, . 129-146. [22] . , , , 127, ., 1968, . 197-215. [23] . , , ., 1954, . 10. [24] , II, 1967, . 9-37. [25] , I, . 191-248. [26] , . 98-163. [27] , I, . 183-185. [28] . , , I, 1892, . 313-332; . : . , ; .. , , .., . VII, , 1911; . , ; . , , ., 1969; . , , ., 1935; , . I, ., 1955; . , . [29] . , , ., 1935, . 25. [30] . , II, . , 1965, . 3-5. [31] . . , . . , . , . I, . III, 1912, . 279. [32] . , 1917 . , ., 1960, . 48. [33] . ( ) 1941. . , , . . . . - , ., 1962. [34] . , , ., 1935, . 157-195. [35] , . 89-106. . . , , . I, ., 1948, . 141-149. [36] , ( ) 1909, . : . , . , ., 1920; . , , , I, ., 1961, . 69-73. [37] : , . . , ., 1953. : ( ) 1913. [38] .-. , ., 1962. [39] , . .. , ., 1893. [40] VII ., , . , ., 1877. [41] . , . , ., 1968. [42] ( ) 1871. [43] ( ) 1939. , . , .,1939. [44] ( ) 1887. , VIII , . , ., 1862. [45] ( ) 1860. , X , . , ., 1897. [46] , , , . , ., 1965. [47] ( ) 1917. ., 1917. [48] ( ) 1913. 1885. , XI , . , ., 1864.

[21]

, , . I, . . , ., 1961. [50] , , . II, . , , ., 1965, . 38-212. [51] , . III, . , ., 1936, . 23-187. [52] , . 202-251. [53] , . III, . , ., 1936, . 252-300. [54] , IV, . I, . , ., 1941, . 17-37. [55] , . 70-117. [56] , IV, . II, . , ., 1952, . 123-202. [57] , . 7. [58] , . 224-300. [59] . , , ., 1951. [60] , ; . , , ., 1949. [61] , ; . , , . . . , , 1927. [62] , . , ., 1964, . 39-40. 118 , -, , . , ., 1937, . 4, 15. 119 . , . XXXVIII, . 56, 8892.

[49]

3 . XVIII . . , 120, (, ) . , , . , , - . . , . , ,

, , . , XVIII . , , , . XIX . . , , , , , . , , ; . , , , . , , , . , , . . , , . . 1855 . , , () , 121. . . , . , . , . . - , . ., , 122 . XIX . , , . XIX . 80- , . ,

, 123. . 124. XIX . , . . , . , , . , XIX . , (. , . , . , . , . , . .). , , , , . , . , , . , 125 , 126 . , , , (), - . . - . ., 127; ; , . , -, . . IVX . . , . IXX . . , . , . . ,

, . . . . , , , . 128, , . , . , , . 129. , . . IVX . . ( ), IVVIII . , , . , . , , - , , . . . , VII X . , , , . , - VIII . , . . . . , , 130. , .

. . IXX . , , 131. , . . . . . . . , . ; . IVX . , , , , , . , . 132, (I-IV .), . , . , , , , , . - . . , . 133, VI . ; VI . , . , 134. , ... ()

135. . , ( ), , ( ) , . . , , - . , VIIIX . . 136, . . , . . - , , , , - , .137 , . , . , . , . . , ; . , , , 138. , . , , , , 139. . II , , 140. . . ;

., . VIIIX . ( , - , ) . , , , , ( ) 141. . ( ), . : , , . 142. . ; ; - , (, ), 143. , . . IVX . - . 144. , (. , . , . )145, , . . . , , , , . , . , . , . , . 146. . , , . , . , . , . [147]; , . , (, ) , ,

. , , . , , . . - , , . . , . , . , . , . , . , . , . [148]. . . , . , . [149] , VX . , , , . ; , , , ; , .

120 121

. , , , II, . 449-463. , , . I, . 87-92 . 122 . , , . II, . 71-81; . III, . 1-7 . 123 . . , , 1873, . 10. 124 . , , . V, , ., 1927, . 202-203. . , , . 54 135. . . , . 127 . . , , . 168177; 205217; 222230 .; . . , , , 1950, . 141 . 128 . , , ., 1916, , 1945. 129 . . , , ., 1905, , , ., 1907 . 130 . . , , II, . II, ., 1929, . 388 , . 131 . , IX-XIII , ., 1934, . 1 6. 132 . . , , I, . 131-295.126 125

. , , I, . 1-127. , . I. 135 , . 126. 136 . , , II, . 342-411. 137 . . : (, II, . 322-341); (, . 434); (, . 438-447); - , , 18, 1950, . 69-85; , . , 1948, - IIIVI, . 86-161. 138 . , , , . II, 1956, . 87-130. 139 . , , , I, 1949, . 39-56. 140 . ., , I, . 120-121. 141 . ., , , . III, 1953, . 68. 142 . , , ., 1959; . . , , , 1941; . , , , . I, 1924; . . , , 1912. 143 . , , ., 1963; , , , II, 1951, . 185-201; , , , . 30, 1954, . 159-164 .; , IX-X . , , II, ., 1959. 144 . , , ., 1961. 145 . , , , 1964, . V; , , , . 113, ., 1965; . . , , , 1959; , I, , 1960; . , , 1970; , - , , . 35, ., 1964 . 146 . . , , ., 1959; , IXXIII ., , II, 1955; , , ., 1962; . , . , . , . , , 1958; . , , , I, ., , , , XXVII, 1957; . , , ., 1958; , , ., 1964; , , I, 1968; . , , ., 1965; . , IVVI . , , 1965, 3; , , , XI, 3, 1966 . [147] . , , ., 1949; . IIV ; . , VI ., , 26, 1944; . , - , , . , 1956, 1; . , , ., 1954; . , VI-VIII ., , 1960; . , , . . . , I, 1961; , - , , 1959, 73 .134

133

. , - , ., 1928; . , - IX-X ., ., 1945; . , - , , 57, 1953; , , ., 1962; . , , , V, 1959; . , , ., 1963; . , , ., 1965; . , , ., 1968; . , , ., 1959. [149] . , , I, 1960; . , , ., 1936; . . , , ., 1947; , , ., 1959; , , ., 1959; . , , I, ., 1944; , , ., 1960 .

[148]

() IVV 1. IV . . IV - . , . , , . , , . , , . . IV . : , III , . , . .

. , , . , (224-241) , , . 230 . , . I- (241-272) . 260 . . , , . - (Shahanshah i Eran u Anaran). , , . , , , , . . 80- . (282-283) , , . , , 283 . , , . , , . - , 287 . , , . II . 296 . , . . [1] . 25000- . . , , . 298 . , . , . ( - ) , , . , , . . . , , . , , , , ,

. , -[2]. : . . , , . , , , , , , . , , . . , . , , , , . . , . - . - . . , , , . , . . . , . , , . , , . . (224241) , , (, ) IIIIV . , , , [3]. , , , , , , . , , , V . . , IV . 60- .

. . : , , , . , . [] , , , , , [4]. , , . , , [] . , , IV . 6070- , , , [5]. , , . , IV . , . . , , . , , . , 287 . , , 298 . . , . , , [6], . , . , , [7], , , , , , . , . , - . , 35-36 , . . 251263 [8], , , , IV . 60- . , (306337) III- (287/298-330) . , : , , , ,

, . 296297 , , . , , . , , : , . , , , (), () . , , . , , , , , . . . , . - . , ; ; [9]. , , , , . , , , . , . , , , , : : , ; , [10]. , , . . . , . , , . . ,

. - , . *** - . , IV . , . , , , , , , . V . . , . : . . . , . , . , . . . . . : - . , , . , . : - . . , - , [11]. [12]. , . , , . , , . . . , , , . . , .

, , , , . , -- , . , ( , ). , . , , . , . : , , , . 12 , , , . , . . , . . , , , . ; , , . , : , . . ( , ). , ( ). , . . , , , . . , . , , . . , , .

: . , . . . , , . . , , , . ; , , , . , , , , . , , , , . , , , , . , , . , . , , . . , . , , . - . , , , , . . . , , , , . , . , . : , . , :

. , - . , , . . , , . , , , . . , . , , . . , , , [13]. , - [14], [15]. , . . , [16]. , - , . , . , , , , , . , . - , , , . . , . , , . : , , [17]. , . (, ) .

. . , , -. [18]. : , , [19]. , , . , , , . . , , , . , , ; -, . , , IV . [20]. , , . - . , . [21]. , . . , 298 , . , . , . , , . , . . , , . , , . , , , , .

, . , , , . : , , , , ,... [22]. , . , , . , . , . : (. . . .) () , , [23]. , , , . , . . , , . . . , . , , , . , . [24]. . . . , , , , . , . , 355-356 . . , . . . : : , . , 355 . 25 , - . : ,

, 338 . , . . . , , [25]. . . . , , [26], IX ., , , , . , , , 319, 346, 348 . . , , , [27]. , , . , , . , . , . , IV-V . . 337 . [28]. . , IV . 30- , , . , . , , . , . , , , . , . . . [29] . , [30].

, . , . , 409412 , - . , , , , . , ; , . , ( , .) . , , , , [31]. , - . . , . . . ( ), . , . , . V . . , , [32], , - [33]. , , , -. . , , . , ,

( 300 .). , ( , , , ). . , VI . VIII . . [34]. . . , . , . . , , . . . , . .

(284-305) . . , , , -. [2] , , , . 62-65. [3] . , () , . . , ., . IV, . I, 1958, . 162. . , , - , (C. T o u m a n o f f . Studies in Christian Caucasian History, Georgetown University Press, 1963, . 83 . 105, ). ( ) , , , , . , , , (). , , . [4] 1913 . 315-316 [5] , I, . 66. [6] , I, . 83. [7] . , - , , XI , ., 1941, . 317, . 13; . , () , . 161.

[1]

, 287 , 298 . ( 1963, . 283) . [9] : - (306-337), , (284-305) . , , 337 . . [10] , I, . 70. [11] , , . I, . 194. [12] . V IX . , , V-VII . [13] . , , I, . 223. [14] , , I, . 92. [15] . [16] . , , I, . 221. [17] , . 88-89. [18] . [19] , , , I, . 126. [20] , , 980. , I, . 63; . , , , I, 1940. [21] , , I, . 102. [22] , , I, . 128. [23] , I, . 105. [24] . . 317 ., 276 ., 327 ., . 318 ., . . , . . 323 ., . 332 ., . 326 ., . 332-333 ., . 335 ., . 311., 336 ., . 355 . [25] . , - , , IV, ., 1957, . 278-279. [26] . , , I, . 226. [27] . [28] , . 233. [29] . , 518 ( ), . E.d. Schwarz, Johannes Rufus, ein monofhysitischer Schriftsteller: SB der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, phil.-hist. Kl, 1912, Abh.16. [30] . ( , ., 1898, 4, . 263), . ( , I, . 188, 213 .). . , . , , , ( . , , I, . 229). [31] . , , , , V . 2030- . , , , IV . 20- , . , ,

[8]

, , , , , . . . , , , III, ., 1955, . 1920. , IV . 20 30- , . . [32] . , , , , . (. , , , ( ) , . XII, . 169 .). . . , , , , ( . , , ., 1912, . 5-8; . , - , . 261 265). [33] . . . . , , I, ., 1928, . 131; , IVVII , , II, ., 1928, . 7. [34] . , , I, . 211212; , , ., 1935, . 114115.

2. IV V 338 , , II- , . . , , . , , . IV , 359 . . , . , [1]. 360 . , , () , . , , . , , , , ,

[2]. , . , . , , . . IV . 60- [3]. , 361 . , , - (363 .). 30- , . . , , . . , . . , 364 , . II , , . , 363 . . , - , [4]. - , , , [5]. , . 363 . . , , . , , , . - . , II . . 368 . , , ; , [6].

. , , . , , 369 . . . . . , . . , , , , , , [7]. . , , , () , [8]. . . 371 . , - . , , , . . , . , , , . , , , , [9]. . 337 . , . , . , , . , , V . 40- . , , . , , IV . 70- . .

. , - , ... , , [10]. , . , -. , , -- , , , . . , . - . - . . - . - ... [11]. , , - - [12]. , , , , [13]. , IV . 70- . , , . , , . , , . . ( , , V . 30- ). - IV . 80-90- [14], . . , - [15]. , 387 . . , , . , . ,

. , - , . , , , . . , () . . II . , 398-400 , [16]. , , . . , . , . , , : . . , . , , , , , [17]. . , , -, , , . . ( ) ( ). - . () . , . , . , , [18]. , , , . V . 20- , - . . , , , . [19]. , , . : , [20]. , V . , , , , . . , , ,

, . . : [21]. , . ; ; - ; . , , . , . . : . , [22]. . , , , . , , , 30-40- . . V . 40- (, ) . , . , . , . , . . , . . . , () () . , . , . , , -

. . , , . , . , , , . . , 428 . . , , . , , . , , . , . , , , . , , . . , (, V . 20- , , ). , . , , , [23]. . , , . , , , , , . , , , , VI . , , , , . , , . , , . , . ,

[24]. V . II- (438-457) , , , , . 441-442 . , , , . , . . , . , , , . , . 449 ., , . , , , . , . . , V . , , . , , . . , , - . , , , . , . . , , . , - . , , , . , . V .

, () [25] ( , , , , ). , , . . , , , , . . , . , , , . , , , . , . , , -, , , . , , , . . - (450 .). . , , . . 451 , . , , , , , , , . , , , . , , 450-451 . . ? , . , , , . , , , , ,

, . , , , , , , . , , , , , , , , , : , . , . , [26]. , , . , , , , , . , , .

, , I, . 101. , . 101-102. [3] , , , , ( . , - , I, ., 1966, . 481, 483), . , . , IV . [4] 1913, . 288. [5] ; . . , , . 453-454, 477. [6] , , I, . 125. [7] , . 130. [8] . [9] , , I, . 140. [10] , . 91-92. [11] , I , . 135-136. , . , - ... - ... , . V . , IV . 90- . [12] , I, . 136. [13] . , () , . 166.[2]

[1]

. , () , . 170; . , , ., 1962, . 91-92. [15] Petrus der Iberer, Herausgegeben und bersetzt von R i c h a r d R a a b e, Leipzig, 1895, . 17-18. [16] . , , . 93-94. [17] . , () , . 163. [18] , I, . 138. [19] . [20] , . 139. [21] , . 92. [22] , . 140-142. [23] , . 92. [24] . , , I, . 274. [25] . , , . 218. [26] ..1958, . 93.

[14]

3. V . . V . , . , . , . , . , , . , XI . , . . . . , . , . , , V . , . , , . , ( ) .

, , , ( ). , . , , , . . , . , . , , , . - . . , , , , . , . , V . ( , ). . , 450451 . . , , . . 463 . , . . (459484) . . 468 . , , . , . , , . , . , , , , . . , . , , ( ), . 60- (,

) , V . . , [1]. . . , , . , , [2]. . , , , , - , . , , [3]. , , . . , . , . , , (466 .) , , , , , , . , . , , - , 450-451 . , . : ; ... , . , . , : , ; ; . , - , , . , , , , . , , . , , . ,

- . , . , [...] ... , : [ ] [ ] [ ] [ ] [][4] . , . , 90- ( 493-494 ) . , , . , , , , , -. [5]. , . , . , . , , , , , , , , . . . , . , . . 450-451 , , , . , . , , . , : ...[6] . , , 466 . , , . , [7].

, , . 60- , . , , . , , . , . , . , . : . . . , . . [8]. , , , [9]. , . , , , . , . ( ) , . , , , , . , , . : . , , . , ; , , . , . , . [10]. , , . ,

. , . , , , . , , . , , , , , , .. . , , , , . , , . , 12 , [11]. , . . , . : , [12]. , , , . , . , , [13]. . , VI . [14]. . , , [15]. , . , , , , , . . , ? , . , , . , ,

. , , , . , , , , . . , , , . , , , , . , , , , . ( ) , , , , , , . , -- . , , --, , , , - -. , . , , , . , , [16]. , , , , . [17]. , , . , , , , . . , , . , . , , - , , . : , , , , , , , , , , , , , , , , , , .[18]. , 472 . , 506 . . . , V . 70- .

( , ) , . , , . , [19]. . , . , , , , , . -: , [20]. . , . , . . , , , , . , . . , - [21]. , . , , ( ) , : , , , , . , , . , , , . , , . , , , , [22]. , , , . . ,

- . : . [23]. 483484 . , [24], , 482 . , , , . , , . , , ( ) , , , , . . : , , . , , . , . , . . , , . , , . . , , , , . , , . , . - . . , , , , . , . , . , , . .

, , . , . . 483 , . . , , ( ). , . , , . , . . , . , . , , . . , . , . , , , , , [25]. , , . , , , , , , , . - , , [26]. , . , . , , . : , . , , . , , , . ,

, , . [27]. . , [28] . , , . . , , , . - . , . , , . , , , . . . , , , , . , , - . , , , , . 484 . , . , , , , [29]. . , , . , . . . . . . . , , , , . , , . , , . , 485 , .

. , . , , . , . , , . , , . , . , . , . . : : , . , , . , , , . , , , , . . . . , . . , - (474491). , . , , V . 80- . - 502506 . , . , . . . , . 503 . , , , , . , 443 [30]. . . , 502 [31]. . . : , . III (457-459). , 439 . 446 . , 502506 , [32]. , .

. : , . . 522 . [33]. , , , , . - , . V . . , , , . , , , , . , , . , . . , , - . , : , , , , [34]. , , . . , , , .

. , I, . 260, . 1. , . 259-260. [3] , I, . 145-146. [4] . , , IX, ., 1940, . 69. [5] , I, . 159. [6] , . 93. [7] , , I, . 19. [8] , . 93. [9] . [10] , I, . 196-197. [11] . , , I, . 336. [12] . , , I, . 340. [13] , . 342343.[2]

[1]

, . 342. . , , I, . 293. [16] , I, . 70-71. [17] , . 131. [18] . , , I, . 20. . . , , I, . 299-300; . , , , I, ., 1924, . 50-53; . , , IV, 1957, . 332-335; . , , ., 1968, . 161. . . , . , , . 13 . , , (. ). . , . [19] . . , , . 452. [20] , I, . 157. [21] . , , I, ., 1892, . 50. [22] . , , . 243244. [23] . , , . 243. [24] , . 141142. [25] . , , . 253. [26] , . 246. [27] , . 250251. [28] , . , . [29] . , , . 263. [30] . , , , II, ., 19111913, . 6467. [31] . , , I, . 289. [32] C . T o u m a n o f f , . ., . 362. [33] , . 369370. [34] , I, . 159.[15]

[14]

4. IVV . . - , . , , . , , -

. , [1]. , , - , , . , , - [2]. , , . - . . , . . . , , . (-, , , ), , , , , . , , IV , . , . - , - , [3]. , (, - .) . , - . : [4]. , IV . [5]. , VI . . , VVI , , , - . , , , . , , [6]. . , . , , , . -,

. , , , . . , , . , () () . , , . , , . . : , , -, . , , , , [8]. . . . , , ( ) : , . - . - , ; [9]. ( ) [10]. , . . . , [11]. . . , , . . , - ...[12] , , , . , , - - .

- , . [13]. , [14]. - . , , , (, -- .), , . . , . . . . IVV . , , . , , , , , [15].

. IV-V . . , . , [16]. [17], , . (, ) . IV . 30- , , , . , -. IV . , - - . - , , .

. , , , - - . . , , , , - , . . , IV-V , . - , , . , VI , , [18]. () -, . 616-619 ( - )[19]. : , , , , ... , [20]. , . . , , () [21]. , , , . . . , , - , [22]. . . . - - agar (akar)-, : , [23]. ( ) , - - , , , . . . , [24]. , . . , -

. , , : , , - [25]. , , [26]. , , [27]. . . , , [28]. () : , , , , , , . , . , , IVV . . . , - (IV . ) [29]. , . , ; , [30]. . , . , , , : , , - -. , , -, . . - . . . . : [31], , IV .

( ). , . , , , . . , V [32]. , [33]; , IVV . - , . , . , . , , () . . , . - . . , , , , . , , , . , , , . , , , - . , . . , - [34]. , [35]. , , [36]. () -. - , [37]. . - , , -,

[38], - . , . - . , , , . . - . , - , . , () . , . . , . - . . . , , . . . , - . , , . , .

. , , IVVI , .

. XXI . , , [39], . . V 50- , . . , , . . ( .), . , , , , , . - , , . , . - ( . . ), , [40]. , , ; . III . - . IVVI . . : , , , . , , , , . , - . V

, . : ... , , ; , , [41]. , V , , , . , , (. . I )[42]. , IV-VI . , . , , . ... [43] . , IV-V . . . I . . IV , IIIIV . V . , IV-V [44]. . - . V 80-90- , . (459-484), (488-531) . VI (531-579), (579590) (591-628) . VI , . VI II , . . - . . . III . . , III-IV . IV-V , .

, . . . , , , IV-VI . IV Tabula Peutingeriana- , (, , , ) , . , [45]. 428 . , . , , . : ... , [46]. , . . . . . , , , . IV-V . , ; , ( ) . IV-VI . , (, , ) . , . -

, . - . , . , , , . ( , , ) . , . IV . - . , V , . , , , , , ; . , . IV-VI . . . , , , . , . , , [47]. IV-VI . , . , , , . , . , , . , . . , . IV-V - . (IV-V .) .

. , . , . ; (, ). (, ) . IV , . . , (IV-V .) , , . , . , . , , , . . , , , , ... [48]. . : , , , . . IV . . ; , [49]. , . . . , , . V-VI , : , . VI ; [50]. . . . . . .

. , , (, , ). , [51] . ; . IV , [52]. , IV-VI , . IV , , [53]. , IV-V . , , . VI , [54], . , , , . . , VI , - . . , . , , , . , IV-VI . , (, ) (), . , . IV , , . V , [55]. VI , ,

, , [56]. . , VI . , . IV-VI : , . , , : , . , , IV . . -, , VI . , , , . . . , , IV [57]. . IV . . . V-VI . IV-VI ; . , , , , . . , , . , , [58]. . 1950

, , . . , , V , . , . . IV . . , , . , IV-VI . : . , VI . . V , . , . . . IV . [59]. , , [60]. IV . , , . . : . , , . : , , . , III . . III . IV I , . , [61]. (. ) , , .

. ; , . , [62]. : , [63] . , - [64]. , . -, . : , (V .), ; . - , . -, , , . . IV II . . , . IV , . , [65]. (, , .), , . . III [66]. , , . , , ; , , ; , . , IV ,

. , IV . . Tabula Peutingeriana- ( ), , , , , , . . , , : [67]. , , ... . . (523 .): , , [68] . 523 . - , . . IV-VI . , . , 30- . , . IV-VI . , , , . VVI . . . , . (VIVII ). , . VI , XVIII , XX . , , . . , , . . IV ,

. , . . 853 , - . VII . , , . . IV - . , [69]. , - , (IVVI .). . . [70] Wostan- . Wostan , . ostan : , , . Wostan IV , [71]. Wostan , , , , , . , , - , . (IV . I .). , , . , . , , ; , , . , ( , ) , . . , , , . , , . , .

VI 20- . . ( , .). [72]. . , , , , . , (, ), , ( , ) . , , (, , ); , . . ; , : , , , . , , . , . , : , , . . , , ..., , (-, -, , , , , , .)[73]. , , , -

VI . IV- [74]. . , , (, , ), , , VI . . , , , ( , , ); , , , . IV VI , . . V . . . , , , , . , , . . , , . , , (, , ) , . , , . , , . , . , , (, , , .) . , [75].

[76], , - , , , . , . , (, .), . , , . . , , , - . , . , , . (, ) . - , . . - [77]. (506 . ). , , , V . , . : . . , , . , . , , , , , , . IVVI . , , .

, , .

. , , . . , , . , : - , [78]. , . . , () ( , ) ()[79]. . . . ver- () , (, 138)- ( ) [80]. . [81]. . , azatan ( )[82]. , . , , [83]. - , 621 ( )- ( )- /-/ . , ( -) // II . . . , , , [84]. . . , : , [85]. . , , , [86]. , , , - . ,

, , , , [87]. ( ), IV . , , V . [88]. , V . 60 - 70- . - . , , . , , . . . , , . , [89]. . , , [90]. , , . . . , . . . , , . [91]. . , , [92]. , , [93]. , , . , , . , , -

- . . . : , ?[94]. . , ( )- ( )- [95]. . , vaal-; [96]. , . [97], , : , (), , , , () , . , : , , - . , - . IX - , , , . , , . . , , - [98]. . , . . , [99]. . . . , . ()-, , , vispur- (visoputhra) [100]. Vispuhr . Vispuhr- - . . , , [101]. . . , , , [102]. , . , , ( ), , . , [103]. . , vaspuhr (vispuhr)- [104].

. , vispuhr- ( )- ( ), [105]. , . . , , , .( ) - , . , , . ( .) . () [106]. vispuhr-[107]. . , , , . , , , ( ) . - , -. . - , . V . . IV . , , (resp, ) [108]. , [109] . - . [110]. , , - , , - . , , . , - , , . , , . VI . , , , . . , VI . , , ,

, , [111]. - , . , , . - . . , . . . , [112] , , - . , . . . : ... . , [113]. . , , , . , , , [114]. ( ). , , , , [115]. , , , . , . , . , , II . , , . IVV . . - , , , . .

. [116]. ( ). , , , . VI . 20- . , . . , ( ) . , , . . : (), (), (--), (--) . , , ; . , -, , . , , , , . , [117]. ( ) . II . . . ( ), , , , ( 612). , . , , . , ( )- ( rb trbs.) , , [118]. I - III () . , IV - VI . . , , . IV . .

---, , - ... [119]. . V . VI . . , , [120]. , , , [121]. , [122]. , , , [123]. , [124]. . . - . , , . . , , , , (-) [125]. , , - [126]. - . . IV - V . , , . . - [127], [128], [129]. , , . V , . . , -, , . -[130].

, : . , , . , . , , , . , , [131]. , , . . - . , . --. --- . , - , [132]. , , [133], . , . , , [134]. , . . , ... [135], - [136] . , . . , ( )[137]. , - . , - : (); . , () . : . . , , . , , , [138]. - . (

) , , 305 , , - . , . , (. . tacara ) . , - . . - , , . , , . , , , . - , . - . , , , , , , . - . . , () . , , ( ), . [139]. , , , . - , . , , . , , . , , [140]. , . [141] , . . , [142]. . , . ( )-[143]. , , .

, , . . , , , , , () . VI . . : , ? () : , [144]. . , - , , , , , , [145]. , , , , . , . - , , [146]. , , . . . . . , , , . . . . . ( ) , [147]. . (, ) [148]. . , . . , ( ) - , -, [149]. . . , . , ( ) [150]. . , , [151]. . . , , (). . , .

, , , , . () , , . . - . , . , , , , , , . : , [152]. , . , . , , ( ) [153]. IX - XI . , . IX . , [154]. , , (... , ). , . , VIII . IX . , ( -) (... )[155]. , IX . . - (... ...)[156] , 973 , : , , [157]

, ( ) . [158]. , , . , , , (, , ) . (-). , , , . , . . . . : , ( ) , , , ( ) . , ( ) , , . [159]. , . . , (), , () , [160]. , [161]. ( ) . - . , , . . . . , , . , , , - . , ,

. . , . IV - V . . . ( ) - ( )- [162]. : , , , [163]. - ( ). . , . - ( ) ( )- (, ) [164]. ( 2211) . [165]. (, , ), - [166]. , ( , . . ) , [167]. [168]. , . - (), . , , [169] , . . , -. , . , - ( ). () , , . , - . , , . IV - V . . , . , , .

, . , , , . , , . - . , . , , [170]. . , , , , , . . , [171]. , , IV - V . , ., [7]. - .

[1] [2]

. , , I, . 423. . , , I, . 294. [3] . , , I, . 426. [4] , , I, . 81. . , IV . , . . , , ., 1958, . 39. [6] . , , I, . 362. [7] , . 373. [8] . , , I, . 319. [9] , I, . 292. [10] . , , I, . 328. [11] , . 344. [12] . , , . 153. [13] . , , I, . 351. [14] , . 322. [15] . , , , I, . 240. [16] , . 282. [17] . [18] . , , , I, . 370. [19] . , , ., 1935, . 108.[5]

, . 25. . , . , . 304. [22] . , , I, . 282. [23] . . , , , 1 1950, . 13. [24] . . , , . 414. [25] , I, . 324. [26] , , 1960, . 8. [27] . , , II, . II, 1929, . 389. [28] . , . XIX , . . , . 485. [29] , I, . 92. [30] . , , I, . 286. [31] , I, . 162. [32] . , , I, . 287. [33] - , VI . 33 (. . , , I, . 301302). [34] . , , I, . 287. [35] , . 169. [36] , . 170. [37] . , .. 417. [38] . , , I, . 287. [39] A . H . M . J o n e s , The Later Roman Empire. 284-602. A Social, Economic - and Administrative Survey, v. II, Oxford, 1964, . 717, 718. [40] . . , , , XLI, 3, 1966. [41] , II, ., 1965, . 4. [42] E . H . B u n b u r y , A History of Ancient Geography, v. II, New-York, 1959, . 69 70. [43] . , , I, 1928, . 228. [44] . , 19371951 . , , I, ., 1955, . 81. [45] J . B . B u r y , History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I to the Death of Justinian, v. II, New-York, 1958, . 3. [46] , II, . 99. [47] . , , ., 1942, . 150. [48] . , , , , I, ., 1965, . 83. [49] . , , ., 1936, . 24. [50] . , , . 80. [51] . . , , . 30. [52] . , - , , . IV, 1943, 6, . 577583. [53] . , , ., 1967, . 19, 91. [54] . , , ., 1964, . 118120. [55] . , - , ., 1966, . 68. [56] , I, . 205. [57] . , IIII , , I, 1955, . 373. [58] , . 84. [59] . , , ., 1958, . 46.[21]

[20]

, I, . 198199. , . 59. [62] , . 185. [63] , I, . 199. [64] . , - , . 78. [65] . . , , . 27, 28. [66] . , , , . V, . I, 1960, . 169. [67] , I, . 200. [68] , . 94 95. [69] . , . 423. [70] . , , . 45 46. [71] H . H b s c h m a n n , Die altarmenischen Ortsnamen, Straburg, 1904, . 460 461. [72] . , , , II, . 83. [73] . , 1933 , , I, ., 1964, . 144. [74] . , , . 87. [75] . , . , . , ., 1938, . 448. [76] . , IX-XIII ., , II,1956, . 138. [77] . , IV-VII ., III-IX ., ., 1958, . 274. [78] , , I, . 27. [79] . , , - , I, 1946, . 387. [80] . . , - , VI, 1904, . 121. [81] . , , . I, 1928, . 121. [82] . , , , 13, 1943, . 43. [83] : , 1912. :( ), 1912 (. . , , , . 31, 1954, . 255). [84] . , , . 195. [85] . , , . 44. [86] . , , I, . 207. [87] , I, . 12. [88] , ,1953, . 12. [89] . , IIIIV (: ), 1957, . 25. [90] .. , , III-IX ., .,1958, . 179. [91] . . : , , . 20. [92] , I, . 158. [93] , . 243. [94] , I, . 19. [95] . . , , , 1905, . 72 [96] . , , , 1908, . 404 [97] . , , ., 1942, . 147. [98] . , , I, . 285.[61]

[60]

, . 159. . . , V, . 286 - 289; XI, . 165 170. [101] . , , I, . 194. [102] . , , II, . 165 166. [103] . , , I, . 159; , II, . 166. [104] . . , . 468. [105] . . , , VI, ., 1937, . 479. [106] . , - , ., 1944, . 98. [107] . . , . . . , 469 [108] . . , .. 468. , , ., 1955, . 177. [109] . , , I, . 16. [110] . , , , 1963, 1. [111] . , , I, . 17. [112] . . , . 459. [113] . , , , III, . 164. [114] , . 163. [115] , . , , . 300, 1954, . 346. [116] , I, , . 208. [117] , I, . 147. [118] . , , . 23. [119] , . 92. [120] . , , . 39. [121] . , IV-VII , , . II, ., 1928, . 58. . . , . 461. [122] ., , , . 35, . 65. [123] , I, . 241. [124] . , ; ., 1889, . 127. [125] . , , I, . 161. [126] , . 272. [127] , . 724, 730. [128] , I, . 100, 121. [129] , . 135. [130] , . 145. [131] . , , I, . 272. , ( ), . : !.. , , . . , , I, . 218. [132] . , , ., 1942, . 147. [133] , I, , . 69. [134] . . , . 426. [135] , I, . 56. [136] , I, . 278. [137] . , , I, . 278. [138] , I, . 56.[100]

[99]

. , , I, . 198. , I, . 158. [141] : , . . . [142] : , ( , I, . 31). [143] , III-IX ., ., 1958 . 179. [144] , I, . 35. [145] . . , ., . 402. [146] . , , II, . 167. [147] . . , , , , , 1922, . 31. [148] . , , . 436. [149] . , , , I, 1959, . 168 169. [150] . . , . 420. [151] . [152] , I, . 53. [153] . , , . 146. [154] , II, . 3. [155] . , , . 170. [156] . [157] . 171. [158] . [159] . , , I, . 417. [160] , , I, . 181. [161] . , IX XII ., , V, 1960, . 140.[140] [162]

[139]

. . , , ,

1905 . 73. . . , (IV-XIII .) , , 1952 . 28. [164] . . , , , 1950 1 . 19. [165] . . , . , . 21. [166] , . 22. [167] . , . 426. [168] . [169] , . : , ? - : - . [170] , I, . 126. [171] . , , I, . 242.[163]

() IVV

1. IVV IV () . , , . (V .) , , I- , - , [1]. , VI 20 [2]. , , . 368 , , , , (. . , . .) [3]. , , . , , (VI .) . , . [4]. (), . [5]. (. ) , , [6]. [7]. , - . . - . , (- ), ; [8]. , , , , [9], [10]. . (), II - III - , VI

. , , - [11]. IV . , V [12]. , IV () . . VI , [13]. , , I (379395 .) IV (389399 .). , 389395 . [14]. , , [15]. VI [16] ( ) [17]. , II () . . , , . IV . () . III , . IV () . . - , , , . . 387 . ; [18]. , . , , . III . .

. [19]. IV . , IV 70- , [20]. () . , [21]. . , , , , , , - [22]. , (, , .) , [23]. . II , - ( ), , , . , , IV , , , [24]. , () . , , , ; , . III - IV , . , , (, ) , . . . .

, ? , , . . . , , , -, , . , , , , , [25]. [26]. , , , , [27]. , . . . . - : [28]. , [29]. , , , , , , , . : , [30]. , , , . . I - II . , IV () . () , . , IV - V . , , . ; : .

. ( . .) , , [31]. , , ; ; , ; , , , [32]. , , . , , , , , [33]. () , . , [34]. . : , , . , , [35]. , , , , . , , , [36]. , , , . , , . VI , () [37]. , , , ; , [38]. , VI , , [39]. , VI . . , V . 70- , .

, , I- (457- 474 .) (458 484 .)[40]. , 457 - 474 . , . , 60 - 70- . , -[41]. , , , [42]. , , () , [43]. , [44], , , VI . , [45]. V 50 - 60- . V , (450 - 458 .), . , . . , . , . , . . , , . , - , . , ; , [46]. , , . , I- , . . 465 .

, [47]. , , . , , , , . V , 30- . 441- 442 . II (408450) , 447 . [48]. . V 30- . . , , 40- . . , 451 . . IV . , [49]. . , [50]. , V , , , . , , , , - , II- . , , , , . , .

I- VI 20- . , , , , .

, , II, 33, , I. . 269. . . , . 385. [3] , , XXIII, 12, II, , I, . 128. [4] . . , , , 1965, 5, . 74-75. [5] , , II, 29, , II, . 102. [6] , , VIII, 2, , II, . 123. [7] , , V, 1, , III, . 181 182. [8] . . , . 387 391. [9] , , . 125. [10] . , , ( , . 391). [11] , , . 185 186. [12] . . , , , XXII B, 1961, . 146 150. [13] , . I, , III, . 124 125. [14] . , III, . 125; . . . , . 382. [15] . , , II, . 317 318. [16] , , . 86. [17] , . . 126; . . , , II, . 100 308. [18] . , , II, . 315 317. [19] Z o s i m , Historia Nova, I, . 28 - 33; ., . . , . 379 380. [20] , . II, ., 1956, 786; . . , , ., 1951 . 143 153. [21] , , . 96. [22] , , . 72. [23] . . , . 384. [24] , . 383. [25] , , . 96. [26] , . 52. [27] , . 96. [28] , , . 194. [29] , II, . 208 209. [30] . , , II, . 320 321. [31] , , . 72. [32] , , . 84 85. [33] , , . 133. [34] , . 126 127. [35] , . 224. [36] . . , . 384.[2]

[1]

, , . 162 165. , , . 50. [39] , . 65. [40] , . 225, . I. [41] , I, . 157. [42] , . 185. [43] . . , . 386. [44] , : . . , ( . . V ), 1968, . 79 84. [45] . - . [46] , . 254 256. [47] , . 259. [48] . , , . I , , 1913 . 272 289. E . A. T h o m p s o n , A History of Attila and Huns, Oxford, 1948 . 206 - 215; F . A l t h e i m , Attila und die Hunnen, . 179 180. [49] . . , , , 1912 . 268. . . , . 37 38. [50] . . , . 39 40.[38]

[37]

2. IVV IV - , , , . [1]. : , , . , [2]. . , , , . , (, ), [3]. . . . [4]. . () [5]. ,

IV [6]. . (), ()[7]. IVV . () , , [8]. [9]. [10]. , , IVV . , . , , -, , , [11]. . , . , , [12]. , , . , , , , - - . , . , , , [13]. , . . , [14], . , , , , , , , , [15]. , , , . , III . . , , IV [16]. IV

-, [17]. () , , . . Tabula Peutingeriana-, . . IV , . , , [18]. . , . , . . , , , , [19]. , . ( )[20]. , - VII , [21]. ( ), , . [22]. . . . , , , III , [23]. , [24]. . , , . 1963 1965 . . .

- , . , . , , - . , , , . . - IV V . , III . . , IV-V . [25]. IVV , , . , [26], , [27]. . , . IVV . , , , , . , [28]. . , , . . IIIII , [29]. IVV . , , , , [30]. IVV . . , , , , ,

. , [31]. IVV . . . , , , [32]. [33]. IVV . , , , , , . , . , [34]. IVV . , , , . . , , , - , , [35]. , , . . . , , . , , . , , , , [36], , , . . , , , . , IIIIV (. ), [37]. , IVV .

, . . , [38]. , , - IVV . , , . VI . ( ) VI . , , , . . . , IVV . [39]. , . , - , , [40]. . - 17 - . . , . . - , . , . - , [41]. , IVV . VI , , , , . - (), . , III , IV V [42]. , IVV , . . , .

, , . . . . , , . . . , , - , [43]., , . , Ad fontem felicem- [44]. , VI . - [45]. , - [46].

, , . 73 96. , , . 51. [3] . . , , , . . [4] . , , , III, 1963, . 72-73; . , , , III, . 9899. [5] . , ..., . 99. [6] . . , , , 80, 1934 . 35 85. [7] A . K i s a , Glas in Altertum, Bd. III, Leipzig, 1908; A . R a d n o t i , Glasgefsse und Glasgestnde, Interkiza, Archeologica Hungariana, XXXII, 1954, . 153161. [8] . , . , - , , 1965, 3, . 114. [9] . . , , , . 25 1950, . 107. [10] . , . , - , . 114. [11] . , , , 1962, 1, . 242 . . , . , - , . 114, . . , , , 4, 1965, . 104105. [12] , , . 73. [13] , , . 96. [14] . , , , 1, . 4546. [15] , , . 78.[2]

[1]

. . , , ., 1964 . 34. , . 49. [18] . . , , , . 4, . 1, 1958, . 99110. [19] . , , . I, . 47. [20] , I, . 157 319. [21] , , . Itineraria Romana, Rmische Reiswege an der Hand der Tabula Peutingeriana, dergestellt von K. Miller, Stuttgardt, 1916, . XXVIXXIX. [22] Ravenatis Anonymi Cosmographia et Guidonis Geographica, edid. M. Pinder, et G. Parthey, Berolini, 1860, II, . 7576. [23] . . , , , 1959, . 151. [24] . , , . 107110. [25] . . , . . , , , 1960, 3 . 177; . . , , , 1966, 1, . 208210. [26] . , , , III, . 6970, . , - , , . 9798, . , VII 1956 1957 , , . 8586. [27] . . , 1952, 1954 1958 1965 . [28] . . , , , 1956, 4. [29] . . , .. , , , . XXXII-XXXIV . 221. [30] . , . , , . 113114; . , ..., . 102. [31] . , ..., . 113. [32] . , . , , . 114; . , , , IV, . 114; . , , , II, 1959, . 70. [33] . , , 1952, . . . ; . , , , IV, . 114. [34] . , . , , . 117. [35] . , , . 242 245. [36] , . 249-250. [37] . , , 4, . 11, . 187189. [38] . , , , IV, . 119. [39] . . , , . 354-355; . , , I, 1948, . 187201. [40] , , . 188 . [41] . , , . 189190. [42] . , - , , III, . 301320. [43] . . , , . 108 109. [44] . . , , , 1954, . 157-158; . . , , , 1939, 1 . 92.[17]

[16]

. , -, . 309, . A g a t h . , IV, . 15. [46] . , , IV, . 11, . 187188.

[45]

3. , , . : (. . 523 .) , ... , , [1]. 562 . . , 20 , . 571 . , . . II- (565578 .) . . , , 562 , . 30 , . - [2]. : , , , ; , , , , [3]. . 572 . . , , [4]. , , [5]. , , . 576

- [6]. . 576577 , . 562 . , [7]. , . , , , [8]. , , : (.. ) [9], , [10]. , . , . , : , , , , [11]. , . . 579 . (578582 .) : , , . , [12]. . 579 . I (579590 .) . - . . 589 . . , (591628 .). . (582-602 .) . II . 591 [13]. . ? 571 , - , . [14] , ,

. (resp. ) . , . , : - [15]. : , , , , , - [16]. , , [17]. II , , , , . , , , . , , -, [18]. : , , - , . - . 580- [19] . . , . II- 574 576 . . , , , , , . , I . IV- . . , (

. , , , ). , . 80- [20] (). IV- . , , [21]. , , . . , , [22]. , , , (), [23]. I- (). , . 589 ( IV ) , [24]. 591 - , , , . , , [25]. , , VI . 8090- . I- , . , - , . , (resp. ), . . , (, , ) . : . .. : -. , ,

, (. . ) [26]. , ( ). , , , [27]. I- . . , , VI . 90- VII . [28]. . . II- , 591 . . (602 .). - . 604 . . , , , , . , , . (610-641.) . . . . . - .. ( ), 606-608 . - [29]. , - () () [30]. , [31]. , II . , , , 602-603 I , [32].

506 . , , , .. , ( ) . . 571 . , , [33]. , 574 . , (.. () ) [34]. . , [35]. VI . 90 . 599 . , , [36]. . . II- , , . . , , () . 606608 . , , , . () , , - () . 605 , . [37]. , . [38]. . (), .

. . , , II- , . , , , - . : , : - [39]. , , , , [40], , (.. ) , [41]. , , , . . , , . , , , . , . , , [42]. , . 608 . , , -. . : , : [43]. II- . (614 . , : , , [44]; , , [45].

, , [46] (//) . , ( ), (627 .) . , , . , [47]. , . . , , , [48]. , , , 623 [49]. , , , . ( ) , . . . . 622 , . . , , . , , . , , , (, ) . , , : , , , , , , , [50], , , , [51]. , , . , [52]. ,

. . . , , [53], . . 627 . . . , . , , . , , , . . , . , . , . , : , , , . [54], . : , , [55]. , : [56]. , . 627 . , . . II , . 628 . , . . 628 , , . , . , , [57]. - . . , [58],

. : , , (), . , . , , , [59]. . , , [60]. , , () : [61]. , : [62]. . . , [63]. , . , ... , [64]. , - . , , . VII . , VI-VII , [65]. , .

[1] [2]

, . 94. , . 244. [3] , . 245246. [4] . III-IX ., . 1958, . 224. [5] . , , I, . 79. [6] , . 238. [7] , . 243. [8] , . 244 245. [9] . [10] . [11] , . 246. [12] , . 249250. [13] , , , 1862, . 49.

, ). . , III,.257. [15] , . 95. [16] , I, . 217. [17] . , - , , II, . 22. [18] . , , ., 1961, . 8990. [19] , III, . 245. [20] . . . . ,.I, 1910, . 16-18. [21] . , , ., 1950, . 36. [22] . [23] . [24] . . . ,. I, . 24. [25] . II- , , , . [26] . , , ., 1955, . 204205. [27] . , : , , ( , I, . 222). , . [28] .. . . . 1948. . 85, 86, 155. , . . . , , . , . [29] , , . , ., 1968. [30] , . 71. [31] . [32] , . 77, 90. [33] . , , I, . 119. [34] . , , I, . 349. [35] . [36] , . 213. [37] , . 7. [38] , . 70. [39] , . 68. [40] , . 74. [41] . [42] , . 84. [43] . , , I, . 391. [44] . , - ; I. Marquart, Osteuropaische und ostasiatische Streifrge, Leipzig, 1903, . 401. . , ( , I, . 267). [45] , . 251. [46] (, IV, . I, . 95). [47] , I, . 225.

[14]

, . 195196. , . 200201. [50] , . 95. [51] , . 97. [52] . . , , ., 1962, . 147 [53] . . . , , ., 1959, . 37. [54] , . 40. [55] . [56] , I, . 224; ., . . 95. [57] . , . 44. [58] , . 4647. [59] , . -., . 120; ., , . 96. [60] , I, . 96. [61] . [62] . [63] , . 112. [64] . , , I, . 86. [65] , . 88.[49]

[48]

4. VIIVIII ) , . . , , . ( - ), , , . , . : 1) ; 2) . . () , - (, , ). ( ) -.

, - . . , ( ), , - -. (), , . - (.. , ) , ( ) , . : II , I , (IVIII .) . . , . , , . , . , VII . . , . , , , . , . . VII . , , . , () . , () , . . .

. - , . . , , ( ), , . (634644 .) . , , . , , . 40- , . , . . , - . , . 640 . . 642-643 , . , 50- . 654 . , . . , , . - . . - , , . , .

, IX . , - : 1) , , , . , . 2) , .. ; , . 3) . 4) , , , , , . , , , [1].

*** . , I (661668 .) . , . , . I- . , , [2]. . . 686 . , [3]. . : , , [4]. , . 688 . II , . - .

, . , , . , . - . . -- (685-705 .) . VII . . . , 697 . () [5], VIII . . , 705-711 . , - -[6]. , , , , , , . , , . VIII . , , . (724743 .) --. , . , , ... 100 [7]. , ( ) , 100 [8]. . . , . , [9]. 728729 , . . - [10]. . , . . 732-733 . , - .

. 120- . , , 735 . . , [11]. . , ( ) . , . , , [12]. , . , -, . , , . , . , , : , [13]. , [14]. , . . 737 . . . . 743-744 . , .

*** , , . . : , ; , [15]. , . , . . , [16].

- . : , , , , [17]. . , , , . , . , VIII . , , . [18]. , , , , . , . 749 ., , . , , , . [19]. VIII . : , , , [20]. , , , . , [21]. , , , , . . , . , , , . , . , , . 764 . . , .

- , [22]. , . , . . , , . , . , , . . , , . . , , . , - . . , . 772773 . , , . , , (775785 .) . ... , . . . , , , , , , , . . : . , , . , , . , . . , , . , , VIII .

. . . . , , . , . . , , . (786 .), , . . , . , . , , . : , . , . . . . , , , , ? , , . - : , . , , . , , , .

***

. , , , [23]. , ( ) . - . , , : , , , , , , , .[24]. , - . , VII . . , , , . . , (VIII . ). , . , , , , , , , .. . , . , , . , . , VIII . . , - () ( ). , . : , - -

, . , . - , , , . . , .

. , - , , . 73, 1959, . 170-172. [2] . , , . II, . 366. [3] . [4] . , , II, . 367. [5] . , , I, . 368. [6] . [7] . , - , . 64. [8] . , , , . 35, ., 1963, . 80 81. [9] , , . 209. [10] , . 211. [11] , I, . 235. [12] , I, . 234. [13] , . 239. [14] . , , II, . 372. [15] , I, . 250. [16] . , , II, . 391. [17] . , , , . 30, 1954, . 143. [18] . , , , . 35, 1963, . 85. [19] . , , II, . 393. [20] , . 50. [21] , I, , . 118. [22] , III-IX ., . 705. [23] , I, . 221. [24] . , , II, . 73.

[1]

- VIVIII

1. VIVIII . . VI . , [1]. : , , [2]. , , , , . , ( ) : () . - : , [3]. - , . . , VI . . , , , - . - , , , , , , , . , . , , -, VII , , . , , . , (, -- .) . VI . . , , . , , , , . - [4], X . ( , ), ,

, , . , , , . ( : ) : , ?... , - , ?[5] , , : , ?[6] : , , [7]. : [8]. , [9]. , (V . ). , [10]. , . . , : , , ? , , ...[11]. , , . . , . , : , [12]. , . , , . , [13]. . , . VI . . , ? III 1170 ,

. , [14]. [15]. . , VI . . VIVII , , [16]. III- , , . . ( , ) . , , - [17]. (), , . , , . , . , , [18]. ( ) ( ) . ( ) . , , [19]. , . , , :