Sağlıklı çocuğun güvenliği(fazlası için )
-
Upload
wwwtipfakultesi-org -
Category
Documents
-
view
617 -
download
2
Transcript of Sağlıklı çocuğun güvenliği(fazlası için )
SAĞLIKLI ÇOCUĞUN GÜVENLİĞİ
Prof. Dr. Lale Algıer
Çocukların güvenli bir ortama gereksinimleri vardır.
Yalnızca tehlikeleri anlatmak ve öğretmek güvende olmalarını sağlamaz.
Çocuğun güvenliğini sağlamak erişkinlerin sorumluluğudur.
Çocukların ilgileri ve gereksinimleri erişkinlerden farklıdır.
Erişkinlere göre düzenlenmiş olan güvenlik önlemleri çocukları korumada yetersiz kalmaktadır.
Oto koltukları, bisiklet kaskları, kilitli ilaç kutuları, yüzme havuzlarının çevresinin güvenliği,pencere korumaları çocuklara yönelik güvenlik önlemlerinden bazılarıdır.
Kazalar
Çocuklarda kazalar dikkat edilmesi gereken temel bir toplum sağlığı sorunudur.
Dünyada her yıl kaza ve şiddet sonucu 950.000 çocuk yaşamını yitirmektedir (WHO-2004)
Kazalar özellikle 10-19 yaşları arasındaki çocuklarda ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Milyonlarca çocuk ölümcül olmayan yaralanmalar nedeniyle hastanede yatmaktadır.
Kazalarla ilgili gerçekler
Her yıl 260.000 çocuk ve adölesan trafik kazaları sonucu ölmekte..
10 milyondan fazlası ölümle sonuçlanmayan trafik kazası geçirmekte..
170.000’in üzerinde çocuk ve adölesan boğulma nedeniyle yaşamını yitirmekte..
Boğulma yönünden en riskli grup; 5 yaşın altındakiler..
Yanıklar en çok bebeklik döneminde görülmekte.. Yanıkların %75’i sıcak sıvılar ve su ile olmakta..
Kazalarla ilgili gerçekler
Her yıl 47.000 çocuk ve adölesan düşme kazaları sonucu ölmekte..
Düşmeler uzun süreli ve kalıcı yetersizliklerin önde gelen nedenlerinden..
Zehirlenme nedeniyle yaşamını kaybeden çocukların sayısı 45.000…
1 yaşın altındaki bebekler ölümle sonuçlanan zehirlenmelerde en riskli grup…
Ne kadar önemli?
Sağlık Bakanlığı: son 5 yılda 120.000 çocuk ev kazası sonucu hastaneye müracaat etmiş ve 2000'i hayatını kaybetmiştir.
Ev kazalarının %45.4' ü 0-6 yaş arası çocuklarda görülmektedir
1-4 yaş arası çocukların %44'ünün ölüm nedeni kazalardır.
Kazaların %58’i, çocuk bir erişkinin yanındayken gerçekleşmiştir.
Bir çocuğun beklenmedik bir şekilde kaybedilmesi anne-baba, kardeşler, ailenin diğer bireyleri ve tüm toplumu derinden etkiler.
Ölümle sonuçlanmayan kazaların neden olduğu yetersizlikler çocuğun sosyal gelişimini, eğitimini, iş yaşamını vb. etkiler
Kazaların önlenmesinin maliyeti çok düşüktür.
Kazalar yetersizlik nedeni de olabildiği için, kaza ile çocuğun diğer sağlık sorunları arasında yakın bir ilişki vardır.
Kentleşme, motorlu taşıt sayısındaki artış, çevresel değişiklikler (örneğin sel, tufan) çocuğun sağlığını olumsuz etkilemekte…
Yoksulluk ile çocuğun güvenliği yakından ilişkili..
Çocuklarda risk daha fazladır
Çocuklar küçük erişkinler değillerdir. Erişkinler için düzenlenmiş olan bir dünyada
yaşamaktadırlar. Güvenlik ile;
Çocuğun yaşı Gelişim düzeyi Dünyayla nasıl etkileşim kurduğu Aktiviteleri arasında güçlü bir ilişki vardır.
Çocuklar Neden Risklere Açıktırlar?
Meraklıdırlar ve keşfederek-araştırarak öğrenirler.
Bulundukları ortamla ilgili algılamaları sınırlıdır.
Karşılaştıkları birçok yeni durumun sonuçlarının farkında değillerdir.
Çocuklar Neden Risklere Açıktırlar?
Boyları kısadır.
Meraklıdırlar
Cesaretlidirler
Stres
Deneyimsizlik
Yetersiz gözlem
Çocukların öğrenmeleri ve gelişimleri engellenmemelidir, fakat güvenli bir
ortamda, gereksiz zararlardan korunarak büyümelidirler.
ÇOCUKLUK DÖNEMİ KAZALARIKarayolu
Yaya
Bisiklet
Taşıt
Ev ortamıDüşmeler
Yanık ve haşlanmalar
Yangın
Zehirlenmeler
Laserasyonlar
Boğulma
Suda boğulma
Tatil ortamıSuda boğulma
Oyun alanı yaralanmaları
Sporyaralanmaları
Okul/ ÇalışmaOrtamı
Düşmeler
Yanıklar
Haşlanmalar
Laserasyonlar
Zehirlenmeler
18 yaşın altındaki çocuklarKasıtsız yaralanma nedenleri
Trafik kazaları (%22.3)
Boğulmalar (%16.8)
Yanıklar (%9.1)
Düşmeler (%4.2)
Zehirlenmeler (%3.9)
WHO (2008), Global Burden of Diseases, 2004 update.
Hangi ortamlar daha riskli?
Bebekler ve okul öncesi dönemdekiler☆Daha çok ev ortamı
Okul çağı çocukları ve adölesanlar☆ Ev ortamındaki riskler daha az☆ Daha çok yolda-trafikte☆ Okulda☆ Oyun alanında
YAŞCİNSİYET
SOSYOEKONOMİK
FAKTÖRLER
KAZALAR
Çocuğun gelişimiÇocuklar, Mini erişkinler değillerdir!
Emekleme Yürüme, merakHareket etme,
tekmeleme, dönme
Tırmanma Koşma
TEHLİKENİN FARKINDA OLMAMA
Güvenlik ve Çocuk Gelişimi
0-6 AyDönebilir, objeleri ağzına götürürBazı kaba motor becerileri gelişirÇevreyi tanımak için dokunur, ulaşır, kavrar
0-2 AySarsılmış Bebek SendromuBebek ağlar!
•Ağlama normaldir•Kolik, bebeğin gelişiminin normal bir parçasıdır.
• Bazen besleme, kucağa alma, sarılma, sallama yararlı olabilir.• Bazen yaptığımız hiçbir şey bebeği susturmaz.• Bebeğinizin bir sağlık sorunu olmadığından eminseniz kaygılanmayın.
0-2 Ay
Çocuğun güvenliği için ne yapılmalı?Boğulma bebeklerde ölüm nedenleri arasında..
Sırtüstü yatırılmasıSert yatak kullanılmasıYatakta yumuşak şeyler olmamasıBirlikte uyumamaSigara içmeme
2-6 Ay
Çocuğun güvenliği için ne yapılmalı?
Bebek kemeri-bebek oto güvenlik koltuğu Arka koltuk, hava yastığından uza Üzerini değiştirirken dikkat, bir elle bebeğin
tutulması Puset güvenliği Mama önlüğü, emzik kurdelesi Kurdeleli giysilerin kullanılmaması Küçük parçalı oyuncakların kullanılmaması Yatarken biberon verilmemesi
6-12 Ay
6-8 Ay• Döner• Oturur• Objeleri kavrar• Ağzına götürür
8-10 Ay• Emekler• Çok küçük objeleri
kavrar ve ağzına götürür
10-12 Ay• Ayağa kalkar• Yürür• Gizli objeleri bulur
6-12 AyÇocuğun güvenliği için ne yapılmalı?
Ev ortamının güvenliğiTekerlekli yürüteç kullanılmamasıBariyer ve kilit kullanılmasıZeminin küçük objeler yönünden
kontrolü İlaçlar ve temizlik malzemelerinin
yüksekte, çocuğun ulaşamayacağı yerlerde bulundurulması
Karyola Güvenliği
☆Kırılmış, çıkmış, kaybolmuş parçası olmayan, bağlantı vidaları yerinde ve iyice sıkılı
☆ Karyolanın parmaklık-bariyerlerinin arasının 6 cm. den fazla olmaması
☆ Yatak ile karyola arasında iki parmaktan daha az boşluk olması
☆ Kurşun bazlı boya yerine su bazlı boya ile boyanmış ürünler
☆ Bebeğin karyolasının pencere, perde, prizlerin ve elektrik kordonlarının yanına yerleştirilmemesi
☆ Karyolanın kenar yastıklarının bebek ayağa kalkmaya başladığında çıkarılması
☆ Karyola üstündeki dönence türü karyola oyuncaklarının bebek 5 aylık olduğunda ya da oturabildiği zaman çıkarılması
1-3 Yaş
12-18 Ay Yürür, tırmanır Objeleri çeker, taşır Küçük parçaları ağzına götürür
ve yutabilir
2-3 Yaş Koşar, tırmanır Kapakları açar Vidaları çevirir
18-24 Ay• Koşar, tırmanır• Gizli objeleri bulur• Düğmeleri ve kapakları
çevirir• Kapıları ve çekmeceleri
açar
Dolapları açabilir, tırmanabilirÇevre hakkında meraklıKoordinasyon ve dengesi kötüTehlikeleri tanıyamaz
1-3 Yaş
Çocuğun güvenliği için ne yapılmalı?
Tırmanırken güvenliğinin sağlanması Pencere, balkon kilitleri Sıcak içecek ve yiyeceklere ulaşmasının
engellenmesi Botta ve suyun kenarında can yeleği Havuzların kullanılmadığı zamanlarda boşaltılması Güvenli oto koltuğu kullanılması Duman dedektörü
Ebeveynlere ilaçların uygun dozları ve uygulama yolları ile ilgili eğitim
Bitkilerin oyun alanında olmaması İlaçlar ve diğer zehirli materyallerin çocuğun
ulaşamayacağı yerlerde bulundurulması Zehir kontrol merkezinin telefon numarası
0 800 314 7900
Oyuncak güvenliği
4 cm’ den küçük nesnelerin bebeklerden ve küçük çocuklardan uzak tutulması
Özellikle 3 yaşın altındaki çocuklarda alev almazlık ve yıkanabilir olma özellikleri
Üç yaşına kadar olan çocuklarda daha çok yumuşak kumaş ve plastikten yapılan oyuncaklar
1 yaşın altındaki bebeklere tüylü oyuncakların verilmemesi
Oyuncak güvenliği
Balon, patlak balon parçaları ya da şişmemiş balon parçalarının verilmemesi
Karyola için kullanılan oyuncakların 20 cm. den uzun kordon, bağcık içermemesi
Ses çıkaran oyuncakların çocuğun kulağına yakın tutup çalıştırmasına izin verilmemesi
Banyo-WC’de Güvenlik
Boğulma Sıcak su yanma ve haşlanmaları Düşmeler ve kaymalar Çocuğun tuvalette kilitli kalması Banyo penceresinden dışarıya tırmanması Zehirlenme Keskin obje yaralanmaları
Mutfakta Çocuk Güvenliği
Yanıklar ve haşlanmalar Yangın Düşmeler Yaralanma, incinme ve kesikler Zehirlenmeler Elektrik çarpması
Okul Çocuğu
ŞiddetZorbalıkOkula gidip gelirken ortaya çıkan, trafik ve
trafik dışı yaralanmalarServis güvenliği İnternet güvenliği
İnternet ve riskler
Uygunsuz içeriklerle karşılaşma İnternet üzerinden tehdit Kişisel bilgilerin paylaşımı Uygun olmayan ve tehlikeli kişilerle karşılaşma Gizlilik ihlali, kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık
Adölesan
İntiharlar 15-24 yaş grubunda giderek artan oranlarda görülmektedir.
Kazalar 10-14 yaş grubunun en önemli ölüm nedenlerinden biridir.
Adölesan Dürtülerin kontrolünde eksiklik Akran değerlerinin kabulü Cinsel aktivite deneyiminde artış Güçlü olma duygusu Riskli davranışlar Aile ile çatışmalar Akran onayının önem kazanması
Kabadayılık Silah taşıma Aşılanma Korunmasız cinsel ilişki-CYBE İstenmeyen gebelikler Araç kullanımı Fiziksel ve cinsel şiddet Madde bağımlılığı İntiharlar İnternet güvenliği
Adölesan
Güvenli davranış geliştirme İstemli/istemsiz yaralanmaların kontrolüGüvenli cinsellikSigara, alkol, madde bağımlılığı ile
mücadele
Kazalar sağlıkta eşitsizlikle de ilişkili
Yoksulluk Uygun olmayan çevre Uygun olmayan ev ortamı Düşük eğitim düzeyi Okur yazarlık düzeyinin düşüklüğü Sosyal destek sistemlerinin yetersiz
olması
Kazaların %95’i düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşmekte..
Ekonomik faktörler-ailenin yoksulluğuSosyal faktörler-Örn. Anne eğitimiAile yapısıyla ilgili faktörler- Tek ebeveyn,
anne yaşı, çocuk sayısı…
Bakım ve gözlem eksikliği
Güvenli oyun ortamının bulunmaması
Yoğun trafik
Güvenliği sağlayan araçlara para ayrılamaması
Korunmasız ev ortamı, mutfak, pencereler…
YOKSULLUK
Risk değerlendirmede hedefler
Herhangi bir aktivitenin neden olabileceği riskleri belirlemek
Bireyin riski azaltma girişimlerine öncelik vermesine olanak sağlamak
Pratik, mantıklı ve ekonomik çözümleri tanımlamak
Çocuğun güvenliğinin sağlanmasında neler yapılabilir?
• En ciddi ve önlenebilir durumlara odaklanma• Profesyonellerin eğitimi• Ebeveynlerin kültürlerine uygun eğitimi• Öğrenmeye hazır oluşluğun değerlendirilmesi• Risk faktörlerinin farkında olma• Ailelerle birlikte kapsamlı yaklaşım gereksinimi• Toplum sağlığı ile ilgili politikaların
geliştirilmesi-savunulması
DSÖ Dünya RaporuÇocuk ve Adölesanlarda Yaralanmaların Önlenmesi
Global Eylem Çağrısı - 2005
Global Eylem Planı- 2006
Kasıtlı olmayan yaralanmaların önlenmesinde halk sağlığı yaklaşımı
1.Sürvelans
Problem nedir?
2.Risk faktörlerinin belirlenmesi
Nedenler nelerdir?
3.Girişimler
Hangisi uygun?4.Uygulama
Nasıl uygulanır?
Yönetmelikler (Oto koltuğu, kask kullanımı, oyuncak güvenliği….)
Ürün modifikasyonları (kilitli ilaç kutuları..)
Çevre düzenlemeleri (özellikle okul yollarında)
Destekleyici ev ziyaretleri (anne-baba-çocuk eğitimi, ev ortamının düzenlenmesi, çocuğun gözlenmesi..)
AAP
Hemşire-Aileişbirliği
Okulçalışanları
Çocukhekimleri
Politikacılar Okul öncesi eğitim
kurumları
Sivil toplumkuruluşları
Emniyet
Halk sağlığı hemşiresi
Okul hemşiresiDiş hekimi
Çocuğun güvenliğini sağlama programı