Absorbsiyonu Belirleyen Absorbsiyonu Belirleyen ParametrelerParametreler

Dışarıdan alınan farmösitik şeklin katı veya Dışarıdan alınan farmösitik şeklin katı veya

sıvı oluşusıvı oluşu

DisintegrasyonDisintegrasyon

Farmasötik şeklin ufak taneciklere ayrışmasıFarmasötik şeklin ufak taneciklere ayrışması

DissolusyonDissolusyon

Ayrışan ilaç moleküllerinin mide-barsak sıvısında Ayrışan ilaç moleküllerinin mide-barsak sıvısında

çözünmesiçözünmesi

Molekül büyüklüğüMolekül büyüklüğü

Lipofilite ve iyonizasyonLipofilite ve iyonizasyon

HidrofilikHidrofilik

LipofilikLipofilik

Hücre MembranıHücre Membranı

(Yağda çözünür)(Yağda çözünür)

(Suda çözünür)(Suda çözünür)

Presistemik EliminasyonPresistemik Eliminasyon

Presistemik EliminasyonPresistemik Eliminasyon

Presistemik Eleminasyona Presistemik Eleminasyona Uğrayan İlaçlarUğrayan İlaçlar

Seks hormonu ilaçlarSeks hormonu ilaçlarNarkotik analjezikler ve Narkotik analjezikler ve

antagonistleriantagonistleri-blokörler-blokörlerTADTADNitrogliserin ve diğer nitritlerNitrogliserin ve diğer nitritlerLidokainLidokainVerapamil / DiltiazemVerapamil / Diltiazem

Enterohepatik Enterohepatik SirkülasyonSirkülasyon

enzimenzim

Enterohepatik Sirkülasyona Enterohepatik Sirkülasyona Uğrayan İlaçlarUğrayan İlaçlar

Steroid yapılı ilaçlarSteroid yapılı ilaçlarMorfinMorfinDijitoksinDijitoksinRifampinRifampinKarbamazepinKarbamazepinKloramfenikolKloramfenikolKlorpromazinKlorpromazin

Dağılım Aşamasını Dağılım Aşamasını Etkileyen Önemli FaktörlerEtkileyen Önemli Faktörler

Plazma proteinlerine bağlanmaPlazma proteinlerine bağlanmaSekestrasyonSekestrasyonRedüstribisyonRedüstribisyonİyon tuzağıİyon tuzağıOrgan büyüklüğüOrgan büyüklüğüKan akımıKan akımıYaş ve cinsiyetYaş ve cinsiyet

En fazla ilaçları bağlayan En fazla ilaçları bağlayan protein protein albumindiralbumindir

Bu bağlanma Bu bağlanma nonselektif nonselektif ve ve reversibldırreversibldır

LipofiliLipofilikk

İlaçların Bağlandığı Plazma İlaçların Bağlandığı Plazma ProteinleriProteinleri

AlbuminAlbumin

1 asit 1 asit

glikoproteinglikoprotein

LipoproteinlerLipoproteinler

-globulinler-globulinler

En fazla En fazla bağlananlarbağlananlar

En az En az bağlananlarbağlananlar

Varfarin (%99.6)Varfarin (%99.6) Lityum (%0)Lityum (%0)

AsetaminofenAsetaminofen

AlkolAlkol

VarfarinVarfarin

%99.6%99.6 %0.4%0.4

%99.0%99.0 %1.0%1.0X 2.5X 2.5

Toksisit

Toksisit

ee

Hipoalbuminemi Hipoalbuminemi Durumunda…Durumunda…

Albumine bağlı olan ilaç miktarı azalır. Albumine bağlı olan ilaç miktarı azalır. Buna karşılık serbest fraksiyon oranı Buna karşılık serbest fraksiyon oranı artar. Bu nedenle toksik olmayan ilaç artar. Bu nedenle toksik olmayan ilaç dozu bile bu kişilerde zehirlenmeye dozu bile bu kişilerde zehirlenmeye neden olabilirneden olabilir

Hipoalbuminemi durumları:Hipoalbuminemi durumları:Karaciğer yetmezliğiKaraciğer yetmezliğiİleri böbrek yetmezliğiİleri böbrek yetmezliğiYaşlılıkYaşlılıkGebelikGebelik

1-asid 1-asid glikoproteine glikoproteine bağlanan ilaçlarbağlanan ilaçlar

Lipoproteinlere Lipoproteinlere bağlanan ilaçlarbağlanan ilaçlar

-globulinlere -globulinlere bağlanan ilaçlarbağlanan ilaçlar

Lidokain gibi Lidokain gibi

LA’lerLA’ler

Kinin / KinidinKinin / Kinidin

PropranololPropranolol

PrazosinPrazosin

SiklosporinSiklosporin

İmipraminİmipramin

KinidinKinidin

KlorpromazinKlorpromazin

TetrasiklinTetrasiklin

TubokurarinTubokurarin

PankuroniumPankuronium

MorfinMorfin

KodeinKodein

SteoridlerSteoridler

Bir immünsupresan ilaç olan Bir immünsupresan ilaç olan siklosporinsiklosporin, önemli oranda , önemli oranda LDLLDL’ye ’ye bağlanmaktadır.bağlanmaktadır.

İlaçları Bağlayan Diğer Plazma İlaçları Bağlayan Diğer Plazma ProteinleriProteinleri

SekestrasyonSekestrasyon

Dışarıdan alınan bir ilacın; Dışarıdan alınan bir ilacın;

vücutta herhangi bir doku ya da vücutta herhangi bir doku ya da

hücreye karşı hücreye karşı affinite affinite

göstermesigöstermesi ve gidip oralarda ve gidip oralarda

birikmesidirbirikmesidir

Sekestrasyon ÖrnekleriSekestrasyon Örnekleri

Glikozidlerin kas yapılarda toplanmasıGlikozidlerin kas yapılarda toplanması

Griseofulvinin keratinize dokularda Griseofulvinin keratinize dokularda

toplanmasıtoplanması

Klorokinin retina gibi melanin içeren dokulara Klorokinin retina gibi melanin içeren dokulara

affinitesinin olmasıaffinitesinin olması

TAD’ların akciğerlerde birikmesiTAD’ların akciğerlerde birikmesi

Tetrasiklinlerin kemiklerde toplanmasıTetrasiklinlerin kemiklerde toplanması

İyodun tiroid bezi içinde birikmesiİyodun tiroid bezi içinde birikmesi

cc

tt

RedüstribisyonRedüstribisyon

SSSSSS KASKAS ADİPOZADİPOZ

İyon Tuzağıİyon Tuzağı

Bir ilacın Bir ilacın pH farklılığı pH farklılığı

nedeni ile belli nedeni ile belli

kompartmanlarda kompartmanlarda

toplanmasıdırtoplanmasıdır

Ilac EliminasyonuIlac Eliminasyonu

MetabolizmaMetabolizmaItrah Itrah

MetabolizmaMetabolizma

İnaktifİnaktifPolarPolar

Metabolizmanın İki AşamasıMetabolizmanın İki Aşaması

I. Faz ReaksiyonlarıI. Faz ReaksiyonlarıOksidasyonOksidasyon

RedüksiyonRedüksiyon

KopmaKopma

II. Faz ReaksiyonlarıII. Faz ReaksiyonlarıKonjugasyonKonjugasyon

Faz I urunleri genelde Faz I urunleri genelde kimyasal olarak daha kimyasal olarak daha reaktiftirreaktiftir

Bazen daha toksik ve Bazen daha toksik ve karsinojenikkarsinojenik

OksidasyonOksidasyon

Oksidasyon yapan enzimler iki Oksidasyon yapan enzimler iki gruba ayrılır:gruba ayrılır:

1.1. MikrozomalMikrozomal sit p450sit p450

2.2. MMikrozomalikrozomal olmayanlar olmayanlar

Mikrozomal EnzimlerMikrozomal Enzimler

Duz Endoplazmik Retikulumda Duz Endoplazmik Retikulumda bulunurlarbulunurlar

Sitokrom P 450 (CYP) olarak da Sitokrom P 450 (CYP) olarak da adlandirilirlaradlandirilirlar

CYP 3A4, CYP 2D6, CYP1A1, CYP1A2 vbCYP 3A4, CYP 2D6, CYP1A1, CYP1A2 vb

Hem proteinidirlerHem proteinidirler Varyasyon gosterebilirler ( CYP 2D6)Varyasyon gosterebilirler ( CYP 2D6) Inhibe edilebilirler, induklenebilirlerInhibe edilebilirler, induklenebilirler

Enzim inhibisyonu Enzim inhibisyonu yapan ilaçlaryapan ilaçlar

Enzim indüksiyonu Enzim indüksiyonu yapan ilaçlaryapan ilaçlar

Alkol (akut etki ile)Alkol (akut etki ile)SimetidinSimetidinEritromisinEritromisinKetokonazolKetokonazolKloramfenikolKloramfenikolMetronidazolMetronidazolAmiodaronAmiodaronSekobarbitalSekobarbital

Etil alkol (kronik Etil alkol (kronik etki)etki)BarbitüratlarBarbitüratlarRifampinRifampinFenitoinFenitoinKarbamazepinKarbamazepinSigara dumanıSigara dumanı

Mikrozomal Olmayan Mikrozomal Olmayan Oksidasyon EnzimleriOksidasyon Enzimleri

MMonoamin Oksidazonoamin Oksidaz Ksantin oksidazKsantin oksidaz (6-MP) (6-MP) Alkol ve aldehit dehidrogenazlarAlkol ve aldehit dehidrogenazlar

RedüksiyonRedüksiyon

Genellikle memelilerde Genellikle memelilerde oksidasyon kullanılır, oksidasyon kullanılır, redüksiyon kullanılmazredüksiyon kullanılmaz

Redüksiyona uğrayan önemli Redüksiyona uğrayan önemli ilaçlar:ilaçlar:PrednizonPrednizonVarfarinVarfarinKloramfenikolKloramfenikol

KopmaKopma

Hidroliz:Hidroliz: (Mikrozomal degildir) (Mikrozomal degildir)

EEsterazlar rol oynar. sterazlar rol oynar.

AAsetilkolini parçalayan kolinesterasetilkolini parçalayan kolinesterazz

Suksinilkolini parcalayanSuksinilkolini parcalayan

psödokolinesteraz psödokolinesteraz

KonjugasyonKonjugasyon

İkinci faz reaksiyonudurİkinci faz reaksiyonudur

İlaç molekülüne bir radikalin kovalent İlaç molekülüne bir radikalin kovalent

bağ ile bağlanmasıdırbağ ile bağlanmasıdır

GGlukronik asitlukronik asit,Asetil, Metil, Sulfat gibi,Asetil, Metil, Sulfat gibi

Olusan urunler idrarla ya da safrayla Olusan urunler idrarla ya da safrayla

atiliratilirEndojen maddelerden bilirubin, steroidler Endojen maddelerden bilirubin, steroidler

bu şekilde vücuttan uzaklaştırılırbu şekilde vücuttan uzaklaştırılır

Metil (Metil (O-metilasyonO-metilasyon))

O-metilasyona örnek enzim:O-metilasyona örnek enzim:

Katekolaminleri Katekolaminleri yikanyikan; Katekol ; Katekol

O-metil Transferaz (COMT)O-metil Transferaz (COMT)

Asetil (Asetil (N-asetilasyonN-asetilasyon))

N-asetilasyona uğrayan ilaçlar:N-asetilasyona uğrayan ilaçlar:

INAHINAH

Sulfonamidler / DapsonSulfonamidler / Dapson

HidralazinHidralazin

ProkainamidProkainamid

N-asetilasyon yapan enzim N-asetilasyon yapan enzim N-N-

asetil transferaz 2 (NAT-2) asetil transferaz 2 (NAT-2)

enzimidirenzimidir

NAT-2 enzimi bazı kişilerde NAT-2 enzimi bazı kişilerde

eksiktir. Bu kişilere yavaş eksiktir. Bu kişilere yavaş

asetilleyiciler denirasetilleyiciler denir

SulfatSulfat

Sülfatla konjuge edilen Sülfatla konjuge edilen

madde östrojendirmadde östrojendir

Östrojenleri parçalayan Östrojenleri parçalayan

enzim enzim sülfotransferaz sülfotransferaz

enzimidirenzimidir

Ön-İlaçlarÖn-İlaçlar

Enalapril Enalapril Enalaprilat EnalaprilatKortizon Kortizon Hidrokortizon HidrokortizonPrednizon Prednizon Prednizolon Prednizolon

Hem Kendisi Hem De Hem Kendisi Hem De Metaboliti Aktif Olan İlaçlarMetaboliti Aktif Olan İlaçlar

Aspirin Aspirin Salisilik asid Salisilik asidKodein Kodein Morfin MorfinDijitoksin Dijitoksin Digoksin DigoksinDiazepam Diazepam

DesmetildiazepamDesmetildiazepam

Vücuttan Hiç Metabolize Vücuttan Hiç Metabolize Edilmeden Atılan İlaçlarEdilmeden Atılan İlaçlar

FurosemidFurosemid

Azot protoksitAzot protoksit

AminoglikozidlerAminoglikozidler

DigoksinDigoksin

PenisilinlerPenisilinler

İlaçların İtrahıİlaçların İtrahı

Renal İtrahRenal İtrah

Safra İçine İtrahSafra İçine İtrah

Akciğerlerden İtrahAkciğerlerden İtrah

Süt İçine İtrahSüt İçine İtrah

Renal ItrahRenal Itrah

Glomerüler FiltrasyonGlomerüler FiltrasyonSerbest ilaclar itrah edilebilirSerbest ilaclar itrah edilebilir

Tubüler SalgılanmaTubüler SalgılanmaProteinlere bagli ilaclar da itrah Proteinlere bagli ilaclar da itrah

edilebiliredilebilir

Probenesid pek cok ilacin Probenesid pek cok ilacin

salgilanmasini azaltirsalgilanmasini azaltir

Iyon TuzagiIyon Tuzagi

Idrarin PH’i ilaclarin itrahini Idrarin PH’i ilaclarin itrahini etkileretkilerAsidik ilaclar alkali idrar ileAsidik ilaclar alkali idrar ile

Bazik ilaclar asidik idrar ile Bazik ilaclar asidik idrar ile daha cok itrah edilirlerdaha cok itrah edilirler

Safraya ItrahSafraya Itrah

MorfinMorfinVekuronyumVekuronyumRifampisinRifampisin

Sute ItrahSute Itrah

KloramfenikolKloramfenikolAmoksisilinAmoksisilinLityumLityumTetrasiklinTetrasiklin

KlerensKlerens

Bir dakikada ilactan Bir dakikada ilactan temizlenen plazma hacmidirtemizlenen plazma hacmidir

Total Klerens : Total Klerens :

Renal klerens+ Hepatik Renal klerens+ Hepatik KlerensKlerens

Yari OmurYari Omur

Ilac Konsantrasyonunun Ilac Konsantrasyonunun yariya indigi sureyariya indigi sure

Dozdan bagimsizDozdan bagimsizEliminasyon organlarinin Eliminasyon organlarinin

fonksiyonlarina baglifonksiyonlarina bagli

İlaçların Kinetik İlaçların Kinetik DavranışıDavranışı

Birinci derece kinetikBirinci derece kinetik

Sıfırıncı derece kinetikSıfırıncı derece kinetik

Birinci Derece Birinci Derece KinetikKinetik

Yari omur ile karakterizeYari omur ile karakterize

800 400 200 100

SifirinciSifirinci Derece Derece KinetikKinetik

Birim zamanda elimine edilen Birim zamanda elimine edilen ilac miktari sabitilac miktari sabit

800 700 600 500

Sifirinci Derece KinetikSifirinci Derece Kinetik

Doz artirildikca plazma Doz artirildikca plazma konsantrasyonu cok fazla konsantrasyonu cok fazla yukseliryukselir

AlkolAlkol

FenitoinFenitoin

SalisilatSalisilat