ro gor mo vax di noT re a gi re ba ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci eb ze

praqtikuli gzamkvlevi samoqalaqo sazogadoebisaTvis

1

1. ro gor ga mo vi ye noT es gzam k v le vi

am gzam k v lev Si, ro me lic ada mi a nis uf le ba Ta umaR les­

ma ko mi sa ri a tis (OHCHR) mi er ga mo i ce ma, aR we ri lia, Tu

ro gor Se iZ le ba sa mo qa la qo sa zo ga do e bam mo ax di nos re­

a gi re ba ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis, man da­

tis mflo be le bis da or ga no e bis re ko men da ci eb ze. mkiTx­

ve lebs, rom le bis T vi sac jer ar aris cno bi li am me qa niz­

me bis Zi ri Ta di ma xa si a Teb le bis Se sa xeb, vTxovT ga ec non

ada mi a nis uf le ba Ta ko mi sa ri a tis “sa xel m ZR va ne los sa­

2

mo qa la qo sa zo ga do e bis T vis: ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta prog ra ma sa da mis praq ti kul gzam k v le veb ze mu Sa o ba”.1

wi nam de ba re gzam k v le vis I ­ III na wi leb Si gan mar te bu lia “re a gi re ba” da “Ses ru le ba”, xo lo IV na wil Si aR we ri lia is me To de bi da saq mi a no be bi, rom le bic Se iZ le ba ga mo i­ye non da ga na xor ci e lon sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga­ni za ci eb ma. V na wil Si mi mo xi lu lia re a gi re bis ar se bu li pro ce du re bi da ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis praq ti ka, ase ve sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen­le bis mo na wi le o bis Se saZ leb lo ba.

gzam k v le vis VI na wil Si aR we ri lia in s t ru men te bi, rom­le bic sa mo qa la qo sa zo ga do e bis wev rebs da ex ma re ba re a­gi re bis saq mi a no be bis gan xor ci e le ba Si.

gzam k v lev Si gan xi lu lia re a gi re bis mra va li sxva das x­va me To di da saq mi a no ba, ra sac Tan er T vis praq ti ku li ga moc di le bis ma ga li Te bi, ro mel Ta mo wo de bis T vi sac mad lo bas mo vax se nebT sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga­ni za ci ebs da ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko­mi sa ri a tis ad gi lob riv war mo mad gen lo bebs.2 sa mo qa la­qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci ebs Se saZ leb lo ba eZ le vaT am Ca mo naT va li dan Se ar Ci on is re sur se bi, rom le bic maT pri o ri te tebs da Se saZ leb lo bebs Se e sa ba me ba.

gzam k v le vis Zi ri Ta di audi to riaa Si da sa xel m wi fo eb riv do ne ze mo mu Sa ve sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci­e bi. igi xel mi saw v do mia ara bul, Ci nur, in g li sur, fran­gul, ru sul da es pa nur eneb ze.

1 xelmisawvdomia misamarTze www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx2 aq moyvanili kazusebi ar gulisxmobs gaeros adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis Tanxmobas

3

2. ras niS navs re a gi re ba da ra tom aris is mniS v ne lo va ni

re a gi re bis saq mi a no be bis mi za nia ada mi a nis uf le ba Ta me­qa niz me bi sa da or ga no e bis re ko men da ci e bi sa da ga dawy ve­ti le be bis Ses ru le bis uz run vel yo fa, rom yve la ada mi­a nis uf le ba iyos pa tiv ce mu li, da cu li da aR s ru le bu li.

ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bi da or ga no e bi Za­lis x me vas ar iSu re ben msof li os yve la qve ya na Si ada mi­a nis uf le ba Ta re a li za ci is ga sa um jo be seb lad. ada mi a­nis uf le ba Ta sab Wos (Human Rights Co un cil) re zo lu ci e bi, mok v le vis ko mi si e bis das k v ne bi, sa er Ta So ri so xel Sek­ru le be biT gaT va lis wi ne bu li or ga no e bis re ko men da ci­e bi, spe ci a lu ri pro ce du re bi da sa yo vel Tao pe ri o du­li mi mo xil vis me qa niz mi, sa xel Sek ru le bo or ga no e bis ga dawy ve ti le be bi in di vi du a lur saq me eb ze – yve la maT­ga nis mi za nia dac vis me qa niz meb Si ar se bu li xar ve ze bis aR mofx v ra da sa xel m wi fo e bi sa da sxva pa su xis m ge be li pi re bi sa Tu or ga ni za ci e bis T vis ada mi a nis uf le ba Ta srul fa so va ni re a li za ci is gzis Cve ne ba. yve la es das k v­na, re ko men da cia da ga dawy ve ti le ba mi mar Tu lia uf le bis mqo ne su bi eq tis cxov re bis pi ro be bis uke Te so bis ken Se­sac v le lad. am cvli le bis mox de nis val de bu le ba um Tav­re sad sa xel wi fo ebs akis ria, rad gan swo red isi ni ari an val de bu li, pa ti vi scen, da ic van da aRas ru lon ada mi a nis uf le be bi. Tum ca, sa zo ga do e bis yve la Sres, fi zi ku ri pi­re bi dan dawye bu li da ker Zo seq to riT dam Tav re bu li, sa­er Ta So ri so sa zo ga do e bas Tu sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci ebs – yve las aqvs Se sas ru le be li Ta vi si ro li ada mi a nis uf le ba Ta re a li za ci a Si. uSu a lod sa mo qa la qo sa zo ga do e bas ki ga dam wy ve ti ro lis Ses ru le ba Se uZ lia ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci eb ze re a gi re ba Si.

4

re a gi re bis eta pe bis mok le Se ja me ba

samoqalaqo sazogadoe­

bis reagi reba

adamianis uflebaTa im meqa­nizmebis gamovlena, romlebic iqneba gamoyenebuli

rekomendaciebis dafiqsireba da prioritetebad dalageba

reagirebis saqmianobebis dagegmva

meTvalyureoba, cnoebierebis amaRleba, gavr­celeba, advokatireba, koaliciebi, unarianobis amaRleba, partniorebTan muSaoba, samarTal­warmoeba, dadebiTi praqtikis gaziareba, adami­anis uflebaTa meqanizmebis reagirebis proce­durebis Sesrulebis xelSewyoba

5

3. re a gi re ba ra ze?

ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz mebs da re ko men da ci­ebs uam ra vi das k v na da re ko men da cia aqvT mi Re bu li. sa­mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi re a gi re bas ax de­nen mxo lod im do ku men teb ze, rom le bic ma Ti saq mi a no bis miz neb sa da far g lebs Se e sa ba me ba. ase Ti ki Se iZ le ba iyos:

► sa xel Sek ru le bo or ga no e bis re ko men da ci e bi, ro­mel sac es or ga no e bi afiq si re ben mo na wi le sa xel­m wi fos mi er ada mi a nis uf le ba Ta xel Sek ru le bis Ses ru le bis Se mow me bis Se de gad ga moT q mul Ta vi anT das k v niT Se niS v neb Si;

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos spe ci a lu ri pro ce du­re bis mi er mi Re bu li re ko men da ci e bi, rom le bic Se­su lia qve ya na Si vi zi tis Se sa xeb an ga ri Seb Si, Te ma­tur an ga ri Seb Si da in di vi du a lur saq me eb ze mi Re­bul Setyo bi ne beb Si;

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis (Sem d gom Si “spg”) Se de gad mi Re bu li re ko­men da ci e bi;

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos da ge ne ra lu ri asam b le­is re zo lu ci e bi da ga dawy ve ti le be bi;

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos qve or ga no e bis, ma ga li­Tad, sa kon sul ta cio ko mi te tis Sro me bi, sa Civ re bis pro ce du ra, eq s per t Ta me qa niz mi mkvid ri mo sax le­o bis uf le beb ze, um ci re so ba Ta sa kiTxe bis fo ru mi, so ci a lu ri fo ru mi da fo ru mi biz ne si sa da ada mi a­nis uf le ba Ta sa kiTxeb ze;

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos, ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis da ga e ros ge ne ra lu ri mdiv­nis mi er Seq m ni li mok v le vis ko mi si e bis, faq te bis

6

dam d ge ni mi si e bis da ada mi a nis uf le ba Ta sxva dro e­bi Ti sa ga mo Zi e bo me qa niz me bis re ko men da ci e bi;

► ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis an ga ri Seb sa da kvle veb Si Se ta ni li re ko men da ci e bi (ma ga li Tad, ad gi lob ri vi war mo mad gen lo be bis an­ga ri Se bi ga we u li saq mi a no bis Se sa xeb; ada mi a nis uf­le ba Ta sab Wos da va le biT mom za de bu li an ga ri Se bi da kvle ve bi cal ke u li qvey ne bis an Te me bis Se sa xeb);

► ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris mi mar T ve bi sa xel m wi fo e bi sad mi an sa er Ta So ri so sa zo ga do e bi­sad mi an ada mi a nis uf le ba Ta da mo u ki de be li eq s per­te bis sa ja ro gan cxa de be bi.

es aras ru li Ca mo naT va lia re ko men da ci e bi sa, rom leb ze re a gi re bac un da mo ax di non sa xel m wi fom da sa mo qa la­qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma. ga e ros me qa niz me bis gar da, ada mi a nis uf le ba Ta re a li za ci is ga um jo be se bis­ken mi mar Tul an ga ri Seb sa da re ko men da ci ebs ga mos ce men ada mi a nis uf le ba Ta re gi o nu li da ad gi lob ri vi me qa niz­me bic.

sa miz nis gan sazR v ri sas mniS v ne lo va nia Ta vi dan avi ci­loT ga dawy ve ti le bis viw ro da frag men ti re bu li xed viT mi Re ba. mar Ta lia, ada mi a nis uf le ba Ta sxva das x va me qa niz­mebs aqvT re a gi re bis Ta vi an Ti pro ce du re bi da praq ti ka, rom le bic am gzam k v le vis me­5 na wil Si aR we ri lia, sa mo qa­la qo sa zo ga do e ba sac Se uZ lia sa ku Ta ri wvli lis Se ta na, Tu is re a gi re bis sa kiTxs kom p leq su rad mi ud ge ba.

kom p leq su ri mid go ma gu lis x mobs ada mi a nis uf le ba Ta mTe li ri gi me qa niz me bis ga mo ye ne bas da ara mxo lod ro­me li me maT ga nis re ko men da ci e biT Se mo far g v las. aq igu­lis x me ba ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis ga mo ye ne ba saq­mi a no bis yve la etap ze. ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bi gar k ve u li cik lis mi xed viT mu Sa obs, rom le bic si mar ti­vis T vis Sem deg eta pe bad Se iZ le ba war mo vad gi noT: in for­

7

ma ci is mo Zi e ba, an ga ri Sis mom za de ba, di a lo gi Se sa ba mis sa xel m wi fos Tan, re ko men da ci e bi da re a gi re ba.

ami tom, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis re a gi re bis sa mu Sa o e bi uf ro efeq tu ri iq ne ba, Tu is Ta vis saq mi a no bas am cik lis yve la eta pis dac viT war mar Tavs. ada mi a nis uf le ba Ta me­qa niz me bis saq mi a no bis yve la etap ze Car Tu lo ba, cxa dia, sa va ra u dod uf ro met Se degs mo i tans, mag ram sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma ada mi a nis uf le ba Ta me qa­niz me bis das k v ne bi Ta da re ko men da ci e biT Se iZ le ba efeq­tu rad isar geb lon ma nam de Car Tu lo bis ga re Sec.

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mu Sa o bis cik li

informaciis moZieba wyaroe­

bidan (saxelmwifo, samoqalaqo sazo­gadoeba da sxva)

saxelmwifo angariSs abarebs

adamianis uflebaTa

meqanizms (spg­s da saxelSekrulebo

organoebs)

Sesruleba da reagireba

saxelmwifos eZleva rekomendaciebi

dialogi saxelmwifosTan

8

4. re a gi re bis me To de bi da saq mi a no be bi

am na wil Si gan xi lu lia sxva das x va me To di da saq mi a no ba, ro me lic sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma Se iZ­le ba ga mo i ye non re a gi re bis T vis. amas Ta na ve, war mod ge ni­lia sa i lus t ra cio ma ga li Te bi gan v li li praq ti ki dan.

4.1. me qa niz me bis ar Ce va maT Tan Ta nam S rom lo bis miz niT

ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta yve la or ga nos um Tav res mi­za nia ada mi a nis uf le ba Ta re a li za cia Ti To e u li ada mi a­nis do ne ze. qvey nis win s v la, ro gorc we si, ram de ni me faq­to ris ko mi na ci i Taa gan pi ro be bu li, dawye bu li pa su xis­m ge be li pi re bis po li ti ku ri ne bi dan, sa mar Tal dam ca vi or ga no e bis war mo mad gen le bis qce vis, sa mo qa la qo sa zo­ga do e bis aq ti u ro bis, sa sa mar T los ga dawy ve ti le be bis da da mo u ki deb lo bis xa ris xis, re gi o nu li or ga ni za ci e­bis gav le nis, mTav ro bis cvli le bis da sxva faq to re bis CaT v liT. ada mi a nis uf le ba Ta umaR les ko mi sa ri ats da ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz mebs Se uZ li aT mniS v ne lo va ni ro li Se as ru lon ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci e bi sa da das k v ne bis Ses ru le bis ken gzis gak val va Si.

9

ro mel me qa niz me bia uf ro Se de gis mom ta ni? spe ci a lu ri pro ce du re bis man da tis mflo be lis vi zi ti kon k re tul qve ya na Si? sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis (spg) da mas­Tan da kav Si re bu li po li ti ku ri pro ce se bis far g leb Si sa xel m wi fo e bis mi sa mar TiT ga ce mu li re ko men da ci e bi? Tu sa xel Sek ru le bo or ga nos mi er in di vi du a lur sa Ci­var ze mi Re bu li ga dawy ve ti le ba? iq neb yve la yve la es me­qa niz mis da sa Su a le ba er Tad aRe bu li? ra sar ge be li Se iZ­le ba mo u ta nos ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz m ma sa mo qal qo sa zo ga do e bis saq mi a no bas ro me li me kon k re tul Te ma ze da/an kon k re tul qve ya na Si, re gi on Si an te ri to ri a ze? ada mi a nis uf le ba Ta ama Tu im me qa niz mis ga mo ye ne ba ram­de nad Tav se ba dia sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci­e bis pri o ri te teb Tan, geg meb Tan da una ri a no bas Tan?

saerTaSoriso standartebiT dadgenili

uflebebi da valdebulebebi

kanon­mdeblo­

bapolitika

dawese­bulebebi

qcevaunarebicodnapoten­ciali

Sesruleba

adamianis ufleba­Ta meqa­

nizmebis mier

ganxilva

gare ze­wolasamo­

qalaqo sazoga­doebis

reagire­ba

10

kon k re tu li me qa niz mis ma xa si a Teb le bis ga a na li ze ba da mi si das k v ne bi sa da re ko men da ci e bis gac no ba auci le be­lia eta pe bia 1) sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis mi er am me qa niz mis ga mo ye ne bis Se sa xeb ga dawy ve ti le bis mi Re bi sas, 2) ga mo ye ne bis kon k re tu li for me bis gan sazR­v ri sas da 3) sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis stra te gi eb sa da sa mu Sao geg meb Si am me qa niz m Tan Ta nam S­rom lo bis gaT va lis wi ne bi sas.

4.2. ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mu Sa o­bis cik lis yve la etap Si mo na wi le o ba Se­de gis maq si mi za ci is miz niT

ga moc di le ba aC ve nebs, rom sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mi­er ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis ga mo ye ne bas me ti Se­de gi mo aqvs, Tu ma Ti ga mo ye ne ba xde ba ada mi a nis uf le ba­Ta me qa niz mis mu Sa o bis cik lis yve la etap Si mo na wi le o­bis mi Re biT. ma ga li Tad, sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil­vis (spg) dros gan xil vas daq vem de ba re bul sa xel m wi fos­Tan da kav Si re biT in for ma ci is war d ge ni sas sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs Se uZ li aT yu radRe ba ga a max vi lon im sa kiTxeb ze, rom le bic maT yve la ze me tad aS fo TebT, iq ne ba es bav S v Ta sxe u leb ri vi das ja Tu eT­ni ku ri um ci re so be bis dis k ri mi na cia. maT Se uZ li aT di­a lo gi Tav da pir ve lad sa ku Tar mTav ro bas Tan ga mar Ton, xo lo mog vi a ne biT wev ri sa xel m wi fo e bis de le ga ci eb Tan, rom le bic mo na wi le o bas Re bu lo ben spg­is far g leb Si in­te raq ti ul di a log Si da mo u wo don maT am sa kiTxeb ze re­ko men da ci e bis ga ce mis ken. spg­is far g leb Si ga mo ce mul do ku men t Si Se va es re ko men da ci e bi, ris Sem de gac Se saZ­le be li gax de ba ma Ti ga mo ye ne ba Si da sa xel m wi fo eb riv do ne ze ad vo ka ti re bis an sa mo qa la qo sa zo ga do e bis sxva saq mi a no be bis ga saZ li e reb lad.

11

igi ve pro ce si ga mo i ye ne ba sxva me qa niz me bis Sem Tx ve va­Sic. war d ge ni li in for ma cia un da iyos mya rad do ku men­ti re bu li da san do, exe bo des sa kiTxebs, rom le bis ga moc SeS fo Te bu lia sa mo qa la qo sa zo ga do e ba. es aZ li e rebs Se sa ba mi si das k v ne bis da re ko men da ci e bis ga mo ye ne bis aq­tu a lo bas da miz nob ri o bas. Si da sa xel m wi fo eb riv do ne­ze sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mi er war mo e bu li ad vo ka ti­re bis pro ce sis mxar da We ris Tval saz ri siT auci le be li mniS v ne lo ba aqvs ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta or ga no e bis re ko men da ci e bis, rom le bic kar gad da sa bu Te bu lia, aR s­ru le ba dia da ada mi a nis uf le ba Ta dac vis sfe ro Si ga mov­le ni li xar ve ze bis adek va tu ria.

4.3. ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci e bis da das k v ne bis da la ge ba

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis re ko men da ci e bi uam ra­via. isi ni ga mo ce mu lia ro gorc Te ma tu rad, ise qvey ne bis mi xed viT. Te ma tu rad an ge og ra fi u li in te re sis mi xed­viT ma Ti Seg ro ve ba da da la ge ba Zal zed sa sar geb lo iq ne­ba kom p leq su ri re a gi re bis T vis mo sam za deb lad. re ko men­da ci e bis da das k v ne bis da la ge ba xels Se uwyobs:

► re ko men da ci eb ze iol wvdo mas;

► re ko men da ci e bis Se sa xeb cno bi e re bis amaR le bas da maT gav r ce le bas;

► ar se bu li re ko men da ci e bis yov lis mom c ve li mi mo­xil vis mom za de bas, rac ga a ad vi lebs kom p leq su ri re a gi re bis stra te gi is Se mu Sa ve bas;

► re ko men da ci e bis Ses ru le bi sas da re a gi re bi sas pri o ri te te bis gan sazR v ras;

► meT val yu re o bis geg mis Se mu Sa ve bas.

12

1 http://uhri.ohchr.org/

am pro ces Si ga mo gad ge baT Sem de gi in s t ru men ti:

ada mi a nis uf le ba Ta sa yo vel Tao in deq si

ada mi a nis uf le ba Ta sa yo vel Tao in deq si1 aris on la in mo na cem Ta ba za, ro mel Sic Tav moy ri lia sa xel Sek ru­le bo or ga no e bis, spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz­mis da sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis mi er ga mo ce mu li re ko men da ci e bi. in deq si mo sar geb­le ebs sa Su a le bas aZ levs, mo i Zi on da da aT va li e ron aR niS nu li or ga no e bi sa da me qa niz me bis re ko men da­ci e bi sxva das x va sa Zi e bo ka te go ri iT, ro go ri caa sa­xel m wi fo, uf le ba, or ga no, pi ri, ro mel sac is exe ba da dro is Su a le di. sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil­vis me qa niz mis Sem Tx ve va Si Zi e ba da ma te biT Se saZ le­be lia ise Ti ka te go ri e biT, ro go ri caa re ko men da ci is ga mom ce mi sa xel m wi fo, gan xil vas daq vem de ba re bu li sa xel m wi fos po zi cia da gan xil vis se sia. ram de ni me daw ka pu ne biT ma Zi e bels Se uZ lia da aT va li e ros ga e­ros or ga no e bis da me qa niz me bis Se fa se be bi ama Tu im kon k re tul si tu a ci a Si ada mi a nis uf le ba Ta Ses ru le­bis mdgo ma re o bis Se sa xeb. es ki ga e ros xelT ar se bul ko lo sa lur in for ma ci as ada mi a nis uf le ba Ta Se sa xeb uf ro gam W vir va les da ad vi lad xel mi saw v doms xdis.

13

re ko men da ci e bis da la ge bis praq ti ka cen t ra lur azi a Si

ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis war mo mad gen lo bam cen t ra lur azi a Si dax ma re ba ga u­wia yir gi ze Tis aka de mi ur da we se bu le bas, ris Se de ga­dac Se iq m na ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mi er ga mo ce mu li re ko men da ci e bis kre bu li, ro me lic da la ge bu lia cal ke u li uf le be bis mi xed viT. kre bul­Si Se su lia sa xel Sek ru le bo or ga no e bis, spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz mis da sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis mi er ga mo ce mu li re ko men da ci e bi. aR niS nu li kre bu lis ga mo ye ne biT mox da re ko men da ci e­bis Se sas ru le be li sa mu Sa o e bis da geg m va.1

4.4. pri o ri te te bad da la ge ba da da geg m va

sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs zo gi er Ti re ko men da cia Se iZ le ba uf ro ga mo ad geT, vid re sxva re­ko men da ci e bi. ker Zod, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis ama Tu im war mad gen lis T vis zo gi re ko men da cia Se iZ le ba sxvas Tan Se da re biT uf ro mniS v ne lo va ni iyos mi si Te ma tu ri Tu ge og ra fi u li pri o ri te te bi dan ga mom di na re. zo gi erT re ko men da ci a ze re a gi re ba Se iZ le ba ioli iyos, sxveb ze re a gi re ba ki iseT re sur sebs sa Wi ro eb des, ri si Se saZ leb­lo bac mo ce mul or ga ni za ci as ar aqvs. zo gi re ko men da­cia Se iZ le ba war mo ad gen des sa mo qa la qo sa zo ga do e ba sa da ada mi a nis uf le ba Ta me qa nizms So ris Ta nam S rom lo bis Se degs. sa va ra u dod, uf ro mi zan Se wo ni li Se iZ le ba iyos am ti pis re ko men da ci eb ze re a gi re ba da maT ze re a gi re bis Se ta na or ga ni za ci is stra te gi eb sa da geg meb Si.

1 krebuli xelmisawvdomia misamarTze www.auca.kg

14

ker Zo pi re bis mi er ka na da Si Ca de ni li wa me bis da ara sa Ta na do mopy ro bis faq te bi

2011 wels ka na dis un ver si te te bis qal Ta fe de ra ci is (CFUW) 110 klub ma ka na dis mTav ro bas mo u wo da, sis x lis sa mar T lis we siT das ja dad ga mo ecxa de bi na ker Zo pi re­bis mi er wa me bis da ara sa Ta na do mopy ro bis Ca de na.

ka na dis sis x lis sa mar T lis ko deq siT das ja dia wa me ba, Ca­de ni li sa ja ro mo xe le e bis mi er. mag ram wa me bis da na Sa u­lad ar iT v le ba igi ve qme de ba, Tu igi Ca de ni lia ker Zo pi­re bis mi er, ma ga li Tad, oja xu ri Za la do bis Sem Tx ve ve bi.

2012 wlis ap ril Si CFUW­m wa me bis sa wi na aR m de go ko mi­tets al ter na ti u li an ga ri Si wa rud gi na. CFUW­s wev re bi ma i sis Tve Si ko mi te tis sxdo mas es w re bod nen. CFUW­s or­ma wev r ma ga nacxa da: “Cven mo vis mi neT, rom ko mi tet ma ka na­dis mTav ro bis war mo mad gen lebs ga nucxa da, rom zo gi er­Ti ti pis gen de ru li Za la do ba war mo ad gens wa me bas ma Si­nac, Tu is Ca de ni lia ker Zo pi re bis mi er da maT ze vrcel­de ba kon ven cia wa me bi sa da sxva sas ti ki, ara hu ma nu ri an da mam ci re be li mopy ro bis an das jis ak r Zal vis Se sa xeb. es iyo gar R ve va gen de ru li Ta nas wo ro bis da im Tval saz­ri siT, rom qa lebs da go go nebs aqvT im pe ra ti u li uf le­ba, ar da eq vem de ba ron wa me bas ker Zo pi re bis mi er. wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis das k v na se ri o zu li win ga dad g­mu li na bi jia Cven T vis da Cven es das k v na uk ve Seg viZ lia ga mo vi ye noT Cvens saq mi a no ba Si”. ko mi te tis das k v na ze re­a gi re bis sa xiT CFUW­m we ri lo bi Ti mo saz re ba wa rud gi na ko mi si as qal Ta mdgo ma re o bis sa kiTxeb ze da mo na wi le o ba mi i Ro sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis T vis ka na das Tan da kav Si re biT in for ma ci is war d ge na Si. ami­saT vis ki man ga mo i ye na wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis das k v na ker Zo pi re bis mi er Ca de nil wa me ba sa da ara sa Ta­na do mopy ro bas Tan da kav Si re biT.

15

mi u xe da vad imi sa, ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mu Sa­o bis cik lis ro me li eta pi dan mi i Re ben isi ni me qa niz mis mu Sa o ba Si mo na wi le o bas, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war­mo ad ge nel Ta ga moc di le ba aC ve nebs, rom ar se bu li re ko­men da ci e bis da das k v ne bis pri o ri te te bad da la ge ba maT mi er da sa xu li ada mi a nis uf le ba Ta miz ne bis mi xed viT auci le be li na bi jia re a gi re bis re a lis tu ri geg me bis Se­mu Sa ve bi saT vis. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen­leb ma re ko men da ci e bis pri o ri te te bad da la ge bi sas sxva­das x va kri te ri u me bi Se iZ le ba ga mo i ye non:

► ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz mis an or ga nos is re ko­men da ci e bi, rom le bic Si na ar sob ri vad em Tx ve va sa­mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lis re ko men­da ci ebs;

► sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lis miz neb sa da saq mi a no bas Tan Se saty vi si re ko men da ci e bi, rom­leb ze re a gi re bis Se ta na mis sa mu Sao geg meb Si re a­lis tu ria;

► re ko men da ci e bi da das k v ne bi, rom le bic ada mi a nis uf le ba Ta sa mar T lis ax le bur gan mar te bas an ga mo­ye ne bas am k vid rebs;

► re ko men da ci e bi, ro mel Ta Ses ru le bas Se iZ le ba xels uwyob des sxva das x va faq to ri (ma ga li Tad, ma­Ti Ses ru le ba sa xel m wi fos pri o ri te tia, sa er Ta So­ri so sa zo ga do e bis ze wo la da/an dax ma re ba maT Se­sas ru leb lad, sa Wi ro re sur se bis ar se bo ba);

► re ko men da ci e bi, rom leb ze re a gi re bac sa mo qa la qo sa zo ga do e bam Se iZ le ba mo ax di nos sxveb Tan er Tad, ko a li ci e bis meS ve o biT;

► re ko men da ci e bi, ro mel Ta Ses ru le bis ga zom va Se uZ­li aT sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs;

16

► re ko men da ci e bi, rom le bic ig no ri re bu li dar Ce bo­da, rom ara sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad ge­nel Ta aq ti vo ba;

► re ko men da ci e bi, ro mel Ta sa miz nea uSu a lod sa mo­qa la qo sa zo ga do e ba (ma ga li Tad, spe ci a lu ri mom­x se neb lis re ko men da ci e bi uf le ba dam c ve lebs uf­le ba dam c vel Ta mdgo ma re o bis Se sa xeb).

gen de ru li niS niT da gen de ru li iden to bis niS niT ara dis k ri mi na ci is Te ma ze sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis (spg) far g leb Si mi Re bu li re ko men da ci e bis pri o ri te te bad da sax va

spg­is far g leb Si mi Re bu li re ko men da ci e bis pri o ri te­te bad da sax va da wi nas wa ri sa mu Sao geg mis Se mu Sa ve ba Se­iZ le ba mok led aseT pro ce sad war mo vid gi noT:

17

spg

­is

far

gl

ebS

i mi

Reb

ul

i r

eko

men­

dac

ia

prio

rit

eti

rea

gir

ebis

tip

i d

a Zi

r­

iTad

i sa

qmia

nobe

bi

pasu

xism

geb

eli

or

gan

i­z

acia

(or

gan

izac

iebi

) d

a r

esu

rse

bi

vad

ain

dik

ato

reb

i

dis

krim

inac

iis

wina

aRmd

eg s

amar

T­

leb

riv

i d

acvi

s ga

Zlie

reb

a im

gz

iT,

ro

m im

niS

nebi

s Ca

mona

Tva

ls,

ro

m­l

iTac

akr

Zal

ul

ia

dis

krim

inac

ia, d

ae­

mat

os

seqs

ual

ur

i o

rie

ntac

ia d

a ge

n­d

eru

li

iden

to

ba

dia

x. m

niSv

nel

ova

ni

siax

le,

ro

mel

sac

mT

avr

oba

m Se

iZl

eba

igno

rir

eba

gau

ke­

To

s, T

u s

amo

qal

aqo

sa

zo

gad

oeb

a d

a sa

erT

aSo

ris

o T

a­na

mego

bro

ba m

asz

e yu

rad

Reb

as a

r g

aa­

maxv

ileb

en.

advo

kat

ireb

a;pa

rl

amen

tis

wev

reb

Tan

l

obi

reb

a;ka

nonS

emo

qmed

ebiT

sa

qmia

noba

Si m

ona

wil

­eo

ba;

kamp

anii

s wa

rmo

eba.

lgb

t o

rga

niz

acie

bi

samo

qal

aqo

saz

oga

­d

oeb

is s

xva

war

mo­

mad

genl

ebT

an e

rT

ad.

mimd

inar

e sa

qmia

nobe

bis

far

gleb

Si.

momd

evno

4

wel

iar

adis

krim

inac

iis

kano

nmd

ebl

oba

Si

im n

iSne

bis

Camo

n­aT

val

s, r

oml

i­T

ac a

krZa

lu

lia

d

iskr

imin

acia

, dae

­ma

ta

seqs

ual

ur

i o

rie

ntac

ia d

a ge

n­d

eru

li

iden

to

ba

saz

oga

do

ebr

ivi

cno

­bi

ereb

is a

maR

leb

is

kamp

anie

bis

daw

yeba

an

daw

yebu

lSi

Car

Tva

, ho

mose

qsu

ali,

bis

­eq

sual

i d

a t

ran

sse­

qsu

ali

pir

ebis

admi

Se

mwyn

areb

lo

bis

wasa

xal

iseb

lad

dia

x. i

xil

eT z

emo

T.

kamp

ania

Si m

ona

wil

eoba

;wi

nad

adeb

is S

eTav

azeb

a,

ro

m sa

miz

ne j

guf

i iy

os

axal

gaz

rd

oba

, mT

lia

nad

sa

zo

gad

oeb

a d

a sa

mar

T­

ald

amc

vel

ebi.

sami

zne

obi

eqt

ebi:

sa

Sual

o s

kol

ebi,

uni

­ve

rsi

tet

ebi,

spo

rt

ul

i kl

ube

bi, p

ol

icii

s sa

wvr

Tne

li

baz

ebi.

lgb

t o

rga

niz

acie

bi

samo

qal

aqo

saz

oga

­d

oeb

is s

xva

war

moma

d­

genl

ebT

an e

rT

ad. m

o­

saZi

ebel

ia d

amat

ebiT

i r

esu

rse

bi.

momd

evno

4

wel

ika

mpan

ia C

atar

e­bu

lia

. win

aswa

r

gans

azR

vru

li

sami

zne

jgu

feb

i­sT

vis

inf

or

mac

ia

miwo

deb

ul

ia.

gagr

Zel

des

gen

­d

eru

li

uT

anas

­wo

ro

bis

saki

Txz

e mu

Sao

ba

ara.

Zal

ian

zo

gad

ad

aris

Cam

oya

lib

ebu

­l

i.

18

spg

­is

far

gl

ebS

i mi

Reb

ul

i r

eko

men­

dac

ia

prio

rit

eti

rea

gir

ebis

tip

i d

a Zi

riT

adi

saqm

iano

bebi

pa

suxi

smg

ebel

i o

rg

a­ni

zac

ia (o

rg

aniz

acie

­bi

) da

res

ur

sebi

vad

ain

dik

ato

reb

i

gagr

Zel

des

gen

der

ul

sa

kiT

xebT

an d

a qa

lT

a d

iskr

imin

acia

sTan

d

akav

Sir

ebu

li

daw

e­se

bul

ebeb

is d

a pr

e­ve

nciu

li

meqa

niz

mebi

s ga

Zlie

reb

a

dia

x. m

Tav

ro

bas

und

a wa

xal

isd

es, r

om

gaaZ

lie

ro

s T

anas

­wo

ro

bis

meqa

niz

mebi

me

ti

res

ur

sebi

s in

ve­

stir

ebis

gz

iT.

meT

val

yur

eoba

da

ad­

voka

tir

eba;

Tan

aswo

ri

Sesa

Zleb

lo

bebi

s sa

min­

ist

ro

sTvi

s ga

moyo

fil

sa

biu

jet

o r

esu

sebz

e me

Tva

lyu

reo

ba; s

amin

­is

tr

os

mier

war

dge

nil

in

icia

tiv

ebz

e me

Tva

ly­

ur

eoba

, ro

mleb

ic g

azi­

areb

ul

i d

a Se

sru

leb

u­

li

iqna

mT

avr

obi

s ie

r.

qal

Ta

or

gani

zac

iebi

sa

moqa

laq

o s

azo

gad

oe­

bis

sxva

war

moma

dge

n­l

ebT

an T

anam

Sro

mlo

­bi

T. S

edis

mim

din

are

saqm

iano

bebS

i. s

aWir

oa

dam

ateb

iTi

co

dna

­ga­

moc

dil

eba

biu

jet

is

meT

val

yur

eobi

s sf

ero

Si.

momd

evno

4

wel

iT

anas

wor

i Se

s­aZ

leb

lo

bebi

s d

asan

erga

d s

amin

­is

tr

osT

vis

gamo

y­o

fil

i r

esu

rse

bi;

sami

nist

ro

s wi

nad

adeb

ebi,

ro

m­l

ebic

mT

avr

oba

m ga

izia

ra

da

Seas

ru

­l

a.

bol

od

ro

ind

eli

sama

rT

leb

riv

i r

e­f

or

mebi

s pr

ior

ite­

tad

qc

eva,

ro

mel

Ta

miz

ania

CED

AW­s

(ko

n­ve

ncia

qal

Ta

wina

aRm­

deg

dis

krim

inac

iis

aRmo

fxv

ris

Ses

axeb

) Se

saba

misa

d d

iskr

im­

inac

iul

i no

rme

bis

amo

Reb

a.

dia

x. d

ro

a, g

vqo

ndes

ar

adis

krim

inac

iul

i ka

nonm

deb

lo

ba!

kano

nmd

ebl

oba

ze

meT

­va

lyu

reo

ba;

Sed

is C

EDAW

­s s

a­f

uZv

elz

e mi

Reb

ul

d

askv

niT

Sen

iSvn

ebz

e r

eagi

reb

is s

aqmi

ano

beb­

Si.

qal

Ta

or

gani

zac

iebi

sa

moqa

laq

o s

azo

gad

oe­

bis

sxva

war

moma

dge

n­l

ebT

an T

anam

Sro

mlo

­bi

T. S

edis

mim

din

are

saqm

iano

bebS

i.

momd

evno

an

gar

iSi

CEDA

W­s

ko

nven

cii

s mi

xed

viT

CEDA

W­s

mie

r m

i­T

iTeb

ul

i d

iskr

im­

inac

iul

i no

rme

bi

gau

qmeb

ul

ia.

miz

nobr

ivi

Ro

nisZ

ie­

bebi

s ga

nxo

rc

iel

eba

qal

ebsa

da

mama

kac

ebs

Sor

is g

ansx

vave

bis

aRmo

saf

xvr

elad

.

ara,

mag

ram

mxa

rd

aW­

eril

ia s

amo

qal

aqo

sa

zo

gad

oeb

is w

armo

­ma

dge

nleb

is m

ier

. re­

agir

eba

Seu

Zleb

elia

, r

adga

n sc

deb

a mo

ce­

mul

i o

rga

niz

acii

s Se

saZl

ebl

obe

bs.

19

spg

­is

far

gl

ebS

i mi

Reb

ul

i r

eko

mend

acia

prio

rit

eti

rea

gir

ebis

tip

i d

a Zi

riT

adi

saqm

ia­

nobe

bi

pasu

xism

geb

eli

or

ga­

niz

acia

(or

gan

izac

ie­

bi) d

a r

esu

rse

bi

vad

ain

dik

ato

re­

bi

samo

qal

aqo

saz

oga

do

ebas

­T

an T

anam

Sro

mlo

biT

Sem

uSa

­vd

es d

etal

ur

i st

rat

egia

qa

lT

a wi

naaR

mdeg

mim

ar­

Tu

li

saz

iano

ku

lt

ur

ul

i Cv

eul

ebeb

is d

a d

iskr

im­

inac

iul

i st

ereo

tip

ebis

aR

mosa

fxv

rel

ad.

dia

x. e

s pr

ior

itet

ad

miCn

eul

ia k

oal

icii

s mi

er d

a r

eko

mend

acia

c

mkaf

iod

iT

val

iswi

nebs

sa

moqa

laq

o s

azo

gad

oe­

bis

ro

ls.

str

ateg

iis

Semu

Save

­ba

Si m

ona

wil

eoba

.qa

lT

a o

rga

niz

acie

bi

“gae

ro

s qa

leb

Tan

” pa

rt

­ni

or

obi

T.

erT

i we

li

str

ateg

ia

miR

ebu

lia

Zal

isxm

evis

gaZ

lie

reb

a ba

vSvT

a Sr

omi

s aR

mof

x­vr

is m

izni

T i

m gz

iT, r

om

gau

mjo

besd

es k

oo

rd

inac

ia

sxva

das

xva

Sid

asax

elm­

wif

o­e

briv

daw

eseb

ul

ebas

So

ris

, ro

mleb

ic d

akav

ebu

­l

i ar

ian

bavS

vis

uf

leb

ebiT

.

ara.

sc

deb

a mo

cem

ul

i sa

moqa

laq

o s

azo

gad

oe­

bis

or

gani

zac

iis

saqm

i­an

obi

s sf

ero

s.

20

4.5. Ses ru le ba ze meT val yu re o ba

sa xel m wi fos mi er re ko men da ci e bis Ses ru le ba ze meT val­yu re o ba mniS v ne lo va ni saq mi a no baa, rom lis meS ve o bi Tac sa mo qa la qo sa zo ga do e ba uz run vel yofs mTav ro bis an­ga riS val de bu le bas. aq igu lis x me ba, rom sa mo qa la qo sa­zo ga do e bis war mo mad gen le bi mud mi vad im yo fe bod nen saq mis kur s Si iseT sa kiTxeb ze, ro go ri caa mo ax di na Tu ara sa xel m wi fo ada mi a nis uf le ba Ta xel Sek ru le bis ra­ti fi ci re ba, mo iw via Tu ara spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz mi qve ya na Si vi zi tad, mi i Ro Tu ara dis k ri mi na ci­is sa wi na aR m de go ka no ni; meT val yu re o ba Si Se iZ le ba igu­lis x me bo des ag reT ve kom p leq su ri sa mu Sa o e bis Ca ta re ba, ro go ri caa sxva das x va wya ro dan da ad gil m de ba re o bi dan in for ma ci is Seg ro ve ba da di di ode no biT mo na ce me bis ur Ti er T Se da re ba an da dro is gan sazR v rul Su a led Si ar se bu li in for ma ci is ga a na li ze ba gan sazR v ru li in di­ka to re bis da kri te ri u me bis mi xed viT. mi u xe da vad imi sa, gan xor ci e le bu li meT val yu re o bis Ro nis Zi e be bi mar ti­via Tu kom p leq su ria, mTa va ria, rom ga ke Te bu li das k­v ne bi iyos swo ri da san do. das k v ne bi ga mod ge ba qvey nis mTav ro bas Tan ad vo ka ti re bis T vis. isi ni Se iZ le ba Ca mo ya­lib des ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis T vis war sad ge ni in for ma ci is sa xiT, ma ga li Tad, sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me o re an me sa me cik li sas, sa xel Sek ru le bo or­ga no e bis mi er ma Ti Sem d go mi gan xil vis miz niT an ada mi a­nis uf le ba Ta sab Wos T vis ze pi rad mi sa wo de be li in for­ma ci is sa xiT. ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis sa xel m ZR va ne lo ada mi a nis uf le beb ze meT val yu re o bis Se sa xeb1 iT va lis wi nebs de ta lur gzam k v levs meT val yu­re bis me To do lo gi eb ze, ro go ri ca in for ma ci is aq ti u ri Seg ro ve ba, ga da mow me ba, ana li zi da ga mo ye ne ba ada mi a nis uf le ba Ta prob le me bis Se fa se bi sa da maT ze re a gi re bis

1 adamianis uflebebze meTvalyureobis saxelmZRvanelo (gaeros gamocema, HR/P/PT/7/Rev.1)

21

miz niT. am sa xel m ZR va ne lo Si mo ce mu li gan mar te bis mi­xed viT, meT val yu re o ba grZel de ba dro is xan g r Z li vi pe­ri o dis gan mav lo ba Si. meT val yu re o bis mTli an pro cess uwo de ben ada mi a nis uf le beb ze meT val yu re o bis cik l sac (i xi leT qve moT).

meT val yu re o bis cik li

Sefaseba informacia, ana­lizi da strategia

iuridiuli analizi/

informaciis analizi

dokumentacia,

Sida angariSgeba

koreqtirebis RonisZiebebi da rea­

gireba

sxva reagireba

xilvadoba

gare angariSgeba

Careva/advokatireba

gamokiTxva da in­formaciis Segroveba

meT val yu re o ba hong kon gis sa ar Cev no ub neb ze in­for ma ci is da ma sa le bis xel mi saw v do mo ba ze

2012 wlis seq tem ber Si unar SezRu dul Ta uf le be bis ko mi te tis (CRPD) gan xil vis obi eqts war mo ad gen da Ci ne­Ti, hong kon gis CaT v liT. ko mi te tis me­7 da me­8 sxdo­mebs es w re bo da or ga ni za cia “ar Ce vi Ti xe li suf le bis” ori war mo mad ge ne li, rom le bic sa ku Tar uf l bebs icav­d nen. ma Ti mi za ni iyo, ko mi te tis T vis mo ex se ne bi naT, ro gor icav da mTav ro ba maT uf le bebs, xo lo Sem d gom es ga moc di le ba ga mo e ye ne bi naT Ta vi anT ad vo ka ti re bis saq mi a no ba Si hong kon g Si. or ga ni za cia “ar Ce vi Ti xe li ­

22

suf le ba” pir ve li or ga ni za ciaa, ro me lic mu Sa obs sa­ku Ta ri uf le be bis dac vis da TviT dax ma re bis prin ci pe­biT. mi si xel m ZR va ne le bi ari an swav lis gan s x va ve bu li una ris mqo ne ada mi a ne bi azi is re gi o ni dan. ma Ti war mo­mad gen lo ba Je ne va Si gax l daT pir ve li Sem Tx ve va, ro­de sac in te leq tu a lu ri SezRu du lo bis mqo ne pi reb ma Ta vad mi mar Tes ko mi tets.

me­7 sxdo mis Sem deg, ro mel zec gan sa xil vel sa kiTx Ta sia iq na mi Re bu li, “ar Ce viT ma xe li suf le bam” lo bi re ba ga u wia in te leq tu a lu ri SezRu du lo bis mqo ne pi re bis mi er in for ma ci is da ma sa le bis xel mi saw v do mo bas sa­ar Cev no ub neb ze, ag reT ve am pir Ta uf le bas, sa ar Cev no ka bi na Si maT Tan ax l deT maT mi er ve Ser Ce u li dam x ma re pi ri. 2012 wlis iv lis Si isi ni Sex v d nen sa re gis t ra cio da sa ar Cev no or ga nos Ta nam de bo bis pi rebs da maT wi na­Se da a ye nes es da sxva sa kiTxe bi, maT So ris usi naT lo­Ta mi er xmis mi ce mis Se uZ leb lo ba, da we se bu le beb Si mcxov re bi pi re bis mi er xmis mi ce mis Se uZ leb lo ba da “qme du u na rod” aRi a re bu li ada mi a ne bis mi er sa ar Cev no uf le bis ar qo na.

ar Cev ne bi 2012 wlis seq tem ber Si Ca tar da. or ga ni za cia “ar Ce vi Ti xe li suf le ba” ar Cev nebs ram de ni me Tval saz­ri siT ak vir de bo da. ga ir k va, rom sa ar Cev no veb g ver de­bi xel mi saw v do mi ar iyo, di di xa ni un da eca daT, rom exi laT “ad vi lad wa sa kiTxi” in s t ruq ci e bi sa ar Cev no ub neb ze qce vis we se bis Se sa xeb, xo lo rig Sem Tx ve veb Si sa ar Cev no ub neb ze maT T vis ga we u li dax ma re ba sru lad ar ak ma yo fi leb da ma Ti av to no mi u ro bi sa da kon fi den­ci a lo bis moTxov nebs.

CRPD ko mi te tis gan xil vis pro ces Si mo na wi le o bis da­de biT Se de gad un da iq nas miC ne u li unar SezRu dul pir Ta or ga ni za ci e bis mo bi li ze ba da sa mo qa la qo sa zo­ga do e bis war mo mad ge nel Ta mi er Za le bis ga er Ti a ne ba ko a li ci is sa xiT, unar SezRu dul Ta prob le me bis uf ro

23

xma maR la ga saJ Re reb lad far To sa mo qa la qo sa zo ga­do e ba Si. gar da ami sa, am or ga ni za ci eb ma hong kon g Si er­T ma neT Tan Ta nam S rom lo bis gziT ada mi a nis uf le ba Ta ko mi tets wa rud gi nes in for ma cia gan sa xil vel sa kiTxa Se Tan x me bu li si is pun q teb ze. war d ge nil in for ma ci a Si maT ase ve da a ye nes po li ti kur pro ce seb Si ma Ti mo na wi­le o bis sa kiTxi, ra Ta ga aZ li e ron ze wo la mTav ro ba ze ma Ti Ta nas wo ri mo na wi le o bis uz run vel yo fis T vis sa­Wi ro cvli le be bis gan xor ci e le bis miz niT.

ada mi a nis uf le ba Ta in di ka to re bis ga mo ye ne ba Ses ru le ba ze meT val yu re o bi sas

re ko men da ci e bis Ses ru le ba ze meT val yu re o bi sas Se­saZ le be lia ra o de nob ri vi da xa ris xob ri vi maC ve neb le­biT sar geb lo ba, ga mar Tu li da gam W vir va le me To do­lo gi e bis ga mo ye ne biT.

ma ga li Tad, seq su a lu ri da rep ro duq ci u li jan m r Te­lo bis Se sa xeb ka no nis mi Re bis Ta o ba ze re ko men da ci is Ses ru le bis Se sa mow me be li in di ka to re bi Se iZ le ba iyos ka no nis Za la Si Ses v lis Ta ri Ri da mi si moq me de bis sfe­ro.

am sfe ro Si ki dev er Ti re ko men da cia Se iZ le ba exe bo des “mu Sa o bis gag r Ze le bas mTe li qvey nis mas S ta biT usaf­r Txo da xel mi saw v dom kon t ra cef ci is mom sa xu re ba ze xel mi saw v do mo bis gaz r dis miz niT”.

aR niS nu li re ko men da ci is Ses ru le bis ga sa zom in di ka­to rad Se iZ le ba ga mo ye ne bu li iq nas im qa le bis an ma Ti par t ni o re bis ra o de no ba, rom le bic iye ne ben kon t ra­cep ti vebs. kon t ra cef ci is mom sa xu re biT sar geb lo bis

24

Se sa xeb mo na ce mebs aq vey nebs ga e ros mo sax le o bis gan­yo fi le ba, ro me lic aR niS nu li in for ma ci is Sek re bis miz niT pe ri o du lad ata rebs ga mo kiTx vebs qvey ne bis mas S ta biT.

in di ka to re bis T vis mo na ce me bis Seg ro ve bi sas auci le­be lia ka te go ri e bad CaS li li in for ma ci is war mod ge na, rom Se saZ le be li iyos dis k ri mi na ci u li as peq te bis ga­mov le na. imis mi xed viT, ra iq ne ba mniS v ne lo va ni da re­a lis tu ri kon k re tu li ga re mo e be bis gaT va lis wi ne biT, in di ka to reb Tan da kav Si re bu li in for ma cia Se iZ le ba Ca i Sa los ise Ti kri te ri u mebs mi xed viT, ro go ri caa ra­sa, fe ri, sqe si, asa ki, enob ri vi kuT v ni le ba, re li gia, po­li ti ku ri Tu sxva mo saz re be bi, erov nu li an so ci a lu­ri war mo mav lo ba, qo neb ri vi mdgo ma re o ba, da ba de bis mdgo ma re o ba, fi zi ku ri an fsi qi ku ri unar SezRu du lo­ba, jan m r Te lo bis mdgo ma re o ba (maT So ris aiv/Sid si in­feq ci is qo na), seq su a lu ri ori en ta cia da sa mo qa la qo, po li ti ku ri an sxva mdgo ma re o ba. Se sa ba mi si in di ka to­re bis da sa xe le bis Sem deg sa sur ve lia mox des kri te ri­u me bis da fiq si re ba, rom sa xel m wi fo ze gan xor ci el des ze wo la am re ko men da ci e bis Ses ru le bis da Ses ru le ba­ze in for ma ci is ga ce mis miz niT.

or ga ni za ci ebs “sa zo ga do eb ri vi meT val yu re”1 da “eko no mi ku ri da so ci a lu ri uf le be bis cen t ri”2 re­ko men da ci eb ze re a gi re bi sas in di ka to re bis ga mo ye ne­bis mniS v ne lo va ni ga moc di le ba aqvT.3

1 www.socialwatch.org 2 www.cesr.org 3 indikatorebTan dakavSirebiT damatebiTi rCevebisTvis ixileT “adamianis uflebaTa indikatorebi – gazomvisa da Sesrulebis gzamkvlevi” (gaeros gamocema, HR/PUB/12/5)

25

4.6. ga mo i ye neT mo men ti

xel say re li mo men ti Se iZ le ba Se iq m nas, ro de sac ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz mi ax dens qve ya na Si ada mi a nis uf le ba Ta mdgo ma re o bis Se fa se bas an ro de sac qve ya nas es tum re ba spe ci a lu ri pro ce du ris man da tiT aR Wur vi­li pi ri. ma ga li Tad:

► me dia sa Su a le be bis mi er ada mi a nis uf le ba Ta mdgo­ma re o bi sad mi up re ce den to yu radRe bis daT mo ba;

► xe li suf le bis or ga no e bis mza o ba, yu radRe ba mi aq­ci on ada mi a nis uf le ba Ta prob le mebs ro gorc cen­t ra lur, ise ad gi lob riv do ne ze;

► axa li sa kon taq to pi re bi mTav ro ba Si, rom le bic mzad ari an sa mo qa la qo sa zo ga do e bas Tan di a lo gis­T vis;

► xe la xa li im pul si, ro me lic mi mar Tu lia ada mi a nis uf le ba Ta mdgo ma re o bis ga um jo be se bis ken;

► ada mi a nis uf le ba Ta stan dar te bis Se sa ba mi si ka non­m deb lo bis mi Re bis Se sa xeb po li ti ku ri ne bis ga mov­li ne ba;

► mo ce mul sfe ro Si mu Sa o bis T vis axa li re sur se bis ga Ce na; da

► qve ya na Si uf le ba Ta mdgo ma re o bis gan xil vas Tan da­kav Si re biT par t ni o ro be bis an ko a li ci e bis Seq m na an gaZ li e re ba.

sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen leb ma ga dam wy ve ti ro li Se iZ le ba Se as ru lon ro gorc ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis saq mi a no bas Tan da kav Si re biT xel say re li mo men tis Seq m na Si, ise am Se saZ leb lo be bis ga mo ye ne ba Si ada mi a nis uf le ba Ta ukeT dac vis stra te gi is Ca mo sa ya li­beb lad.

26

4.7. ko a li ci e bis Seq m na da maT Tan mu Sa o ba

ko a li ci e bad ga er Ti a ne bu li sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen le bis mo na wi le o bas ada mi a nis uf le ba Ta me­qa niz me bis mu Sa o ba Si xSi rad mo aqvs da de bi Ti Se de ge bi. ma ga li Tis T vis, ase Ti Se de ge bi Se iZ le ba iyos:

► uf ro srul yo fi li in for ma ci is war d ge na ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis T vis, ris Se de ga dac uf ro sa va ra u doa ise Ti re ko men da ci e bis mi Re ba, rom leb­Sic asa xu li iq ne ba ko a li ci is mi er da sa xe le bu li pri o ri te te bi;

► ko a li ci is wevr or ga ni za ci ebs So ris Sro mis ga na­wi le ba spe ci a li za ci is, re sur se bis da ga moc di le­bis mi xed viT, ris Se de ga dac uf ro efeq tu ri xde ba mo na wi le o ba da re a gi re ba (ma ga li Tad, zo gi er Ti or ga ni za ci is mu Sa o bis pro fi lia ad vo ka ti re ba an cno bi e re bis amaR le ba, sxve bi mu Sa o ben meT val yu re­o ba ze, in for ma ci is Seg ro ve ba ze da ga a na li ze ba ze; sxve bi ki ex ma re bi an ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve viT da za ra le bul pi rebs da uz run vel yo fen, rom ma Ti xma da Cve ne be bi iq nas Ses me ni li);

► uke Te si Sro mi Ti ur Ti er To ba, Ta nam S rom lo ba da so li da ro ba sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad­gen lebs So ris. es gan sa kuT re biT mniS v ne lo va nia, ro de sac maT ra i me saf r Txe emuq re baT;

► ko a li ci is uf ro me ti gav le na da da ma je reb lo ba, rad gan isi ni er Ti a ni gzav ni liT da miz niT mi mar Ta ven ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz mebs, xe li suf le bis or ga­no ebs da sxva aq to rebs (ma ga li Tad, dip lo ma ti ur mi­si ebs, ada mi a nis uf le ba Ta erov nul da we se bu le bebs);

► mci re zo mis sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci­e bi uf ro me tad SeZ le ben sxva Ta yu radRe bis mipy­ro bas Ta vi an Ti sa kiTxe bi sad mi, Tu am sa kiTxebs isi­ni ko a li ci e bis meS ve o biT ga aJ Re re ben.

27

fi li pi ne bis sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci a Ta ko a li cia war ma te bas aR wevs wa me bis pre ven ci a Si sa yo­vel Tao pe ri o du li gan xil vis (spg) me qa niz mis meS ve o biT

sa me di ci no Ca re vis jgu fi (MAG) mo na wi le o bas iReb da fi li pi neb Tan da kav Si re biT sa mo qa la qo sa zo ga do e bis er Tob li vi an ga ri Sis mom za de ba Si, mi si sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis (spg) me qa niz mis T vis war d ge nis miz niT. vid re gan xil va Sed ge bo da 2012 wlis ma is Si, ko a li ci a Si Se ma val ma sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or­ga ni za ci eb ma dip lo ma ti u ri kor pu sis T vis mo awy ves bri fin gi qa laq ma ni la Si, ro mel sac da ax lo e biT 20 sa­el Cos war mo mad ge ne li da es w ro. Je ne va Si aR niS nul ma jguf ma Sex ved re bi ga mar Ta 16 dip lo ma ti ur war mo mad­gen lo bas Tan da isi ni saq mis kur s Si Ca a ye na im sa kiTxeb­Tan da kav Si re biT, rom le bic ma Ti SeS fo Te bis sa gans war mo ad gen da. “Cven Sev Ze liT Cven T vis pri o ri te tu li prob le me bis Se sa xeb in for ma cia mig ve wo de bi na kon k­re tu lad da mok led. Ti To sa kiTxi saT vis Ti To gver di iyo daT mo bi li,” ga nacxa des ko a li ci is wev reb ma. “sa mo­qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis mi er ko a li ci ad ga er Ti a ne bis da am ko a li ci is meS ve o biT sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis pro ces Si an ga ri Sis war d ge nam da mTav ro beb Tan lo bis tu ri saq mi a no bis Ca ta re bam ga na­pi ro ba uf ro me tad adek va tu ri re ko men da ci e bis mi Re­ba. aman xe li Se uwyo re a gi re ba sac da Cvens aq ti ur Car­Tu lo bas mTav ro bis mi er ma Ti Ses ru le bis pro ces Si.”

sa me di ci no Ca re vis jgu fi (MAG) da fi li pi ne bis ga er­Ti a ne bu li ko a li cia wa me bis wi na aR m deg (UATC) ax la uk­ve iye ne ben spg­is me qa niz mis re ko men da ci ebs wa me bis pre ven ci is ken mi mar Tul Ta vi anT saq mi a no beb Si. “Cven spg­is re ko men da ci ebs vi ye nebT meT val yu re o bi sa da ad vo ka ti re bis sa mi a no beb Si da vcdi lobT, sa zo ga do e­bis yu radRe ba ga va max vi loT wa me bis sa me di ci no as peq ­

28

teb ze, maT So ris stam bo lis oq m Si mi Ti Te bul do ku men ta­ci a ze da Sev q m naT sa re a bi li ta cio prog ra me bi wa me ba ga da­ta ni li ada mi a ne bi sa da ma Ti oja xe bis T vis. spg­is re ko men­da ci eb ma mra va li Se de gi ga mo i Ro fi li pi neb Si wa me bis pre­ven ci is ken mi mar Tu li moZ ra o bis gaZ li e re bis Tval saz ri­siT,” da as k v na sa me di ci no Ca re vis jgu fis war mo mad ge nel ma.

Sve i ca ri a Si eko no mi kur, so ci a lur da kul tu rul uf le beb Tan de kav Si re bu li re ko men da ci e bis Ses ru­le bis sag zao ru ka

ko a li ci am “Su is se Ro man de sur les dro its économiques, so ci a­ux et cul tu rels” da iwyo re a gi re ba eko no mi kur, so ci a lur da kul tu rul uf le ba Ta ko mi te tis mi er Sve i ca ri as Tan da kav Si re biT mi Re bul Se niS v neb ze. man mo iw via das k v niT Se niS v neb Si asa xul sxva das x va sfe ro Si spe ci a li ze bu­li sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi, ra Ta em s­je laT, ri si ga ke Te ba iq ne bo da sa Wi ro Ti To e u li am re­ko men da ci is Se sas ru leb lad. ga moT q mu li mo saz re be bi Ca mo ya lib da kon k re tu li mi Ti Te be bis sa xiT, rom leb­zec in for ma cia mi e wo daT da dis ku sia mo ewyo mTav ro­bis war mo mad gen leb Tan mrgva li ma gi de bis for mat Si.

mar Ta lia, ga moc di le ba aC ve nebs, rom ko a li ci eb Tan mu Sa­o ba zo ga dad da de biT Se de gebs iw vevs, ga su li praq ti kis gak ve Ti le bi mow mobs gar k ve u li sa er To prob le me bis ar­se bo bas, maT So ris:

► ko or di na ci a Si Ca de bu li re sur se bi da dro;

► Se Tan x me ba pri o ri te teb ze da ro le bis ga na wi le ba ze;

► kon sen su sis miR we vas Se iZ le ba Se e wi ros zo gi er Ti sa kiTxi.

29

brZo la ra sob ri vi dis k ri mi na ci is wi na aR m deg iapo ni a Si

iapo nur ara sam Tab ro bo or ga ni za ci a Ta qse li ra sob­ri vi dis k ri mi na ci is aR mofx v ris T vis (ERD Net) 2007 wels Se iq m na, mas Sem deg, rac 2005 wels iapo ni a Si vi zi­tiT im yo fe bo da spe ci a lu ri mom x se ne be li ra siz mis Ta na med ro ve for me bis, ra sob ri vi dis k ri mi na ci is, qse­no fo bi is da msgav si Se uwy na reb lo bis sa kiTxeb ze. dis­k ri mi na ci i sa da ra siz mis yve la for mis sa wi na aR m de go sa er Ta So ri so moZ ra o bis (IMADR) mxar da We riT ERD Net­i mu Sa obs ra sob ri vi dis k ri mi na ci is aR mofx v ris Se sa xeb sa er Ta So ri so kon ven ci is (ICERD) Ses ru le ba ze iapo ni­a Si. ERD Net­ma iapo ni is Se sa xeb al ter na ti u li mox se­ne ba wa rud gi na ra sob ri vi dis k ri mi na ci is aR mofx v ris ko mi tets (CERD). 2010 wlis Te ber val Si ERD Net­is war­mo mad gen le bi es w re bod nen ko mi te tis sxdo mas. maT Ca­a ta res bri fin gi ko mi te tis T vis. 2010 wlis ag vis to sa da 2012 wlis iv niss So ris pe ri od Si CERD­is das k v ni Ti Se niS v ne bis sa fuZ vel ze ERD Net­ma ri gi kon sul ta ci e­bi Ca a ta ra mTav ro bas Tan da mo awyo sa mu Sao Sex ved re bi par la men tis wev re bis T vis. “am saq mi a no beb ma sa Su a le ba mog v ca, gag ve um jo be se bi na ad vo ka ti re bis una re bi ro­gorc ga e ros, ise Si da sa xel m wi fo­eb riv do ne ze. gar da ami sa, mox da Cve ni Ta nam S rom lo bi Ti ur Ti er To be bis kon so li di re ba,” ga nacxa da ERD Net­is war mo mad ge nel­ma. “am ga moc di le bis sa fuZ vel ze Cven ase ve ga dav wy vi­teT, uf ro aq ti u rad vi mu Sa voT me dia sa Su a le beb Tan. cxa dia, rac uf ro met yu radRe bas mi apy ro ben me dia sa Su a le be bi sa er Ta So ri so me qa niz me bis mo saz re bebs iapo ni a Si ada mi a nis uf le ba Ta mdgo ma re o bas Tan da kav­Si re biT, miT uke Te si.”

30

4.8. par t ni o ro bis dam ya re ba

re a gi re ba ze da ada mi a nis uf le ba Ta val de bu le be bis Ses­ru le ba ze par t ni o reb Tan er Tob li o ba Si mu Sa o ba Se iZ le­ba stra te gi u li mniS v ne lo bi sa iyos.

war su li ga moc di le ba aC ve nebs, rom ga e ros ada mi a nis uf­le ba Ta pro ce seb Si mo na wi le o ba sa mo qa la qo sa zo ga do­e bis or ga ni za ci e bis mi er axa li par t ni o ro be bis Seq m nis da er T ma neT Tan Ta nam S rom lo bis axal Se saZ leb lo bebs aCens. am Se saZ leb lo be bis ga mo ye ne ba da am par t ni o ro­be biT maq si ma lu rad sar geb lo ba ki dev uf ro me ti Se de­gis mom ta ni iq ne ba. par t ni o ro bis Seq m ni sas auci le be lia par t ni or Ta mra val fe rov ne bis uz run vel yo fa imi saT­vis, rom sa kiTxe bi yve la per s peq ti vi dan iq nas da na xu li.

par t ni o reb Tan mu Sa o ba sxva das x va do ne ze Se iZ le ba Sed­ges: erTs Se iZ le ba igi ve miz ne bi hqon des, me o res Se iZ le ba re sur se bi, spe ci a lu ri una re bi an kav Si re bis far To wre ga aC n des, me sa me Se iZ le ba mTa va ri pa su xis m geb lo bis ma ta­re be li iyos an Se eZ los mov le neb ze gav le nis mox de na.

Zi ri Ta di mo Ta ma Se e bis da imis amoc no ba, Tu ra sar geb­lo bis mo ta na Se uZ li aT maT, ag reT ve Se saZ lo ris ke bi sa da saf r Txe e bis ga mov le na, auci le be lia stra te gi is Se­mu Sa ve bis T vis da ro le bis gan sazR v ris T vis. qve moT Ca­moT v li lia ara a mom wu ra vi sia im mo Ta ma Se e bi sa, rom leb­Ta nac sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma Se iZ le­ba sxva das x va for miT da am ya ron par t ni o ro ba da iTa nam­S rom lon:

► sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi – sxva das­x va xa ris xiT da sxva das x va sfe ro Si, sa zo ga do eb riv sawyi seb ze moq me di ga er Ti a ne be bi dan dawye bu li Si­da sa xel m wi fo eb ri vi da sa er Ta So ri so sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e biT dam Tav re bu li;

► do no re bi da dip lo ma ti u ri sa zo ga do e ba;

31

► me dia sa Su a le be bi;

► pro fe si u li kav Si re bi da ga er Ti a ne be bi;

► Te ma tu ri jgu fe bi;

► sa xel m wi fo struq tu re bi, maT So ris par la men ti da Se sa ba mi si sa par la men to ko mi si e bi;

► ada mi a nis uf le ba Ta erov nu li or ga no e bi;

► sa er Ta So ri so da re gi o nu li or ga ni za ci e bi, maT So ris ga e ros da ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko­mi sa ri a tis ad gi lob ri vi war mo mad gen lo be bi;

► aka de mi u ri da we se bu le be bi; da

► ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bi.

par t ni or Ta mo bi li ze ba ne pal Si bav S vis uf le be bis dac vi sa da xel Sewyo bis miz niT

or ga ni za ci am Sa ve the Chil d ren” sa mo qa la qo sa zo ga do e bis 138 or ga ni za ci as Ca u ta ra swav le ba sa yo vel Tao pe ri o­du li gan xil vis me qa niz mis (spg) Ta o ba ze. man ase ve mxa­ri da u Wi ra moq me di or ga ni za ci e bis mi er in for ma ci is war d ge nas da maT ko or di ni re bul ad vo ka ti re bas Si da­sa xel m wi fo eb riv da sa er Ta So ri so do ne ze. am Ro nis­Zi e be bis Se de gad, spg­is mi er mi Re bu li do ku men ti 34 re ko men da ci as Se i cavs bav S vis uf le beb ze, ro mel Ta gan ne pa lis xe li suf le bam 31 ga i zi a ra.

“Sa ve the Chil d ren”­is spg­ze re a gi re bis stra te gia age bu­li iyo erov nul do ne ze ar se bu li sxva das x va mo Ta ma Se­e bis mo bi li ze ba ze. ker Zod, par t ni o ro ba Si Se di od nen sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci a Ta qse le bi, ada­mi a nis uf le ba Ta erov nu li ko mi sia, sa el Co e bi da me ­

32

dia sa Su a le be bi. aR niS nu li mo Ta ma Se e bi Car Tu li iq nen imi saT vis, rom uf ro gaZ li e re bu li yo spg­is pro ce sis Si da sa xel m wi fo eb ri vi aq tu a lo bis Seg r Z ne ba, gaz r di­li yo Car Tu lo ba da an ga riS val de bu le ba.

spg­ma ga dam wy ve ti ro li Se as ru la ne pa lis sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis er Ti sa er To miz nis qveS ga er Ti a ne ba Si. xe li suf le bis war mo mad gen leb Tan da sa­el Co eb Tan ad vo ka ti re bis miz niT war mo e bu li ma Ra li do nis or m x ri vi da mra val m x ri vi Sex ved re bis pa ra le­lu rad me dia sa Su a le beb Si gaS ve bu li iq na cno bi e re bis amaR le bis kam pa nia. ami saT vis ga mo ye ne bu li iq na ro gorc sa te le vi zio in ter vi u e bi, ise beW du ri sta ti e bi Te ma ze. bav S veb Tan da kav Si re bul kon k re tul mov le nas Tan, ro­go ri caa bav S v Ta uf le be bis dRe, spg­is Te mis mib mam ga­ad vil da me dia sa Su a le be bis yu radRe bis mo zid va.

or ga ni za ci am “Sa ve the Chil d ren”, bav S vis uf le beb ze erov nul ko a li ci eb Tan Ta nam S rom lo biT, ga dawy ve ti ro li Se as ru la ima Si, rom ada mi a nis uf le ba Ta erov­nul ma ko mi si am spg­is re ko men da ci eb ze meT val yu re o ba da maT ze re a gi re ba Ta vi si mo va le o be bis Ca mo naT val Si Se i ta na. ada mi a nis uf le ba Ta erov nu li ko mi sia is mTa­va ri or ga ni za ciaa, ro me lic av to ri te tul da san do in for ma ci as awar mo ebs aR niS nu li re ko men da ci e bis Ses ru le bis mdgo ma re o bis Se sa xeb.

re a gi re bis ko or di ni re bu li Ro nis Zi e be bis Se de gad na­wi lob riv Ses ru le bu li iq na spg­is re ko men da cia # 108.4, ro me lic mo iTxovs “bav S v Ta mi marT po li ti kis ma re gu­li re be li ka non m deb lo bis mi Re bas, ra sac di di xa nia sa­zo ga do e ba elo de ba da bav S v Ta mzrun ve lo bis sax le bis­T vis mi ni ma lu ri stan dar te bis Se mo Re bas”. 2012 wels mi Re bu li iq na ro gorc “bav S v Ta mi marT po li ti kis erov­nu li do ku men ti”, ise bav S v Ta mzrun ve lo bis saxlebis moTxovnaTa amomwuravi CamonaTvali. garda amisa, kabinetma mxari dauWira kanons bavSvis uflebaTa Sesaxeb.

33

par t ni o reb Tan er Tob li vi moq me de bis sqe ma vi zu a lu ra­dac Se iZ le ba iq nas war mod ge ni li. ma ga li Tad, ze moT aR­we ri li ne pa lis ma ga li Ti sqe ma tu rad ase ga mo i yu re ba:

par t ni or Ta mo bi li ze ba ne pal Si bav S v Ta uf le beb Tan da kav Si re biT

samoqalaqo sazogadoebisadgilobrivi organizacie­

bi

media

diplomatiu­ri korpusi

mTavroba

adamianis uflebaTa erovnuli

komisia

bavSvTa ufle­bebTan dakav­

SirebiT spg­is meqanizmis mier

gacemuli re­komendaciebis

Sesruleba

advokatireba da cnobi­erebis amaRleba

Sesrulebaze meTvalyureoba

gavlena

gavlena

34

4.9. gav r ce le ba da cno bi e re bis amaR le ba

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis re ko men da ci e bis da das k v ne bis gav r ce le ba da maT Se sa xeb cno bi e re bis amaR­le ba kar gi sa Su a le baa sa xel m wi fo Ta wa sa xa li seb lad, Se­as ru lon ada mi a nis uf le ba Ta val de bu le be bi.

xSir Sem Tx ve va Si Ses ru le ba Se saZ le be li xde ba imi tom, rom uf le bis mqo ne sul uf ro met ma pir ma icis Ta vi si uf le bis Se sa xeb da iTxovs mis gan xor ci e le bas an da imi­tom, rom xe li suf le bis Se sa ba mis ma or ga no eb ma ici an, ra Ro nis Zi e be bis ga ta re ba mo eTxo ve baT maT ada mi a nis uf­le ba Ta val de bu le be bis Se sas ru leb lad. ada mi a nis uf­le ba Ta ar cod nis an nak le bad cod nis prob le mis mog va­re ba ada mi a nis uf le ba Ta Se sa xeb cno bi e re bis amaR le bis da in for ma ci is gav r ce le bis gziT efeq tu ri sa Su a le baa Ses ru le bis xel Se sawyo bad.

ad gi lob riv ena ze Tar g m ni dan dawye bu li ma sob ri vi in­for ma ci is sa Su a le be bis Tu sxva so ci a lu ri sa Su a le­be biT kam pa ni e bis war mo e biT dam Tav re bu li, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi sxva das x va for mi Ta da Se­moq me de bi Ti mid go miT av r ce le ben ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis das k v neb sa da re ko men da ci ebs. gav r ce le bis geg meb Si yo vel T vis un da iq nas Se ta ni li ma sa le bi sa da in­for ma ci is gav r ce le ba unar SezRu dul ada mi a neb Si.

35

“in for ma ci is xel mi saw v do mo bis ka no nis” meS ve o biT wa me bis Ta vi dan aci le bis qve ko mi te tis re ko men da­ci e bis ga sa ja ro e ba bra zi li a Si

2011 wels pir ve li vi zi ti sas wa me bis Ta vi dan aci le bis qve ko mi tet ma (SPT) Se is wav la qvey na Si ar se bu li mdgo­ma re o ba Ta vi suf le bis aR k ve Tis ad gi leb Si wa me bi sa da ara sa Ta na do mopy ro bis Tval saz ri siT. amis Sem d gom qve ko mi tet ma an ga ri Si wa rud gi na bra zi li is mTav ro bas, ro mel sac Tan er T vo da re ko men da ci e bi qve ya na Si wa me­bis praq ti kas Tan da kav Si re biT. wa me bis da sxva sas ti ki, ara hu ma nu ri an da mam ci re be li mopy ro bis an das jis Se­sa xeb kon ven ci is da ma te bi Ti oq mis (OPCAT) Ta nax mad, ase­Ti an ga ri Si ga sa ja rov de ba mxo lod mTav ro bis sur vi­lis Sem Tx ve va Si. mi u xe da vad sa mo qa la qo sa zo ga do e bis moTxov ni sa, an ga ri Si kon fi den ci a lu ri rCe bo da.

2012 wlis ma is Si bra zi li am mi i Ro ka no ni sa ja ro in for­ma ci is xel mi saw v do mo bis Se sa xeb. ka no nis Za la Si Ses v lis dRes ve or ga ni za ci am “Co nec tas Direitos Humanos” (Co nec tas) gan cxa de biT mi marT bra zi li is mTav ro bas da mo iTxo­va SPT­s an ga ri Sis ga sa ja ro e ba da mi si xel mi saw v do mo bis uz run vel yo fa. bra zi li is mTav ro bam gan cxa de bas ka no­niT dad ge nil va da Si upa su xa da ada mi a nis uf le ba Ta sa­mi nis t ros veb g ver d ze ga mo aq vey na ro gorc an ga ri Si, ise re ko men da ci e bi, maT So ris por tu ga li ur ena ze.

Co nec tas­i ga dam wy vet mniS v ne lo bas ani Web da SPT­s an ga­ri Sis sa xel m wi fo ena ze ga moq vey ne bas. uami sod sa mo qa­la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen le bi da sxva da in te­re se bu li pi re bi ver SeZ leb d nen SPT­s re ko men da ci e bis Ses ru le ba ze meT val yu re o bas. “gar da ami sa, es iyo fun­da men tu ri na bi ji qve ya na Si wa me bis praq ti kis Tval saz­ri siT mZi me mdgo ma re o bis Se sa xeb cno bi e re bis amaR le­bis kuTxi Tac. im fon ze, rom bra zi li a Si dam k vid re bu­

36

li wa me bis praq ti ka uSu a lo daa ga mow ve u li efeq tu ri pre ven ci u li me qa niz me bis arar se bo biT da dam na Sa ve Ta da us je lo biT, in for ma ci is xel mi saw v do mo bis Se sa xeb ka no ni SPT­s Se fa se be bis gac no bis efeq tur sa Su a le bas war mo ad gen da. ax la ki yve la da in te re se bul pirs mi e ca wa me bas Tan brZo lis Se saZ leb lo ba,” ga nacxa da Co nec tas­ma.

wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis sxdo mis in ter net tras la cia ir lan di a Si

2011 wels ir lan di is sa mo qa la qo Ta vi suf le be bis sab­Wom (ICCL) da ir lan di is sis x lis sa mar T lis re for mis tras t ma (IPRT) mo am za des er Tob li vi al ter na ti u li an­ga ri Si, vi na i dan ir lan dia pir ve lad un da war m d ga ri yo ga e ros wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis wi na Se Ta vi si mox se ne biT. wa me bis msxver p l Ta sa er Ta So ri so re a bi­li ta ci is sab Wos Tan (IRCTV) er Tad ICCL­ma da IPRT­m pir ve­lad mo awy ves wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis sxdo mis in ter net tran s la cia pir da pir eTer Si. tran s la ci as Tvals adev neb d nen ro gorc ir lan di is sa mo qa la qo sa­zo ga do e bis or ga ni za ci e bi, ise sa xel m wi fo or ga no e bi.

“Cven far To mas S ta biT ga vav r ce leT al ter na ti u li an ga ri Si da wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis re ko men­da ci e bi. gag va Su qa yve la Zi ri Tad ma ga zeT ma da ra di om. pra im ta i mis dros eTer Si ga sul sa zo ga do eb riv saq­me Ta So u Si ga mo ye ne bu li iyo Cvens mi er in ter ne tiT tran s li re bu li ir lan di is mox se ne bis gan xil vis kad­re bi. es iyo pir ve li Sem Tx ve va, ro de sac ir lan di is sa­zo ga do e bam ga e ros sa xel Sek ru le bo or ga no moq me de­ba Si ixi la,” ga nacxa da ICCL­is war mo mad ge nel ma.

ir lan di is ga mos v lam wa me bis sa wi na aR m de go ko mi te tis wi na Se da Se de gad ga mo ce mul ma re ko men da ci eb ma da de­

37

bi Ti cvli le be bi ga mo iw via ir lan di a Si. ci xis re for­ma po li ti ku ri do nis sa kiTxad iq ca. Se iq m na sis x lis sa mar T lis stra te gi is ga da sin j va ze mo mu Sa ve jgu fi1. re ko men da ci e bis ga mo ce mi dan 12 Tve Si ko mi tet ma mo­iTxo va re a gi re ba 4 kon k re tul re ko men da ci a ze, maT So ris im faq t ze, rom sa xel m wi fom efeq tu rad ar ga­mo i Zia mag da le nas sam recxa o eb Si (Tav Se sa far Si) qa le­bis da ka ve bis saq me. 2013 wlis Te ber val Si ga moq vey n da ofi ci a lu ri mox se ne ba, ro mel Sic sa u ba ri iyo sa xel­m wi fos mo na wi le o ba ze mag da le nas sam recxa o e bis saq­me Si.2 amis Sem deg sa xel m wi fom ofi ci a lu rad mo u xa da bo di Si mag da le nas qa lebs. am Ja mad Se mu Sa ve bis pro ces­Sia ma Ti re a bi li ta ci is geg ma.

1 sisxlis samarTlis strategiis gadasinjvis jgufi Seqmnilia ius­ticiis, Tanasworobis da Tavdacvis ministris mier. jgufSi Sedis 12 eqsperti, romlebic warmoadgenen sasamarTlo xelisuflebas, policias, probaciis samsaxurs da sasjelaRsrulebis sistemas. jgufi SeimuSavebs rekomendaciebs principebze dafuZnebuli da mdgradi sasjelaRsrulebis sistemis

2 moxseneba xelmisawvdomia vebgverdze www.justice.ie Camoyalibe­basTan dakavSirebiT, maT Soris, irlandiis saerTaSoriso val­debulebebis gaTvaliswinebiT. damatebiTi informaciisTvis ix­ileT www.justice.ie

38

in ter net tras la cia (web­cas­ting) da vi de o e bi

ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos da sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis sxdo me bis in ter ne tis meS ve o biT pir da pir eTer Si tran s la ci as da da ar qi ve bas ax dens ga e ros veb te le vi zia.1 sa mo qa la qo sa zo ga do e bas Se­uZ lia sa xel Sek ru le bo or ga no e bis sxdo me bis Ca we ra da in ter ne tis meS ve o biT tran s li re ba. yve la sa xel­Sek ru le bo or ga nos sxdo mis in ter net tran s la ci is ko or di ni re bas ax dens Je ne va Si mde ba re ara sam Tav ro bo or ga ni za ci e bis jgu fi.

www.treatybodywebcast.org ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis mi er Seq m­ni li mra va li vi deo xel mi saw v do mia ko mi sa ri a tis veb­g ver d ze da so ci a lu ri me di is meS ve o biT.2

4.10. ad vo ka ti re ba

ada mi a nis uf le ba Ta ad vo ka ti re ba Si igu lis x me ba ko­mu ni ka cia, ro me lic miz nad isa xavs ada mi a nis uf le ba Ta Ses ru le bis ga um jo be se bas. ada mi a nis uf le ba Ta ad vo ka­ti re bi sas gzav ni li efeq tu ria, Tu is am c nobs ada mi a nis uf le ba Ta mdgo ma re o bas da ar se bul prob le mas da mi mar­Tu lia sxva Ta dar w mu ne ba ze, rom mo wo de ba ga da aq ci os moq me de bad.

1 http://webtv.un.org/ 2 adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis socialuri mediis xilva SeiZleba misamarTze www.ohchr.org

39

ada mi a nis uf le ba Ta ad vo ka ti re bis efeq tu ri gzav ni lis ma xa si a Teb le bia:

► ey r d no ba ga da mow me bul faq tebs da cif rebs;

► Se i cavs ma ga li Tebs re a lu ri, Cve u leb ri vi ada mi a ne­bis cxov re bi dan;

► mar ti vi da la ko nu ria;

► Ca mo ya li be bu lia sa Ta na do eniT (a da mi a nis uf le­ba Ta mdgo ma re o ba ze msje lo ba da ara po li ti ku ri ri to ri ka; Se u racx m yo fe li leq si kis ar ga mo ye ne ba);

► gaJ Re re bu lia ise Ti pi ris mi er, vi sac en do bi an;

► Se i cavs mka fio mo wo de bas moq me de bis ken;

► mor ge bu lia sa miz ne audi to ri a ze;

► mom za de bu lia sa pi ris pi ro ar gu men te bis T vis;

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mi er mi Re bu li das k v­ne bi da re ko men da ci e bi Ca moT v lil Ta gan ram de ni me ma­xa si a Te bels ak ma yo fi le ben. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi asa xe le ben da pri o ri te te bad ala ge ben am das k v neb sa da re ko men da ci ebs, rom ad vo ka ti re ba uf ro efeq tu ri gax des.

40

tu nis Si unar SezRu dul pir Ta ar Cev neb Si mo na wi le­o bis ad vo ka ti re ba, am Te ma ze cno bi e re bis amaR le ba da meT val yu re o ba

SezRu du li Se saZ leb lo be bis mqo ne pir Ta uf le be bis ko mi te tis (CRPD) 2011 wlis re ko men da ci e bi tun s Tan da kav Si re biT Se i cavs ram de ni me re ko men da ci as qvey nis de mok ra ti u li re for mi re bis Se sa xeb da miz nad isa xavs unar SezRu dul Ta mo na wi le o bis uz run vel yo fas axa­li kon s ti tu ci is da we ris pro ces Si, ag reT ve maT mi er sa ar Cev no uf le bis re a li ze bas da sa ja ro cxov re ba Si mo na wi le o bas sxveb Tan er Tad Ta na bar pi ro beb Si.

tu ni sis unar SezRu dul Ta uf le be bis dac vis or ga ni za­ci am (Organisation tu ni si en ne de défense des dro its des per son nes han di capées – OTDDPH), ro me lic re vo lu ci is Sem d gom pe­ri od Si Seq m ni li unar SezRu dul Ta or ga ni za ciaa, sxva­das x va re gi on Si Ca a ta ra sa in for ma cio sa mu Sao Sex ved­re bi, ra Ta mo e wo de bi na unar SezRu du li pi re bis T vis, mo na wi le o ba mi e RoT mo ma val ar Cev neb Si. or ga ni za ci is ram de ni me wevrs ar Cev neb ze dam k vir veb lis ofi ci a lu­ri sta tu si hqon da, rac OTDDPH­s sa Su a le bas aZ lev da, pi ra dad ewar mo e bi na dak vir ve ba 100­ze met sa ar Cev no uban ze, qvey nis mas S ta biT ub neb ze xel mi saw v do mo bis stan dar te bis ar se bo bis dad ge nis, ag reT ve ar Cev neb Si unar SezRu dul Ta mo na wi le o bis ga zom vis miz niT.

erov nu li dam fuZ ne be li yri lo bis ar Ce vis Sem deg, ro­mel sac un da da e we ra tu ni sis axa li kon s ti tu cia, OTDDPH ad vo ka ti re bas awar mo eb da dam fuZ ne bel yri lo ba Si im miz niT, rom unar SezRu dul Ta uf le be bi asa xu li yo kon­s ti tu ci a Si. OTDDPH ad vo ka ti re bis sa fuZ v lad iye neb da kon ven ci as unar SezRu dul pir Ta uf le be bis Se sa xeb da unar SezRu dul pir Ta uf le be bis ko mi te tis re ko men da­ci ebs. am sa fuZ v liT OTDDPH sity viT ga mo di o da yri lo­bis sa ko mi te to mos me neb ze da mo la pa ra ke bas awar mo eb da

41

ko mi te tis cal ke ul wev reb Tan. man ko mi tets wa rud gi na unar SezRu dul pi reb Tan da kav Si re biT kon s ti tu ci a Si Se sa ta ni nor mis pro eq ti. ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis mi er Seq m­ni li mra va li vi deo xel mi saw v do mia ko mi sa ri a tis veb­g ver d ze da so ci a lu ri me di is meS ve o biT.2

da mo u ki de be li mar T l m sa ju le bis ad vo ka ti re ba gva­te ma la Si

gva te ma las mar T l m sa ju le bis uze na e si sa sa mar T los wev­re bis ar Cev ne bis pe ri od Si qve ya nas stum rob da spe ci a lu­ri mom x se ne be li mo sa mar T le e bis da iuris te bis da mo u ki­deb lo bis sa kiTxeb ze. ge ne ra lu ri pro ku ro ris ar Ce vis pro ces Si, ro me lic mo sa mar T le Ta ar Cev ne bis Sem deg ga­i mar Ta, ad vo ka ti re bi sas sa mo qa la qo sa zo ga do e ba aq ti u­rad uTi Teb da spe ci a lu ri mom x se neb lis mi er mom za de bul an ga riS ze, gan sa kuT re biT re ko men da ci eb ze, rom le bic exe bo da da mo u ki deb lo bas, gam W vir va lo bas da pro fe si ul srul yo fas. ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis war mo mad gen lo bam gva te ma la Si sa mo qa la qo sa zo ga do e­bis or ga ni za ci ebs Se sa ba mi si sa er Ta So ri so stan dar te bis kre bu le bi da u ri ga, rom leb Sic Se di o da spe ci a lu ri mom­x se neb lis re ko men da ci e bic. sa mo qa la qo sa zo ga do e bam es kre bu le bi ga mo i ye na ad vo ka ti re bis ga saZ li e reb lad, ro­de sac is Ta vi si kan di da tu re bis da sa xe le bas sTa va zob da uf le ba mo sil ko mi si ebs. Se de gad ko mi si eb ma ge ne ra lu ri pro ku ro ris pos t ze yve la ze kva li fi ci u ri kan di da te bi da a sa xe les. gar da ami sa, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga­ni za ci eb ma aR niS nu li re ko men da ci e bi ga mo i ye nes Ta vi an­Ti moTxov nis da sa sa bu Teb lad, ro me lic exe bo da ka non m­deb lo ba Si cvli le be bis Se ta nas da sa sa mar T lo xe li suf­le bis da mo u ki deb lo bi sad mi da kav Si re biT xe li suf le bis an ga riS val de bu le bis gaz r das.

42

4.11. una ri a no bis amaR le ba da gaZ li e re ba

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mi er mi Re bu li das k v­ne bi da re ko men da ci e bi Se iZ le ba uTi Teb des mTel rig xar ve zeb ze ro gorc xe li suf le bis or ga no eb Si, ise sa mo­qa la qo sa zo ga do e ba Si, rom le bic xels uS li an maT ada­mi a nis uf le ba Ta Ses ru le ba Si. zog jer re ko men da ci eb Si ara mxo lod xar ve ze bia mi Ti Te bu li, ara med isi ni Se i cavs mo wo de bas am xar ve ze bis aR mo safx v re lad una ri a no bis amaR le bis saq mi a no be bis gan xor ci e le bis ken. zog Sem Tx­ve va Si sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci ebs Se iZ le ba hqon deT am xar ve ze bis aR mofx v ris an Sem ci re bis Se saZ­leb lo ba. zog or ga ni za ci as aqvs cod na da ga moc di le ba imi saT vis, rom ada mi a nis uf le ba Ta swav le ba Ca u ta ros ro gorc sa mo qa la qo sa zo ga do e bas, ise sa xel m wi fo or ga­no e bis war mo mad gen lebs.

re ko men da ci eb Si Se iZ le ba asa xu li iyos is xar ve ze bi, ro­mel Tan da kav Si re bi Tac sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga­ni za ci ebs uk ve aqvT Ca ta re bu li una ri a no bis amaR le bis gar k ve u li saq mi a no be bi. am Sem Tx ve va Si re ko men da ci e bi xazs us va men sa mo qa la qo sa zo ga do e bis aq ti u ro bis mniS­v ne lo bas da mis rols una ri a no bis amaR le ba Si. sxva Sem­Tx ve veb Si re ko men da ci e bi Se iZ le ba iseT xar ve zeb ze uTi­Teb des, rom le bic ar aris Se ta ni li re a gi re bis ar se bul prog ra meb Si. re a gi re bis Ro nis Zi e beb Si Car Tul ma sa mo qa­la qo sa zo ga do e bam una ri a no bis amaR le bis Sem d go mi saq­mi a no be bis mi zan Se wo ni lo ba Sem deg na i rad un da Se a fa sos:

► Se a fa sos, ram de nad aqvT sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci ebs una ri a no bis amaR le bis Ro nis Zi e­be bis gan xor ci e le bis Se saZ leb lo ba sa Wi ro cod­nis, re sur se bis ar se bo bis da mo sa lod ne li Se de gis Tval saz ri siT. ga a a na li zos, una ri a no bis amaR le­bis axa li Ro nis Zi e be bi da em Tx ve va Tu ara sa mo qa la­qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis pri o ri te tebs da sa moq me do geg mebs;

43

► Ca a ta ros sa miz ne da we se bu le be bis da or ga ni za ci e­bis sa Wi ro e be bis Se fa se ba, maT So ris ram de nad aqvT maT ada mi a nis uf le ba Ta Ses ru le bis ga um jo be se bis miz niT una ri a no ba Si xar ve ze bis ga mos wo re bis sur­vi li; da

► ga iT va lis wi non una ri a no bis amaR le bis sxva prog­ra meb Tan dam Tx ve va, ra da de bi Ti Se de gis mo ta na Se­uZ lia axal Ro nis Zi e bebs, ma Ti gav le na da Se de ge bis mdgra do ba.

ga moc di le ba aC ve nebs, rom sa xel m wi fo or ga no e bic da sa­mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bic xSi rad gax s ni­li ari an una ri a no bis amaR le bis prog ra me bis T vis, Tum ca es av to ma tu rad sa sur ve li Se de ge bis mom ta ni ver iq ne­ba. xar ve ze bis sa Ta ve Se iZ le ba iyo mdgo ma re o bis Sec v­lis sur vi lis ar qo na, be ne fi ci a re bis swra fi cvli le ba, una ri a no bis amaR le bis Ro nis Zi e be bis SezRu du lo ba (ma­ga li Tad, mo sa lod ne li Se de ge bis aram d g ra do ba, ga uk r­ve ve li miz ne bi, be ne fi ci a re bis cod nis do ne eb Si mniS v ne­lo va ni sxva o ba) an am faq to re bis kom bi na cia. aR niS nu li ris ke bi gul das miT un da Se fas des una ri a no bis amaR le bis prog ra me bis Se mu Sa ve bi sas, xo lo Se de ge bis Se fa se bi sas un da ga i zo mos ma Ti gav le na.1

1 adamianis uflebaTa swavlebis SefasebasTan dakavSirebiT ixileT “adamianis uflebaTa saswavlo RonisZiebebis Sefaseba” (gaeros ga­mocema, HR/P/PT/18)

44

kot d’ivuaris Za lo va ni struq tu re bis swav le ba da una ri a no bis amaR le ba sqe sob riv Za la do bas Tan brZo lis mi mar Tu le biT

2009 wels kot d’ivuarSi sa yo vel Tao pe ri o du li gan­xil vis Ca ta re bis Sem deg, ara sam Tav ro bo or ga ni za ci­am “SOS Exclusion” am me qa niz mis far g leb Si mi Re bu li re­ko men da ci e bis sa fuZ vel ze Se i mu Sa va sa moq me do geg ma, ro me lic miz nad isa xav da po li ci i sa da sam xed ro Za le­bis una ri a no bis amaR le bas ada mi a nis uf le ba Ta sfe ro­Si. “Cven ori sa mu Sao Sex ved ra Ca va ta reT sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis far g leb Si qal Ta uf­le beb Tan da kav Si re biT mi Re bul re ko men da ci eb ze,” gan mar ta or ga ni za ci is Tav m j do ma rem. “aman sa Su a le ba mog v ca, am re ko men da ci e bis Ses ru le bis mdgo ma re o ba ga dag ve mow me bi na iseT Zi ri Tad aq to reb Tan, ro go ri­caa so li da ro bis, oja xis, qa le bis da bav S ve bis sa kiTx­Ta sa mi nis t ro, ius ti ci is sa mi nis t ro da ga e ros qa le­bi.” aR niS nu lis Sem deg mo ewyo sa zo ga do e bis mo bi li za­ci is kam pa nia sqe sob ri vi Za la do bis wi na aR m deg, rac sa­yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis erT­er Ti re ko men da ci is Te ma gax l daT. “am kam pa ni is far g leb Si Cven er Tad mo vu ya reT Ta vi sa mo qa la qo sa zo ga do e bis war mo mad gen lebs, re li gi ur li de rebs, so li da ro bis sa mi nis t ros da ius ti ci is sa mi nis t ros, ag reT ve ad gi­lob riv sa zo ga do e bas, sa dac kam pa nia tar de bo da.”

45

4.12. gen de ru li kom po nen tis Se ta na re a gi re bis saq mi a no beb Si

re a gi re bis Ro nis Zi e be bis pri o ri te te bad da la ge bi sas Sem de gi kiTx ve bi da gex ma re baT gen de ris kom po nen tis Se­ta na Si:

► pri o ri te te bad da sa xu li re ko men da ci e bi da mas Tan da kav Si re biT da geg mi li re a gi re bis Ro nis Zi e be bi uf ro qa lebs exe ba Tu ma ma ka cebs?

► ro gor aris gaT va lis wi ne bu li gen de ris kom po nen­ti pri o ri te tad miC ne ul moq me de beb Si? gen der ze ori en ti re bu li saq mi a no be bis sa xiT (gen der spe ci fic ac ti vi ti es) Tu gen de ri sad mi kom p leq su ri mid go miT (gen der ma in s t re a ming)?

► uf le bis mqo ne Ta gar k ve u li jgu fis wi na aR m deg xom ar xor ci el de ba sxva das x vag va ri dis k ri mi na cia? re a gi re bis saq mi a no beb Si mox de ba ma Ti mdgo ma re o­bis gaT va lis wi ne ba?

► aris Tu ara mi mar Tu li da geg mi li saq mi a no be bi uf­le bis mqo ne Ta gaZ li e re ba ze da gen de ru li dis k ri­mi na ci is da uTa nas wo ro bis wi na aR m deg brZo la ze?

► Ca re vis Ro nis Zi e be bis pri o ri te te bad da la ge ba mox da Tu ara uf le bis mqo ne sxva das x va jgu feb Tan kon sul ta ci e bis Sem deg?

re a gi re bis saq mi a no be bis gan xor ci e le bi sas:

► Se ag ro veT da an ga riS Si Se i ta neT mo na ce me bi, rom­le bic CaS li li iq ne ba sqe sis da sxva gan mas x va ve be li niS ne bis mi xed viT, ro go ri caa asa ki, eT ni ku ri war­mo mav lo ba, unar SezRu du lo ba, so ci a lur­eko no mi­ku ri mdgo ma re o ba da sxva;

46

► Tu in for ma cia gen de ris mi xed viT ar mo i po ve ba, am xar ve zis Se sa xeb pir da pir ga nacxa deT an ga riS Si;

► Ro nis Zi e be bis, swav le bis da una ri a no bis amaR le bis saq mi a no be bis or ga ni ze bi sas uz run vel ya viT mo na­wi le Ta da mas wav le bel Ta an re surs pir Ta gen de­ru li ba lan si, gen de ru lad da ba lan se bu li ga re mo (Sek re bis ad gi li da dro), gen de ru lad da ba lan se­bu li Si na ar si da me To de bi;

► Ca a ta reT sis te ma tu ri gen de ru li ana li zi;

► imu Sa veT gen de rul ba lan sis mxed ve lo ba Si mim Reb par t ni o reb Tan;

► ad vo ka ti re bi sa da cno bi e re bis amaR le bis saq mi a no­beb Si Se i ta neT gzav ni le bi gen de ru li Ta nas wo ro­bis Se sa xeb da ga mo i ye neT gen de ru lad da ba lan se­bu li ter mi ne bi da ga mo sa xu le be bi.

4.13. Car Tu lo bis, mra val fe rov ne bis da xel mi saw v do mo bis gaT va lis wi ne ba

re a gi re bis saq mi a no be bis da geg m vi sa da gan xor ci e le bi sas

► saq mi a no beb Si Car TeT da in te re se bul pir Ta mra­val fe ro va ni speq t ri;

► uz run vel ya viT, rom mos me ni li iq nas sxva das x va Tval saz ri si da mox des ma Ti asax va re a gi re bis saq­mi a no beb Si;

► ga ni xi leT sxva das x va wris ada mi a ne bis T vis mo na wi­le o bis mi ce mis Se saZ leb lo ba, ro go ric ari an um ci­re so be bi da unar SezRu du li pi re bi. mi i ReT zo me­biT, rom do ku men te bi da re sur se bi xel mi saw v do mi iyos unar SezRu du li pi re bis T vis.

47

4.14. re ko men da ci e bis ga mo ye ne ba sa mar Tal war mo e ba Si

sa mo qa la qo sa zo ga do e bis bev ri or ga ni za cia dax ma re bas uwevs fi zi kur pi rebs da pir Ta jgu febs, rom le bic Ta vi­anT uf le bebs sa sa mar T lo an kva zi sa sa mar T lo me qa niz me­bis ga mo ye ne biT ica ven Si da sa xel m wi fo eb riv, re gi o nul da sa er Ta So ri so do ne ze. es dax ma re ba Se iZ le ba mo i cav­des mo sar Ce le e bis T vis iuri di u li dax ma re bis ga we vas, iuri di u li das k v ne bis mom za de bas, mo sa mar T le e bis, pro­ku ro re bis, ad vo ka te bis da praq ti ko si iuris te bis mi er ada mi a nis uf le ba Ta sa mar T lis ga mo ye ne bis una ri a no bis amaR le bas an mo wo de bas aq ti vis te bis da sa sa mar T lo e bis mi sa mar TiT, rom maT ga mo i ye non ada mi a nis uf le ba Ta sa­er Ta So ri so sa mar Ta li.

Si da sa xel m wi fo eb riv da re gi o nul do ne ze ada mi a nis uf le ba Ta sa er Ta So ri so sa mar T lis ga mo ye ne bam da ga­mo ye ne bis ken mo wo de bam Se iZ le ba ga am ya ros ada mi a nis uf le ba Ta pre ce den tu li sa mar Ta li. ma ga li Tad, sa xel­Sek ru le bo or ga no e bis mi er mom za de bul zo gad ko men­ta reb Si ga ke Te bu li xel Sek ru le bis nor me bis gan mar te­be bi azus te ben kon k re tu li uf le bis Si na arss da mis gan ga mom di na re ga re mo e bebs; ase Ti gan mar te be biT Se iZ le ba isar geb lon Si da sa xel m wi fo eb riv ma sa sa mar T lo eb ma saq­me ze ga dawy ve ti le bis ga mo ta ni sas. ase ve, mo sar Ce le eb sac Se uZ lia mi Ti Ton ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mi er ga mo ce mul re ko men da ci eb ze Ta vi an Ti moTxov ne bis da sa­sa bu Teb lad.

48

sa er Ta So ri so da sa xe le biT ga moS ve bu li me di ka men­teb ze xel mi saw v do mo bis moTxov na ke ni a Si

2012 wlis 20 ap rils ke ni is umaR les ma sa sa mar T lom Ta vis ga dawy ve ti le ba Si ra di ka lu rad ax le bu rad Se a fa sa 2008 kon t ra faq ci is sa wi na aR m de go ka no nis de bu le be bi da ga­nacxa da, rom ma Ti moq me de ba ar vrcel de bo da sa er Ta So ri­so da sa xe le biT ga moS ve bul me di ka men teb ze (e.w ge ne ri kul me di ka men teb ze), ri Tac da ic va iafi mkur na lo bis uf le ba. sar Ce lis av to ri iyo aiv in feq ci iT mcxov re bi sa mi pi ri. mo­sar Ce le Ta mTa var iurists kvle vi Ti sa mu Sa o e bis Ca ta re bis na wil Si dax ma re bas uwev da or ga ni za cia “KELIN” – ada mi a nis uf le ba Ta or ga ni za cia, ro me lic mu Sa obs imu no de fi ci tis vi rus Tan da kav Si re biT ada mi a nis uf le be bis dac va sa da gan­vi Ta re ba ze aR mo sav leT af ri ka Si. sar Cel Si, ro mel zec war­mo e ba 2009 wli dan mim di na re ob da, ga sa Civ re bu li iyo 2008 wlis kon t ra faq ci is sa wi na aR m de go ka no nis is de bu le be bi, rom le bic krZa lav da sa er Ta So ri so da sa xe le biT ga moS ve­bu li me di ka men te bis Se mo ta nas, maT So ris aiv in feq ci iT mcxov re bi ada mi a ne bis T vis an ti ret ro vi ru su li me di ka­men te bis (ARV) Se mo ta nas. jan dac vis uf le ba ze ga e ros spe­ci a lur ma mom x se ne bel ma sa sa mar T los me gob ris sta tu siT sa sa mar T los wa rud gi na Ta vi si mo saz re ba, rom lis di di na­wi li ci ti re bu lia sa sa mar T los ga dawy ve ti le ba Si.

qal ba ton ma mo sa mar T le ngu gim ga dawy ve ti le ba Si ga nacxa­da, rom in te leq tu a lu ri sa kuT re bis uf le ba ver dad ge ba ke ni is kon s ti tu ci iT gan m t ki ce bul si cocx lis uf le ba­ze, jan dac vis uf le ba ze da ada mi a nu ri Rir se bis uf le ba­ze uf ro maR la. aqe dan ga mom di na re, pa ten tis mflo be le bi aR niS nu li ka no nis ga mo ye ne biT ver mo ax de nen sa er Ta So­ri so da sa xe le biT ga moS ve bu li me di ka men te bis im por tis dab lok vas, ris ga moc SeS fo Te bu li iy v nen mo sar Ce le e bi.1

1 gadawyvetileba ixileT misamarTze http://bit.ly/L1cEu5 (bolos nanaxia 2013 wlis 24 ivliss)

49

4.15. re a gi re bis saq mi a no be bis Se de ge bis da da de bi Ti praq ti kis ga zi a re ba

ada mi a nis uf le ba Ta sa er Ta So ri so sa mar Tals da mas Tan da kav Si re bul me qa niz mebs Se iZ le ba aRiq vam d nen, ro gorc uf le bis mqo ne pi re bis gan mo So re bul re a lo bas. ro gor Se iZ le ba Je ne va Si myo fi da mo u ki de be li eq s per te bis mi­er ga mo ce mul ma re ko men da ci eb ma gav le na mo ax di non Cve­u leb ri vi ada mi a ne bis cxo re ba ze? ro gor Se iZ le ba maT gav le na mo ax di non val de bul pir Ta qce va ze, rom leb mac Se iZ le ba arc ki icod nen, ra aris sa xel Sek ru le bo or ga­no an ras saq mi a nobs spe ci a lu ri mom x se ne be li? mag ram, mi u xe da vad ami sa, cvli le be bi Se iZ le ba mox des da xde ba ki dec – um rav les Sem Tx ve va Si sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mi er Ca ta re bu li re a gi re bis sa mu Sa o e bis Se de gad.

re a gi re bis saq mi a no be bis da da de bi Ti praq ti kis do ku­men ti re bam, ga zi a re bam da gav r ce le bam sxveb Sic Se iZ le­ba ga mo iw vi os sur vi li, Ta va dac Ca er Ton, ma ga li Ti aiRon da ar se bu li ga moc di le ba Ta vi anT ga re mo e beb sa da pri­o ri te tebs mi u sa da gon. ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mi er mox de nil gav le na ze mi Re bu li uku kav Si ri Za le ze sa sar geb loa am me qa niz meb Si mo mu Sa ve eq s per te bis T vi sac.

50

aR mo sav leT da cen t ra lur azi a Si pa ci en t Ta dac vis sfe ro Si ada mi a nis uf le ba Ta sa sa mar T lo we siT dac vas­Tan da kav Si re biT re sur se bis da praq ti kis ga zi a re ba

pro eq tis “ada mi a nis uf le be bi pa ci en t Ta dac vis sfe­ro Si” far g leb Si mim di na re obs qvey nis sa Wi ro e beb­ze mor ge bu li praq ti kos Ta gzam k v le vis Se mu Sa ve ba im iuris te bis T vis, rom le bic da in te re se bu li ari an pa­ci en te bis da sa ca vad ada mi a nis uf le ba Ta sa sa mar T lo we siT dac viT. es gzam k v le ve bi praq ti ku li ga mo ye ne­bis T vi saa gaT va lis wi ne bu li da Se i ca ven in for ma ci as ro gorc sa sa mar T lo, ise al ter na ti u li me qa niz me bis ga mo ye ne bis Se sa xeb, ro gi ri caa om buc me ni da sa me di­ci no li cen zi re bis or ga no e bi. gzam k v le veb Si gan­mar te bu lia pa ci en te bis da sa me di ci no mom sa xu re bis mim wo deb le bis uf le be bi da mo va le o be bi erov nul, re gi o nul da sa er Ta So ri so do ne ze, ag reT ve sa er Ta­So ri so­sa xel Sek ru le bo or ga no e bis pre ce den tu li sa mar Ta li da spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz me bis das k v ne bi.

pro eq t Tan da kav Si re biT Seq m ni lia praq ti kis ga zi a­re bis in ter net fo ru mi, rom lis meS ve o bi Tac praq ti­kos Ta sa zo ga do e ba er T ma neTs uzi a rebs ma sa lebs da re sur sebs. praq ti kis ga zi a re ba xde ba sam sfe ro Si: sa­mar Ta li da jan dac va, ada mi a nis uf le be bi pa ci en t Ta dac vis sfe ro Si da me dia sa Su a le be bi.1

1 http://health-rights.org/

51

4.16. re a gi re bis ar se bu li pro ce du re bis da ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis praq ti kis ga mo ye ne ba

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis re a gi re bis pro ce du re­bi da praq ti ka ey r d no ba ro gorc mTav ro beb Tan Ta nam S­rom lo bas, ise sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis mo na wi le o bas. gzam k v le vis mom dev no na wil Si gan xi lu lia re a gi re bis ar se bu li pro ce du re bi da praq ti ka.

52

5. re a gi re bis pro ce du re bi da ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bi

ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz me bis mTa va ri in te re si da miz ne bia ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci e biT ga mow ve u­li cvli le be bis Se fa se ba, am me qa niz me bis mi er qve ya na Si ar se bu li mdgo ma re o bis Se mow me bis Sem deg mom x da ri mov­le ne bis Ses wav la da ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta struq­tu ris ad gil ze gav le nis ga a na li ze ba. Seq m nis dRi dan ve ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta Ti To e u li me qa niz mi ac no bi­e rebs, rom ma Ti saq mi a no bis Se de gi a no ba da mo ki de bu lia maT mi er po zi ti u ri cvli le bis gan xor ci e le ba ze an ga­mow ve va ze. po zi ti u ri cvli le bis da ma das tu re be li mtki­ce bu le ba am me qa niz me bis efeq tu ro bis da ma das tu re be­li mtki ce bu le baa. “mtki ce bu le ba Ta Zi e bis” pro ces Si Ti To e ul ma me qa niz m ma ga na vi Ta ra re a gi re bis sxva das x va for ma. zo gi er Ti maT ga ni ofi ci a lu ra daa asa xu li dad­ge nil pro ce du reb Si ro go ri caa, ma ga li Tad, zo gi er Ti sa xel Sek ru le bo or ga nos das k v niT Se niS v neb ze re a gi re­bis pro ce du ra. sxve bi dam k v di re bu lia Tan mim dev ru li praq ti kiT, ma ga li Tad, qve ya na Si vi zi tis Sem deg spe ci a­lu ri mom x se neb le bis mi er Sed ge ni li an ga ri Se bi re a gi re­bis Se sa xeb. gar da ami sa, re a gi re bis Ro nis Zi e ba Se iZ le ba da i geg mos cal ke u li Ro nis Zi e bis sa xi Tac ma ga li Tad, Se­iZ le ba mo ewyos spe ci a lu ri re gi o nu li sa mu Sao Sex ved­ra, ro mel zec mox de ba ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci­eb Tan da kav Si re bu li ga moc di le bis ga zi a re ba. mom dev no na wi leb Si aR niS nu li Se saZ leb lo be bi uf ro de ta lu ra­daa aR we ri li.

53

5.1. ada mi a nis uf le ba Ta sa xel Sek ru le bo or ga no e bi

das k v niT Se niS v neb ze re a gi re bis pro ce du re bisa xel Sek ru le bo or ga no ebs dad ge ni li aqvT pro ce du­re bi, rom le bic mo na wi le sa xel m wi fo ebs ex ma re ba re a­gi re bis mox de na Si im re ko men da ci eb ze, rom le bic am or­ga no eb ma ga moT q ves in di vi du a lu ri sa Civ ris gan xil vis Se de gad mi Re bul das k v niT Se niS v neb sa da ga dawy ve ti le­beb Si. yve la sa xel Sek ru le bo or ga no sa xel m wi fo e bis gan mo iTxovs, rom sa xel m wi fo eb ma Ses ru le bas Tan da kav Si­re bul Ta vi anT pe ri o dul an ga ri Seb Si Se i ta non in for­ma cia am re ko men da ci eb ze gan xor ci e le bu li re a gi re bis Se sa xeb. wa me bis sa wi na aR m de go ko mi tets (CAT), ra sob ri vi dis k ri mi na ci is aR mofx v ris ko mi tets (CERD), ada mi a nis uf le ba Ta ko mi tets (HR Com mit e e), qal Ta wi na aR m deg dis­k ri mi na ci is aR mofx v ris ko mi tets (CEDAW) da iZu le bi Ti ga u Ci na re bis sa kiTx Ta ko mi tets (CED) re a gi re bis ofi ci­a lu ri pro ce du re bi aqvT. Ta vi anT das k v niT Se niS v neb Si xu Ti ve sa xel Sek ru le bo or ga no, ro gorc we si, iTxovs, rom sa xel m wi fo eb ma er Ti wlis va da Si (CEDAW­s Sem Tx ve­va Si – ori wlis va da Si) mo ax s non am or ga no ebs, Tu ra Ro­nis Zi e be bi ga a ta res maT kon k re tu li re ko men da ci e bis Se sas ru leb lad an swra fad ga da saW re li “pri o ri te tu­li prob le me bis” (pri o rity con cerns) aR mo safx v re lad. es ko mi te te bi re a gi re bis miz niT niS na ven mom x s ne bels an ko or di na tors, ro me lic afa sebs mo na wi le sa xel m wi fo­Ta an ga ri Sebs re a gi re bis Se sa xeb da wa rud gens maT am ko­mi te tebs. sa xel Sek ru le bo or ga no e bis zo gi er Ti wev ri zog jer sa ku Ta ri ini ci a ti viT ew ve va mo na wi le sa xel m wi­fos, sa xel m wi fos mi er war d ge nil an ga riS ze da das k v ni­Ti Se niS v ne bis Ses ru le ba ze re a gi re bis miz niT.

rac Se e xe ba ada mi a nis uf le ba Ta ko mi tets, mas Sem deg, rac ko mi te ti mi i Rebs re a gi re bis Se sa xeb an ga riSs mo­na wi le sa xel m wi fos gan, re a gi re bis sfe ro Si da niS nu li

54

spe ci a lu ri mom x se ne be li gan xil vis yo vel se si a ze am za­debs mox se ne bas miR we u li prog re sis Se sa xeb, ro mel Sic Se ja me bu lia mo na wi le sa xel m wi fos re a gi re bis mox se ne ba da sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis Tu sxva wya­ro e bis mi er war d ge ni li in for ma cia. gar da ami sa, spe ci a­lu ri mom x se neb lis mox se ne ba Se i cavs Se fa se bis kri te ri­u me bis sa fuZ vel ze ko mi te tis mi er ga ke Te bul Se fa se bas (i xi leT cxri li qve moT). amis Sem deg ko mi te ti mo na wi le sa xel m wi fos ac no bebs mis re a gi re bis an ga riS Tan da kav Si­re biT mi Re bul ga dawy ve ti le bas. Tu mo na wi le sa xel m wi­fo ar iTa nam S rom lebs re a gi re bis pro ce du ris for mat­Si an ga a ta rebs iseT Ro nis Zi e bebs, rom leb sac ko mi te ti ara da mak ma yo fi leb lad mi iC nevs, spe ci a lur mom x se ne­bels Se uZ lia iTxo vos mo na wi le sa xel m wi fos war mo mad­ge nel Tan Sex ved ra.

55

ada mi a nis uf le ba Ta ko mi te tis mi er re a gi re bis Se­fa se bis kri te ri u me bi

pa su xi/qme de ba da mak ma yo fi le be lia A pa su xi ume tes wi lad da mak ma yo fi le be liapa su xi/qme de ba na wi lob riv da mak ma yo fi le be lia B1 Zi ri Ta di qme de ba gan xor ci e le bu lia, mag ram sa Wi­roa da ma te bi Ti in for ma cia B2 Tav da pir ve li qme de ba gan xor ci e le bu lia, mag ram sa Wi roa da ma te bi Ti in for ma ciapa su xi/qme de ba ara da mak ma yo fi le be lia C1 pa su xi mi Re bu lia, mag ram gan xor ci e le bu li qme­de biT re ko men da cia ar Ses ru le bu la C2 pa su xi mi Re bu lia, mag ram is ar pa su xobs re ko men­da ci asko mi tet Tan Ta nam S rom lo ba ar Sed ga D1 pa su xi ar aris mi Re bu li dad ge nil va da Si an an ga riS­Si mi Ti Te bul ro me li me kiTx va ze pa su xi ga ce mu li ar aris D2 pa su xi ar aris mi Re bu li Sex se ne bis (Sex se ne be bis) mi u xe da vadmi Re bu li zo me bi ewi na aR m de ge ba ko mi te tis re ko men­da ci ebs E pa su xis mi xed viT, mi Re bu li zo me bi wi na aR m de go ba­Si mo dis ko mi te tis re ko men da ci eb Tan

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba? ise ve, ro gorc mo na wi le sa xel m wi fos an ga ri Se bi sa da sa­kiTx Ta Ca mo naT va lis gan xil vi sas xde ba “al ter na ti u li an ga ri Se bis” war d ge na, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni­za ci ebs re a gi re bis pro ce du ris far g leb Sic Se uZ li aT maT xelT ar se bu li in for ma cia wa rud gi non ko mi tets. war d ge­

56

ni li in for ma cia un da exe bo des kon k re tu lad im re ko men­da ci ebs, rom le bic mi Ti Te bu lia re a gi re bis pro ce du ris­T vis ga ke Te bul das k v niT Se niS v neb Si. war d ge ni li in for­ma cia un da iyos mok le,1 exe bo des xe li suf le bis mi er ga ta­re bul Ro nis Zi e bebs da ax den des am Ro nis Zi e be bis efeq tu­ro bis Se fa se bas. Tu sa xel m wi fom ar ga a ta ra re ko men da ci is Se sas ru leb lad sa Wi ro Ro nis Zi e be bi, in for ma ci a Si amis Se sa xe bac un da aRi niS nos. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga­ni za ci ebs Se uZ li aT ko men ta ri ga a ke Ton sa xel m wi fos mi er ko mi te tis T vis ga ce mul pa sux ze. re a gi re bis pro ce du ris far g leb Si sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis mi er in for ma ci is war d ge na re gu lir de ba ima ve we se biT, ri Tac mo na wi le sa xel m wi fos an ga ri Se bi sa da sa kiTx Ta Ca mo naT va­lis gan xil vi sas in for ma ci is war d ge na. es in for ma cia sa ja­roa da qvey n de ba ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a­tis veb g ver d ze. mag ram war m d ge ni or ga ni za ci is Txov niT, war d ge ni li in for ma cia dar Ce ba kon fi den ci a lu ri.

bav S vis uf le ba Ta ko mi te tis das k v ni Ti Se niS v ne bis ga mo ye ne ba erov nul do ne ze

bav S vis uf le ba Ta ko mi te ti sad mi (CRC) an ga riS ge bis pro­ce si sad mi cik lu ri mid go mis mxar da We ris da ad vo ka ti­re bis saq mi a no ba Si sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mi er CRC­is re ko men da ci e bis sru lad ga mo ye ne bis wa xa li se bis miz­niT, or ga ni za ci am „Human Rights Con nect” Se ad gi na ka zu se­bis kre bu li sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis da ada mi a nis uf le ba Ta erov nu li da we se bu le be bis mi er gan xor ci e le bul re a gi re bis saq mi a no be bis mi xed viT.2

1 qalTa winaaRmdeg diskriminaciis aRmofxvris komitetis (CEDAW) praq­tikis mixedviT, wardgenili informacia ar unda aRematebodes 3500 sityvas.2 www.childrightsnet.org/NGOGroup/CRC/FollowUp/

57

sa xel Sek ru le bo or ga no e bis wev reb sac Se uZ li aT, mo na­wi le o ba mi i Ron re ko men da ci e bis Ses ru le bas Tan da kav­Si re biT ga mar Tul sa mu Sao Sex ved reb Si re gi o nul, qve­re gi o nul da erov nul do ne ze, rom le bic or ga ni ze bu lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bis mi er, ga e ros da we se bu le be bis da ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis (OHCHR) mi er an mTav ro be bis mi er. sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or­ga ni za ci ebs re ko men da cia eZ le vaT, mo na wi le o ba mi i Ron aseT Sex ved reb Si.

wa me bis pre ven ci is qve ko mi te tis vi zi te bi re a gi re bis for mat Si

wa me bis pre ven ci is qve ko mi te ti (SPT), ro me lic 2007 wels Se iq m na wa me bis sa wi na aR m de go kon ven ci is fa kul­ta tu ri oq mis sa fuZ vel ze, axor ci e lebs faq te bis dam­d gen vi zi tebs mo na wi le sa xel m wi fo Ta te ri to ri a ze gan la ge bul yve la ti pis da ka ve bis ad gi leb Si da Ta vi­suf le bis aR k ve Tis sxva da we se bu le beb Si, maT So ris po li ci is gan yo fi le beb Si, sas je laR s ru le bis da we se­bu le beb Si, fsi qi at ri ul da we se bu le beb Si da so ci a­lu ri zrun vis da we se bu le beb Si. qve ya na Si vi zi tis Sem­deg qve ko mi te ti Ta vis re ko men da ci ebs da Se niS v nebs ug zav nis Se sa ba mis sa xel m wi fos, kon fi den ci a lu ri an­ga ri Sis sa xiT.

Tu SPT sa Wi rod CaT v lis, Cve u leb ri vi vi zi tis Sem deg mas Se uZ lia da ma te biT iTxo vos re a gi re bis miz niT mok­le vi zi tis gan xor ci e le ba. 2010 wlis seq tem ber Si SPT­m re a gi re bis pir ve li vi zi ti ga na xor ci e la pa rag va i Si. am vi zit Si mo na wi le o ba mi i Ro sa mo qa la qo sa zo ga do e­ba mac.

58

re a gi re ba in di vi du a lur sa Civ reb ze mi Re bul ga dawy ve ti le beb zegar k ve u li pi ro be bis ar se bo bi sas, ada mi a nis uf le ba Ta sa xel Sek ru le bo or ga no ebs Se uZ li aT ga ni xi lon in di vi­du a lu ri sa Ci va ri anu Setyo bi ne ba.1 am pro ce du ris Ta­nax mad, ne bis mi er pirs, ro me lic Tvlis, rom mis mi marT da ir R va kon k re tu li sa er Ta So ri so xel Sek ru le biT gaT­va lis wi ne bu li ro me li me uf le ba, uf le ba aqvs, sa xel Sek­ru le bo or ga no Si Se i ta nos sa Ci va ri im sa xel m wi fos wi na­aR m deg, ro me lic aris am xel Sek ru le bis mo na wi le mxa re da ro mel mac aRi a ra sa xel Sek ru le bo or ga nos mi er fi zi­ku ri pi re bi dan Se mo su li sa Civ re bis gan xil vis uf le ba­mo si le ba. Tav da pir ve lad mow m de ba sa Civ ris da saS ve bo ba. Tu sa Ci va ri da saS ve bad iq na miC ne u li, mas sa xel Sek ru­le bo or ga no ar se bi Tad ga ni xi lavs iRebs ga dawy ve ti le­bas imis Ta o ba ze, da ir R va Tu ar da ir R va xel Sek ru le bis nor ma. Tu sa xel Sek ru le bo or ga no da ad gens, rom mom Civ­nis mi marT dar R ve u lia xel Sek ru le bis nor ma, igi sa xel­m wi fos sTxovs, ro gorc we si, eq v si Tvis va da Si, wa rud gi­nos am or ga nos in for ma cia ga mo ta ni li ga dawy ve ti le bis aR sas ru leb lad sa xel m wi fos mi er ga ta re bu li Ro nis Zi­e be bis Ta o ba ze. sa xel m wi fos pa su xi am Txov na ze ga da e ce­

1 2013 wlis ivlisis mdgomareobiT, aseTi procedura dawesebulia Semdegi saerTaSoriso xelSekrulebebiT: saerTaSoriso paqti samo­qalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb, saerTaSoriso konvencia rasobrivi diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb, konven­cia wamebis winaaRmdeg, konvencia qalTa winaaRmdeg diskriminaciis yvela formis aRmofxvris Sesaxeb, saerTaSoriso konvencia iZulebi­Ti gauCinarebisgan yvela piris dacvis Sesaxeb, saerTaSoriso paqti ekonomikuri socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb da kon­vencia unarSezRuduli pirebis Sesaxeb. aseTiv procedura Seva Zala­Si yvela migranti muSakis da maTi ojaxi wevrebis uflebebis dacvis Sesaxeb saerTaSoriso konvenciis da bavSvis uflebaTa konvenciis mixedviT, rodesac 10 monawile saxelmwifo gaakeTebs saWiro gancxa­debas migrantTa konvenciis 77­e muxlis mixedviT da moaxdens bavSvis uflebaTa konvenciis fakultaturi oqmis ratifikacias.

59

ma mom Ci vans, ro mel sac uf le ba aqvs, ga moT q vas Ta vi si Se­niS v ne bi sa xel m wi fos mi er mi wo de bul in for ma ci a ze.

zo gi erT sa xel Sek ru le bo or ga nos, ker Zod, ada mi a nis uf le ba Ta ko mi tets, wa me bis sa wi na aR m de go ko mi tets (CAT), ra sob ri vi dis k ri mi na ci is aR mofx v ris ko mi tets (CERD) da qal Ta wi na aR m deg dis k ri mi na ci is aR mofx v ris ko mi tets (CEDAW) Se mo Re bu li aqvT maT mi er mi Re bu li ga dawy ve ti le be bis Ses ru le ba ze meT val yu re o bis pro­ce du re bi. es pro ce du re bi iT va lis wi nebs mom x se neb lis da niS v nas, ro mel sac eva le ba ga dawy ve ti le be bis Ses ru­le ba ze re a gi re ba. mom x se neb le bi iniS ne bi an gar k ve u li va diT an, CEDAW­s Sem Tx ve va Si, gar k ve ul Sem Tx ve va ze re­a gi re bis miz niT. Tu sa xel m wi fos pa su xi ga dawy ve ti le­be bis Se sas ru leb lad ga ta re bu li Ro nis Zi e be bis Se sa xeb ara da mak ma yo fi le be lia an aras rul yo fi lia, mom x se ne­bels Se uZ lia ga mar Tos kon sul ta ci e bi Se sa ba mi si mo­na wi le sa xel m wi fos dip lo ma ti ur war mo mad gen leb Tan, ro gorc we si, Je ne va Si an niu ior k Si mde ba re sa xel m wi fos mud miv moq me di mi si e bis dip lo ma teb Tan.

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba?Tu in di vi du a lu ri sa Civ ris gan xil vis pro ces Si Car Tu­li ari an sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bi (ma ga­li Tad, isi ni mom Ci vans ex ma re bod nen sa Civ ris Se ta na Si), maT Se uZ li aT mi a wo don in for ma cia imis Ta o ba ze, Tu ram­de nad srul de ba ga mo ta ni li ga dawy ve ti le ba.

60

ada mi a nis uf le ba Ta ga dawy ve ti le be bis Ses ru le bis Se fa se ba

2010 wels or ga ni za ci am “Ria sa zo ga do e bis mar T l m sa­ju le bis ini ci a ti va” ga mo aq vey na an ga ri Si sa xel wo de­biT “ga dawy ve ti le bi dan mar T l m sa ju le bam de – ada mi a­nis uf le ba Ta sa er Ta So ri so da re gi o nu li ga dawy ve ti­le be bis Ses ru le ba”. an ga riS Si ga mok v le u lia ada mi a nis uf le ba Ta sa er Ta So ri so da re gi o nu li or ga no e bis, ker Zod, ga e ros sa xel Sek ru le bo or ga no e bis, af ri ku li, ev ro pu li da in te ra me ri ku li or ga no e bis mi er mi Re bu­li ga dawy ve ti le be bis aR s ru le bis prob le ma ti ka. an ga­riS Si naT q va mia, rom mi u xe da vad bo lo 25 wlis man Zil ze ar se bu li miR we ve bi sa, prob le mad rCe ba am or ga no e bis ver diq tis mi er cvli le be bis mox de na uSu a lod ad gil­ze. bevr Sem Tx ve va Si mniS v ne lo va ni we se bis dam d gen ga­dawy ve ti le bebs ar ga mo uw ve vi aT Se de gi a ni re for ma.

sa xel Sek ru le bo or ga no e bis ga dawy ve ti le be bis Ses­ru le bis ana li zis sa fuZ vel ze an ga riS Si ga ke Te bu lia das k v na, rom “zo ga dad, war ma te biT Ses ru le bas ad gi­li hqon da ma Ra li po li ti ku ri aq tu a lo bis saq me e bi sa da ise Ti saq me e bis Sem Tx ve va Si, rom le bic aR Z ru li iyo ka no nis uze na e so bis xan g r Z li vi tra di ci e bis mqo ne sa­xel m wi fo e bis wi na aR m deg. Ses ru le ba xde bo da, ro gorc we si, im Sem Tx ve va Si, ro de sac saq me Si er T ve bo da Zli e ri sa mo qa la qo sa zo ga do e ba, ro mel sac Se eZ lo ko mi te tis re a gi re bis saq mi a no be bis gam ya re ba ad gil ze da ma te bi­Ti Ro nis Zi e be biT da hqon da sxva ad gi lob ri vi sa Su a le­be biT ze wo lis gan xor ci e le bis Se saZ leb lo ba.”

61

5.2. ada mi a nis uf le ba Ta sab Wo

re a gi re ba ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos saq mi a no ba zege ne ra lu ri asam b le is # 60/251 re zo lu ci is mi xed viT, rom li Tac ada mi a nis uf le ba Ta sab Wo Se iq m na, dad ge ni­lia, rom sab Wos mu Sa o bis me To de bi un da iZ le o des re­ko men da ci eb ze da maT Ses ru le ba ze re a gi re bis miz niT dis ku si e bis ga mar T vis Se saZ leb lo bas.

mis war mo e ba Si myof ada mi a nis uf le ba Ta sa kiTxeb ze sab­Wo re a gi re bas ax dens Sem de gi gze biT:

► mis mi er mi Re bul re zo lu ci eb sa da ga dawy ve ti le­beb Si pir da pir uTi Tebs re a gi re bis Ta o ba ze. re zo­lu ci eb Si, ro gorc we si, naT q va mia, rom sab Wo “rCe ba sa kiTxiT da in te re se bu li”. es niS navs, rom sab Wos mo ma val sxdo ma ze es sa kiTxi kvlav gax de ba msje lo­bis sa ga ni.

► dRis wes rig Si myof sa kiTxeb Tan da kav Si re biT, rom­le bic gan me o re biT iq ce va msje lo bis sag nad, sab­Wo ata rebs ro gorc mo rig, ise rig ga re Se gan xil­vis sxdo mebs. cxa dia, ro gorc we si, sa kiTxe bi mo rig sxdo ma ze ga ni xi le ba, mag ram ima ve da msgavs sa kiTx­ze Se iZ le ba mow ve ul iq nas rig ga re Se sxdo ma (ma ga­li Tis T vis Se iZ le ba da sa xel des si ri is ara bul res­pub li ka Si 2011 da 2012 wleb Si ada mi a nis uf le ba Ta mdgo ma re o bas Tan da kav Si re biT mow ve u li rig ga re­Se sxdo me bi).

► Ta vis me qa niz mebs, maT So ris spe ci a lu ri pro ce du­re bis me qa nizms, dam x ma re or ga no ebs an ada mi a nis uf le ba Ta umaR les ko mi sa ri ats ava lebs gar k ve u li zo me bis ga ta re bas da mo ma val sxdo ma ze an ga ri Sis Ca ba re bas ga we u li sa mu Sa o e bis Se sa xeb. sab Wos Se­uZ lia spe ci a lu ri me qa niz mis Seq m nac, ro go ri caa,

62

ma ga li Tad, mom k v le vi ko mi sia an faq te bis dam d ge­ni mi sia, ro mel sac da e va le ba ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve ve bis ga mo Zi e ba da an ga ri Sis sa xiT das k v ne­bis gan sa xil ve lad war d ge na sab Wos T vis. sxva ti pi­u ri da va le be bi, ro me lic sab Wom Se iZ le ba mis ces aseT me qa niz mebs, Se iZ le ba gu lis x mob des gar k ve u­li kvle vis Ca ta re bas, eq s per t Ta Sex ved ris or ga ni­ze bas an ko le gi is Seq m nas.

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo na wi le o bis mi Re ba?ze moT aR we ri li re a gi re bis mo da lo be bi sab Wos mu Sa o bis stan dar tu li me To de bia. ami tom, sa mo qa la qo sa zo ga do­e bis mo na wi le o bis mo da lo be bic igi vea. ara sam Tav ro bo or ga ni za ci ebs, rom le bic ga e ros eko no mi kur da so ci a­lur sab Wo Si (ECOSOC) sa kon sul ta cio sta tu siT sar geb­lo ben, Se uZ li aT wa rad gi non we ri lo bi Ti da ze pi ri in­for ma cia, ase ve or ga ni ze ba ga u ke Ton gver diT Ro nis Zi­e bebs (si de events). ara sam Tav ro bo or ga ni za ci ebs, rom le­bic ar Ca di an Je ne va Si ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos sxdo­ma Si mo na wi le o bis mi sa Re bad, Se uZ li aT dRis wes ri gis pun q teb Tan da kav Si re biT ze pi ri in for ma cia wa rad gi non vi deo Setyo bi ne bis sa xiT. me ti in for ma ci is T vis ixi leT ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis “sa xel m ZR­va ne lo sa mo qa la qo sa zo ga do e bis T vis: ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta prog ra ma ze mu Sa o ba” da ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis praq ti ku li gzam k v le vi sa mo qa­la qo sa zo ga do e bis T vis ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos Tan da kav Si re biT”1, ag reT ve ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis veb g ver de bi.2

1 xelmisawvdomia misamarTze www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx 2 www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/Pages/NgoParticipation.aspx

63

gar da we ri lo bi Ti da ze pi ri in for ma ci is war d ge ni sa da gver di Ti Ro nis Zi e be bis or ga ni ze bi sa, mi Re bul praq ti­kad iT v le ba, ro de sac sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mi iw ve ven kvle va Si mo na wi le o bis mi sa Re bad an sab Wos mi er or ga ni­ze bul eq s per t Ta Sex ved reb Si da ko le gi eb Si mo na wi le o­bis mi sa Re bad. gar da ami sa, ara sam Tav ro bo or ga ni za ci ebs Se uZ li aT Ca er Ton Ria ti pis ara for ma lur Sex ved reb Si, rom le bic pa ra le lu rad imar Te ba sab Wo Si da rom leb zec msje lo ben re zo lu ci e bis pro eq teb ze.

da bo los, sab Wos re zo lu ci eb sa da ga dawy ve ti le beb Si asa xu lia sa xel m wi fo Ta val de bu le ba, da ic van da xe li Se uwyon ada mi a nis uf le bebs. aqac, sa mo qa la qo sa zo ga do­e bas Se uZ lia sab Wos re zo lu ci eb Si da ga dawy ve ti le beb Si asa xu li maT T vis sa in te re so ada mi a nis uf le ba Ta val de­bu le be bi da a la gos, pri o ri te te bad da a xa ris xos da mi i­Ros zo me bi ma Ti Ses ru le bis mo saTxo vad.

dam x ma re or ga no e bi, me qa niz me bi da man da te bi re ko men da ci e bis did na wils ga mos ce men sab Wos dam x ma re or ga no e bi da me qa niz me bi, ro go ri caa:

► sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mi (ix. wi­nam de ba re gzam k v le vis na wi li 5.4);

► ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos sa kon sul ta cio ko mi te­ti;

► sa Civ re bis pro ce du ra;

► spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz mi (ix. wi nam de ba­re gzam k v le vis na wi li 5.3);

► so ci a lu ri fo ru mi;

► fo ru mi um ci re so ba Ta sa kiTxeb ze;

64

► eq s per t Ta me qa niz mi mkvid ri mo sax le o bis sa kiTxeb­ze; da

► fo ru mi biz ne si sa da ada mi a nis uf le ba Ta sa kiTxeb ze.

me ti in for ma ci is T vis imis Ta o ba ze, Tu ro gor Se iZ le ba sa mo qa la qo sa zo ga do e bam mo na wi le o ba mi i Ros am or ga no­e bis mu Sa o ba Si, ixi leT ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko­mi sa ri a tis “sa xel m ZR va ne lo sa mo qa la qo sa zo ga do e bis­T vis: ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta prog ra ma ze mu Sa o ba”, “praq ti ku li gzam k v le vi sa mo qa la qo sa zo ga do e bis T vis ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos Tan da kav Si re biT” da “praq ti­ku li gzam k v le vi so ci a lur fo rum Tan da kav Si re biT”.1

5.3. spe ci a lu ri pro ce du re bi

re a gi re ba qve ya na Si vi zit ze imi saT vis, rom spe ci a lu ri pro ce du re bis man da tiT aR­Wur vi li pi ri es tum ros qve ya nas, auci le be lia, rom am qvey nis mTav ro bam igi mi iw vi os qve ya na Si. vi zi tis Txov­na ze re a gi re bas spe ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz mi ax­dens Sem de gi sa xiT:

► Txov nas vi zi tis Se sa xeb sa ja rod aq vey ne ben Ta vi­anT an ga ri Seb Si, Ta vi anT veb g ver deb ze, sa zo ga do­eb riv Ro nis Zi e beb ze da me dia sa Su a le beb Si;

► awyo ben Sex ved ras Se sa ba mi si qvey ne bis dip lo ma ti­ur war mo mad gen leb Tan;

1 xelmisawvdomia misamarTze www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx

65

► sa mu Sao vi zi tiT stum ro ben mo ce mul qve ya nas an re­gi ons, rac war mo ad gens ofi ci a lu ri miw ve vis wi na­pi ro bas (ma ga li Tad, aka de mi u ri vi zi ti); da

► ofi ci a lu rad Se ax se ne ben vi zi tis Txov nis Se sa xeb da am Sex se ne bas sa ja rod aq vey ne ben.

vi zi tis gan xor ci e le bis Sem deg spe ci a lu ri pro ce du re­bi re a gi re bis sxva das x va me Tods iye ne ben:

1. qve ya na Si vi zi ti re a gi re bis miz niT. zog Sem Tx ve va Si man da tis mflo be li qve ya nas mo i na xu lebs ad re gan xor­ci e le bul vi zit ze re a gi re bis miz niT. ase Ti vi zi te bis dros xde ba miR we u li war ma te be bi sa da xar ve ze bis yo vel­m x ri vi Se fa se ba ad re gan xor ci e le bu li vi zi ti sas ga ce­mu li das k v ne bi sa da re ko men da ci e bis fon ze. re a gi re bis vi zi ti kar gi praq ti kaa, Tum ca yo vel w li u rad spe ci a lu­ri pro ce du re bis mi er sxva das x va qve ya na Si gan xor ci e le­bu li 40­50 vi zi ti dan mxo lod ram de ni me maT ga ni war mo­ad gens re a gi re bis vi zits, rac re sur se bis SezRu du lo­bi Taa gan pi ro be bu li.

66

re a gi re bis miz niT qve ya na Si vi zi tis ma ga li Te bi

bav S ve biT vaW ro bis, bav S v Ta pros ti tu ci i sa da bav S v Ta por­nog ra fi is sa kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se ne be lis vi zi ti:

→ 2012 we li: gva te ma la (A/HRC/22/54/Add.1)

wa me bis da sxva sas ti ki, ara hu ma nu ri an da mam ci re be li mopy ro bis an das jis sa kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se neb­lis vi zi ti:

→ 2012 we li: urug vai (A/HRC/22/53/Add.3)

ra siz mis Ta na med ro ve for me bis, ra sob ri vi dis k ri­mi na ci is, qse no fo bi is da msgav si Se uwy na reb lo bis sa­kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se neb lis vi zi ti:

→ 2011 we li: un g re Ti (A/HRC/20/33/Add.1)

qal Ta wi na aR m deg Za la do bis, mi si mi ze ze bi sa da Se de­ge bis sa kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se neb lis vi zi ti:

→ 2011 we li: ame ri kis Se er Te bu li Sta te bi (A/HRC/17/26/Add.5)

→ 2010 we li: el sal va do ri (A/HRC/17/26/Add.2) da al­Ji ri (A/HRC/17/26/Add.3)

te ro riz m Tan brZo li sas ada mi a nis uf le ba Ta da Zi ri­Tad Ta vi suf le ba Ta xel Sewyo bi sa da dac vis sa kiTxeb­ze spe ci a lu ri mom x se neb lis vi zi ti:

→ 2011 we li: tu ni si (A/HRC/16/51/Add.2)

2. an ga ri Se bi re a gi re bis Ro nis Zi e ba Ta Se sa xeb. zog Sem­Tx ve va Si man da tis mflo be li aq vey nebs re a gi re bis Ro nis­Zi e ba Ta Se sa xeb an ga riSs mTav ro bis gan, ada mi a nis uf le­ba Ta erov nu li da we se bu le be bi dan da sa mo qa la qo sa zo­ga do e bi dan mi Re bu li in for ma ci is sa fuZ vel ze. qve ya na Si vi zi tis Sem d gom re a gi re bis Ro nis Zi e ba Ta an ga ri Se bis

67

mom za de bis sa in te re so praq ti ka Ca mo a ya li bes sa mu Sao jguf ma iZu le bi Ti da ara ne ba yof lo bi Ti ga u Ci na re bis sa kiTxeb ze, spe ci a lur ma mom x se ne bel ma wa me bis sa kiTxeb­ze, spe ci a lur ma mom x se ne bel ma sa sa mar T los ga re Se, ga­mar ti ve bu li we siT an TviT ne bu ri ga sa mar T le bis sa ki­xeb ze, spe ci a lur ma mom x se ne bel ma ada mi a nis uf le beb ze da si Ra ta kis sa kiTxeb ze da spe ci a lur ma mom x se ne bel ma re li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze.

iZu le bi Ti da ara ne ba yof lo bi Ti ga u Ci na re bis sa­kiTxeb ze sa mu Sao jgu fis an ga ri Se bi re a gi re bis Ro­nis Zi e ba Ta Se sa xeb

2010 wels sa mu Sao jguf ma iZu le bi Ti da ara ne ba yof­lo bi Ti ga u Ci na re bis sa kiTxeb ze da am t ki ca re a gi re bis Ro nis Zi e ba Ta Se sa xeb sa ku Ta ri an ga ri Sis ni mu Si. ni mu­Sis struq tu ra Sed ge ba Sem de gi Zi ri Ta di na wi le bis gan: sa mu Sao jgu fis re ko men da ci e bis am sax ve li cxri le bi, qve ya na Si vi zi tis dros ar se bu li mdgo ma re o bis mok­le aR we ra da mi Re bu li zo me bis aR we ra. es in for ma cia ey r d no ba sa mu Sao jgu fis mi er sam Tav ro bo da ara sam­Tav ro bo wya ro e bi dan mi Re bul in for ma ci as. aR niS nu­li pe ri o di dan mo yo le bu li sa mu Sao jgu fis mi er ga­moq vey ne bu lia re a gi re bis an ga ri Se bi ko lum bi a Si, el sal va dor Si, gva te ma la Si, hon du ras Si, ma ro ko Si da ne pal Si vi zi te bis Sem deg am qvey neb Si iZu le bi Ti ga u Ci­na re bis Tval saz ri siT ar se bu li mdgo ma re o bas Tan da­kav Si re biT da asa xu lia ro gorc miR we u li war ma te be bi, ise xar ve ze bi.

68

re li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze spe ci­a lu ri mom x se neb lis re a gi re bis cxri le bi

qve ya na Si vi zi tis Sem deg spe ci a lu ri mom x se ne be li re­li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze we ri lo bi­Ti for miT iTxovs ga nax le bul in for ma ci as erov nul do ne ze re ko men da ci e bis Ses ru le bas Tan da kav Si re biT. 2005 wli dan sxva das x va qve ya na Si gan xor ci e le bu li vi­zi te bis Se de gad Sed ge ni li re a gi re bis cxri le bi Se i­ca ven das k v nebs da re ko men da ci ebs, rom le bic mo ce mul qve ya na Si vi zi tis an ga riS Si aisa xa, ag reT ve re a gi re bis for mat Si ga e ros mi er ga mo ce mul do ku men tebs, maT So­ris sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me qa niz mis, spe­ci a lu ri pro ce du re bis me qa niz mis da sa xel Sek ru le bo or ga no e bis mi er ga mo ce mul re a gi re bis do ku men tebs.1

re a gi re bis Ro nis Zi e be bi

re a gi re bis Ro nis Zi e be bi Se iZ le ba ini ci re bu li iyos sxva das x va or ga nos mi er, ro go ri caa mTav ro ba, ada mi­a nis uf le ba Ta erov nu li da we se bu le ba, sa mo qa la qo sa zo ga do e ba an ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a ti. mag ram, mi u xe da vad imi sa, vis mi er iq ne­ba ini ci re bu li, es Ro nis Zi e be bi erov nul, re gi o nul Tu sa er Ta So ri so do ne ze sa sar geb loa qve ya na Si vi zi­tis Se de gad ga mo ce mu li re ko men da ci e bis Ses ru le bis Tval saz ri siT prog re sis Se sa fa seb lad, ga moc di le bis ga sa zi a reb lad da prob le meb ze sam s je lod. es Ro nis Zi­e be bi Se iZ le ba sxva das x va for miT mo ewyos, ro go ri caa mrgva li ma gi da, eq s per t Ta Sex ved ra an kon fe ren cia.

1 www.ohchr.org/EN/Issues/FreedomReligion/Pages/Visits.aspx

69

sa mu Sao Sex ved ra mo no bis sa kiTxeb ze mav ri ta ni a Si

2013 wlis ian var Si spe ci a lur ma mom x se ne bel ma mo no bis Ta na med ro ve for meb ze mo na wi le o ba mi i Ro re a gi re bi­sad mi miZR v nil sa mu Sao Sex ved ra Si, ro mel zec gan xi­lul iq na mi si mav ri ta ni a Si vi zi tis Se de gad Se mu Sa ve­bu li re ko men da ci e bis Ses ru le ba. sa mu Sao Sex ve ra Si mo­na wi le xe li suf le bis war mo mad gen leb ma da sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma Se i mu Sa ves sag zao ru ka spe ci a lu ri mom x se neb lis re ko men da ci e bis Se sas ru­leb lad. ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR les ma ko mi sa­ri at ma iTa nam S rom la sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni­za ci eb Tan da da ex ma ra maT ima Si, rom mTav ro bas ofi ci­a lu rad mi e Ro da Se es ru le bi na aR niS nu li sag zao ru ka.

das k v ne bis gav r ce le ba Ci les da ar gen ti nis mkvid ri mo sax le o bis mdgo ma re o bis Se sa xeb

2010 wlis ian var Si spe ci a lur ma mom x se ne bel ma mkvid ri mo sax le o bis ada mi a nis uf le ba Ta da Zi ri Tad Ta vi suf­le ba Ta mdgo ma re o bis sa kiTxeb ze vi deo kon fe ren cia ga mar Ta Ci les mkvid ri mo sax le o bis uf le beb Tan da kav­Si re biT. sa mo qa la qo sa zo ga do e bi sa da ga e ros ada mi a­nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis (OHCHR) sam x reT ame ri kis re gi o nu li ofi sis dax ma re biT vi deo kon fe­ren cia er T d ro u lad Ci les xuT qa laq Si ga da i ce mo da. Ta vis ga mos v la Si spe ci a lur ma mom x se ne bel ma mi si Ci­le Si vi zi tis Se de gad Sed ge nil an ga riS Si ga ke Te bul das k v neb sa da Se niS v neb ze gan mar te be bi ga a ke Ta.

2012 wels spe ci a lur ma mom x se ne bel ma ase Ti ve kon fe­ren cia ga mar Ta ar gen ti na Si, sa dac kon fe ren ci as mas­pin Z lob da ga e ros ad gi lob ri vi qvey nis jgu fi.

70

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba?

► Txov na vi zi tis gan xor ci e le bis Se sa xeb;

• Se uZ li aT man da tis mflo bels mi mar Ton wi na da de­biT, rom am uka nas k nel ma iTxo vos vi zi tis gan xor­ci e le ba mo ce mul qve ya na Si da es wi na da de ba vi zi­tis sa Wi ro e bis Se sa xeb da a sa bu Ton ar se bi Tad;

• dar C nen saq mis kur s Si mo ma va li vi zi te bis Se sa xeb, ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a­tis (OHCHR) sa mo qa la qo sa zo ga do e bis el fos tiT in for mi re bis sis te mis meS ve o biT;

• mTav ro bas Tan da sxva Se sa ba mis aq to reb Tan (ma ga­li Tad, par la men tis wev reb Tan, dip lo ma ti ur mi­si eb Tan) gas wi on vi zi tis gan xor ci e le bis ad vo ka­ti re ba;

► mo na wi le o ba mi i Ron re a gi re bis vi zi te bis mom za de­ba sa da gan xor ci e le ba Si;

► re a gi re bis an ga ri Se bis Sed ge nis T vis mi a wo don maT xelT ar se bu li in for ma cia;

► wi na da de biT ga mo vid nen, mo na wi le o ba mi i Ron da, Tu Se­saZ le be lia, Ta vad mo awyon re a gi re bis Ro nis Zi e be bi.

re a gi re ba Setyo bi ne beb ze er Tob liv an ga riSs Setyo bi ne be bis Se sa xeb ada mi a nis uf­le ba Ta sab Wos yo vel mo rig sxdo ma ze wa rud gens yve la spe ci a lu ri pro ce du ra. Setyo bi ne be bis Se sa xeb an ga ri Si ga mo i ce ma we li wad Si sam jer da Se i cavs Se sa ba mi si sa xel m­wi fos T vis an sxva or ga ni za ci is T vis gag zav ni li sa Civ re­bis mok le Si na arss. gag zav ni li Setyo bi ne be bis teq s ti da mTav ro bis pa su xe bi xel mi saw v do mia aq mi Ti Te bul mi sa­

71

mar Teb ze. spe ci a lur pro ce du rebs Se uZ li aT mi i Ron da gan xi lon da ma te bi Ti in for ma cia im saq me ze, ro mel zec gag zav nil iq na Setyo bi ne ba. da ma te biT in for ma ci as, ro­gorc we si, iZ le va igi ve wya ro, ro mel mac Tav da pir ve li in for ma cia war mo ad gi na. 2012 wels spe ci a lur ma pro ce­du reb ma Setyo bi ne beb ze da ma te bi Ti in for ma cia saq me e­bis 21%­Si mi i Res.

spe ci a lur pro ce du rebs re a gi re bis Setyo bi ne bis gag­zav na Se uZ li aT, ro de sac mov le ne bis gan vi Ta re ba axal Ca re vas mo iTxovs. re a gi re bis Setyo bi ne be bis di di na wi­li, ro gorc we si, efuZ ne ba da ma te biT in for ma ci as. 2012 wels Setyo bi ne be bis 31%­s Se ad gen da re a gi re bis Setyo­bi ne be bi.

re a gi re bis Setyo bi ne bis gag zav na Se iZ le ba mox des qve ya­na Si vi zi tis dro sac an Se sa ba mi si sax l m wi fos war mo mad­gen leb Tan dip lo ma ti u ri kon sul ta ci e bis mim di na re o­bi sas. iS vi a Tad, sim bo lu ri mniS v ne lo bis saq me eb Si, spe­ci a lur ma pro ce du reb ma Se iZ le ba ga mos cen in for ma cia pre sis T vis (press re le a se).

Setyo bi ne beb ze re a gi re ba Se iZ le ba mox des ase ve man da­tis mflo be lis wli ur an ga riS Si Se niS v ne bis da fiq si re­bis gziT. Se niS v ne bi, ro gorc we si, da kav Si re bu lia sa an­ga ri So pe ri od Si qve ya na Si ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve ve­bis ten den ci eb Tan da ni mu Seb Tan, Tum ca, isi ni Se iZ le ba da fiq sir des ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve vis kon k re tul faq teb Tan mi mar Te ba Sic.

72

mSvi do bi a ni Sek re bi sa da ga er Ti a ne bis Ta vi suf le bis sa­kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se neb lis das k v ni Ti an ga ri Si

2010 wels mi si man da tis Seq m nis dRi dan spe ci a lur ma mom x se ne bel ma ori das k v ni Ti an ga ri Si ga mos ca, ro mel­Sic man ki dev er Txel ga moT q va SeS fo Te ba ada mi a nis uf­le ba Ta dar R ve vis Sem c vel kon k re tul Sem Tx ve veb Tan da kav Si re biT, gan sa kuT re biT im pa su xe bis gaT va lis wi­ne biT, rom le bic Se sa ba mis ma mTav ro beb ma war d ge ni li Setyo bi ne be bis pa su xad ga a ke Tes.

2012 wels spe ci a lur ma mom x se ne bel ma ase Ti ve kon fe­ren cia ga mar Ta ar gen ti na Si, sa dac kon fe ren ci as mas­pin Z lob da ga e ros ad gi lob ri vi qvey nis jgu fi.

TviT ne bu ri da ka ve bis sa kiTxeb ze sa mu Sao jgu fis mo na cem Ta ba za

2011 wels amoq med da TviT ne bu ri da ka ve bis sa kiTxeb ze sa mu Sao jgu fis mo na cem Ta ba za, ro me lic praq ti ku li kvle vi Ti in s t ru men tia da iZ le va 1991 wli dan dRem de sa mu Sao jgu fis mi er ga mo ce mu li das k v ne bis Zeb nis Se­saZ leb lo bas. mo na cem Ta ba za Se saZ le bels xdis am das­k v ne bis ra o de nob riv da xa ris xob riv ana lizs. igi dax ma­re bas ga u wevs TviT ne bu ri da ka ve biT da za ra le bul pi­rebs, praq ti kos mu Sa kebs da sxvebs sa mu Sao jgu fi sad mi TviT ne bu ri da ka ve bis Te ma ze sa Civ riT mi mar T va Si.1

1 www.unwgaddatabase.org/un/

73

re a gi re ba iZu le bi Ti da ara ne ba yof lo bi Ti ga u Ci na­re bis saq me eb ze

sa mu Sao jgu fi iZu le bi Ti da ara ne ba yof lo bi Ti ga u Ci­na re bis sa kiTxeb ze cdi lobs sa ko mu ni ka cio ar xis Seq m­nas oja xeb sa da Se sa ba mis mTav ro bebs So ris. yve la sa xis da ma te bi Ti in for ma cia, ro me lic wya ro e bi dan Se mo dis gan xil va Si myof saq mes Tan da kav Si re biT, ga da e ce ma Se­sa ba mis mTav ro bas. mTav ro be bis mi er kon k re tul saq­me eb Tan da kav Si re biT mo wo de bu li ne bis mi e ri in for­ma cia ga da e ce ma wya ro ebs. ga u Ci na re bu li pi ris be di sa da ad gil m de ba re o bis Ta o ba ze sa xel m wi fos mi er ga ce­mul pa suxs sa mu Sao jgu fi ug zav nis wya ros da sTxovs mas Ta vi si mo saz re be bis an da ma te bi Ti in for ma ci is war d ge nas. Tu wya ro ar upa su xebs eq v si Tvis va da Si an ap ro tes tebs mTav ro bis mi er mo wo de bul in for ma ci as sa mu Sao jgu fis mi er ara go niv ru lad miC ne u li sa fuZ­v liT, ma Sin saq me gax s ni lad iT v le ba. saq me e bi war mo e­ba Si rCe ba ma nam, sa nam ar mox de ba ma Ti gax s na, Sewy ve ta an da xur va. sa mu Sao jgu fi yve la Se sa ba mis mTav ro bas we li wad Si er Txel Se ax se nebs ga ux s ne li saq me e bis Se sa­xeb, xo lo we li wad Si sam jer – sas w ra fo saq me e bis Se sa­xeb, rom le bic maT ga da eg zav naT wi na sxdo mis Sem d gom pe ri od Si. ram de na dac Se saZ le be lia, Se sa ba mi si Txov­nis sa fuZ vel ze, sa mu Sao jgu fi Se sa ba mis mTav ro bas an wya ros ug zav nis ga nax le bul in for ma ci as kon k re tul saq me eb Tan da kav Si re biT.1

1 damatebiTi informaciisTvis ixileT samuSao jgufis ganaxlebuli samuSao meTodologia (A/HRC/10/9, danarTi 1).

74

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba?

► re gu la ru lad Se a mow mos in for ma cia war d ge ni li Setyo bi ne be bis Se sa xeb da am g va rad dar Ces in for­mi re bu li ar se bu li vi Ta re bi sa da kon k re tu li saq­me e bis Ta o ba ze;

► far Tod ga av r ce los Setyo bi ne be bi ad gi lob ri vi, re gi o nu li, erov nu li da sa er Ta So ri so qse le bis meS ve o biT, saq me eb ze da ma te bi Ti in for ma ci is mo sa­po veb lad;

► wa rad gi nos in for ma cia wi na Setyo bi ne bis Sem deg mom x da ri da de bi Ti da uar yo fi Ti gan vi Ta re be bis Se sa xeb;

► ga ec nos mTav ro bis pa su xebs da Ta vi si Se niS v ne bi ga­da ug zav nos spe ci a lur pro ce du rebs;

► iqo ni os re gu la ru li kav Si ri spe ci a lu ri pro ce­du re bis man da tis mflo be leb Tan ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tis (OHCHR) dam x ma re jgu fe bis meS ve o biT; da

► ga mo i ye nos el fos ta urgent-action@ohchr.org an spe ci a­lu ri pro ce du re bis Se sa ba mi si man da tis mflo be lis msgav si el fos ta; spe ci a lu ri pro ce du re bis sa in­for ma cio ka ta lo gi xel mi saw v do mia mi sa mar T ze:

http://goo.gl/5qoNL­

75

Setyo bi ne be bi da Setyo bi ne beb ze re a gi re ba, re gi o ne­bis mi xed viT, 2012w.

180

160

140

120

100

80

60

40

20

0

afrika azia evropa, Crd. amerika da

centr. azia

komunikacia >?????? damat. inform. ????????

laTinuri amerika da

karibis auzi

Sua da CrdiloeT

afrika

sxva

re a gi re ba Te ma tur an ga ri Seb zedam k vid re bu li praq ti kis Ta nax mad, spe ci a lu ri pro­ce du re bi or ga ni ze bas uwe ven an mo na wi le o ben sxva das­x va Ro nis Zi e ba Si, ro me lic miz nad isa xavs ma Ti wli u ri Te ma tu ri an ga ri Se bis gan xil vas an war d ge nas ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos T vis an ge ne ra lu ri asam b le is T vis. es Ro nis Zi e be bi Se iZ le ba iyos sab Wo Si gan xil vis mim di na­re o bis pro ces Si ga mar Tu li e.w. gver di Ti Ro nis Zi e be bi (si de events) an sxva kon fe ren ci e bi da sa mu Sao Sex ved re bi. gar da ami sa, xSi ri praq ti kaa pres re li ze bis an in ter net re por ta Je bis ga mo ce ma da pres kon fe ren ci e bis Ca ta re­ba an ga riS Si gan xi lul sa kiTxeb ze. “Te ma tu ri sa er Ta So­ri so dRe e bi” Se iZ le ba ga mo ye ne bu li iq nas imi saT vis, rom me di is yu radRe ba mi epy ros Te ma tur an ga ri Seb Si asa xul ada mi a nis uf le ba Ta sa kiTxebs.

76

in ter net in s t ru men te bi: kre bu li re li gi is an rwme­nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze da wa me bis sa wi na aR m de­go ini ci a ti va

kre bu li re li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze

2011 wels aRi niS na re li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze spe ci a lu ri mom x se neb lis man da tis Seq m nis 25 wlis Ta vi. amas Tan da kav Si re biT ga moq vey n da kre bu­li re li gi is an rwme nis Ta vi suf le bis sa kiTxeb ze, ro me lic Se i cavs 1986 wli dan dRem de man da tis mflo­be li oTxi pi ris mi er ga mo ce mul Se niS v neb sa da re ko­men da ci ebs. kre bu li ga miz nu lia ad vo ka ti re bis, ga naT­le bis da kvle vis miz ne bis T vis. igi Se i cavs Te ma tu rad da la ge bul amo na ri debs 1986 wli dan 2011 wlam de pe ri­od Si ga mo ce mu li an ga ri Se bi dan.1

wa me bis sa wi na aR m de go ini ci a ti va

2013 wels spe ci a lur ma mom x se ne bel ma wa me bis sa kiTxeb­ze aamoq me da in ter net tri bu na, ro me lic Se i cavs in­for ma ci as re a gi re bis saq mi a no be bis Se sa xeb, maT So ris yve la Te ma tur an ga riSs, qve ya na Si ar se bu li mdgo ma re­o bis Se sa xeb an ga ri Sebs da Se niS v nebs. aq ve Tav moy ri­lia qve ya na Si vi zi teb ze da Te ma tur an ga ri Seb ze re a gi­re bas Tan da kav Si re bu li pres re li ze bi, in ter vi u e bi, kon fe ren ci e bi, sxdo me bi, pub li cis tu ri we ri le bi da sxva in for ma cia me di a Si am sa kiTxe bis ga Su qe bis Se sa­xeb.2

1 www.ohchr.org/EN/Issues/FreedomReligion/Pages/Standards.aspx2 http://antitorture.org

77

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba?

► ga a ke Ton gver di Ti Ro nis Zi e be bis or ga ni ze ba1 an mo­na wi le o ba mi i Ron maT Si im pe ri od Si, ro de sac ada­mi a nis uf le ba Ta sab Wo ata rebs sxdo mebs Te ma tur an ga riS Si Se ta nil sa kiTxeb ze;

► sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci e bis saq mi a no­be bis (ma ga li Tad, ad vo ka ti re ba, una ri a no bis amaR­le ba, cno bi e re bis amaR le ba, meT val yu re o ba) gaZ­li e re bis miz niT isar geb lon Te ma tur an ga ri Seb Si asa xu li das k v ne bi Ta da re ko men da ci e biT.

5.4. sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil va

sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis pir ve li cik li 2011 wlis oq tom ber Si das rul da, ro de sac ga e ros yve la wev ri sa xel m wi fo da eq vem de ba ra gan xil vas. gan xil vis me o re da Sem d go mi cil ke bis dros sa xel m wi fo ebs mo eTxo ve baT in­for ma ci is mi wo de ba im Ro nis Zi e be bis Se sa xeb, rom le bic maT ga a ta res pir ve li gan xil vis Se de gad ga mo ce mu li re­ko men da ci e bis Se sas ru leb lad, ag reT ve sxva gan vi Ta re­be bis Se sa xeb. gar da ami sa, re gu la ru lad ga nax le bu li in­for ma cia Se iZ le ba wa red gi nos ada mi a nis uf le ba Ta sab­Wos mi si sxdo me bis pe ri od Si, dRis wes ri gis me­6 pun q tis sa fuZ vel ze, ro me lic sa yo vel Tao pe ri o dul gan xil vas exe ba. ro gorc sa xel m wi fo ebs, ise ara sam Tav ro bo or ga­ni za ci ebs Se uZ li aT ga nax le bu li in for ma ci is war d ge na Su a le du ri an ga ri Se bis, ze pi ri da we ri lo bi Ti gan cxa de­be bis sa xiT.

1 gverdiTi RonisZiebebis organizebis ufleba aqvT mxolod im arasamTavrobo organizaciebs, romlebic gaeros ekonomikur da socialur sabWoSi (ECOSOC) sargebloben sakonsultacio statusiT

78

ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos T vis an ga ri Sis Ca ba re ba ko lum bi a Si sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis re­ko men da ci e bis Ses ru le bis Se sa xeb

ko lum bi is iuris t Ta ko mi sia re gu la ru lad aw v dis ada mi a nis uf le ba Ta sab Wos ga nax le bul in for ma ci as zo ga di de ba te bis mim di na re o bi sas dRis wes ri gis me­6 pun q t Tan da kav Si re biT anu sa yo vel Tao pe ri o dul gan­xil vas Tan da kav Si re bul sa kiTxeb ze. ker Zod, mi wo de­bu li in for ma cia exe ba imas, Tu ram de nad as ru lebs ko­lum bi is mTav ro ba sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis far g leb Si ga ce mu li re ko men da ci ebs.

ro gor Se uZ lia sa mo qa la qo sa zo ga do e bas mo­na wi le o bis mi Re ba?

► in for ma ci is war d ge ni sas, ro me lic ad re sa tis an­ga riS Si Se sa ta na daa ga miz nu li, auci le be lia, rom es in for ma cia Se i cav des sa xel m wi fos mi er pir ve li cik lis re ko men da ci e bis Ses ru le ba­ar Ses ru le bis ana lizs.

► gan xil vis mwar mo e bel sa xel m wi fo ebs anu im sa xel­m wi fo ebs, rom leb mac pir ve li gan xil vis dros ga­mos ces re ko men da ci e bi, sa mo qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci eb ma Se iZ le ba ga ac non gan xil vas daq vem­de ba re bu li sa xel m wi fos mi er re ko men da ci e bis Ses­ru le bis sa ku Ta ri ana li zi.

► ga e ros eko no mi kur da so ci a lur sab Wo Si (ECOSOC) sa kon sul ta cio sta tu siT mo sar geb le ara sam Tav­ro bo or ga ni za ci ebs Se uZ li aT we ri lo bi Ti da ze­pi ri gan cxa de be biT mi mar Ton ada mi a nis uf le ba Ta

79

sab Wos dRis wes ri gis me­6 pun q tiT gaT va lis wi ne­bul sa kiTx ze da mi a wo don ga nax le bu li in for ma­cia sa xel m wi fo e bis mi er sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis far g leb Si ga mo ce mu li re ko men da ci e bis Ses ru le ba Si prog re si sa da xar ve ze bis Se sa xeb.

me ti in for ma ci is T vis imis Ta o ba ze, Tu ro gor Se iZ le ba sa mo qa la qo sa zo ga do e bam mo na wi le o ba mi i Ros am or ga­no e bis mu Sa o ba Si, ga e ca niT ada mi a nis uf le ba Ta ko mi sa­ri a tis “sa xel m ZR va ne los sa mo qa la qo sa zo ga do e bis T­vis: ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta prog ra mas Tan mu Sa o ba” da “praq ti kul sa xel m ZR va ne los sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis sa kiTxeb ze”.1

sa yo vel Tao pe ri o dul gan xil va ze re a gi re bis in s t­ru men te bi

sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis far g leb Si ga mo ce­mu li re ko men da ci e bis Ses ru le bis xel Sewyo bis da mas­ze meT val yu re o bis miz niT ara sam Tav ro bo or ga ni za­ci am “UPR-Info” Se i mu Sa va Sem de gi in s t ru men te bi:

→ re a gi re bis prog ra ma, ro me lic iT va lis wi nebs re­ko men da ci e bis Ses ru le bis Se fa se bas pir ve li cik­lis das ru le bi dan ori wlis Sem deg (Ses ru le bis Su a le du ri Se fa se ba) da pir ve li cik lis dros ga mo­ce mu li re ko men da ci e bi sa da da pi re be bis Se da re bas sa xel m wi fos in for ma ci as Tan, ro me lic asa xu li iq­ne ba sa yo vel Tao pe ri o du li gan xil vis me o re cik­lis T vis mom za de bul erov nul an ga riS Si.

1 xelmisawvdomia misamarTze www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx

80

→ kvle va sa xel wo de biT “gza Ses ru le bis ken”, ro­mel Sic ga a na li ze bu lia re a gi re bis prog ra mis meS­ve o biT Sek re bi li in for ma cia da mo na ce me bi. Ta vis mxriv, es mo na ce me bi ey r d no ba 66 qvey nis mi marT ga­ce mu li 6542 re ko men da ci i dan 3294 re ko men da ci is Ses ru le bis Se fa se bas.

→ re a gi re bis in s t ru men te bis kom p leq ti sa mo qa la­qo sa zo ga do e bis T vis, ro me lic iT va lis wi nebs xuT Zi ri Tad re ko men de bul mi mar Tu le bas: 1. sa yo vel­Tao pe ri o du li gan xil vis dros ga ce mu li re ko men­da ci e bis da da pi re be bis ga sa ja ro e ba; 2. Ses ru le bis da geg m va; 3. gan xil vas daq vem de ba re bul sa xel m wi­fos Tan di a lo gis ga mar T va Ses ru le ba Si mo na wi le­o bas Tan da kav Si re biT; 4. Ses ru le ba ze meT val yu re­o ba da 5. Ses ru le ba ze an ga riS ge ba.1

or ga ni za ci am Organisation­ in­ter­na­ti­o­na­le­ de­ la­ Francophonie ga mo aq vey na praq ti ku li gzam k v le vi sa yo vel Tao pe ri o­du li me qa niz mis far g leb Si ga ce mu li re ko men da ci e bis da da pi re be bis Ses ru le bis sa kiTxeb ze. es gzam k v le vi Zi­ri Ta dad sa xel m wi fo e bis T vi saa gan kuT v ni li, mag ram igi exe ba pro ces Si mo na wi le sxva pi reb sac, maT So ris sa mo­qa la qo sa zo ga do e bis or ga ni za ci ebs da maT, ro gorc sa­xel m wi fos par t ni o re bis rols re a gi re ba sa da Ses ru le­ba Si. gzam k v lev Si war mod ge bi lia wi na da de ba, rom Ses ru­le ba mox des 10 pun q ti a ni geg mis mi xed viT. es pun q te bia:

1. Se sa ba mi si in for ma ci is Seg ro ve ba

2. in for ma ci is Te ma tu rad da la ge ba

3. re ko men da ci e bi dan ga mom di na re moq me de be bi sa da Se de ge bis amoc no ba

4. Ses ru le bis Ro nis Zi e be bis amoc no ba

5. Ti To e ul seq tor Si in teg ri re bu li me To dis Se mu Sa ve ba

1 www.upr-info.org/followup/

81

6. Ses ru le bis pro ces Si pa su xis m geb lo be bis ga na wi­le ba sa xel m wi fos do ne ze

7. Ses ru le bis pro ces Si par t ni o re bis amoc no ba erov­nul do ne ze

8. Ses ru le bis va de bis gan sazR v ra

9. una ri a no bis amaR le bis da teq ni ku ri dax ma re bis sa­Wi ro e ba Ta amoc no ba; Ses ru le bis pro ces Si par t ni­o re bis amoc no ba sa er Ta So ri so do ne ze

10. Ses ru le bis T vis re a gi re bis da Se fa se bis stra te gi­is Se mu Sa ve ba.1

5.5. kom p leq su ri mid go ma

am na wil Si cal­cal kea war mod ge ni li re a gi re bis pro­ce du re bi da sxva das x va me qa niz mis mi er dam k vid re bu li praq ti ka, vi na i dan msgav se ba Ta mi u xe da vad, isi ni Ti To e­u li me qa nis m z mis sxva das x va ma xa si a Teb le bia. mag ram sa­Wi roa ki dev er Txel ga vi me o roT, rom re a gi re ba uf ro efeq tu ria, Tu is xor ci el de ba kom p leq su ri mid go miT (ho lis tic ap p ro ach), ro de sac ada mi a nis uf le ba Ta sxva­das x va me qa niz mis re ko men da ci e bi er T ma neTs aZ li e re ben da maq si ma lu rad zrdi an Ses ru le bis una ri a no bas. ixi­leT ag reT ve am gzam k v le vis me sa me na wi li.

5.6. rep re sa li e bi

im ada mi a ne bi sa da jgu fe bis wi na aR m deg, rom le bic cdi­lo ben iTa nam S rom lon an rom leb sac uTa nam S rom li aT ga e ros Tan, mis war mo mad gen leb Tan da me qa niz meb Tan ada­mi a nis uf le ba Ta sfe ro Si, Se iZ le ba ga mo i ye non rep re sa­

1 www.francophonie.org

82

li e bi, rac ga mo i xa te ba ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve ve bis Ca de na Si. rep re sa li e bi Se iZ le ba mox des, ro de sac sa mo qa­la qo sa zo ga do e ba cdi lobs ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz meb Tan Ta nam S rom lo bas re a gi re bis saq mi a no be bis far g leb Sic.

ada mi a nis uf le ba Ta sab Wom #12/2 re zo lu ci iT ge ne ra lur mdi vans da a va la yo vel w li u rad an ga ri Sis war d ge na sab­Wos T vis, ro mel Sic Se ta ni li un da iq nas in for ma cia ga­e ros ada mi a nis uf le ba Ta me qa niz meb Tan mo Ta nam S rom le pi re bis wi na aR m deg sa va ra u dod gan xor ci e le bu li rep­re sa li e bis Se sa xeb da Se sa ba mi si ana li zi, ag reT ve re ko­men da ci e bi da Si ne beb ze da rep re sa li eb ze re a gi re bas Tan da kav Si re biT.1

sab Wos Tan, spe ci a lur pro ce du reb Tan da sa xel Sek ru­le bo or ga no eb Tan Ta nam S rom lo bis ga mo, ag reT ve maT re a gi re bis pro ce du reb Si da praq ti ka Si mo na wi le o bis ga mo gan xor ci e le bu li rep re sa li e bis asax vas Tan er Tad, an ga ri Si Se iZ le ba Se i cav des in for ma ci as ada mi a nis uf­le ba Ta umaR les ko mi sa ri at Tan, mi si ad gi lob riv war­mo mad gen lo beb Tan da ada mi a nis uf le ba Ta mrCev leb Tan, ga e ros ad gi lob ri vi qvey nis jgu feb Tan, mSvi do bis Se­nar Cu ne bis mi si e bis ada mi a nis uf le ba Ta kom po nen teb Tan da sxveb Tan Ta nam S rom lo bis ga mo gan xor ci e le bul rep­re sa li eb ze. re ko men de bu li da mniS v ne lo va nia ase ve in­for ma ci is Se ta na wi na an ga ri Seb Si mi Ti Te bul saq me eb ze gan xor ci e le bu li re a gi re bis Se sa xeb.

rep re sa li e bi Se iZ le ba gan xor ci el des im pi re bis mi marT:

► rom le bic cdi lo ben iTa nam S rom lon an uTa nam S rom­li aT ga e ros Tan, mis war mo mad gen leb Tan da me qa niz­

1 2012 da 2011 wlebis angariSebi SegiZliaT moiZioT dokumentebis nomrebiT A/HRC/21/18 da A/HRC/18/19

83

meb Tan ada mi a nis uf le ba Ta sfe ro Si an rom leb mac am or ga no ebs mis ces Cve ne ba an mi a wo des in for ma cia;

► rom le bic sar geb lo ben an usar geb li aT ga e ros egi­diT ar se bu li pro ce du re biT ada mi a nis uf le ba Ta da Zi ri Tad Ta vi suf le ba Ta dac vis miz niT da/an ga­u we vi aT sa mar T leb ri vi an sxva sa xis dax ma re ba ama ve miz niT;

► rom leb sac war d ge ni li aqvT an wa rud ge ni aT Setyo­bi ne ba ada mi a nis uf le ba Ta do ku men te biT dad ge ni­li pro ce du re bis mi xed viT da/an ga u we vi aT sa mar T­leb ri vi an sxva sa xis dax ma re ba ama ve miz niT;

► rom le bic ari an ada mi a nis uf le ba Ta dar R ve viT da­za ra le bu li pi ris an da za ra le bul TaT vis sa mar T­leb ri vi an sxva sa xis dax ma re bis gam we vi pi ris na Te­sa ve bi.

rep re sa li e bis faq te bis ga sa ja ro e ba ge ne ra lu ri mdiv­nis an ga riS Si ma Ti asax vis gziT Se iZ le ba uke Tes dac vas niS nav des. mag ram sif r Txi liT un da Se fas des ga sa ja ro­e bas Tan da kav Si re bu li saf r Txe e bi. ami tom ge ne ra lu ri mdiv nis an ga riS Si aisa xe ba xol me mxo lod is saq me e bi, ro­mel Ta ga sa ja ro e ba ze gac no bi e re bu li Tan x mo ba ga moT q­ves im pi reb ma, vi sac aR niS nu li saq me exe ba.

rep re sa li e bis Se sa xeb in for ma ci is war sad ge nad Se giZ­li aT isar geb loT mi sa mar TiT:

reprisals@ohchr.org

84

6. iswavleT meti

► gaeros adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis (OHCHR) vebgverdi:

www.ohchr.org

► gaeros adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis instrumentebi samoqalaqo sazogadoebisTvis, xel­misawvdomia gaeros 6 oficialur enaze, Semdeg mis­amarTze:

www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx

► adamianis uflebaTa sayovelTao indeqsi:

http://uhri.ohchr.org/­

► adamianis uflebaTa saerTaSoriso samsaxuri da adamianis uflebaTa samarTlis centri, “gaeros adamianis uflebaTa rekomendaciebis Sidasaxel­mwifoebrivi Sesruleba – gzamkvlevi adamianis uflebaTa damcvelebisTvis da advokatebisTvis”, xelmisawvdomia vebgverdze:

www.ishr.ch

► organizacia “UPR-Info”­s instrumentebi xelmisaw­vdomia misamarTze:

www.upr-info.org/followup­

► La Francophonie, “sayovelTao perioduli ganxilvis praqtikuli gzamkvlevi, 2013w.”, xelmisawvdomia misamarTze

www.francophonie.org­

85

► “gadawyvetilebidan marTlmsajulebamde – ada­mianis uflebaTa saerTaSoriso da regionuli gadawyvetilebebis Sesruleba”, 2010w. da “ufle­bebidan dacvis meqanizmebamde: adamianis ufle­baTa sferoSi saerTaSoriso gadawvetilebebis Sesrulebis struqturebi da strategiebi”, 2013w. xelmisawvdomia vebgverdze:

www.opensocietyfoundations.org­

► internet translacia (webcasting):

• gaeros veb televizia

http://webtv.un.org

• saxelSekrulebo organoebis sxdomebi:

www.treatybodywebcast.org

► praqtikosTa gzamkvlevi adamianis uflebebze pacientTa dacvis sferoSi:

http://health-rights.org/­­

► kazusebi bavSvis uflebaTa komitetis daskvniT SeniSvnebze reagirebis saqmianobebisTvis:

www.childrightsnet.org/NGOGroup/CRC/FollowUp/­

► TviTneburi dakavbis sakiTxebze samuSao jgufis monacemTa baza:

www.unwgaddatabase.org/un/­

► krebuli religiis an rwmenis Tavisuflebis sakiTxebze:

www.ohchr.org/EN/Issues/FreedomReligion/Pages/Standards.aspx­

86

zogierTi arasamTavrobo organizacia mWidrod TanamS­romlobs adamianis uflebaTa calkeul meqanizmebTan. isini xels uwyoben da mxars uWeren samoqalaqo sazoga­doebis organizaciebis dakavSirebas am meqanizmebTan da SeuZliaT daxmarebis gaweva da rCevebis gaziareba. mag­aliTad, aseTi arasamTavrobo organizaciebia:

► samoqalaqo da politikur uflebaTa komitetis Sem TxvevaSi: “samoqalaqo da politikuri ufle­bebis centri” (CCPR Centre)

► bavSvis uflebaTa komitetis SemTxvevaSi: “Child Rights Connect”

► unarSezRudulTa uflebebis komitetis SemTxveva­Si: “unarSezRudulTa saerTaSoriso aliansi” (Inter­national Disability Alliance)

► rasobrivi diskriminaciis aRmofxvris komitetis SemTxvevaSi: “saerTaSoriso moZraoba diskrimi­naciis da rasizmis yvela formis winaaRmdeg” (Inter­national Movement against All Forms of Discrimination and Racism)

► migranti muSakebis sakiTxTa komitetis SemTxvevaSi: “migranti muSakebis Sesaxeb konvenciis saerTaSori­so tribuna” (International Platform on the Migrant Work­ers Convention)

► wamebis sawinaaRmdego komitetis SemTxvevaSi: “wa­mebis msxverplTa reabilitaciis saerTaSoriso sab­Wo” (The International Rehabilitation Council for Victims of Torture)

► qalTa winaaRmdeg diskriminaciis aRmofxvris ko­mitetis SemTxvevaSi: “International Women’s Rights Ac­tion Watch (IWRAW) Asia Pacific”

► sayovelTao perioduli ganxilvis meqanizmis SemTx­vevaSi: “UPR-Info”

87

7. dagvikavSirdiT

adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis samoqalaqo sazogadoebis ganyofilebas SegiZliaT daukavSirdeT misamarTze

civilsociety@ohchr.org

telefoni: +41 (0) 22 917 9656

adamianis uflebaTa umaRlesi komisariatis “adamianis uflebaTa saxelmZRvanelo” da “praqtikuli gzamkvleve­bi samoqalaqo sazogadoebisTvis” xelmisawvdomia ele­qtronulad arabul, Cinur, inglisur, frangul, rusul da espanur enebze misamarTze www.ohchr.org/EN/AboutUs/Pages/CivilSociety.aspx

samoqalaqo sazogadoebasTan elfostiT komunikaciis sistema iZleva ganaxlebebis da miTiTebebis miRebis sa­Sualebas yvela saxis adamianis uflebaTa mandatze da meqanizmze, agreTve informacias dafinansebaze, granteb­ze da stipendiebze gancxadebis Setanis pirobebisa da vadebis Sesaxeb. siaxleebze xelmowerisTvis moinaxuleT samoqalaqo sazogadoebis vebgverdi an Semdegi misamarTi:

http://goo.gl/O8snt­­

88

Tar g ma ni: gi or gi ku ku la vare daq ti re ba: ana ge geW ko ri teq ni ku ri ko req tu ra: da viT yi fi a ni

ga mom ce me li: Sps. `si­ji­es~

wi nam de ba re ga mo ce ma war mo ad gens ara o fi ci a lur Tar g mans da ga­mo ce mu lia sa qar T ve lo Si ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mis ris ofi sis mi er 2014 wels. in g li sur ena ze teq s tis ori gi na­lis mo Zi e ba Se saZ le be lia Sem deg veb­gver d ze www.ohchr.org

praq ti ku li gzam k v le vi sa mo qa la qo sa zo ga do e bis T vis ro gor mo vax di noT re a gi re ba ga e ros ada mi a nis uf le ba Ta re ko men da ci eb ze

ada mi a nis uf le ba Ta umaR le si ko mi sa ri a tier Ta sa sax leCH 1211 Je ne va 10Sve i ca riate le fo ni: +41 (0)22 917 90 00faq si : +41 22 917 90 08www.ohchr.org