Psychologie van de armoede

Guido cuyvers

Overpelt 7 december 2006

Inhoud

• Armoede door de ogen van de psychologie • Rol van persoonlijkheidskenmerken• Betekenisgeving• Tijdsperspectief• Presteren• Zelfbeeld• Copingggedrag

1 Armoede door de ogen van de psychologie

• Geen objective benadering• Altijd een keuze!• Deficit benadering versus krachtenbenadering

– Probleem versus positieve mogelijkheden

• Constructionisme: betekenissen• Rol van de context! Betekenisgeving is

proces dat samen met anderen plaats vindt

Persoon Situatie

Doelgericht handelen

copinggedrag

Betekenisgeving

Interacties interacties

Persoonlijkheid

• Geen schuldmodel: vanuit de persoonlijkheid alleen• Wel meer gezondheidsproblemen, fysiek en

psychisch• Taalgebruik

Krachten

- wederzijdse hulp- Vermijden stress tgv competitiviteit en

individualisme- Informele- humor- Kinderen genieten van elkaars gezelschap

Beperkt tijdsperspectief • Vb impulsaankopen:

– onmiddelijke bevrediging– Zijn zoals de anderen: identiteit– Minimum goed gevoel

Weerbaarheid

Betekenisgeving

• Andere toeschrijving van oorzaken van hun situatie

• attributiestijl– Zelf: extern: situationeel:

slachtoffers– Anderen: intern: dispositioneel

• Geleerde hulpeloosheid via modelgedrag in gezin en andere sociale instituties

• Negatieve ervaringen• Overnemen van info van anderen over

zichzelf

Zelfbeeld: belangrijkste betekenis!

• Negatief zelfbeeld en lage zelfwaardering

• Werking: selectie van informatie

Gevoelens- Machteloosheid- Wantrouwen

Verbindproblematiek• Zichzelf• Anderen• Maatschappij• ToekomstRisico’s

Interacties- situatie

Presteren

• Behoefte is zwak• Prestatiebehoefte in onderwijs en arbeid• Voor maatchappelijk zinvolle prestaties is

motivatie zwakker• Wel sterker op andere domeinen vb

solidariteit• Geen sterke prestatiebehoefte geleerd in

kindertijd – angst om te mislukken• Gn onderscheid in mislukken op taak en

mislukken als persoon

Copingggedragstrategie om in een bedreigende situatie te overleven

• Stellen zich afhankelijk op– Probleemgedrag maakt hen

afhankelijk– Hulp eenzijdig:

verschuldiging– Voor het verbeteren van hun

situatie moeten ze terugvallen op anderen

• Weerbaarheid