Projet Makala · Kuyoka makala mboti mboti ... ndwelu bu batatunga fulu. 12 Guide Pratique ya...
28
Kuyoka makala mboti mboti «Bwe ufweti bakila makala ma mengi ?» Projet Makala «Gérer durablement la ressource bois énergie» Betu kulu tuvutula mfinda Guide pratique N’kanda gu projet makala
Transcript of Projet Makala · Kuyoka makala mboti mboti ... ndwelu bu batatunga fulu. 12 Guide Pratique ya...
Kuyoka makala mboti mboti«Bwe ufweti bakila makala ma mengi ?»
Projet Makala«Gérer durablement la ressource bois énergie»
Betu kulu tuvutula mfinda
Guide pratique
N’kanda gu projet makala
Guide Pratique ya Projet Makala 1
KuyoKa maKala Kusundidi mboti
Mabongisi ya fulu esengeli ebanda sikoyo mpo ete nzete ekauka sanza moko to mibale
Mambo maneni mafweni mu ku yokolo makala ema :Bufueni mu kuyumisa nkuni ngonda 1 ku ntwala kuyoka makala • (pages 2 à 3),Kutoma zitisa nsiku mu ntungulu fulu di ndiokolo makala • (page 4 à 15),Kulandila lumbu muna lumbu ngilu mboti yi makala muna fulu • (page 16 à 21) .
Nfunu muntu uyokanga makala gunina mu m’futu mbongo zifwana mu kisalu kina kaka ye mbakulu makala yina kaka. N’futu bantu bakulu yunina nde nzengolo nkuni mu nlambu magata maneni wukala wuke go nyokolo makala yikele yi mboti mboti kadi sa yikulula nzengolo zi mfinda mu kuvua makala.
N’funu ku nyioka makala na mboti mboti kuvua makala mafwana mu kiteso ki nkuni ikia kina tuta yoka. Kulandila ma batatuma ye mazaya ma muntu uyokanga makala mafweti gana matonsi mamboti.
Guide Pratique ya Projet Makala 2
Mu ya mbula nti uteka bufweni izenga nti mu kiteso ki 10 cm
yantika n’tonto
Kuzenga Kunti
10 à 15 cmmax
Guide Pratique ya Projet Makala 3
Kuyumisa Ku nKuni
Mu kuvua makala mafuana muna fulu, bufueni uyumisa nkuni ngonda
mosi ozi zole mu mwini ...
... ntini zinti zina zineni zifweti pasuka mu yumisa
n’tima nti
Guide Pratique ya Projet Makala 4
Ku KubiKa Kifulu
Ta ntomisa kifulu mu ndiatisulu mboti yi
kisalu
Kifulu kikala kilambalala ye ki kombama
Guide Pratique ya Projet Makala 5
mvuandisilu ye ntadisa fulu
Fulu diamu difweti tala ku ku kutakwenda mupepi
BULA
Mupepi wu nfwana
Guide Pratique ya Projet Makala 6
ngiala nKuni zi nzila Kumbi
Go ntotu kaguna ngoloko nsidi bisikulu kuna na si nzila kumbi* musa nde fulu ka di
kuluka ko
Musande mupepi utoma lengananga kuna nsi fulu nsidi ntimi nzila kumbi ku luyantiku
mu kiteso 50 cm mikala milambuka ye mitoma singama
*Nzila kumbi : kuni sisi ngama zina buneni bu 8 go 10cm baya-langa ku nsi ku luyantiku lukutunga fulu.
Guide Pratique ya Projet Makala 7
ngyidiKa magundu ma pupepi
Gundu di mupepi ka di kadi dineniko tima dio mu kitansi
Mfikidi nau ye bona ba nti nusa nde ka maziami
ko bibaka bi fulu
Guide Pratique ya Projet Makala 8
mvuandisu yi fulu mu bulu
Go n’toto gu sengi ye go mvwidi nkuni zi zingi,
lendele tima bulu mu kufika ntela fulu
40 à 50 cm de profondeur
Mupepi wu nfwana
Guide Pratique ya Projet Makala 9
ngidiKa yi magundu ma mupepi mu fulu di bulu
Ta nzoka gundu di nkotisila mupepi mu
fulu
Ta nsa bidimbu ga bifulu bi magundu ma mupepi mu zibula mo go fulu dimanisi
kutunga(cf. page15)
Guide Pratique ya Projet Makala 10
ngyidiKa Kiandu Ki fulu
Bufweni kiandu kitoma yalumuka ye magundu
nkatu
Nkuni zikala zi singama ye kugonga ku 4 go 5 cm
Guide Pratique ya Projet Makala 11
KutensaKasa Ku nKuni mu fulu(ndambu nteti)
Ta nkundakasa nkuni mu ndandakana, mpwasiko nkatu. Ku konso nkundakasa nkuni, tutebisa mpwasika zakulu ye
bana ba nti ba nkufi
Kukonso nkundakasa bufuveni mpuvasika zakulu ziteba ye
ntini zi inti zi nduelo*
* Bana ba nti ba nkufi ye bandwelo bau batebisanga mpwasa zi ndwelu bu batatunga fulu.
Guide Pratique ya Projet Makala 12
ntunga fulu (ndambu yi zole)
Nkundakasa nkuni zamo yi mboti ye magundu nkatu
Ntini zinene zi nkuni zipasukidi ye tusidi zo gana kati-kati
Guide Pratique ya Projet Makala 13
Kuvuatisa fulu
Mfikidi fulu ku zulu mu masinda ye tukaya
Mfikisa mu mbela mbela masinda mu mantelama
Guide Pratique ya Projet Makala 14
KuziKa ye ntonto
Ta nzika fulu ye ntoto mwakulu muna muna
masinda ye tukayaTa mbwangasa ntoto kwakulu mu vimbu di 40 cm kuna zulu di fulu mu
ku toma dio kanga
Guide Pratique ya Projet Makala 15
nzibula magundu ma mupepi
Ye mpi nkatwele ntoto mu kitansi go bulendakeni
Mu diambu di fulu dina mu bulu, ta ntima mu mantelama mu kuzigula gundudi mupepo
Nkatwele bana ba nti tusa mu bifulu bina ma-
gundu ma mupepi
Guide Pratique ya Projet Makala 16
KuKwiKa
Nkatwele ntoto ye masinda ga kifulu ki ku yokila
gana zulu fulu(moteur) ku nima nlambu utakwendila
mupepi
Ta mlonga makala makuwana mena ga tiya tubingama
ga mbela fulu
Guide Pratique ya Projet Makala 17
Kulangidila fulu 1Kulangidila fulu Ku luyantiKu mu bilumbu bi nteti
Ntuka mboti yi mwisi gu mpembi. Tiya tutayoka malembi malembi ta ndandila
nkumbu mosi go zizole muna kilumbu mu diambu di ndiatisulu mboti yi ngila makala
Mwisi usakidi , tiya tu ngolo muna fulu, kanga findwelo
magundu
Guide Pratique ya Projet Makala 18
Kulangidila fulu 2Kanga muna mutoboKele , natisa tiya
Bifulu bitobokele bifweti kangama go kabwako
makala sa mayisana
Mu diambu di kukitanina, ta nsa ntini nti mu diata
ga ntandu fulu
Guide Pratique ya Projet Makala 19
ndangidila fulu 3ndiatusulu yi ndioKolo maKala
Ndiokolo makala imanisi, fulu di kulukidi mu kati ki ntela. Nkengi
magundu makulu, makala ka mayisana ko. Ta nkanga magundu na mupepe ku nlambu gu mu tinisa
nde makala mayona
Guide Pratique ya Projet Makala 20
KuKanga fulu
Mwisi usukidi , makala mayidi kanga magundu makulu
Toma ngiema ntoto muna mutobokele
Guide Pratique ya Projet Makala 21
nzibula fulu
Go fulu dikumini kiosi, kumina kilumbu ,bula fulu y yalumuna
makala
Kusala mu kati ki nsiuka go mu nkokila mu toma mona makala mana ma ta lema diaka go menina, nsidi ntoto mazima ye makuma kiosi. Go mena mfikidi mo ntoto ye kuna ntangu si
mazama ye si ma kuma kiosi
Guide Pratique ya Projet Makala 22
Kusa mu nsaKu
Ntomeni ntala nde makala makulu matomeni zima ye nambesi ntotu ye nsadila, kabi kotiko mu nsaku
Guide Pratique ya Projet Makala 23
ntomisa ndioKolo maKala , nluta mi mfinda ye yu uyoKanga maKala
Bungangi ta ngumisa nkuni ye ta ndangidila fulu, mbakulu
makala gimeti
Buna nzenga minti ikufameni !
Guide Pratique ya Projet Makala 24
François Pinta (1); Dieudonné Kalala (2); Emilien Dubiez (2); Adelaïde Larzillière (2); Jean-Noël Marien (3) :
(1) Cirad UR Biomasse énergie, 73 av. Jean-François Breton34398 Montpellier - France
[email protected] (2) Cirad dep ES, UR 36, c/o FHS Kinshasa Gombe – RDC
[email protected] [email protected] [email protected]
(3) Cirad dep ES, UR 36, Baillarguet - Montpellier – France [email protected]
Projet Makala :57 Av. des sénégalais – Gombe – Kinshasa – RDCSite web: http://makala.cirad.fr Publication janvier 2012
Misala ya « projet Makala » ezwi lisalisi ya mosolo epai ya « Union Européenne » engebene na mokanda ya bopesi mbongo DCI-ENV/2008/151-384 na molongo 21 04 01(EuropeAid/126201/C/ACT/Multi). Mama ya likambo ya likanisi liye « projet Makala » : na bota-laka mposa ya bai - mboka ya kolamba na koni to makala ezali kokola mpe banzete ezali kosila , esengeli kobongisa bowumeli ya bozwi ya banzete basalelaka nkoni to makala na mboka Congo mpe mosika na etando ya Africa oyo ezali na ngunda. Ntina mokonzi ya likanisi oyo « projet Makala » : kosala te bato bazanga banzete mpo na makala to nkoni te na bingumba ebale ya ekolo Congo Demokratiki mpe ya ekolo Congo ya ngambo awa bazamba elonami to oyo Nzambe akela bikokatama na lolonge ebongi mpe makala to nkoni ekosalema na ndenge te bomoi ya bai – mboka ebongo na bambula ebele.
Buku loye lobangisami na lisalisi ya mosolo ya Union Européenne. Maye makomami na kati awa matali bakomi ya buku oyo kasi bakambi ya misala ya
Union Européenne te.
