Projekt i financuar nga BE-ja dhe menaxhuar nga Zyra e...

26
Projekt i financuar nga BE-ja dhe menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Europian në Kosovë

Transcript of Projekt i financuar nga BE-ja dhe menaxhuar nga Zyra e...

Projekt i financuar nga BE-ja dhe menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Europian në Kosovë

K O S O V A

Cili është qëllimi i krijimit të ERAC Kush janë anëtarët e Koalicionit Çka bëjmë neFushat e përqendrimit të ERACAktivitetet kryesoreInformatat kontaktuese të ERAC

PËRMBAJTJE

010410111420

01Cili është qëllimi i krijimit të ERAC

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

02Cili është qëllimi i krijimit të ERAC

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

0203Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

04Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

05Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

06Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

07Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

08Kush janë anëtarët e Koalicionit

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

09

Mbulimi i Komuniteteve Pakicë nëRajonin e Kosovës

4

118

1314

152

16

193

1011

6

7

1

17

8

9

5

5

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

10Çfarë bëjmë ne

Objektivat

Qëllimi

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

11Fushat e përqendrimit të ERAC

12ERAC - Kampanja Promocionale

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

13Fushat e përqendrimit të ERAC

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

10

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

14Aktivitetet kryesore

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

15Aktivitetet ERAC

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

16Aktivitetet ERAC

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

17Aktivitetet kryesore

Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë (ERAC) bashkon shtatë (7) OJQ-të që punojnë në fushën e sundimit të ligjit dhe të drejtave themelore në bashkëpunim të ngushtë me nëntëmbëdhjetë (19) OJQ të cilat punojnë në nivel lokal, me një fokus të veçantë në krijimin e një rrjeti të qëndrueshëm të OJQ-ve që janë aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtat themelore të grupeve të rrezikuara dhe/ose të margjinalizuara (GRM-ve). Fokusi specifik i projektit janë këto grupe: komunitetet jo-shumicë, gratë, rinia, dhe komuniteti LGBT. Edhe pse punojnë apo shtrijnë veprimet e tyre në tema dhe çështje të ngjashme, këtyre OJQ-ve u mungon bashkëpunimi dhe shpesh përqendrimi i punës së tyre është i ndarë në bazë të grupeve të veçanta të synuara, me të cilat punojnë ato, apo i ndarë sipas rajoneve ku ato shtrijnë aktivitetet e tyre. Me krijimin e një bashkëpunimi strukturor në mes të OJQ-ve të përzgjedhura dhe me ofrimin e mundësive formale për mësim të vazhdueshëm, veprimi gjeneron shkëmbimin e njohurive dhe përvojës në mes të OJQ-ve (duke përfshirë përvojën në çështjet institucionale), për të forcuar kapacitetet e tyre për avokim me institucionet qendrore dhe komunale, dhe për të rritur dukshmërinë e tyre në terren.

Koalicioni ERAC bashkon dhe kombinon anët e forta të OJQ-ve të mesme dhe atyre me bazë në terren. OJQ-të e mesme kanë kapacitete dhe kontakte për të ndikuar dhe bërë një rast të fortë tek institucionet përkatëse, ndërsa ato me bazë në terren kanë lidhje të ngushta me pjesëtarët e GRM-ve, por qasje të kufizuar tek organet vendimmarrëse dhe politikëbërëse.

Koalicioni ERAC bashkëpunon me qeverinë në nivel qendror dhe lokal për të adresuar mangësitë në mekanizmat ekzistuese institucionale për mbrojtjen, promovimin dhe

zbatimin e të drejtave themelore të njeriut dhe për raportimin mbi dhe kompensimin për shkeljen e këtyre të drejtave. Organizatat partnere të ERAC marrin pjesë në mekanizmat, që aktualisht janë duke u zhvilluar, për të forcuar bashkëpunimin me shoqërinë civile nën udhëheqjen e Zyrës për Qeverisje të Mirë, të Drejtat e Njeriut, Mundësi të Barabarta dhe jo-diskriminim.

Për më tepër, ERAC synon të vendos një dialog të strukturuar me komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, në mënyrë që të fuqizohet përfshirja e OJQ-ve në punën e Kuvendit dhe të kontribuojë në rritjen e përfshirjes së OJQ-ve në bërjen e ligjeve dhe në monitorimin e qeverisë në të dy nivelet. Në nivel lokal, asistentët ligjorë me bazë në komunitet do të angazhohen në një dialog të strukturuar me institucionet përkatëse.

Të drejtat themelore të njeriut për të gjithë qytetarët e Kosovës janë de jure të garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, në përputhje me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut. Megjithatë, ekziston një hendek i konsiderueshëm midis legjislacionit dhe qasjes de facto në, dhe, mbrojtjen e të drejtave themelore. Grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, duke përfshirë komunitetet pakicë, gratë, të rinjtë dhe pjesëtarët e komunitetit LGBT në veçanti përballen me sfida kur ushtrojnë të drejtat e tyre themelore. ERAC organizon aktivitetet e saj rreth në një numër të caktuar të të drejtave themelore të njeriut të identifikuara, nga organizatat partnere të ERAC dhe aktorët ndërkombëtarë, si veçanërisht problematike për GRM-të dhe që janë: Barazia para Ligjit; E drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm; E drejta për mjet juridik; E drejta e Lirisë dhe Sigurisë; Liria e shprehjes; E drejta për qasje në dokumente publike; Liria e medies; E drejta për arsimim; E drejta për punë dhe ushtrim të profesionit; E drejta për shëndet dhe mbrojtje sociale.

ECMI KosovaQendra Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë (ECMI Kosova) është organizata kryesore joqeveritare e angazhuar me çështje të komuniteteve pakicë dhe marrëdhënie ndëretnike në Kosovë. ECMI Kosova shtrinë aktivitetin e saj në tre fusha kryesore: (1) Ngritjen e kapaciteteve dhe ofrimin e rekomandimeve për zhvillim të politikave për institucionet qeveritare në mënyrë që ato të funksionojnë në mënyrë të ndjeshme, të përgjegjshme dhe transparente karshi komuniteteve; (2) Fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile brenda komuniteteve për të marrë pjesë në mënyrë efektive në vendimmarrje dhe për të avokuar për të drejtat e tyre; (3) Rritjen e ndërgjegjësimit dhe informimin e publikut në lidhje me situatënn në të cilën ndodhen komunitetet pakicë në Kosovë.

KGSCMisioni i Qendrës Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) është integrimi i perspektives gjinore në të gjitha analizat, programet dhe politikat e të gjitha sektorëve të shoqërisë kosovare, përmes ngritjes së vetëdijes për çështje gjinore, zhvillimit të studimeve gjinore, krijimit të politikave të ndjeshme nga aspekti gjinore; përmes hulumtimeve; zhvillimit të politikave, avokimit dhe lobimit.

QKSGJ është një organizatë e fokusuar në çështje gjinore në Kosovë dhe rajon. Në, pothuajse, 14 vite të ekzistencës së saj, QKSGJ ka kontribuar në integrimin gjinor dhe arritjen e barazisë gjinore në të gjitha sferat e jetës në Republikën e Kosovës. QKSGJ ka realizuar mbi 50 projekte në fushën e të drejtave të grave dhe atë të barazisë

gjinore. Ekspertizën dhe përvoja e tyre në fushat e avokimit, monitorimit dhe hulumtimit, si dhe fushata ndërgjegjësimi ofron një vlerë të shtuar për aktivitetet e projektit. QKSGJ deri më tash ka qenë një organizatë pioniere në kundërshtimin e sistemit diskriminues në Kosovë, normave sociale dhe standardeve të dyfishta, dhe ka qenë shumë efektive në monitorimin e institucioneve publike në zbatimin e politikave dhe ligjeve përkatëse gjinore.

CSGDQendra për zhvillimin e grupeve shoqërore (QZhGSh) është një organizatë jo-qeveritare që mbron dhe promovon të drejtat e komunitetit LGBT në Kosovë. Fokusi kryesor i QZhGSh-së është në: (1) Fuqizimin e komunitetit LGBT; (2) Avokimi dhe lobimi për të drejtat e njeriut të pjesëtarëve të komunitetit LGBT; dhe (3) rritjen e ndërgjegjësimit të shoqërisë në lidhje me çështjet me të cilat përballen pjesëtarët e komunitetit LGBT.

CEL Kosova Qendra për Barazi dhe Liri të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë (CEL) është themeluar në korrik të vitit 2013, me qëllim të fuqizimit të komunitetin LGBT në Kosovë, të parandalimit të diskriminimit në bazë të orientimit seksual, të rritjes së ndërgjegjësimit të popullsisë mbi të drejtat e pjesëtarëve të komunitetit LGBT dhe me qëllim të avokimit për të drejtat e barabarta dhe jo-diskriminimit të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë, në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.

CEL gjithashtu synon të forcojë kuadrin ligjor në vend me efekt dhe ndikim tek pjesëtarët e komunitetit LGBT, si dhe të rris nivelin e pjesëmarrjes aktive të pjesëtarëve të komunitetit LGBT në Kosovë në mekanizmat përkatës ndërkombëtarë dhe rajonalë dhe në projekte të dobishme për pjesëtarët e komunitetin dhe shoqërinë në përgjithësi.

YIHR KSNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS) është një organizatë jo-qeveritare aktive në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut, veçanërisht të drejtat e të rinjve. YIHR ka (1) kontribuar në forcimin e sundimit të ligjit përmes dokumentimit, raportimit dhe avokimit për zbatimin e legjislacionit që siguron të drejtat e njeriut për të gjithë; (2) promovuar të drejtat e njeriut nëpërmjet edukimit, aktivizmit qytetarë, fushatave, rrjeteve lokale dhe rajonale, dhe rritjes së nivelit të të menduarit kritik në mesin e të rinjve; dhe (3) kanë zhvilluar aktivitete për fuqizimin e procesit të ballafaqimit me të kaluarën duke krijuar lidhje të reja mes të rinjve nga grupe të ndryshme etnike në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit Perëndimor.

CLARD Qendra për Ndihmë Juridike dhe Zhvillim Regjional (CLARD) ka një përvojë të shkëlqyer në dhënien apo ofrimin e ndihmës ligjore dhe përfaqësimit pa pagesë para gjykatave për çështje administrative, civile dhe penale për grupet e rrezikuara dhe të margjinalizuara, CLARD gjithashtu ka ekspertizë të fortë në proceset strategjike gjyqësore dhe hulumtimin e çështjeve ligjore që ndikojnë në GRM-të. Përveç zyrës kryesore në Prishtinë, CLARD gjithashtu ka edhe ekipe mobile që punojnë për identifikimin e rasteve në klinikat juridike të vendosura në tërë Kosovën.

Kosovo 2.0Glocal Kosova është një media e pavarur, e bazuar në themelet dhe qasjen e gazetarisë avokuese. Kosovo 2.0 raporton dhe shqyrton gjendjen e çështjeve të rëndësishme politike/sociale në Kosovë, por edhe angazhohet drejt ndryshimeve dhe reformave të domosdoshme. Kjo përfshin aktivitete dhe veprime në fushën e barazisë gjinore, të drejtave të njeriut, pjesëmarrjes dhe aktivizmit qytetarë, qasjes më të madhe në informata dhe në përmirësimin e marrëdhënieve ndëretnike. Kosovo 2.0 drejton një rrjet të kontribuuesve dhe blogerëve nga e gjithë Kosova dhe rajoni dhe është një nga pak mediet e pavarura që ndan kritika dhe analiza të informuara.

Përveç OJQ-ve të lartpërmendura, Koalicioni përbëhet edhe nga 19 OJQ të cilat përfaqësojnë të gjitha komunitetet jo-shumicë në nivelin lokal dhe përfshijnë të gjitha rajonet ku jetojnë këto komunitete:

1. Briga Gorazhdec – me seli në Gorazhdec, punon në fuqizimin e grave serbe;2. Choice of youth – me seli në Shillovë/Gjilan, punon me të rinjtë serbë;3. Omladinska parteška akcija – me seli në Partesh, punon me të rinjtë serbë;4. Durmiš Aslanio – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom;5. Nevo Koncepti – me seli në Prizren, punon me pjesëtarët e komunitetit rom; 6. Shoqata e Grave “Sabor”- me seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe;7. Klubi për edukimin e të rinjve “Sinergy” – seli në Mitrovicën Veriore, punon me gratë serbe; 8. Rrjeti GORA - me seli në Dragash, një rrjet i OJQ-ve lokale që përfaqëson pjesëtarët e komunitetit goran veçanërisht të rinjtë dhe gratë në rajonin e Gorës;

9. Omladinski Savez Gora, me seli në Dragash, përfaqëson të rinjtë goranë në rajonin e Gorës; 10. Iniciativa e Graçanicës për Zhvillim të Qëndrueshëm – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të të rinjve serbë;11. Oči budućnosti – me seli në Graçanicë, punon për mbrojtjen e interesave të komunitetit rom;12. ICEC Prizren – me seli në Prizren, organizatë shumetnike që punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komuniteteve pakicë në rajonin e Prizrenit; 13. Qendra Kosovare për Zhvillim Multikulturor - me seli në Fushë Kosovë punon në mënyrë të veçantë me pjesëtarë të komunitetit rom;14. Naš Dom – me seli në Novobërdë, punon në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e pozitës së grave serbe në Kosovë;15. Prijateljstvo bez granica – me seli në Ranillug, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të të rinjve serbë; 16. Slobodna Produkcija – me seli në Shillovë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit serb në rajonin e Gjilanit; 17. TUMED – me seli në Prizren, punon në mbrojtjen dhe promovimin e interesave të komunitetit turk në rajonin e Prizrent; 18. Shoqata e boshnjakëve “Oasa” – me seli në Pejë, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komunitetit boshnjak në Kosovë;19. Gëzimi Ynë Rinorë – me seli në Ferizaj, punon në mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të komuniteteve Rome, Ashkali dhe Egjiptian me theks të veçantë në mbrojtjen e interesave dhe avancimin e të rinjve.

Krijimi dhe mbajtja e një koalicioni efektiv të OJQ-ve me bazë në terren dhe të atyre të mesme që punojnë në fushën e të drejtave të njeriut me qëllimin kryesor për të forcuar kapacitetet e tyre për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të grupeve të rrezikuara dhe të margjinalizuara (GRM-ve) të përzgjedhura për tu trajtuar nga veprimet e projektit.

Ky projekt krijon dhe mban një koalicion efektiv të OJQ-ve që ka për qëllim forcimin e kapaciteteve të OJQ-ve pjesëmarrëse për të avokuar për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të GRM-ve të përzgjedhura: pjesëtarëve të komunitetit LGBT, grave, të rinjve dhe komuniteteve pakicë. ERAC ka objektivat e veçanta si më poshtë:

• Krijimi i një rrjeti bashkëpunues të OJQ-ve me bazë në terren dhe atyre të mesme që ofrojnë ndihmë efikase dhe mbështetje për pjesëtarët e GRM-ve që përballen me qasje të kufizuar në të drejtat themelore të njeriut;• Vendosja një pjesëmarrje kuptimplote dhe të informuar, në procesin e vendimmarrjes dhe të krijimit të politikave të qeverisë, për promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të GRM-ve në bazë të hulumtimit të politikave shumë disiplinore dhe sektoriale;• Forcimi i (a) kapaciteteve institucionale (në fushat e komunikimit, koordinimit, llogaridhënies dhe transparencës) dhe (b) aftësive ndërdisiplinore (hulumtimit, monitorimit, ligjore të përcaktuara, avokimit, fusha të ndryshme të të drejtave të njeriut dhe GRM-ve) të OJQ-ve pjesëmarrëse;• Ngritja e vetëdijes së përgjithshme mbi rolin e shoqërisë civile në demokracinë pjesëmarrëse dhe në veçanti në lidhje me të drejtat themelore për të gjithë.

Gjashtë (6) të drejtat themelore janë në fokus të ERAC:

E drejta Themelore 1. E drejta për barazi para ligjit: Mangësitë më të mëdha kanë të bëjnë me qasjen në institucionet e drejtësisë për të rinjtë, gratë dhe komunitetin LGBT. Integrimi kompleks apo i vështirë i sistemit gjyqësor të Serbisë brenda sistemit të Republikës së Kosovës, përkthimi i papërshtatshëm dhe joadekuat i ligjeve në gjuhën serbe, dhe mungesa e avokatëve të kualifikuar serbisht folës, në mënyrë të veçantë ndikojnë në të drejtën për barazi para ligjit për pjesëtarët e komuniteteve pakicë në Kosovë.

E drejta Themelore 2. E drejta e lirisë dhe sigurisë: Përkundër progresit ndër vite, raportet tregojnë se siguria e komuniteteve jo-shumicë mbetet e brishtë. Për më tepër, kërcënimet dhe rastet e përdorimit të gjuhës së urrejtjes që drejtuar sidomos grave dhe pjesëtarëve të komunitetit LGBT vazhdojnë dhe janë shumë rrallë të hetuara ndërsa masat e vendosura parandaluese janë të pakta. Sfida të mëdha mbeten edhe në fushën e dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore.

E drejta Themelore 3. E drejta e lirisë së shprehjes: Korniza institucionale që garanton lirinë e medieve dhe të shprehjes mbetet e fragmentarizuar edhe për sa i përket trajtimit apo adresimit efektiv kundër kërcënimeve dhe sulmeve, si dhe vazhdon përdorimi i gjuhës urrejtëse kundër GRM-ve në media. Për më tepër. gratë janë të nën-përfaqësuara dhe të diskriminuara në media. Gjithashtu, mbetet i pamjaftueshëm zbatimi i legjislacionit për përdorimin e gjuhëve zyrtare në Kosovë;

E drejta Themelore 4. E drejta për arsimim: Pjesëtarët e komuniteteve jo-shumicë të cilët dëshirojnë të ndjekin arsimin në gjuhën serbe nuk kanë alternativë tjetër përveç se të ndjekin studimet/mësimet në sistemin paralel serb. Studentët që u përkasin komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian kanë shkallë shumë të ulët të regjistrimit, normë të lartë të braktisjes së mësimit, dhe nivel të varfër të performancës akademike. Gratë janë dukshëm të nën-përfaqësuara në stafin arsimor.

E drejta Themelore 5. E drejta në punë dhe ushtrim të profesionit: Papunësia tek të rinjtë dhe gratë është veçanërisht e lartë, ndërsa përfaqësimi i grave në pozita drejtuese mbetet i ulët si në sektorin privat ashtu edhe në atë publik;

E drejta Themelore 6. E drejta në Shëndet dhe mbrojtje sociale: Ndërgjegjësimi dhe qasja në institucionet e kujdesit shëndetësor për trajtimin e sëmundjeve që prekin gratë mbetet, në veçanti, shumë nën standardet e BE-së. E njëjta gjë vlen edhe për pjesëtarët e komunitetit LGBT. Komunitetet rom, ashkali dhe egjiptin përballen me sfida të mëdha si rezultat i kujdesit të dobët shëndetësor dhe qasje në mbrojtjen sociale.

Vendosja e 19 klinikave për ndihmë ligjore nëpërmjet 17 asistentëve ligjorë të komuniteteve

Ky koalicion do të krijojë një mekanizëm efektiv që do të identifikojë dhe pranojë ankesa për qasje të kufizuar në të drejtat themelore nga pjesëtarët e GRM-ve dhe do të marrë masat e duhura për të zhdëmtuar apo dëmshpërblyer këto raste individuale. Thelbi i mekanizmit përbëhet nga (19) klinika ligjore të vendosura në (14) komuna që janë: Gorazhdec/Pejë; Partesh; Prizren, Gjakovë; Mitrovicë e Veriut; Dragash; Graçanicë; Fushë Kosovë; Novobërdë; Ranillug; Shillovë/Gjilan; Pejë dhe Ferizaj. Shtatëmbëdhjetë (17) asistentë ligjorë të komuniteteve do t’i nënshtrohen trajnimit të vazhdueshëm për katër (4) vite të projektit, do të punojnë me orar të pjesshëm në klinikat ligjore dhe do të jenë përgjegjës për:•Ofrimin e këshillave juridike dhe të përgjithshme dhe të ofrojnë mbështetje se si të trajtohen problemet ligjore ose administrative;•Këshillim dhe ndërmjetësim në mes të klientit dhe institucionit përkatës;•Referimin e klientit në strukturat përkatëse qeveritare ose joqeveritare për të drejtat e njeriut, veçanërisht tek Institucioni i Avokatit të Popullit të Kosovës dhe strukturat komunale të të drejtave të njeriut;•Organizimin e fushatave mediatike (në rastet jo të ndjeshme dhe me pëlqimin e shprehur të klientit);•Kur metodat e tjera dështojnë dhe në rastet strategjike gjyqësore (që janë, rastet që prekin jo vetëm individin e përfshirë, por edhe GRM-të në përgjithësi). Në këtë rast, çështja do të merret përsipër nga një avokat, edhe pse ERAC mund të vazhdojë të ofrojë mbështetje plotësuese;

Tejkalimi i barrierave nëpërmjet hulumtimit të politikave dhe angazhimit strategjik me institucione përkatëse

Puna e drejtpërdrejtë dhe përfshirja e ngushtë e OJQ-ve pjesëmarrëse me GRM-të u lejon atyre të identifikojnë pengesat e përhapura në qasje në të drejtat themelore të njeriut. Prandaj, ERAC trajton këto pengesa nëpërmjet avokimit me institucionet përkatëse qeveritare për një zgjidhje strategjike afatgjate, në bazë të hulumtimeve të politikave të mirë-informuar dhe të atyre të bazuara në komunitet. Pjesë e organizimit të këtij aktiviteti do të jenë ECMI Kosova, QZhGSh, CEL, QKSGj, dhe YIHR KS. ERAC zhvillon dhe publikon analiza të hulumtimeve për qasjen në të drejtat themelore të GRM-ve të përzgjedhura. Në bazë të analizave hulumtuese, ERAC do të nxjerrë rekomandime konkrete të cilat do të përdoren si bazë për angazhim strategjik me institucionet publike të Republikës së Kosovës. Për më tepër, ERAC do të ofrojë mbështetje dhe ekspertizë dhe do të përcjellë apo ndjekë strukturat përkatëse të të drejtave të njeriut në zbatimin e ndryshimeve të politikave, përmes pjesëmarrjes në grupet përkatëse punuese të qeverisë, takimeve konsultative në mes të shoqërisë civile dhe strukturave të të drejtave të njeriut, dhe lobimit. ERAC në mënyrë të veçantë ofron njohuri në marrjen e vendimeve sa më praktike dhe sa më të arritshme, që të jetë e mundur, për GRM-të dhe do të shërbejë si një lidhje në mes të qeverisë dhe grupeve të synuara.

ERAC: një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm

ERAC shërben si një qendër e të mësuarit të vazhdueshëm, që zhvillon aftësitë dhe kapacitetet e OJQ-ve pjesëmarrëse nëpërmjet shkëmbimit të njohurive shumëdimensionale. ERAC do të miratojë një përkufizim të gjerë të ndërtimit të kapaciteteve, me qëllim afatgjatë të objektivave institucionalë. Për më tepër, ERAC organizon punëtori tremujore për të gjitha OJQ-të pjesëmarrëse, në formën e përgatitjes dhe trajnimeve në vendin e punës dhe fokusohet në tema të tilla si: aftësimin e asistentëve ligjorë, kuadrin ligjor dhe procedurat, dialogun politik dhe në teknikat dhe metodologjinë për avokim dhe monitorim dhe raportim. Punëtoritë gjithashtu shërbejnë si një rast për OJQ-të pjesëmarrëse për të ndarë përvojat e tyre dhe për të siguruar informata dhe përshtypje mbi progresin, rezultatet dhe sfidat.

Kontaktimi dhe përfshirja e qytetarëve dhe ngritja e vetëdijes për GRM-të

Fushatat e kontaktimit me qytetarët dhe ato të ndërgjegjësimit janë pjesë integrale e aktiviteteve të ERAC, duke synuar pjesëtarët e GRM-ve dhe publikun e gjerë. Për hartimin e suksesshëm, zbatimin dhe vlerësimin e këtij grupi të aktiviteteve, ERAC mbështetet në ekspertizën e organizatës partnere brenda koalicionit (Kosovo 2.0) dhe bashkëpunimin e ngushtë me Transmetuesin Publik të Kosovës. ERAC do të publikojë pjesë gazetareske për raste të veçanta strategjike të trajtuara nga Koalicioni, që janë, rastet që mund ngrihen nga një rast individual në raste të nivelit të komunitetit në përgjithësi. Të gjitha aktivitetet e ERAC do të publikohen në faqen e internetit të projektit dhe në faqen e projektit në Facebook (Koalicioni të drejta të barabarta për të gjithë) në të tri gjuhët shqipe, serbe dhe angleze.

18Aktivitetet kryesore

19ERAC - Kampanja Promocionale

INFORMATAT KONTAKTUESE TË ERAC

ECMI KosovaPersoni kontaktues: Jeta BakijaEmail: [email protected] Tel.: +381 (0) 38 224 473

CEL Personi kontaktues: Rajmonda SylbijeEmail: [email protected].: +386 (0) 49829 393

CSGD Personi kontaktues: Agim Margilaj Email: [email protected].: +377 (0) 45 646 678

YIHR KSPersoni kontaktues: Teuta HoxhaEmail: [email protected].: +377 (0) 44 551 802

Kosovo GlocalPersoni kontaktues: Besa Luci

Email: [email protected].: +386 (0) 49 149 145

CLARDPersoni kontaktues: Anton Nrecaj

Email: [email protected].: +377 (0) 44 169 508

KCGSPersoni kontaktues: Luljeta Demoll

Email: [email protected].: +377 (0) 44 236 022

www.equalrightsforallcoalition.com

equalrightsforallcoalition

Equal Rights for All

Të drejtat e barabarta për të gjithë

Jednaka prava za sve

Projekt i financuar nga BE-ja dhe menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Europian në Kosovë