PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

download PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

of 229

Transcript of PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    1/229

    1

    . ,

    !"#

    $%$!$&$/'()(*(+,

    )'(*##))/

    !

    2008-2011

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    2/229

    2

    Physis Kosmos

    #()*(+))#(. $,('#)()'')()'(" '+( )#(, (# ('( #+ #- #. "' #* + ,+ '++, *)))#(. )# . ( "', # # ) )(-'(, )-,#(). ,*(#)), *#'((().), )#/(##-0/'##(.'(.

    '"')#+,+(-())( / (/( ( '( ( 1, )*')(#, '+(/,(((, " " )( #( )( ' , (( ( *, ), 0()( ,, *# ,# ,( (( . * )"( )(# ) )( - *#,)( ) (, , ",, )#((), (, -, ),), #"#* -*#" 0# - '. # ## (-# )) "'( (# + , * ( ,

    # #- )(' # " )' ) '+- )#/' "'. "# ( - , ## - (')#, (#)(#)0(#-"#. ( -( )(' "' (*( )0' # "' (*/' (##)(. & (##"' -,-*)*#('()((, 1#(, ()/". #))0' #- -, - ' )( * ( )#(0 ) )#. # ( * )(, #-'((' ).' )0# '. (*' -'),) (*#=#) + ((*/'""')0/-'), '+()(+, #('-#"')#(, # (#,( ())(() (. 2((# * )/*' , # ( # )0 (- '#)(,#("- )0#( (), "+ # (- - *# ".!' (- )- * )"( # )( )#(

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    3/229

    3

    ) '##, )# +( )0 - (*/ , # ) 0 ,( #( ((. ) # +((, %(# )(#(( ()0/'*,+()#")(. ))/ * . )"( , *

    .+('+), (0"0'-#),+, "")) ( # )0" 0 + (#(. # # '/ # )# ,# #)+, ,("# # (# )0, +* "-, (, -,- ( *, #. " -, # ,(((. )# - ), # ( ) (-,-####),#)

    /*, , -#, ), #, /, 0 )#( -# /#, , ,', ,/ ( /), , (-(-/, ,( #

    .

    ,))'##("/ #( ),' # #. $,# ) -, # (, (, -' '( "()('#)#(/")()#+# , , (" - - 0#. #(-)(), ))/) /(-,/(/, *.)#)-,#-, -#//,)#(#'+#"/ ' #, # #) )'-*'-)', #.)"#

    ". )"#(, )+()# "/ (, )'( # )' ,# )30##, # +*. # - " . ) ##, * # ", # # "'.,' ) ) # # #)(#' **"+)##', "(#()(+0#(*)#(, " )"/# *, '- )(' .##. 0, ) # ) # )# )#( (# )# +#)*' ' )( )0' *), )'## (#)) --,( )( +, # * (/ ,#( '(('(#().

    #(), )+# ('))'#- )"(# ( "( +, /'####(-+-'(())(-'(. #)(-,))(*/',# , "(' # (, , ( (-

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    4/229

    4

    0( )"(,(, ,(, 0 ),((; ()#(#(,#)(, ) -#, - ' . #-' ' ) )/( (# /# ( )0# (, ( (- - #' *'(*+(##)('-

    ( )#( )). (( )/ ) # " "((-)",)0-)(((,(.'()(, #(#(,-)/', ).' )(# +(*+ (+ '. +'(,.-'*/#.

    ##) (-/# - )((,# ))/ # - ) (0, (# #* - ," (,-#0, , (.), #)#,))," ,( - 0. $, +)",, (, ),-(#),)" '(, -#('(*#

    )(, , ( # #) (#( #/( #-(( )( -)),+ . # ) ( * 0)((*)-(-(#+#),''#(((, #(#, )*, )#(+), (0)'()#'-(#+ ) ", )' -- --). - # - "# # # ) -#))#( ((((,-(#" )* + ()+ ) (,+ *, -) (# + )/, ")))--)).

    #(('()))))#(--# ( , ( .'( ) -(0-''",------(#. ()##), ##, #(.', )#(/"., # 0 ) # .'( (# ) ' "0 (' + (,( )+(. , + # )#(( )( # # (*/'"0-,#, ((0'-#, # -( - # - (# ## , )-#, / ( (+(( -((. #(), "# #. ##, ), ((')('+#( #. ' # " ), ( )0' ##-*#)0')0 (-"((, '(+ /#/, ), #,#()0))-', )')(, "()"/-..

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    5/229

    5

    )+,#, -#))(('('("'(, #"#* "0 , -* (*/, (*/0 (. 3/0, '-,(- " # - ) " )+ #+*))#-('')/*'-/'

    "#*)#). - .'((*/' #'- (#, #(# ),)(,-/,'##"),)"( #, )) ( * # #,')). ,#"'(*/' (*/' )( (, ( (/'((, #)#,)(, -'(,-("#)())#*')("(#, ,(#-, -(* * ( )# ( ( 0 )/*'(. (##1#(()+#))#*'# + -+ " ))/# * ))

    ).' ""-"'#(#), # * )( )' ( "+ )#"#+++((#, ,(, )(( )( )#' " ++ )# (+,# )# +),(#. #)"(#"("(+,+, #"'(")( + # ( " 0, # * - *)/-'(0.

    3 ( "( ),'( ( + ( - )# '++ ( )-# '+--', )"( )- , ( # # -

    ),'.('+#(*/'#)"( * '- - )( ' ( )((/((#', #,' (')(. # )-#)"#, # 0'#)#")/),#, / ))# '# " " ( "# - )0'. !)( ( + ),' #( 0, "( (*/'( )# # "', #')"(0,##( ))/ + ( ), (*/'. #(#),##-*))#, #"##()#)'+#(*/')###. */'#,#-*(, #(*/ "* * ( -# )((*/', ) #)#*#+). (), /,# 0' # )# )0' ", )( )- , )) 0'), # "##, /'( -- # #- * )( + -- #. ( ) (*/' , / (0

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    6/229

    6

    0, (*+##(/* )"(. $* (' # )+ # ))#'+ (,)(*/#(+* # )*), # * )(' ))'((/ + -# # )(# * 0# #(# ,. * )"( # # ,

    )' '()), ##(-)/')#(#'+--*#, #)( ) (# )#(/- ) #"/ * )') ( - *# ". # ,* + (+ + # "# ) " -#- )*#( 0'( , )( "', )(#))). # ) ( + +* - *# ",,#(,)#.

    # "' ## (*/' ) )( ( (*/'(, +()#-(#

    (()0(# (#)(', #--##)/,,)"#() " )(#( )(. !(# # ) (/ 0' ) #( 0 (,- -' (, ) , 0 )(,()#. ) # # (,) -, - # ) ,', +*-)+),'+((*/', )# ( ) (, " (, (- (/' *- "'. ))(1#-()()#() /(,1, (/, )"0' )- ,- - 0' "/+ '+( )', (/' )#-

    ) # ( #( (( ##( -#, )*+ -' +# + )#. (#, '-+/,, (, )(, )#, , (*/ ),, #+ ( ,( , (*/' '/, /, (, (-#))() ",## ,, , . # (( )+.' )( )( + )- #+'+ ",+)#/', ('()-#,+))0', #,#*)-*#. 3'"' ) ## (/* #, )# (( ( )- # (#-'#)+(-"# ()#,",-, "), ,##-*#(*"(/"'1(((.#(#,(, )/,(-(, ,-' (/ )#' # ))/ . '( # ,(("'. (()#(()(#)(0#+ ( )#/# # "' ( "# . '#(('(.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    7/229

    7

    1.

    !- )( #0#( )((, ) #) - *( -( +- )#( "', '--#, # ) (+ '+ ) # #

    )#),#)#(+, #",#. #(+/#()#)#, ).#*("( ' #' , # + )#(. ( (' - # ) /"/( (,( ## ) ) ) ), ( ## ) (*/'"'"#0#* ) (-, 1 ## ) - ")#/'')(((', ())#,+("'))#-'"(-##-; #( (#( ( ( # /)('(, .'(/(*(, ))-)##/,)("(#"' (. $ #,)0)'(((/)*0')"-(-+ , )#- '+- (-- # "',#--, ("-##)'(), ,)"##(+((, ."(#,(()-)(,'('.)#0)+*, )#.)".

    ), (0 # )( ) # , ()* - )(' "' ( ),(, # 0-'"'#-(((, "()/ )0' "', "' '- )" )+'

    ,.'##-. 0#()"*-#, ##)#-.') /( "* ( - (-"'. (( ( ( # (- ( , ), '("(()+/# - (-#. & '- # / )), )0'( ",, .'-####)),(--# ( (*/'( # - ( )(+ )#, , )0##.'. (*,( )( # )# ( - )(, -# '- " ))) /, ( -', ) ). ))"0/-*#, "(

    "+'0')(-(-((, ))",. 3-#.! (# + * " (* ", # ,

    "+'0', *0))#)), "( (( ', ) / -+-'' # ( ) " ,-. 4/ ), (( )(, # - )# , ) " 0-+- , # ( # # , ( , ( ) ( -))( (( "'. $ * , #

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    8/229

    8

    )##)1("/"#),"', -*#,"#("*""(-(* ( )/'(, ( ' ()# . + )+ ( , "',#,'')(+#))#, ) -.' ((physis. /"

    )##)'), )()0',(. $*,0)'+,#)/' )' * #, )"( * )(#)'"), .),+'(,, ##()("(#))(#*(* .#( ('( . )+(' ) '# # # , ,(*/-+, # " ) (# *)+.''(###. )('))-#(*, (#(0)(+#()"#-,"#*((, #(), (+*-(-##

    ()+(*/. )#)("#-(-###,++,', (" ', )0((- "/,,( (-()( (#+# , ")-')( # # ##), ( ".'( 0 )* ". # )'+,(.-)' questio iuris questio facti, #"+ ). ( ), * / (' ( ) " #((/: *-', )),(, (0"/, )/, (, '(0-)+, (0)', . (###(((-# ( * # , /+ , . #)(, )) ,# *; )#( ( *(#'' /.'/, * , .' (0 ## " ' '()/*'-, ()#((,("(-##(", -"*30#. *.'),'##, ()###(, )-(, )(/((, "*(, - ) (- ,, ( )) ),#( ( )( , - , # ( ( ,(, ( )( )* ()#(. 5 ( 3- - -( )* "0#6), #"#, ),"-(-&, -( (1&. 1, 5), ( )#!( !" ( # 6 /" 7-

    /"/, *# " (&. 14, 21, 23). $! )# ,*( ( -, # ) /, ## # -- : #,-, -*#(-(--, * '- " # "... ) ), # # ,-#,#, )(*(# . /(, # . 0( /(!() (. 4,2), /),(( -#, #(# #, ( * (# , "/ !#(, 3- .( )( (

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    9/229

    9

    , , #, , ( ( /)0#(; / # " /" ) ( ( )(#(/"/, * , 0 # ,/"// ), # , ( )( # )), )*# ) "( * # ( #,-"(-, ()6-#3- -'

    $#, -), -). $)( # -', # # ) (, ,#, ( # ("#, )#),(6)*.( /-,(/'-(.( (. 25, 41). (#(,, /)0/+,+., -, #)', *, #)(, ")-#*#, -"/, ))), #16)3- $ (). 2, 11), (. ( ,# 30# # ., ( ( (, ,, # ( ( ', '- )(, #,, '. 30# # ', **, --'30#+#, #-'-- (2 . 1, 22; 5, 5; . 1, 14), /,((, .)

    ', - $# # # 7( " ', ( ( (, ,#+, +/))#(/(, 0*'(', #/"-*+*(,# )# )0'( ('(, ) ' "-+. /!. 6-#(, !", I,3,9-10/$)),-*(,*-)+/), #(,#'(" "+ ), # ) * # (' -( "# ",#, " # 0 #. -'( )) --'*(- `)` )"-'-*-#', #. #)#*)#, ## -#. -" #*)'*(#3-!0/, ")('(,--., ','&( , )*' ' 7(, # "# , "' - /- )#- -#( ))0' - - ()# ,-. (')#*"##/##(#,#)#)-*,, */#, ))#, ))#). -#+)#)#,#"/((', ( - ), `/ +(#` (1) '#) -* )/, ))/ " "# ", #. "--#(-)'(.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    10/229

    10

    2.

    ( / )' "' ,- -,## '- " / )# ),, )( 0( ' -, # ), ( (( " ## !". '(# ( (0"#(*, * ##-'#)#0(, "#"#. ,), "(), #. )0)#'.','#'#-*"', *)#"''#'. $#"")#, *#,)))/"0#-*"(#(, )-)#(, #(# #). -((, # )-()##)0)

    +)# ", (*( "#* ", " )(,")(,'(. )#))( )#,+ , # # ( '+ * #-))"'+-)( ((-(.

    $# ) ) # 0 )/'# (, ), ', #*'#/(0,)*(#(#( #. ! '( # ) ( "0 , ) #),' ) ),' ) ( )#( + # )(' )' )#' . ) # - "' # )/ (/# (- '. (/, -

    ), / "-, )# (# '( # '+/# * *'( )). # .,))/)", -#*#(#)'('' , ' )# ,(, )# ( ) ,+(+,, #. (*##, .),(/ (,)-#(*/((#((,+"). %-"'(-##)( - # * ))' ))/# *, ', ##0#-!",(##(,(,()#"/'(-*,#,)#, )())/#*'#.

    , #* # ' ) ) ( (, -* -(-, , # ( " / 0##- .#, # /materia/ (, ( # )" (* ('). 0 ##, )"( # ( (/ )#(, #((,+ " # )), ( )# *, ),-,+"#, )+,, ())/+, ,+ ( + # # ,*). #0 # # )+ + ", # )#/# ,+ " ),(*, ) +' /' ,, ) )) ( *

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    11/229

    11

    (# .# ((,( (. $ -' )# * * (0 -,)(': *)#*(', (#" *, * # ( ,, " -,-

    / /. ($%, 25). # ( )# -, ,-)0/((#(, )( - $$.

    55

    !(#,.##-,(*, ###"#,"0 /#+((/, -+#-###()0' "' /+* )( ( '/, )# ( '+ # )-(, ,. (( ),#- !", 0: (( (*/', " #) * -,': *#,", (), *#)*)#, # ("). # )(( (-) +/ (, " #, -#))(-,-)0')('##)), ".

    56

    (* ( )( * ,+"- # # , $ -, , # )-(#-/(, ('((. !##(#-,0, (, )# * . , # # / , ): /(#-/(-,#* ,#(. #,0" ),-#"(-, #(,(*.(., !.,38 -) *##,#'-(, " # )/ )/ )( -"' * (' ,, (, ,,. 3-+)(.)))(#(+-##((((#.

    $(#".#,#'-## ),, . -' ,- ()" ) #/# (, ), .# . , (, -, +, 0#)#( )', ) ## " (#*").'. + ,''), *##0#)(.'. #- )# ) #+#(- "#*'' )#. -( ((('--))', #),*),)# , #. #,(*'(', -#" *-, # ',# ' # )# (#+(# -,#). +)#"0#' ( )#( (. " - )#/' ( ( ( "#)#,)') , (('". .0-,#(- "# , $ ( ( # (-#

    55

    .,, 2031656

    , !"28, 3-, 1981., .67

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    12/229

    12

    ,-# ) (- # (,+)0+ , (+ +#+, -)+ "+), # (#- )#': !-# ( $, )#, .# ", ( , # # #(, ,#),"#(, #((.(.,!., 37-) "((-", (")-'',

    (, (', #. )))(*". ()#"')(*)# - * ) "# ) #+ , #(* " , )( #( ()(. #))(.,-), .- -"/'# * ) )#/'( ( +, #. #("(, "(()).

    3'*()##))/" )- ' , )( (-# -"+ )0/'(, ###'&"#(-+,-)-.'). !

    ) # 1#- + "' ) ()+-"/, -#),"') 0# -# , # "# " ) )*# "' ) "' , ) )' ,. .(, ) '- )(" ,(()+# (#+)-'( ( #, (, () )-" ) * )(' +(# +-. ('"('0# )#( ) -,( -'( )(,+) (, * )#/#, '-( /'( . #*+(()+#.

    (, ( )/' )+ ) -(# -*#*)., 0#(),, ))"(,, ,'##(),)*'#0.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    13/229

    13

    2) (

    (( #)/(-# (-!" () -#, # , * +, " ) "( +-#. (# #( *, ,-) -# #0 # -.#: &, , ( - ) ) ")#, -# //()(#/". (., !., 37) ((0((#(0 "' # ( .# /' (0' . ( # # , , )0/+-.# ", , # (- , *# " ), * ),-, ( ( '-( ( )*, *' ", )# )( * 0 ( "'. - ) * (- "' ( : - *# )# ), *

    )##*)#, )#* *"#*", "#" - *)-(#, , )"(",*(, (-'+-., )#),)("#-(-,#. #, (, *,#, ")*#( - ( ", *# * ". (., !., 38-) $ #(#( ,(, #. .#() , (-( -' ,(# (#)) # -(( -')( )('. -# ) "/( # 0 )/#, #(), #)-# #( (( # + )('. (

    ()('("#, ,#," , ,'# +( # .# ") ," # .'('++0+)'.()0',.#.0"(#"#,, '-## 0 " ( ) ,#( (). "-* ,(/)**'-+#-#*))#)#)())'#)/+ , ,( ) 0/ , ) ( -# " ( ) -. $ , # )('/* , ( ' )( . ( 0 )( "# " ( ' ( , #)"". $#*-

    (#(0, ##()#)#-*-.-..

    57(

    57

    ',!"#Time, Creation and the Continuum, Theories in antiwuity and the early middleages, New York, 1983, )-/ ( ,, )# , * ( Perhaps the sense is that eternal things cannot in any way have lives divided into earlier and later phases. But ifthat is so, it is hard to see how they can still have duration. /. 111. /-#(,#,0)/##. #, *#-#*(-(##'./

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    14/229

    14

    ),"#( ('(, 0'(, +(), ##(-"- ) )', # / " / "# ( (##)"#. ()(, #)(, 0),('("+.

    )' ,# )' ( 0 # ) "-

    # -# (, # )- ', ,# " )),)/, #")'", ((((),. (# "# "+# ), '+(0 )0 "#' (.! ( - "' # ( 0 ()'(,( ) ( + ,0 #0( -*' )/', ) (( (( ( "(, * ) )-. (# )) "# /(/ 0, (( (# "#- --,',. $), --, #,)#+/#)('-(', *),,))-##0,

    )/'()((+#+#("(+),+).

    , )/ +(-- ( #(,)(0""+, (.,)*#)),+,'(, )((0"((#)*#((-,#*. " ( " +(-, # , " / (. ))( ( -*' .# * (#""((#'"')'""'). ()**#))( (#,) #-)(( +,-

    ", *#))'+"')-(#.'+)(, -"0)#(-, ## ( ( '-# - "' (. (# )0'(*###(-#-!")#( ( +, ' +, (/ )/', #. (( )' (. ( ",()0' ) ( , / " " ())( # .' 0 "0 -' #)( -(, -, # (# "#( #-"(,(#"#)+(#, ,# (# 0( ( ((#' # )( # )0'. ) # )" )( )

    *" (-)0' , '('(* "( - +( /,( # ###/))))/##. ((* ##,'#, ,(# # , # )0(: ) " )# ((, #(.'+, ##(*,), " ( * )# (- # ,, # )#"#. 3"(-((, (#'+,(,". , --

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    15/229

    15

    ),, " /*/&, #+)(*&(#" ("#).

    58 $ )# '# ( "-

    ,# ) (. #' + (+)' )+,' "#-!". $( "#--#)(,(" )+ ,', , ) -# #(

    )( ( "( (( (, * ((, ( #. * (#-# , ", - ,-, ((, " (-(# - , "#) -'(,)(+). 3(("', ,, # # ,- ", '+ * ((,("(#()-*' (*.

    2") ((/)#'

    (, " (* ) (. ,( ))-)(,+")),-(( (#). $(-# ' * , ) " #("'. #(",#)"')(,(# , ) (-#, # ( ))/,-,). $))/),-(##))(, (###((#,(#(((##,#0#((#0 (/ ( ()#(. # (# ( ,# "+ ' - 0( "#( ( # )/# ('+"+, ((#)()#('(().#. )('+, ,+,

    (0 - ' ( ## ( '(/((, (, ' - , ( -), # 0 * ,( ),# "+((,( ((. ((, " , )*'# (#)/. #,#-!"(0 -## (-((, ,'(((,)+. #-,+))"' -(#+ # '+ ) (- )*'. ( )( #* - + - # , )( ) ( ) - ' +( (/( #(), #),/. # ' # # " (. ((, '

    )) ) "(0 " # ### (- , 0 ), # . +# )0 , , (/, "-(#, , -,

    58

    . '., 987", 24-22. & (( ((, (, ( - (), #"#)/#))", )#)'+-# ) " # , (, /# , - "- ,- +. * () (# "0 ) (#)-,)(').

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    16/229

    16

    # , /, # )(' 8 # )(( ",- )# # # , #+ )-#-.

    59

    '+# ( - (# )- -), )(' ( )((, ,

    )(, "'(. (###)(### (*/', #( .6# # . # (,--(# +,+ ( (/ )"(,# #, -# ) (,': )/#) " ( - '+ / )? 6(#-? ,? (#+,+ )+ # ) (# ,( (. 6 (, )(( #+ - *( -, # "# , )( ,( (, # #*( + +), (((#.'0, ##)),-, -(#- . * -, #( ( +)*+ , # ) ## (. '+ ,+

    (. ), -#, )/(# # - ) ( , , .' .'/,- -, ))"- ,.', ,(# ", ),. #( )# -, )#/# (#)( , -):( - - (), ( ) ("(,

    59

    "I think that one of the most important goals of ontology is to determine what the ultimate nature of the worldactually is, and Plato's contribution toward that end cannot be gainsaid. His attempts would be instructive evenif they were merely erroneous historical curiosities, but these attempts are not merely curiosities. Plato'schemistry and ontology does in fact appear to have a certain tenability. To that end I must also cite the work of

    Francis Cornford (1937) in the area of the chemistry of the Timaeus as very influential. Cornford showed howthe triangle has the utmost importance in Plato's chemistry, and he showed how Plato's chemistry, with itsreliance on triangles, can be considered as a great speculative chemical system. In this essay, I will examine whythe ultimate building blocks in this system - the triangles - are not given any definite size by Plato. AlthoughCornford insists that Plato must hold that there must be a smallest triangle, which would stand as the ultimate inPlato's chemistry, I will argue that Plato need not have such a smallest triangle. I will instead make a case thatall the triangles that exist as the faces of the regular solids can be divisible in principle, and, therefore, we couldhave ever smaller triangles in principle. In other words, I will show how Plato's chemistry need not have asmallest elemental triangle. Let us begin with what Plato states of the chemistry in the Timaeus. We are told thatthere are four and only four solids which comprise the objects of the universe (Fig. 1). First, there is fire. Thiselement has the form of the tetrahedron. Then air, which takes the form of the octahedron. Third is water, whichtakes the form of the icosahedron. Finally, there is earth, which has as its form the cube. Plato's regular solids:tetrahedron (fire), octahedron (air), icosahedron (water), cube (earth). The perfect solid 'dodecahedron' iseliminated from Plato's chemistry. Why does it have no place here? Well, for one thing, there is only fire, air,

    water, and earth in Plato's Timaeus, and the dodecahedron is left out simply because it would correspond to anon-existent fifth kind. Furthermore, Plato inherited (from the Pythagoreans) a view that the dodecahedronpossessed a peculiarly ethereal nature. We could say that the dodecahedron simply has no place in the mundanerealm of fire, air, water, and earth. However, it will become clear shortly why the dodecahedron, with its twelvefaces of regular pentagons, will be impossible to incorporate into the Platonic chemistry." /John Visitainer, A Potential Infinity of Triangle Types On theChemistry of Plato's Timaeus/ ' ( -(# * ) ", * # ) "#+ ' #, * +(# ( , (# --+ ' ) (#(+, ) ## # -. # ($#, *, 1997., . 83-87; 98-111).

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    17/229

    17

    )(,). ( (, , ( , # "0 (,' +)+ , #)0. 1#"-.

    ' ( )( (# )#/# # #0+; -(-), #*#., ,#")-((,-)-(, (-#,

    , #'# #, )- , (# )( (, ) )(,, )* ). $ ( (-(: ...,)('(""-, ()0)', (#, #)0 - - ,, + .# ((, )*( -(. (# .... (# 0, (#) ##, *#*)(). )( ) ( ( )#/((--(#+"#, (,(-(), ((- #. * #, (# ((#-)(/) )'(, +#(-0,. , . ()()*: ((# # (# +/ + " # ,

    )(/... ,-'. : )# ((#) ,##('()((,+.', )#/# ) ) () ) , ( -, (#)'(", --)-)... #,) (, (((#+-)+), (-(#)".!(#(+(('+,+. . . ")/)"(, : #("* "' +# (+ - , ,) - -# , * ( ,, # ).# `(#`) ' (, #, * ( - , ) ,(,')+ ``.

    1

    1

    5 )9: "; + ,( (. 69 (, , -> " 9( +-;" "9( -", 9)"9 )( -9,( ; =9 " == : (0 ( ,(((. 0, (9 ( 09)90( ,= - (;, " )90 > , ,( ,, +=9 )99(;, "=)+>:-;. =((9)...

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    18/229

    18

    !( # , )# ",##)#+((*, ,/)) * -"- (( )+, -(- -)-(#(*)#(",'(, "( # +, (' ( ", )# ''*'#####-)",

    '- " )" * ) ##. !(,, )*')- '"#))/ ')+, #()("* )(#+ - * #, "#' * " #(-((-', #. #--#*. # # , ).' # # ) ) *, #0(##0')(#+"#))#(*),## .# )#(-)(##(((*/'/#+. # + +*+ ((,+ " "".#) ) ( )"0# )+ (#+). ((,), #(-

    0 +(#, ( ()( ) # " ""0 )(( ( +-# 0 , -, +-# +,(, +-#, +-#(/*).

    ((,(( )( ,- - -- ' ) /,' )' ,, " -' )(- '+ "/' -*' )( ) # #)+((,+", ##))(+'(. 5(*))#)#,, #,')# )#( #, ## "# 0 ' , , "## ( " )#( - +* , (

    ((,)"0#(*#. $)-##' ((,+ " ", -# ), #, (##)+/#+)"0+"#),-)#(+"+

    )(:?)". )()((=)999 ( (0 -(,+ "@ (",( -("), " )* ) , =+ ->)>=(--, (=> -(, )= "9. A( ,:9 ( ( (>,;*+ ,+ . =;, ,;)" -

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    19/229

    19

    ). #-*(((,"#+"*. $)),),')*#()##("".#",-#. '((0))*)("(-(#()#'"))+", )(). (, ), "()#,, ())#)'

    ( ++ ##, + ' ) , * "' +#+#*,#. #(((,(-, " (# ('+( )#), ))')#))((, #" 0(,((. ( !((, # )( - -* ( ),)**, )'#: (#(+', #(, # '+ )#, ) ' (- "().

    (-(+', ##(")#,

    )#('#, (('(-"(). ) )-, (. + # + " 0)( )#. )0/# )- ,#( -' # *. (0#)((+)/, #)( ( # )/# * (# (. " (#( (- . ")#, /)/)')(--)/ - )"., 0 )/, # " / /$ (# ) (-(. ) ( (- )/(#0#)/, "&), )((-*. )##*, )*#)' )" ,# ). )#( #( (,'(

    )#(0"("#, )(/./. , $, 3-, 2000, . 71-72/ ! ( /,(-/0, "#-#)# ( * # (- "', # - (,(,, ",#(.

    ( ) -' ), ( " (#-, ) ( , ", ' +, #+#)0#*)#,, (")(*/, ## , (- )0 ( # )#.#+#("*(-(-0, )-(((0"0, #'.)0

    0/' /- . $ % # , * / )* ) ) , - ) (, )(, )#". !()(#-,,'+()#(#$ (("/)))/). ('(+(, *0)"("((, "((-(". (# (, ) , * " 0 - ")' ., * " " (( )/(( (. ( "', #)####? ('(#*.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    20/229

    20

    - (+ ( "+ )), ) ( # ( )#, ) " # (. # , (, , ", )(.*#.#(#((- (((,(#' - (,, - )(, - (), ", # ) ## # "#'( ". (# (

    ( (0, #, )#(/) ,' ), - )+"+-. #))'## ,## ( )#' (, ( *, # ) /(#(/, ,-+((. !"(())#("*'" "(-)#", ),,()"#' ")/*'", *# , ""0' (- "", - )0' (( " / "+ (- )' ' (#( ",('( ((. # )" )"#'( -+ )#0.)-#)/(, -,('(),- -* )( -'. $ --'-)'((.-, (#

    +)((-'.

    #( #((1#-# ) , )# ( )(' " (/(", *# - '( #, )# '- * (0 +( # /"#)), )(0(*)): "#-,##()(#)#? (,'" da-#(#'),-,#*#)( ",'#(" /(/#, "0/. $"-. , (0 ) (,' " da-, ),B-"' (0/') " fsij-. $#, (0(,

    0 .' * " des augehendes Scheinens /#- #',"*', ),''/. ( 0 * - /' ,-)'),. . .(, *#*.' - ( * (( *, #

    //? $# )' , , # , ( '#+). *. #)*,, )#/# # ( (,' ", # *#,#. $#' + # (,' (0( ) "()0',)'-)-#( *.'",. ##', --"--#', # ()., -' * )0, # .' - *# #() , ( , )/ ( .'. # # ' ) )#/'. !. # )#/',. #/')#): *", *" #' ()/) #'. )#/',: * #- )0 )' )*#, *#, -' ) -'. . ()) * ), (. )#/' )#/'# : )#/' )( )( ((, " (.'--#' ((-)/'), ), #-, (() #" ), #*

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    21/229

    21

    '- ), ( "#. #/'-( (-)(---))(-')0,()'(- ). , # )0, )# ,#, (.#/')((). #/'-((#*(-('-)."/. 1#-,.#, 3-, 1976., (). . !), . 192-194./

    - (, ",# -' # (*/',-+,-"-: (, *#)"0(&, (('+("-,(, "#(+,/, *(#), ;#( #'+: #, # ,##?; ) (#, 0(, ), '+(*"/, ),'), )(, 0(("*((. -*)/*', #)(,(, (#: #+, ) , # ( 1 (1 . 2, 16), - # )(.'/, *#. #" (/, #(# (*+, -6) (&. 55, 9). "

    ,()##(, !(((, (#, *"?, (#(, (00, (,3-, #, #"0'1, 30#(,(,#)2? !, # 0$, *#,#,! (&. 1, 17); /)( 0 ), ( ( + ,?$#, #0)0; 3-, #,-, )#) *+ * ) '+ ", /"/ (#, #"#",# -*'-)', , #), # 3-?. "# ,: 3-, # " (/,-, (1#. 10, 11), '(,(. /!. 6-.(, %-, I, 1, 11/,#)(/

    (, --# ) )' +( /! "#/, (' / .' (- -/ #0, #"(*)-('(, )"))((*/'))##*#( (( )'(#'(##(),))-(*((' )+, # - (, , !"...), # ), , -# #- 0* + # # (#*##0(-(, )#"(((#(,'( ,*+ ", ) ( (( -#', ((0)(0'#)-#.

    # "# , "# '+ )"#' *, # # )-# #. )/ * (-( *. 3 # # ) -))"-,('(-#))# # ( )(#. # ##+ -)* "0 )#(( )0' ,', * " "/#. * )( ,- (0 # )(, /)( (/, # )- ))( # ## , .#

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    22/229

    22

    *, * 0 # '- ( )(*/' )'# (-.)-*(#). !()#( (#, ) , -# *(( ()( + #0 *( / (# ,'/ -#," (, ' (# '+ ( (-*-()#(()#(), -, #

    "(+(-)""( ((,,-), )#"( (, -#, " -, )#-)(-())"#.-).

    2)

    , ,,(.#"""', )0*((,+#(."('+ # 0# )) - "' ##. ))(##))#(,-(-", ##*(-"0#-(-, 0,#. (#"-)#'. - " ## ) )( ', (, (#'- (- -: )(/, -/, (#, ",/,). )-###(("--,,), (*, , , /, (, ,-.

    2

    # "### ", (+), ")( #",+"0#,#: $ /)(/ - !"/)(, *)*(#","(+#'.(.,!., 50"), #. '((-))(#/, )#)(/ ((# )-, ), - ) () "0

    0( (: $#, (, *# ) ) )0 ("' (., !., 50) (/ ("), ()()####'#")*, ### )* /"*-". "+"'#)(", " )(/ (- ,(/' #/'#(, )#,#'"(-))., ()(/-)("#"#, " " ( / , # " "(- )('-,#+": $(,()#),, *)(#()0* )( " + ,+ ", # (( #()("+". (., !., 51)

    3#+"",, )(/),# # ) ( )' + ", # (0#)()(-"*. )---+, ()0'',0'(#)(0*. $"#,-

    2, '#, 986. $.'#,#*#,)),# ", *, ), # '( ) ,- (( # )-+,)-#(#(,(-(.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    23/229

    23

    "",(, --,-,, ,",##(, *#-*#/#,: -, 0(#/"",#)(, (**+/,(((,#, (-. (., !. 51")

    ('()0'"#)

    )"()#'+)(#. "##)/, # -. #+ / # ))/). ,#, # ' )( -()#,. # ), )/ +/, #. # # ), /), , *"0-#/: (/, #)(),")"(#, #: (. /.'., 98811-14./ # , ( # (# ,+,, # )( )( #-. # # )# ,# -( # - (-, " '.

    ( # ), , !()#

    "0 # , # # ) +,+ )#( #( (.*'( ( ( (. , , ( # # )( "* #( -(, ##'--: "* *)('# ( ((, " # "* 11. '##, ##-, ,-)#/1('--); -#*'#))-,(.(; )(#(*)(*(', (. &, 0 `"# ) ", * , ', - )( -+, +#)(), *#")(, -)(,-; +)'+# -,, - -,, ) : - *

    # )((- ( *('; #, ( (0 ,- -,-. * 0, 0 * )0-,; )*##, . ( * (', ) + (#; )# * # #-, ))-, ..-, ")' (* )( * (') " )#, "", -, "# (" #) ) ' "#-.( ) , "', - ,.` (!()., Eis Phys. Arist., 247, 30-248, 15) ,##-*,,., ((#.)0'# ( ('( (,+ )' .. ,(#(((), )), ,--/,+)(')## ,. Cra # " -, # )(." #)-( /!#$$%%%/, -#)#"")", "( - " , ", " # ) ) ()/.#"-. ((/(')#('"(,#.(' - #()),#"-, "(). (!., 79) $/'" ))'-)#(-

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    24/229

    24

    (."( (( (, -' )': ... )# ), (." 0 )# /' )'('#(, "))#. (!., 80)

    - ) # (# + * )/#*))', ()(("0#

    #,(-(0", #)),---. ##'))#/', # )#/',. #/')#): * ", * " )/' ' -'. )#/' , * # , )0 )' -' )* ) -'. .) * ), ) ' (. (,- )0/#.-, )"-)#/'. #/')((," (.' #' ( ()/', #'( ), #, " ), #*'- ), ( "#. #/'-( (-)(---))(-')0,()'(- ). ) # )' , )#

    )-,(#, )#'(*(-*(*)#-(). " -#)'(, ()"(-)((), )##*#) ), * # ) (-. ) )'*'+ ". !(), )(,- -* " )0, # 0, ## / -. # -, ", ) (, *#-, #( ( -,# , ##(#().

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    25/229

    25

    2-) (,(#+()-#

    (## #* '( ) )(*/' # ), & /., &, 5289/, $(" /, 528"1/ -% /, 5281/; +((' "%"$, ", %/, 5312-

    4/ # ,'# "((,, )), 0 */(, *#((*/': (-#, -(,(, (# +( # 0 ' ) -(*/' (# ( #-&, ((0 #((, )- #- !". # ((,)(*)((.')). ' * ))/ )#' "#-##+)(, *#)#, ( * #, #. ## ,, , )( # ,(, ( (*. ((, )( )#' ,+ ,+ ((,+ ,

    62 )( (, -(#

    (# (., &, 5266-7, 527"7-8, 528"1), #"#(, #

    ,, 0, #, "(# )". # #( )# # "#, -(#+ - , (0 '+ # , )# (0# )/ ((, " (*###,, )))))/,, ),.

    63#

    # ((,+ " # (+ +(,+ ",64

    "' )0': & 0( * # " -(# ,', ++, )))), - ( ( )#( 0', ) ,)*+))(,, 0#'("-(-, #(,-... (., &, 5102-7)

    )(' )/# ( ( ))* .+' *, ) )) (# " ) -("' ( -" ,. $)0' -/ )-.# / ((* )#), ( ) ")#)#)#,-(*/'. (, , # -,, .'( ()#+ )( )('(, ) "- "# (- ( )('"#(-"#, )#+)0-()(.

    62

    0 /'., 987"14-18/.63

    ###,''-#)()1#"-#, -. #()#,: -(, (0(-, # , # 0' # 0', ( # ", #).. *"")(# , -(#(,((0')((#((,? /, .: $ #,3-:*, 1997., . 46/$,-# )#0)"( . (# )(#(# ( '""/,''(, )'+' # # -# ,( '(, (0 "" ) ## -' -(+ + )*. # '+ )),)#.64

    .,'., 997"15-17; 997"34 9986,12-14

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    26/229

    26

    )0'#/ )" ( /(, " ,))##-#): ()0'(0,#+)0*--. (. &, 523), ,(( " ( )" (( 0'(. ( + ,))#)0(,#, (((0#)()0#*, #('),#+#(-

    "#,)#, ")()(')/#0' )( # , , ,. (' ) * ),- ,- )(' +- (- +'# "', ) ) #' #( # +(-# (., &, 521), ,( .# , ' ) ), ,-1-$")#(-. ( /"(, ##(#- ,".

    )# 0 )"(( -, ( -(*(, -*")',")"(0* ('(. $ +(, ((, )

    )) , '+ )"/ # (#(-)*'", ,0/#(-* # - (' ) , )(, " '(- (. &, 527). # ( " /,()(*), #.'))'"#'+'. ())(#),'##--"', ",-()#)"/')'(. $(((#*" )", # # ( - # ) //,(+))/, --*, '),''#"'#)"",#, #,##-')#, "/''("/

    )'')"'.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    27/229

    27

    2) (#-*+)&-

    (/#)'#),''),(", ,##

    (*(#(#-. 3"#),#, ))#,-"#(*#)#/)(, ,#/, )"#)/. $,-#((#-()),, )(#- "',

    65

    ##,#+. 1*,''#30#()/',- /". /" -# 30# / #, (#'+ ) )(. !-# 0 ((' * )#( *, ## '( # (), " ,## ,"' ' " )/*'+ )#: * # 3- ) ,

    )((#(, -)#'(. (.,!., 34) 1,-.'-)'*,) ((#-)#* .'*, ,"(#-" ")(##"(-(*,"#,)-., '-".'""(/". *)-*)0"*((, ))0/-+()#, 0,-"#)(/# / )0/ ), + ' ') (., !., 52) *)#(#**'"#')"# (., !. 53"), ,(##(),#),"#(, )"#(#-),#-')" /, ( (*()#

    *#&*(. # # )( # # , ( )#( (

    )# (#, # )((#- &. $# ("(, *, "(((##())(. (()#+#+#", -#( # ( ) ) ) *. !-# + ,#'( 3-##")0/ "*,#'((( (., !., 29), #. #(+,"(. !" (29; 92), & (509%), -#"#*(+", &,#*, #*, )("#*&: (*"("(0"

    )*)),, #(#)/0"#"+ /, )0/ "- (-, # #"/, #)* #*#, " # " (., !., 92). !, , ('(, ) *, #(" "

    65

    .,'., 1071" 31-34

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    28/229

    28

    )/)/#",., "(.

    66

    # /- (, /+ "+ ',) # ( (( ( ,. # ) ((((###* )() (#

    ((,+", ))#(#. 5 ' /+ ,+ ', ) , " ( )( #( /- ". $ # 0 ( * #*#(" , #(#-'(#-(- )##*##(. ((,(#))/ "- # ) * ( ( )(), *"-(, ('0. !*)"#( )" # 0'. 0 , ,# " '" ' # ))(# (- (' )('()#'##((*#: "!()""((", )#". #( /-)#(/0#,#-: -),#)##*

    -((", )("*("."/Proc.,In Tim. II,245,9-14/. !(0## /-,-/ Th. Plat., III 9,135/, ).## ( - /ibid., III 1, 31/, 0'(0)+"+#. Theologia Platonica /IV 1; 180,26 q/( )'#, ,*#, *# ()# "#, ) "# )) (( /# (# ( )"#(##'( (ibid., IV, 12; 200)/. "(((+"

    /Elem. theol. 170; 148/, ) " (*// ( (+ (( ('( # , ## ( 0. # ( ' ' "( .' (',(#)"/#0/'00-0(, #(*/', )')/+: " ... #, (" # )# # ( , ) )( ( ##,

    66

    ##,(: If we look at the text of theTimaeus, we shall see that at any rate Plato does not mean to say that there ever was a time before Godconstructed the world, since he tells us, as Aristotle allows /Ar. Phys.251b17;Metaphys. 1072a1/ that time andthe world `began`together, God, in fact, making both of themAgain, as will be clearer from what we shallhave to say later on about the use of the notion of `necessity`, it seems plain that the Timaeus knows of noexternal limitation imposed on God`s will by conditions independent of God himself. The `maker`s` goodness isthe whole and complete explanation of the very existence of the natural world. This should justify us in sayingthat the `Demiurge` really is thought of as a Creator in the full sence of the wordin the Platonic conception theworld is always `in evolution`, even if the evolution never began and will never come to an end. This is why theworld, unlike God, has a history. It is always getting itself made, there is never a point at which it is full-made

    /Alfred Edwards Taylor, Plato: The man and his Work, London, 1966., p. 443-444/ (-((#, ( # ( 0 # )# ( ) 30#-', (#, )('( ), #, +#3-, , , #...$), ""## * (+ 0()()"# 0, )((#)/*'-,'#)/ 30# / ) ( ( 3- (-. 30 )) "#*'' /- )#' )- . ) 0( #(#- )(*/ )( (...) ),( )(' # #, ,#),*. #"-,-, ,3-, (#. $, (,###(-,'.)

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    29/229

    29

    "0#()('##."/In Parm.,847/-(, - ,( # , ( # # +"#, *),-*#, "#((()"'##'(. "', )(((/,#0, *'##(*/'0#),, #-#, "))/-"#" #(

    (. 3#)(*/'()"', #(#)#,(, ##",(#0*)0"#, -#)'(, (( " (-. ".' # * "', )(,-)-*': "!, , ) ## )# ), #)('-$,-."/Proc. Theol. Plat., II, 8, p-105/

    */'(-*(-('-(0((( " - "0-, )0( #,' '(. * 0 )( (# " (!., 37), ) () ,/(. 6**),#-*', #(

    /(# ((*/'-, #, 263), #- (0( +( # # )( - ' (*/'," )0 -( ",, (*(#( (( '(:-)(#('(. (!., 37") 7-#: *, #,, **,("#, ,-,, "-*#, *#. (!., 37") 7-#"-*', ## : *"#-* (" (!. 37"), '- 0#:-#,, "-*#*#. (!., 37") #"#(*', #")('),#)),)#("##)#/#. (C'*

    # C' "C ()# )/ ,(, )( # ''(. ? $)(('(, -,#(* -,#(( )-#(( # 0 *'#'+-*#". -#*#"0 -"/*, ((*/',(.,+"-)#'/)#(0-,"#*), "-#(, # " ) ) "'. '-)#'*)", *()(#(,##*.#')#,/##,)"('0)), )+)#(--# " #,# # '# # *#. / + ( (//- /-/ )0#( ) , -#- ", ), #(*(0/)), #(((()( )# (- "* ( * # )#.0 ). ) # " (, * - )# (/ ) -,' ),( # * )0' -, #. ". - .

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    30/229

    30

    *--#, )####*'#,. #-)#(,* )-#( +((, 0 # ) ) # (*,'((*#/)(: 3##("#+)-## -' '+" &' (%)', )" (*/' # #

    (# . !", * ( , , )(.67

    (,()(-(" *') )(, )(#(0(**((#((0( "#(, # ( ( '- (. ,-#. $,-##'(()+( -,# , "0( )(#, # # " )* (,("#(#(/, )(*"")")*'",#(.

    + ))' / " " )" #, )( )/*' , -+#- .' ) )/*' *' +

    ( , - ) ' ,. ) ( "( ''(, (0 (- "' # )* *' -,+) ,', # 0'' ,,+ )(' )*', (++)"/#(('.

    Alfred Edwards Taylor, Plato: The Man and his Work, London, 1966, p.462 /)()#)(, ##"0(-: )),# # , - # , # , )

    (*(#. /(, #.0(/(!() (. 4,2), /),((-#, #(##, ( * (# , "/ !# (, 3- .()( ( , , #, , ; / # " /" ) ( ( )(#( /"/, * , 0 # ,/"// ), # , ( )( # )),)*#)"(*#(#, -"(-, ()6-#3- -'$#, -), -). $)(#-', ##)(, ,#, (# ( "#, )# ),( 6) * .( /-,(/ '-(.( (. 25, 41). (#(,, /)0/+,+., -, #)', *, #)(, ")-#*#, -"/, ))), #

    16)3-$ (). 2, 11), (. (,#30##., (((, ,, #((', '-)(, #,, '. 30# # ', * *, - - '30#+ #, # -'-- (2 . 1, 22; 5, 5; . 1, 14), / ,( (, . ) ', - $# # # 7( " ', (( (, ,# + , +/ ))#( /(, 0*'(', #/"-*+*(,#)#)0'(('(, )'"-+. /!. 6-#(,--$, I, 3, 10/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    31/229

    31

    %- "' # " (' # )))/, )*"-+,')*-)',- -,#-(- ' - *(-1---+- (/ )#-),+ (' ) (, # (-# )+ ) '-*#. ,/-#( )*

    ))", *--(-()-))', )- (' ## ), ()#(' (,' (' ) ( (- ". (' ( (# 0 * , )# ",. !(( -" (- ', 0 '' *'- -*#-)/', 0' (*, -'(.#'(*--* (. %- "' # ))/ (*/' ' "-*'*'*, #- *"#-*(", ))/(0.-, : *)#)/#,, ("0. (, 341) )*, )(, #,(,-#,' (#. (0#(*), "###( * # "/ # ( ),*' 0' -)-# )(' /( " - /. #)#)-)', #)#-,#((, ,)( -# 0 ( ( #(. # '+", ,)##"",+()+)(.

    $.)-.'# ) ,#, )/ +, #' ,- )#' " ,(.1,,(-.',+-+

    ", # + (0 # -# ). ) - )()# # /+ + , # # "+ (')*#,))/(", ##** "##), *0)",#)0'(-(, (,)#, )(" -+. (0,( /", ##(#0). ./"/""#(#,)-#+ " ) # )(, , , ((#* )# "0 (* (. (#( ( ( ( )" # ),*' /'())/('(.()(, ### 0 /, , #-#, 2592-7/. #(#'#', (-#0#)/)(/. *')(+'- ).' ( # #*- (- ", (#-, #", )(* ) "# ))( " )'( , -# ) -- ) - "' ,'-( "' )(( '( ,- ## (. 3"# )('')#/+(,'#(, (-

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    32/229

    32

    # (, -() )- )) ( )+)0'(,(####)#'/"#((()0#)(), #(#((+, )(* (, )()/'0/',#(*#

    )( #,( ('( )#(( )'(, -/"#"0-##--*#".# #' )' / " # -( * # ) + " -0 ()+, #'#(0, - "* )" '(, ". ))-'*-')(*(-*#*')+,('-$./0/123(, #())#)' )# - )"0: $#, #0)0; 3-, #,-, )#)*+*)'+", /"/(#, #"#",#-*'- )', , # ), # 3-? /!. 6-#

    (, !" 1,1,11/, * # )# ,, (,. +"0#)",, '-,)) )), -, # ( - #(, )*,#(((".'(.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    33/229

    33

    3.

    # # " # # (/ )#( ),

    )"( ) 0+ )', ) - (, '--, )'( ( #(. -"# ) + * )/ )0' ), )+ (--, )*()(, -(, *('('()(. 0')*. "+" "#", # (- ) +/# (,#, "# (#, # # )#. !( # (- /, # - - %#, .'( +( "( -'( '++ (. $ # 0 ( +*'+)', )(,0)(), -'(-*#". ((,#"0'-*#", ,(#-

    #)*#)#() //,*)()-.

    ()-$)1 ")0'()", #,#-)#(+)'#(), -# 0' )"/##*''. #)##)"(, )#)*",'$", %, # , * 0( ( #(). -#, (## "-)" "0#)("*-' .', (0', -#, "/( ' : %/, " &, $& . ." ))' --, - )*-

    ((, #0)("()(Parva naturalia - -, $ /, %, 0 . $ *(*0'(+"#/')+", #)())-),, )(1-)#, )( * ( )) "" .+ (", ) # "#* (),, ( # (), # ( (".

    3 $#

    , - , ###, )-#(*/', (')#(-(' )*' (,+ ) . $ )#( ))( "(*-,#" ),(()#( + (, "+( )0('( (*/') ),. $ # , ( )(- -,+ )', - # , )( - (/' ), )(. +# )) ((,+ *)++', #((#" -# # )- /)( -# "#/. , # # -,+ )+ "+ * # )# ( )( )(' )

    36. . 6. 1-,"#$#", '. II, ). 3-, 1975, . 279

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    34/229

    34

    #(. -(#')# ) )'( "' -, - #) )'( * /)#, "/ ,# '. /Ar., Met. IV, 1/ #(# * + (, # ", )(', - )*, , -, )/#. %- "#+ " - )' # )

    *+, 0*,: "(#D"0', *', 0'*D"",*, '+, . ) (# * /,/ '+ -)". .. -" ))'(0)( )( " ) ). ( ) "#-", ,")#()(." / Ar. Phys., 18925-30/,/"*)(, ,(()#, "(-")'(, #(,()(##) 0 )0# # (- )##: )(, )#,,. (# ,, , )+ (*()#. -, 0("#)". (Ar. Phys.,18931-33; ). Cat. 3b24-27) -#)'## /,#

    -#"0) ) * (' #, & )/, ##-*))/ -*# * ) #* " )#' -, )( #)-)**(*# )-/ - ( (, (-# )#'. # ,+ " (#-# 0/- " )' '(#- " )' * (,()#"*, (), ))*#"0)(, #-#(.

    #*((##-*((),):" ' (' -.# ) ( 0'(, #+ )#

    , #, # (((')#()##(')), +#), ,-#)) ")*-,*,,. #)-*#()###, (*#)))###, ##*#() *# ) )# 0 # ,)#, -*#))##, ###, (*#))##)#." /Ar. Phys., 18410-21/#)((0(()*"(, )'()*-, ,-)#,(, - )*"+(*#, 0( ). )( ## , *'( *'+#),*#)"(#*)'(((, #.(,(((. ()('()#'",-,-# "' -# # ), # # '(+-"'. $"')#-#)#'))(,*"-*-))/, )+,. !-)"#"#"'"#"0#"# (, ##"##)#)/. *(+),-)),, )#(*"),)#-#(#

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    35/229

    35

    #) ", - ) )#*'')( # +#"#, )-'--)#'. $#(* )#' "( +*, - * # # ))#, )", ,-/#)0'-)"()(', ##())).

    "+ - ) - # ),# ' '( ++ )#(, * ).' - *)( , ( ( . $# ", # +#* ## )(' ' ) ", # "+)+)("+", ",,##)")(),'' ,--)- (.('-((#()("(-). !(## ) "( -, ((, # # ))*(, (/)#0#"', # -# *#. - " )(,#(#*("#(, ((),,+" (:))+) #,, ##,,))#-(#

    (#, " ,/(, "( "(; ), " * " 0 , ' ('. ' ( )'( - *#, " (- " #)#, ,-((,())( #( , )( #"/(( ( ), (Ar., Metaph., E,1026a19-32).

    4$),' -(: ")#-#

    *", )+, )*,, )#()(,".

    5 """ #)#(#- /(, /*

    )+ ,, /(-+, -/, ,# * ,)'-,-,0, )-"(* )# /(, -/, # ( )#

    (*, ") (0"(#, ("(*,4)(#'--(*/'(*,,, *'(() ( "', )" 1- ) ,# ( )"/: ")- )#( ) ( # ) ) #*#;## , - # , ## # " ) ), * "##( # ,' *#, ) ( )."(1-,. #$., '. II, 3-., 1975, . 280) #.)(,'##0 )+-,' '-: ...)(# )# " )+; " # *-# " ( -# ## #) #)prote sophia (G3, 1005b). #),#)##), ()" (prote episteme), "# #*-#"#-, prote sophia)*

    )" /# - /, () ,( )* (#), # )philosophiaprote, (. /. , '., *, 20062, . 18/

    5Aristoteles, Physica, 184a21-23. */'""(), *()*(

    )0((,()/)"('+*', +#*(. '-)#(#) ) ) )/ # ( "# # )". ! ) (*/' # # , ) ) '(*'#', *"(),##((##(()-+#)/()".

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    36/229

    36

    )(. )*0: "&(,-")0###(-, #-,-,, 0##,(#(-. 0##)"# - #-')".

    6

    (-)'-'#,-)'-

    ,#,")'(,'+(.'(. - ) '- ) # # ) )-,' (. + -#, ) ).(#-. $(01 ")/()", (,-(# - "#0)/#/,(", (*))0"(('#"#-,, *0,), ( '( # "# -, " / - (*#-,. $ )- (( (*/' ( -( "0 )' # "'# , # #(-: "# " ,(# " , ) #', - )"'. , (#."

    7$*)#"/"

    )'-, #"#, #),( )( ("), )# )# ( ". ! - "" "" /*) //, /,# ,# ")#,()#),", (0"-(* ( " # (- ( *,, ,( .# (* -# , ()). )# ( ( ( ( ', # )', 0""0"####), ,## /Phys., 240a25-28/. !(*)+)#( # ( * ( " ) * , )*)(". ()(#)+

    *#", : "'(,, #)"#(#, (-*"(#, #; #(0(*,, ##'+, (, ")(), # * " ( ) ", # - "', *#."

    8)#""##

    )# (- (*/' * - #"' )( * (# ) / '# ) )( (-, (/,(''(. ("'

    /'./#*) //,#')'-, (*# ) )) /(4/, #')#'##. 3')((

    (, "#( )+ (*/', # '---))##,. (*/'(-)(# #-)-)( 0)0'"#(#( #-),#, /",(#,"()#/'# ) )#' #' "'. (6isto, 184b25-27

    7Ar., Phys., 186a30-32

    8Ar., Phys., 192a2-7

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    37/229

    37

    (*/' ( )( #* # ( )* * #(*/')-()-), )##(-(*/(*/')")(, ,(###* ) '+- ), ( (( (- . (( ' # . ) ()#. $,-# ( / '-

    (,(#, #)"#"")+)#'(*, )()*##''+# ) '( )'. ) , ) )(""#-(-, )#2!#,.*')#', )"*.,-(,- -. $,#)(+, , )(- ,- "#- '-( "')"# " " ), "( ((. $ *# ( 0 -, ",, '-)#- (,', ( )( 0 )((, (*#))(")(#(: & "-, / -#, '- 6 .

    -,(, #,--; #, /(5/-,)"-, /'))-+'/-,* ()) "-,-. & (0 # (- "-,)-,-,#--,)"-,,*'(('(. $, "#*(-, "-,(0)-,. , , -,)."-, -,( (. &, " )* "-,, / " ). -,, "#-,)) /(!/"-,(. ((, (". /Ar. Phys., 238b2-16/#)("(-,, '( )) -, ,, # .,, ( (: & "-,(

    0(, *#), (: )(")( #(... ( ()( ") " "-,, , "-,, # ,, # (. /Ar. Phys., 233a28-36/3, ( #)#",/,#-, #()'++)#')((+(#,-# ( )( + # " (- + )0, # +,#0)(*/#((-)#. , )#/#, #,)"))3-, ,(*(0(*-()++'".'#)"? #(#(#").')(-*)*(-)0'((-"(), )/#+ ()#( * . # (*/' )

    )( ", ( ,, "(*()#((,)*())",,+,((#()+#. 3,#'(#()#((#)*)#, )/ ) (- , #+ ( #,)( ( (( ' . (. ( ) # # " ' # ( )# ((), " ( ) ) ",- ,- ( #'(0(-('(, -)0))#(

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    38/229

    38

    '. (( # ,(-( # )#(, , )' # )"- -- ) (' *"'-(, -"(-###, )#' (+ )#((-- - " * )-. (*'()(, -*,))-. -(#(,/+,, #. #(((()#

    (-+).(-#("')/)0 )), - - + )-/'#"#"#"0, 0. ( # # , # (), * ) -'(,,'()( ', ((+,"-,)#, *#)'/'*'+)(,. ')#(*/'(#"/)())'#(, ('-( ( "# # ,, " # *(0 ('/. */'('-#*)((##')(-' )' ( ( )#( " , * ,' -### (*)',

    )( 0' (# ( * - #.

    3a)

    -)'# )'(*# /Met.,VII,2. 1002b2-5/, )# ,' ) ,- - ,#(#(. !-'),-*(")#(, #)()#, "#(*/'1#-: "!". "" "#( "(". #,(, #,( ( , ##. # ', #( ))/-,)("''(((. ##((*(( "" - #').

    9((#()

    ## (, "(##',+#, )/(),*, ,,, #.

    91#-, $-".V, 1, 1976 (). ,3-., 2003., . 216). $*(0#)+*()'( ) + )# "( -#' )#, "# 0 -(( )+ ) (+0#+))-#(*/'. (-# ###*-# +, # ( ( (( + +))(()# ()# , ), #,*' /, 22716/), ((((##-(#, /. -, 4305, ). . !, -", 1989., . 79/. ##)+-##-).

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    39/229

    39

    (-, (##))(*/ 0)(').

    #(#$#)-#: "#+(#,(- -#(,, )*,,- /678#", ,-

    )- ), * / 9/ # *# ))#. )"" ('# #( '( ()/'(), * # #(((() ),(", -#*,)), )-)+'#."/Met.,I,3. 983b 6-13/#+")0'#*#)(, #")/)#,, ###(' (#. * "' (') "' (0 (##),##'--','))' (/ (. (, ) -# (#)* ) - ' "#- (--, "" (, - (( "' )-*, ,( " " # '( ##

    (. )#()(#'-(0) ),, ) (# ( -" (', ) ()(', -#*,", )(/, "*)/#(##(#. (#)(,#" " - ,* (# , " # / ))/, )0(#'(,). , ( ( " ), " )( ')/' )+' )#' ))/) (#. (# (." /, ', # )+ )#'#,+ - (# , * (# *.%*#)'(*,-)-.#', ,--.)# ("). !)((#((.

    "' ) /,%:/ "' ) ) // )# -"#*')#(((+, ##-,(')#( " . ,+ )), # (# # ")#/' )( 0#(.

    10 %- "' '-#

    "')(0""'",-, -"'10

    + ),'(()#+#(#+,)))#,'*"#*'', #((--",). !+)#+ ,- #)(()#+,'#(,)+*0 ,, )* * , . $,-# ) - # 0 .( +( )* "' " (- '+

    (( '. +/# '# )# +/ (. # +), 0, # -/ #( ,( (. $ )#(( ,((, #)* "'#)(, +#"#---,#0 ' )/+ /. # )# (+, causa finalis (,+ "', , # * ( #, "( )#'0- " # ( -, # " ,'/-)#'. )( , ) , * -. ,((, -(#("),##,(0#"+*#", ,-#)#))(*/'.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    40/229

    40

    ))#)##)",'+. ( , - # * # # #)-,, ()#(), , - -,-)-,-,#-#- ((/).

    ,"/'/,#'"'""(:

    " # . # , #' + ,'*(0"*). $"()/"' (#' , # "+ " #'-- )#' *' /+/. ))("".#-, 0# /(/,# ' ( ) ), -,#('(&("'. - -), #*, #)(#')', #)#('#(#(.", (*(.(( /,(.,/.

    !)(--(*/'#(, *)(

    (.)' (!-'")4- Phys., 985a19) * * )/ "# (. # ( , (*, )#+, -+, ,#), #. (*'), ))(*((.#)(*'(##). !#+""#+.#(()#'+,)('), #()*)#,-()/#,- (, ' (/ ,' #- .-#. $, ) -( ", )) # ,- (,-, #(,#((-, *'-()', ) ( ) ), " "( # - '. !-#)-#),#0-((

    -*-# (*')#'"()),)),)+)(#)#"*-#-0),) )( ((,+ " '+- , -# - "-,-,, /Phys., 990a5-7/, )(-/#"/Phys., 987a15-20/.

    #-('-)(/-,, ((, )( )# ( ) )(' " "#-, # )+.')-(-, ,()-#*#) (-( '( # .# (' )' * #. $,- # , " ( )#( )0'(*+"','#()(

    (Met., I 992a25-31), ( ( -, , (/ ) (/,' ,- " # , ' )#( 0- "'. ", )#, ")(,))#(. # #* - ,- 0#, ( ,#()(#*', #'-)), -. -+ ) )- ),. ( ,#, )(*/ -# "*-, *-,*-, )+*- *--, ) - ) )(++(,, (#,-/()#, #. )0'

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    41/229

    41

    #)(#)(-,".''++(-++++#)(#(##+)* "'. # # " /, ()( (' +), (,, " )#(# , ,' () ) (('#). -,# # ( (", (#) - (*/', *,

    ('# +(( -, - # ()-(#(), ( )(,- (' )#( # /,# "') (, "' ( #* '(, )# ( ) ( "', )/# '-(('. !)# ,',)('###, #'### ( )#( ,, ))* + *-(*/' * (( (), #-,+))#("-*-(,*"#(.

    3b)

    -*#), #,', ((*'(+((#)#+"", (/(, "/0', +(/,"', '# *- +. !( # +)"/' 0' + ,, " ) ) /Phys.,

    984b9-11/. # 0 )( , 0' ,, (")-). "#) # - -*(( /Phys., 989b5/ - )#( (, (0#( /:*1/,# /Phys., 984b11-15/. ' "', )(# ( -# ", ( -# ) *' -,- ) # )(',#*"),'. $)*', ,-*,#("'*-))(((,,(# (/ #), ,(# ",-#" ## * ( , - ( , "' ). ))#- #. " )# "# ( )", )-(. -")(+," //,)(#)#''()/*'*. )("'--'*)# /;, impetus, tendentio/'(# - 00-, ', -'--, - ,., /Met., XII,3 1070a27/. # ) - " (#")(/')((#'. ,#(' # " ( ) " )# ), +, " (#,- causa efficiens ##-'-#

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    42/229

    42

    ,#'-)('. (#'"-#),#* /Met., I,1 981a25-31/.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    43/229

    43

    0+-(, #(*/''('(*/',#,#*'('-()((: ...*)#,((*##)(*// (##'#), # #(, # # #( # # /. !- (0 - " $ # )##) (...)(*//#, 0-/

    "#/. /., -, 430b

    15/,)#)0' ) ) #( ( ((, )# ), , )# 0). % 0 ) *'- ),' + *+ . )'##)(-)/*'))/# , # ), ). ", )# ) "#*' "( , ', # ( #, (- # # ",, ", )#)'"#(,(),)-. #)#( (. ##))#(#()##-: #, (#*#),##0(#" #`, ( `#`;

    #`, 0 `#`; #$)')(. &0# # # ; ,( # #, "; ()-(, ((./., , ,22721-27/" $, $$, (", -0 /, 22716/, '"#', )0'"+, )#), )()# ()(- #( (, /, *', .

    12

    !*(,-##,# ) )(#(* ), /'),'. #,-*#,*#)(,- ()()("(), )"), - ,- " ' #, , ' -

    )' - # (. # ,' # # 0 #, .', )#( '#(*-", , #(*/''('(*/', .)-#*'#-(-- ' )('. !', (, -) ) ),, +,( '( ,'', ) ## (#, -, ( *) (#). )(), ) +(#), ' #(#, # # '( ((, +# ) ) (,-.) ""'() /(:, Ar., Phys., 193a36; 256b15;254a31/. .(, "())((##(-,', "+(#0: !)#(( #,-)/'

    #(--.'#. TechnePhysis "#*'#, #,- )' (( # )(: ) ),"'-#("-)()*#0)( +, -#- "'; )/*'-: )

    12

    Friedrich, Kaulbach,Der philosophischen Begriff der Bewegung: Studien zu Aristoteles, Leibniz und Kant,Kln; Graz, 1965., S.18.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    44/229

    44

    ( -)/#-.13

    #( Symphysis ,#( Physis ),)'))-, ,'#'-), -- )#(+,#, #(0")("()("/'))0//#.)#)/-)"( +") ), #. # , / 0 )+-

    -,, ##()0'0'/"): '#-)', #0. , #(*/', -#-%-,-*#.'-)(, #"#,##,# # . # (*# " (#...!-# . (, '#'*-, -,##'),#. ' ) *-. &, , ( # , - (*/'./., -, 431, ). . !, .81-82/''- # -(' ( '# ##(). ')())#,,"'/(', )()(-)-## " ,, ) -'' ' ))/: &"(- />+./, /?%)/,"#, )(-)#--, *##,(#"#, + //, #,)*-(). $), ",#'"#, .. ) /sunecj/##'#()). /., Phys., 267b10-18/%)#)(#(#(#(#(#, #)"()( ),, # )) ) 0 ' (, )/(()##, )00-).

    -# - * # ## 0 '#, *# )( #)"'#, #-*"#*""-#)**#")(*'+*, -"*'"'-()(((*/'''(*/' ## "/. $)((# -# )0'#-).

    3g)

    # ) , ' ( '- )()#, #"), , "' -# (( -(. " , )# )# "' (,/, -,(,(.)(/(*/')- 0").' (Anal. post.,II,19. 996b31), *-./"0:

    13

    Friedrich, Kaulbach,Der philosophischen Begriff der Bewegung: Studien zu Aristoteles, Leibniz und Kant,Kln; Graz, 1965., S.19.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    45/229

    45

    ".')#*'*#, . *#,*,###."(Anal. post.,II,7. 92b3-10), )(*#: "(0 " ) .'(, )( '" (ibid., 92b37), ) ) "' , # ( " (ibid., 64b35), *'-)"#')("+#-)(' - "##),0#(.', )#,).)*"

    ( Anal. post., II,19. 100a4). ( /ibid, 72b

    29/) )- )(, (,- )*(, #. , )+/- ()+/(. # ( -,- )' "* #,-( -( )' 0' )/ (-(Anal. prim., I,1; Topica, I,1), ##-#,"*)*, #)) /Met., 1005b6/. )#'"(*) ) ,#( #(# ' + , " )( )0# ( )-#,', ' ' )"0# -,# " . )'())) ,,/( # (# )- #/ ,*,)0 /., '., 105018/.

    140-"

    ),# -(( ) * '- " , " '-+ , #' + .,( (/@) 0+ , )( #( #-/. (()*#0-"(, , '- . )# ,- (Ar., De partibusanimalium, 642a10), "(,-)#(A6), /,)*0-"(+, ( )# 0 .( Ar., De partibusanimalium, 465b15)/

    14

    )''()(**, ),)(#(

    -( # ( )' -# ) " -" # (, # )#( %! (' + *'), # )#(. )' *' ' ( De anima, 412a10, 22), )# (*/' # *(((#)''. &, *,)#'*, 0")#*). -(,(, *,)#",#/", 0")#"0)(('('-(((. #"--*,)#', 0"(, #. "0-". *#,, ,+/#)'', ",-"(-*, # )' ', )* - , ,(, '- , # )0'' #, ##((-, **-#**,,(, )(0('-(#**(#'(*, #0")'('-0-", )*-)"/*'0+, #(*'#**)'-,#)'(#0. -(#

    +* )#,( # . . % # - %, ; #,: $#$, : > =>, 1993.()- #- 1$*, , ;, . 728-732., )-( %. .6-*, $ 2$3 XX , ) ?; +, . 922-943)-,(((#)#, #. )("(*(.#( /# ( )' (, # )0' (*/' )#(.), #-##((--)-)*)+,#(("(), ))#( 0 /Friedrich, Kaulbach,Der philosophischen Begriff der Bewegung: Studien zu Aristoteles, Leibniz undKant, Kln; Graz, 1965., S.23-29/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    46/229

    46

    # )" # )#(( " /// /(-/, -# ) ,# ).' ')(.Dynamis#(((--"/'/ -((-"*--*#. !###$, ) +,)0(- ((' ). , ( ( ) " # ,

    )( "# '. #( ) (--## (#) ,#"'. ( 0 0' ' "' )(' -, (, 0' ) )) -,' /'",#. (#))###( )/ "' # )(, # )#( ( )( ( ## # * # "".#+,

    15#actus transiens, *)#("-"',

    (-"', *(-". #(0#"##+,(-*--'. ## )0, )" )( ,#'))', *-."('(,(, #( * --' ",# *#, -, (. # (* " '+ , )(, )"/, # '+ ) # + +, *.$'#(.'#),)/'-. )'##- ),''*'#-,#(+(. -#')+, *)' " . +( )( +* ,# ) + ( #- -- )*'. #( )# -,'( -( # (- #, )#/# .*--,-#. $.'(*-.-'

    ,#)#( * ))"+. (( ( ( -, 0', )# "-,', )' , (,)( ( "' ) 0, ,# (--.-( ( (, # , ,( )(, , (,)0#0(, #. )0#,#, *#'*-)((,(-()(,()(#'-.

    +( #( # ) (')#,+ " / /( ,( #/, # ), ' /) # # /, ,' ) ". #

    )')#)"/.', #", . -# *' ))/ #, * "#* " ", ,(',#")#-'.

    15

    Kaulbach, Friedrich: Einfhrung in die Metaphysik, Darmstadt, (1972), 19915, S.39

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    47/229

    47

    3d) !, "

    *#0 )#('#, (, ",-, '(/)#((). '((()0'#-(-, ()()# (, B) /$%%4/alloiosis /, alteratio/, ,(, :) /C6 /auxesis, +/phthisis/, " (D *4 )#)

    /@genesis, +A phthora/, ( ()#) /Aphora/,'('' (Ar., Phys., 201a11-15). ,)'-,# ) ) # ,# )# #. (#, #. # " # )#' " ", /+-,#('+#)*-". (#)(# (0(,), ,)(, ())'*-*,, #* ))' - #', ( 0 )-#(( (Ar., Phys., 222b20), ,##-)/,#("/. ##

    )#))"("'(, 1#-#)*.*(-)#((, *#("#*'# )( ))"/' /( - )('(. ( 0 - . ) ("$-$-, (()#/#, #() /D,11, 219"1/: "(#(, 3#'#-+#-#-"

    16; -(,(, ( # " ()#), "#

    ")(" #'-(, #(# (, #. -(' (. ( '- ) "/: " (#'/, ) # )# # ), #, , () ( (# -' #( #-)#!, #()#(#,..."

    17$,-#

    )##+(,-)-,( *( )( )(* (- )#( ( - , (, # # . #( )(. 5 ()#(#(, ,#((: "$# ((),#( (), "#; ,(#."

    18!(((, #('

    )#( ( # ) , # - - * ) (, ))/*'))#*'+(-(*-. #( /(!:/-('-#''. "((((" ,- ))/ ( (, "#-

    ()- # #( )#, * ( (+ " ) +/. ( ( # )(" !" 4': " ,1#- # )+ - ( (: # +' ( (, #, 1-)(' - +'# (())0.16

    Martin Heidegger,Bitak i vrijeme, Zagreb, 1985. /preveo s njemaEkog Hrvoje ariniF/, str. 479.17

    isto, str. 48218

    Aristotel, Phys., 218a6-8

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    48/229

    48

    -* - , #( 1#- (/ # 1- , 4 (Jacques Derrida) # )/ 1#- )# 0/ )// "- )#( (" ( (# (--+'(# # )-(,-('-(."

    19(-(#

    (6#, ##")+)('

    (: (# ( ' (' , #(# # . ( ( ( "'-; ) -#()#( * )((0#. $)(-#0(-((. (, (# , #( (, # ) 0 ". # -# *). # *, #, # , )(') )(, 0 " .) '+.'/ , ) #' ) ( #-(, #)+#0-), - .(, ) # - , (: , +, , (/,(, #, ." # )(')'-,-(,')"", "(-,#

    /,#/#0, 0). ##((: "#(#(# , (((, (, . )('( ('-( ) )(, # ) )#/# ( 0', #. ' "- . ), )* # ', # (,0", #/#( ), ( #( ,' `-(`.

    20

    !), )# ,'#)(# ), ## ,( ' )( # 0

    .(, ,()),-"#(), 3-,)(#-, 0,)('/"

    19

    4', !": 4$ 4" - ) ( ) )' )/', 3-., 1988, . 135. ((','-,)(.20

    990(9>(09)9?, (:(; "", ) 999( - 0, .. 0 "- . 0, "?9 909, 9 (9,=0= ?, 99:9(>: ; )=, ) , 9 "-("./$#*,, , 2000. /6;, (: $+ #$# 1$*: = ?;. ,=;->/.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    49/229

    49

    (+ * *+ -#. $ ,( #( -(( + , )'+ )(# -" ,#-* / ' " . 3 # ( *-0 ( /Ar., Met. XII,7, 1072b14-15/, "0 *#(*/'#"/,0, ##0, # )(-!",#,-#3- (

    +, , #. '- -# +, )(-' - * ( -#( 0, * ) - ,(#) ). 3-# )) " ), 0/ ,', ( #', + ##- 0, #- - ## ", )/# (. +( ,,(*0-'-('.

    21!)/).#

    (-'"),, )('# ) ' +. # -(( )#))#)'))'#-. )(,# /",#)/-"#, #"))))/#('. 0((, "#((, , ", /-,/ )# * (-, - (- # , (0 , #'-"'")-##. 6#((")0), )'-(#)".## -,. 3# -" ) #*.!( "- ( ", ( )/ " (0 ') (Ar., Phys., 255a14-25).

    22, " ( # (

    21

    3 - -,' )# -' ) , +(, # (# )' - # , )( # 2): ".#-#(*)#,#""#,"'(#', "(-(+,), *(0#(". -0

    #)#((*)#, , %, #(, (",#++, ", -. 5 - #0 )/ - -- #' " +((#. # )(##-)-,## (. 98930). )/-$ (- 0#, - * ) (+ (0 ) )( #-),. "0)', (, /#, )"),(, (0(, "/-#, ) )(((0"(),, )#,(0%." /#2), '##, -", 1978., .80-81/

    22(0#)#(",, ###2))(: "#-: *

    ,"#(* ()#)? ((')#(", - to apeiron - (Phys. 203 .) )#)-#),'###()",-pistis apeiron einai ##( (##",), ( #/, (#((,

    .)#(",-), ,-#'#')#(,##'+",, )( # , - to peperasmenon , (-(, (0"#,(,-- (),w, - *), )#- ##* "'#0,, # *)G")/#, ),'(0#/), ),#"# ,, ),# ## "#"" - exo tou ouranou ) , #)",, #)((#",, (",(-#.!-#"/ () ",(#)(*/, (0/#,- infinitum per appositionem - #, - infinitum perdivisionem. )# - ",,)#, "/#(- - )(",#, %/"kat` energeian ouk

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    50/229

    50

    ')(, -)'((), - )- ),. , )- ), # ) )" ( # # ( ((-, ((-)""')0' *). $-,'#(.

    # ( ( # # )(# )#)(),/)*)"(: 1) ) ) ), )) ) 0 '(, 2) " ( '. ' ,' # )# # -' ,', ' '+("#. &*' -,(-()'#, -") ## , -)", #,)#. $)'#)0((,)', *'( # # )(*- ) -#, - ) #/. #'##(##0, #"),#, 0,(0--#(), #*- ). ) ( "( ( " #'

    +, ")' ), "'))/, #-#, ")(, "#((. '- "'-"",)" )" ) ),, ,# ) " "'.

    23 7- )#' , # -, )" (/' #-

    (( # ) +(# ) )- ,( * #))/), (0*0'()), ,")'(-"0 /*/",. ', )) ) , 0- ' (, ) -,-

    estin apeiron -((-" - to dynamei on. 3 ,,( - "/" - energeia on, enteleheia on - (-" - dynamei on, %#, (-, #,(0"/, (-, #,

    &%q, ##0. 3,"""""--"$ - hou aei ti exo estin (Phys. 207a1).). ",#(*#)-(-(, #",, #"""/'(, #/'(, # ", ( #* "-(. 2%/%-#)((-, -%-)&%/". )#"/",(* ()#) -, %),( '+ /" "(." /# 2), '# #,5, 1978, . 93-94/23

    $ ) ) 0' ( )#(( (, # # *)#"/ ) %: " " ( ), )-, (.$"/#)(. #,#"))(#'-,-', )('/"-)/'0#"/#(#0,-. *"+ +,. (#"+0#(0),)),

    ( - ". # -# )) ,- " ) *"+(",,#, ", *#,##"( "0. '- - " (# # "' 0, )#0#, -/#"#. *(*(()(,#,"0, ,"0#"0, )#*0)(w/;*).#(. &*-, "/)#*"(-- - *(""#*"0# - )-, (""#. )#0), #'(")##, -#)(, #(#-, -'),'*." /Aristoteles, De caelo, 279a17-279b3/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    51/229

    51

    ,(( , -)#)*'--'. -)(()'#)')(/")-/ ,, # ( "'- "" 0 0-', # . ( ,# " / " (((, ', """** /*4/ /./ ) -#. /Aristoteles, Metaphysica,

    1050b

    2/,*)'#), # # "( *', "( /(- #),# ', )'' *( -'. 7+#*/)(*)/#+, *(#))('#()0. 7())'#,(, "#*')*, (#+,)/-#0#, "-("# /Sekstus Empiricus, Prot. Mat. IX, 127/, ##-)#""', (-#(#(0'(,')'"'.#(*/''(,)"#, ##*(/)')#(', -)#(+. $#, ) )( )(, # .# ( ,#

    "#*'#)",#)('()(####.

    " #( )"0 .# )" )"/'(/'#*#), (*/'; )#)*.# ((' )(. # # # "( # )" (DE%4 F:), / (F!),) (F$)4) "0 (F+.), # #')+, (: E1$!:)#:). )##)#+)#(, ')'#, #(),)*,'-+(#)0'(,+). ## )#( - ""*#)" /Metaphysica, D 1., 1013b34/; - "

    ")##)*"/, 10131/; /- " * ) # ))-"/, 10134/; $ - "#).) ),')("/, 10138/; $ -" )( ,#( " (() * (' * ('"/, 101310/; $- - " # )/"/, 101314/. 3 # * #()#(), principia realia principia cognoscendi, ,, '+ ( (# #, , ) *###. # ,#+),* / - ,"/, #(--#,. (#) ))/ /Plato, Phaidros, 245d1-6/, ( , # *# . ) ( (*/' # ) / / - " (*/' # #0# ( ( , ) + / , *.*/' )0 +#( "(( )"/ , """.# ) ) ) + )( 0)*)'(#"')". "' /Sollen/ ) # ( . ) +(- ) -,' '-- , ( ),# ( # ) ' - *# (-( )'

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    52/229

    52

    - (- ## /, * )) ", "', x o # (, "0( .', )0 0#(, (#)+*()'-(- . ) -#, # )# )(' #(((--')(*( /,()(/, ),( )+- (*( #

    (-( /)/ )( )# (# )/. # '- )* ) (,- (*/' (,#(((-,()#(((*/', ,(# /' )"-' ) ##-)/')'(,)#, 0()"/ ) ).

    24$ )- ( # (/# ) ,

    # )# ) (/, # - (* # )((*/')#,-#/, ##))- #)#((- ' .(*( "+* *+ -# + ),( *((*/', (- ' "' +,.

    24

    #)+"+: das Ziel der metaphysischen Wissenschaft und den wahrenWeg verschafft./ )"/' )- ) "# (/ ## (" ), *4)( , # # ) (/:& )' (/ # ,#(((*. $-(-(,(, )*, (""#-#-*)/*'(#,(0'. (Der einzige undletzte Grund ist dejenige Instanz, von der die einigende Kraft auf die Vielheit der Welt ausgeht. Er verbrgt dieMglichkeit fr die metaphysische Vernunft, die Welt als All zu begreifen, welches aus einem einzigen Zentrumheraus zusammengehalten wird. /Kaulbach, Friedrich: Einfhrung in die Metaphysik, Darmstadt, (1972),19915, S.67/)

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    53/229

    53

    4.

    (( " (' ) #')'#()* /,##(

    (#, ()/#(/

    , ( )-# /'#, 98730/, )( '( ). ! )-#+ ,' # #, #,-: "-# 0 " "# )*'( /4/ "#, ) *( /+6/, (* ( (" /987b12/. ) )-,),4)"()0')*, (#-#&, #)0',#)#()'. 0( +(# "' # ,-, #((,--(,-"'.0'( ,#- )) 0. -,)0#., "0), )0',,(*/'/&, 395/, 0-.', #"/592"/.

    !- )0'-), )0.' "/-0-"", (, # # (- /!", 92/, ) (, -# ))#, #- #- .'. *-,, ##- "," *#(, *#) " /)%G)# $@+'/. !, * , )"# ( (, **, + ( # / (,-,###)("#'. !()-'#')*,#0",, (-)' # #( (),*'( )"/ -# )0#. )'+(,#(,'-+)+(*/',#0##0()(*/'"#- //1//

    *+ )# -, -- #, #(*/', #(# /) -), (#(/ # (, (, -#+ ) )-#(, (-# .', , (,) -. , )*' ()# ) ), /' ' # ) +-(.' %+H /*/ 5+ /"/ -#, * )#(( #+ - - )()/' ())(.

    $ )' ) -#, )' "* #" * #,#, ( '- , 0-

    '. !(###*''#*())#(, *,(")/). -"# ) )-")()(),', ,()('(#" )#"")###*#))(#(),. %-(##)(")- ), ( ) '# ( )#/' "', )((('*, ), (0"*)).%- ,#+ (( () # ) '(

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    54/229

    54

    #,)**, )((+: - ()#() "")- /;%G@;B4H.I!FGB;J / (Ar.,Met., 1037a22-23) (/' ) '# # +"')(-##,''-', ),)*(,)##)"# -, ) +* )( - ) - - 6

    A %G@ (Ar., Phys., 252a13-14). '## ( (*/') # (/, (0 " )(##"))()('#)#30#((()(## -#, /#(#'#"(0 (-(#",#) ) +. $ - # ( # #( ) ## - ), (/# / )#( -. ,+' .# ( ), ) #- ) )+ +)", (' ( )# - *# ". ((0, )",-((#(-)*0, )())')0#-

    ,## #* ( ( .', )(*)(*, # " (( " )"/ ) )'-*#)#. %-,(#*(.+ ))' ( 0 ) . # ,+-# -# /( ,' )( ),( (/, ) -# -# - )-#. )- -'#,+)"(, #, ())'##, )*#-*', ,-#,-)(##. 7- (-# ) #,- -( #/,#+)(, (+ - )(/+ - "+/, , (, (. + +, ,

    #)#+##+."

    25

    ##,(0"', (( : "#, * , ),' + ,(-)"((( /)/, )((*#(()#,( ,#0...# ###0#. &"-'0,*, (,)))(+0' //."

    26#,-(#/,

    -*#(''', )#,),' "-)-",

    27,#,), (#

    #()()#, "'#*#,. #(*'-('"(#""$(, ))0 (* , ),' # - ), )/ - -+ )' ()#( 0'(. # , -# - #* , # +0', )),# , 0- )/' )( /),++))/. $*/)""(

    25

    Ar., Top., A126

    ., , ). 3-., 1970., . 373 /Topica, A2, 101b/27

    Top., A, 1, 100a27

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    55/229

    55

    ), (-# #,+ /,', # 0' ), "/ (' '+, (# *,'' ) "# )*+ )"#, #"-)/'))")+--)'),#0'- /)/. #,#(",##(,#))-', (##(-#

    ##"0 ((/##.#()), "(((#(),(. - #,- * ( )# )#(-)+()'(#","() (+ )), ( ( )( ( # " #+),# . # # "),' )," /G$1/ #"((-#"( /41 ))'/, )# ),( ( # - )) ). $ # , ,

    28 # ,# (./(

    )(', #)((,29

    '#. !0(*##,),-(, )-*)#(0'(. #)-, )))-(0#-', ))##-),# "( #( # )( 0' "## ()#. 3 . # #,--( ( ( ()# ), , # #*#0, )#-(# ( , # -(, # # ,.

    30 ,( -(

    ")#()," ",0" ")" "-*)#,+" ")- (-#)". !###-#0((*,#)"/(, ) ",)"#'"

    )" " ),, -, " , ((" # * (- -'. ( 0 )#', # )# ) -# ), -( /,' # '-# /, (0 )#,. )-#(, )(-,(*-#, ##,- /D-'-/,

    31,-, #

    )'. )(#)-#*##"# - -, , #, ) # ", $, /, /"/( /, 34-35/", )"/-(, ((/". /).#(*/'(/- /)(,-/(--(0

    ""-,-, ),("-,,

    32

    (

    28

    Ar., Rhetor., A1, 1354a129

    ibid., A1, 1355b1530

    Ar. Soph. Elench., 1, 131

    Ar., Categ., 7, 6b532

    Ar, Cat., 8a32

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    56/229

    56

    # $%+-$#-BB/#/33

    . 4)#(-,0, #))-)+0-, ()"#, , . +* # 0 (.*/' )/-)),-, -#( )/( ( ) " )/ - -,#, "+)#0. !0#)#,)-

    "+ # ( '( ), # . "#* " #,#(")#)/. !()) (, "# # # ))/# ###(0.

    $(# )# ), ,- (- (####/,#, -')/)'# (*. $"+' (*#( ( )/' #(*(),##)#((),(#"'+.)/"#( -#.

    34(# ( ( (0, #, )#(/) ,' ),

    - ) + "+ -. ! "( () )#( "*'" "(- )#",),, ()"#' ")/*'", *# , ""0' (- "", - )0' (( " / "+(- ) ' ' # (#(. !, )( (#-(, (# .+ .+ #*+ ), + ", *)#(,)#*, ###)'(-,-'. )#(, ))+--)(. 7+#), - - - )(, - +- (# '#, *: "##(-()*(""

    (.1), ##)()0(",#(,(."

    35

    $#,)')(((#'(#),#)0'(*( / - )/,((*/'/.*)(#,# "-",

    36

    ,# ) ,( #( + "', , 0)'"*. "/#)'#*, ' ) (!- #), ## ( # )0', )/#)+.'*". ###--*# ", )(##) (/()'(, ( # # # - (- ,' #( .""(@G@). (,,'#" ", )(' (/+ ( # )/# #,)(' ( - ) K4 : ()-$).

    37$)##/0

    33

    Anal. Post. /II, 19, 100b7-8/34

    Pl. Soph. 258c35

    Pl. Sophist.,266c36

    , 266c-267c37

    Ar., Physices auscultationes, IV, 209b 11-16

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    57/229

    57

    %$38

    , )#(/("('-'. # ,#))"()((,( ( 0' )( )('( "#"#'-((()(. $#.##--, ##$'$ (),(, #. ",(*" ((#

    "#'#- #-). *# # , (#'+#).#. "# )/# ) )", )# ) '+ - # ) " # , (, /# , - "- ,- +. .(, )- #,- *, )), (.$ 0 ( ( *( ( )/' )' -' '+

    39, (- )' ( ),#( '.

    '(, #,*)/')', )# "+)'" # 0 )/' )(, #,# - "#, # ))#'')(--,+".

    40,-(#

    ##(#(((#. -(-)#(#* , -,#.

    41$ (-,+

    ))(#-(, #*,'#(, ( (+() # * " ), +)#( "# .' (# -. #, ( ) "'" # ) ))# ( .# ( #, *,)##", #*)+#*+ ( '- # ) 0/' "# ", , #(#), -)"+, *)(#),#".)(. )*),#+)/, -#",(, )#* , )/( '- 0'. # . "#)( #, # (/# , )- ), ('#(#0#)#)"), (####,#((,# "#(" ((() #')/(/("(."#)/#))", )#)'+ * - # &- .- # #,(, /#, - "-,-+. ! # * )) # #, ()#0.

    *# '- # (, ( ( (( "0 "("

    "(,(" )'(, #*.#, ((#) "#" )'-#*+##)(##(,: "#*,#)'%, "

    38

    Ar., Eth. Nicom., I, 4, 1095a; Topica, 141a23, 142a16;Metaph., IV, 11, 1019a 2-439

    Ar. Topica., Q, A2, 101a2740

    Ar., Soph. Elenc., 11, 172a35-3641

    Ar.,Anal. Post., A2, 71b9

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    58/229

    58

    (,*(-+#/(#"(; "-/-, (",. , (- ((, "#(, -(# -#, +, #" ( &, , ( ( "((, #)-, -)-."

    42$(,!()#

    #(((##), ,-, ),

    (+ #, # & . #, & " ("43; )#('(--,(---*#, ,-()'%, #0: "/((#,, "0, ()-,, )-(-'".

    44()(#&,

    (: '#*( (/-"45

    $-".' "(('", .--,#(*' ( ) # (- ) (- '. ( #, ( )/' #, ( ))(, ( " - #, # #-.)#(, #+#)"' - "B

    4 D )1. ?) )# 9 " )4 )F @4+" / " 0 & ", ,

    $0/.46

    $(0')#,, # (0" ), ##(,#')( ')#(, ('"#-#))()(' -"%-", -" % ... "" " (Pl, Phileb., 58a), #)+0'-()/-,+-(##$#. %-,(((-(#,#(' /!L)"(),' /-/, /4/. , #*+)": "

    ,#))#**#(## (#*#)#) -*#,#(, ( /!/)((#, 0#*)#".

    /Ar., Peri psyches, , 5. 430a12-17/ +, # # # ) (hypokeimenon, "#) " (*, substantiae), ## *(0 " (( / 4 .); # (# ",-( # )# " # )-"# "' )-"#-, - (()'(),(*/'(*/',---.( ( ', -# ( ' # ), )' - )(, # # )( ")( ""/*5(%4/. " )' )#( (- , * ,

    ).-(, #(*/': "(, )('/(# , # (- )('# )")#-. ,-#(, )42

    Aristoxen,Harm. elem. II43

    Simplicius,In Physicam Aristotelis, I, 4, 187a44

    Aristotelis fragmenta selecta , Oxonii, 1974 /Ross/, p.113; Vita Arist. Marciana45

    Pl., Res publica, 478c46

    Pl.,Sophist., 253d

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    59/229

    59

    ( /( ) , # 0 /, 6, 448/# , (, ,#. ( )# (-+)(,+(#)*)),((".(Ar., Metaphysica, 980b27-981a7) , #"# "0#), * " " )* )* " - --.' #, - * ) (# ( # #

    # #, ,(),)-('#. #(### . * (', () #( )"*(0) ,/ -( ,* "(, * ,-, ) "- , ", - --, #(# - (# " . $' , . ###).'-#*#( - %), #*+-,(0(, -,(*,0. 3##)# (, )# + +/,&, 485d/, )/# )( )' "-" , -"" /ibid.505e/, #( ' # 0 ).' / )#, )(("#"),-(; #

    #-'-- /ibid.463d/. - # ( /' "- ")--)(' ))', )# ,/# ,# ) ) ## ,'. $ " 0# ",# )), + )#, ## )"0' (- *'( + , "( ))( # " "(, * )-* ) ),' ( )((, - "(#(#*#, #. )*'#",'-##'#. !)"*#+#(,)( ( )# ## #,# ( # (,)0'), "*'",+)+,)#*,(-)#-)((*#, --(#))###'+'/,30#(', "' ) )#- -#. , "#-+ )/ #+ (## # 0#( # (*/ *# *' ), # )0'),)"/#(((, )(-)/##")/#)#. ),)*##(0(*#(, ),##(, ((.

    / ) 0 .' )( , )+#

    ), ), )()#'. .,. ")(*", '(((/*#* 0 )(( ,- (, )-'(, '# #,, - "*)(( ( )# , # ) /# ("' ' )# , # ,# ")# ) # # " # (*/ ((#. '(--#)*(-", #)(#

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    60/229

    60

    #*)()#'. *', *( 0 ( + ) (,- ) #,( -(( -( (, )*#(/)(.)-)-),-- ', /# , ( )(' -(- ).!)#)'# (-") #

    )',''(*-(#*(( )+ (-, ) ( / ) # (,( )#(. ) / 0 )0' ",+)'. !)"*#+#(, )(()####,#(# (,)0'), "*'",+)+,)#*,(-)#-)((*#, --(#))###'+'/,30#(', "' ) )#- -#. 0'. + )(' ) ),)#(-#)-'()0', -

    /,)#(*)0-#. 3/ "#' # ",#, ( ) / ("*/ (., , 1627-28) (,# # - # " *., ) - # ) (* ( )/, ##(')#*)0)#-#-##* 3- 0 - (Ar., Eth. Eud.,1249b20). .(, 0" # "/ (, (-- , # )(*/' - *# / ))(,(, #(*-/#). #,*##-0 (),), (()* ))( ( *( , )(: #, "(0#)/*'#()")'*-, (#(. !('*-(###3-)()(: #!+, ,*!-+-), 1#&(#*(,. ! + ,' -*+ )(, * )( " , )"/( -+( ((. 1, 45).,*+#-*, -"-#/,))()* /+,(, (, *(.(/, #'-(-,? '+) ),, # 0 #( (#( '( ((. #)(*,),)), ##*()(, ,, #+

    (; ) ,* , ( (( ( #* ( ) ).)( "# + # # - # (+/#.((0(#"; ")(+(, ""#, ), "(-" " , ( . /! 6-# (, --$, II, 1,7/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    61/229

    61

    5.

    ()##)* - * # ): #(# ) # " # "

    )'. "#', #,)'#()/"*))/,)(),. $# ( *-( "# ,' # ")-*, #, *'-((, 0(, ' *. !/# , ) + '-+ )-*+ ,'.'+##,, *#/)0,' * ( # )+ (, *#, 0+(-+#"*# # )"( * #,( (. "* *, "(-""))'. ),)"*, (-#((, ##(+, ## (, ), '#(- ) )#

    )#"#; #, *,*(, #-"/).

    131

    #*-)-,, /#### 533. -.)1, )(,!()#, ##(('-)): !(-#(0 //#+-)(#(,-0': '+-(, #(#*-', ()-. , #(,-*)0-, )'+,"#)),-)(')*)+('. +'+# (*# ))##+/. /Symplicius,In Physica Aristotelis, I,1/$//#

    " ( )( ) ( ( ##,'#)0, ,##))#, ()(, 0/0/. 2/'+ '(.# ,, " '( * # # * # )-## ),, (, +"", ) )' * * "0+ #. ( #//),(, )"0, . $!()#,( *'# #. ) # )#( + * -( ( )/' +) ) ) ( *(( (, ),,(,-"/), "**"0)-*/,',-''. ! " # ) # ), # "

    /"(+++-, "*)#(+#**)+(()#'(*#*/0 (/ 0# )( '( #( )('. # )#( # " (' )) (*/' #, ) - # ) (+ (## -,( *(. ( !()#(

    131

    , , --(--+(, 3-: * , 1947., . 65-66.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    62/229

    62

    ((, #)-#) , , # ). # # , +(,)+"#.'(,-(##, "'-+'#)(#(,. #)0(#(, *(#,+)-+", (0#() )#((#

    *, #)(-,#)/#)((', # # + -,# )) -,# (-# (-))'0()"((. !()##/()(" * )- ,' #( )-,#(),: $(-, ,#-, ,

    /morf, scma, edoj/. #)(# //((#, -# .,(, #((( - # /((/ / (#, -#*#, )-(,. #,, -, , `,` ( , ,': # ( ,- #)(#, -,( ", * (,() #, --,-*, +. !- ((#*,), ()",- /)(-/ - )-(, )(,- /)(,-/ - . , ``

    )"/(,'((,. ()0(, ,##, #))(': ,, 0#,()#, , # () *0 - * ),'. # (- ,, , )(-# +. !- )(' , )+ )(' . /Symp., In.Phys., I, 184a/$*# ", #( *('(#,*)), -)(, # #, ) 0# ) (, /' -(("0((-*#. !)"( * )(' )( )), (*, , )(.()(, )''. +#,0#)'--,'),#' "0( ,#, ) ,( ( ( )) ), ##().)(#-. ),)-*#-,), #)-0' ##( )( .' (, # # # )((, +/#()(+*+,)-,+'+ ' ('), ) #( 0+) # ). #"/ )' * #,#, (# , +-# -# ) -# -# - "' )-#. # " )0' , ' '+# "## 0, )'))),'(--

    #()'#)#(*/'(*/'.#"'-/('##, " ' ((/' )(,)(-## "# ' ')## #( #( ) )+ -. .(, )--'#,+)"(, #, ())'##, )* # - *'. $ # #

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    63/229

    63

    # !+ -, ,' # (. +),# "#,-" (%))"!).

    1327-(-#

    ) #,- -( # /,# +)()(/+ "+/, , (, (.+ +, , #)#+ ##+". ## ,( 0"', (( - "#, * ,

    ),'+, (-)"(((/ )/, )( ( * #( ( )#,( ,#0...####0#. &"-'0,*, (,)))(+0' //."

    133

    #, -( # /, - * # ('' ',)#,),' "-)-" /Ar., Top.,A,1,100a27/, ,#,), (##( ) ()#, "'# * # ,. # ( *' - ('"(#),##, ))0 (* , ),' # - ),

    )/ - -+ )' ()#( 0'(. # , -# - #* , # +0', )),# , 0- )/' )( /),))-)#/. , )* )) (,#(-,-0,)+, # tchne(---)0', ) tchne4(#,)(* " ),- .

    134 , ), # ),-

    "/', ()*()()('(, /()#)/)"0)#(#. #*/ ) " , "( ), (-##,+/,', "0'),(' '+. , ), (# *,'' )

    "# )*+ )"#, # "- )/' ))")+--)'),#0'- /)/.## "),')," /G$1/, ( # " ( /4 1))G/, )# ),( ( # - ) )). $# , /Ar.,

    Rhetor., A1, 1354a1/, # ,# (./( )(', #)((/ibid., A1, 1355b15/, '#, )-##-)#)#,,#)')( /Anal. Pr. I, 24a28; I, 30, 46a8; Top.I, 1, 100a27;/ ) * ) # )- ('' )/ ## (--, )# - #-*"".#'0.

    / )0' # # )( ( )+( ),- + , )" -( )/*' + #((0', ")#0, #&)(#(0")#"0(, 132

    Aristoteles,Metaphysica, M 4, 1078b25133

    Aristotel, Organon, prev. Bgd., 1970., str. 373 /Topica, A2, 101b/.134

    Aristoteles,Metaphysica, I, 981a5; 981a12

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    64/229

    64

    ),*)'(*/'-+)("#/.

    135$(#"),)"#'-)-

    , *#)&-: "&,-* #(#)-(00(--0- ", (, ), '# (#, # '( ((. (, )-)-+"',

    #(0)/, ,"/# . # . - # (0 + #(,(...#("/,#"/-#', ), #2"# ) ", -, " (', ( ), #, # # * )"/# " ) " ).(*/', ).#(()(, ,##-/-##-)./Pol., 539 B 6/."

    1363#

    #,- -( (# ()# ),- 0' , #*#0, )#-(# ( , # -(, # # ,.

    137 ,(

    -( ")#()," ,0" ")"

    "-*)#,+" ")- (-#)". !### -#0((*,#)"/(, ) ",)"#'" )" " ),, -, " , (( " # * (- -'. ( + )## )# ) -# ), -( /,'#'-#/. (0"-##+0', #*,(0/#('+.

    138

    135

    PlatonisRes publica, 537E-539D136

    V. Jeger, Paideia, prev. N. Sad, 1991., str. 403137 Ar. Soph. Elench., 1, 1

    ( ( "#* )) 0' -- )# ),#)0/, ),()()/#)()()-'+ termina technica,0'# )0#, ##),)), -)"),)('. ('-')#(# " , - -' -)"/*'. (/)##. $0 - ), ()",-#, "-#)#('.'()+() ,)( (,/) )/##,./Met. III, 2/,$(0# )'('+-"#)- (,) '. /Met. I,9/$*)( ",", )))/,',(#(,G6M+"#4 (''## #)/(' # )) # / # /$#/ -(

    *'(.'(/', '-)",/, ,)(#-,. $//, "##/(", )(, , "" #"(-#/

    Met. I,9/" (#) ,": 0', 0,(. $,-#$ )*# * ($", # "( )#( (, , (. & + "' -'" )0 - +(- ) ()(# # (( ) (#-,-.',(), (#)/*')(*#). $ * ),## " " ) ' " /,. !0## ), * *( (, ( "-#)-(" ,*) - #* )))+/.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    65/229

    65

    " -, , ( ) ( (--, ,(', # ' - #,-* ( ( )# # )" + ), ) +, # ) (*/' ( ( (- #. ) ( # ""#( "(, ),-(*( ((,

    '( #( #( ,', "+-( ) )" " ##, " # /- )( *' )/- (, #'( ('( ) -*# " -( + ,. 1-( #((*/'(, +' )( #"/( ( (-# +#)((*, ,(,((#)((),((. !(. ,"' "" ((, )"-'),#)(+(('#("()(. )("#(-"(,(, (,)-#0#(.

    139( ( ,(0 0 # (, #

    ), '# ) )# "(/, # #))/)(((##)(',#. (/-#((*/''(.

    (-*'),"(*(/ , # + ) -*. $ - -(#(','( ( )0 *- )-,- - "' ( # ( # ) ##1(). ,##),(/', )( '( #,( (( #*', ( #*( (, * " ,"(-))#(#, )' (+ ( )#( #( *0# )( (( )(). $ *# - (- )/*'+# - ,'* , ( )(*/' (*/', - )#' )' - *# (*/' #. # # )(#(*/'# , ("( , ",

    )- , " . , ,. 5 - *#)#(/, ##,()(), #),(-(#, (()#. )(*#, "*)( -(,()0, ##(")*'((((#""##(, )#*#'.

    139 ( )/' ( ,- , )- ,# " (-

    )/' # ) / , (+ (' # # )/'. !( " , (#" )- )(' ()0', )/',).') )(//-"#, / "- )-#( #()(', )(0''+. #,-0#"-.(''(#,"-'#,#, (, (---.'/((, )-, "#,* ," ( #, # " " ,)-(##)#(#.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    66/229

    66

    ( " + + # )( ),/ "#*, #(.

    140#(*/'#

    # ")" )0 0 - ,(", )(' )' #- )+ -' . ( ))(--"'. ##(' ) ) . , # ))

    140

    , (.(, ) (( ##. )# / 0 /'. ." )/' # ), "' )(,+")())#/'),)-, , -" ( ,# -, ) )+ ,), ./Met. VIII, 14/%-,#)*(-"#(-)#,, ,##(0')* /Met. VIII, 15/. $,#,-( ",", )()'#)#/(.,, (.+), ",'+# /Met. VIII,13/. $, (.(, (00#,()/*'--)/'(*/'(, ,). "(*/'"*'-, (- -,'. -,# ,, + (*((#((('/0(, )/*'(-',

    )*#"(-'-*)*((-'-"'.-'/)-#)*, #)0#,)(')(,(*"")"/)', * - )##+.'-,-,((( ("/-"' )0' "( (#"), * # )# ,- # #(-#)/,. $#")#0/-('()(,+)()- ), #")( /,* " ( 0 # ( ) )' ( ), 0/ , "*( *( -(( ) - )+-(*+ (( #. (# #) ( + (# ) ,# )*# (*/',))(-#-'"#', *(#( ( ,# )( # (/', (-# -,()#(+, )#-.'. $"+)0'(

    # , ( )#(( # )* (4 +6), -(#( ,' #( , ( - (, )0' +"#(#)*((,#. *#(#*(-## )( '(, )* (, )) ( (* ,# )( )), -, - , , (+, #)( (, ) ( ). * ), *, ##()""##() /"#*"(" /,'-)-((,)(/##-#, (#"#)"(-"")*#(). -#)# #)( ) '('(( # )/#, -*)-)(#. $,)*#(0"#(-)#,'-#-#-,, #(.' )# / #)' (. ",") / Met. VIII, 13/. (+ / )(")(#(*(#, )-()#

    #, .("##,)# ((: (#)#), " - ", ) - ),..) - ("#)#,((-(* w-. !(0'#",)*'(*, (#*'(/ (",#(('( Krmer, Wyller,Geiser, Friedlnder). #)$, ,(", )#,*, ##,(-#(. 0#--.',, #-##*,/# ()(('' -# "( *#" -. &), +/# 0# # ( #, -.!)'( -, /,', ,(*/') ),((#()#/.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    67/229

    67

    -+', "*, )", /*/0, )* 0 -", ) ( 0 )),(,),((,(((, ##)())(..

    141('# '+#'.# #

    ). ## )/ .# " ",#". #+('(0,'-#, -# ")#" ()'-#: Met. XIV ")0" )##(.+ "(" #. (,(##( )#(/ terminus a quo, terminus a quem/-'(#( ) (*/' , , ). ), # " , -, ) " / )0. $ -#* )( ( " " ( )"(, )# "," ."), -(" (# ), ' , ( # # ( *# ""), ) -' )0. '- * -*# corismj, ,) /G1/(.('0+-' # , # - , " # )* #)- (, ()# , ,+ ( ", (,(,). )'-'###(#)(, "(,'*,', )#(" /,

    - ) ) 0# /-)A/, #( )) # ,,--) (((-"#*'') ),-("), )#'+. (Met. I,9/ 12) /)'"-,-causa finalis ratio naturae(-))))#'#)+"#+. +*-)(',)((('###),)"/+ +,+ ' - )0/- ' )( /(. )*,'''())(#)(, "##+, )( ( - ))#)-(*/'0)". $ 0 * # # ) 0' # ( )#) . # '- + "' )- (#(")-" ( ', ) ,( . "' " ,( )/( (, *# (*/' (*/' G 1 ( (*/'. , # 0 ))( # -(. ,( ))'(**, /((*/'#"#),

    )0' ")'( -#" ( +(+ ) "#("*,*()/*-*#", (- )" )) ## ),. $* )(, -/' *- ) -.' * "# (( )/'( ""/'(" ## # ,( -( )"# (. NO@ * #"( ( -. , "' * "', )(/ -(--), ,'"#'+"-#, ,((")#/ * +(' !- - @4/ /); ,, /#(()#. /-,-))#), "/#, #,+')"+(+ , # " ",(" ((-(( +), , (* )+ -, )) (. ( )* - )-, ## ( )( +*; -- - # ), - - ), )-)'')((( /-/, JEP (Pl. Tim. 37 D 1), #-

    "#- #. !) # *# ' ( #)), '+ )' )0' /' ))/+((), ,'-*#)"##/)-. - )Q /Pl. Polit. 283c-285a/, (' ) ) ", "#"#, .#. )((,(())#()"+/+(."+ )' )0('. 3# )) #(, # '-)-*-((-, *)"#(*#", ,-+, (*/' # " . * ) .### / 0)/- )- ' +, (#, )/ , #,())##)#(###.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    68/229

    68

    / , ( ) -,- , # ))"(#'*(/+'((*/'('. + "+ ,' #( " #(" # + (' " ), ,' #( , # # -( " )0 ('(,)( ,' (( )'( )*. (

    "(,)#, (0())(#)*)#/)##) (,(+, ,(, ( ). " )0 ,( #* # *,)-*#. -*#,((#/, #--,, )*((0(,,(((,(), * "0# ,( (- " ",()#'(,)#. /#(/)*. ",-" -)")''(*'(-(, ((, "#),)+-()"#)#(*)'*#", ))))#(#0'+/'

    -. $#'',)+, #(' # )) ) ()# # ),(-()')((, *"'))'(# , )*', (- # . $)*' )0(' '('()'), -.')(, - ,# *,* )- .' *' 0' . !( / )+( ## 0 (0 (#-('+0, #/('*)#) (*/' -*#". !, # (- # )0 -( + (, ) #()), #0#. $".''+(-#*, )#((-*-(*)#, *,0"')(')+- #( , , #, ) ( ),' . 6 ), ) - *#), (*#(/-, (#(-#)(* +, " # " ( , ))/ ".! (*/'( " + - )( -*#, *(*/")0)*"/ -"R4")4'%#)4B)4$#J()4$#$(#'/"

    /Arist.Metaphysica, VI, 1. 1028b/

    5.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    69/229

    69

    $ , )/' )' "#( # * (- ".' )' #,( )( (,( (()' ) . ,+ )#(, - # )(,( (( -(')((#..-"))#")"#*'-)0', #/'()0',*))(#+,

    - + ,*((#(# .# , # "' )0' )# ")*)/)0-#. !("# '( ) -,# (- , "#, # ( *, -* "* " ", ))#( +. #( +# * (( -#( *()# ), (*/ ) -'(*-#. *))##"/-)'((0, "## )* - 0'( )-(' ",#+)(' , ((.'(- (/ -+, ## ,)*''##(. 3(+))

    #)(, (#-#: $#--, # ,# ,#, -+## ,)###, (()0(,(((. ,,' ( )0( (( , )#(. & *# )#'* )0' (*/'. /. ., 9, 117029; "1/*' - (*'(-'*', -+'),#( '- )0'. .(, #"/ ( )' )0' (*/': 4 0' .# )")0', ,)")0'(*/'...()#0*#(*/')0'. /., . ., 9, 117016/, *0: *"#*)0'(*/'. /., . ., 117033/ )) ( # ( ( "#*'' ): !#",))#)#((#'(, )", /+; .'* ,#/"/, - #'. (, ), ,#'+"(,#'#))#))')#(, (: (#,'")('/()("(, (#,' (),+ -() + #' )('/ ,', - *. (, , ' +, # )* )#,,()()#, #(. /, . ., 6,114316-1143"-6/)(#)+-#(),+#),',## )"/#-, - -()"#

    #"/ -(*+(-: "#, *#,, ##')(*/' ((0#"/ "( )0 '), ## * / # . $#),(#(,-#((, "-)'-, ,( " , , )0', #)#(,(, -#(+(##'-,#. /, 114223-29/##(( ()# # ,# " )0' )" ' ) +-, (# # ,# ## ( " , )

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    70/229

    70

    1#-: ., , )(##))/,/) #+ , (0, , ) , ', ) "- +#)((*#,"...5(-*,,)(, /,', ,# ")( #* ( )/, ' , ((( )#, # - '- (- " (#* ( '(.

    .(, ) -0 , ) # -) . ( *# * )# ( # , . ' #)'/): ,(,#*("(-. /.1#-, , 3-, (), 3, ), 1999, . 25/((( / #* * 0/ * " ) )0 0*(+, #. *("((((#, - , ), " ) (*/' )"+/,, )# )))0' #")#( 0*((+)#(-#)*.

    ('/ "#- # ('( "',#( # + # ' ) )/ +

    #+ -. - -' )('-, " , )0 ( ((, (# ( (.

    47##((0),)/

    * * ,( "#, (# (-# ## ,# ( )--+))()##"()',#*(. )(0-('*#*--, "()0)"-.'' (( ))/ ) )(-#. !-# )","(-"/,+(('#. (- )#( # ) #'#(,( $(, )-(, , , )#("(-/(" // - )" "/'/" /@/ - ", , . #'##)(-# ,, 0 /Met.,1048b18-23/: "*#'#(-#+((", #((/, *#)("/'(*/'(, ("#- .- ', ))# ( ,-# ', #) # * '; # # +; /# '-)/ ((())+)."

    $,'*-')'+(, ,'), -#")# 0 + ()''0/, ,

    # ,)(16-6( ## # -. :

    "!((*###((0(0)#)((. )#(-)(/((/, #(0 "" ((#(#((,-,. #-#-((#(, #)( "" (,'((-. 7- ## (-#." /1-6- 6(, $), ,, 3-,(). 3. ), 1999., . 74/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    71/229

    71

    -'), )0((,, 0###),#. $ ")(--#-'" ""#--)", #) (, -# ' '( #

    /+ / +. (# )#( ) . )#( )+ "/- )/' ), # , )#, ( ),'"#))(, #(#*-.

    "*(('-*#. ' (. $), #*),'(, "((*, *) + '(

    /$%++/"0#+ /#,-, -, ()' (Ar.,Met., 1178b21)/. #))()# . (, )(' - * ) )(#", ))' /4/' /prxij/)'#. #), 0' " ,- --, (-)/' ( /!/. ! ( ",#+ ', "

    /E/, '- (, # ., # , -).')., - (, ((#)"; -, ) /*'/ )#( (-"

    )/', ")#(.)(')(". ,-,-, 0', )-*(#+: $("SD)#D$%+))"/#(), / (Ar.,Met., 1139a26-27) ' -## +#, ))#., , %, , -,( *(- ,". $)/' # -, ))" * 0 # ( +(,##(()((*/', *(0(, #*(*#)((*/'. */'((((, )#( "##"/, -, 4323/,+,),(#)#**((#- * ), ' "# # ) )# )'. #))-##(""0,(((*/', # ( ) )(*/' ## ' ( "#: ".- " "/, 431"7/, #. ((#((*/')(#/. # (#")#(.

    "!" " /(, # #* 1 ( )"#0' 0' )('/)#)('*#,((-'-*#" - $% . , -# (# -' )-#, #(#(-.'+ ', -(*'++#(-#(#. !()#(#,'-, (.(, / -. #/ ( "(*/'(*/'",-/ "(*/'(*/'(*/'", #####, . #, # #* #+.)#-#)()" )"))# #,- -, #. #-), )) # )((#((+/'0',, ,#*.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    72/229

    72

    ,((((#,-#-0##*(# # ), ( ) (# # " (' ,#+ ( ( #)+'-((*/' /, -, 1, (/. .'( "*'+ (*/' .# )# - *#,) "( "-" --( ((

    ( # / . $ # ,' # #- (# # # . (*/',,'# "'" '#) "#)#(". (# ) # # )/ (# '- )'-, ###"**(*/')*), ## ( #'+#). (# )#( '( +# (# )#( ##))/)'(# - -).(-+0# (,((*/'")(,' " ( (*/'(metaphysische Denkmodelle entwenderneu zu interpretieren oder neue modelle zu ersinnen. /Kaulbach, Friedrich: Einfhrung in die

    Metaphysik, Darmstadt, (1972), 19915, S.68/) (+)#(

    ) "( (*/' ) ) # # )#,,# ),# *, # ( " # )/ )# )( )++(', # -,# (-, -,#)(*/'#)0)/"0#-,,#' # * (, " " " *#- #(/. ) " " (( *)",, . +/ *. ! - , # ( - #+ (( " ))/ -' (("'(*/', (). 0(#/, #(((", "), / ". ((( /- )/ -#, ( (,#+,,#()"* # "' #' )' /' -(,(# "(, ( /"//, " * ( ) " # -#, -# ) ) (0 # ). (#, ###*(3-(. 30#())(*, - '-( -#( #( ", "-,)(, , )(, ", /", , #."( / 0 )/' ,- -+, "- -*'(-"/-)"-')(,(.

    '3-' (') '-(((-#"-- * # )"0 3-, ) 7- -#)*,)# "-,-- # (- ,,-!6-#(: 63-3-(##. )#)"',, ),(.0, (#-#(', '(0(-)#(; (#)+-..', ').')()((+, )-(0())))(*#, #)), /(#, #)#(-, )(,0(*(. )(, "3-(, ))7-,

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    73/229

    73

    '-(((, #)),/#);(-#, ),*'()/, #,#/ (( " # #( ( ,, * )((, .'( -,( '(, ( )# ((+('( (-#(), "*', ##*#' '()*)(#'(+, *(/

    ( -,- . (*# -0* (-*( -, #, ,# # , , -, )'+((', ##"#,#,* ? , +- )(' # ", 0 ,(0(, '*-, -,#-(#, *#",'(, ,(, )"/#*#(#), *#; '-)'+, -"-,# ' ## * ', ' ## * )(', * (, #( ,( )(' ,-. /!. 6. (, .%, 1,3,42/#,)-#, ##))###)),)(30# ( , ) - )' 3-(, " #

    , + ( )( "0( -: * "+, *, )(): !#*, #+(1 . 15, 44); #)+, ,()(30#" .+( .'(. *# * +, (( ( * ##)")#()"(, ()),,#)('#0*, )"((#"0()-((*#("(, "-,-)#(+,. " "0( 0 "- , ' )"0 .#) &./1( (. 22, 30; . 12, 25; %. 20, 36),))+(. : ,, *)*)-)((-#(, *()+. -(,((.*#30#. /!", I, 3, 36/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    74/229

    74

    6. $

    )# -( #( ( )' )0' ( -#"#((, ##"((')., #)+

    )*)(' #.. '-#((.", ))(#(0'## (())#(#'-)*)0)##), #0#,.'0. -((())/#,'#/,#. ((- . , 0 )*, ) * , .# (,)( ) ))(/( ), - " ,( -(. )0'((/#(, ,()(-*##,, #)'#*,(-/)0' - )( + # + -,'. !(( ( #.(#)(),(+(# ".' , + "-0 (, ,(

    "".# * (, -" ( ( ). #'- ) ) ,'( ,'( ( ( ##0 - ( ( (, ( ( ( . ( ()+* (( () * ,, - ((), (#**(#*, ,- # * ( *' (( ( * ,. ( ( ( ) " ( "( ,, ) - ) . $ ) )()('(#)#)) "/ ,'( / # .# #( ((/(, )+()((/','). #'##, #)#(, #(),'"#' ) )# 0 * * /, )((# )"#' ) )( . " 0. / )(#)),)#)#",(/( # ,# )* - ( - #, )# ''-')))-*'),+),++. ,+ ")" "".#"/(, ,#. )()'(-"#(()( ((. !(# ( '- )' ) ,-((#"))/)-0*)+, "*#,),#". #))-#'()##,

    )' ##, ( ( 0 (/#(0"-((-)#, ,--)(. #"-#",#-('+)#', # '+ "0 ) " '+ (, (/, ))))#(,'()'(/ # " )* *( "(. 0' # *)/ * '( - * 0', )# ,#(-.

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    75/229

    75

    ,(()*#/()(340-265) 1)!# (280-206), #),#1(-,)),-),. #) # ) ( +- - )/+ " # # * - )'-'-#-'-*#, )("/#

    '-##, -#+##(,'()/. $#)(, ).', #,-')())- ), '- ' (, 0- ". $-' +)'#)((, #(#('-(#. # * )# (( "* ## *, # ) "-"# # ' *), # . + )), ()(-*. (,#())(),'-)#-, *"(--*0(-#)(,(#+). ( , )# # (#0/-.0. ),,()#(, ##-(##(-

    )#( ) " #). '+( ' , ( # ( ('( "(,))(,#-. "-"0, )'(/(*/',##0#), ##-,*. (( )-/ ) 0( (*/'( + , -%"*))(, 1), )(#()*), (/), -, (# # # ) ( ,- (( )0, ))# (. %., 7, 89). ( (( ( # ( , ## ' +, # 0 , 0 , +(,(.##*))0"( #)(, ))(0*#(('()()(0. #(185-110 )...)#),',",(/,-,'()0#)+*(, ") )+-)0. (#,' " *#)- - ,((, # )'("-#(. ##(# (140-50) (0 "/"/() ( ( ,, " ) # # , )),' ' ( )( , (/, + )#,)# + , (-#, , , ( )(, (,"((, ', ((, -. '(##,, " ), 0 "( )( # # / -' (. (# ( "0 # # +

    *'-)); (#"(/),. "#(,-(## "0(-)(-+, )#-.)(()(. (,(##, # "0 # )/ ', # "# )( ( # -' + # + (# (.#. - "' ) # "0 (,+#(, (0)*-+*-+". $)#*), *

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    76/229

    76

    ) ,' -,' (-+ )( ' , ) ()#,()/'(-(#(0)..

    !)(#, ) , -#, ()## )) 0' .' (# 1 # poc), ,!(()(#)*'

    "###"#((, )*,"(#(##, *"(-)0""(("".

    ),((/ (203-270) #"#".# ) (-#, - . )+ ) *( -( - #- !" '-- (,-((,- ), ( (,( (#(. - *#(* + /' - , ''# / , # # ) )( ( ,(, ,,', ("),-)#-, ,()(-# (#()*(

    " -), # (-- ) 0' ))+. # '-)##))#)*) /Pl., Enn.. !4., 2., 1,39-40/), ": DT(!")(%@@A)# /Pl., Enn., 30, 3,8,5,1/. !#( "/( ( # 0 *, )-)#(): *( ()) *.? ., *# ' (,, -*) ' * ( 0, )# '( ). "0. ! ##&-"(, )/(,'*, #(((. (#/+/#)+, )"( )' "'# -' * / # ( (((/'* /0, #)#,,/.

    ')#(#('(-#.(('((*(-(. !(((#'(#)--,#)-.'#"- 0. * ) - -( (( # * " , , (,), *(/.*"/, 0', 0/*#( (/. !( )# )0', " #" ( *( ( #( (( *(. )-(""(-,0#"**( ((, , ("), # (((.

    48)) (

    1# ) # ( " /" ) /#48

    '(#, ))))#)'(#+, (/("-#*,'*-0, ),(#))#(-)+#(: ")""",(, # )#,"0+, (""-; "/ # ( )(#( .' - (, # '+)...)##*,##0#)')0(, "0))#, "(*)-,#(#( (utunam reddat totius mundi machinam)"/Agrippa ab Netesheim,De occulta philosophia, lib. II, cap. 56, 57; OperaI, Lugduni Batavorum, 294;296 ff/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    77/229

    77

    +(#, ((#(-!")#(.

    #))(# (, 3, 8, 2), *)"/ ' # '(. (0 -, ()(0*-")

    -(-. ##)-()(#*#,/"")'#), #(-,#(--'#-)('.

    49

    #+ + # , (( +( # #)- '( )++( ) -''++#"/+ #, # " * )". 7- ) ) ,#+()#+(#")'()'( .( )"((, ( )( ( # # *. '-, (.(, ( # # # "( ' '-- (, (

    #"(#- ( ,( #. ), *#)()-')+(+)-,( #. '-((((-)((*/'(. !'+(-")"-')((+#- )- , #- - (# "0#( (- . $)' # # #* )/ (#(- )(' )"(, #(-**').#+, -) *( )+' (/#( -'. !( )#( )

    #)'(#,+#))0/()(##*#( 0 ) , 0 , ): " ,')(#)/,",#)##')(, #)#.-, ##, *#)(**#-" -(*/', # 0 ,+"(#-"'. %-,)#)+))#(: )"#,)#, (0+"#+)', )". !#'-*)#-"#; ### (*/ %$ #( 0# '#'. -, +')##"))()-)",')#(). ")+()"(, '##)0(*/($, #0)","(#+/##, '#)##$. !)('#(+)#(()(-.#(, ##, )#, ,, #'#, (. #

    #')#,-, , ()#, #)#0#,)+ #( (. ( )( # - # )--', )### : + )#, # "#(#,(/'(##. ##(#$/+()('-'&/(. $#(("##-, ()(#-#-('()# - "#(-((*"((#.0." (. , %$##-", .1.

    /"#)"/, !(; !, 1998., . 155-156)

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    78/229

    78

    )( ( # ) # - (#( - ' )( '(: " )(( * "(- )( + ...( )-* ( # " , # # '((' + , ## 0'),".

    /Proclus,In Platonis Parmenidem Commentaria, col. 1045/((-"*"#'"(-",),(

    ,("(--#. !-#: "(- - 0( )( # (( *(, )((((*." /, 1045/!((()#)'/ ) - # # * # : "$ + +)(#*#'(, ))")#'"*." /Proclus, Elementa Theologiae, p.111/#))-( # )( - * '( )(#( ( )()0))# )(-.#. # (, ()# ,()#/#)- # ('- )#) # (0 ). /# *. , ,' )( (# )#( )+,+)) )+-+ ), - )

    ",, ( (, -#")(#( ' --- "#( . ),)#()(0*, ))(0 , (- .' . ( # ( '* # ", # ) " ,*."+'/)",'# # # )/ * ) / (. / ( # () , "# '", -*#-,"', )"(-)./##()##, (). !-#)((((: )+#', '##(#)(*/)(, (#00, (##, (#(*//,((((; #)((. &*-(# #*, (, ( *( # -# )-(-, -"0#(. * ()##', #(#,+(*/', -))(*/#. $ ((, , "()/)"))), *()) ) + -+0+ " . &, * )* ())((, - &-+(#, -(+(#-(, *)#, * ( . . # ,- (*'(*/'#(*/'.

    #, 0 (),) /$/)-#(, (#)()( *# '( ), (*/'# ()((, )-)(#(.'', ( ((. &, " # (*/' /, #(+#-(),*+)(*.

    # )( ' ', ), ( (. & ( (+ * )#, # ( * (, #"*-)(+- ((-). -, .

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    79/229

    79

    + )"- (- # *( (, )(*/( (, (,("((-#'#(#(, ##()",',(.

    &, )"($ # ) ( (, ( #)+ + ), # ( - ### 3- ( /? # )"($ -( (

    ,: 0, ""-#("-)#? )(-#)# 0(, * - )/ ) - " # *, "0 )# . , , - ) (*/- (* (-, - ( )/ ) -,#, ##; -)(+#*, #+(++'. # , # ( * ) *, -# ) '+#* " # *- (- 0, - # )+(+ -, (-+ *. &, ( ( (, - (*/' ', )0'"", )(-(#(-*,/)/. ))#&, ))"+(( * )- *, #- )/

    -, # )# (( ($. , (# &, ( )$,- (, )( (#( ## (. , ( #, + ) * , # ) (- - + ", ( * ##-(. (*(*'-, ('"(), ")("(+.

    / #+, $"" #$#"/ 1) , "( # #/ "# )) -' # (/+ "#+ /- ( - )0 ) )- . 5"(#''- . # )# # " ) '#,()', ),))"()'(#,(('(.

    #)()(, *'#+,) -# )* (- )"' ' ' -',+', )(' ,', #. -' 0 (, )0*,'"#)0'#((, *(#0. !*+ (#(#(+), +0,- "'(-", )# )( ( *# )+' )#', (# #, ', # )# " "+( 0#( '. +# ( #, )( (' # # )#, ( )+ )" 0

    /,-,)#, ()#./()"('(, )#-(', #((('.

    50()#("-()/

    50

    , -, # +., #. "#+(( )( ) ( # * )# ('(, '( , #( )0- (#( -# ) ).#+ " ' + *. #,'-#,, )*'-" ##"0+'), )# (, , #,-#. (( (-#+ )# 0,+ " *

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    80/229

    80

    ,# (- " * // "0-, #( ,("# ' 0# "'##'(*, )-)-'/+-. $* )#* /# ( '- (( -# ,: "!,#(,+ () (#((+ , ) )# ( (, ((' '."/ 54/

    !,# , )# )/)/(( (-"#')(, )#))(# (' ) ,- : "! # )# )*"((, )/#." Proclus, El. Phys., I, 15; 16/, *##( - "%"/ /, I,11/.

    51(

    # 0 #( ( )* - ( # '- ). !#(##-)()#'*'# , ( ) " " ' * ('!*, -, #"(#-(#)/*'#"0, $ # #,/ ",. )'()-(')): 21. &"/. #-),)-'. $)0#, ,'. # )),, "),(()+). ,', #'- )" .' ' ",, ( ## ,)" (() # +( #' (%@4). !

    ,, *'(()0()0')()#/", , ( +' #3-. (##(#"-,(#, 0(.$ (631.10), "#:

    "3-#-#(, #"#, "-)".

    ()('(-: 16. 0"(=(((( ")>",0"( () --(, )(,(( ")>" >>,, (%). /")/ , "# (-) --(, -* #(,, -# (+)/. #(, (, -,, )## ' # # ")"#'-0-###: (9.= (= A( )9?= > ?9)0- )- -9, - ( ". , (09 )+ = ? 3- ( (=( ; "; -

    *:... + $ " =" 09,=, ) -(:, 99:9")=( )-:?( + >=+.>, , ( (= 09. > - :: " 09, "; )=" (. 3, 1 200 b 14). //, ( ( ) ' )#' )- )- ),, '- / ". ,('')#'3- (( (## )# - *... + $ " #" ', # , ) '-( ('', )#/ ### (/# . ",# " ( '. ! - :''),"('). (. 3, 1 200 b 14)/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    81/229

    81

    ),)", "--*#",, #)". !#0, )),0-'"". #, #,",. (0"",, "", "(-',, *#. 3#,"(",#, )),+#+#,),, *#.". !

    ) ), 0- ' # . ! # " $%, - " %$ % . /)( ). !..9/(/# * # (- .'(, )(.)*"/, /Proc.,Elem. Theol., &107; Comm. In Plat. Parm., 1229 ff/. # )* ))#*' )( ) ( # - .(- *,*' # ) " ) , # , *- ) (((," )#* /("*/, "*)"#)'', +# ) ( *. ( ( * # )"0*((, #()+',)' # ) - "( ( (,- ).

    *, " /"0, "0*( # , , ) (, - ('(# )) - ## . )+ - - #(#! *, # * #, * ( )+ /# , (!, &)))#"'; 1, 1( (!, ))##, ())-(#(,, !, (,)(,"/.!#*',((#(-((3-, )(,(#)0+"0(((()+,+-#. !, #/#"(/, #'$, *#), , ,# -# "- # .#, )(# +-+(), -# ## ( )# (, * ,# ,+ -# 0#, # , (# ",#(#+. .(, (("#) "##"-)-, /*#(((#'-* #))0)#. *(,-)(*- (( +(#)#++ (*/', # )+. ! )- # !. 6-# (, # )"( # " / #).: , "(*/#)/*'+(0'*'"0#(, ##0, ' #)

    3- (1 . 1, 21). #-((, *3-, 63-, # " (("(",#1-(),--#, +0(*'3-, #3--: 6 )/ !*#-, !(--, !-, #- 3),- -. , " 3-/+(, #+((#"0(, , *# ), " ) )( (, 0 (, / / (+ -+ ; (' -,

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    82/229

    82

    /)'-. +, ")"(, ) ( ) ( ((. 1, 2132). # #, #+,()"""(/, )#)).'? #*--")#. ###, ** (/, )( "( ) ##.#)), ))'))((, #)'(

    .( )"0' "-)' ' * ,, )-(,')-), )# /(/((.('# )*) -) ) )')( (, #(()(#+, )(#, "/(# - / )' )( # ,- ) (, ,(, ,((-,, *(-((#, '+)(, # 30#-)(#/-(1 . 1, 25). # )))*,-+ "((. - -, ()0- -)"(*/,,#)(0, ##)+)'; ))()( +, # +)"- , #+( )'())# # -# #'+,

    #,-,()##0)+. #('##-, ((()3-)).#(*#(.'((#,#(, -/ )+ # '++ )" ; ,0, "+''(()))(,(, '-)#()+, ,'(/+)( ,'-"(+. ( # , " (# )' , ( , 0 * )0/ "-; ) #)0/((0"30#3-? !#)#(, #-#,)##; ,, #,,!)+(+. 1(#.)"-')'- ,", + -', # ( ( '( 0#(#"-',#(,#. 1)(, *#, -#, ")0("(, ##, #1"#(, #(, -*#, #)'))(,#+, #(#) " (* ( )'. "- -# + #((. -(", !((,"-((. #'+)# ,+(, +! )*##)#*, "(0)###("+)#( '+( "(, # # -# #+"0, # )'( " 0 , (/. /!. 6.(, %-$, 1, 1, 14-15/

    ( #' #' * " )/ #" ( )-# + # (- - (' *'( (+, ()*-*#*/#'+, ##"# #( (,'(!30#, 1:"; (0--#. 00#/()-#', #(#. "$ - /, - $(-""%. ((*(;

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    83/229

    83

    -. & (0(: )."(/, #('-#".

    /2, ). #, 5,14-18/

  • 8/6/2019 PRIRUCNIK FILOZOFIJA PRIRODE

    84/229

    84

    7."%

    , (* .' # # ( - #,(* -# 0, )# # -#. )(/)()"6 (1170-1253)

    De luceDe sphaera,( ('(*+*)#(

    #)#()()##)##"#(#,(*'(. !,*'"# ,+ "+ , ) #0 , # )), #* ,* ")(, ,, +(/. $)"'), #,- ) ( -# )- %& %"", ##6 " (. 3-# '- ,, , - * -* +,(30#(,# rectitudo sola mente perceptibilis, -##* 3-. ((.',#.),(-,#, ( ( ( ( ### ,)- ) ## +*(, ) )-+(. 6-#(: !/,('##-, -", ##, )#-*,( * ) #/' ( 30 , # ...((./-#, (((#()"'(()((, #,#(#... -#,()(#)", *""0,(, , "#()*'((, )(*'(,', , *)(? #(##)(+,: $)#)")-, "- + 6 ? -( ( -,

    )"-, -#(*)(: . *#, #*)"+#, "(##(, ,*', #(((.. (!", 1. 2, 3)! #,(