Këshilla të dobishme Udhëzime të rëndësishme Udhëzime të ...
PRIRJET DHE PERSPEKTIVAT EKONOMIKE TË VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR
-
Upload
fitzgerald-gardner -
Category
Documents
-
view
58 -
download
4
description
Transcript of PRIRJET DHE PERSPEKTIVAT EKONOMIKE TË VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR
PERSPEKTIVAT EKONOMIKE DHE EVROPIANE TË VENDEVE TË BALLKANIT
PERËNDIMOR
Slavica Penev
Tiranë, Kuvendi i Shqipërisë 13 mars 2013
PRIRJET DHE PERSPEKTIVAT EKONOMIKE TË VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR
Rajon relativisht i vogël dhe i pazhvilluar◦Më pak se 20 milion banorë◦PBB është 68.9 miliard EUR (7% e EU10, 0.5% e
EU27)
◦PBB në terma PPP p.c. 7850 EUR (49% e EU10, 31% e mesatares së EU27)
Madhësia, popullsia dhe niveli i zhvillimit ekonomik variojnë mes vendeve të rajonit
_________
Ballkani Perëndimor si rajon1
1 Ballkani Perëndimor mbulon: Shqipëri, Bosnje-Hercegovinë, Maqedoni, Mal i Zi, Serbi, dhe Kosovë*
Popullsia (milion)
PBB (mil EUR)
PBB në EUR në PPP, për frymë, EU 27=100
PBB në EUR në PPP, për frymë
Shqipëri 2.8 9.2 27 6800Bosnje -Hercegovinë
3.8 13.3 27 6800
Maqedoni 2.1 7.5 38 9500Mal i Zi 0.6 3.3 42 10500Serbi 7.2 30.9 35 8700Kosovë* 1.7 4.7 n/a 4810Ballkani Perëndimor
18.3 68.9 34 7850
BE-10 98.9 972 63 15900BE-27 502.9 12630 100 25100
Tabela 1.1: Treguesit Bazë, vendet e Ballkanit Perëndimor, 2011
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
Albania BiH Macedonia Montenegro Serbia Kosovo* Western Balkans
EU-10
2001-2003 2004-2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 proj1
Rritje e fortë ekonomike në periudhën para krizës, e ndjekur nga një rënie e fortë në 2009 dhe rimëkëmbje e ngadaltë pas 2009
Figura 1.1: Rritja e PBB-së reale (në %)
Kriza ekonomike coi në uljen e importeve dhe të deficiteve të llogarisë korente.
Figura 1.2: Deficiti i llogarisë korente, 2007-2011 (% e PBB-së)
• Borxhi i jashtëm regjistroi rritje permanente në periudhën para krizës.
• Megjithë uljen e deficiteve të llogarisë korente në 2009 dhe 2010,
borxhi i jashtëm shënoi rritje të mëtejshme.
Figura 1.3: Borxhi i jashtëm, 2007-2011 (% e PBB-së)
• Në 2007, rajoni pati suficit buxhetor prej 0.3%. • Në 2009, mesatarja e deficitit buxhetor rajonal
ishte 4.9 për shkak të huamarrjes së gjerë nga FMN dhe INF të tjera
• Mbeti poshtë mesatares së CEEB (5.4%)
Figura 1.4: Bilanci fiskal, 2007-2011 (% e PBB-së)
• Borxhi i përgjithshëm i qeverisë u rrit nga 37 % e PBB-së në 2009, në 44% në fund të 2011.
• Nivelet e borxhit mbetën të larta krahasuar me nivelet e rreth 30
%, para krizës.
Figura 1.5: Borxhi i përgjithshëm i qeverisë, 2007-2011 (% e PBB-së)
• Hyrjet e IHD-ve u ndikuan fuqishëm nga kriza.• Në periudhën para krizës, IHD 5.688 mil. EUR në 2007
(9.3% e PBB-së). • Në 2008 rajoni pati ulje të hyrjeve të IHD-ve, kryesisht si
pasojë e ndikimit të krizës ekonomike globale.
Figura 1.6: Hyrjet e IHD-ve në vendet e Ballkanit Perëndimor2007-2011 (% e PBB-së)
PIKAT E FORTA DOBËSITË Rritja e PBB mbeti pozitive gjatë krizës Ekspozim i lartë ndaj krizës së Eurozonës Deficiti i llogarisë korente në tkurrje Borxhi i përgjithshëm i qeverisë i lartë dhe në
rritje Borxhi i jashtëm relativisht i ulët (më i ulëti në rajon)
Deficiti fiskal në tkurrje
Pikat e forta dhe dobësitë– ShqipëriaNiveli i arritur i stabilitetit makroekonomik
Pikat e forta dhe dobësitë – Vendet e Ballkanit Perëndimor Niveli i arritur i stabilitetit makroekonomik
PIKAT E FORTA DOBËSITË Deficiti fiskal në tkurrje Deficiti i llogarisë korente i kontraktuar Deficiti i llogarisë korente në tkurrje Borxhi i përgjithshëm i qeverisë i lartë dhe në
rritje Rimëkëmbje e ngadaltë e PBB-së Ekspozim i lartë ndaj krizës së Eurozonës
Borxhi i jashtëm i lartë
KLIMA E BIZNESIT DHE KONKURRUESHMËRIA E VENDEVE TË
BALLKANIT PERËNDIMOR
Raporti i Bankës Botërore “Të bërit biznes” është një analizë e plotë e rregullave dhe e pengesave për të filluar, operuar dhe mbyllur një biznes dhe krahason lehtësinë e të bërit biznes në mesin e më shumë se 180 vendeve të botës.
Figura 2.1: Renditjet e ‘Të Bërit Biznes’, Banka Botërore: 2009-2013
Shqipëri
BiH
Maqedoni
Mal i Zi
Serbi
Kosovë
Ballkani Perëndimor
BE-10
Renditja: lehtësia e të bërit biznes 85 126 23 51 86 98 78 47
Hapja e një biznesi 62 162 5 58 42 126 76 77
Marrja e lejeve të ndërtimit 185 163 65 176 179 144 152 85
Regjistrimi i pasurive 121 93 50 117 41 76 83 41
Furnizimi me elektricitet 154 158 101 69 76 116 112 103
Marrja e financimit 23 70 23 4 40 23 31 39
Mbrojtja e investitorëve 17 100 19 32 82 100 58 72
Pagesa e taksave 160 128 24 81 149 44 98 90
Tregtia ndërkufitare 79 103 76 42 94 124 86 56
Zbatimi i kontratave 85 120 59 135 103 138 107 49
Zgjidhja e falimentit / Mbyllje biznesi 66 83 30 44 103 87 69 56
Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe
Tabela 2.1: Renditja e ‘Të Bësh Biznes', të Bankës Botërore, për vitin 2012
Pozicioni i vendit Vendi Pikët e IPK
95 Shqipëria 3.1
91 Bosnje - Hercegovina 3.2
69 Maqedonia 3.9
66 Mali i Zi 4.0
86 Serbia 3.3
112 Kosova* 2.9
87 Ballkani Perëndimor 3.455 BE-10 4.7
Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit (IPK) nga Transparenca Ndërkombëtare (Transparency International) mat nivelin e perceptuar të korrupsionit në sektorin publik në më shumë se 170 vende1 Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe
Tabela 2.2: Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit, Transparenca Ndërkombëtare, 2011
Cilësia rregullatore Zbatimi i ligjit Kontrolli i korrupsionit
Shqipëri 0.23 -0.44 -0.43
Bosnje - Hercegovinë -0.1 -0.36 -0.32
Maqedoni 0.28 -0.30 -0.06
Mal i Zi -0.06 -0.02 -0.33
Serbi -0.2 -0.39 -0.21
Kosovë* -0.04 -0.64 -0.64
Ballkani Perëndimor 0.02 -0.36 -0.33
BE-10 0.97 0.61 0.25
Indeksi i treguesve të qeverisjes lejon krahasimet mes vendeve si dhe monitorimin e përparimit në vite. 1 Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe
Tabela 2.3:Treguesit Mbarëbotërorë të Qeverisjes, të Bankës Botërore, 2011
0
20
40
60
80
100
120
Albania BiH Macedonia Montenegro Serbia WB5 Average EU10
89 8880
72
95
82
54
2008–2009 2009–2010 2010–2011 2011-2012 2012-2013
Figura 2.2: Renditja e përgjithshme e Indeksit të Konkurrueshmërisë Globale, 2008/2009-2012/2013
Shqipëri
Bosnje Hercegov.
Maqedoni
Mal i Zi
Serbi
Ballkani Perëndimor
BE-10
Indeksi i konkurrueshmërisë globale – renditjet e përgjithshme
89 88 80 72 95 85 54
1. Kërkesat themelore 87 81 71 74 95 82 552. Fuqizuesit e efiçencës 92 97 84 74 88 87 473. Faktorët e inovacionit
dhe të sofistikimit 113 99 110 69 124 103 61
Klasifikimi për vitet 2012-2013 është bërë për 144 vende. Sa më e ulët renditja, më mirë për vendin1 Renditjet më të mira se Ballkani Perëndimor janë shënuar me të kuqe
Tabela 2.5: Shtyllat e Konkurrueshmërisë (renditja), Konkurrueshmëria Globale, FEB, 2012-2013
Figura 2.3: Faktorët më problematikë për të bërë biznes, 2012-2013
Figure 2.4: Tre faktorët kryesorë më problematikë për të bërë biznes, për secilin vend dhe për rajonin, FEB, RKG, 2012/13
PIKAT E FORTA DOBËSITË Stabilitet makroekonomik Niveli i konkurrueshmërisë Reduktimi i barrierave të biznesit në fushën e mbrojtjes së investitorëve, hapjes së një biznesi, mbylljes së një biznesi
Aftësitë për inovacion
Cilësia e rregulloreve mbi mesataren rajonale Barrierat e biznesit në fushën e lejeve të ndërtimit dhe regjistrimit të pronësisë
Korrupsioni Madhësia e tregut Sundimi i ligjit
Pikat e forta dhe dobësitë - ShqipëriaMjedisi i biznesit dhe konkurrueshmëria
Pikat e forta dhe dobësitë – Ballkani PerëndimorMjedisi i biznesit dhe konkurrueshmëria
PIKAT E FORTA DOBËSITË Barrierat e biznesit të reduktuara në fushën e mbrojtjes së investitorëve dhe mbylljes së biznesit
Niveli i konkurrueshmërisë
Cilësia e rregulloreve Aftësia për inovacion Stabiliteti makroekonomik Barrierat e biznesit në fushën e lejeve të
ndërtimit, zbatimit të kontratave dhe pagesa e taksave
Korrupsioni Madhësia e tregut Sundimi i ligjit
REFORMA RREGULLATORE – AGJENDA E RREGULLOREVE MË TË MIRA DHE MË TË
ZGJUARA
Shqipëri
BiH Maqedoni
Mal i Zi
Serbi
Kosovë*
1.1. Qasje sistemike për një agjendë të rregulloreve më të mira
Strategjia e reformës rregullatore √ √ (RS) √ √ √
Segmentet e strategjisë së reformës rregullatore, si pjesë e dokumenteve të tjera strategjike të vendit
√ (Shteti BiH
& FBiH) √
1.2. Motivi kryesor për reformën rregullatore?
Nevoja për të rritur konkurrueshmërinë dhe rritjen ekonomike √ √ √ √ √ √
Angazhim ndërkombëtar (p.sh. angazhimi i integrimit në BE) √ √ √ √ √ √
Agjendë qeveritare reforme √ √ √ √ √ √
1.3. Udhëheqja e zbatimit të reformës rregullatore
Qeveria √√ (Shteti BH
& FBiH)√ √ √ √
Bizneset √ (RS) √ √
Qytetarët, opinioni kombëtar √
OJQ-të √
Tabela 3.1: Qasja sistemike ndaj agjendës për rregullore më të mira
VendiAutoriteti qendror i mbikëqyrjes
rregullatoreShqipëri Task forca e reformës rregullatoreBosnje & Hercegovinë
-Shteti i BH Asnjë autoritet mbikëqyrës
- Federata e BH Asnjë autoritet mbikëqyrës
- Republika Serbe Këshilli për reformën rregullatore
Maqedoni Strukturë qëndrore për rregullore më të mira dhe forcim kapacitetesh pranë Ministrisë së Shoqërisë së Informacionit dhe Administratës1
Mal i Zi Këshilli për Reformën Rregullatore dhe Përmirësimin e Mjedisit të Biznesit
Serbi Zyra për RIA dhe reformën rregullatore
Kosovë* Këshilli për Zhvillimin Ekonomik
Tabela 3.2: Kuadri institucional për reformën rregullatore në vendet e Ballkanit Perëndimor
Tabela 3.3: Agjenda e rregulloreve më të mira - Përdorimi i Analizës së Ndikimit Rregullator (RIA) në qeveri
Sh
qip
ëria
Bos
nje
H
erce
govi
na
Maq
edon
ia
Mal
i I Z
i
Ser
bia
Kos
ova*
1. Analiza e Ndikimit Rregullator (RIA)
Prezantuar zyrtarisht √ √ √
Iniciuar √ √ (shteti BiH , FBiH & RS)
Nuk ka √
2. Analiza e Ndikimit Rregullator
Në gjithë nivelin qeveritar √
1 √ √
Për sektorë ose fusha specifike politikash
Pilotët e RIA √ √ (shteti BiH & RS)
Agjenda e rregulloreve më të mira -Përdorimi i mjeteve të cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në procesin legjislativ në
qeveritë e Ballkanit Perëndimor
Sh
qip
ëria
B d
he
H
Ma
qed
on
ia
Ma
li i
Zi
Ser
bia
Ko
sov
a*
1. Konsultimi me palët e interesuara, në qeveri
1.1. Është i detyrueshëm konsultimi gjatë periudhës së hartimit të ligjeve?
Për të gjitha ligjet √ √1 √
Për ligjet komplekse dhe sistematike √ √ √
1.2. Është konsultimi publik me palët e prekura pjesë e hartimit të projektligjeve?
Gjithmonë √ √ √ √
Në shumicën e rasteve √ √
Në disa raste
1.3. Cilat forma të konsultimit publik përdoren në mënyre rutinore?
Qarkullimi i gjerë i propozimeve për koment (p.sh. nëpërmjet Internetit)
√ √ √ √ √ √
Takime publike, tavolina të rrumbullakëta, fokus-grupe √ √ √ √ √ √
Këshilltarë ose Ekspertë √ √ √ √ √ √
2. Planifikimi paraprak për aktivitetet rregullatore
2.1. Plani i aktiviteteve legjislative
Zbatuar plotësisht/plani është në dispozicion të publikut √ √ √ √ √
Zbatuar pjesërisht/plani nuk është në dispozicion të publikut √
2.2. A ka monitorim të zbatimit të planit të aktiviteteve legjislative √ √ √ √ √ √
Figura 3.5: Etapat e reformës rregullatore në Shqipëri
KORNIZA INSTITUCIONALE
Task Force për Reformën Rregullatore
Grup Ndër-Institucional Koordinimit
Grupe teknike në 7 fusha politikash
2005
VAZHDIMI I REFORMES RREGULLATORE
Reformë Rregullatore në dy drejtime:
- Reduktimi i barrierave ekzistuese ndaj biznesit (Inspektimi) -RIA
2009
ZBATIMI I RIA
-RIA pilot -Trajnime për RIA -Udhëzues për RIA --Strategjia e RIA (Dhjetor 2010)
2010
REFORMA RREGULLATORE
2005
Reformë Rregullatore në dy drejtime:
- Reduktimi i barrierave ekzistuese ndaj biznesit (regjistrimi i biznesit dhe licensimi) -RIA
Pikat e forta dhe dobësitë – ShqipëriaReforma Rregullatore– Agjenda e rregulloreve më të mira
PIKAT E FORTA DOBËSITË Qasje strategjike në reformën rregullatore Zbatim i ngadalshëm i strategjisë rregullatore Strategjia për reformën rregullatore është një dokument i veçantë
Zyra për reformën rregullatore është shkrirë
Kuadër institucional i ngritur -Task Forcë për reformën rregullatore
Konsultimi publik është i detyrueshëm vetëm për ligje komplekse dhe sistemike
Zbatim i suksesshëm i Programit për reduktimin e barrierave për biznesin - sistemi i licencimit dhe regjistrimit të biznesit.
Zbatimi i RIA është akoma në fazë fillestare
Plani i aktiviteteve legjislative është i disponueshëm për publikun
Bashkëpunim i pamjaftueshëm midis Qeverisë dhe Parlamentit në zbatimin e reformës rregullatore
Pikat e forta dhe dobësitë – Vendet e Ballkanit Perëndimor Reforma rregullatore – Agjenda e rregulloreve më të mira dhe më
të zgjuara
PIKAT E FORTA DOBËSITË Qasje kryesisht strategjike ndaj reformës rregullatore
Bashkëpunim i pamjaftueshëm midis Qeverisë dhe Parlamentit në zbatimin e reformës rregullatore
Kuadri institucional i krijuar Ndërveprim i pamjaftueshëm midis nivelit vendor dhe qendror të qeverisë në procesin e reformës rregullatore
Programi për reduktimin e barrierave administrative për biznesin, i zbatuar
Progres jo i njëtrajtshëm në futjen dhe zbatimin e RIA
Planet e aktiviteteve legjislative në dispozicion të publikut
Mungesa e kapaciteteve për zbatimin e RIA
PROGRESI I VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË TRANZICION, NË KONTEKSTIN
E PROCESIT TË INTEGRIMIT NË BE
Pikat e forta dhe dobësitë– ShqipëriaProgresi në procesin e integrimit evropian
PIKAT E FORTA DOBËSITË
Kriteri i 2të / Kriteri ekonomik i Kopenhagenit Konsensus i gjerë politik për aspektet themelore të politikës ekonomike
Status i kushtëzuar i vendit kandidat
Përqindje e lartë e kontributit të sektorit privat në PBB
Sistemi jobankar i pazhvilluar
Nivel i lartë i liberalizimit tregtar Dobësi në sistemin ligjor, në fushën e sundimit të ligjit, të drejtave të pronësisë, dhe pavarësisë së gjyqësorit
Nivel i lartë i liberalizimit të çmimeve Nivel i ulët i R&D si % e PBB Nivel i lartë i integrimit tregtar me BE-në Nivel i ulët i ndërhyrjes shtetërore në ekonomi.
Pikat e forta dhe dobësitë– Vendet e Ballkanit PerëndimorProgresi në procesin e integrimit evropian
PIKAT E FORTA DOBËSITË
Kriteri ekonomik/Kriteri i 2të i Kopenhagenit
Konsensus i gjerë politik për thelbin e politikave ekonomike
Progres mesatar drejt integrimit evropian
Sistem jobankar i pazhvilluar Nivel i lartë i liberalizimit të tregtisë Dobësitë e sistemit ligjor, në fushën e sundimit
të ligjit dhe pavarësisë së gjyqësorit Nivel i lartë i liberalizimit të çmimeve Përqindje e ulët e R&D në PBB Nivel i lartë i integrimit tregtar me BE-në Niveli i papunësisë
*Me të verdhë - Vendi ka kapacitet për të përmbushur kërkesat e acquis në afat të mesëm; Me portokalli – Duhen akoma më shumë përpjekje për të përafruar legjislacionin me acquis-në e BE-së dhe për ta zbatuar atë në mënyrë efektive në periudhë afat-mesme; Me kafe - Kërkohen përpjekje të konsiderueshme dhe të qëndrueshme për të përafruar legjislacionin me acquis-në e BE dhe për ta zbatuar atë në mënyrë efektive në periudhë afat-mesme.
Kriteri i 3-të i Kopenhagenit– Pranimi i kriterit të acquis të Komunitetit
Kapitujt negociues të acquis së BE-së, që
lidhen me ekonominë Sh
qip
ëri
BiH
Maq
ed
on
i
Mali
i Z
i
Serb
i
Koso
vë*
Kapitulli1: Lëvizja e lirë e mallrave
Kapitulli 5: Prokurimi publik
Kapitulli 6: Ligji i kompanive
Kapitulli 8: Politika e konkurrencës
Kapitulli 9: Shërbimet financiare Kapitulli 11: Bujqësia dhe zhvillimi rural
Kapitulli 15: Energjia Kapitulli 16: Tatimet
Kapitulli 17: Politika ekonomike dhe monetare Kapitulli 18: Statistikë
Kapitulli 20: Politika për ndërmarrjet dhe industrinë Kapitulli 28: Mbrojtja e konsumatorit Kapitulli 29: Bashkimi doganor
Kapitulli 30: Marrëdhëniet me jashtë
KAPITULLI VROLI I PARLAMENTIT NË REFORMËN RREGULLATORE DHE NË PROCESIN E
REFORMAVE EKONOMIKE
Tabela 5.1: Struktura e parlamenteve në vendet e Ballkanit Perëndimor
Njëdhomëshe Dydhomëshe
Shqipëria √ Bosnje Hercegovina
Bosnje Hercegovina – nivel shtetëror √
Federata e Bosnje Hercegovinës √
Republika Serbe √ Maqedonia √ Mali i Zi √ Serbia √ Kosova* √
Tabela 5.2: Mbikëqyrja parlamentare e aktivitetit të qeverisë
Sh
qip
ëri
Bos
nje
H
erce
govi
na
Maq
edon
i
Mal
i I Z
i
Ser
bi
Kos
ovë*
Mbikëqyrja e drejtpërdrejtë parlamentare e aktivitetit qeveritar
Pyetjet parlamentare dhe interpelancat √ √ √ √ √ √
Raportet vjetore të qeverisë në parlament √ √ √ √ √ √
Raportet tremujore të Ministrive në komisionet përkatëse √ √1
Ekzaminimi buxhetor dhe kontrolli financiar √ √ √ √ √ √
Mbikëqyrja parlamentare mbi agjencitë publike zbatuese
Organi Rregullator i Telekomunikacionit
Agjencia dorëzon raporte te komisionet parlamentare √ √ √ √ √ √
Parlamenti miraton raportet √ √ √ √ √
Parlamenti emëron drejtuesit √ √ √ √ √
Enti Rregullator i Energjisë
Agjencia dorëzon raporte te komisionet parlamentare √ √ √ √ √ √
Parlamenti miraton raportet √ √ √ √ √
Parlamenti emëron drejtuesit √ √ √ √ √ √
Tabela 5.3: Numri i komisioneve parlamentare në parlamentet e vendeve të Ballkanit Perëndimor
Numri i komisioneve
parlamentare Shqipëria 8 Bosnje Hercegovina:
Bosnje Hercegovina –nivel shtetëror1 16
Federata e Bosnje Herzegovinës2 27
Republika Serbe 22 Maqedonia 21 Mali i Zi 11 Serbia 19+13 Kosova* 164
Tabela 5.4: Komisionet parlamentare për Ekonomi dhe Financa në vendet e Ballkanit Perëndimor
Vendi Komisionet parlamentare për Ekonomi dhe Financa
Nr. i anëtarëve të komisioneve
Shqipëria Komisioni i Ekonomisë dhe Financës 23
Bosnje Hercegovina
Bosnje Hercegovina – nivel shtetëror
Komisioni i Financës dhe Buxhetit 9
Komisioni i Përbashkët për Reforma ekonomike dhe zhvillim
11
Federata e Bosnje Hercegovinës
Komisioni për politikat ekonomike dhe financiare 11
Republika Serbe Komisioni i Financës dhe Buxhetit Komisioni i Auditit 9+21
Maqedonia Komisioni i Financave dhe Buxhetit 14
Komisioni i Ekonomisë 12
Mali i Zi Komisioni i Ekonomisë, financës dhe buxhetit 12
Serbia
Komisioni i Financave, Buxhetit të Shtetit dhe Kontrollit të shpenzimeve publike
17
Komisioni i Ekonomisë, Zhvillimit Rural, Tregtisë, Turizmit dhe Energjisë
17
Kosova*
Komisioni i Buxhetit dhe Financave 11
Komisioni i Mbikëqyrjes së Financave Publike 9
Komisioni i Ekonomisë, Tregtisë, Industrisë, Energjisë, Transportit dhe Telekomunikacionit
11
Komisionet Parlamentare të Ekonomisë dhe Financave
Politikat Ekonomike
Buxheti shtetëror: shqyrtimi dhe kalimi
Buxheti shtetëror:
mbikëqyrja e zbatimit
Financat publike
Sistemi Financiar
dhe Bankar
Shqyrtimi i rregulloreve në
fushën e buxhetit dhe
financave
Shqyrtimi i rregulloreve në fushën e ekonomisë
Shqipëria:
Komisioni i Ekonomisë dhe Financave
√ √ √ √ √ √ √
Maqedonia:
Komisioni për Financim dhe Buxhet
√
√ √ √ √
Komisioni për Ekonominë
√ √
Mali i Zi:
Komisioni për ekonomi, buxhet dhe financë
√ √
√ √ √ √ √
Shqipëri
BH Maqedoni
Mal i Zi
Serbi Kosovë*
Departamenti kërkimor x x (në nivel shtetëror) x x x
Numri i punonjësve 3 5 17 6 10 6
Numri i ekspertëve 3 1 4 2 7 4
Numri i ekspertëve që punojnë për departamentet/komisionet parlamentareDepartamenti/ Komisioni i Ekonomisë dhe Financës
Numri i punonjësve 4
3 (shteti BiH)
4 4 13* 1010 (FBiH)
3 (RS)
Numri i ekspertëve 4
3 (shteti BiH)
2 1 4* 86 (FBiH)
1 (+2)3 (RS)
Departamenti / Komisioni i ligjeve
Numri i punonjësve 5
3 (shteti BiH)
11 6 4 35 (FBiH)
1 (RS)
Numri i ekspertëve 5
3 (shteti BiH)
3 2 3 35 (FBH)
1 (+2) (RS)
Departamenti i Integrimit në BE
Numri i punonjësve 5
2 (shteti BiH)
6 5 7 32 (FBiH)
1 (RS)
Numri i ekspertëve 5
2 (shteti BiH)
8 (FBiH) 1 (+2) (RS)
1 1 6 3
Tabela 5.8: Departamentet kërkimore parlamentare dhe ekspertët, në VBP
Tabela 5.9: Pavarësia buxhetore e parlamenteve
Sh
qip
ëria
BiH
Maq
edon
ia
Mal
i i Z
i
Ser
bia
Kos
ova*
1. Pavarësia buxhetore e parlamentit
Buxheti i parlamentit si një segment i Buxhetit të Qeverisë
√ √
√
√
Pavarësi e pjesshme buxhetore - Këshilli i Buxhetit
√
Pavarësi e plotë buxhetore
√ 2. Burimet financiare në dispozicion për hartimin e ligjeve
Të mjaftueshme
Të kufizuara √ √ √ √ √ √
Tabela 5.10: Përdorimi i rregulloreve më të mira: mjetet e cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në procesin legjislativ në parlamentet e Ballkanit
Perëndimor
Tabela 5.10: Përdorimi i rregulloreve më të mira: mjetet e cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në
procesin legjislativ në parlamentet e Ballkanit Perëndimor
Shq
ipër
ia
Bos
nja
dhe
H
erce
govi
na
Maq
edon
ia
Mal
i i Z
i
Ser
bia
Kos
ova*
1. Seancat dëgjimore me grupet e interesit
1.1. A është seanca dëgjimore në parlament e detyrueshme gjatë shqyrtimit të ligjit në parlament?
Po Jo √ √ √ √ √ √
1.2. A mbahet seancë dëgjimore gjatë shqyrtimit të ligjeve në parlament?
Për të gjitha ligjet Për disa ligje √ √ √ √ √ √ 2. Planifikimi paraprak i aktiviteteve rregullatore
2.1. Plan i aktiviteteve legjislative
Plotësisht i zbatuar/plani në dispozicion të publikut √ √ √ √
Pjesërisht i zbatuar/plani jo në dispozicion të publikut √
Nuk ka √ 2.2 . Harmonizimi i planifikimit paraprak të aktiviteteve rregullatore midis qeverisë dhe parlamentit
√ √ √ √
3. Analizat e ndikimit rregullator (RIA)
RIA është futur zyrtarisht, si pjesë e shënimit shpjegues të projekt ligjit (në rregulloren e punës së parlamentit)
E iniciuar √ Nuk ka √ √
√ √ √
Shqipëria - Komisioni i Ekonomisë dhe Financës
1. Roli i komisionit në shqyrtimin, kalimin dhe mbikëqyrjen e zbatimit të buxhetit të shtetit - Raportet e Ministrisë së Financës - Roli aktiv i komisionit në procesin e vendim-marrjes për buxhetin
- Monitorimi i zbatimit të buxhetit të shtetit - Raporti i institucionit të auditit të shtetit
2. Forcimi i rolit të komisionit në hartimin e politikave ekonomike - Dokumentet mbi efektet e krizës dhe goditjet nga jashtë - Planet dhe strategjitë kombëtare të zhvillimit
3. Raportet e organeve/agjencive rregullatore të cilat raportojnë në këtë komision - Institucioni i Auditit të Shtetit - Agjencia e Konkurrencës
4. Bashkëpunimi i Komisionit të Ekonomisë dhe Financave me Komisionin e Integrimit Evropian në fushat e mëposhtme: - Progresi në proceset e integrimit në BE - Buxheti shtetëror: shqyrtimi, kalimi, dhe mbikëqyrja e zbatimit - Harmonizimi i legjislacionit me acquis e BE-së
Shqipëria - Komisioni i Ekonomisë dhe Financës
5. Llojet e analizave që duhet të përgatiten për përmirësimin e efikasitetin e Komisionit të Ekonomisë dhe Financave - Shqyrtimi, kalimi, dhe mbikëqyrja e zbatimit të buxhetit të shtetit - Analizat e politikës ekonomike - Analizat e politikës fiskale - Ndarja e përvojave dhe njohurive me komisionet përkatëse të rajonit, në fushat e
interesit të përbashkët
6. Bashkëpunimi me sektorin privat dhe me OJQ-të - Dhomat e tregtisë - Këshilli i investitorëve të huaj - SME-të - OJQ-të
7. Përmirësimi i funksionit të kontrollit parlamentar mbi ekzekutivin: - Raportet vjetore të qeverisë - Raportet e ministrive përkatëse të lidhura me punën e tyre - Pyetje dhe interpelanca
Shqipëria: Komisioni i Integrimit Evropian
1. Bashkëpunimi i komisionit të Integrimit Evropian me komisionet e tjera (Komisionin e Ekonomisë dhe Financave) në fushat e mëposhtme: - Integrimi evropian dhe ndikimi i tij në buxhetin e shtetit
2. Llojet e analizave që duhet të përgatiten për të përmirësuar efikasitetin e Komisionit të Integrimit Evropian - Progresi i arritur në procesin e integrimit evropian - Progresi në pranimin e acquis të BE-së - Ndarja e përvojave dhe njohurive me komisionet përkatëse të rajonit, në fushën
e procesit të integrimit evropian - Iniciativa të komisionit që lidhen me integrimin evropian
3. Bashkëpunimi me sektorin privat dhe me OJQ-të - Dhomat e tregtisë - Këshilli i investitorëve të huaj - OJQ-të
4. Përmirësimi i funksionit të kontrollit parlamentar mbi ekzekutivin: - Raportet e Ministrisë së integrimit evropian lidhur me punën e saj - Pyetje dhe interpelanca lidhur me procesin e integrimit evropian