21/11/2016

1

Is je diagnostiek van leerstoornissen nog futureproof?

2

1 LEERSTOORNISSEN

Inleefoefening

21/11/2016

2

Inleefoefening: vervolg

AUTOMATISEREN

6

21/11/2016

3

7

• 1-3 % : Italiaans/Spaans/Chinees:

• 5 % : Nederlandskatpaard/ web/ hout, pausmijn, eik

• 20 % : Engels :‘a’ → ‘a cat came …’

>

8

• 5 % : Nederlands =

Hans Christian Andersen Leonardo Da Vinci Thomas Edison Einstein Leterme: ik het dyslexie voor cijfers ….

GEEN TYPISCHE DC/DL FOUTEN

21/11/2016

4

10

2 DIAGNOSTIEK

11

BESCHRIJVENDE DIAGNOSE

http://www.prodiagnostiek.be

http://www.netwerkleerproblemen.be/standpunten.php

12

GEEN VERKLARENDE DIAGNOSE

21/11/2016

5

13

CATEGORIALE DIAGNOSE

ACHTERSTANDCRITERIUM

14

• <pc 10 (-1,28 SD) = ‘klinische’ score

• DSM 5: < pc 7 (-1,5SD)mag tss -1SD & -2,5SD

• Private logo: < pc 17 (-1SD) op 2 tests

• RIZIV: < pc 3 (-2SD), SLN ≤ pc10 ….

• CLB: http://www.prodiagnostiek.be

15

EXCLUSIE CRITERIUM

DYSLEXIE:

-klinisch voor spellen + dyscalculie

-

DYSCALCULIE:

-25% DCD

-25% ADHD

-17/43% dyslexie

-50% dysorthografie

Verkorte intelligentie: WISC-III: OV, PO, BP, W

Corr. met TIQ volledige WISC-III: .92

21/11/2016

6

16

DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF?

Kun je dyslexie hebben bij een intelligentie van 80?

Is het verbale of het perfomale IQ doorslaggevend?

Kun je een leerstoornis hebben bovenop ADHD?

17

3 TOEKOMST

18

IS HERSENONDERZOEK DE TOEKOMST?

21/11/2016

7

19

LET OP voor VALS POSITIEF/NEGATIEF

DYSLEXIE

LET OP VOOR TYPE 2 FOUTEN/ VALS NEGATIEVEN

DYSCALCULIE

LET OP VOOR TYPE 2 FOUTEN/ VALS NEGATIEVEN

21/11/2016

8

22

IS ONDERZOEK NAAR GENETISCHE MARKERS DE TOEKOMST?

GENETISCHE MARKERS - DC

10 SNPs (Single Nucleotide Polymorphismes)

op ≠ chromosomen:

2, 5, 6 (2x), 7, 11 (2x), 12, 21

DCDC2 gen bij 150

kinderen

toch DL maar ‘test’

was normaaluiteindelijk geen DL

VALS AFWIJKENDVALS NORMAAL

DL

GENETISCHE FACTOREN - DL

21/11/2016

9

25

26

DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF?

Wat is de waarde van medische beeldvorming in de diagnostiek van

dyscalculie?

Is neuropsychologisch onderzoek nodig om de diagnose dyslexie vast te

stellen?

27

4 DIAGNOSTIEK LEREN

21/11/2016

10

21/11/2016

11

Dowker, 2016Rekencomponenten

33

AANDACHTSPUNTEN

Nood aan Vlaamse tests/normen

Nood aan recente normen

Let op normperiodes;

Let op leeftijdsadequate normen

Let op bij anderstaligen

Let op bij kinderen uit methodescholen

21/11/2016

12

34

DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF?

Is het stellen van een diagnose nog mogelijk op volwassen leeftijd?

Zijn ‘kale sommen’ en ‘nonsens woorden’ nog van deze tijd?

35

5 DIAGNOSTIEKIMPACT/ AANPAK

Lage betrokkenheid, minimalistisch

Planning: uitstelgedrag tot laatste moment

Ongestructureerd

Voor de evaluatie: stress en paniekaanvallen

Perfectionisme

Planning: overmatige inspanning – uitputting

Geheugen (+ inzicht)

Controle (soms dwangmatig)

Conformistische instelling: evaluatie!

Emoties en stress

Actief faalangst Passieve faalangst

21/11/2016

13

1,14

0,81

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

Vgl van het effectpositieve en negatieve feedback (Huber, Schwab & Gebhardt, 2015)

(T = 3,584; df = 251; p<0.1)

negatieve FB > positieve FB

negatieve feedback positieve feedback

Sociale aanvaarding

Mindset

Feiten, weetboeken25%

Waarden, betekenis10%

Actie, avontuur, doeboek: 5%

Alleen kunnen lezen, reflecteren

10%

Speels, Grappig, fun/ sympathie :20%

Gevoelens, mooie boeken : 30%

Motivatie

21/11/2016

14

Verantwoordelijk voor redelijke aanpassingen/ STICORDI?

Veel ll. met DC hebben problemen met werkgeheugen

Werkgeheugen

Redelijke aanpassingen

Meldpunt discriminatie www.gelijkekansen.beBv. meldpunt AC-Portus Gent (meldpunt.discriminatie@gent.be)

UNIA (http://unia.be/nl/actiedomeinen/onderwijs) Meldpunt inspectie (meldpunt.onderwijsinspectie@ond.vlaanderen.be).

21/11/2016

15

43

Leerstoornis = beschrijvende /categoriale diagnose

Kies je tests doordacht vanuit ‘model’: kale sommen en nonsenswoorden

blijven zinvol

Rekenen = componentieel (test meten en metend rekenen = zinvol)

Comorbiditeit kan en kleurt het beeld vb. spelling onderzoeken bij DC

Neuropsychologisch onderzoek niet nodig voor beschrijvende diagnose, wel

zinvol voor HGD/HGW vanuit sterkte perspectief

Een categoriale diagnose stellen op volwassen leeftijd kan

HGW houdt UDL en aantal ‘redelijke aanpassingen’ in

annemie.desoete@arteveldehs.be

CONGRES: 7.02.2017