Udruženje “U plusu” je 29.11.2012. godine obilježilo tri godine djelovanja u BiH. Tokom tog perioda putem besplatne info linije 080 02 02 56, posjetom našim uredima u Tuzli i Sarajevu i putem mobilnih timova obratilo nam se za savjet 1400 građana, koji nisu bili u mogudnosti da uredno otpladuju kreditna dugovanja prema finansijskim institucijama ili su imali pitanja vezana za odredbe ugovora o kreditima, prava jemaca, finansijske proizvode i druga. Ujedno, postoji sve izraženija potreba građana da razumiju osnove finansijskih proizvoda, terminologiju i mogudnosti kako bi zadovoljili vlastite potrebe na optimalan način. “U plusu” klijentica inicijala K.H. kaže: “Iskreno se zahvaljujem osoblju Udruženja, ljubaznoj savjetnici Hati Begid koja mi je pomogla i poštedila novih stresova jer sam poslije izlaska iz bolnice zaista bila nesposobna da obilazim finansijske institucije i tražim rješenje iz novonastale situacije koju je prouzrokovala moja bolest. Vrlo brzo sam dobila od Udruženja “U plusu” pozitivan odgovor da je finansijska institucija pristala na refinansiranje mojih kreditnih zaduženja i samim tim na smanjenje rate kredita.” U saradnji sa mjesnim zajednicama, privatnim sektorom, javnim ustanovama i udruženjima realizovali smo 210 radionica, na kojima su obrađene teme efikasnog upravljanja kudnim budžetom, ugovora o kreditu, finansijskih proizvoda i zaštite potrošača u finansijskom sektoru, a koje je pohađalo 4000 mladih i odraslih.

TRI GODINE PRUŽANJA BESPLATNIH USLUGA FINANSIJSKOG SAVJETOVANJA I EDUKACIJE GRAĐANA Sadržaj

Tri godine pružanja b e s p la t n ih u s lu g a finansijskog savjetovanja i edukacije građana

1

S a v j e t o v a n j e o zaduženjima 1

Obilježen Svjetski dan štednje 2

Usluge savjetovanja dostupne građanima Mostarske regije

3

Saradnja sa opdinama Stari Grad i Novi Grad Sarajevo

3

Edukacija nastavnika i profesora 4

Saradnja sa nevladinim organizacijama iz Bijeljine 4

Finansijska edukacija srednjoškolaca i odraslih

5

Savjet U plusu 6

Bilten

SAVJETOVANJE O ZADUŽENJIMA

Broj 6—Decembar 2012

873 građana se obratilo Udruženju “U plusu”, od 01.01. do 26.12.2012. godine, za usluge

finansijskog i pravnog savjetovanja.

592 generalna upita ticala su se pitanja jemaca, specifičnih pravnih pitanja, savjetovanja o

finansijskim proizvodima, nerazumijevanju ugovornih odredbi i ostalih pitanja.

281 osobi pružene su usluge savjetovanja o zaduženjima.

3.676.492,24 KM je ukupni kreditni portfolio ovih zaduženja.

13.272,54 je prosječni iznos duga.

10 % naših klijenata sa nemogudnošdu urednog pladanja duga ima dovoljno prihoda da

pokrije samo minimalne životne potrebe za sebe i svoju

Grafikon 1: Razlozi nemogudnosti otplate, januar-decembar 2012

20%

13%

10%

6%

6%

8%

20%

17%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

smanjeni prihodi

gubitak posla

bolest ili smrt

poduzetnik firma zatvorena

rast troškova

prezaduženost

plada kao žirant

više faktora

neoč

ekiv

ani p

robl

emi

pona

šanj

edr

ugi r

azlo

zi

neočekivani problemi smanjeni prihodi

neočekivani problemi gubitak posla

neočekivani problemi bolest ili smrt

neočekivani problemi poduzetnik firma zatvorena

neočekivani problemi rast troškova

ponašanje prezaduženost

drugi razlozi plada kao žirant

drugi razlozi više faktora

2

OBILJEŽEN SVJETSKI DAN ŠTEDNJE

Povodom obilježavanja Svjetskog dana štednje, kao sjedanja na prvi međunarodni kongres štedioničara održan 31.10.1924. godine u Milanu, Udruženje “U plusu” je u saradnji sa Centrom za razvoj karijere studenata Ekonomskog fakulteta Sarajevo i Međunarodnim udruženjem “Interaktivne otvorene škole” Tuzla realizovao niz aktivnosti. Dodatnu podršku obilježavanju ovog dana pružila je Balkanska omladinska agencija čiji su saradnici pripremili nekoliko tekstova na temu štednje koji su objavljeni na portalu www.novinari.me. U saradnji sa Međunarodnim udruženjem “Interaktivne otvorene škole” (MIOS) Tuzla organizovali smo radionice na teme “Efikasno upravljanje kudnim budžetom” i “Finansijski proizvodi” za roditelje i nastavnike u J.U. Osnovna škola Pasci, Donji pasci, Donje Dubrave.

Direktor Elvir Fejzid, J.U. Osnovne škole “Pasci”, poslije održanih radionica je naveo: “Radionice su za svaku pohvalu uposlenicima Udruženja “U plusu”. Teme upravljanje kudnim budžetom i finansijski proizvodi su veoma poučne. Svaka novina je dobro došla bilo kome i iz bilo koje oblasti, a posebno teme u vezi sa štednjom (vode, električne energije, ušteda na telefonskim pozivima i slično). Stanovnici prigradskih naselja nisu upudeni u ovu problematiku. Ne znaju pod kojim uslovima da podignu kredit, a ako neko od njih ved i ima jedan, ne znaju sva svoja prava i obaveze. Dobro je da su sve ovo čuli. Od velikog je značaja radionica za školu i učenike, jer su danas njihovi roditelji nešto novo naučili.” U Sarajevu je obilježen početak saradnje sa Centrom za razvoj karijere studenata Ekonomskog fakulteta Sarajevo na realizaciji niza radionica kako bi se podigao nivo znanja i razumijevanja studenata o finansijskim proizvodima, kao bududim korisnicima usluga finansijskih institucija. Radionice su održavane tokom mjeseca novembra, a saradnja de se nastaviti i u narednom semestru.

Emir Kurtid navodi: “Iako Ekonomski fakultet u Sarajevu pruža svojim studentima širok raspon “finansijskih” znanja, ovakav vid dodatne edukacije u kojem je fokus sa poslovnih, prebačen na lične finansije, više je nego dobrodošao. Radionice su zaista dobro prihvadene i nema nikakve dileme da de biti organizovane i u semestrima pred nama. Upravljanje ličnim finansijama nije više samo pitanje višeg nivoa svijesti, ved i nužde, preživljavanja. Stoga de vrata Career Centra Ekonomskog fakulteta u Sarajevu i ubudude biti otvorena divnim ljudima i sadržajima Udruženja “U plusu” ”.

Alisa Omerovid, pravna savjetnica u Udruženju—J.U. Osnovna škola

Pasci 31.10.2012. godine

3

Predsjednik Udruženja za poduzetništvo i posao LiNK Mostar gosp. Tomislav Majid i direktorica Udruženja “U plusu” gđa. Ajla Mostarac su potpisali Memorandum o partnerstvu za razvoj usluga finansijskog i pravnog savjetovanja korisnika finansijskih proizvoda na području Mostarske regije. Time je ozvaničen početak saradnje koja podrazumijeva realizovanje zajedničkih aktivnosti kako bi se građanima Mostara pružila besplatna usluga finansijskog savjetovanja kod kreditnih dugovanja građana prema finansijskim institucijama, a u skladu sa realnim otplatnim mogudnostima u datom trenutku, te boljeg razumijevanja finansijskih proizvoda i mehanizama zaštite potrošača finansijskog sektora. Prva savjetovanja za prezadužene građane Mostara realizovana su u decembru.

Obradajudi se predstavnicima medija predsjednik Tomislav Majid je istaknuo zadovoljstvo potpisivanjem memoranduma i važnost ove teme za mala i srednja poduzeda s kojim se Udruženje LiNK direktno bavi. Iskazao je važnost što se program odnosi na savjetovanje i fizičkih lica jer je problem prezaduženosti širi društveni problem.

USLUGE SAVJETOVANJA DOSTUPNE GRAĐANIMA MOSTARSKE REGIJE

Potpisivanje Memoranduma o partnerstvu za razvoj usluga

finansijskog i pravnog savjetovanja na području Mostarske regije

SARADNJA SA OPDINAMA STARI GRAD I NOVI GRAD SARAJEVO Sa ciljem približavanja usluge građanima i kreiranja prostora za odgovornije upravljanje ličnim finansijama, Udruženje “U plusu” je uspostavilo saradnju sa opdinama Stari Grad i Novi Grad Sarajevo, odnosno nadležnim službama navedenih opdina za rad mjesnih zajednica, te je u periodu oktobar-decembar 2012. godine realizovano 12 interaktivnih radionica na temu “Ugovor o kreditu” za građane sljededih mjesnih zajednica:

Opdina Stari Grad Sarajevo: Babida bašča, Hrid-Jarčedoli, Bistrik, Baščaršija i Ferhadija, Kovači i Sumbuluša, Logavina, Medrese, Širokača i Toka-Džeka, Mahmutovac i Sedrenik. Opdina Novi Grad Sarajevo: Aneks, Alipašino Polje C I i C II, Alipašin Most I i Alipašin Most II.

Zanimljivo je da su pojedine radionice prelazile u konstruktivnu interaktivnu raspravu na kojoj su se razmjenjivala iskustva, davali savjeti i učile nove potrebne stvari. Opšti utisak građana navedenih mjesnih zajednica je da je aktivnost “U plusu” potrebna i korisna. U narednom periodu dogovoren je i nastavak saradnje kako bi što vedi broj građana navedenih ali i drugih opdina dobio priliku da se upozna sa osnovama finansijskih proizvoda, upravljanja vlastitim finansijama, te pravima i obavezama koje proizilaze iz ugovornih odnosa sa finansijskim institucijama.

Adil Aljid, šef službe poslova mjesnih zajednica opdine Stari Grad Sarajevo, izrazio je zadovoljstvo uspostavljenom saradnjom sa “U plusu”, te naveo: “Oduševljen sam idejom finansijske edukacije koja je neophodna našoj društvenoj zajednici. Posebno mi je drago što “U plusu” predstavljaju mladi i stručni ljudi koji žele pomodi građanima i omoguditi im da bolje razumiju, izbjegnu i riješe eventualne probleme prezaduženosti sa kojima se suočavaju u svakodnevnom životu. Onoliko koliko je u mojoj modi, trudit du se da nastavimo saradnju i voljan sam pomodi “U plusu” i ovoj ideji i u bududnosti.”

4

EDUKACIJA NASTAVNIKA I PROFESORA

U oktobru smo uspostavili saradnju sa “Interaktivne otvorene škole” (MIOS) Tuzla, koji kroz projekat Aflatoun educira nastavnike i profesore sa finansijskog i socijalnog aspekta. Udruženje “U plusu” je također mnogo doprinijelo u osnaživanju ciljne skupine kada je riječ o razumijevanju finansijskih proizvoda i odgovornom upravljanju ličnim finansijama. “U plusu” je pružilo besplatnu edukaciju nastavnicima i roditeljima u J.U. OŠ Solina i J.U. OŠ Pasci. Savjetnice “U plusu” su uzele učešde i u Obrazovnom forumu – IV konferencija za nastavnike i direktore škola kojeg je MIOS Tuzla organizovao 8.12.2012. godine u Hotelu Tuzla. Tom prilikom su pružene usluge besplatnog finansijskog i pravnog savjetovanja zainteresovanih nastavnika/profesora. U nastavku saradnje sa MIOS, “U plusu” de educirati i savjetovati nastavnike i roditelje u još nekoliko škola na području Tuzlanskog kantona. “Ispred MIOS-a Tuzla zadovoljstvo mi je redi da saradnja koju smo ostvarili sa Uduženjem “U plusu” je svrsishodna, korisna za naše korisnike i doprinosi programu Aflatoun – socijalno i finansijsko obrazovanje. MIOS educira nastavnike kako raditi s učenicima o osnovnim kompetencijama koje se tiču finansijskog i socijalnog razvoja, a bitna karika je da i odrasli u školama, naročito roditelji, imaju priliku da se educiraju o temi odgovornog upravljanja ličnim finansijama. Smatram da to daje dobru sinergiju jer obuhvata čitavu porodicu. Bitna odlika otvorene škole u zajednici je da uvažava potrebe njenih korisnika i da uključuje vanjske kompetentne resurse da omogude ispunjenje te potrebe. To se desilo u ovom slučaju. Drago mi je da radimo zajedno i vjerujem da demo u bududem periodu imati vedu pokrivenost škola našim zajedničkim uslugama” navela je Edina Malkid, direktorica MIOS-a.

“Bogat nije onaj koji

puno ima ved koji

puno daje.” Erich

Fromm

SARADNJA SA NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA IZ BIJELJINE U toku mjeseca novembra Udruženje “U plusu” je nastavilo saradnju sa nevladinim sektorom u Bijeljini. Dana 27.11.2012. godine naše savjetnice pružile su savjetodavne usluge za članice organizacije žena “Lara” u njihovim prostorijama u Bijeljini. Tom prilkom “U plusu” savjetnice odgovorile su na razna pitanja njihovih članica kao što su na koji način uštedjeti u domadinstvu, kakva su prava i obaveze jemaca, na šta je potrebno obratiti pažnju prilikom podizanja novog kredita i slična. Ujedno, uspostavili smo saradnju sa Udruženjem žena “Interactiv” i Helsinškim odborom za ljudska prava u Republici Srpskoj iz Bijeljine, čijim članicama Udruženje “U plusu” namjerava pružiti svoje usluge u narednom periodu.

Organizacija žena “Lara” Bijeljina, 27.11.2012. godine

5

FINANSIJSKA EDUKACIJA SREDNJOŠKOLACA I ODRASLIH

Kako bi se povedao nivo znanja i razumijevanja odraslih i mladih o finansijskim proizvodima kao i prava i obaveza potrošača “U plusu” redovno provodi prilagođene programe finansijske edukacije. Radionice za srednjoškolce organizovane su u saradnji sa J.U. Mješovita srednja škola Srebrenik, JU Srednja ekonomsko-trgovinska škola Tuzla, J.U. Mješovita srednja škola Tuzla, Srednja medicinska škola Sarajevo, Katolički školski centar “Sv. Josip” - Srednja medicinska škola Sarajevo, Gimnazija Obala Sarajevo, J.U. Behram-begova medresa u Tuzli, J.U. Gimnazija Meša Selimovid Tuzla, te uz podršku kolega iz World Vision organizovana je radionica za učenike J.U. Mješovite srednje škole Olovo. Učešde na radionicama uzelo je 502 učenika. Neki od komentara učenika su: “Sve pohvale. Program je vrlo zanimljiv i poučan.” J.U. Srednja medicinska škola Sarajevo, 15.10.2012. godine; “Trebalo bi se omogučiti više seminara, jer se ovim putem može naučiti mnogo.” Katolički školski centar “Sv. Josip” - Srednja medicinska škola Sarajevo, 16.10.2012. godine; “Super! Ove radionice dosta mogu pomodi.“ J.U. Srednja ekonomsko-trgovinska škola Tuzla, 8.11.2012. godine; “Seminar je jako poučan, dosta stvari možemo da naučimo i da saznamo nešto sa čim nismo bili upoznati prije. Hvala!” Katolički školski centar “Sv. Josip” - Srednja medicinska škola Sarajevo, 8.11.2012. godine; “Naučio sam kako podidi kredit, razmotriti ugovor, izabrati finansijsku instituciju.” J.U. Mješovita srednja škola Tuzla, 13.11.2012. godine; “Naučila sam koliko je važno da se informišemo o svemu što ne znamo i koliko bi bilo dobro štedjeti.” J.U. Behram-begova medresa Tuzla, 6.12.2012. godine.

U protekla tri mjeseca održali smo 11 radionica na temu efikasnog upravljanja kudnim budžetom, 15 na temu ugovora o kreditu, osam o finansijskim proizvodima, četiri o zaštiti potrošača u finansijskom sektoru i dvije o efikasnom upravljanju zaduženjiima na kojima je učešde uzelo 716 osoba.

Radionice su realizovane u saradnji sa Atlantic Group, Centrom za edukaciju i istraživanje “Nahla” Sarajevo, Centrom za razvoj karijere studenata Ekonomskog fakulteta Sarajevo, EkoMozaik d.o.o. Šekovidi, Fakultet za tjelesni odgoj i sport Tuzla, Imel d.o.o. Lukavac, Pravni fakultet Tuzla, Opdinama Stari Grad i Novi Grad Sarajevo, Osnovnim školama "Solina" Tuzla, „Pasci“ Pasci, Lukavac grad, Udrugom Breščana, Udruženjem žena Prokosovidi, Udruženjem “Misao” Tuzla i Udruženjem vjeroučitelja Tuzla.

Neki od komentara učesnika radionica su: “Održati ovakve seminare za sve kategorije društva.” Udruženje vjeroučitelja Tuzla, 7.11.2012. godine; “Ovakve i slične poučne i korisne seminare treba često održavati.” Opdina Stari Grad—Mjesna zajednica Logavina Sarajevo, 13.11.2012. godine; “Svaka čast! Svakako nastavite sa ovakvom vrstom edukacije.“ Centar za razvoj karijera Ekonomski fakultet Sarajevo, 21.11.2012. godine.

J.U. Mješovita srednja škola Tuzla, 13.11.2012. godine J.U. Behram-begova medresa Tuzla, 6.12.2012. godine

Informacije o otpladenim i postojedim kreditnim zaduženjima finansijska institucija može dobiti uvidom u Centralni registar kredita (CRK). CRK vodi Centralna Banka BiH koja prikuplja podatke o zaduženosti građana po osnovu kredita, kreditnih kartica, lizinga i drugih kreditnih poslova. CRK je zvanična evidencija zaduženosti građana BiH gdje su prikazana sva kreditna zaduženja i jemstva sa pojedinostima kredita. Izvod iz CRK može se dobiti na zahtjev u finansijskoj instituciji. Ukoliko dođe do kašnjenja u otplati kredita, to de biti evidentirano u CRK izvještaju, što de uticati na mogudnost dodatnog kreditnog zaduživanja Vas i Vaših eventualnih jemaca. Finansijske institucije mogu koristiti CRK izvještaj isključivo uz pismenu saglasnost onoga na koga se ti podaci odnose.

Za dodatne potrebne savjete posjetite web stranicu Udruženja “U plusu” www.uplusu.ba.

“Sve pohvale. Zaista koristan seminar. Nadam se da dete ovako nastaviti.” Centar za razvoj karijera Ekonomski fakultet Sarajevo, 28.11.2012. godine. “Što više ovakvih seminara, koji su jako edukativni i daju mnoštvo korisnih informacija građanima.” Opdina Novi Grad—Mjesna zajednica Alipašin most II Sarajevo, 5.12.2012. godine; “Želimo da nas ubudude savjetujete na ovakvim i sličnim seminarima. Hvala!” Udruženje “Misao” Tuzla, 11.12.2012. godine.

6

Imel doo Lukavac, 2.10.2012. godine Udruženje Misao Tuzla, 11.12.2012. godine

SAVJET U PLUSU—CENTRALNI REGISTAR KREDITA (CRK)

BESPLATNA INFO LINIJA : 080 02 02 56 Svim BiH građanima je na raspolaganju besplatna info linija 080 02 02 56 na koju nas mogu pozvati svaki radni dan u periodu od

08.00 do 16.30 sati i obratiti se za savjet o njihovim zaduženjima i drugim pitanjima iz domena upravljanja ličnim finansijama.

Klosterska 3, 75000 Tuzla

Tel.: 387 35 249 381, Fax: 387 35 249 162

Obala Kulina bana 2/1, 71000 Sarajevo

Tel.: 387 33 264 575, Fax: 387 33 264 576

e-mail: info@uplusu.ba

www.uplusu.ba

“U plusu” pruža besplatne usluge: savjetovanja o zaduženjima i generalnog finansijsko-pravnog savjetovanja, uz mogudnost posredovanja

između zaduženih građana i finansijskih institucija, finansijske edukacije za odrasle i mlade. VIZIJA “U plusu” je vodeda organizacija u Bosni i Hercegovini koja građanima pruža kvalitetne usluge u oblasti odgovornog upravljanja ličnim finansijama. MISIJA “U plusu” želi: Pružiti svojim klijentima usluge finansijskog savjetovanja i prilagođene edukativne programe iz oblasti

upravljanja ličnim finansijama. Razvijati saradnju i partnerske odnose sa relevantnim institucijama u Bosni i Hercegovini kako bi se

adekvatno zaštitili svi učesnici na finansijskom tržištu.

Pridružite nam se http://www.Facebook.com/pages/Udru%C5%BEenje-za-odgovorno-

upravljanje-li%C4%8Dnim-finansijama-U-plusu/201121733322243

Sadržaj ovog dokumenta je isključivo vlasništvo i odgovornost Udruženja za odgovorno upravljanje ličnim finansijama “U plusu” i ne odražava

stanovišta naših donator niti organizacija koje nam daju podršku. Copyright U PLUSU 2012.

Tehnička i stručna podrška Udruženju “U plusu”

Ovaj projekat je djelimično finansiran od strane Američke ambasade

u Sarajevu i svi stavovi, mišljenja i zaključci izneseni ovdje ne

odražavaju nužno stav State Departmenta nego isključivo autora.