Justina Shiroka Pula

BIZNESI I VOGËL DHE I MESËM

BIZNESI I VOGËL DHE I MESËM

I

PERKUFIZIMI I BVM

Biznesi i Vogël dhe i Mesëm

1. Përkufizimi i biznesit të vogël dhe të mesëm - BVM

2. Specifikat e BVM-së3. Rëndësia e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme –

NVM - në ekonominë e tregut 4. Bizneset e vogla dhe bizneset e mëdha 5. Bizneset e vogla dhe rritja ekonomike 6. Inovacionet dhe bizneset e vogla 7. Bizneset e vogla dhe krijimi i vendeve të reja të

punës

Nuk ka ndoni përkufizim apo kriter rreth përcaktimit të termit ndërmarrje përkatësisht biznese të vogla dhe të mesme (NVM/BVM)

Mexhithatë disa nga karakteristikat që e bëjnë të dallojnë bizneset nga njeri tjetri janë të dukshme,si

Salloni I ondulimit,piceria, duqanet.servis për automobila - janë biznese të vogla Fabrika e mobileve,autobusëve - janë biznese të mëdha

Ajo cka është e vogël në një indusrti për nga vëllimi I shitjeve I të ardhurave,ose I të punësuarve ajo që është e vogël në një industri ,mund të jetë e madhe në një industri tjetër.

1. Përkufizimi i biznesit të vogël dhe të mesëm – BVM

Kriteret për përcaktimin e një ndërmarrjeje si të vogël apo të mesme janë:

Menaxhmenti i firmës është i pavarur dhe zakonisht menaxherët janë edhe pronarë

Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të vogël

Regjioni i shtrirjes kryesisht është i vogël, ndërsa të punësuarit dhe pronarët janë nga i njejti rajon.

Madhësia relative e firmës në korniza të industrisë patjetër duhet të jetë e vogël kur krahasohet me ndërmarrjet më të mëdha në atë rajon.

1. Përkufizimi i biznesit të vogël dhe të mesëm – BVM

Qasjet e ndryshme në përkufizimin e BVM

Si kritere mund të konsiderohen edhe këto:

Biznesi duhet të jetë I pavarur Biznesi nuk duhet të jetë dominant në rajontë

cilin vepron Numri I të punësuarve Të hyrat nga shitjet

Në tëorin dhe praktikën e vendeve Europjane,në mënyra të ndëryshme është e përcaktuar madhësia e NV

Francë

Më pak se 10 të punësuar,janë ndërmarrje shumë të vogla

Prej 10-49 të punësuar,janë ndërmarrje të vogla

Prej 50-500 të punësuar,janë ndërmarrje të mesme

Mbi 500 të punësuar,janë ndërmarrje të mëdha

ITALI

Prej 1-19 të punësuar,janë MIKRO –ndërmarrje Prej 20-99 të punësuar,janë ndërmarrje të

vogla Prej 100-499 të punësuar,janë ndërmarrje të

mesme

Gjermani

Prej 0-49 të punësuar,janë ndërmarrje të vogla Prej 50-499 të punësuar,janë ndërmarrje të

mesme

Unioni Europian UE

Prej 1-9 të punësuar,janë

MIKRO –ndërmarrjese/bizne Prej 10-49 të punësuar,janë ndërmarrje/biznese të

vogla Prej 50-249 të punësuar,janë ndërmarrje/biznese të

mesme

Francë

Ndërmarrje shumë të vogla –përfacojnë 90%të të gjitha llojeve të ndërmarrjeve,të cilat punësojnë 1/6 e të gjithë fuqisë punëtore.Këto janë ndërmarrje që kanë më shumë se 10 të punësuar

70% të të gjitha ndërmarrjeve-një prona

20% të ndërmarrjeve- dy pronar

10% të ndërmarrjeve- kanë formen e kooperatave dhe organizata joqeveritare

Itali

Ndërmarrjet e vogla përmbajnë 90% të të gjitha ndërmarrjeve industriale dhe absorbojnë 83,4%

Kosova

Mikro ndërmarrjet përmbajnë 98,5% të të gjitha ndërmarrjeve,

Ndërmarrjet e vogla përmbajnë 1,3%

Ndërmarrjet e mesme përmbajnë 0,2%

Unioni Europian UE

Ndërmarrjet e vogla përmbajnë 98% të të gjitha ndërmarrjeve industriale

Përkufizimi i biznesit të vogël dhe të mesëm – BVM

Sipas UE-së BVM ndahet në tri kategori :

Ndërmarrjet/bizneset mikro 1-9 të punësuar Ndërmarrjet/bizneset e vogla 10-49 të punësuar Ndërmarrjet/bizneset e mesme 50-249 të punësuar

Koncept i cili është i pranuar edhe nga Institucionet e Kosovës

Biznesi i Vogël dhe i Mesëm

Dallimet e biznesit të vogël dhe të madh: Marrja më e shpejt e vendimeve Fleksibilitet në i madh Centralizim më i madh gjatë marrjes së

vendimeve, strukturë më e thjesht organizative Ndikim i madh i pronarit, komunikim i

drejtëpërdrjet prej lart posht Planifikim formal i thjesht Pjesëmarrje e kufizuar e punëtorëve në

vendimmarrje, më pak nivele të menaxhmentit

2. Specifikat e BVM-së

Karakteristikat e ndërmarrjeve të vogla janë:

Inovacionet Puncsimet Fleksibilteti Marëdhëniet direkte gjatë punës Mundësia e punësimit Menaxhimi nga një person Kapitali i kufizuar Pavarësia

2. Specifikat e BVM-së

Karakteristikat e ndërmarrjeve të vogla janë:

InovacioneNdërmarrjet e vogla përfaqësojnë

burimin natyrore dhe kështu I

sigurojnë kanalet jashtë

institucioneve për kreativitet.

Zbulimet dhe inovacionet, p.sh.

Klimatizimi,streptomicina,ngjyra

natyrale e televizionit,etj,të cilat të

ariturat I shfrytëzon ndërmarrjet e

mëdha

Shumë produkte të reja rrjedhin nga ndërmarrjet e vogla

Ndërmarrjet evogla kanë bë më shumë

se gjysmën e zbulimeve në tridhjet vitet e

fundit

PunësimiNdërmarrjet e vogla përfaqësojnë

burimin të punësimit.

Fusha e veprimit të NVofro mundësin për punësime të reja

Ndërmarrjet e vogla punësojnë

numër të madh të punëtorëvë dhe

mundësit e reja për punësim tregojnë

rritje dhe ndikimin e tyre ne

ekonomin kombëtare

Në vitet e tetëdhjeta dhe shtatëdhjëta

NV kanë krijuat afër 80% të

punësimevetë rej të vendeve të punës

Fleksibiliteti

Nënkupton aftësin e ndërmarrjes që të

ndërrojë aktivitetet dhe të reagojë shpejt

Në ndryshimet e tregut lokal.

Fleksibilitet nënkupron në asotiment,

Cmime,Lokacion

Nënkupon ndërim të aktiviteteve në driten

E ndryshimeve të kushteve të tregut dhe

përshtatje të kapacitetit kushteve të tregut

Menaxhimi nga një person

BVM menaxhohet nga një person I cili ka

autoritet dhe përgjegjësi

Pronaret dhe menaxheret I marrin të gjitha vendimet strategjike dhe taktike që janë të lidhura me zhvillimin dhe punësimin

Kapitali I kufizuar

Për pronarët në fazen fillestare të

zhvillimit, karakteristik janë mjetet e

Kufizuara financiare.

Bëhët fjalë për asete të kufizuara të xhiros

që përdoren për mirrëmbajte të

paisjeve, financim të kufizimeve me lënd të

Parë, financim të stoqeve. etj

Pavarrësi

NV I karaterizon pavarësia

Kanë më shumë inciativë,shpikje dhe

ambicie

Faktorët kontribues të BVM-së në ekonominë e tregut:

Kontributet në proceset e ndryshimeve teknologjike

Kontributi në sjelljen e konkurencës së shëndosh

Hapja e vendeve të reja të punës Oferta e pasur e prodhimeve në tregun

vendor

3. Rëndësia e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme – NVM - në ekonominë e tregut

Ekzistojne dy mendime rreth bashkëjetesës së biznesit të vogël dhe atij të madh.

Mendimi se:

Bizneset e vogla i shmangen biznesit të madh dhe si e tillë nuk i konkurrojnë asaj dhe

Bizneset e vogla i konkurrojnë biznesit të vogël

4. Bizneset e vogla dhe bizneset e mëdha

Bizneset e vogla njohen për aftësitë e tyre për fleksibilitet, pra rëndësia kryesore e bizneseve të vogla qëndron në aftësinë e tyre për të ju përshtatur ndryshimeve.

Bizneset e vogla nën kushtet e jashtëzakonshme kanë implikime të dyfishta: Rrethina turbulente Mungesa e resurseve

Pas viteve të 80-ta janë analizuar dimensione të ndryshme të fleksibilitetit

4.1 Bizneset e vogla dhe koncepti i fleksibilitetit

Varësisht nga kërkesa e produktit apo shërbimeve adaptohen strategji të ndryshme, p.sh. kur :

Kërkesa nuk ka fluktuime/ndrushime atëherë adoptohet strategjia me efiçiencë më të madhe apo kur

Kërkesa ka lëvizje të mëdha atëherë duhet adoptuar strategji fleksibile

Nga studimet empirike është vërejtur se bizneset e vogla veprojnë në tregjet me fluktuime ndërsa bizneset e mëdha në ato ku nuk ka stabilitet të kërkesës

4.2 Fleksibiliteti dhe fluktuimet në kërkesë

Ndryshimet në teknologji kanë ndikim të madh në shkallën e prodhimit dhe në produktin miks.

Tekonologji fleksibile kanë bizneset e mëdha e jo ato të vogla për shkak të resurseve në dispozicion.

Ndryshimet nëpërmjet programimeve të reja komjuterike mundëson arritjen deri tek ndrushimi më i lehtë i produkteve

4.3 Fleksibiliteti dhe ndryshimet në teknologji

Për shkak të pamundësisë së fleksibilitetit në teknologji bizneset e vogla mbështetjen e gjejnë në fleksibilitetin në aspektin organizativ

Bizneset e vogla kanë : Strukturë të thjesht organizative Detyrat dhe raportet janë të qarta Lehtësia në qasje në rrjetet e bizneseve tjera

shtë e madhe

4.4. Fleksibiliteti dhe çmimet

Ndër arsyet kryesore të cilat ndikojnë në çmim janë:

Aftësia e biznesit për informata

Elasticiteti I kërkesës ( produkte alternative – rritja e kërkesës

për një produkt të një biznesi të madh mundëson rritjen e një produkti me çmim më të ulët të një biznesi të vogël )

Vazhdon - Fleksibiliteti dhe çmimet

Teoria e neoklasikëve e rritjes bazohet në premisën serritja e një vendi është rezultat i zhvillimit teknologjik e

cila më pas shkakton një nivel të kursimeve dhe investimeve

tëcilat rrisin kapitalin për orë të punës e si rezultat rrijenekonomike të një vendi.

Arsyet kryesore të rritjes ekonomike janë:

Rritja e konkurrencës dhe Rritja e numrit të bizneseve të vogla që si rezultat ka

inovacione të ndryshme, p.sh në: Produkte Teknologji etj.

5. Bizneset e vogla dhe rritja ekonomike

Sipas neoklasistëve dhe pasardhësve të tyre

dija është shkaktare për rritje të ekonomisë ndërsa për një qëndrueshmëri të rritjes ata e vënë inovacionin në qendër.

Edhe ndërmarjet e mëdha edhe ato të vogla kanë ndikim në procesin e inovacioneve

6. Inovacionet dhe bizneset e vogla

Bizneset e vogla ofrojnë një numër të madh të

inovacioneve e që si derivat kanë:

zhvillimin eknomik, si dhe hapjen e vendeve të reja të punës

Efekti i spin – off-it

Largimi nga ndërmarrja e madhe me një përvojë të lartë

Hapja e një biznesi të vogël Përmirësimi i produkteve të trashiguara nga biznesi i

madh Zvoglimi i papunësisë Rritja ekonomike.

7. Bizneset e vogla dhe krijimi i vendeve të reja të punës