MS. MEDEN F. FADRIQUELASchool Paper Adviser

New Era University- High School DepartmentNo. 9, Central Avenue, New Era, Quezon City

Katuturan ng BalitaKatuturan ng Balita

Ang balita ay napapanahon at Ang balita ay napapanahon at makatotohanang ulat ng mga makatotohanang ulat ng mga pangyayaring naganap na, nagaganap pangyayaring naganap na, nagaganap at magaganap pa lamang.at magaganap pa lamang.

Ito ay maaaring maibahagi sa Ito ay maaaring maibahagi sa pamamaraang pasalita, pasulat at pamamaraang pasalita, pasulat at pampaningin. pampaningin. PasalitaPasalita ito, kung ang ito, kung ang

ginawang midyum ay ang radio at ginawang midyum ay ang radio at

telebisyon; telebisyon; pasulat pasulat naman kung ito naman kung ito

ay ipinalimbag sa pahayagan at ay ipinalimbag sa pahayagan at

iba pang uri ng babasahin; at iba pang uri ng babasahin; at

pampaninginpampaningin kung ang kung ang

midyum ay ang midyum ay ang

telebisyon at sine.telebisyon at sine.

Mga Katangian ng BalitaMga Katangian ng Balita

KawastuhanKawastuhan -ang mga datos ay inilahad -ang mga datos ay inilahad nang walang labis, walang kulangnang walang labis, walang kulang

KatimbanganKatimbangan – inilahad ang mga datos na – inilahad ang mga datos na walang kinikilingan sa alinmangwalang kinikilingan sa alinmang

panig na sangkot.panig na sangkot.

MakatotohananMakatotohanan– ang mga impormasyon ay – ang mga impormasyon ay tunay at aktuwal at hindi gawa-gawa tunay at aktuwal at hindi gawa-gawa

lamang.lamang.

KaiklianKaiklian- ang mga datos ay inilahad nang - ang mga datos ay inilahad nang diretsahan , hindi maligoy.diretsahan , hindi maligoy.

Mga sangkap ng BalitaMga sangkap ng Balita

Ang isang balita ay nagiging balita Ang isang balita ay nagiging balita lamang kung ito ay nakakapukaw ng lamang kung ito ay nakakapukaw ng interes ng mga tagapakinig o interes ng mga tagapakinig o mambabasa. Kaya maaaring sabihingmambabasa. Kaya maaaring sabihing

ang anumang kaganapan na balita paraang anumang kaganapan na balita para

sa isa ay hindi balita sa isa ay hindi balita

para sa iba.para sa iba.

Narito ang mga sangkap ng balita na maaaring Narito ang mga sangkap ng balita na maaaring makapagbigay ng interes sa mga tagapakinig makapagbigay ng interes sa mga tagapakinig at mambabasa.at mambabasa.

Kapanahunan Kapanahunan - Ito ay bago pa lamang - Ito ay bago pa lamang nangyari o maaaring matagal nangnangyari o maaaring matagal nang

ngunit ngayon lamang natuklasan.ngunit ngayon lamang natuklasan.

Kalapitan -Kalapitan - Mas interesado ang mga Mas interesado ang mga tagapakinig o mambabasa na malamantagapakinig o mambabasa na malaman

ang nagyayari sa kanilang paligid o ang nagyayari sa kanilang paligid o pamayanan kaysa sa malalayong lugar.pamayanan kaysa sa malalayong lugar.

♦ ♦KabantuganKabantugan – –Tumutukoy Tumutukoy

sa pagiging prominente o sa pagiging prominente o

kilala ng taong sangkotkilala ng taong sangkot

sa pangyayari.sa pangyayari.

Kakatwahan o KaibahanKakatwahan o Kaibahan

Mga pangyayaring di karaniwanMga pangyayaring di karaniwan

tulad halimbawa ng isang taotulad halimbawa ng isang tao

na nangagat ng aso o na nangagat ng aso o

ng isang hayop nang isang hayop na

dalawa ang ulo.dalawa ang ulo.

♦ ♦ TunggalianTunggalian

Ito ay tumutukoy hindi lamang sa labanIto ay tumutukoy hindi lamang sa laban

ng tao laban sa kapwa tao, maaaring tao laban sa kapwa tao, maaari

rin itong pakikibaka ng taorin itong pakikibaka ng tao

laban sa kalikasan o nglaban sa kalikasan o ng

tao laban sa tao laban sa

kaniyangkaniyang

sarili.sarili.

Makataong Makataong KawilihanKawilihan

Ito ay tumutukoy sa Ito ay tumutukoy sa mga pangyayaring mga pangyayaring

nakapupukaw sa nakapupukaw sa iba’t-ibang uri ng iba’t-ibang uri ng emosyon ng tao: pag-emosyon ng tao: pag-ibig, poot , simpatiya, ibig, poot , simpatiya, inggit at iba pa.inggit at iba pa.

Romansa at Pakikipagsapalaran Romansa at Pakikipagsapalaran

Tinatalakay dito hindi lamang ang Tinatalakay dito hindi lamang ang

buhay pag-ibig ng isang tao katulad ng buhay pag-ibig ng isang tao katulad ng

mga artista kundi ang pakikipagsapa-mga artista kundi ang pakikipagsapa-

laran din ng mga ordinaryong taolaran din ng mga ordinaryong tao

tulad ng pagliligtas ng batang si tulad ng pagliligtas ng batang si

Rona Mahilum sa sa kaniyang mga Rona Mahilum sa sa kaniyang mga

kapatid sa nasusunog nilang bahay.kapatid sa nasusunog nilang bahay.

Pagbabago at Kaunlaran Pagbabago at Kaunlaran

Anumang pagbabago at kaunlarangAnumang pagbabago at kaunlarang

nangyayari sa pamayanan ay nangyayari sa pamayanan ay

maaaring paksain ng balitamaaaring paksain ng balita

tulad ng pagpapatayo ngtulad ng pagpapatayo ng

mga bagong gusali, mga bagong gusali,

kalsada, pamilihang kalsada, pamilihang

bayan at iba pa.bayan at iba pa.

Bilang o EstadistikaBilang o Estadistika - Halimbawa - Halimbawa nito ay ang mga ulat ukol sanito ay ang mga ulat ukol sa

pananalapi, resulta ng eleksyon at pananalapi, resulta ng eleksyon at iba pa.iba pa.

Pangalan - Pangalan - Tumutukoy sa mga Tumutukoy sa mga pangalang nasasangkot sa balitapangalang nasasangkot sa balita

tulad ng mga nakapasa sa mga tulad ng mga nakapasa sa mga board examinations.board examinations.

Hayop Hayop

Halimbawa nito ay ang mga bagong inakay Halimbawa nito ay ang mga bagong inakay ng Philippine Eagle mula sa itlog na nabuong Philippine Eagle mula sa itlog na nabuo

sa pamamagitansa pamamagitan

ng artipisyal inseminasyon.ng artipisyal inseminasyon.

Kalamidad Kalamidad

Kapag nagkaroon ng malakas Kapag nagkaroon ng malakas

na bagyo, lindol, pag- putok ng na bagyo, lindol, pag- putok ng

bulkan at iba pa, karaniwang bulkan at iba pa, karaniwang

pinapaksa ng balita ang mga pinapaksa ng balita ang mga

pinsalang dulot nito.pinsalang dulot nito.

Mga Uri ng BalitaMga Uri ng Balita

A. Ayon sa istilo ng pagkalahad ng datosA. Ayon sa istilo ng pagkalahad ng datos

1.1. Tuwirang BalitaTuwirang Balita

Diretsahan ang pagkahanay ng mga Diretsahan ang pagkahanay ng mga

datos at ginagamitan ng datos at ginagamitan ng

kombenkombensyonal o kabuurangkombenkombensyonal o kabuurang

pamatnubay.pamatnubay.

2. Pabalitang Lathalain2. Pabalitang Lathalain

Hindi diretsahan ang paglalahad ng datosHindi diretsahan ang paglalahad ng datos

at ginagamitan ng makabagong at ginagamitan ng makabagong

pamatnubay.pamatnubay.

B.B. Ayon sa lugar na Ayon sa lugar na pinangyarihanpinangyarihan

1.Lokal na Balita1.Lokal na Balita

Kung ang kinasasaklawan ng Kung ang kinasasaklawan ng pangyayari ay sa pamayanang pangyayari ay sa pamayanang kinabibilangan o tinitirhan ng taga-kinabibilangan o tinitirhan ng taga-

pakinig o mambabasa. pakinig o mambabasa. a. pambarangay d. panlalawigana. pambarangay d. panlalawigan

b. pambayan e. panrehiyonb. pambayan e. panrehiyon

c. panlunsod f. pambansac. panlunsod f. pambansa

2. Balitang Pang-ibang Bansa2. Balitang Pang-ibang Bansa

C. C. Ayon sa nilalamanAyon sa nilalaman

♦ ♦ Pang-agham at teknolohiyaPang-agham at teknolohiya

♦ ♦ Pangkaunlarang komunikasyon Pangkaunlarang komunikasyon

♦ ♦ Pang-isports o pampalakasanPang-isports o pampalakasan

D. Ayon sa pinagbabatayan o pinag-D. Ayon sa pinagbabatayan o pinag- kukunankukunan

1.1. Batay sa aksyonBatay sa aksyon Ang manunulat / mambabalita Ang manunulat / mambabalita ay naroon mismo sa lugar na ay naroon mismo sa lugar na pinangyarihan ng aksyon o pinangyarihan ng aksyon o pangyayari.pangyayari.

2.2. Batay sa TalaBatay sa Tala

Kung ang Kung ang pinagbabatayan pinagbabatayan ng balita ay mga ng balita ay mga talang nakalap talang nakalap mula sa talaan ng mula sa talaan ng pulisya, ospital at pulisya, ospital at iba pang ahensya.iba pang ahensya.

3. Batay sa Talumpati3. Batay sa Talumpati Kung ang pinagkukunan ng datos ay Kung ang pinagkukunan ng datos ay ang talumpati ng mga kilalang tao.ang talumpati ng mga kilalang tao.

4.4. Batay sa pakikipanayamBatay sa pakikipanayam Kung ang mga datosKung ang mga datos ay nalikom sa pamamagitanay nalikom sa pamamagitan ng pakikipanayam sa mgang pakikipanayam sa mga taong sangkot o may alamtaong sangkot o may alam sa pangyayari.sa pangyayari.

E. Ayon sa pagkakaayos o pagkakaanyo E. Ayon sa pagkakaayos o pagkakaanyo sa pahinasa pahina

1.Balitang may iisang tala1.Balitang may iisang tala

Tumatalakay sa iisang Tumatalakay sa iisang

pangyayari lamangpangyayari lamang

2. May maraming talang itinampok2. May maraming talang itinampok

Naglalahad ng higit sa isang Naglalahad ng higit sa isang

pangyayari na naganap sa iisang pangyayari na naganap sa iisang

araw at halos magkaparehong oras.araw at halos magkaparehong oras.

3. Balitang Kinipil 3. Balitang Kinipil

Balitang pinaikli na Balitang pinaikli na

lamang dahil sa kawalan lamang dahil sa kawalan

ng espasyo.ng espasyo.

4. Dagliang Balita4. Dagliang Balita

Pahabol na balita na dahil sa kawalan ngPahabol na balita na dahil sa kawalan ng

ispasyo ay nilagyan na lamang ngispasyo ay nilagyan na lamang ng

salitang flash at kasunod nito angsalitang flash at kasunod nito ang

isang linya o talatang nilalaman. isang linya o talatang nilalaman.

5. Balitang pangkatnig5. Balitang pangkatnig Maikling balita na isinulat ng hiwalayMaikling balita na isinulat ng hiwalay

ngunit kaagaapay sa kaugnay na ngunit kaagaapay sa kaugnay na

pangunahing balita.pangunahing balita.

6. Bulitin 6. Bulitin

Habol at karagdagan sa Habol at karagdagan sa

mahalagang balita atmahalagang balita at

inilagay sa pangmukhanginilagay sa pangmukhang

pahina na nakakahonpahina na nakakahon

at nasa tipong mariin.at nasa tipong mariin.

F. Ayon sa pagkakalahad ng F. Ayon sa pagkakalahad ng nilalamannilalaman

1. 1. Balitang pamukaw-kawilihanBalitang pamukaw-kawilihan

Karaniwang maiikling balita tungkolKaraniwang maiikling balita tungkol

sa tao, bagay, hayop na umaantigsa tao, bagay, hayop na umaantig

sa damdamin ng sa damdamin ng

mambabasa.mambabasa.

2. Balitang 2. Balitang nagpapakahulugannagpapakahulugan

Nagpapaunawa sa Nagpapaunawa sa mambabasamambabasa

tungkoltungkol sa dahilan, sa dahilan, saligan, katauhansaligan, katauhan

ng mga pangunahing ng mga pangunahing sangkot atsangkot at

kahalagahan ng isang kahalagahan ng isang pangyayari pangyayari..

Ang PamatnubayAng Pamatnubay PamatnubayPamatnubay ang tawag sa una at ang tawag sa una at

pangalawang talata ng balita.pangalawang talata ng balita.

Nagsisilbi itong pang-akit sa mga Nagsisilbi itong pang-akit sa mga mambabasa dahil ito ang pinaka-mambabasa dahil ito ang pinaka-

buod ng balita. Sa akdang lathalain buod ng balita. Sa akdang lathalain o pabalitang lathalain, ito o pabalitang lathalain, ito

ay maaaring isang salita, parirala, ay maaaring isang salita, parirala, pangungusap o isang talata.pangungusap o isang talata.

Mga Uri ng PamatnubayMga Uri ng Pamatnubay

1. Kombensyonal o Kabuuurang 1. Kombensyonal o Kabuuurang

Pamatnubay Pamatnubay

Sinasagot nito ang mga tanong na Sinasagot nito ang mga tanong na

Ano?, Sino?, Saan?, Kailan?, Bakit?Ano?, Sino?, Saan?, Kailan?, Bakit?

at Paano?at Paano?

Ang balita ay inilalahad sa baligtad naAng balita ay inilalahad sa baligtad napiramide kung saan ang mgapiramide kung saan ang mgaMahahalagang datosMahahalagang datosay nasa una at ay nasa una at pangalawang pangalawang talata. Karaniwang talata. Karaniwang ginagamit ginagamit sa tuwirang balita.sa tuwirang balita.

2. Makabagong Pamatnubay2. Makabagong Pamatnubay

Ginagamitan ng pangganyak na Ginagamitan ng pangganyak na

panimula ang akda upang akitinpanimula ang akda upang akitin

ang mambabasang basahinang mambabasang basahin

ang kabuuuan nito.ang kabuuuan nito.

Karaniwang Karaniwang

ginagamit itoginagamit ito

sa pagsulatsa pagsulat

ng Pabalitang Lathalain.ng Pabalitang Lathalain.

Mga Uri ng Kombensyonal na Mga Uri ng Kombensyonal na PamatnubayPamatnubay

1. Pamatnubay na Ano1. Pamatnubay na Ano Kung ang pinakatampok Kung ang pinakatampok

sa balita ay angsa balita ay ang

pangyayaripangyayari.. Halimbawa:Halimbawa:

Isang lindol ang yumanig sa lalawigan ng Isang lindol ang yumanig sa lalawigan ng Sorsogon at Masbate na ikinamatay ng Sorsogon at Masbate na ikinamatay ng tatlong tao at ikinasira ng mga bahay at tatlong tao at ikinasira ng mga bahay at gusali kahapon ng madaling araw.gusali kahapon ng madaling araw.

2. Pamatnubay na Sino2. Pamatnubay na Sino

Kung higit na pinakatampok Kung higit na pinakatampok

ang tao o organisasyong ang tao o organisasyong

kasangkot sa pangyayari.kasangkot sa pangyayari.

Halimbawa:Halimbawa:

Binawi ni Nueva Vizcaya RepBinawi ni Nueva Vizcaya Rep. Rodolfo . Rodolfo AgbayaniAgbayani, kasapi ng LDP ang kaniyang , kasapi ng LDP ang kaniyang pirma sa impeachment complaint na pirma sa impeachment complaint na inihain ng oposisyon, kahapon, matapos inihain ng oposisyon, kahapon, matapos itong katayin sa komite.itong katayin sa komite.

3. Pamatnubay na Saan3. Pamatnubay na Saan

Kung higit na mahalaga Kung higit na mahalaga

ang lugar na pinangyarihanang lugar na pinangyarihan

kaysa sa gawain o taokaysa sa gawain o tao

na kasangkot dito.na kasangkot dito.

Halimbawa:Halimbawa:

Sa Sa Naga City Naga City ginanap ang 2009 National ginanap ang 2009 National Schools Press Conference na dinaluhan Schools Press Conference na dinaluhan ng mga batang manunulat sa buong ng mga batang manunulat sa buong bansa.bansa.

4. Pamatnubay na Kailan 4. Pamatnubay na Kailan

Hindi gaanong gamiting pamatnubayHindi gaanong gamiting pamatnubay

dahil ginagamit lamang ito dahil ginagamit lamang ito

kung higit na mahalaga ang kung higit na mahalaga ang

petsa kaysa sa iba pangpetsa kaysa sa iba pang

aspeto ng mga pangyayari.aspeto ng mga pangyayari.

Halimbawa:Halimbawa:

Hanggang sa Hanggang sa Abril 18Abril 18 na lamang ang na lamang ang palugit na ibinigay ng BIR para sa palugit na ibinigay ng BIR para sa pagababayad ng buwis sa taunang kita.pagababayad ng buwis sa taunang kita.

5. Pamatnubay na Bakit5. Pamatnubay na Bakit Kung ang dahilan o Kung ang dahilan o sanhi ng pangyayarisanhi ng pangyayari ang pinakamahalaga.ang pinakamahalaga. Halimbawa:Halimbawa: Upang mapalawak at madaling Upang mapalawak at madaling maipaabot sa mga mamamayanmaipaabot sa mga mamamayan ang ang mga serbisyo ng pamahalaan,mga serbisyo ng pamahalaan, inilunsad ng Sangguniang Panlunsod ng inilunsad ng Sangguniang Panlunsod ng Quezon sa pamumuno ni Mayor Sonny Quezon sa pamumuno ni Mayor Sonny Belmonte ang “City Hall sa Barangay”Belmonte ang “City Hall sa Barangay”

6. Pamatnubay na Paano6. Pamatnubay na Paano

Kung ang kaparaanan ng Kung ang kaparaanan ng

pangyayari ang pinakamabisangpangyayari ang pinakamabisang

anggulo na dapat itampok.anggulo na dapat itampok.

Halimbawa:Halimbawa:

Nagkunwaring naghahanap ngNagkunwaring naghahanap ng mapapasukan,mapapasukan, isang babae ang isang babae ang

tumangay ng malaking halaga ng salapi at tumangay ng malaking halaga ng salapi at mga alahas ng isang ginang sa Lunsod ng mga alahas ng isang ginang sa Lunsod ng Baguio, pagkatapos itong tanggapin bilang Baguio, pagkatapos itong tanggapin bilang

katulong.katulong.

Sa pagpapasya kung aling uri ng Sa pagpapasya kung aling uri ng

kombensyonal na pamatnubaykombensyonal na pamatnubay

ang itatampok,dapat munang alamin ang itatampok,dapat munang alamin

ng manunulat kung aling anggulo ng manunulat kung aling anggulo

ng balita ang higit na mahalaga. ng balita ang higit na mahalaga.

Kapag parehong matimbang ang Kapag parehong matimbang ang

AnoAno at at Sino, Sino, unang itatampok ang unang itatampok ang

Sino Sino dahil higit na mahalaga ang dahil higit na mahalaga ang

tao kaysa sa mga bagay at tao kaysa sa mga bagay at

pangyayaripangyayari..

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ngMga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng mabisang Pamatnubay:mabisang Pamatnubay:

1. Gumamit ng payak na pangungusap1. Gumamit ng payak na pangungusap

2. Huwag isulat ang lahat ng kasagutan sa 2. Huwag isulat ang lahat ng kasagutan sa mga tanong na Ano, Sino, Saan, Kailan, mga tanong na Ano, Sino, Saan, Kailan, Paano at Bakit sa isang pangungusap Paano at Bakit sa isang pangungusap lamang, kung ito ay makasisira sa lamang, kung ito ay makasisira sa kaisipan ng talata at makalilito sa kaisipan ng talata at makalilito sa mambabasa.mambabasa. Alalahaning ang pangalawang Alalahaning ang pangalawang talata ay pangalawang talata ay pangalawang pamatnubay rin.pamatnubay rin.

3. Huwag uliting gamitin ang mahalaga o3. Huwag uliting gamitin ang mahalaga o

di-karaniwang salita sa isang di-karaniwang salita sa isang

pangungusap.pangungusap.

4. Iwasan ang pag-uulit ng 4. Iwasan ang pag-uulit ng

mga sugnay, parirala atmga sugnay, parirala at

mga iba pang katuladmga iba pang katulad

nitong gramatikongnitong gramatikong

kayarian.kayarian.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Balita Mga Hakbang sa Pagsulat ng Balita

1. Isulat kaagad ang balita matapos makalap.1. Isulat kaagad ang balita matapos makalap.

2. Itala ang mga datos ayon sa pababang 2. Itala ang mga datos ayon sa pababang kahalagahan.kahalagahan.

3. Unahing itampok ang pinakamahalagang 3. Unahing itampok ang pinakamahalagang datos bilang pamatnubay.datos bilang pamatnubay.

4. Ibigay ang buong pangalan ng taong 4. Ibigay ang buong pangalan ng taong awtoridad o pinagkunan ng datos at awtoridad o pinagkunan ng datos at kaniyang katungkulan. Sa muling kaniyang katungkulan. Sa muling pagbanggit sa kanya ay gamitin na pagbanggit sa kanya ay gamitin na lamang ang G. at apelyido ng lalaki lamang ang G. at apelyido ng lalaki at Bb. o Gng. at apelyido ng babae o at Bb. o Gng. at apelyido ng babae o anumang titulo na angkop sa kanya.anumang titulo na angkop sa kanya.

5. Iwasang magbigay ng opinyon sa balita.5. Iwasang magbigay ng opinyon sa balita.

6. Maging tumpak sa paglalahad ng datos.6. Maging tumpak sa paglalahad ng datos.7. Gawing maikli ang talata.7. Gawing maikli ang talata.

8. Gumamit ng mga payak 8. Gumamit ng mga payak na salita.na salita.

9. Gawing maiikli ang 9. Gawing maiikli ang pangungusap at pangungusap at pag-ibaibahin pag-ibaibahin ang haba nito ang haba nito

10. Gamitin ang pangungusap na tukuyan 10. Gamitin ang pangungusap na tukuyan

kaysa sa balintiyak.kaysa sa balintiyak.

11. Isulat ang tuwiran at di tuwirang sabi sa 11. Isulat ang tuwiran at di tuwirang sabi sa

magkahiwalay na talata.magkahiwalay na talata.

12. Ilahad ang dalawang panig ng mga 12. Ilahad ang dalawang panig ng mga

taong sangkot sa balita.taong sangkot sa balita.

13. Gawing pasalita ang bilang 1 hanggang 13. Gawing pasalita ang bilang 1 hanggang

9 at gawing tambilang ang 10 pataas.9 at gawing tambilang ang 10 pataas.

Kaayusan ng BalitaKaayusan ng Balita

Ang kaayusan ng paglalahad ng mga datos Ang kaayusan ng paglalahad ng mga datos

sa balita ay sumusunod sa baligtad nasa balita ay sumusunod sa baligtad na

piramide tulad ng nasa ibaba:piramide tulad ng nasa ibaba:

Ang kaayusang baligtad na piramide Ang kaayusang baligtad na piramide ay nakatutulong sa mga sumusunod ay nakatutulong sa mga sumusunod na dahilan:na dahilan:

1.Napapadali ang pagbabasa. Karaniwan sa 1.Napapadali ang pagbabasa. Karaniwan sa mga mambabasa ay abala, kung kaya mga mambabasa ay abala, kung kaya ang paglagay ng mga mahahalagang ang paglagay ng mga mahahalagang datos sa unahan ng balita, ay datos sa unahan ng balita, ay nakapagpapatipid sa kanila sa panahon, nakapagpapatipid sa kanila sa panahon, dahil sa pamatnubay pa lang ay dahil sa pamatnubay pa lang ay nakukuha na nila ang buod nakukuha na nila ang buod

ng istorya.ng istorya.

2. Napapadali ang pag-aayos ng ispasyo, 2. Napapadali ang pag-aayos ng ispasyo, dahil kung kulang ang ispasyo, maaari dahil kung kulang ang ispasyo, maaari nang putulin ang huling bahagi ng balita nang putulin ang huling bahagi ng balita na hindi nawawala ang mahalagang na hindi nawawala ang mahalagang datos nito.datos nito.

3. Napapadali ang pagsulat ng ulo ng balita 3. Napapadali ang pagsulat ng ulo ng balita dahil sa unang dalawang talata na dahil sa unang dalawang talata na naglalaman ng mahahalagang datos ay naglalaman ng mahahalagang datos ay maaari nang mapagkunan maaari nang mapagkunan

ng itatampok sa ulo ng itatampok sa ulo

ng balita.ng balita.

Mga Tuntunin sa Pagtatalata ng Mga Tuntunin sa Pagtatalata ng BalitaBalita

1. Ang talata ay hindi sumusobra sa1. Ang talata ay hindi sumusobra sa

75 na salita.75 na salita.

2. Ilagay ang mahahalagang datos sa 2. Ilagay ang mahahalagang datos sa

unahan ng talata.unahan ng talata.

3. Iwasan ang paggamit ng mga 3. Iwasan ang paggamit ng mga

magkatulad na mga salita o mgamagkatulad na mga salita o mga

sugnay sa simula ng magkasunod sugnay sa simula ng magkasunod

na talata.na talata.

4. Huwag ilagay ang tahasang sabi at 4. Huwag ilagay ang tahasang sabi at

buod nito sa isang talata.buod nito sa isang talata.

5. Ang isang pangungusap na talata 5. Ang isang pangungusap na talata

ang pinakagamitin sa balita ngunitang pinakagamitin sa balita ngunit

kung hindi maiiwasan ang paggamit kung hindi maiiwasan ang paggamit

ng mahigit sa isang pangungusap, ng mahigit sa isang pangungusap,

hindi ito dapat na sumobra hindi ito dapat na sumobra

sa 3 pangungusap.sa 3 pangungusap.

6. Isaayos ang mga talata ayon sa 6. Isaayos ang mga talata ayon sa

pababang kahalagahan upang kungpababang kahalagahan upang kung

kukulangin sa ispasyo ay maaaring kukulangin sa ispasyo ay maaaring

putulin ang mga huling talata na putulin ang mga huling talata na

hindi naaapektuhan ang nilalaman hindi naaapektuhan ang nilalaman

nito.nito.

Mga Katangian ng Isang Manunulat Mga Katangian ng Isang Manunulat ng Balitang Balita

1. Matalas ang pang-amoy sa balita.1. Matalas ang pang-amoy sa balita.

-Alam kung saan makapangalap ng datos.-Alam kung saan makapangalap ng datos.

-Marunong kumilatis kung alin ang anggulo-Marunong kumilatis kung alin ang anggulo

sa pangyayari na itatampok sa balita.sa pangyayari na itatampok sa balita.

-Madaling makakilala ng mga -Madaling makakilala ng mga

kaganapang karapat-dapat ibalita.kaganapang karapat-dapat ibalita.

2. Mapagtanong2. Mapagtanong

3. Matiyaga3. Matiyaga

4. Makatarungan at walang kinikilingan4. Makatarungan at walang kinikilingan

5. Totoong interesado sa tao. 5. Totoong interesado sa tao.

6. Laging mapaghanap 6. Laging mapaghanap

ng buong ng buong

katotohanankatotohanan

7. Mapamaraan7. Mapamaraan

8. Malawak ang kaalaman sa 8. Malawak ang kaalaman sa

talasalitaan at gramatikatalasalitaan at gramatika

9. Alam ang sariling 9. Alam ang sariling

kalakasankalakasan

10. Mapagbasa 10. Mapagbasa

Maraming Salamat sa Pakikinig

*Teacher Med