ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1...

24
ONTWERPNOTITIE Project: Grondwatermonitoring kwantiteit Titel: Rapportage VHR-peilbuizen aan de hand van het WY-protocol voor het 4 e kwartaal van 2018 Referentie: DO-GM-ENG-0395-1 Versie: 1 Status: definitief Datum: 08-02-2019

Transcript of ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1...

Page 1: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

ONTWERPNOTITIE

Project: Grondwatermonitoring kwantiteit Titel: Rapportage VHR-peilbuizen aan de hand van het WY-protocol voor het

4e kwartaal van 2018 Referentie: DO-GM-ENG-0395-1 Versie: 1 Status: definitief Datum: 08-02-2019

Page 2: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

2

INHOUD blz. 1 INLEIDING 3 1.1 Inleiding 3 1.2 Leeswijzer 3 2 MAASINGREPEN DOOR DE TIJD 4 2.1 Uitvoerende partijen 4 2.2 RWS Maaswerken 4 2.3 De Vlaamse Waterweg (voorm. N.V. De Scheepvaart) 4 2.4 RWS Limburg 5 2.5 Consortium Grensmaas 5 2.6 Overigen 5 3 MAASWATERSTANDEN IN HET 4E KWARTAAL VAN 2018 6 4 TOELICHTING SIGNALERINGS- EN ALAMERINGSPROTOCOL EN ONTWIKKELING SOFTWARE 14 4.1 Korte beschrijving signalerings- en alarmeringsprotocol 14 4.2 Ontwikkeling WY-protocol-software 14 5 EVALUATIE MET HET WY-PROTOCOL VOOR HET 4E KWARTAAL VAN 2018 17 5.1 Inleiding 17 5.2 4e kwartaal 2018 17 6 GEMETEN VHR-GRONDWATERSTANDEN EN VERGELIJKING MET WY-PROTOCOL-EVALUATIE 18 6.1 Inleiding 18 6.2 Toetsing berekende grondwaterstanden aan gemeten grondwaterstanden 18 7 SIGNALERING IN VOORAFGAANDE KWARTALEN 19 8 CONCLUSIE EN VERVOLG 20 8.1 Toetsing 4e kwartaal 2018 20 8.2 Vervolg monitoring 20 BIJLAGE I KAART GRENSMAASINGREPEN EN PEILBUISMEETNET 21 BIJLAGE II SIGNALERINGSTABEL 22 BIJLAGE III VHR-GRONDWATERSTANDEN KRAGTEN 23 BIJLAGE IV VHR-GRONDWATERSTANDEN DE VLAAMSE WATERWEG 24

Page 3: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

3

1 INLEIDING

1.1 Inleiding

In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring van grondwaterstijghoogtes aan Vlaamse zijde van de Grensmaas uit. Om eventuele effecten van de uitvoering van het Grensmaasplan op de grondwaterstanden ter plaat-se van de Vlaamse Vogel- en Habitat Richtlijngebieden (VHR-gebieden) in beeld te brengen, is door Kiwa Water Research (thans KWR) in opdracht van de Provincie Lim-burg (PVL) een signaleringsprotocol ontwikkeld. Hiermee kunnen alle belanghebbende partijen op elk moment vaststellen wat de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand is en deze vergelijken met overeengekomen criteria. Deze methode wordt het WY-protocol genoemd en is opgeleverd in de vorm van een computerpro-gramma. CG toetst iedere 3 maanden de grondwaterstanden aan de hand van het WY-protocol. Het doel van deze rapportage is het evalueren van de grondwaterstanden voor het 4e kwartaal van 2018 (1 oktober t/m 31 december 2018).

1.2 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 zijn de voor de Grensmaas relevante ingrepen door de tijd opgenomen. In hoofdstuk 3 is een evaluatie van de maaswaterstanden van de afgelopen periode opgenomen. Het signalerings- en alarmeringsprotocol en de ontwikkeling van de soft-ware in de afgelopen jaren is beschreven in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 beschrijft de re-sultaten van de evaluatie met het WY-protocol; hoofdstuk 6 de gemeten VHR-grondwaterstanden en de vergelijking met de evaluatieresultaten. In hoofdstuk 7 wordt een overzicht gegeven van alle kwartalen en het voorkomen van signaleringen. Con-clusies komen in hoofdstuk 8 aan bod.

Page 4: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

4

2 MAASINGREPEN DOOR DE TIJD

2.1 Uitvoerende partijen

Bij de totstandkoming van ingrepen in/langs de Grensmaas is een vijftal partijen be-trokken:

1. RWS Maaswerken 2. De Vlaamse Waterweg (voorm. nv De Scheepvaart) 3. RWS Dienst Limburg 4. Consortium Grensmaas 5. Overigen

Cursief staan plannen aangegeven, onderstreept is in uitvoering en vet is uitgevoerd.

2.2 RWS Maaswerken

2007: Proefproject Meers 2008: Roosteren 2006 – 2010: Mitigatie ingrepen, zie tabel 2.1 Tabel 2.1: drempels inclusief herkomst gegevens

Drempel Locatie Maas-km Hoogte drempel (m + NAP)

Ontwerphoogte, bron 1

Actuele gemiddel-de / laagste hoog-te, bron 2

9 (of A) Aan de Maas 23,37 36,65 36,2 / 35,5

8 (of B) Aan de Maas 25,35 34,6 35,2 / 34,5

Zomerbed Kotem Meers 28,00 – 30,80 32,7 – 31,7 nvt

1 Meers 31,48 32,7 33,5 / 32,7

2 Meers 32,01 32,4 33,5 / 31,7

3 Meers 32,52 32,0 32,5 / 31,7

4 Meers 32,67 31,9 31,9 / 31,3

5 Meers 32,85 30,7 31,4 / 30,3

6 Meers 33,42 30,4 31,1 / 30,2

7 Meers 34,13 29,3 29,9 / 28,6

Grindrug Meers 30,90 – 31,40 33,8 – 33,6 34,3 - 33,6

Bron 1: nv De Scheepvaart en Maaswerken, Procesverbaal van overdracht, 17 november 2011, Dilsen- Stokkem, Mitigatiemaatregel Grensmaas, DMW2011/3065

Bron 2: zomerbedpeiling Maas, maart 2017

2010: BOB Itteren 2010: Oeverbescherming Meers (zie tabel 2.2) 2012: BOB Berg aan de Maas 2013: Verbreding Julianakanaal (stand van zaken via Wim Nijsten, Maaswerken)

Tabel 2.2: Verdeling verantwoordelijkheid deelingrepen Kotem/Meers

Wie Onderdeel

Mitigatie Maaswerken De Vlaamse Water-

weg

Bodembescherming X X

Woning/oever Hal X

Oever Geneut X

Maaswinkel X

Oeverbescherming Meers X

2.3 De Vlaamse Waterweg (voorm. N.V. De Scheepvaart)

2003: Dijkverlegging Leut – Meeswijk 2006: Kerkeweerd

Page 5: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

5

2007: Negenoord 2010: Kotem (inclusief bodem- en oeverbescherming bij Meers, zie tabel

2.2) 2010: extra toutvenant in het zomerbed ter hoogte van drempels 8 en 9 (zie

tabel 2.1) 2010: aanleg werkweg van toutvenant in het zomerbed ter hoogte Herbricht 2010: aanbrengen van toutvenant in de Geul-monding 2010: Herbricht, Hochter Bampd, Maaswinkel 2012: Koggegreend/Bichterweerd

2013: Haalbaarheidsonderzoek Vlaamse Flessenhalzen 2014: aantakken geul De Hoogte (Heppeneert) 2014 - 2015: terugtrekking winterdijk Booien 2015: noodingreep dichten uitspoeling zomerbed afwaarts viaduct Kotem 2016: Geistingen 2016-2019: weerdverlaging Molenveld/Booien-Veurzen-Bichterweerd 2017: aanbrengen bestorting Mazenhoven (tegenover Maasband noord) 2017: aanbrengen beschermingsconstructie Gasleiding tov Nattenhoven 2017: aanbrengen constructie t.b.v. verhoging waterstand tov Nattenhoven t.b.v. vaardiepte veer Berg - Meeswijk

2.4 RWS Limburg

2010: Bodemverdediging stuw Borgharen 2012: Oeverherstel stroomafwaarts Bosscherveld (‘Bananenboxer’), informatie

bij Theo Savelkoul 2017 Bestortingen langs kades te Maasband, Obbicht en Visserweert (uitge-

voerd door CG in kader dijkversterkingen) 2018: herstelwerkzaamheden grindrug Proefproject Meers (gereed in juni 2018)

2018: herstelwerkzaamheden in Meers tpv de Air Liquide-leiding: aanbrengen bestorting aan weerszijden van de leiding (gereed juli 2018)

2018: verlengen drempel Nattenhoven tot op oever rivierverruiming

2.5 Consortium Grensmaas

Een kaart met daarop alle werklocaties en ingrepen van het Consortium Grensmaas is in bijlage I opgenomen. De percentages geven aan hoeveel procent van de rivierver-ruimende werkzaamheden reeds is afgerond. Voor de locaties Borgharen, Itteren, Meers, Geulle aan de Maas en Meers geldt dat de rivierverruimende werkzaamheden volledig zijn afgerond. 2012: Borgharen (100%) 2012: Itteren (100%) 2012: Meers (100%) 2012: Geulle aan de Maas (100%) 2018: Visserweert (100%)

2018: Nattenhoven (95%) 2019: Grevenbicht (20 %) 2019: Bosscherveld (100%) 2021 - 2023: Maasband en Urmond (25 %)

2023: Koeweide (35 %)

2.6 Overigen

- Vlaamse grindsector: 2019: Elerweert - Nederlandse grindsector - Waterschap Roer en Overmaas - ARBRA: 20xx: WKC Borgharen

Page 6: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

6

3 MAASWATERSTANDEN IN HET 4E KWARTAAL VAN 2018

Voorliggende tekst geeft een beknopt overzicht van de hydraulische situatie in het vier-de kwartaal van 2018. De langjarige maandgemiddelde afvoeren in tabel 3.1 zijn bepaald op basis van 100-jarige reeks van gehomogeniseerde daggemiddelde afvoeren bij Borgharen dorp (1911 – 2011) waarbij rekening is gehouden met het effect van onder andere afvoeronttrek-king naar de kanalen (Maas-Albertkanaal, Julianakanaal) en veranderingen in de Qh-relatie in de periode 1911 - 2011. Tabel 3.1 Langjarig maandgemiddelde afvoeren versus 2018 maandgemiddelde

afvoeren

Maand Langjarig

afvoer (m3/s)

2018 afvoer (m

3/s)

Jan 481 917

Feb 437 525

Mar 360 332

Apr 275 249

May 164 134

Jun 100 152

Jul 76 47

Aug 64 37

Sep 67 36

Oct 111 32

Nov 241 42

Dec 385 336

Uit Tabel 3.1 blijkt dat het vierde kwartaal van 2018 een aanzienlijk lager gemiddelde afvoer heeft dan de langjarig maandgemiddelde afvoeren. Oktober is 70% droger ge-weest dan gemiddeld, en november is zelfs ruim 80% droger geweest dan gemiddeld. December is bijna 15% droger geweest. Als gevolg van de relatief natte eerste maan-den van het jaar is over het hele jaar 2018 gezien de afvoer circa 5% hoger dan in een gemiddeld jaar. Afbeelding 3.1 hieronder laat de tijdreeksen van afvoeren bij Sint-Pieter en Borgharen-dorp in het vierde kwartaal van 2018 zien. In het vierde kwartaal is sprake van een fluc-tuatie tussen 10 en 900 m3/s. Circa 60% van de tijd bedroeg de afvoer minder dan 50 m3/s; circa 10% van de tijd was de afvoer groter dan 450 m3/s. Met uitzondering van enkele kleine piekjes die eind oktober en half november zichtbaar zijn blijft de afvoer in oktober en november 2018 laag. Pas in december is sprake van een duidelijk hogere afvoer wat ook blijkt uit de maandgemiddelde waarde. Het patroon in de waterstanden (zie Afbeelding 3.2) volgt het patroon in de afvoeren (zie Afbeelding 3.1), vooral in het ongestuwde deel van de Grensmaas (tot aan Maas-eik). Bij Heel-boven is in het gehele vierde kwartaal de waterstand op stuwpeil ge-handhaafd op circa 20,85 m+NAP (+/- 0,10 m).

Page 7: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

7

Afbeelding 3.1 tijdreeks van afvoeren Sint-Pieter en Borgharen-dorp, 4e kwartaal 2018

Afbeelding 3.2 tijdreeksen waterstanden, 4e kwartaal 2018

De drie Vlaamse meetstations zijn in dit kwartaal volledig operationeel geweest. Bij de beoordeling van de waterstanden van meetstation Meeswijk in het derde kwartaal van 2018 is geconstateerd dat er sprake is van gemeten waterstanden die hoger zijn dan voorheen (2017 en eerste kwartaal 2018). Dit verschil wordt veroorzaakt doordat meet-station Meeswijk in bovenstroomse richting is verplaatst en hierdoor een hogere water-stand meet.

Page 8: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

8

In het derde kwartaal van 2018 is ook een verandering in de ligging van meetstation Uikhoven besproken. Dit station is in benedenstroomse richting verplaatst en als ge-volg hiervan meet dit station nu circa 10 cm lagere waterstanden. In overleg met de Provincie Limburg en Rijkswaterstaat Maaswerken is afgesproken om in eerste instantie uit te gaan van de gemeten waterstanden en geen correcties uit te voeren. De gemeten waterstanden zijn daarom zonder correcties overgenomen en gebruikt in het WY-protocol. De onderschrijdingsduren van de gemeten afvoeren wordt getoond in Afbeelding 3.6. De horizontale as toont de afvoer bij Sint-Pieter, de vertikale as geeft aan hoeveel pro-cent van de tijd deze afvoer is onderschreden. In het 4e kwartaal (de paarse lijn in Af-beelding 3.6) is de afvoer ongeveer 60% van de tijd lager dan 60 m3/s geweest. Circa 10% van de tijd is de afvoer hoger geweest dan 450 m3/s. De maximale afvoer in deze periode is 900 m3/s geweest, zie Afbeelding 3.1. Afbeelding 3.6 onderschrijdingsduur afvoeren, 4e kwartaal 2018

Ter illustratie van de werking van het WY-protocol worden van de waterstand- en af-voermetingen van ieder kwartaal van 2018 de daggemiddelde waarden bepaald. Deze waarden worden in de vorm van Qh-relaties getekend tezamen met de Qh-relaties zo-als deze zijn opgenomen in het WY-protocol. Het resultaat is zichtbaar in de volgende afbeeldingen. N.B.: De Qh-relatie is beschikbaar tot 4600 m3/s. Dat de figuren tot 1700 m3/s lopen komt doordat de afvoer in 2018 niet boven de 1700 m3/s is gekomen. Er is naar ge-streefd om de horizontale as zo maximaal mogelijk te gebruiken.

Page 9: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

9

Afbeelding 3.7 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en -waterstand Sint Pieter, 2018

Afbeelding 3.8 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Borgharen-Julianakanaal, 2018

Page 10: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

10

Afbeelding 3.9 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Borgharen-dorp, 2018

Afbeelding 3.10 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand La-naken-Smeermaas, 2018

Page 11: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

11

Afbeelding 3.11 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Uikhoven, 2018

Afbeelding 3.12 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Elsloo, 2018

Page 12: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

12

Afbeelding 3.13 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Meeswijk veer, 2018

Afbeelding 3.14 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Grevenbicht, 2018

Page 13: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

13

Afbeelding 3.15 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Maaseik, 2018

Afbeelding 3.16 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Stevensweert, 2018

Page 14: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

14

4 TOELICHTING SIGNALERINGS- EN ALAMERINGSPROTOCOL EN ONTWIK-KELING SOFTWARE

4.1 Korte beschrijving signalerings- en alarmeringsprotocol

In deze paragraaf beschrijven we in het kort het signalerings- en alameringsproctocol. Voor een uitgebreide toelichting bij het WY-protocol en de software (d.d. april 2009) wordt verwezen naar het rapport “Het Grensmaasproject en de Vlaamse VHR-gebieden” (KWR Watercycle Research Institute (KWR), KWR 08.075, april 2009) en naar “Actualisatie van de overdrachtsfuncties in het WY-protocol” (KWR Watercycle Research Institute (KWR), januari 2012). Om vast te stellen of de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand binnen overeengekomen perken blijft, zijn criteria opgesteld waaraan de met het WY-protocol berekende grondwaterstandsverandering (de ‘signaleringstoestand’) getoetst wordt. KWR heeft voor iedere peilbuis een signaleringscriterium vastgesteld. Concreet is een criterium de maximaal toegestane verlaging in het grondwaterpeil op die locatie. De signaliseringscriteria zijn gebaseerd op ecologische overwegingen, aangegeven door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, of op geohydrologisch modelonder-zoek (uitgevoerd door Royal HaskoningDHV). Op plaatsen waar het model een stijging van de grondwaterstand voorspelde is het modelcriterium op nul gesteld. Indien voor een peilbuis zowel ecologische criteria als modelcriteria beschikbaar waren, is voor het strengste criterium gekozen; voor de meeste peilbuizen is het modelcriterium strenger dan het ecologische criterium. De signaleringstoestand wordt per kwartaal als volgt berekend (zie formule 2 op p. 33 van het rapport van KWR):

91

( ) 2 ( )

91crit

t

w

t

h

(1)

waarbij t = het tijdstip waarop de signaleringstoets uitgevoerd wordt;

= het verloop van de tijd op dagbasis;

hw = de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand ter plaatse van een peilbuis;

( )t = de standaardafwijking van ( )wh t ;

crit = het signaleringscriterium Als tijdens de uitvoering van het Grensmaasplan de signaleringstoestand volgens deze formule nergens lager wordt dan het gestelde criterium, is er vanzelfsprekend geen actie nodig. Als in enig grondwatermeetpunt het criterium wel onderschreden wordt, namelijk wan-neer signalering optreedt, treedt het ‘Signalering- en Alarmeringprotocol Grensmaas-project Vlaamse VHR-gebieden’ d.d. 28-09-2015, Provincie Limburg in werking. Voor de werkwijze tijdens signalering wordt verwezen naar dit document.

4.2 Ontwikkeling WY-protocol-software

Bij wijze van test –in afwachting van een definitieve versie van de software- werd eer-der (maart 2010) op verzoek van de Provincie Limburg een eerste run van de WY-

Page 15: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

15

protocol module gedaan (Resultaten test WY-protocol voor 1e helft 2009, Consortium Grensmaas BV, referentie ENG-GM-171-1, 2 maart 2010, Holtum). Een tweede run van de module volgde in april 2010 voor de 2e helft van 2009 (Resultaten test WY-protocol module IV (versie 15-04-2010), Consortium Grensmaas BV, refentie DO-GM-ENG-177-1, 29 april 2010, Holtum). Uit deze laatste testrun bleek, dat er voor het der-de en vierde kwartaal van 2009 geen signaleringstoestanden berekend konden worden vanwege het ontbreken van Maaspeilreeksen. Naar aanleiding van deze resultaten werd een nieuwe versie van de software gecompi-leerd (d.d. 21 mei 2010). In oktober 2010 heeft CG de nieuwe software gebruikt en geconstateerd dat het toetsen van de VHR-grondwaterstanden voor de periodes 1 juli 2009 tot en met 31 december 2009 en 1 januari 2010 tot en met 30 september 2010 (3 kwartalen) wederom niet uitgevoerd kon worden als gevolg van het ontbreken van Maaspeilen in Waterbase (zie Memo 2010/022, d.d. 15 oktober 2010). Als gevolg van deze constatering is actie ondernomen om de Maaspeilen in de data-base van Rijkswaterstaat (Waterbase) zo snel mogelijk bij te werken. Hierdoor kwam het eerste deel van de Maaspeilen (tot en met het tweede kwartaal van 2010) op 13 december 2010 beschikbaar. Dit heeft ertoe geleid dat er op 11 januari 2011 een nieu-we versie van het WY-protocol is samengesteld. In deze softwareversie is eveneens een aantal opmerkingen en aanbevelingen uit de rapportages voor de 1e en 2e helft van 2009 van het Consortium Grensmaas verwerkt. Aan de hand van deze software-versie werden uiteindelijk de grondwaterstanden van de 2e helft van 2009 en de 1e helft van 2010 geëvalueerd (Rapportage VHR-peilbuizen aan de hand van het WY-protocol voor 2e helft 2009 en 1e helft 2010’, Consortium Grensmaas BV, referentie DO-GM-ENG-185-1, 28 januari 2011). Om in de toekomst te voorkomen dat het WY-protocol afhankelijk is van de actualiteit van Waterbase, is besloten een nieuwe invoerroutine aan het programma toe te voe-gen waarmee maaspeilen en -afvoeren rechtstreeks kunnen worden ingelezen vanuit de directory waarin de software is geïnstalleerd. De bestanden met de maaspeilen en -afvoeren zullen aan CG worden aangeleverd door Agtersloot Hydraulisch Advies. De-ze invoerroutine is in een nieuwe versie van het WY-protocol d.d. 19 april 2011 opge-nomen. Tevens opgenomen in deze softwareversie is een nieuwe, gecorrigeerde meet-reeks voor het Maaspeilmeetstation te Uikhoven, nadat in februari 2011 werd vastge-steld, dat deze halverwege 2008 een foutieve Maaspeildaling van ca. 1 meter bevatte. Tijdens het opstarten van de rapportage voor het 3e kwartaal van 2011 kwam naar vo-ren dat de reeks voor Eijsden momenteel wordt afgeleid uit de waterstand bij Sint Pie-ter, rekening houdend met het debiet bij Borgharen. Aangezien de waterstand bij Eijs-den echter ook door Rijkswaterstaat gemeten wordt is ervoor gekozen deze meetreeks te gebruiken als invoer voor het WY-protocol. Hiervoor waren een aantal correcties in het WY-protocol noodzakelijk. Bovenstaand heeft geleid tot een nieuwe versie van het WY-protocol, gedateerd op 17 november 2011. Begin 2012 heeft een actualisatie van de overdrachtsfuncties plaatsgevonden. Hierbij zijn de wiskundige relaties tussen de waterstand in de Grensmaas en de grondwater-stand in de waarnemingsfilters opnieuw geanalyseerd. Naar aanleiding van deze ana-lyse zijn de transfersfuncties aangepast en is er een nieuwe versie van het WY-protocol gecompileerd d.d. 21 februari 2012. Tijdens de eerstvolgende rapportage bleek dat de importfunctie van de gecompileerde versie niet functioneerde. Om dit te verhelpen is er een nieuwe versie van het WY-protocol gemaakt d.d. 14 juni 2012, wel-ke op 15 juni 2012 werd verstrekt. Medio 2012 werden de Qh-relaties door Agtersloot Hydraulisch Advies verlengd tot 4.600 m3/s. De oude Qh-relaties waarmee het hypothetische verloop van het Maaspeil gegenereerd werd werkten niet goed voor hoge afvoeren: boven een zekere afvoer

Page 16: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

16

steeg het gegenereerde Maaspeil niet verder. Daardoor miste het gegenereerde Maaspeil sommige hoogwaterpieken die in werkelijkheid opgetreden waren. De makers van het WY-protocol waren zich ervan bewust dat daarmee een fout geïntroduceerd werd in de berekening van de grondwaterstanden ter plaatse van de peilbuizen van het grondwatermeetnet, maar omdat hoge pieken vrijwel alleen in de winter voorkomen verwachtten ze dat dit geen groot bezwaar zou zijn. Niettemin is tijdens het RATIO-overleg van 12 september 2012 besloten om de Qh-relaties te verlengen. Het CG heeft het 1e kwartaal van 2012 met zowel de oude als de nieuwe Qh-relaties geanalyseerd; het resultaat van die oefening is opgenomen in het verslag over het 2e en 3e kwartaal van 2012. Verrassend genoeg leidde het verlengen van de Qh-relaties tot veel minder signaleringen. Een verklaring daarvoor is dat de grondwaterstand in veel peilbuizen zo traag op het Maaspeil reageert dat een forse hoogwaterpiek in de winter nog tot in de daarop volgende zomer doorwerkt. Het verwaarlozen van de hoogwaterpieken kan dus nog lange tijd een fout in de berekende grondwaterstand opleveren en daardoor juist het verschil uitmaken tussen wel of niet signaleren. Aan de hand hiervan is er een nieuwe versie van het WY-protocol gecompileerd d.d. 23 oktober 2012, ook wel versie IX_2012-10-23 genoemd. Vervolgens zijn in 2013 opnieuw aanpassingen gedaan aan het WY-protocol. Hieron-der een overzicht van de belangrijkse aanpassingen:

Nieuwe versie van de handleiding met een beschrijving van de syntax van de invoerbestanden;

Aanpassen breedte van het ‘Scheepvaartscherm’;

toevoegen overzicht ingelezen Maaspeilen aan het einde van het import-scherm;

Aanpassen naam .men file;

Versienummer van het programma is zichtbaar in de titelbalk; Deze aanpassingen zijn verwerkt in een nieuwe versie: versie X_2013-10-04. Onder-havige rapportage is met deze versie opgesteld.

Page 17: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

17

5 EVALUATIE MET HET WY-PROTOCOL VOOR HET 4E KWARTAAL VAN 2018

5.1 Inleiding

In dit hoofdstuk is voor het 4e kwartaal van 2018 het resultaat weergegeven van de WY-protocol-module bij doorrekening van de gemeten Maaspeilen. De tabel in bijlage II geeft de resultaten van de toetsing met het WY-protocol voor de periode 2009 tot heden weer. In kolom 2 is het modelcriterium weergegeven. Kolom 3 geeft het ecologische criterium weer. In kolom 4 staat het signaleringscriterium, dat het strengste van het model- en ecologisch criterium is. De berekende grondwaterstandsveranderingen zijn per kwartaal weergegeven. Indien signalering is opgetreden is de waarde geel gemarkeerd. In de kolom rechts naast het desbetreffende kwartaal is beschreven of het ecologisch criterium door de signalerings-toestand wordt onderschreden.

5.2 4e kwartaal 2018

Uit de evaluatie is gebleken dat er in het 4e kwartaal van 2018 geen signalering op-treedt.

Page 18: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

18

6 GEMETEN VHR-GRONDWATERSTANDEN EN VERGELIJKING MET WY-PROTOCOL-EVALUATIE

6.1 Inleiding

De VHR-peilbuizen worden door twee partijen beheerd, te weten Kragten en De Vlaamse Waterweg. De locaties van de peilbuizen zijn opgenomen op de kaart in bijla-ge I. De gemeten en gecorrigeerde grondwaterstanden worden na afloop van elk kwar-taal ter evaluatie aan CG aangeleverd. CG stuurt alle gemeten grondwaterstanden gelijktijdig met de VHR-rapportage na afloop van elk kwartaal door naar de Provincie Limburg. Ten tijde van deze rapportage waren de grondwaterstanden van de peilbuizen van Kragten beschikbaar t/m het 4e kwartaal van 2018. Ten aanzien van deze peilbuizen dient te worden vermeld dat in het voorjaar van 2018 de peilbuizen opnieuw zijn inge-meten. Uit de inmetingen is gebleken dat het maaiveld (en daarmee de bovenkant peilbuis) ter plaatse van enkele peilbuizen verschilt ten opzichte van de oorspronkelijke inmetingen. In enkele gevallen (o.a. bij de peilbuizen in het vengebied) ligt het nieuw ingemeten maaiveld enkele meters hoger. Op andere locaties ligt het maaiveld meer-dere centimeters lager. Welke gevolgen dit voor de peilbuizen en bijbehorende meet-reeksen heeft wordt nog onderzocht. Vooralsnog wordt gewerkt met de oorspronkelijke maaiveldniveaus. De meetreeksen van De Vlaamse Waterweg waren beschikbaar t/m het 4e kwartaal van 2018. De grafieken van de beschikbare meetreeksen t/m het 4e kwartaal van 2018 zijn opge-nomen in bijlage III en IV. In de meetreeksen zijn geen plotselinge veranderingen zichtbaar.

6.2 Toetsing berekende grondwaterstanden aan gemeten grondwaterstanden

In het 4e kwartaal van 2018 is geen signalering is opgetreden. Het vergelijken van de berekende grondwaterstanden met de gemeten tijdreeksen is daarom niet noodzake-lijk.

Page 19: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

19

7 SIGNALERING IN VOORAFGAANDE KWARTALEN

Voor de peilbuizen waarin in voorgaande kwartalen signalering is opgetreden is nage-gaan of deze signalering structureel plaatsvindt. Dit is in tabel 7.1 opgenomen. tabel 7.1 signalering sinds 1e kwartaal 2016

kwartaal 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4.

jaar 2016 2016 2016 2016 2017 2017 2017 2017 2018 2018 2018 2018

peilbuis crit. (m)

003Xdiep -0,07 -0,08 -0,11 nee nee nee nee nee nee -0,14 -0,12 nee nee

CONSO2 -0,16 nee nee nee nee nee nee nee nee nee -0,18 nee nee

CONSO3ondiep 0 nee nee nee nee nee nee nee nee 0,00 nee nee nee

DS-01112 0 -0,02 -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,06 -0,01 nee nee

DS-02022 -0,01 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,07 nee nee nee

DS-02062 -0,12 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,21 nee nee nee

DS-02272 0 -0,04 nee nee nee nee nee nee nee -0,17 nee nee nee

Maaswinkel -0,03 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,08 nee nee nee

VEN_Bdiep 0 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,03 -0,02 nee nee

ZIEP04-1diep -0,1 nee -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,03 -0,01 nee nee

ZIEP04_2 0 nee -0,01 nee nee nee nee nee nee -0,02 -0,01 nee nee

ZIEP04_3diep -0,01 -0,01 -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,04 -0,01 nee nee

ZIEP04_4 0 nee -0,01 nee nee nee nee nee nee -0,02 -0,01 nee nee

ZIEP04_5diep 0 -0,04 nee nee nee nee nee nee nee -0,11 nee nee nee

Uit bovenstaande tabel kan worden afgelezen, dat geen enkele signalering structureel is opgetreden.

Page 20: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

20

8 CONCLUSIE EN VERVOLG

8.1 Toetsing 4e kwartaal 2018

De evaluatie voor het 4e kwartaal van 2018 is uitgevoerd. Er treden in dit kwartaal geen signaleringen op. De volgende VHR-rapportage vindt plaats na afloop van het 1e kwartaal van 2019. Dit houdt in dat in de maand april alle gegevens aan CG moeten worden aangeleverd waarna CG in mei de VHR-rapportage aan de hand van de op dat moment beschikba-re gegevens voor het 1e kwartaal van 2019 oplevert.

8.2 Vervolg monitoring

Ter plaatse van de zuidelijke Grensmaaslocaties Borgharen, Itteren, Aan de Maas en Meers zijn de rivierruimende werkzaamheden voor 100 % gereed. De gemeten grond-waterstanden bij deze zuidelijke locaties laten aan beide zijden van de Maas een sta-biele situatie zien. In deze situatie zijn geen negatieve effecten van de werkzaamheden van Consortium Grensmaas opgetreden. Aangezien op de zuidelijke locaties geen werkzaamheden meer uitgevoerd gaan wor-den kan besproken worden of het doorzetten van de monitoring noodzakelijk is. Om deze reden stellen wij voor de 3 zuidelijkst gelegen peilbuisraaien niet meer te be-schouwen in de 4-maandelijkse VHR-rapportage. Het gaat hierbij om alle peilbuizen ten zuiden van de snelweg E314 in België en peilbuis ds-02352. De VHR-rapportage concentreert zich dan op de peilbuisraaien ten noorden van de snelweg, ter hoogte van de Grensmaaslocaties waar wel nog werkzaamheden plaats vinden. Concreet houdt dit voorstel in dat het WY-protocol op de normale manier wordt doorge-rekend. Indien in één of meerdere van de zuidelijk gelegen peilbuizen een signalering optreedt kan deze logischerwijs geen gevolg meer zijn van de werkzaamheden van Consortium Grensmaas. Deze signalering hoeft dan ook niet in onderhavige rapporta-ge benoemd te worden. Het beschouwen van de gemeten grondwaterstanden van de-ze peilbuizen in deze rapportage komt daarmee ook te vervallen.

Page 21: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

21

BIJLAGE I KAART GRENSMAASINGREPEN EN PEILBUISMEETNET

Page 22: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

22

BIJLAGE II SIGNALERINGSTABEL

Page 23: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0332-1

23

BIJLAGE III VHR-GRONDWATERSTANDEN KRAGTEN

Page 24: ONTWERPNOTITIE - Limburg...DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018 3 1 INLEIDING 1.1 Inleiding In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring

DO-GM-ENG-0395-1 VHR-rapportage 4e kwartaal 2018

24

BIJLAGE IV VHR-GRONDWATERSTANDEN DE VLAAMSE WATERWEG