Ölüm ve Ölümcül Hastalık
description
Transcript of Ölüm ve Ölümcül Hastalık
Ölüm ve Ölümcül Hastalık
Pelin Sağlam 06010759
Hastalık, bireyin o güne kadar getirdiği tümyaşam dengeleri için bir tehdit oluşturan,
stres yaratan bir yaşam olayı, bir engellenmedir
Böyle bir durum, bireyin psikolojik, sosyal ve ekonomik açıdan uyum sağlama çabalarına
neden olur.
Hastalık bireyi geniş bir bağlamda etkiler.
Kısa süreli geçici hastalık durumu
ölüm
hastalık
Hastalıkla birlikte, o güne kadar getirilen,
günlük yaşamı sürdürmekte kullanılan tüm
mekanizmalar, geleceğe yönelik beklentiler,
planlar, kısacası tüm dengeler bozulmak
yitirilmek ya da en azından sarsılmak gibi
tehditlerle karşı karşıyadır.
Kayıp Nedir?Bireyin yaşamında kendisi için önemli olan nesnelerin (kişiler,
organlar, işlevler,hayvanlar vb) yitirilmesi olarak algılanabilir.
Böyle bir yitim karşısında birey yas tutar Bu çok doğal, beklendik bir duygulanımsürecidir.
Bunun yaşanılmaması, bastırılması, yok sayılması gibi tepkiler yasın kronikleşerek patolojik bir hale gelmesine;
depresyon, psıkosomatık hastalıklar, patolojik yas gibi klinik tabloların oluşmasına yol açar.
• Hastanelerde "X bey öldü" demek yerine, "X numara ex oldu", ya da “hasta masada kaybedildi" demenin yeğlenmesi, ölüm kavramının simgelediği kayıp olgusuyla doğrudan yüzyüze gelmekten uzak durulduğunu göstermektedir.
Yalom'a göre "Biz ölüm hakkında
çoğunlukla olguları konuşuyoruz.
Onun bizde yarattığı duyguları, dehşeti değil“
• Bireyin kayıpların en somutu olan ölüm olgusuna verdiği tepki biçimi, onun daha önce yaşadığı diğer tamamlanamamış -yaşayıp bıtırılememış zorlanmış ya da aceleye getirilmiş ayrılmalarının artıklarını taşır.
• Kayıplar karşısında bireyin yaşadığı yas tutma sürecinde üç temel ögeyı her zaman göz önünde tutmak gerekir.
1- Her kayıp, bireyde kaçınılmaz bir elem, acı süreci başlatır.
2- Her kayıp, geçmiş kayıpları tazeler
3- Her kayıp, eğer düzgünce yaşanırsa psikolojik büyüme ve yenilenme için
bir araç olabilir.
• Yani her kayıp olgusunun birey için ne anlam ifade ettiğinin, O'nda hangi korkuları, tehlikeleri ortaya çıkardığının ve hangi eski acıları tazelediğinin her zaman gözönünde tutulması gerekir.
ÖLÜMCÜL HASTALIK TANISI ALAN BiREY NELER YAPAR?• Böyle bir durumla karşılaşan bireyin, sorunun üstesinden gelebilmek için harcadığı çabalar
şu şekillerde görülebilir:
1. Hastalıkla ilgili bilgi edinme
Böyle bir bilgilenme hem sorunun çözümüne katkıda bulunur, hem de duygusal
yaşamın düzenlenmesine, kendine saygının sürdürülmesine yardım eder.
2. Doğrudan eyleme girme
Hastalığın tedavisi için uygun yerlere vb başvurmak bu çabalar çerçevesinde ele
alınabilir Bireylerin eylemde bulunabildikleri durumlarda, kendilerinde kaygı
yaratan içinde bulundukları ortama egemen oldukları, onu kontrol edebildikleri
duygusunun oluşması önemlidir. Bu kontrol hissi bireye başa çıkma gücü verir.
Kontrolün yitirildiği duygusu bireyde depresyon, çaresizlik ve ümitsizlik gibi
duygulara yol açar. Kontrolünün olduğunu hisseden kişiler davranışlarının
sorumluluğunu alabildiği için terapilerden daha çok yararlanabilirler.
ÖLÜMCÜL HASTALIK TANISI ALAN BiREY NELER YAPAR?
3. Eylemin ketlenmesi
Birey içinde bulunduğu durumla başa çıkmakta kendisi için tehlikeli olabilecek,
impulsif, şaşırtıcı davranışlarda bulunabilir (Hekime gitmemek, ilacı reddetmek
gibi)
4. Intrapsisik çabalar
Intrapsisik çabalar bağlamında ölümcül hastalarda yaşananlarla ilgili olarak, önce
Yalom'un tanımladığı iki savunmadan söz edilebilir. Yalom bu grup hastalarda
ölüm korkusunu bastırmakta yaygın ve güçlü biçimde kullanılan iki inanç ya da
sanrıdan söz eder. Bunların ilki, kişinin özel olması, diğeri ise bir kurtarıcı
gelecek inançlarıdır .
Özel olma, insan biyolojisinin ve kaderinin olağan yasalarının ötesinde, bireyin
kişisel dokunulmazlığı ve incitilemez olduğu inancıdır.
Bir kurtarıcı gelecek inancı ise bize, dışarıdan bir guç tarafından gözetildiğimiz,
korunduğumuz duygusunu verir.
ÖLÜMCÜL HASTALIK TANISI ALAN BiREY NELER YAPAR?5. İntrapsişik çabaları kanserli hastalarda tanımlayan diğer yazar Kübler-Ross’dur.
• Yadsıma __ “hayır ben ölemem”
Yüzyüze gelinen gerçekten kaçınmak için sığınak görevi görür.
• Öfke __ “neden ben?”
Tanrıya öfke, çevredeki insanlara yöneltilebilir.
• Pazarlığa Girme __ “dua edersem ………., iyilik yaparsam……..”
Dünyanın adil olduğna dair doğuştan gelen inancın, hatalıktan sonra yeniden sağlanmaya
çalışılması.
• Depresyon
Bu aşamada hastalar ölümlerinin yasını tutar. Kübler-Ross’a göre kedere hazırlık dönemidir
• Kabullenme
Hasta ölüm fikrine alışmış, sakin, yorgun.
• Kübler-Ross’un yaklaşımına getirilen eleştiri:Tanımlanan aşamaların ölüm sürecinde yaşananları yeterince
açıklayamadığı, "aşama" sözcüğünün teknik bir terim olduğu ve her hastanın geçeceği herbir aşamayı açıklayabilmesi gerektiği, ancak bu ölçüleri karşılayamadığı ve süreçte yaşanan anksiyete üzerinde de yeterince durulmadığı vb. nedenlerle eleştirilmektedir
• Kübler-Ross’un yaklaşımının katkıları:Kübler-Ross’un klinik deneyimlerine dayanarak tanımladığı bu yaklaşım alanda çalışanlar için önemli bir rehberdirKuşkusuz, bir hastanın duygusal tepkilerini anlayabilmenin yararlı bir yolu, hangi duygunun, en çok ne zaman ortaya çıktığı ve bunlarda hangi etkenlerin rol oynadığı ve bunların hastalığın iyileştirilmesinde
amaçlanan hedeflere ve tedavi manipulasyonlarına nasıl yardımcı olacağını
incelemektir.Ve ancak böyle bir yaklaşımla uygun psikolojik müdahaleler
geliştirilebilir.
DinLediginiz için TesekkürLer…DinLediginiz için TesekkürLer…