od nozemoze, lStO pakovanje se U ovom

o

godine,

Fumagillin proizvodi Veterinarski Subotica, Vojvodina-Srbija i PIP d.o,o.Zagreb, Bijenik 1 po hcensi "Phylaxia-Sanofi" -Madar-ska,

Pridriavati se uputstva uz

Aktivna tvar nozemaveta djeluje na uzroenike nozemoze u probavnom traktu peela. Kada se primjenjuje pravilno, uklanja znakove nozemoze i omogu6ava sigumu sanaciju nozemoznih pcelinjih zajednica. Ujedno nozemavet ima stimulativno djelovanje na razvoj peelinje zajednice, produzuje zivot povecava prinos meda i drugih peelinjih proizvoda a u preporueenoj kolieini ne izaziva toksicne pojave.

Preparat se daje umijesan u hrani-secemom sirupu. Sanacija nozemozne zajednice vrsi se kao i kod primjene nozecida prevjesavanjem okvira, jer uzrocnik bolesti prezivljava na uprljanom sacu i nekoliko mjeseci pa ako se ono ne izmijeni, ponovno izaziva bolesti nakon sto lijek prestane djelovati. Nozemavet stiti od zaraze mlade peele kroz 21 dan koliko traje postupak.

Pakovanje sadrzi 100 gr, gram sadrzi 250 miligrama heksametilentetramina.

ledno pakovanje se daje na 25 litara sirupa na taj nacin sto se sadrzaj preparata prvo otopi u jednom htru hladne vode a zatim doda u 241itra mlakog se6emog sirupa. Daje se po 0,50 litara svakoj pcelinjoj zajednici, 5 puta svaki 5. dan. Ukoliko je na pcelinjaku manje od 50 zajednica, preparat se podijeli tako da se prilikom svakog tretiranja pripremi svjeza otopina. Otvoreno pakovanje treba utrositi u roku od mjesec dana.

Rok trajanja je 2 godine. Cuvati u originalnoj ambalazi na suhom i hladnom mjestu. Proizvodi "Dalmex-Dalmed", Split-Hrvatska.

-NOZEMAK

Nozemakj;~jemacki lijek u tabletama. Ta:bleta se' p~o rastvori u malo topIe vode a zatim doda na litar se6ernog si:fl1pa i kasika meda. Daje se svaki drugi dan po 112 litra otopine u ranD prolje6e iii u jesen nakonvrcanjameda prilikom zadnjegprihranjivanja p~e1a secemim sirupom.

-NOZECID

Nozecid je namijenjen za sprjeeavanje i lijeeenje protozoarnih infekcija probavnog trakta peeia, prvenstveno nozemoze.

Nozecid od aktivnih tvari sadrzi jod i kalijev jodid. Ove supstance imaju baktericidno, virucidno, fungicidno i sporocidno djelovanje na uzrocnika u obliku spore nozemoze, dok za peele nemaju toksieno djelovanje.

285

<

~.

kapi daju za vodi za

novog treba

Nozecid se cuva na hladnorn i suhorn rnjestu u svojoj ~.uu~.,~~ •. 100 mililitara Rok trajanja 5 godina i oznacen je na pakovanju. Proizvodi , Split-Hrvatska.

Apinozem je prasak koji se koristi i kod spravljanja medeno-seeernih Do:gaC;a za l1e(~enle nozemoze.

Proizvodaei su: PKB-Agroekonornik,Beograd - Srbija i Pridrzavati se datih uputstva uz lijek.

, Novo Mesto,

AKAROZA (AK4.RIOZA)

Akaroza je veorna opasna zarazna bolest organa za disanje u Woodi.

Uzroenik krpelj Acarapis

Krpelj zacepljuje zigove i stigme, tako da organirna sprjecava dovod kiseonika. Znaci bolesti su: parazitirane peele irnaju oborena krila i ne rnogu da polete, vee se skupljaju van kosnice na zernlji u gomilice, gdje ugibaju.

Za lijeeenje se koriste sredstva Cije ispadjive pare guse krpelje a peeiarna bitno ne skode. Takva je FROOVA TECNOST, NITROBENZOL, METILSALICILAT, FOLBEXVA, itd. Sredstva su zapaljiva. Folbex VA je u vidu dirnnih listi6a. Ostalim sredstvirna se natapaju flanelske krpe i postavljaju po podnici. Za vrijeme stavljanja krpa, na lijeta se stavlja zieana rnreza a kod dirnnog hsti6a lijeto zatvori vlaznom krpomjedan sat (Vidi FOLBEX VA). Lijeci se i apitolom.

AMEBOZA

Uzrocnikje ameba koja napada malpighijeve sudove i prelazi u tanka crijevo, odakle izlazi napolje sa crijevnlb sadrzajem. Peele naprosto ginu.Obieno u isto vrijeme, peele obole i od nozemoze. Nije pronaden l}tfk koji bi sprijecio razvoj uzrocnika u pceli.

Zaraza je najveca u prolje6e. '

MAJSKA BOLEST

Od ove bolesti obieno obolijevaju mlade peele koje hrane leglo. Smatra se da je uzrok bolesti prenagomiianost crijevnog trakta polenovim prahom. Bolest nije zarazna.

286

S na to varoa oko 30 sarno na peeiama, na kojimaje uJednacena temperatura. Ne podnosi temperaturu iznad 35°C.

Varou otkrio Holandanin Jakopson 1904. godine na ostrvu Javi u Indoneziji. Smatra se da se je pojavila na peeti u

presla Kinu i otkrivena 1 u 1964; u Rusiji, pa 1976. u Bugarskoj.

Ustanovljenaje na pee1a porijeklorn iz Dimitrovgrada-Bugarska 1976. na katedri za zaraze Veterinarskog fakulteta u Beogradu.

lz Bugarske je presla na podrucje bivse Jugoslavije i utvrdena je 1978. godine. Parazit se brzo sirio u istocnoj Srbiji: Knjazevac, Zajecar, zatirn u , odakle je seoborn peela prenesen na ostrvo Hvar. U Saraj evu je utvrdena kraj em 1979. godine. Vee 1981. go dine varoa je zavladala zapadnorn Evropom, osirn Danske, Norveske i VBritanije.

Parazit se siri:

- najvecim dijelorn preko trutova, koji obilazeci veCi broj peelinjaka i kosnica, direktno prenose varou;

- putern peela koje se zalete u drugu kosnicu. Smatra se da se u toku jedne sezone do 10% peela zaleti greskom ili pod tezinom tovara u susjednu kosnicu a kad se peele sele, onda i do 15%;

- seobom peelinjih zajednica zarazenih u nezarazena podrueja i obmuto;

Jzgled varoe

JzgLed varoe sa donje-trbusne strane

- spajanjem zarazenih i nezarazenih pee1injih zajednica;

- kupoprodajom peela iii matica;

- putem grabezi;

- pojavorn osa koje prenose ovu zarazu;

- od kontakta zarazenih i nezarazenih peela u vrijeme dobre pase na cvjetovirna biljaka, kao npr. na suncokretu, lipi, itd.

Parazitje-vidljiv go lim okom, elipsastog oblika, zenkaje duga 1,3-1,77 a siroka 1,5-1,99 mm, bez krila i tamno smede boje. Muzjaci su manji od zenki, Qkruglasta tijela, sa slabim hitinskim okloporn. Boje su bijelosive Hi Zuckaste. Dugi 811 0,8.;:0,97 mm asirokiO;7.;O,93mm. Muzjaci se mogu naci sarno 11 pcelinjem leglu na larvarna (licinkama) i lutkarna ~kukuljicama), koji 11 celijama saea obave parenje, a nakon parenja ugibaju.

Varoa na prvi pogled liCi na peelinju us (vas), ali je od nje nesto • sitnija i ima cetiri para nogu i to tri para vise naprijed a jedan par sa ~

strane prerna pozadi, dok pcelinja us irna tri para novu i crven­kastosrnede je boje.

287

varoe u i Ijeto u

u je i lU()''',"''

ovih jaja varoe, koje preobr~ze u a Larve i lutke krpelja hrane se u--~"""L"'vHuu'vuxpeelinjegpodmlatka, Cio ciklus jajeta do izlazenja odraslog krpelja, kod tfaje 8-9 a kod rnuzjaka 6-7 dana.

Dok se peelinje leglo razvija, ne sarno razvoj parazita, i njihovo parenje u pcelinjern leglu. Poslije parenja odmah krpelja uginu, tako da peelar gotovo nikada ne vidi. Oplodene zenke varoe ostaju na peelarna i trutovima, se njihovorn krvi-hemolimfom,

brzo razmnozavaju,

toku jedne sezone varoa izvede 1 nema nerna razrnnozavanja parazita. su u klubetu, varoe na njima hraneci se njihovorn hemolimfom, Obieno se nalaze na pceli ispod hitina, izmedu clanaka na zatku sa lijeve i desne strane, medu clancima grudnog dijela tijela a naroCito trutova i u predjelu vostanog ogledala.

Varoa ima naprijed dva pipka - rilice, koje zabada u tijelo lutke, larve iIi odrasle peele. Nema razvijen aparat za sisanje, pa stoga popije sarno 1/10 istekle krvi-hemolimfe, dok se ostali dio razlije po tijelu peele. To mjesto stvara ranu, kojaje kasnije izvorraznih zaraznih bolesti. Varoa prenosi i druga virusna oboljenja peela.

S obzirom na to da se varoa razvija u radilienim celijama a naroeito Varoe na trntovskoj liCinki u trutovskim i hrani krvlju - hemolirnfom podmlatka lutki, larvi i mladih

tek izvedenih peela, to se eesto izvode defektne peele, trutovi i matice. Peele budu bez jedne noge, koja otpadne usljed uboda varoe u tom podrueju, bez jednog krila, sitnije su zbog zakrzljalosti, oboljelih organa i kratkog su vijeka. Trutovi tako gube moe plodnosti a matice izvedene iz maticnjaka u kojima je bilo leglo varoe, bice nekvalitetne i prenosice kao i trutovi lose osobine na svoje potomstvo.

Varoa inace rade ide na mlade, ne~o na starije peele.

Smatra se, ako na 100 peela ima 20 varoa a to je 20%, da je to podnosljivo stanje, koje u tom momentu jos nije opasno. Medutim, ako na jednoj peeli ima 4 i vise varoa, ta pce1a neee moGi vise nikada poletjeti, nego ee siriti bolest u kosnici i uginuti.

Varoa je jako osjetljiva na povecanu temeperaturu iznad 30°C i vee na 35°C ugiba.

Varoe koje prezime dobrim dijelom gube moe plodnosti i samo svaka deseta moze polagatijaja.

+ Varoa se kreee brzo ali kruzno, tako-da prede velik put dok se malo popne. Stoga se na podnicu ~snice ugraduju resetke sa sanducicem-ladicom sliene zieanim mreZama za sakupljanje polenovog -pr'aha, po kojima se peele lahko krecu a otpale varoe prilikom tretiranja, praktieno se ne mogu popeti fl60kvirasa peelama;

Postoje vrste pee1a koje su otpomije na varozu, u Cijem radilienom leglu se ne mogu razvijati varoe.

Prepoznavanj e varoe

Varoa se moze otkriti na vise naCina:

288

- na podnicu kosnice stay! se bijeli malo deblji papir-karton iii stamparski tanki lim, koji se krpicom _ l?remaze jestivim uljem i izvrsi tretiranje pcela nekim od preparata za suzbijanje varoe. Nakon

usmm

se otvore

zaraza varozoffi, treba fakultetu

leglo.

Od gljivicnih bolest!: krecno iIi vapnenasto

lahko probusi lutku tijelo odrasle peele ina jedna varoa moze zaraziti sto hiljada

se na mnogobrojne varoe koje prenose ovu vlrusnu V'-'-''-'0'~

a

mikroorganizmi. Najces6e se radi 0 bakterijama u disni sistem peele i uzrokuju septikemije.

u kosnicama. Zaraza se prenosi na lutke i shnske zlijezde

\JvJ,H~,_a americke gnjiloce, pa se bolest moze pojaviti ina otvorenom leglu.

i peelinjem leglu, tako lijeCiti}f,d krecnog legla.

, iIi rna kojoj drugoj

CH',""n'orY> frontu i zainteresovanih inspekcljskih sluzbi drustava-udruzenja pceiara.

varoe koristena su razna sredstva ito: varitan, varoozan, tedion, varocid, fenotiazin, varascensa, varonikol, apiakaridim, hemovar, timol, apistan, apitol, flyvalinat, amitraz,

289

dovodenjem

Sredstva u vidu uputstvima uz

tretiranja pcelinjih zajedniea protiv varoe se ito:

- pri tretiranju, peelar treba da oei i disajne - prilikom zadimljavanja preparatima treba imati

duzine oko 30 ern sa prednjim spljostenim dijelom eijevi se moze uvuCi kroz lijeto kosnice u kosnicu;

- za vrijeme tretiranja u kosniei treba da ima teenog meda, ga nema, izvrsiti prihranjivanje peela sirupom;

- tretiranje se vrsi predveee, kada se peele poenu smirivati; - kod upotrebe ve6ine lijekova, temperatura prilikom tretiranja ne 1

ne smije biti niza od 10°C u slijede6ih sata a niti visa od 29°C; - prije poeetka tretiranja dimnim sredstvima, treba na lijeto kosnice dima

od uobicajenog materijala za zadimljavanje peeia, kako bi se peele V .. ,,,,,H~'UV

podniee; - tretiranje se vrsi rano u proljece, kada nema mnogo najkasnije 1

Ijeta kada se skinu nastavei a najpotrebnije je u jesen, kada nema legla a to je (listopada). Odjula (srpnja) poeinje prava invazija varoe, kadaje pcelinja zarazena;

- zimi se peele, zbog niskih temperatura, ni u kom slucaju ne smiju tretirati; - tretiranje treba vrsiti naizmjenicno raznim vrstama preparata, jer poznato se u toku jedne

sezone proizvede 15-20 generacija varoe. Upotrebom sarno jednog preparata, i najefikasnijeg, posljednja 6e generacija varoa postati imuna na taj preparat, koji nece vise biti dovoljno efikasan. Utvrdeno je da varoe mogu stvoriti otpomost na cesto primjenjivani isti bjek, nakon dvadesetak generacija. U nasim klimatskim uslovima, to je za oko dvije

- u dimilici dobro sagorijevanje je jako vazan faktor, samo dima daju homogen bijeli dim, koji je efikasan;

- prihkom svakog tretiranja se razbije pcelinja svita, slijedeceg dana - okC), 24 sata.

- varoe ce biti manje, ako susjedni pcelari vrse redovno tretiranje saradnja od obostrane vaznosti.

Suzbijanje varoze pomocll okvira gradevnjaka

To su normalni-standardni okviri s posebno dodatom uzduznom letvicom po sredini okvira, u kojima se jedna polovina ispuni satnom osnovom ana drugoj stavi sarno pocetna traka satne osnove,

290

se stave ito

za varou, naein uzgojno-bioloske metode

varoe

se varoe U oktobra (listopada) kasnije, a varoe, je varoa na pcelama a ne u leglu. Stoga se

sarno jedanput au meduvremenu se boriti protiv varoe koriste6i okvire n"At?ph/rn specijalnog mamac-saca za varou, koristeci dupli kafez Karl Jenter s1.

<-"'''''HOM ubace dobos termo koji od sitne zicane mreZe, a koji se i se lagahno moze okretati dok traje tretiranje, kako bi se postigla i odrzavala u termo-komori.

mora biti perforirana rupicama, kako bi peele dobijale zrak za vrijeme

10 minuta na temperaturi 47-50 °C, na kojoj temperaturi sva varoa otpada sa podmetac koji se moze vaditi iz komore.

pokazala tretiranje u ovakvim komorama na temperaturi 47-50 °C ne skodi maticama, prihkom izvrsenih tretiranja nije bilo uginu6a niti jedne matice.

--Najednostavnija termo-komora se moze napraviti od odbacenog frizidera, sa cije se zadnje strane pricvrsti grijac i ventilator od kalorifera i termometar koji se odozgo moze stavljati i vaditi. Jos je potreban sarno obicni elektromotor za okretanje dobosa, koji se moze ugraditi sa strane.

PREPARATI TRETIRANJE PROTIV VAROE

u tabletama proizveden u bivsoj SFRJ. Postup~k tretiranje je slijede6i:

zadnji okvir a osta1i se okviri razmaknu.{)

po jedan bijeh ·deblji papir -kartonza podnieu, sliena mrezi za hvatanje poiena, odignuta oko 1 em od

kretati, abiena dimilica sa zarom od uobicajenog materijala ad drvenog uglja.

papm na obiene dimilice sa nekoliko dimova da se peele i podnice. Potom se na podnicu iznad papira postavi mreza. Zatim se na zar specijalne tablet~. Dimilica se nekolika puta propuse da se tablete zapale tako da iz dimilice

iL.i,U,LltI gust bijeli dim. Tada se prva kosnica zadimi sa tri dima, pri cemu se cijev dimiliee na strane i dublje u kosnicu. Izvadi se mreza i lijeto kosnice za tri e..etvrtine zatvori.

291

postupak se obnovi nakon Prilikom tretiranja, peelar treba da zastiti i disajne organe LU,ul.l.VJ,U maskom.

Ako se sa 20 mlazeva, pa druga Isto sa sa 30 mlazeva. Poslije pola sata, na

Sve ostalo je kao i kod primjene UQ1~1T<1m

-FOLBEX

Folbex VAje preparat svajcarske proizvodnje u vidu kojima se vrsi zadimljavanje peeia za suzbijanje i lijecenje varoze i lijeeenje akaroze (akarioze) a se vrsi i dezinfekcija kosnice sa okvirima.

Jedan listie Folbex VA sadrZi 370 mg brompropilata. Folbex se objesi pomocu komada savijene zice da visi izmedu dva razmaknuta okvira 6 cm a najbolje ga je objesiti okvir bez saea i zapaliti cigaretom, tako da tinja, a ne da gori. Zapaljeni daje fini bijeli dim. Poslije paljenja listie a, lijeto se zatvori u trajanju jedan sat, nakon cega se lijeto mora obavezno otvoriti.

Za dijagnosticko ispitivanje na podnicu kosnice se prije upotrebe preparata postavi bijeli karton lim, koji se premafu lapicorn natopljenornjestivirn uljem. Dobro je preko postavljenog i prernazanog papira uljem postaviti rnrezu od :lice, kako bi se otpale varoe zadrzale na papim i sacuvale do pregleda . (da ih peele ne rastjeraju u coskove kosnice izbace iz kosnice) da bi se utvrdilo pravo brojcano stanje prisustva varoe. Postupak se obnovi poslije 4 dana.

Za suzbijanje varooze postupak se obnavlja ukupno 4 puta u razmacima od po 4 dana.

Za lije¢enje od varooze postupak se obnavlja ukupno 6 puta u razrnacirna od po 7

Najefikasnije tretiranje je ujesen, kada leglo i u rano kada nisu u zimskorn klupku i sa 8to manje legla. Zadimljava predvece, kada je dne\ipa temperatura iznad + 0 °C i ka4a . postoji potpuna sigumost da u toku noci nece biti mrazeva.

Poslije paljenja papirica kontrolirati kosnice ne dode do poPzara. Dimne listice skloniti od djece ineupucenih m;T5Da: naskiortitolsuhbrnJesto.

U pakovanju su 3 omota sa po 8 listica. Proizvodi AG, Basel-Svajcarska.

- VARASCENSA

Tretiranje engleskirn lijeleorn varascensom koji proizvode Madzari, vrsi se na isti na6n, leao i kod folbeksa VA.

292

staviti puhati odmah na zar i

za omamljivanje i kao filter i dim razbije u na kOjl su peele su sitne grancice od bora, jele,

smreke, eempresa i slieno, ali obavezno zimzelene i svjeze grancice. Moze se upotrijebiti i dusica, vrijesak, pcelinja trava (limuncic)

nozem i pomijesa, te u dimilicu, poslije cega se dimilica dimilice ne poene izlaziti gust bijeli dim.

se prva kosnica sa 10 dimova, onda dmga kosnica sa 10 i tako redom sve kosnice. Potom se ponovo nadimi prva kosnica sa 10 dimova i tako redom. Nadimljavanje se ponavlja kontinuirano, sve svaka kosnica ne dobije <Setiri dimljenja sa po 10 dimova, odnosno ukupno 40 dimova.

Lijeta na kosnicama za cijelo vrijeme ostaju norrnalno otvorena. Tretiranje ne vrsiti, ako je temperatura ispod 0c. je temperatura veca, to je djelovanje preparata boUe. Nakon 2 sata, na bijeh papir, ako se postavi na podnicu, primjetice se da pocinju padah varoe, ako ih ima u kosnici. Najvise padanakon 12 sati. djeluje 8 dana. Nakon 6-7 dana, postupak treba obnoviti, na 1sti naein.

Preparat ne skodi leglu, pcelama niti matici, nego jos na vece polaganje jaja.

peele radilice na veci rad a maticu

Poslije pronalaska dmgih preparata u vidu dascice koji se vjesaju u kosnice, kao npr.f1yvalinat, proizvodi se i varonikol, s tom razlikom sto je izrezan od kukumzne stabljike sa dijelom srZi (srCike) i namocen 11 odredenu teenost. OCito je da u varonikolu ima majcine dusice, timola, kamfora, itd. sto

sagonJevanJa u omamljuje varou.

'l' P

¥'''''''1J1'-'tJ''''''''''', kojiproizvodi "Dalmex"Dalmed" Spht-Hrvatska.

oblik debljeg rolata, kao varonik,ola.

- s- (1-2 dikarbetoksietil) - dimetilditiofosfat ......................................... 0,44 g;

- 2, 4' i 5 tetraklor difenil sulfon = ................................................................ 0,63 g i

- prirodne tvari, konzervans i podloga = .......................................................... 60,00 g.

Indikacije: suzbijanje Varroe . Braula Sp. Djelovanje preparata: aktivne tvari 1,07 grama djeluju

293

na razvojne oblike Vanoe-akaricidino, kao i 60

ina

- puhati nekoliko puta otvorenu dimilicu

- zatvoriti dimilicu i nastaviti puhati dok se ne zadimljavati navecer u smiraj

- lijeta kosnica ali ne

- nadimiti 1 dima;

potom zadimljavati se dok

od pakovanja, s tim

- na podnicu staviti eist papir premazan jestivim

- tretiranje vrsiti po mogucnosti kada nema legla, nektar i na temperaturi iznad 10°C. U Ijeto skiuuti uastavke;

- preparat ne skodi leglu, peelama i matici;

- u razmacima po 5 dana treba zadimljavanje ponoviti jos 2 puta, sto ukupuo 3 eime je zavrseno jedno tretiranje.

Drugi tretman se moze ponoviti nakon 15 iii vise dana, zavisno od stepena najezde-invazije varoe. Kod osjetljivih osoba na malation (trovanje) uzeti Atropinsulfat. ua i hladnom mjestu a trajnost je ogranicena na 5 godina.

-HEMOVAR

Hemovarom se vrsi prskanje peela protiv varoe. Aktivni ua usljed eega varoa ugiba. Upotrebljava se preko cijele peelarske sezone, 15 vrcanje. Tretira se pri temperaturi iznad 10 oe, ranD ujutro iIi predveee, kada u kosnicama

varoe, pred

peela. Tretiranje se vrs! 2 puta u proljece, 2 puta od l.jula (srpnja) i 3 puta ujesen kada prestaje legio, sa pauzom izmedu dva tretiranja od 5-7 dana, kako bi se drugim tretiranjem unistila varoa, koja je bila u leglu prilikom prvog tretiranja. Stavi se 15 kapi hemovara na litar mlake vode, izmijesa i sipa u prskaliCu, eime se moze naprskati 5 kosnica. Sadrzaj bocice moze podmiriti 15-20 zajednica za jedno tretiranje. Prska se izvaden okvir po okvir po pcelama, matici i leglu, kao i zidovi kosnica. za okvir sa obje strane iznosi maksimalno 30 mililitara. ~pravljena emulzija ne smije neupotrijebljena. Poprskani preparat djeluje jos 3 dana. Unistava 95% varoe.

Prilikom prskanja izbjegavati udisanje magIe od s~avljene emulzije. vrijeme rada u zatvorenoj prostoriji kQristitimasku.za usta inos.U tokuradanejesti, oprati ruke i lice. BoCicu cuvati na suhom i tamnom mjestu. Rok trajanjaje 18 mjeseci. 1 ml sadrZi 0,2 gr amitraza i 1 ml excipiensa. Hemovar proizvodi , Vrsac-Srbija.

-TIMOL

Timol je praSak i ne upotrebljava se takav kao lijek, nego se pravi tekuCi timo12 grama timola po kosnicl kojim se peele prskaju po satonosama. Timol ima specifiean miris koji zapravo stimulise peelinju zajednicu na bolji rad i povecano izlijetanje iz kosnice u upotrazi za pasom. Na taj naCin, prakticno, suzbija varou . .. 294

za djelotvoran V'V1HU-"'-,

flyvalinata,

uporreOJljeIle podloge od strane pcela, narocito u bezpasnom razdoblju iIi kasno Ijeti.

trake apistana ako se dde godinu dana u kosnici, koliCina flyvalinata u vosku ostane 70 mg, tj. 5% ukupne

Jeu

koji djeluje na varoe. djeluje na leglo, licinke i sace, se

najmanje legla. druge bolesti.

prskaju odozgo satonosama okvira redom, ulicu po ulicu, i to kada u kosnici ima se pcelinja zajednica dovodi u stal1je soka i zajednica postaje osj etlj iva na

Apitol se proizvodi u vidu praska i pakuje u kesice po 100 g.

Jedna kesica je dovoljna za 10 kosnica. Sadrzaj se razmuti na pota htra vode iIi za jednu kosnicu uzme na 50 mihlitara vode (pota dece) i dodajos 15 grama (kasika) secera.

Rastvorom se prska 2-3 puta zavisno od najezde varoe u razmacima po 7 dana.

trajanja apitola 2 godine.

Proizvodi AG, Basel-Svajcarska, zastupnik Chromos-Comerc, Zagreb-Hrvatska i Vrsac-Srbij a.

,t

preparat za unistavanje varoe'~f1ncuskog i americkog porijekla, najavljen na Kongresu 1987. godine. . . ,

industnjsko sredstvo-insekticid "Mavrik" "Klartan", natope se dascice od drveta dimenzija 180x20x4 ili 250x20x2 milimetra, koje se impregniraju, osuse i upakuju polietilenske folije.

to je proizvod Zoecon, Palo Alto, Californija, SAD, Cija dascica sadrzi t1yvalinat i ujednoj litri. Razrijedi se vodom U omjeru 1:4.

Klartan je evropsko sredstvo zvano sarno Marvik. To je otopina flyvalinata u dezaromatiziranoj frakciji nafte. Razrijedi se takode 1:4 vodom.

295

Akaricid

pocinje dlaCice po

Pcelinjim zajednicama napadnutim varoom, pravilno je rasporediti meclu okvire. Tretiranje se u stavljanja nastavaka i dana sarno 7 dana.

Po potrebi, moze se tretirati i u rano iii petnaestak dana.

Ako se koriste dasCice od jeseni, koje su koristene sarno 7 foliju i ponovo koriste u proIje6e jos dvije sedmice. pre6i sitnim brusnim papirom.

Pri upotrebi Flyvalinata obavezno koristiti rukavice za ·v'-"'~v."'-za doma6instvo dobro ruke oprah topiom vodom i sapunom

u vremenu

upotrebu i polietilenska folija pakovanja Flyvalinata se i ne tokove, zbog trovanja ribe. Inace, ako ne koristimo rukavice, Flyvalinat izazove alergicnu reakciju, svrabez na rukama.

Dascice ne drzati izlozene suneu, blizu grijnih tijela i na i hladnom mjestu.

nanesu

od

cuvati na tamnom

Kontrolu opadanja varoe vrsiti u potrebnom broju kosnica, svaka 2-3 dana. Najvise varoe otpada 16. dan.

Rok upotrebe je dvije godine. ,

DasCice se obicno pakuju po 10 Hi 20 If~)mada a sve skupa.

H

Amitl'azje madzarski preparat; u tecnom stanju, kojim se vrsi zadimljavanje pomocu palenja listi6a natopljenog sa 2-3 kapi amitraza iIi prskanje pcela protiv varoe, 5 puta, svaki Komercijalni nazivi su Varolik, Mitac-20, Central, Hemoval', Taktik, Apivar itd.

U mnogim zapadnim evropskim zemljama njegova upotreba je zabranjena.

296

varoe, unose

unosa su nastavcl na LUh'H".UH

na varoe,

Lij ek je pakovan kao 'vvHv"n U bocici od 5 sa u kartonskoj sa samogorivih

Jedno pakovanje dovoljno za 50 pcelinjih zajednica.

Terapija se provodi zadimljavanjem 3 puta u razmacima od 5 5 dana, u proijece i jesen, ranD ujutro predvece, kada

Tretirati najkasnije 14 prije stavljanja nastavaka na

Prilikom rada izbjegavati udisanje magle emulzije higijenske gumene rukavice, ne jesti, ne piti i ne pusHi.

N akon zavrsetka rada dobro oprati ruke i lice.

Zadimljava se na slijedeci naCin: kosnice se izvade okvira, a desno i lijevo i malo razmaknu. sredinu se stavi prazan okvir tinjajuCi zapaljen samogorivi listie, prethodno nakapan sa dode do plamena, koji se mora ugasiti. Lijeto kosnice se ne zatvara,

za usta i nos, koriste6i

se razmaknu od sredine na koji se objesl zicom

vodeci racuna da ne nakonjednog sata,

Prskanje se obavi na slijede6i nacin: 15 kapi varolika nakapa se u litru vode i dobro izmijesa, da se dobije radna emulzija bijele boje. 1z kosnice se vadi okvir sa pcelama, leglom i maticom i prska sa obje strane sa najvise 30 mI., kao i zidovi kosnice. Lijeto kosnice se ne zatvara, niti suzava.

Pripravljena emulzija u vodi mora se iskoristiti u roku od 6 sati.

Rok trajanja lijeka je godinu dfmL ft,

se na suhom i tamnom mjestu.

Proizvodi "DALMEX-DALMEi1", Split-Hrvatska.

- VARAMIT

Varamit je u vidu listi6a natopljenih amitrazom sa 0,029 i gram excipiensa. Aktivna komponenta preparata djeluje na respiratomi i nervni sistem varoe.

Za dijagnosticko tretiranje varoze koristi se 1 listic, po pcelinjoj zajednici.

297

na tamnom

Listie se mora poklopiti .

Tretiranje se puta sa razmaeima trebalo da

Proizvodi

To je HI""''''''.''''''-!

KARTONA natopljen preko satonosa okvira.

298

se

5

,

~.

sezone.

o

(VASI), koji u em, koji se stavlja u kosnieu

povrsine otvorene kosnice. vece' kosnice to se postize IHCU.'."",,,,j,Ha i dodavanjem drugog dijela kartona.

se vrS1 u prilikama zaraze i preventivno 2 puta u razmaku od 7 dana. Slab~je

drustvima stavlja 112 kartona a roja od do 1

drustva se tretiraju 2 puta ali u

a ne smeta ako

kada su sve peele u kosnici i to mogu6nosti sva drustva isto vece. Temperatura treba biti iznad + °C. Ne tretirati za vrijeme velikih vruCina,jakoj kisi i u toku zime, a lijeta na kosnieama trebaju biti normalno (cijela) otvorena.

u

1

uu",,,,,,.,,,-je tvar

~'~'J"HV' se rasporede po tvari "'''-'' HLU,U iii puta Bayvarola.

ga Pcelarski institut u u Ceskoj.

su tvrde plasticne trake kao dascice sinteticki piretroid cija je aktivna tvar amitraz

djelotvomost (ucinkovitost).

koristi i u razlicitih za 1 za

VAR

Apilife var' hlapljivo sredstvo za omamljivanje varoe.

rasporedene tvari koje

(0,5 g) amitraza. se fiyvalinattL

Apilife var je sastavljen od timola, eukaliptusa, kamfora i mentola, u vidu tablete koja sadrzi oko

299

au se kao kod mlijecne

seod

Takvio je

Flumicid

mlijecna

kiselina, jer su njeni za rnlade matice.

ne sistemski insekticid s fonnulom se u poljoprivredi za zaprasivanje kao 1 %-tna otopina,

6,6%-tna otopina za prskanje po leglu i pcelarna,

vrsta biljnih korijena. osobe nije otrovan.

duzu

uz lijek.

centrala, - Hrvatska.

PridrZavati se _datog uputstva 11Z lijek.

300

varoe.

estera <

visoko specificno. tj. struktura kao i lipofilno

otpomosti:

301

joj na ledima,

IU

Larva se nalazi na

je ometaju u

Pcelinja boje.lma para nogu i nema Nije narocito opasna. Cio razvoj usi traje 65 dana. Licinka

se zakukulji.Ako se mlada u.~ za 6 sati ne popne na pcelu, poslije Ne sise krv, uznemirava matieu. Bude ih desetak

maltene i do stotine na matici. Hrane se uglavnom maticnim mlijeeom iz usta peele dok hrani mati cu. Duga je oko 2,5 a .siroka oko 2 mm.

se sredstvima koja ih svojim parama opijaju, te padaju na karton postavljen na podnicu, kada se sp,aljuju.

d · l , f't l' se: ~ ... u~<UU"U 1m, na' a In.,

FENOTIAZIN, koji sagorijevanjem u dimilici daje dim, kojipcelinje I, proizvodiPcelarska c~ntralCt,Zagreb

us.

Mnoge ptice love peele u letu. Najopasn~ja je ptica pcelarica MEROPS APIASFER. Leze jaja u obalama- iznad kojih lovi musice, pa tako i peele. Jaja treba unistavati.

302

od

su opasnosti od nap ada skupa sa leglom i pcelama. NaroCito napada noeu. Ako jednom

je ce to ciniti sve dok ne razori cijeli pcelinjak.

sa

Smedi medvjed pcebnjak pa mu se

Jedan zastite je paviljonski pcelinjak i pcelinjak u prikolici. Pcelinjak na otvorenom prostom je jedino moguce zastiti ogradiv;anjem-zicom koja se prikljuCi na elektricnu energiju akumulatora

12 se u atmosferilija. Plus se kolac uzemljenja.

pcelinjak velicine do 80

303

ELEKTRICNI CUVAR PCELINJAKA

"ALU~U.~ kosnica,

2. baterija (akumulator),

3. zica

izolatori na kolcu,

5. prikljucak el. kabla na ograde

6. metalni kolac za uzemljenje i

7. el. kabal i pocincana traka za uzemljenje (-).

Elektricni kabal staviti u zastitnu cijev, poloziti i pricvrstiti sa donje strane grede postolja, radi zastite i bezbjednosti od ostecenja kabla.

- OSTALI NEPRIJATELJI PCELA

pauci, osovi, strsljenovi, leptirica mrtvacke glave, gusteri;ljezevi i s1. su takoc1e

neprijatelji. v' i pcelinj~g gnije~~a, te ~h treba u~~is~avati, u~ohko ~e pojave' H v'

Osove 1 strslJenove mozemo Ull1stavatl na taJ nacm sto u flase s uskun grlorn naspemo nesto vmskog iii jabucno& sircetaHi pive, kojisemalozaslade idrze uzkosnice.

304

a u da lznose svoje "",'BU.'''''

prolje6e zapaniirno i zabrinemo, koliko naderno uginulih pcela u

u

varozu onda na

Ako je u pitanju nozemoza, to se odrnah okvira, sacu, poletaljci i sa vanjske strane

- LJETNO UGINUCE

S obzirom na to da do invazije varoe dolazi u julu (strpnju), povecano avgustu (kolovozu) pa dalje, ukoliko se blagovremeno ne izvrsi tretiranje jeseni nagio oslabe pcelinje zajednice oboljele od varoze.

- ZIMSKO UGINUCE PCELA

- Ako u toku same zime dode do povecanog uginuca peeia, treba posurnnjati sarno na:

- mjesinasto legio iIi

- americku gnjilo6u.

- UGINUCE PCELA U CELIJAMA SACA

na

Ako se u proljece prilikom pregleda okvira zapazi da se uginule peeJe nalaze u celijama saca, to znaci da su uginule od gladi, bez obzira na to sto se na krajnjim okvirirri'&' nati dovoljno hrane. Peele se usljed gladi advoje ad klupka u patrazi za hranam i ako dade ~ naglih zahladenja, nisu u stanju da se vrate u klube i tako tra.ze spas u celijama saca, gdje ugibaju ..

- UGINUCE PCELA ISPRED KOSNICE

Ako dode do naglog uginuca peela, najeesce masovnog iii patpunog na metar-dva ispred kosnice, znak je da' dasla do trovanja peela.

305

pcela da nastupi 1Z vise razloga:

ustanovi mu

- poslije .ri/e.TTI"np pesticida u poljoprivredi.

Zatrovane peele hranom, nakon povratka u svoju kosnicu, naglo obolijevaju i u zelji da ne uginu u kosmcl, tumaraju i padaju najcesce na jednu kamaru ispred kosnice.

306

III ~

opel DIO

III 0 DI

se kao u

I

NOVIH KOSNICA ROJEVA PCELA 5 GODINA

LOKAellA: GORNJE OSOJE, TRAVNIK

VLASNIK - INVESTITOR: DOLOVAC SARIN

Titova 161 Tel. 072/811-043

72270 TRAVNIK

NOSILAC IZRADE PROGRAMA: "SANTOURS"

TURISTICKAAGENCllA

Bosanska 135

TEL/FAX: 072/814-001

72270 TRAVNIK

DlRElKTOR,­

SARIN DOLOVAC

STRUCNI KONSULTANT: ALllA DOLOVAC, ing.geod.

i pcelar iz Sara:jeva

Broj primjeraka PROGRAMA: 3

TRAVNIK,25.03.1996.

309

v

o

3

'1 ... H'" ...... ,

3

........... 313

'" 14

...................................................................................................... 314

... H ................................................................................. 315

......................................................................................... 316

................... H .......................................... H ...................................... 316

I. OPERATIVNI SAZETAK

Sahin Do!ovac, Bosanska 161, Tel. 072/811-043, 72270 Travnik.

RAZVOJA VLASTITOG PCELINJAKA

Vlasnik sam stacioniranog pcelinjaka na lokaciji GORNJE OSOJE u Travniku momentalno sa 5 naseljenih kosnica, a planiram i6i na razvoj za novih 45 kosnica, kako bi dostigao optimalan broj od 50 pcelinjih zajednica.

POKAZATEL.H

mala ponuda prirodnog pcelinjeg meda, koji pcelari uglavnom rasprodaju svojim stalnim musterijama, dok industrijskog ima u dovoljnim kolicinama ali ima slabu produ.

D. POTREBNA ULAGANJA U RAZVOJ za vrijeme od 5 godina, 1996-2000.god.

1996. 30 novih zajednica sa odrZavanjem pceUnjaka, ............ " ............. DM 9.070

1 GODINA 5 novih zajednica sa bdriavanjem pcelinjaka, ........................... DM 4.550

1 GODINA odrZuvanje pcelinjaka ........................................... DM 986}

1 GODINA odriavanje pcebnjaka ........................................... DM 987

2000. GODINA odriavanje pcelinjaKa ........................................... DM 987 DM 2.960

D. 1996-2000 UKUPNO, DM 16.580

310

SREDSTAVA

DMO

Nosilac djeiatnosti porodicom 4 (cetiri)

AKTIVNO RAZDOBLJE RAZVO.JA

Planira se razdoblje razvoja 5 (pet) godina, period 1996-2000.god.

ELEMENT!

N edostaju6i I./V,_vLJlH od, ............................................................................ DM 16.580

po iskljucivo na vanjskim-kreditnim finansijskim kao podrska razvoju pcelinjaka i u realnim pcelarskim odnosima su ulaganja sa troskovima. Poznato Je da prve go dine od rojeva nema nikakvih prihoda, osim izgradnje saca.

OPIS PODUZETNICKE IDEJE

A. EVOLUCIJA PODUZETNICKOG PROGRAMA

Planiram razviti i unaprijediti vlastiti pcelinjak na vlastitom zemljistu na lokalitetu GORNJE OSOJE na kome posjedujem zavrsen objekat paviljonskog pcelinjaka sa potrebnim prostorom za rad. Imam obezbijeaenu potrebnu infrastrukturu: pristupni put, vodu i elektricnu energiju. Do pocetka ratnih djejstava 1992-1995posjedovao sam 12 pcelinjih zajednica u savremenim kosnicama. Stradalo mi je u toku rata 7 zajednica, tako da sada imam 5 pcelinjih zajednica, sa svom potrebnom pcelinjom opremom, vrcaljkom za med, pcelinjim priborom, nekim stolarskim masinama i sitnim stolarskim alatom.

B. PODUZETNICKA PODOBNOST INVESTITORA-VLASNIKA

U protekhh sedam godina (od 1989. godine) otkako se bavim pcelarastvom kao dopunskim zanimanjem, svrstao sam se meau solidno obrazovane pcelare. Kao konsultant u toku rata upravljao sam drustevnim p6elinjakom. Pored pcelarstva bavim se i poljoprivrednom proizvodnjom na svom posjedu za svoje potrebe uzgajajuCi povrce, Jagode, maline, kupine i voce. Vlasnik sam i Turisticke agencije "SANTOURS" u Travniku, Ulica Bosanska 135, tel/fax 072/814-001.

e. OPIS PCELINJIH PROIZVODA

Za vrijeme razvoja pcelinjaka do 2000. godine iskljuCivo cu se baviti razvojem rojeva i proizVodrijorrirrieda Vrcanog i u sacu. Izgradujem lieno i sa porodicom kompietnekosnice za svoje potrebe.

D. LOKACIJA PCELINJAKA .

Vlasnik sam zemljista na lokaciji GORNJE OSOJE, parcela (k.p.) br. 2699 sa povrsinom od 502 m2 i br. 2700 sa povrsinotn od 883 m2, 8to ukupno iznosi 1.385 m2, u K.O. Travnik. Osim objekta paviljonskog pcelinjaka sa prostorom za rad, oformio sam i stacionirani pcelinjak na otvorenom prostoru sa mogucnoscu njegovog znacajnog prosirenja.

311

312

usluge.

Odobrenje za gradenje sam dobio u Travnika, sto je samo za ovu namjenu, s na to da peele oprasivanje biljaka, voca,

. ne zagraduju prirodnu covjekovu okolinu.

U pored proizvodnje i potrosnja je minimalna, pa se uglavnom konzumira u gradovima. Ipak prirodni pceiinji med od peelara brzo se rasproda i to po cijeni 50% skupljoj od mdustrijskog meda, kojeg na tdistu ima preko cijele godine.

adekvatna

POTROSNJAITRENDOVI

meda minimalna je u odnosu na svjetsku potrosnju i nije a ni potrebama. Veoma mali procenat populacije konzumira med, pa

m lijek, a ne hranu.

PONUDA I TRENDOVI

Mozda je uzrok maloj ponudi prirodnog pcelinjeg meda njegova mala proizvodnja. Razvoj pceiarstva ce uciniti ponudu vecom.

raspada nije industrijskog proizvodaca meda, pa ni ostalih pcelinjih prOlzvoda za tdiste. Med je isporucivao "DALMED" -Split, "MEDEX" - Ljubljana, "PESCARA" - Subotica, - Zagreb i "PKB" - Beograd. 1z inozemstva nema meda na nasern trzistu;izuzev ranijih SSSR;;.;a;kojinrje naisao na dobarprijem,zbog loseg kvaliteta, malog procenta pdrodnog i oduzimanja iz meda najkvalitetnijih supstanci za industriju lijekova. Stoga industr~ski med ispod svake cijene, pa time ugrozava vecu proizvodnju prirodnog meda strane pcelara, kao i otkup za industriju.

E. MOGUCNOST IZVOZA.

U Bosni i Hercegovini, iako bi mogla da proizvodi najkvalitetnije vrste pcelinjeg meda, zbog nerazvijene proizvodnje industrijskih kapaciteta, ne moze se ni govoriti 0 izvozu.

PROIZVODNI PLAN

na

1

Planirano se u toku godine prosiri pcelinjak za novih 30 rojeva pcela i to 1Z vlastite proizvodnje 10 i 20 kupovmom rojeva od drugih proizvodaca. U ovoj godini neee biti nikakvih

meda, nego samo ulaganja razvoJ

1997. GODINA

pcelinjih zajednica U ovoj godini treba sa eca polovinom iei na proizvodnju a dijelom na formiranje 5 vjestackih kako bi se realizirao plan

pcelinjih zajednica.

1998-2000. GODINA

U ovim godinama bi se gotovo pokrili troskovi razvoja pcelinjaka i izvrsila otplata dugova kreditoru. Dobit se ockuje tek od 2001. godine. Pozeljno je da kreditor u cehri godine 1997-2000. ugovori otplatu duga u naturi u medu, koji bi se isporucio kao humanitarna pomoe bolnicama, skolama, djecijim domovima, domovima staraca, djecijim vrti6ima i s1.

V MARKETINSKI PLAN

A. PLAN PRACENJA I ISTRAZIVANJA TRZISTA

Ukoliko se isporuka meda izvrSi u naturi kao otplata duga, pra6enje i istrazivanje trzista otpada. U suprotnom, prodaja meda bi se obavila na trZistu u Travniku.

PLAN RAZVOJA PROIZVODA - -PRIHODI

a. 1997. GODINA

18 pcelinjih zajednica x 7 kg meda = 126 kg a' 8 DM, ........................................ DM 1.000

15 rojeva a' 80 DM/roj, ......................................................................................... DM 1.200

a. UKUPNO, DM 2.200

b.1998. GODINA

45 pcebnjih zajednica x 12 kg meda = 540 kg a' 8 DM, ...................................... DM 4.300

b. UKUPNO, DM 4.300

c. 1999. GODINA

45 pcelinjih zajednica x 12 kg meda = 540 kg a' 8 DM, ...................................... DM 4.300 ~

c. UKUPNO, DM 4.300

d. 2000. GODINA

45 pcelinjih zajednica x 12 kg meda = 540 kg a' 8 DM, ....................................... DM 4.300 •

d. UKUPNO, DM 4.300

a+b+c+d UKUPNO. DM 15.100

313

CIJENA lViEDA I ROJEVA

(nabavni

distribucije (prodajni) na lokalnom gradskom drugih mjesta regiona.

Nabavni nije planiran.

PROMOCIJSKI PLAN I

u Travniku posebnim

Med biti u , gdje se i prodavati. Posebno oglasavanje nije planirano. Ambalaza i pakovanje se u plasticne kante velicina staklene tegle po Na iste ce se staviti naljepnice posebnbg dizajna sa natpisom Cvjetni pcelinji vrcani med Sahin Dolovac, Travnik, Tel. 072/814-001.

VI MENEDZMENT

A. ORGANIZACIJSKO-PRAVNI OBLIK

"SANTOURS" ce biti ovlasten po svojoj turistickoj djelatnosti i za prodaju vlastitih pcelinjih proizvoda turistima, prijateljima i gradanstvu.

B. PARTNERI ILl DIONICARI

"SANTOURS" je vlastita porodicna turisticka agencija koja nema partnera i drugi partneri iii dionicari osim porodice nisu potrebni. 1sta je i agencija drugih prevoznih autobuskih i avionskih firmi.

OVLASTI-PRAVA VLASNlKA

Kao pod tackom B.

D. MENEDZERSKI TIM

314

Kao vlasnik i direktor "SANTO URSA" jedini sam menedzer.

E. ZADACE I ODGOVORNOSTI DRUGIH DJELATNlKA

Ostali poroidcni djelatnici su potcinjeni direkt01!I i svoje poslove i radne zadatke obavljaju u skladu sa datim ovlastenjima iz registrovane dje~atnosti i privilegija i drugih prava iz radnog odnosa.

VII PROCJENA RIZlKA

Zakonska regulativa iz pclarstva ne moze uticati na eventualne rizike. Ockuje se rast opceg standarda stanovnistva, tako da se promet nece smanjivati, nego obratno. Kratkorocno kreditiranje nije potrebno, izuzev ove trazene finansijske podrske. 1spomke meda korisnicima ce biti od 20.juna do 0 1.se'ptembra u kalendarskoj godini u dvije etape. Sve eventualne rizike u pcelarstvu "SANTOURS'''' ce podmirivati iz svoje osnovne djelatnosti, kao garant kredita.

1. 20 a' 80 DM

2. LR kosnica 30 korn a' 120 DM/korn, ........................................ .

DM .600

DM 3.600

. Hanernanove resetke 30 korn a' 9 DM/korn, ................................................... DM 270

4. Vosak u sa~nirn osnovama za 30 kosnica x3kg=90 kg a' 22 DMlkg, .................. DM 1.980

za okvire za 30 kosniea = 30 kalema 3 DM, .............. ............ DM 90

za nove kosniee:

a. nosaCi L 0 ern m (10 L eea, ......................................... DM 400

b. borove irnpregrirane grdice 0,07xO,12 em x 40 m = 0,34 m}

a' 250 DMlrn3 sa prevozorn, ........................................................................... DM 85

7. Zemljani radovi-iskop zemlje 0,30xO,30xO,30x44 = 1,2 m3, ............................. DM 85

8. Beton MB 150 sa prevo zorn 1,2 rn3 a' 200 DM/m3, ........................................... DM 240

9. Tuda radna snag a za rezanje i zavarivanje postolja, ........................................... DM 160

10. El.energija, voda, ekserci6i, zavrtnji, drvofix, kit za drvo, brusni papir,

cetke, cesljevi za lijeta,itd, ................................................................................ DM 55

11. Firnis za 30 kosnica 5 lit. a' 20 DM/lit, ............................................................ DM 100

12. Uljana boja za 30 kosnica = 6 kg a' 15 DM/kg, ............................................... DM 90

13. Se6er za razvoj rojeva i zazimljavanje 30x8 kg = 240, ..................................... DM 240

14. Flyvalinat dascice protiv varoe 30 kom a' 2,5 DM, ......................................... DM 75

A.UKUPNO, DM 9.070

B. 1997. GODINA

1. Rojeva 15 (vlastitorn proizvodnjom), .................................................................. DM 0

2. LR k0snica 15 kom a' 120 DM/kom, ................................................................. DM 1.800

3. Hanernanove resetke 15 korn a' 9 DMlkom, ..................................................... . DM 135

4. Vosak u satnim osnovarna za 15 kost;lica x3 ,kg=45 kg a' 22 DMlkg, ............... . DM 990

5 . .'liea za okvire za 15 kosnica = 15 kalema a' 3 DMikalem, .. , ............................ . DM 45

6. Postolje za nove kosnice:

a. zeljezni nosaCi L 0 4x4 cm (4 Lx5 m), cca .................................................. ..

b.borove gredice 0,07xO, 12x20 m=0,17m3 a' 250 DM/rn3, ............................... .

DM ·t,

160

DM 42?1

7. Zerriljani rdovi:"iskop zemlje ccaO,6m3 cea, .................................................... . DM 30 ~

8. Beton MB 150 sa prevozom O,027x22,5=0,6 rn3 a' 200/m3, ............................ .. DM 120

9. Tuda radna snaga za rezanje i zavarivanje postolja, .......................................... . DM 100

10. El.energija, voda, ekserCi6i, zavrtnji, drvofix, kit za drvo, brusni papir,

ces\jevi za lijeta,itd, ........................................................................................... DM 30

11. Firinis za 15 kosnica 3 lit. a' 20 DMilit, ............................................................ DM 60

12. Boja !lljana za 15 kosnica = 3 kg a' 15 DM/kg, ................................................ DM 45

315

316

13 Secer zi'razvoj rojeva i zazirnljavanje pcela

V\.UIC1"'U X 8 a' DMlkg,

(proto cera stirnulativna

1998, 1999 i 2000.GODINE I

za prihranjivanje zajednica i zazirnljavanje po 8 kg x 45

zajednica kg x 3 god=1.080 a' 1 DM/kg sa prevozorn, ." .. " ....... .

u proljece za zajednica korn korn

DM 360

1

DM 71

DM .080

x 3 godine = 270 korn a' 5 DM/korn, ................................................................ DM 1

3. Flyvalinat dascice protiv varoe 45 korn x 3 god.= 135 korn a' 2,5 DMlkorn, .. DM 338

Ostali lijekovi, zastitna sredstva i stirnulativna sredstva, ............ ........ .... ...... .... DM 192

C UKUPNO, DM 2.960

TROSKOVI A+B+C UKUPNO, DM 16.580

D. IZVJESTAJ 0 PRIHODU ZA 5 GODINA

Ukupni prihodi za 5 godina za period 1996-2000., ................................ .............. DM 15.1 00

E. TROSKOVI GOTOVINE ZA 5 GODINA

Ukupni troskovi za 5 godina, period 1996-2000., ................................................ DM 16.580

F. REKAPITULACIJA KONACNOG BILANSA ZA 5 GODINA

Ukupni troskovi za 5 godina za period 1996-2000, ............................................. DM 16.580

Ukupni prihodi za-5 godina za period 1996-2000, ............................................... DM 15.100

NEPOKRIVENI TROSKOVI, DM 1.480

NAPOMENA: U obracun su ukljucene sarno nove pcelinje zajednice, bez rada investitora i njegove porodice. U 1996. bi se proizvelo 10 rojeva i 15 u 1997. u vrijednosti 2.000 DM.

IX OCjENA UCINKOVITOSTI

Rentabilnost i ekonornicnost ce doci tek u 2001. godini, jer su u 2000. godini ostali nepokr~ni troskovi za 1.480 DM.

X DODAeI - PRILOZI

1. 'Zernljisno-knjizni izvadak

2~ Odobrenje za gradenje pcelinjaka i

3. Rjesenje 0 registraciji Tursticke agencije "SANTOURS" u Travniku.

prof.Dr Bogoljubu Konstantinovicu)

sve imje potrebno za nonnalan razvoj i da radnju obavi na

- pcelama uvijek ostaviti dovoljno hrane za nonnalan rad i razvoj. Stedjeti u ovome najgori je raeun;

- kada peelar posumnja u bilo koju bolest pcela, najbolje je da se obrati za strucnu pom06 veterinaru pcelarskoj organizaciji, kojih ce dobiti i uputstva za lijecenje bolesti. Pregled i

savjeti za clanove pcelarskog drustva su besplatni;

- uno sto se sa uspjehom ne treba smatrati nekom novoscu i to prikazivati kao svoj su praktieni Izumi u pClarstvu danas veoma rijetki. Sve uno sto prosjeean pcelar zna, odavno je oprobano i objavljeno. Mnoge stvari, na prvi pogled veoma praktiene i logiene, kasnije su bile odbaeene i zboravljene, kao nekorisne;

- peelar mora nauCiti da neuspjeh prima bez pogovaranja, da je strpljiv i kada ne bude koristi od peela, jer se tada moze nazvati pravim peelarom;

- peelariti sarno jednim tip om kosnice, provjerenim u tim klimatskim i pasnim uslovima;

- nastojati da se peelari u predjelu u kome ima poddavajuce i aktivne pcelinje pase.Ako po zavrsenoj glavnoj pasi nastupi bespasni period, prihranjivati peele iii ih preseliti na drugu, bolju pasu;

- matice treba zamjenjivati svake iIi svake druge godine, kako bi na peelinjaku uvijek bile mlade produktivne matice, koje stvaraju jaka drustva, sposobna da iskoriste svaku peebnju pasu;

- gajiti sarno onu rasu iIi soj peela, koja je prilagodena klimi i geografskom polozaju. S vremena na vrijeme treba obnavljati "krv" peela, da bi se izbjegla degeneracija u krvnom srodstvu;

- ne dozvoliti, da zbog brzine i nehata dode do grabeza medu peelama, jer to moze da izazove stradanje velikog broja drustava;

-. racionalan peelar mora da preduzme sve mjere predostroznosti da prije iIi za vrijeme glavne pase ne dode do nagona za rojenjem, jer drustva koja se roje malo donose meda i peelarev trud bice uzaludan;

- blagovremeno vrsiti zamjenu starog saca, jer se time zadovoljava potreba pcelinjeg nagona za lueenjem voska, umanjuje se nagop za rojenjem, smanjuje se broj trutova i povecava prinos u vosku. Obnovu starog saea vrsiti planski svake godine, tako da nijedan okvir sa sacem ne bude stariji od eetiri godine; ''l;

-peelinjak postavljati na mjestima, da bude tokom zime i ranog proljeea izlozen suncupzaklonjen od jakih sjeveroistoenih vjetrova;

- nikada ne treba 2i,aboraviti, da medne donosi vrsta kosnice, vee da to zavisi od peela i peelara koji moze uspjesno iIi lose upravljati; , .

- bolesna pcelinja drustva, eim se bolest pojavi, lijeeiti uz strucni savjet veterinarskog strucnjaka;

• - ne treba olahko pokretati peele seobom na pasu, jer seoba na losu pasu donosi veliku brigu, trud i trosak a nekada dovodi i do gusenja vrlo jakog drustva. Pored toga, seobom u zarazena podrueja mogu se zdrava drustva upropastiti;

- nikome se ne moze savjetovati da otpocne peelariti sa veCim brojem peelinjih zajednica, bez

317

obzira na finansijska sredstva kojima raspolaze;

se ne smlJU na medu medljikovcu, u tom u toku proljeca, stradati mnoga drustva;-

- pobrinuti se da u toku peelarske sezone u lHU.UH pcelinjaka uvijek bude pitke vode;

- pcelar treba da bude umjeren u zeljama i prohtjevima, kako u godinama sa dobrom, tako i U onim sa lo~om pasom;

- u najve60j slozi i Ijubavi zivjeti sa ostalim pcelarima i uvijek se pomagati;

- na veCim povrsinama povecavati prirodnu pcelinju pasu, i esparzete;

prvoklasnih medonosa: kokoca

- medisne nastavke sa sacem skinuti na vrijeme, odnosno eim se jesenja pasa zavrsi i zastiti ih od vostanih moljaca i drugih stetocina;

- pored meda, proizvoditi: cvjetni prah, mlijec, propolis i vosak, jer ovi proizvodi pove6avaju rentabilnost peelinjaka;

- kosnice i okvire praviti sa milimetarskom tacnoscu;

- poslije dodavanja nove satne osnove, drustvo obavezno prihraniti;

- na vrijeme suzavati i prosirivati lijeta na kosnicama;

- prihranjivanje vrsiti sarno predvece u smiraj pcela;

- roj obavezno prihranjivati;

- najzad, preporucuje se pcelarima da citaju pcelarske listove i knjige, da stupaju u pcelarske organizacije -i- pohadaju pcelarska predavanja i tecajeve, da prihvataju nove, savremene metode pcelarenja. Jednom rijecju, da napustaju stare, primitivne i prihvataju nove, savremene navike i postupke .

... (.)

318

4,

Pod peelarstvom, u ovog zakona, podrazumijeva se ddanje i peela i proizvodnja i drugih peelinjih proizvoda. Skupstina opcine moze donijeti odluku 0 uslovlma drzanja i gajenja i 0 proizvodnji meda i drugih pcelinjih proizvoda.

proplsane za unapredivanje peeiarstva 1 za zdravstvenu

Clan 43.

Koriscenje medonosnog bilja za peelinju pasu slobodno je i vrsi se bez naknade.

Clan 44.

Drzalac peela je duzan da postavi peelinjak tako da peele ne smetaju drugim licima.

Clan 45.

Vlasnik odnosno korisnik vocnjaka i vinograda duzan je blagovremeno i na uobieajeni naein obavijestiti ddaoce peela 0 svakom pojedinom prskanju i zaprasivanju vocnjaka odnosno vinograda.

Clan 46.

Vlasnik odnosno korisnik zemljista je duzan da preko svog zemljista omoguci ddaocu pracenje i hvatanje odbjeglog roja peela.

Ako drzalac peela u slueaju iz predhodnog stava prieini stetu vlasniku odnosno korisniku zem1jista, duzanje da tu stem nadoknadi.

Clan 47.

Zabr'anjenoje unistavanje peelinjih drustava osim u slueajevima suzbijanja i sprjeeavanja sirenja zaraznih bolesti.

Clan 48.

Radi koriscenja peelinje pase drzalac peela moze zdrave peele premjestati sa jednog na drugo mjesto. Premjestanje se vrsi u zatvorenim kosnicama i sa pratiocem.

319

o 1

od bolesti sa

bolesti

4. - "Naredba 0 odredivanju zaraznih bolesti zivotinja za koje se mora odmah osigurati utvrdivanje zarazne bolesti uzroka uginu6a zivotinja" SL list R 2/92. i 13/94.

Pod z4ravstvenom zastitom pcela utvrdenom ovim propisima podrazumjeva se poduzimanje OGlreaellllhveterinarsko-sanitamih mjera za sp:r:jecavanje, suzbijanje i iskorjenjivanje oboljenja:

- Americka gnjilo6a pcelinjeg legla (Pestis apium);

Varooza pcela (Varrosis apium);

- Akaroza pcela (Acariosis apium) i

- Nozemoza pcela (Nosemosis apium).

K valitet meda i drugih pcelinjih proizvoda detaljno je reguliran slijedeCim pravilnikom:

"Pravilnik 0 kvalitetu meda i drugih pcelinjih proizvoda" Sl.list R BiH 2/92. i 13/94.

320

, , ~.

venom ('bi:vengm), ...

drone (droun), ..

honey (,hl\ni), ...... .

(

za

kosnica, pcelinjak

pcelar

= pcelinjak, kosnica od slame

pcelinji otrov

= pcelinji vosak

zujati

med

peela

honeycomb ('hl\nikoum), ................. = sace, sat meda

honey-dew ('hl\nidju:), .................... = mediljika, medljikovac med

honeyed, honied (,hAnid), ................ meden, sladak kao med

honey-sweet (,hAnizwi:t), .............. ..

pollen (,pglin), ............................... .

propolis ('prgpelis), ........................ .

(kwi:nbi:), ................... ..

= meden, sladak kao med

= pelud, cvjetni prah,

pcelinja smola (ljepak), propolis

matica, kraljica peel a

royal jelly (,rgigl 'dzeUi), ................ maticni mlijec

swarm (swg:m), ............................... = roj, roj pecla

321

:f:t!"veM14'UUt<::te (J.j2~ S~! ~ t

~jedHd~a ~~ ~~,~je

~~iJ~~fPt~t~~ttf.t4r1~. Uoa~~ I ~je45~~~.Sr.te~4U

dde~lk~ ~m, ~~~t4m~a~ ~~ ~ ~j4 lsa~, ~ eJU~. 'V~ je ~ ~ t ~ ~j4 (I. ~ ftCJ. ~~. ~edn<J- &tJ

~, a~;I«-~ Ikta- je ~44~ ~ t ~~ ~, te fPt~j4 :;a ~;tat t ~. 14{V&ed ~ dw- je ~ ~

e(ft~ ew:~ 44 ~ ~ ~ tI.a;ta, .we do- ~je, ~ je

~~~iJ~e't~~·~je~~ t ~ fPtr.te ~ a ~.

S~ je mCl-j~, ~ je fto4Uje~~ ~ djeteU ~ ~foJ-, ~, ~ t ~ mt #:4;tt;ielda ~ t~.

~ ~!tat 4Q.e je~, ~je ~.~ 4e ~ a Sanajwa, ~je;le aneidj4 H4<t~ Pf4dia ~ ~ t ~jedHd ~ a iJd.je#~. 1945;. ~ 11tad4 'Jt;?~ g'?~ 94 je ~ a 11~ eta, ~~ t ~;Ie ~ ~ .CJ.d~. g't(l. je~ ~ t ~ ~~,~.n t~ ~~t~~~.~jeaSM4~I961.~~ ~~.1taj~, ~~a~a~~~~, 4-

~·K4·~~~·4fflItttit ~·~··t·fflAiij··te4·~··;z4d~ , ~. '

flaCl-d 1973'. ~f4e~~~, eta,~. ~~, ~ju fdeta!t~. 1~ ~ 44 de4et~, ~44m nM ~pU ~ t ~

e~ fPtene.~.

Udi ~ 1973'. ~, ~44m~~ V~-g'ta:t"~" ~~ u fdjt eta, ~jem~, Ita &~ a Sana~. ~;Ie ~ ~

322

I

~uu,n~~, ~4am~U

~4am~net 119mje4ta ~~",'74i ~.

~.u:un«-t4~~ ~~.~~t~ ~,4~~~«-~~~.

~ ~ ~ g'~ i ~eJ'l,~ ~~ mwije 4 ~ ~ ()

~ i~, a-~~ ~ ~ fItam ~ ehfowe S'?~fl. rl9"te4tja- net S~, ~ ~ue da 4e "'1 ~ ~ ~ ~ ~, Ita Mtm

fUtt ~ ~ net ~ ~~. 1~ fe ~ ~ da fe difJ HaHd~ ~ ~, ~ ~ da dt diU ~ Jteta, i eyeijd da 4e He

~. V~ado&fttt~~~~,jeltfetab~

~~,daa~v.ae~44Ct~~a~~ ~, 4 dta, ~ 4e, ~ t ~;U~, jeIt a iHtati cjd<wtt t

~~,4~a~t~~.

{J~ ~ te!u~ t~, ~~ t.we ~ t~, ~jt4&t ~ net ~ ~e¢fo? ~ S,?~p, ~ dt ~ ~ ~ ~~net~~.

1~ ~'jeffl-.w.iffl, ~ &~4affl,4e ~ t tade&vt,um ~m4 ~~, a-~ fPt4. c6t. g'~ ~~, dijd; 'iwJ. 13~u 11~, 1M. ~u.uu:;Jt ~,I c6t. A~«-~, ~ g'etiaul t ~ ar~ ~ 1-'~ i 11~ 7~eJ~, &ja ~ U~

lUU ~ 4t .. ~ ~~. ~4e ~1«-;tem.mfJm fJlUja-tdfo? t ~ ~fo? ~, mfJ;£oj ~ f~ ~ ~tdajetti,~idt net ~~ t ~, ~«-~;e111/ ~~ ~1-'~, 't~fPuJI· c6t. ??taIddtnu ~adfi~ ~«- t ~ 1ttj4Ja A~ PUt

~~i~, ~fPuJI. rI~~4~, ~na~ ftttiIVtemi t ~ ~ t ~ ~ ~ 4&? 1M- dd6 ~ ~

~jdt~~~~.

323

Roden Visegrad.

mlrovmu.

Tradicionalno u porodici poceo se baviti pceiarstvom 1978.godine, uz rad, na svom imanju u Sarajevu. Od tada intenzivno literaturu, se pcelarenjem i za svoju dusu priprema dzepni pcelarski potsjetnik pisani tekst dosegao 400 kucanih stranica na fonnatu A4 sa 408 crteza, 57 fotografije i 20 tabela, se zamiSljena fonna dzepnog potsjetnika i prerasta u Pcelarski prirucnik

U vrijeme potpunog ratnog okmzenja od 1 godine se iskljucivo sredivanju prirucnika, koga namjenjuje porodienim generacijama.

U kontaktu sa NijazolnAbadzi6em i na njegovo veliko insistiranje, pristaje da se prirucnik publicira. Glavni razIog je opca teska situacija u Bosni i Hercegivini, pa i u peelarstvu, jer rat ueinol svoje. Pcelarski fond je destrukcijom i devastacijom skoro dokrajcen, nema nikakve pcelarske literature i sto je bilo i to je unisteno, izostala je ocekivana finasijska i duga pOQrska i pomoe medunarodne zajednice, drZavne institucije se pokazale nemocne, pa se prakticno sve na skromna sredstva pcelara, uglavnom krhkih penzionera. Izdavanje ovog prirucnika, kao i obnova, razvoj i unaprijedenje pcelartstva postaje neizbjezno i od znacajnog drustvenog interesa, kako u ishrani, tako i u zdravstvenom pogledu stanovnistva i poljoprivedi u pove6anju prinosa plltem prirodnog pcelinjeg oprasivanja voca i biljaka.

Recenzenti prof dr Muhidin Hadzimuratovi6 sa Veterinarskog fakulteta u Sarajevu i NijazAbadzic novinar i publicista u svojim recenzijarna i predgovoru izuzetno su povoljno \ocijenili i svesrdno preporuCili stampanje Pcelarskog <

Sarajevo, 02.06. 1997.god. Nuhbegovic, novinar

324

Ol.-30.IV

Ol.IV-31

2S.IV

01.

Zamjena starog dotrajalog

u proizvodnji, D=cvjetni su:APIN,

8U: Medina standard, Medina

u 1: (secer-

i stimulativno (podsticajno) prihranjivanje;

. ubacivanjem

tretiranje protiv varoe i svih 15 dana prije stavljanja

- Skinuti cesljeve, ako su . vremenski uslovi.

- Prikupljanje propohsa (pcelinje pomocu plasticne preko satonosa

pregled: detaljnije sa satnim osnovama;

pFYi-pregled, vadenje starih okvira, dodavanje

- Nastaviti prihranjivanje sirupom ne primi ukupno sa pogacama 6-8 odnosno litaTa hrane.

- Kupovina starki.

- Prikupljanje cvjetnog praha (polena) pomocu hvataca potena.

- Staviti nastavke kosnieama 1 slicnim;

- Staviti svimjacim kosnieama. Ostalim kasnije po potrebi.

, Obezmaticiti drustva nlatica, jer u to vrijeme ima

za oplodnju mladih matiea .

.. Presadivanje . 1 od polaganjajajeta u maticnjak iii 10. iIi • 11. dan presaq,ivanja larvi u vjestacke maticnjake;

- Rojenje pecIa;

- Fonniranje i naseljavanje prvog pcelinjaka (zapeelariti).

325

326

20.V

10.-IS.VI

01.I0.VII

lO.-IS.VIII

lS.-20.VIII

- Pripremiti minimalno/po 5 sa U~UHUL osnovama za namij en j ena prirodno

satnim osnovama a ve6im na pola.i prihraniti

QPf'prrIHTI sirup om i jos dva puta svaka dana, uz dodatak vitamina C (jedan limun na 3 litra sirupa). Po mogucnosti prvencu roju dati prvi okvir sa medom

peela i drugi okvir sa izvueenim celijama saca, stara matica gdje nastaviti polagati jaja. 10-15 dodavati okvir i pomicati

dasku. Obieno nakon 7 novih prvo kolo uu~~,.u peela, pa se dodaju onda peelama posljednji okvir.

- I (prvo) vrcanje meda: kada su 2/3 celija saca na zatvorene vostanim poklopcicima. U bespasnom periodu vra6anje okvira u nastavak na kosnlei vrsi se pred smiraj peela, radi izbjegavanja grabeza.

- II (drugo) vrcanje meda, po istom principu.

- III (trece) ilijesensko vrcanje meda (posljednje vrcanje). Okviri se poslije ovog vrcanja meda mogu (a ne moraju) vratiti u nastavke na kosnicama i drze 1-2 dana da peele poprave oste6ene celije saca skidanjem poklopeica, poslije eega se peele siresu sa okvira, nastavci skinu, ociste okviri i nastavci od propolisa i odloze jedan na drugi u skladiste, na rezervnu podnicu. Izvrsi se zastita od ulaska voskovog moijca u nastavke;

- Iste veceri poslije vrcanja izvrsi se prvo jesensko prihranjivanje sa 2-3 litra sirupa uz dodatak (preventivno) istih lijekova, kao u prvom proljetnom prihranjivanju.

- Prvi jesenski pregled: stanjematlca, legla i zdravstveno stanje drustava;

- Po potrebi tretirati protiv varoe, posto su nastavci skinuti.

2S.VIII-01.IX - Drugo jesensko prihranjivanje (najkasnije do 10.IX). Za prvo i drugo jesensko prihranjivanje potrebno je prosjecno 6-8litara sirupa po kosnici. Za zazimljavanje treba obezbij editi min. po 18 kg hrane svakoj pcelinjoj zajednici. Ukoliko u kosnici nema tobko hrane, onda se daju medeno-se6erne pogace da se namiri na 18 kg. Zimi peele trose mjesecno oko 1-2 kg hrane. Od veljace (februara) trose sve vise na razvoj mladog legla. Samo prisustvo meda u kosnici pove6ava toplotnu energiju i podstice maticu na pove6ano polaganje jaja, sto znaci na proljetni razvoj drustva.

Ol.-IS.X - Staviti cesljeve na lijeta radi sprjecavanja ulaska miseva i ostalih vecih stetocina, ostavljaju6iS, .. 7 otvora naceslju za izlazak peela na proCisne zimske letove i potrebnu ventilaciju u kosnici;

- Izvrsiti obavezno tretiranje protiv varoe, posto od tada nema vise legla ni pcela ni veroe u leglu, nego je sva varoa na pceiama, pa je treba unistiti, kako bi drustva usia u zimu b~z varoe;

- Po potrebi izvr8iti zimsko utopljavanje kosnica. LR kosnice ako su plodiSta od daske debljine 20 mm, obavezno utopliti, radi boljeg proljetnog razvoja.

obaviti Ciscenje i bojenje ciscenje 1

. padanja obici lijeta da msu potpuno a pogotovo te omoguciti dotok Kontrolisati

krovova kosnica iIi nije prieinjena neka druga steta. Sa poletaljki i krovova ne snijeg, osim otvora cesljeva, radi bolje toplote u kosnicama. I

Kalendar se na grad Sarajevo i mjesta sliene nadmorske visine 500 m. U mjestima sa nizim nadmorskim visinama pcelarski radovi se obavljaju nesto au mjestima sa visim visinama nesto kasnije. Moze se reci da se za svakih 100 m nadmorske vi sine vrijeme radova pomjera priblizno za 6-7 dana, sto jos zavisi i od vremenskih prilika u toku pcelarske sezone, a narocito u proljece, da Ii je rano iii kasno proljece.

Pcelari u svojim kalendarima, na osnovu ovoga, mogu sebi uskladiti datume pcelarskih radova, kao i planirati seobe pcela na pase u mjesta sa nizim iii visim nadmorskim visinama.

Pcelari na pcehnjaku trebaju imati termometar (toplomjer) za vanjske uslove, koji se postavlja tako da uvijek bude u hladu i prati se vremenska prognoza, radi planiranja obavljanja radova.

Zbog duzih vremenskih neprilika, kalendar se moze pomjeriti za neke radove za desetak pa i vise dana.

327

329

... (.) ' ..

331

Americka kuga-gnjiloca ....................... .. ....................... .......... .. ......... 276

............. ..... ................... . ........................... 296

otrova ....... .

Apiakaridim .................... ... ............... ......................... . ........................................................ 293

var .................... .. .................................................................................................... 299

Apinozem ................................................................................................................................. 286

Apistan ..................................................................................................................................... 295

Apitol ..................................................................................................................................... 295

Apivar ...................................................................................................................................... 299

Ascomizol i Ascomizol-SET .................................................................................................... 280

Askocidin .................................................................................................................................. 278

Baglame za poletaljke ................................................................................................................. 32

Bayvarol trake ............................................................................................................... , ........... 299

Bijeli i crni luk i hren ....................................................................................................... ';";-.... ,.-;.202

Bijeli luk i sirutka (surutka) ...................................................................................................... 202

Biljke glavne pcelinje pase ....................................................................................................... 182

Bioloska stimulativna sredstva pcela ......................................................... : .............................. 202

Bjezalica ..................................................................................................... ;-................................ 32

Blokiranje matice ...................................................................................................................... 173

1 uginiuca ......................................................................................... 271

Bolestilegla .............................................................................................................................. 273 ,,".

BoJ.esti matica i pceJa ................................................................................................................. 281

Bolesti odraslihRcela ............................................................................................................... 281

pcela ........ " ................ " ................................................................................................ 273 , za ...................................................................................................................... 70

Central I i Central ................................................................................................................. 301

(~erana ................. ...................... . .......................................................... ~ ....... -......................... 231 ~

Cjediljka sa rarnom i pIeh za otvaranje vostanih poldopcica saca ............................................ 225

Cjediljka za vrcaljku ..................................................................................... " ........................... 225

Cvjetni prah (polenov prah, polen, pelud, hrda) ............................................. : .......................... 186

333

Cesalj za lijeto ..... 31

1

kosnica (DB)

Dadan-Blat kosnica (DB) modificirana na 10 okvira .... ............. ............... ....... .51 Dezinfekcija i dezinfekciona sredstva ................... ............................ ........ ....... ........ 88

Dijeta pri lijecenju pcelinjim ubodima ............................................. . ........................... .. Dimilica ...... ................ ............................. . ........................................... .

Dio osnovnog pribora ...... .... .............................. .............. ....................... . ......... 1

Djelovanje meda najetru ...... :................................................. .................... .............. 21

Djelovanje meda na krvnu sliku .............. .......... ........ ...... .... .................... ............... ...... .. .... 213

Djelovanje meda na organe za varenje ..................................................................................... 213

Dodavanje i presadivanje maticnjaka ....................................................................................... 160

Dodavanje matice ..................................................................................................................... 167

Drugi jesenji pregled ................................................................................................................. 258

Dnlgi proljetni pregled .............................................................................................................. 258

Dvomaticno pcelarenje ............................................................................................................. 263

Efikasno vrijeme tretiranja ........................................................................................................ 158 Elektricni cuvar pcelinjaka ....................................................................................................... 304

Elektricni transformator za utapanje zica u satne osnove ........................................................... 80

Evidencija 0 kosnicama .............................................................................................................. 90

Evropska truhlez-gnjiloca pcelinjeg legla ................................................................................. 275

Fenotiazin .................................................................................................................................. 292

Ferment ribonukleaze ........................................................................... , .................................... 203

Flumicid .............................................................................................. : ..................................... 300

Flyvalinat ............................................................................................. ; .................................... 295

FolbexVA ................................................................................................................................. 292

Formalin ...................................................................................................................................... 89

Fonniranje iIi zasnivanje nukleusa ........................................................................................... 166

Forssapin-kobalt ..................................................................................... :. .................................. 203

Forte-tonik ., ............................................................................................................................... 202

FS Gelee-Royal (vjesfacki maticni mlijec) ............................................................................... 160 ~

Fumagillin DeH ....................................................................................................................... 284

Fumidil ..................................................................................................................................... 285

Gabon PA 92 ..................................................................................... ~ ....................................... 299

Geomicin ................................................................................................................................... 275

Gomje lijeto (leto) na plodistu kosnice .................................................. __ .................................... 35

Grabez na pcelinjaku ............................................................................... : .................................. 228

334