HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN MẬU LINH

ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM LÃNH ĐẠO

CÔNG TÁC DÂN VẬN Ở TÂY NGUYÊN

TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2010

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Mã số: 62 22 03 15

HÀ NỘI - 2017

Công trình đƣợc hoàn thành tại

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. NGUYỄN MINH ĐỨC

2. PGS.TS. VŨ QUANG VINH

Phản biện 1: ……………………………………

……………………………………

Phản biện 2: ……………………………………

……………………………………

Phản biện 3: ……………………………………

……………………………………

Luận án đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp Học viện

họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Vào hồi giờ ngày tháng năm 2017

Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia

và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Công tác dân vận của Đảng là toàn bộ những hoạt động của Đảng và

của các tổ chức khác trong HTCT dưới sự lãnh đạo của Đảng nhằm tuyên

truyền, giáo dục, vận động, thuyết phục, hướng dẫn, tập hợp và tổ chức mọi

tầng lớp nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính

sách, pháp luật của Nhà nước; chăm lo, bảo vệ lợi ích của nhân dân; phát

huy quyền làm chủ, sức mạnh to lớn của nhân dân trong sự nghiệp xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thắng lợi mục tiêu, lý tưởng của Đảng.

Trải qua các thời kỳ lịch sử, Đảng luôn xác định CTDV là một nhiệm

vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng

của dân tộc; là điều kiện tiên quyết bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng; góp

phần củng cố, tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa Đảng và nhân dân. Đặc

biệt, trong thời kỳ đổi mới, CTDV của Đảng được tăng cường và từng

bước đổi mới. Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp tích

cực, phù hợp với từng đối tượng, từng lĩnh vực. Đồng thời, thường xuyên

đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, tăng cường, mở rộng dân chủ,

phát huy quyền làm chủ của nhân dân cũng như vai trò của Nhà nước, Mặt

trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể quần chúng, lực lượng vũ trang

trong CTDV. Bên cạnh những kết quả đạt được, CTDV của Đảng cũng

còn nhiều hạn chế, yếu kém, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự

nghiệp đổi mới như: chậm cụ thể hóa cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước

quản lý, nhân dân làm chủ; một số nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp

luật của Nhà nước chưa được quán triệt và thực hiện hiệu quả; sự phối hợp

giữa các tổ chức trong HTCT chưa chặt chẽ; một số cơ quan nhà nước

chưa nhận thức sâu sắc vị trí, tầm quan trọng của CTDV; những yếu kém

của bộ máy công quyền tạo bức xúc, khiếu kiện trong nhân dân, là kẽ hở

để các thế lực thù địch và bọn cơ hội chính trị lợi dụng xuyên tạc, kích

động quần chúng nhân dân, ảnh hưởng đến khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Trước tình hình đó, việc tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối

với CTDV là một yêu cầu cấp thiết nhằm củng cố vững chắc lòng tin của

nhân dân đối với Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát

huy sức mạnh to lớn của các tầng lớp nhân dân, tạo ra phong trào quần

2

chúng rộng lớn để xây dựng một nước Việt Nam: Dân giàu, nước mạnh,

dân chủ, công bằng, văn minh.

Tây Nguyên là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về

kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái của đất

nước; là vùng đất giàu tiềm năng, lợi thế, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nhân

tố mất ổn định, nhất là sự chống phá thường xuyên, quyết liệt của các thế

lực thù địch nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ XHCN ở

nước ta. Nhận thức sâu sắc vị trí, tầm quan trọng của địa bàn chiến lược và

việc xây dựng "thế trận lòng dân" ở Tây Nguyên, trong quá trình lãnh đạo

đồng bào các dân tộc xây dựng và bảo vệ cuộc sống mới ấm no, hạnh

phúc, Đảng từng bước đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo CTDV

nhằm động viên, tập hợp mọi tầng lớp nhân dân thực hiện các nhiệm vụ

kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; củng cố và tăng cường khối đại đoàn

kết các dân tộc trên địa bàn. Đặc biệt, trong những năm 2001-2010, trước

những diễn biến phức tạp của tình hình an ninh chính trị ở Tây Nguyên,

Đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo CTDV đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác này vẫn còn nhiều

hạn chế, khuyết điểm chậm được khắc phục, sửa chữa. Thực tế của ba

cuộc biểu tình, bạo loạn (năm 2001, 2004 và 2008) trên địa bàn một số

tỉnh Tây Nguyên là minh chứng rõ nét. Nguyên nhân xảy ra các cuộc bạo

loạn này, cần được nhận diện và phân tích một cách thấu đáo, đa chiều,

trong đó có sự hạn chế, yếu kém của Đảng về CTDV. Vì vậy, nghiên cứu,

tổng kết quá trình Đảng lãnh đạo CTDV ở Tây Nguyên trong 10 năm đầy

biến động này, nhằm khẳng định những thành công, chỉ ra những hạn chế

và bước đầu đúc kết một số kinh nghiệm, góp phần xây dựng và tổ chức

thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về

CTDV ở Tây Nguyên là việc làm cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn

sâu sắc. Với ý nghĩa đó, nghiên cứu sinh lựa chọn vấn đề "Đảng Cộng sản

Việt Nam lãnh đạo công tác dân vận ở Tây Nguyên từ năm 2001 đến

năm 2010" làm luận án Tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng

sản Việt Nam.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2 1 c đ ch nghiên c u

Làm sáng tỏ quá trình Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo CTDV trên

3

địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010; qua đó, rút ra một số

kinh nghiệm chủ yếu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả CTDV

của Đảng ở Tây Nguyên trong giai đoạn hiện nay.

2 2 Nhiệm v nghiên c u

- Nghiên cứu, luận giải, làm rõ những yếu tố tác động đến quá trình

lãnh đạo thực hiện CTDV của Đảng trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001

đến năm 2010

- Làm rõ những chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam

đối với CTDV trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

- Đánh giá đúng thực trạng CTDV của Đảng với những ưu điểm, hạn

chế cũng như nguyên nhân của nó và rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu về

quá trình lãnh đạo CTDV ở Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010 của

Đảng Cộng sản Việt Nam.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3 1 Đối tượng nghiên c u

Đối tượng nghiên cứu là hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng

sản Việt Nam đối với CTDV trên địa bàn Tây Nguyên.

3 2 Phạm vi nghiên c u

- Về nội dung: Công tác dân vận của Đảng có nội hàm phong phú và

rộng lớn. Trong phạm vi của đề tài, luận án tập trung nghiên cứu về việc

Đảng đề ra những quan điểm, chủ trương về CTDV và quá trình chỉ đạo tổ

chức thực hiện CTDV trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

- Về không gian: Nghiên cứu CTDV của Đảng trên địa bàn Tây

Nguyên (gồm các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Đắk Nông)

- Về thời gian: Tập trung nghiên cứu khoảng thời gian 10 năm (2001-

2010). Tuy nhiên, để vấn đề nghiên cứu có tính hệ thống, luận án có đề cập

một số nội dung liên quan trong thời gian trước năm 2001.

4. Cơ sở lý luận, phƣơng pháp nghiên cứu và nguồn tƣ liệu

4 1 Cơ sở lý luận

Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng

Hồ Chí Minh về vai trò của quần chúng nhân dân và công tác vận động

quần chúng của Đảng.

4.2. Phương pháp nghiên c u

Luận án sử dụng phương pháp lịch sử và phương pháp lôgíc là chủ

4

yếu. Ngoài ra, luận án còn kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu

bổ trợ khác như: phân tích - tổng hợp, thống kê, so sánh.

4.3. Nguồn tư liệu

Nguồn tài liệu chính được sử dụng trong luận án là: Các văn kiện

của Đảng và Nhà nước về CTDV, về Tây Nguyên; các kết luận, báo cáo

tổng kết của Ban Chỉ đạo Tây Nguyên, Ban Dân vận Trung ương về

CTDV ở Tây Nguyên; các văn kiện, báo cáo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân

dân tỉnh, Ban Dân vận Tỉnh ủy của 5 tỉnh Tây Nguyên; những công trình

nghiên cứu về Tây Nguyên và CTDV ở Tây Nguyên.

5. Đóng góp mới của luận án

- Luận án phân tích làm rõ bước phát triển trong nhận thức và chủ

trương cũng như sự chỉ đạo của Đảng đối với CTDV trên địa bàn Tây

Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

- Đánh giá một cách khách quan, toàn diện những thành công và hạn

chế của Đảng về lãnh đạo CTDV ở Tây Nguyên thời kỳ 2001-2010.

- Đúc rút một số kinh nghiệm lịch sử CTDV của Đảng ở Tây Nguyên

có giá trị cho hiện tại và tương lai.

6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án

- Công tác dân vận là một lĩnh vực rất quan trọng trong hoạt động của

Đảng, nghiên cứu quá trình Đảng lãnh đạo CTDV ở Tây Nguyên thời kỳ

2001-2010 sẽ góp phần tổng kết CTDV của Đảng trong thời kỳ đổi mới.

- Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho

việc hoạch định những chủ trương, giải pháp đúng đắn, phù hợp nhằm tăng

cường CTDV của Đảng trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên trong giai đoạn

hiện nay và những năm tiếp theo.

- Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu,

giảng dạy về lịch sử CTDV của Đảng nói chung và CTDV của Đảng bộ

các tỉnh ở Tây Nguyên nói riêng.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ

lục, luận án gồm 4 chương, 9 tiết.

5

Chƣơng 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN

LUẬN ÁN

Công tác dân vận của Đảng Cộng sản là vấn đề quan trọng được đề

cập trong nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài

nước. Liên quan đến đề tài luận án có thể chia thành các nhóm công trình

như sau:

Nhóm 1: Các công trình nghiên c u về công tác dân vận nói chung

Luận án phân tích 16 công trình khoa học ở trong nước. Tiêu biểu là

các cuốn sách: Tư tưởng Dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh của Ban Dân

vận Trung ương; Làm tốt công tác quần chúng trong tình hình mới: kinh

nghiệm Trung Quốc, kinh nghiệm Việt Nam của Hội đồng lý luận Trung

ương; Học tập và làm theo phong cách "Dân vận khéo" Hồ Chí Minh của

Nguyễn Bá Quang; Lịch sử công tác dân vận của Đảng Cộng sản Việt

Nam (1930-2010) của Ban Dân vận Trung ương. Bên cạnh các công trình

trong nước là những nghiên cứu ở nước ngoài. Tiêu biểu là các công trình

khoa học: Đổi mới công tác xây dựng Đảng ở nông thôn của Chu Chí Hòa;

bài Thúc đẩy xây dựng chính trị dân chủ cơ sở nông thôn, thực hiện quản

lý của chính quyền cơ sở và tự trị của quần chúng thúc đẩy lẫn nhau một

cách tích cực của Vương Tề Ngạn; bài Kiên trì quan điểm nhân dân là tối

thượng, thiết thực làm tốt công tác quần chúng trong tình hình mới của

Lưu Vân Sơn; bài Đảng Cộng sản các nước trên thế giới tận dụng như thế

nào sự tham dự dân chủ để thắt chặt quan hệ giữa Đảng và quần chúng

của Thái Thượng Kim...

Nhóm 2: Những công trình nghiên c u chung về Tây Nguyên

Luận án phân tích 13 công trình, tiêu biểu như các cuốn sách: Tổ

chức và hoạt động buôn làng trong phát triển bền vững vùng Tây Nguyên

và Một số vấn đề cơ bản của xã hội Tây Nguyên trong phát triển bền vững

của Bùi Minh Đạo; Một số điểm nóng chính trị - xã hội điển hình tại các

6

vùng dân tộc ở miền núi trong những năm gần đây: hiện trạng, vấn đề, các

bài học kinh nghiệm trong xử lý tình huống của Lưu Văn Sùng; Kết hợp

phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng ở Tây Nguyên giai đoạn 1996 -

2010 của Lê Nhị Hòa; Hướng tới phát triển bền vững Tây Nguyên của Lê

Văn Khoa, Phạm Quang Tú (Đồng chủ biên); bài Tây Nguyên vững bước

đi lên của Nguyễn Tấn Dũng; bài Phát triển Tây Nguyên toàn diện, bền

vững, xứng đáng với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã

hội, quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái của đất nước của Trần

Đại Quang; báo cáo tổng quan đề tài Quan hệ tộc người và chiến lược xây

dựng khối đại đoàn kết dân tộc trong phát triển bền vững Tây Nguyên của

Phạm Quang Hoan...

Nhóm 3: Những công trình nghiên c u về công tác dân vận ở Tây Nguyên

Luận án phân tích 12 công trình khoa học, tiêu biểu là các cuốn sách:

Nâng cao năng lực hoạt động và khả năng tập hợp quần chúng của Mặt

trận và các đoàn thể ở xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Gia Lai trong

tình hình mới của Ban Dân vận Tỉnh ủy Gia Lai; Xây dựng và củng cố khối

đại đoàn kết dân tộc ở Tây Nguyên của Trương Minh Dục; Người cao tuổi

dân tộc và già làng trong phát triển bền vững Tây Nguyên của Nguyễn

Thế Huệ; Xây dựng lực lượng nòng cốt làm công tác dân vận trong cộng

đồng các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên hiện nay của Nguyễn Thế Tư; bài

Những điều rút ra từ thành công trong chỉ đạo công tác dân vận ở Binh

đoàn 15 của Nguyễn Mạnh Hùng; bài Chính sách kết nghĩa dân tộc ở tỉnh

Đắk Lắk hiện nay của Phạm Ngọc Đại; bài Phát huy vai trò công tác dân

vận trên địa bàn Tây Nguyên trong giai đoạn mới của Nguyễn Bạn; báo

cáo tổng quan đề tài Các giải pháp đổi mới hoạt động của hệ thống dân

vận các tỉnh Tây Nguyên ở nước ta hiện nay của Nguyễn Thanh; kỷ yếu

hội thảo Một số vấn đề về công tác tuyên truyền, vận động quần chúng

trong thời kỳ hiện nay của Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ

Chí Minh, Tỉnh ủy Đắk Nông; luận án Đổi mới công tác tư tưởng của

Đảng ở Tây Nguyên trong giai đoạn hiện nay của Trương Minh Tuấn…

7

1.2. KHÁI QUÁT KẾT QUẢ CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG

BỐ VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN TIẾP TỤC GIẢI QUYẾT

1.2.1. Kết quả nghiên cứu của các công trình đã công bố

- Những công trình nghiên cứu các vấn đề lý luận chung về CTDV

đã đề cập: khái niệm, mục đích, nội hàm, phương pháp và phương thức

tiến hành CTDV; sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng

sản Việt Nam đối với CTDV qua các thời kỳ lịch sử; khẳng định những

thành tựu, chỉ ra những hạn chế; đồng thời, bước đầu đúc kết một số kinh

nghiệm trong quá trình lãnh đạo CTDV của Đảng. Các tác giả cũng đề

cập đến việc đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo CTDV của Đảng

nói chung và đối với từng tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc

và các đoàn thể quần chúng nói riêng...

- Các công trình nghiên cứu về Tây Nguyên đã phân tích đặc điểm tự

nhiên, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội Tây Nguyên, sự tác động của các

yếu tố dân tộc, tôn giáo, sự chống phá của các thế lực thù địch... cùng

những giải pháp có tính đồng bộ về tận dụng tiềm năng, lợi thế để phát

triển kinh tế - xã hội, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, về xây dựng

HTCT và đội ngũ cán bộ để đảm bảo Tây Nguyên ổn định và phát triển

bền vững.

- Những nghiên cứu thực tế về CTDV gắn với vùng Tây Nguyên và

từng địa phương cụ thể đã làm rõ bức tranh đa dạng về thực trạng CTDV,

cùng những mô hình, kinh nghiệm hay, có thể dùng làm cơ sở để xác định

những nội dung trọng tâm, những vấn đề đặt ra trong CTDV của Đảng trên

địa bàn Tây Nguyên.

1.2.2. Những vấn đề luận án tiếp tục giải quyết

Kết quả khảo cứu các công trình khoa học có liên quan đến đề tài

luận án cho thấy, bên cạnh những vấn đề đã được luận bàn thấu đáo, còn

nhiều vấn đề đặt ra, đòi hỏi luận án cần phải tiếp tục giải quyết:

Thứ nhất, về mặt lý luận, các tác giả chưa đi sâu phân tích làm rõ

những chủ trương, chính sách, giải pháp tăng cường sự lãnh đạo CTDV

của Đảng trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

8

Thứ hai, về mặt thực tiễn, chưa có công trình nghiên cứu nào đi sâu đánh

giá thực trạng CTDV trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

Thứ ba, các công trình đã công bố chỉ nêu một số kinh nghiệm và

giải pháp đổi mới CTDV chung trong cả nước, hoặc chỉ đề cập từng thành

tố trong CTDV trên địa bàn Tây Nguyên, chưa đúc kết được kinh nghiệm

về lãnh đạo CTDV của Đảng trên địa bàn Tây Nguyên thời kỳ CNH, HĐH

và hội nhập quốc tế.

Cho đến nay, chưa có công trình nào tái hiện, luận giải một cách cơ

bản, có hệ thống về chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt

Nam đối với CTDV ở Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010 dưới góc

độ khoa học Lịch sử Đảng. Đây vẫn là một trong những "khoảng trống"

khoa học để tác giả luận án tiếp tục tập trung làm rõ:

Một là, phân tích đặc điểm, tình hình Tây Nguyên về chính trị, kinh

tế, văn hóa, xã hội, xây dựng HTCT, an ninh - quốc phòng. Từ đó, làm rõ

những yếu tố tác động đến CTDV trên địa bàn Tây Nguyên.

Hai là, tiếp tục nghiên cứu, phân tích làm rõ sự phát triển về nhận

thức của Đảng về vị trí, vai trò của CTDV; luận giải có hệ thống chủ

trương, chính sách và sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với

CTDV trên địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010.

Ba là, đánh giá đúng thực trạng về CTDV của Đảng ở Tây Nguyên

từ năm 2001 đến năm 2010 với những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân

của nó; từ đó, đúc kết những kinh nghiệm thực tiễn quá trình Đảng lãnh

đạo CTDV, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo CTDV của

Đảng ở Tây Nguyên trong giai đoạn hiện nay.

9

Chƣơng 2

ĐẢNG LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC DÂN VẬN

Ở TÂY NGUYÊN TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2005

2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TÂY NGUYÊN VÀ CÔNG TÁC

DÂN VẬN Ở TÂY NGUYÊN TRƢỚC NĂM 2001

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội tác động đến

công tác dân vận ở Tây Nguyên

Luận án đã phân tích những đặc điểm về điều kiện tự nhiên; điều

kiện kinh tế, điều kiện dân cư, văn hóa, xã hội; tình hình tôn giáo, tín

ngưỡng; qua đó, nêu rõ những khó khăn, thách thức đã và đang đặt ra ở

Tây Nguyên: Vấn đề đất đai và phân hóa giàu nghèo diễn ra ngày càng sâu

sắc; trình độ dân trí và năng lực của đội ngũ cán bộ DTTS còn hạn chế; sự

chống phá thường xuyên và quyết liệt của các thế lực thù địch, phản động.

Các điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội và con người của

vùng Tây Nguyên có nhiều thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, xây

dựng đời sống văn hóa…, nhưng cũng có những nhân tố ảnh hưởng tiêu

cực đến việc ổn định và phát triển bền vững Tây Nguyên. Trong đó, một

số thách thức đặt ra đối với CTDV ở Tây Nguyên là:

Thứ nhất, khu vực Tây nguyên còn nghèo, điểm xuất phát thấp, hậu

quả chiến tranh nặng nề, lại xa các trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của

đất nước, nên việc nâng cao đời sống nhân dân gắn với việc tuyên truyền

đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước còn hạn chế.

Thứ hai, do Tây Nguyên có số dân di cư tự do đến rất đông nên dân

số tăng nhanh; địa bàn rộng, phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, dân cư

lại sống phân tán, nhất là ở vùng đồng bào DTTS, vùng sâu, vùng xa; tình

trạng tranh chấp đất đai, phân hóa giàu nghèo diễn ra gay gắt; kẻ thù lại

thường xuyên chống phá quyết liệt, nên việc tuyên truyền, vận động xây

dựng khối đại đoàn kết dân tộc trên địa bàn gặp rất nhiều khó khăn.

Thứ ba, địa bàn Tây Nguyên hội đủ ba yếu tố: Dân tộc, tôn giáo và

biên giới. Đây là những vấn đề hết sức phức tạp và nhạy cảm mà kẻ thù

luôn tìm cách lợi dụng để chống phá.

10

Tình hình trên đặt ra yêu cầu cho Đảng cần phải đổi mới CTDV, tăng

cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân, đặc biệt là phải có chủ trương,

biện pháp đúng đắn, phù hợp để thúc đẩy các phong trào quần chúng, tạo

được sự chuyển biến tích cực về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trên

địa bàn chiến lược này.

2.1.2. Thực trạng công tác dân vận ở Tây Nguyên trƣớc năm 2001

Luận án khái quát thực trạng CTDV ở Tây Nguyên từ năm 1986 đến

năm 2000, nêu lên một số kết quả và những hạn chế, yếu kém của CTDV

trên địa bàn trong thời gian này. Đây là cơ sở quan trọng để các cấp bộ

đảng phân tích, đánh giá và đề ra chủ trương đúng về CTDV cho những

năm tiếp theo.

2.2. CHỦ TRƢƠNG CỦA ĐẢNG VỀ CÔNG TÁC DÂN VẬN Ở

TÂY NGUYÊN TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2005

Luận án tập trung làm rõ chủ trương của Đảng đối với vùng Tây

Nguyên: Nghị quyết Đại hội IX của Đảng (4-2001) nêu rõ: Có chiến lược

và quy hoạch xây dựng Tây Nguyên giàu về kinh tế, vững mạnh về quốc

phòng, an ninh, tiến tới thành vùng kinh tế động lực…Thực hiện tốt chính

sách dân tộc, thật sự cải thiện đời sống vật chất và văn hóa của đồng bào

dân tộc.

Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội IX của Đảng, ngày 18-01-2002, Bộ

Chính trị (khóa IX) ra Nghị quyết số 10-NQ/TW Về phát triển kinh tế - xã

hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên thời kỳ 2001 -

2010, nêu rõ những quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp ổn định và phát

triển bền vững Tây Nguyên.

Quan điểm của Đảng về phát triển toàn diện và bền vững Tây Nguyên

nói chung và CTDV nói riêng được thể hiện ở những điểm cơ bản sau:

Thứ nhất, phát triển vùng Tây Nguyên phải kết hợp đồng bộ cả về

kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và xây dựng HTCT vững

mạnh nhằm bảo đảm khối đại đoàn kết các dân tộc, giữ vững ổn định

11

chính trị và trật tự an toàn xã hội; bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh

quốc gia và sự thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Vấn đề cốt yếu

đối với Tây Nguyên là phải làm tốt CTDV để xây dựng khối đại đoàn kết

các dân tộc và "thế trận lòng dân" vững chắc. Đây là vấn đề sống còn, là

sức mạnh vô địch để chiến thắng mọi kẻ thù, chiến thắng đói nghèo và là

yếu tố quyết định cho sự ổn định và phát triển bền vững Tây Nguyên.

Thứ hai, phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Nguyên phải trên cơ sở

chiến lược và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và

của cả vùng đến năm 2010. Huy động tối đa các nguồn lực, chủ yếu là

nguồn lực trong nước, trước hết là nguồn lực tại chỗ để đầu tư phát triển,

khai thác tốt nhất các tiềm năng, lợi thế của vùng nhằm phát triển kinh tế -

xã hội nhanh, hiệu quả và bền vững.

Thứ ba, phải coi sự ổn định và phát triển của vùng đồng bào DTTS là

nhân tố quyết định sự ổn định và phát triển lâu dài của toàn vùng. Trong

các chính sách phát triển Tây Nguyên phải lấy đồng bào DTTS làm trung

tâm và phải dành một nguồn lực thích đáng để đầu tư phát triển toàn diện,

sớm đưa nông thôn vùng DTTS thoát ra khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu,

đi dần vào CNH, HĐH.

Thứ tư, tập trung xây dựng, kiện toàn HTCT cơ sở vững mạnh, gần

dân, sát dân, hoạt động ngày càng có hiệu quả. Xác định buôn làng là một

bộ phận rất quan trọng và là địa bàn chủ yếu của cấp cơ sở, từ đó tập trung

xây dựng buôn làng vững mạnh. Nghiên cứu, xây dựng mô hình buôn làng,

dòng họ, liên gia tự quản; đề cao vai trò của già làng, trưởng buôn, trưởng

các dòng họ, người có uy tín trong đồng bào DTTS. Vận dụng linh hoạt các

quy định của luật tục dân tộc để xây dựng quy ước, hương ước.

2.3. QUÁ TRÌNH CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN CÔNG TÁC DÂN

VẬN CỦA ĐẢNG Ở TÂY NGUYÊN TỪ NĂM 2001 ĐẾN NĂM 2005

Luận án làm rõ quá trình Đảng chỉ đạo thực hiện CTDV ở Tây

Nguyên trên các lĩnh vực: Vận động nhân dân thực hiện các chương trình

phát triển kinh tế - xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh

12

thần của đồng bào các dân tộc; từng bước làm thất bại âm mưu "diễn biến

hòa bình" của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị; xây dựng

HTCT cơ sở vững mạnh toàn diện; thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; chú

trọng công tác vận động đồng bào có đạo; xây dựng lực lượng nòng cốt

làm CTDV.

Trong từng lĩnh vực nêu trên, luận án đều làm rõ quá trình cụ thể

hóa, hiện thực hóa những chủ trương, chính sách CTDV của Đảng bộ các

tỉnh Tây Nguyên và các lực lượng tham gia làm CTDV trên địa bàn;

những thành công và kết quả đạt được cũng như những hạn chế, yếu kém

cần khắc phục.

Tiểu kết chƣơng 2: Từ năm 2001 đến năm 2005, trước những diễn

biến phức tạp tại Tây Nguyên, Đảng đã kịp thời đề ra những chủ trương,

giải pháp đúng đắn, phù hợp nhằm tạo sự ổn định và phát triển vùng Tây

Nguyên. Đặc biệt, sự ra đời Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị và

Ban Chỉ đạo Tây Nguyên đã đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn, đánh dấu

một bước ngoặt phát triển mới đối với vùng Tây Nguyên trên các mặt,

trong đó có CTDV của Đảng. Quán triệt chủ trương và sự chỉ đạo của

Đảng về CTDV trong tình hình mới, các cấp, các ngành và các tỉnh Tây

Nguyên đã tập trung lãnh đạo cả HTCT hướng về cơ sở làm CTDV, từng

bước tạo chuyển biến trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tuy nhiên, quá

trình thực hiện CTDV trên địa bàn cũng bộc lộ những hạn chế, khuyết

điểm: Công tác dân vận chưa được triển khai một cách thường xuyên, liên

tục, còn nặng về hình thức; nội dung còn thiếu cụ thể, chưa sát hợp với

từng đối tượng; nhiều chủ trương, chính sách chưa đến được với dân, nên

việc phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự giác của nhân dân tham gia các

phong trào cách mạng còn hạn chế; lực lượng tham gia CTDV đông nhưng

nắm dân, nắm tình hình vẫn chưa chắc nên còn bị động đối phó khi có tình

huống phức tạp xảy ra, sự phối hợp giữa các lực lượng chưa chặt chẽ nên

hiệu quả CTDV không cao.

13

Chƣơng 3

ĐẢNG LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC DÂN VẬN Ở TÂY NGUYÊN

TỪ NĂM 2006 ĐẾN NĂM 2010

3.1. TÌNH HÌNH MỚI VÀ CHỦ TRƢƠNG CỦA ĐẢNG VỀ CÔNG

TÁC DÂN VẬN Ở TÂY NGUYÊN TỪ NĂM 2006 ĐẾN NĂM 2010

3.1.1. Tình hình mới tác động đến công tác dân vận ở Tây Nguyên

Luận án khái quát về tình hình thế giới, tình hình trong nước và tình

hình ở Tây Nguyên trong giai đoạn mới ảnh hưởng đến sự phát triển ổn

định của vùng Tây Nguyên nói chung và CTDV ở Tây Nguyên nói riêng.

3.1.2. Chủ trƣơng của Đảng về đẩy mạnh công tác dân vận ở

Tây Nguyên

Trên cơ sở Nghị quyết Đại hội X (4-2006) của Đảng về đẩy mạnh

CTDV trong tình hình mới, cùng với những quan điểm, nhiệm vụ, giải

pháp tiếp tục có giá trị định hướng chỉ đạo của Nghị quyết số 10-NQ/TW

và Kết luận số 148 của Bộ Chính trị (khóa IX), luận án khái quát những

quan điểm cơ bản của Đảng về CTDV ở Tây Nguyên cần được đẩy mạnh

trong những năm 2006-2010 với các nội dung:

- Mục tiêu CTDV: Tiếp tục giữ vững ổn định chính trị - xã hội; phát

triển kinh tế - xã hội, không ngừng nâng cao đời sống cho nhân dân, củng cố

và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; chủ động đập tan mọi âm mưu

nhen nhóm, phục hồi tổ chức FULRO, không để xảy ra biểu tình, bạo loạn và

vượt biên trái phép; không ngừng xây dựng HTCT cơ sở vững mạnh, đủ sức

tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Phương châm CTDV: Không ngừng đổi mới nội dung, phương

thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả của CTDV sát với yêu cầu của thực

tế. Hướng mạnh về cơ sở. Khẩu hiệu hành động là "gần dân, hiểu dân,

nghe dân nói, nói dân hiểu và làm dân tin, giúp cho dân vươn lên no ấm và

tiến bộ".

14

- Nhiệm vụ và giải pháp đẩy mạnh CTDV:

Thứ nhất, tăng cường công tác chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, sơ kết,

tổng kết của các ban, bộ, ngành Trung ương và các tỉnh Tây Nguyên để

thúc đẩy thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước

đối với vùng Tây Nguyên.

Thứ hai, CTDV ở Tây Nguyên trong tình hình mới phải bám sát các

chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng

thời, đề ra được những nội dung, hình thức, phương pháp CTDV một cách

linh hoạt, sáng tạo và phù hợp với thực tế địa phương.

Thứ ba, thực hiện đồng bộ các biện pháp bảo đảm an ninh chính trị,

nắm chắc và giải quyết kịp thời tình hình an ninh, tôn giáo, dân tộc; không

để xảy ra xung đột, điểm nóng.

Thứ tư, tiếp tục quán triệt Thông báo 160-TB/TW của Ban Bí thư và

Chỉ thị số 01/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ Về một số chủ

trương công tác đối với đạo Tin lành.

Thứ năm, tập trung chỉ đạo củng cố HTCT cơ sở, nhất là xây dựng

tổ chức đảng và phát triển đảng viên; phấn đấu khắc phục tình trạng

buôn làng "trắng" đảng viên và tổ chức cơ sở đảng; tiếp tục tăng cường

cán bộ về cơ sở; chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cơ sở,

nhất là cán bộ người DTTS.

Thứ sáu, nâng cao trách nhiệm, tổ chức phối hợp chặt chẽ, đồng bộ

và thống nhất giữa các ban, bộ, ngành Trung ương và các tỉnh Tây Nguyên

trong việc thực hiện các nhiệm vụ CTDV trên địa bàn.

3.2. QUÁ TRÌNH CHỈ ĐẠO ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC DÂN

VẬN CỦA ĐẢNG Ở TÂY NGUYÊN TỪ NĂM 2006 ĐẾN NĂM 2010

Luận án tiếp tục làm rõ quá trình Đảng chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện

CTDV ở Tây Nguyên trên các lĩnh vực: Vận động nhân dân phát triển kinh

tế - xã hội; tham gia giải quyết vấn đề FULRO; tăng cường xây dựng, củng

cố HTCT cơ sở; đẩy mạnh thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; thực hiện

15

công tác tôn giáo; tăng cường xây dựng lực lượng nòng cốt làm CTDV.

Trên từng lĩnh vực, luận án nêu lên những nét mới trong quá trình chỉ đạo

tổ chức thực hiện và những thành công, kết quả mới; đồng thời, chỉ ra

những hạn chế, yếu kém vẫn còn tồn tại.

Tiểu kết chƣơng 3: Những năm 2006-2010, trước bối cảnh tình hình

mới, Đảng đã đẩy mạnh lãnh đạo, chỉ đạo CTDV trên địa bàn Tây

Nguyên; nhận thức về các quan điểm, chủ trương, giải pháp đẩy mạnh

CTDV trong toàn HTCT ngày càng đầy đủ và sâu sắc hơn, tạo được sự

đồng thuận của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ

xây dựng Tây Nguyên giàu về kinh tế, ổn định về chính trị, xã hội; vững

mạnh về quốc phòng, an ninh. Với những chủ trương và giải pháp phù

hợp, CTDV trên địa bàn Tây Nguyên giai đoạn 2006-2010 được các cấp,

các ngành và các lực lượng triển khai một cách khá đồng bộ, có chiều sâu,

với nhiều nội dung, hình thức phong phú, mang lại hiệu quả thiết thực về

nhiều mặt như: Hoạt động của các Đội CTPĐQC chuyên trách, công tác

kết nghĩa với buôn đồng bào DTTS, xây dựng lực lượng nòng cốt làm

CTDV… Qua đó, nâng cao trách nhiệm của cả HTCT trong việc đổi mới

nội dung, phương thức CTDV; đoàn kết, tập hợp, vận động nhân dân đẩy

mạnh các phong trào thi đua yêu nước, góp phần tạo nên những thành tựu

quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và giải

quyết các lợi ích, nguyện vọng của nhân dân; đời sống vật chất và tinh

thần của nhân dân không ngừng được nâng cao; khối đại đoàn kết dân tộc

tiếp tục được giữ vững, dân chủ xã hội được phát huy; mối quan hệ giữa

Đảng, Nhà nước với nhân dân được củng cố; HTCT cơ sở từng bước vượt

qua những hạn chế, yếu kém, từng bước vươn lên đáp ứng yêu cầu nhiệm

vụ mới; các tầng lớp nhân dân ngày càng thể hiện rõ hơn tính năng động,

sáng tạo trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

16

Chƣơng 4

MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM

4.1. MỘT SỐ NHẬN XÉT

4.1.1. Ƣu điểm và nguyên nhân

4.1.1.1. Ưu điểm

Một là, Đảng luôn bám sát tình hình thực tế, kịp thời hoạch định chủ

trương, biện pháp để lãnh đạo công tác dân vận ở Tây Nguyên.

Trong bối cảnh tình hình Tây Nguyên diễn biến hết sức phức tạp và

khó khăn gay gắt, Bộ Chính trị đã kịp thời ban hành Nghị quyết số 10-

NQ/TW; Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 168 và xây dựng nhiều

chương trình, đề án quan trọng nhằm tăng cường nguồn lực, đẩy mạnh

phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây

Nguyên. Trên cơ sở đó, CTDV của Đảng được chú trọng tăng cường; xem

đây là giải pháp cấp thiết, cơ bản, lâu dài nhằm xây dựng, củng cố khối đại

đoàn kết các dân tộc, xây dựng "thế trận lòng dân", bảo đảm cho sự ổn

định và phát triển bền vững vùng Tây Nguyên.

Hai là, thành lập và từng bước kiện toàn bộ phận chỉ đạo công tác dân vận

của Đảng ở Tây Nguyên.

Sự ra đời của Ban Chỉ đạo Tây Nguyên đã tăng cường sự lãnh đạo,

chỉ đạo trực tiếp, kịp thời của Trung ương Đảng và Chính phủ đối với địa

bàn Tây Nguyên. Ban Chỉ đạo Tây Nguyên đã chủ động triển khai các mặt

công tác theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Thực tế cho thấy, Ban Chỉ

đạo Tây Nguyên thực sự là đầu mối chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ giữa các

cơ quan Trung ương với các tỉnh Tây Nguyên trong việc triển khai thực

hiện Nghị quyết số 10 của Bộ Chính trị cũng như các chủ trương, chính

sách của Đảng và Nhà nước, góp phần vào sự ổn định và phát triển của

Tây Nguyên.

Ba là, từng bước chỉ đạo đổi mới nội dung và phương thức công tác

dân vận của Đảng ở Tây Nguyên.

Các cấp bộ đảng đã đề ra nhiều giải pháp kịp thời, cụ thể trong việc

17

tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng và xây

dựng, củng cố HTCT cơ sở trong tình hình mới. Huy động nhiều lực lượng

của Trung ương và địa phương tham gia công tác tuyên truyền, giáo dục

nâng cao nhận thức của quần chúng bằng nhiều hình thức với nội dung sát

hợp từng đối tượng để xây dựng thế trận lòng dân. Nội dung, phương thức

vận động đồng bào được từng bước đổi mới: Các lực lượng làm CTDV

trên địa bàn đã có những nội dung vận động rõ ràng, thiết thực gắn với yêu

cầu thực tế của đồng bào như: Xóa đói giảm nghèo, ổn định sản xuất, đời

sống ở vùng khó khăn, chú trọng đến vận động trọng điểm, đối tượng cá

biệt, chú ý phát huy vai trò của già làng, trưởng buôn, trưởng các dòng họ,

các chức sắc tôn giáo… Các tỉnh Tây Nguyên đều đẩy mạnh CTPĐQC,

phân công các cơ quan, đơn vị của tỉnh, huyện, các doanh nghiệp và các

lực lượng vũ trang đóng trên địa bàn kết nghĩa giúp đỡ các buôn đồng bào

DTTS; tăng cường cán bộ của tỉnh, huyện về cơ sở làm CTDV. Các lực

lượng vũ trang (Quân đội, Công an, Biên phòng) trên địa bàn đều tích cực

tham gia làm CTDV với nhiều hình thức phong phú. Các tỉnh và các lực

lượng trên địa bàn Tây Nguyên đã quan tâm xây dựng những quy chế, quy

định, phương thức phối hợp, tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức

thực hiện CTDV.

Bốn là, sự lãnh đạo sát sao của Đảng đã từng bước nâng cao hiệu quả

công tác dân vận trên địa bàn Tây Nguyên.

Công tác dân vận đã góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội ở Tây

Nguyên phát triển; giữ vững an ninh chính trị trên địa bàn; xây dựng

HTCT cơ sở, trọng điểm là vùng DTTS; giải quyết vấn đề đạo Tin lành,

thực hiện chính sách tôn giáo; đấu tranh chống các âm mưu, thủ đoạn phá

hoại của bọn phản động FULRO và các thế lực thù địch; chú trọng việc

xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc; phát triển toàn diện và bền vững

vùng Tây Nguyên.

4 1 1 2 Nguyên nhân của ưu điểm

Thứ nhất, sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát của Đảng và Nhà nước,

18

được thể hiện ở những chủ trương, chính sách đúng đắn, kịp thời, phù hợp với

đặc thù của cộng đồng dân cư và sát với tình hình thực tế ở Tây Nguyên.

Thứ hai, các tỉnh và các lực lượng trên địa bàn Tây Nguyên đã quán triệt

quan điểm chỉ đạo của Trung ương; nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan

trọng của CTDV; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo CTDV tham gia tích cực, chủ

động vào việc giải quyết những vấn đề vừa cơ bản, vừa cấp bách ở địa phương.

Thứ ba, có sự chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ban, ngành

Trung ương với các địa phương và các lực lượng làm CTDV trên địa bàn,

với phương châm, phương pháp phù hợp với từng đối tượng trong từng

trường hợp cụ thể... tạo nên sự đồng thuận trong xã hội và sự đoàn kết giữa

các cộng đồng dân tộc ở Tây Nguyên.

4.1.2. Hạn chế và nguyên nhân

4 1 2 1 Hạn chế

Một là, một số cấp ủy đảng lãnh đạo, chỉ đạo công tác nắm dân, nắm

tình hình, xử lý tình huống ở cơ sở chưa kịp thời, thiếu chủ động và nhạy bén.

Hai là, nội dung, phương pháp CTDV chưa theo kịp diễn biến của

tình hình, còn đơn giản một chiều, chưa thật phù hợp với từng đối tượng.

Ba là, hệ thống chính trị cơ sở, nhất là trong vùng DTTS, vùng tôn

giáo chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bốn là, lãnh đạo phối hợp giữa các tổ chức trong HTCT và các lực

lượng trên địa bàn làm CTDV chưa thật chặt chẽ, cụ thể và đồng bộ.

4 1 2 2 Nguyên nhân của hạn chế

Thứ nhất, do sự chống phá thường xuyên, quyết liệt của bọn phản

động FULRO và các thế lực thù địch đối với địa bàn Tây Nguyên, cùng

với những hạn chế do lịch sử để lại: Trình độ dân trí thấp, sự chênh lệch về

điều kiện kinh tế - xã hội của mỗi dân tộc, điểm xuất phát thấp... Đây là

những nguyên nhân khách quan ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả

CTDV trên địa bàn.

Thứ hai, một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa nhận thức sâu sắc và

quán triệt đầy đủ vai trò, tầm quan trọng của CTDV trong tình hình mới,

19

nên thiếu sự quan tâm chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết

việc thực hiện CTDV trên địa bàn. Một bộ phận cán bộ các cấp, các ngành

và lực lượng chức năng còn biểu hiện thỏa mãn, chủ quan, mất cảnh giác,

quan liêu, xa dân; chưa thấy hết những khó khăn, phức tạp và yêu cầu

nhiệm vụ chiến lược của CTDV ở Tây Nguyên.

Thứ ba, chưa dồn sức xây dựng HTCT ở cơ sở thật sự vững mạnh

toàn diện; việc nâng cao chất lượng hoạt động của buôn làng theo thiết chế

tự quản và phát huy quyền làm chủ của nhân dân còn lúng túng, bất cập;

công tác đào tạo, bố trí đội ngũ cán bộ người DTTS tại chỗ còn hạn chế;

năng lực, bản lĩnh chính trị và khả năng làm CTDV của đội ngũ cán bộ cơ

sở chưa đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

4.2. MỘT SỐ KINH NGHIỆM

4.2.1. Thƣờng xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục

nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và xã

hội về công tác dân vận trên địa bàn Tây Nguyên

Thực tiễn CTDV của Đảng trên địa bàn Tây Nguyên trong những

năm 2001 đến năm 2010 cho thấy: Công tác dân vận đóng vai trò to lớn

trong việc củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc, thực

sự là phương thức rất quan trọng trong việc xây dựng Đảng, xây dựng ''thế

trận lòng dân", giữ vững ổn định chính trị, tạo cơ sở, nền tảng để ổn định

và phát triển bền vững vùng Tây Nguyên. Vì vậy, phải quán triệt sâu sắc

quan điểm "lấy dân làm gốc", làm cho mỗi cán bộ, đảng viên, các cấp ủy

đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể nhận thức đúng đắn về vai trò

đặc biệt quan trọng và yêu cầu bức xúc của CTDV trong tình hình mới.

Đặc biệt, các cấp ủy đảng, chính quyền và các lực lượng trên địa bàn Tây

Nguyên cần nâng cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo CTDV; xác định công

tác vận động và chăm lo lợi ích của nhân dân là một trong những nội dung

chủ yếu trong hoạt động của mình; tăng cường và đổi mới nội dung, hình

thức, phương pháp CTDV, đáp ứng nhiều loại đối tượng và trở thành một

công cụ sắc bén ở cơ sở để xây dựng, củng cố khối đoàn kết các dân tộc,

20

nâng cao đời sống cho đồng bào, xóa bỏ tư tưởng ly khai, tự trị, góp phần

giải quyết vấn đề FULRO ở Tây Nguyên cả trước mắt và lâu dài.

4.2.2. Kết hợp chặt chẽ giữa công tác dân vận với phát triển kinh

tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và tăng cƣờng khối đại đoàn

kết các dân tộc ở Tây Nguyên

Quá trình thực hiện CTDV trên địa bàn Tây Nguyên thống nhất

trong mục tiêu tạo môi trường hòa bình, ổn định về mọi mặt để Tây

Nguyên phát triển bền vững. CTDV phải được xác định là một trong

những giải pháp quan trọng hàng đầu thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển,

đảm bảo quốc phòng, an ninh và tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc

trên địa bàn. Các cấp, các ngành cần căn cứ vào đặc điểm tình hình, yêu

cầu nhiệm vụ để xây dựng các nội dung, hình thức CTDV phù hợp; biết

gắn kết nội dung các đợt vận động quần chúng ở cơ sở với yêu cầu,

nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh chính trị và trật tự

an toàn xã hội, xây dựng HTCT cơ sở và đảm bảo quyền lợi thiết thực

của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.

4.2.3. Thƣờng xuyên bám sát cơ sở, đáp ứng nhu cầu thực tế của

địa phƣơng

Thực tế ở Tây Nguyên cho thấy, buôn làng có vị trí rất quan trọng đối

với sự ổn định và phát triển của từng địa phương cũng như toàn vùng. Do đó,

CTDV ở Tây Nguyên phải hướng mạnh về buôn làng, thực hiện tốt phương

châm: "Tất cả đều phải từ làng buôn và tất cả đều phải đến buôn làng", "Tỉnh

phải nắm xã, huyện phải nắm thôn buôn và xã phải nắm hộ, nắm dân".

Hướng về cơ sở cũng có nghĩa là phải chống tư tưởng chủ quan, mất cảnh

giác, quan liêu, coi thường cơ sở, xa dân; đồng thời, nêu cao tính chủ động,

tự tin của cơ sở trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Đổi mới sự lãnh đạo,

chỉ đạo của cấp trên đối với cơ sở theo hướng tăng cường hướng dẫn, giúp

đỡ cơ sở chủ động giải quyết các công việc cụ thể nhưng không bao biện làm

thay; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm kịp thời phát

hiện, uốn nắn những khuyết điểm, sai phạm phát sinh từ cơ sở.

21

4.2.4. Chăm lo xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh,

phát huy vai trò của những ngƣời có uy tín trong đồng bào dân tộc

thiểu số và đồng bào có đạo

Những thành công và hạn chế của Đảng về CTDV ở Tây Nguyên

trong thời kỳ 2001-2010 liên quan rất chặt chẽ với sự vững mạnh hay yếu

kém của HTCT, nhất là HTCT ở cơ sở. Vì vậy, để thực hiện hiệu quả

CTDV, đáp ứng yêu cầu nắm dân, nắm tình hình, chủ động giải quyết

những vấn đề phát sinh từ cơ sở thì việc xây dựng, kiện toàn, củng cố

HTCT cơ sở thực sự vững mạnh là vấn đề có ý nghĩa then chốt. Trong đó,

cần tập trung xây dựng chi bộ, tổ đảng ở buôn làng; đẩy mạnh công tác tạo

nguồn và phát triển đảng viên là người DTTS tại chỗ và người có đạo; các

cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể cấp trên phải có trách

nhiệm thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức của mình ở cơ sở,

khắc phục bệnh quan liêu, xa dân, xa cơ sở; thường xuyên kiểm tra việc

thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo, chính sách đất đai, xây dựng cơ sở

hạ tầng, công tác xóa đói giảm nghèo, giáo dục, y tế và an ninh quốc

phòng ở cơ sở; quan tâm xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ làm CTDV

thật sự đủ mạnh, nhất là đội ngũ cán bộ là người các DTTS tại chỗ; xây

dựng lực lượng cốt cán làm CTDV ở cơ sở, phát huy vai trò của các già

làng, trưởng thôn buôn, trưởng các dòng họ, các chức sắc tôn giáo và

những người có uy tín trong đồng bào DTTS, đồng bào có đạo nhằm tạo

được sự lan tỏa, sức sống của CTDV ở Tây Nguyên trong tình hình mới.

4.2.5. Lãnh đạo phối hợp chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp

của các lực lƣợng tham gia công tác dân vận trên địa bàn

Thực tiễn ở Tây Nguyên cho thấy, khi có tình hình phức tạp về an

ninh chính trị, có nhiều chủ thể cùng làm CTDV ở địa phương, nhưng do

thiếu sự phối hợp và phân công nhiệm vụ cụ thể, nên xảy ra tình trạng

hoặc là "lấn sân", "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược", "vận mà không động,

động mà không theo một hướng" hoặc bỏ trống trận địa dẫn đến hiệu quả

CTDV bị hạn chế, thậm chí là phản tác dụng. Vì vậy, các cấp ủy đảng cần

thường xuyên tiến hành rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy chế CTDV phù

22

hợp với thực tiễn địa phương, đơn vị; phân công trách nhiệm cụ thể,

thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm

vụ CTDV được giao. Tăng cường sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ban,

ngành ở Trung ương và địa phương trong việc triển khai thực hiện các chủ

trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về CTDV. Với chức năng, nhiệm

vụ được giao, Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cần tăng cường và phát huy hơn

nữa vai trò của mình trong chỉ đạo, tổ chức phối hợp các lực lượng, cơ

quan chức năng của Trung ương và địa phương để thực hiện tốt những chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về CTDV ở Tây Nguyên.

Tiểu kết chƣơng 4: Thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ

Chính trị, các tổ chức đảng từ Trung ương đến địa phương đã đề ra nhiều

chủ trương, giải pháp cụ thể, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo HTCT các cấp,

phối hợp các lực lượng trên địa bàn, hướng về cơ sở và địa bàn dân cư để

làm CTDV. Theo đó, nội dung và phương thức CTDV từng bước được

đổi mới theo hướng cụ thể, thiết thực, phù hợp và có hiệu quả. Với những

chủ trương và giải pháp phù hợp, CTDV đã góp phần thúc đẩy kinh tế - xã

hội phát triển, giữ vững an ninh chính trị, xây dựng HTCT cơ sở vững

mạnh, củng cố và tăng cường khối đoàn kết các dân tộc, đấu tranh làm thất

bại âm mưu, thủ đoạn của bọn phản động FULRO và các thế lực thù địch

trên địa bàn Tây Nguyên. Tuy nhiên, CTDV của Đảng ở Tây Nguyên thời

gian này cũng bộc lộ một số hạn chế, khuyết điểm: Nhận thức của một số

cấp ủy đảng, chính quyền về vai trò, nhiệm vụ CTDV chưa thật sâu sắc,

nên trong lãnh đạo, chỉ đạo còn xem nhẹ và buông lỏng CTDV, chưa nắm

chắc dân, nắm chắc tình hình; nội dung và phương pháp CTDV chậm đổi

mới, hiệu quả chưa cao; lãnh đạo phối hợp và phân công trách nhiệm

CTDV cho các tổ chức trong HTCT và các lực lượng đóng trên địa bàn

chưa thật chặt chẽ, cụ thể.

Thành công và hạn chế của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo CTDV trên

địa bàn Tây Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010 đã để lại những kinh

nghiệm quý giá, góp phần nâng cao hiệu quả CTDV của Đảng những năm

tiếp theo, tạo nên sự ổn định và phát triển bền vững Tây Nguyên.

23

KẾT LUẬN

Tây Nguyên là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng của cả nước.

Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội đặc trưng của Tây Nguyên là cơ sở rất

quan trọng để Đảng và Nhà nước đề ra những chủ trương, chính sách

đúng đắn, phù hợp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng,

an ninh vùng Tây Nguyên. Trong những chủ trương chung đó, có chủ

trương tăng cường CTDV ở Tây Nguyên trong tình hình mới.

Trước năm 2001, thực hiện Nghị quyết số 8B của Ban Chấp hành

Trung ương Đảng Về đổi mới công tác quần chúng, tăng cường mối quan

hệ giữa Đảng và nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ các tỉnh ở Tây

Nguyên, CTDV trên địa bàn đã bước đầu đổi mới nội dung và phương

thức hoạt động, bám sát nhiệm vụ chính trị để vận động quần chúng tham

gia thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà

nước, thực hiện các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở

địa phương. Tuy nhiên, công tác vận động đồng bào các dân tộc ở Tây

Nguyên còn nhiều hạn chế, chưa thật sự tạo ra chuyển biến đáng kể ở

vùng đồng bào DTTS, thậm chí có phần lúng túng, bế tắc trong việc giải

quyết các vấn đề xã hội bức xúc, nổi cộm.

Trong những năm 2001 đến năm 2010, thực hiện Nghị quyết Đại hội

IX của Đảng và các Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương

(khóa IX), các nghị quyết, quyết định của Bộ Chính trị và Thủ tướng

Chính phủ, đặc biệt Nghị quyết số 10-NQ/TW Về phát triển kinh tế - xã

hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên thời kỳ 2001-2010

của Bộ Chính trị (khóa IX)… và các Kết luận của Ban Chỉ đạo Tây

Nguyên, các cấp bộ đảng luôn tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo HTCT hướng

về cơ sở, tập trung tuyên truyền và vận động các tầng lớp nhân dân khắc

phục khó khăn, yên tâm lao động sản xuất, ổn định và nâng cao đời sống;

đề cao tinh thần cảnh giác, góp phần đấu tranh làm thất bại âm mưu chống

phá của các thế lực thù địch; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã

hội, từng bước tạo chuyển biến trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Ban Chỉ đạo Tây Nguyên ra đời là cầu nối tăng cường sự lãnh đạo,

chỉ đạo trực tiếp, kịp thời của Trung ương Đảng và Chính phủ đối với

vùng Tây Nguyên. Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Ban Chỉ đạo Tây

Nguyên đã chủ động triển khai các mặt công tác và có những đóng góp

quan trọng cho sự ổn định và phát triển của vùng. Thực hiện tốt chính sách

24

dân tộc, chính sách tôn giáo; tăng cường CTPĐQC, công tác kết nghĩa và

tăng cường cán bộ cho cơ sở… là những chủ trương, giải pháp lớn của

Đảng và Nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả CTDV ở Tây Nguyên, nhất là

ở vùng đồng bào DTTS. Việc đẩy mạnh CTDV đã góp phần tích cực vào

việc phát triển kinh tế - xã hội; tham gia giải quyết vấn đề FULRO, giữ

vững an ninh chính trị; xây dựng HTCT cơ sở, trọng điểm là vùng DTTS;

tập trung giải quyết vấn đề đạo Tin lành, thực hiện chính sách tôn giáo;

góp phần xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc, xây dựng "thế

trận lòng dân", bảo đảm cho Tây Nguyên từng bước ổn định và phát triển.

Tuy đã có nhiều đổi mới, nhưng CTDV ở Tây Nguyên vẫn bộc lộ nhiều hạn

chế: Một số cấp ủy đảng, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo công tác nắm dân,

nắm tình hình chưa chắc; xử lý tình huống ở cơ sở thiếu chủ động, kịp thời,

nhạy bén; nội dung, phương pháp CTDV chưa theo kịp diễn biến tình hình,

còn đơn giản một chiều, chưa phù hợp với từng đối tượng; HTCT cơ sở,

nhất là trong vùng DTTS chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình

hình mới; lãnh đạo phối hợp giữa các tổ chức trong HTCT và các đơn vị

đứng chân trên địa bàn làm CTDV chưa thật chặt chẽ, cụ thể và đồng bộ.

Những thành công và kết quả đạt được cũng như những hạn chế, yếu

kém trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện CTDV trên địa bàn Tây

Nguyên từ năm 2001 đến năm 2010 đã cung cấp những kinh nghiệm quý,

những bài học quan trọng để không ngừng tăng cường và đổi mới CTDV

của Đảng góp phần phát triển bền vững Tây Nguyên; đó là: Thường xuyên

làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của các cấp ủy

đảng, chính quyền, đoàn thể và xã hội về CTDV trên địa bàn Tây Nguyên;

kết hợp chặt chẽ giữa CTDV với phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc

phòng, an ninh và tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc ở Tây Nguyên;

thường xuyên bám sát cơ sở, đáp ứng nhu cầu thực tế của địa phương;

chăm lo xây dựng HTCT cơ sở vững mạnh, phát huy vai trò của những

người có uy tín trong đồng bào DTTS và đồng bào có đạo; lãnh đạo phối

hợp chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng tham gia

CTDV trên địa bàn. Để Tây Nguyên ổn định và phát triển bền vững cùng

với sự phát triển chung của cả nước, đòi hỏi CTDV của Đảng phải được

tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, góp phần xứng đáng giữ vững vị trí đặc biệt

quan trọng về địa chính trị, địa kinh tế và quốc phòng của Tây Nguyên.

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA

TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Nguyễn Mậu Linh (2013), "Đắk Lắk với việc phát huy vai trò người có

uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số", Tạp chí Sinh hoạt lý luận,

(4), tr.68-72.

2. Nguyễn Mậu Linh (2013), "Một số kết quả và kinh nghiệm trong công

tác dân vận của Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk", Tạp chí Lịch sử Đảng,

(6), tr.56-62.

3. Nguyễn Mậu Linh (2015), "Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác dân

vận ở Tây Nguyên hiện nay", Tạp chí Dân vận, (12), tr.39-40.

4. Nguyễn Mậu Linh (2016), "Đắk Lắk thực hiện công tác kết nghĩa các

buôn đồng bào dân tộc thiểu số", Tạp chí Sinh hoạt lý luận, (1),

tr.86-89.

5. Nguyễn Mậu Linh (2016), "Công tác dân vận của Đảng ở Tây Nguyên -

Một số kết quả và kinh nghiệm (2004-2012)", Tạp chí Lịch sử

Đảng, (1), tr.72-75.

6. Nguyễn Mậu Linh (2016), "Xây dựng buôn làng tự quản trong cộng

đồng các dân tộc thiểu số tại chỗ ở Tây Nguyên hiện nay", Tạp chí

Tổ chức Nhà nước, (3), tr.40-43.

7. Nguyễn Mậu Linh (2016), "Công tác dân vận của Đảng bộ tỉnh Gia Lai:

Một số kết quả và kinh nghiệm", Tạp chí Sinh hoạt lý luận, (8),

tr.57-61.