New ในเล่ม 30journal.hcu.ac.th/pdffile/jn1530/47-70.pdfวารสาร มฉก.ว...
Transcript of New ในเล่ม 30journal.hcu.ac.th/pdffile/jn1530/47-70.pdfวารสาร มฉก.ว...
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 47
รปแบบและว�ธการจดสวสดการสงคมทเหมาะสมสำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกรปกครองสวนทองถ�น*
The Appropriate Social Welfare Model and Method for Children and Youth Served by Local Administrative Organizations
สมศกด อมรสรพงศ**
* งานวจยนอยภายใตชดโครงการวจยรปแบบและวธการจดสวสดการสงคมทเหมาะสมโดยองคกรปกครองสวนทองถน (ประกอบไปดวยงานวจย6กลมเปาหมายไดแกกลมเดกและเยาวชนกลมผสงอายกลมผพการกลมสตรกลมครอบครวและกลมผดอย
โอกาสสนบสนนโดยกรมพฒนาสงคมและสวสดการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
**อาจารยประจำคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม
บทคดยอ
งานวจยนมวตถประสงคเพอสำรวจและสงเคราะหองคความรทเกยวของกบรปแบบและวธการ
จดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชน เพอกำหนดรปแบบและวธการทเหมาะสมในการจด
สวสดการสงคมโดยองคกรปกครองสวนทองถนสำหรบกลมเดกและเยาวชน และเพอนำรปแบบและ
วธการทเหมาะสมในการจดสวสดการสงคมโดยองคกรปกครองสวนทองถนสำหรบกลมเดกและเยาวชน
ไปทดลองปฏบตการ การศกษาครงนใชวธการสงเคราะหงานวจยและวทยานพนธและการวจยเชงปฏบต
การ ผลการวจยพบวารปแบบการจดสวสดการสงคมทเหมาะสมสำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกร
ปกครองสวนทองถนไดแกรปแบบการจดสวสดการสงคมแบบพหลกษณ ซงเปนการจดสวสดการสงคม
ทตองอาศยความรวมมอของทกภาคสวนในสงคม โดยบรณาการเขากบภมปญญาทองถน ทรพยากรใน
ทองถนและวฒนธรรมทองถนองคกรปกครองสวนทองถนจะตองทำหนาทเปนผสนบสนนและผอำนวย
ความสะดวก สำหรบวธการจดสวสดการสงคมแบงไดเปน 8 ขนตอน ไดแก ขนตอนท 1 การสำรวจ
ขอมลชมชนและสภาพปญหาของกลมเดกและเยาวชน ขนตอนท 2 การจดเวทระดมความคดเหนของ
ภาคตางๆขนตอนท 3การรวมกนวางแผนการจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนขนตอน
ท 4การระดมทนและทรพยากรตางๆขนตอนท 5การนำแผนงานกจกรรมและโครงการตางๆ ไปส
การปฏบต ขนตอนท 6 การสรางกลไกในการขบเคลอนงานสวสดการ เชน เครอขายเดกและเยาวชน
ขนตอนท 7 การตดตาม และประเมนผลการดำเนนงานการจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและ
เยาวชนและขนตอนท8การใหขอมลปอนกลบ
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 48
คำสำคญ: สวสดการสงคม รปแบบและวธการจดสวสดการสงคม องคกรปกครองสวนทองถน
สวสดการทองถน
Abstract
The purposes of this research are to survey and synthesize the status of
knowledge related to social welfare model and methods for children and youth, to find an
appropriate social welfare models and methods for local governments to serve a group of
children and youth and to experiment with the social welfare models and methods which
are found from the synthesis in the selected areas. The research methods are mixed
methods between research synthesis and action research. The major findings are as
follows:
1) Theappropriatesocialwelfaremodelforlocalgovernmentstoserveagroup
of children and youth is “the pluralistic social welfare model” which must be co-oporated
by social partners and integrated to local wisdom, local resources and local culture.
2) The appropriate social welfare methods for local governments to serve a
groupofchildrenandyouthcanbeclassifiedinto8stepsasfollows:
a. Step I is to gather data of children and youth’s problems in community.
b. Step II is to brainstorm among each social partner in community.
c. Step III is to make a social welfare action plan for children and youth.
d. Step IV is to combine capital and resources from each social partner in
community.
e. Step V is to implement activities from the action plan.
f. Step VI is to construct a social welfare mechanism such as children and
youth network.
g. Step VII is to monitor and evaluate the implementation.
h. Step VIII is to get feedback data.
Keywords: Social welfare, Social welfare model and method, Local Government, Local
welfare
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 49
ความสำคญและทมาของการวจย
สงคมไทยภายใตกระแสโลกาภวตน
(Globalization) สงผลใหเกดความเจรญกาวหนา
ทางดานเทคโนโลยดานหนงกสงผลดตอการพฒนา
แตอกดานหน งกนำมาซ งปญหาสงคมอยาง
มากมาย ไมวาจะเปนเรองของปญหาธรรมชาต
และสงแวดลอม และทสำคญปญหาภาวะโลก
รอน (Global Warming) ทกำลงแผขยายไปทว
ทกภมภาคของโลก รวมไปถงปญหาทางสงคม
ตางๆ ทนบวนจะพอกพนขนเปนเงาตามตวดวย
เชนกนอาทเชนปญหาโรคเอดสยาเสพตดเดก
ถกลวงละเมดทางเพศ เดกถกกระทำทารณกรรม
เดกตดเกมสเดกตดการพนนโสเภณเดกการฆา
กนตายการฆาตวตายและปญหาอนๆ
แผนพฒนาในอดตแมจะแสดงใหเหนถง
การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ แตขณะเดยวกน
กนำพาปญหาสงคมมาอกมากมายจนแผนพฒนา
เศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 ฉบบท 9
และฉบบท 10 ไดมการปรบเปลยนกระบวนทศน
(Paradigm) ในการพฒนาประเทศมาเปนมงเนน
“การพฒนาคน” เปนหลก และมการนอมนำ
พระราชดำรสหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง
มาเปนแนวทางในการดำรงชวตของคนในสงคม
และเปนแนวทางในการพฒนาประเทศอกดวย
ประกอบกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย
ฉบบพทธศกราช 2540 ท เนนในเรองของ
การกระจายอำนาจสทองถนมากกวารฐธรรมนญ
ทกฉบบทผานมา โดยในจำนวน 336 มาตรา
รฐธรรมนญฉบบนไดบญญตใหมเรองทเกยวกบ
ทองถนถง 10 มาตรา คอ มาตรา 78 ซงอยใน
หมวดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ และมาตรา
282 ถงมาตรา 290 ซงอยในหมวดการปกครอง
สวนทองถน(นครนทรเมฆไตรรตน.2546:37)
และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบ
พทธศกราช 2550 กเชนเดยวกน คอ ในจำนวน
309 มาตรา มเรองทเกยวของกบทองถนมากถง
13 มาตรา คอ มาตรา 78 ซงอยในหมวดแนว
นโยบายพนฐานแหงรฐ มาตรา 80 (4) แนว
นโยบายดานศาสนา สงคม การสาธารณสข
การศกษา และวฒนธรรม มาตรา 85 (5) แนว
นโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และ
สงแวดลอม และมาตรา 281 ถงมาตรา 290
ซงอยในหมวดการปกครองสวนทองถน ดงนน
แนวทางทมงเนนในการพฒนากคอ“การกระจาย
อำนาจใหกบทองถน”และ“การพฒนาทรพยากร
มนษย”(HumanResourceDevelopment)ซง
“มนษย” ถอวาเปนทรพยากรทมคณคามากใน
การพฒนาประเทศ โดยเฉพาะอยางยงการพฒนา
ทรพยากรมนษยทตองเรมตงแต “วยเดกและ
เยาวชน” ซงกลมคนกลมนจะเจรญเตบโตเปน
ผ ใหญในอนาคตและเปนกำลงอนสำคญใน
การพฒนาประเทศชาตตอไป แตนบวนเดกและ
เยาวชนยงตองเผชญกบปญหามากมายทงปญหา
ความรนแรงในครอบครวและความรนแรงตอเดก
การใชความรนแรงในกลมเยาวชนวยรน เดก
ถกทงใหอยกบผสงอายตามลำพงมากขนในภาค
ชนบท “เดกและเยาวชน” สวนใหญจะอยใน
สภาวะทตองพงพงผอน (Dependency) และ
ไมมศกยภาพเพยงพอทจะคมครอง ปองกน และ
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 50
พทกษสทธของตนเองใหรอดพนจากภยอนตราย
ตางๆ ได ทำใหตองตกอยในสภาพของความเปน
เหยอ (Victim) และเปนผออนแอทไดรบผล
กระทบมากทสดกลมหนงจากปญหาสงคมทนบวน
จะทวความรนแรงเพมมากขน
“องคกรปกครองสวนทองถน” เปน
หนวยงานของรฐทมความใกลชดและมบทบาทใน
การจดสวสดการสงคมสำหรบประชาชนในชมชน
ของตนเองมากทสดอกหนวยงานหนง ดงนน
การจดสวสดการสงคมสำหรบเดกและเยาวชน
จงเปนอกภารกจหนงทสำคญขององคกรปกครอง
สวนทองถนทมไดยงหยอนไปกวาภารกจทางดาน
การพฒนาสาธารณปโภคอนๆเลย อกทงยงเปน
หนวยงานทมความสำคญในฐานะภาคเครอขาย
ในการบรณาการความรวมมอในการจดสวสดการ
สงคมใหกบกลมเปาหมายตางๆโดยเฉพาะเดก
และเยาวชน โดยการเชอมประสานความรวมมอ
กบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ
มนษยและภาคประชาชนในทองถนประกอบกบ
การจดสวสดการสงคมกเปนระบบทมขอบเขต
กวางขวางครอบคลมหลายๆ กจกรรมทเกยวของ
กบชวตผคนจำนวนมาก อกทงหนวยงานทเขามา
เกยวของในระบบกมอยเปนจำนวนมากเปนทง
องคกรภาครฐบาล ธรกจเอกชน องคกรพฒนา
เอกชนองคกรปกครองสวนทองถนประชาสงคม
และชมชน ดงนนจงจำเปนทตองมการจดทำ
ระบบการบรณาการ และสรางความรวมมอ
ระหวางองคกรตางๆ เพอเปาหมายในการจด
สวสดการสงคมใหเกดประสทธภาพและคณภาพ
สงสดใหกบคนในสงคม ภายใตรฐธรรมนญแหง
ราชอาณาจกรไทยฉบบพทธศกราช2550มาตรา
283 ไดกำหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน
มอำนาจหนาทและภารกจในการดแลและการจด
บรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนใน
ทองถนของตน ในการจดการดแลกจการหลายๆ
ดานของตนเอง ไมวาจะเปน การจดการระบบ
สาธารณปโภค การจดการดแลรกษาระบบ
สงแวดลอม การจดการการศกษาและศลป
วฒนธรรม การดแลคณภาพชวตของประชาชน
ในทองถน อำนาจหนาทและภารกจขององคกร
ปกครองสวนทองถนมความเกยวของกนกบ
สวสดภาพของประชาชนเปนอยางมาก แตดวย
ขอจำกดทางดานงบประมาณ และดานบคลากร
ทยงขาดความรความเขาใจเกยวกบการจด
สวสดการสงคมและแผนงานดานสวสดการสงคม
ดงนน องคกรปกครองสวนทองถนควรไดรบ
การสงเสรมใหจดทำแผนพฒนางานสวสดการ
สงคมทองถนในพนทของตนกระทรวงการพฒนา
สงคมและความมนคงของมนษยมภารกจเรงดวน
ในการสงเสรมความรดานสวสดการทองถนแก
องคกรปกครองสวนทองถนทกระดบและผลกดน
ใหเกดการจดทำแผนพฒนาสวสดการสงคมทองถน
ในพนทของตนโดยผานกระบวนการมสวนรวม
ของภาคทกภาคสวน (ยพา วงศไชย และคณะ.
2548 : 12) แตการจดสวสดการสงคมสำหรบ
กลมเดกและเยาวชนดวยรปแบบและวธการใด
จะมความเหมาะสมกบองคกรปกครองสวนทองถน
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 51
วตถประสงคของการศกษาวจย
การศกษาคร งนมวตถประสงคหลก
3ประการไดแก
1) เพอสำรวจและสงเคราะหองคความร
จากวทยานพนธ และงานวจยท เกยวของกบ
รปแบบและวธการจดสวสดการสงคมสำหรบเดก
และเยาวชนทงโดยหนวยงานทวไปทปฏบตงาน
ดานเดกและเยาวชนและโดยองคกรปกครองสวน
ทองถน(อปท.)
2) เพอกำหนดรปแบบและวธการท
เหมาะสมในการจดสวสดการสงคมโดยองคกร
ปกครองสวนทองถนสำหรบเดกและเยาวชน
3) เพอนำรปแบบและวธการทเหมาะสม
ในการจดสวสดการสงคมโดยองคกรปกครอง
สวนทองถนสำหรบเดกและเยาวชนไปทดลอง
ปฏบตการ
วธการศกษาวจย
การศกษาครงนใชวธการศกษาโดยใช
การวจยแบบผสานวธระหวางการสงเคราะหงาน
วจยและวทยานพนธและแนวทางการวจยเชง
ปฏบตการโดยการวจยแบงเปน3ระยะไดแก
ระยะท 1 การสงเคราะหงานวจยและ
วทยานพนธ จากฐานขอมลตางๆจำนวน 4 ฐาน
ขอมลโดยมผลการสบคนดงน
1) ฐานขอมลจากหองสมดงานวจย
สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ภายใตคำ
คน “สวสดการเดกและเยาวชน” และ “องคกร
ปกครองสวนทองถน” ผลการสบคนไดงาน
จำนวน14เรองคดออก3เรองเหลอ11เรอง
2) ฐานขอมลงานวจยและวทยานพนธ
ของ ThaiLis Digital Collection โดยใชคำคน
วา “องคกรปกครองสวนทองถน” “เดกและ
เยาวชน”“องคการบรหารสวนตำบล”“เทศบาล”
และ “สวสดการเดกและเยาวชน” และนกวจย
ใชเทคนคการสบคนแบบ “Boolean Logic”
ผลการสบคนไดงานจำนวน 341 เรอง คดออก
76เรองเหลอ265เรอง
3) ฐานขอมลงานวจยจากหองสมดของ
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
และกระทรวงมหาดไทยภายใตคำคน“สวสดการ
เดกและเยาวชน” ผลการสบคนไดงานจำนวน
13เรอง
4) ฐานขอมลจากงานวทยานพนธระดบ
ปรญญาเอกในตางประเทศของ CHE : PDF
Dissertation Full Text ภายใตคำสำคญวา
Public and Social Welfare และเลอกเฉพาะ
งานวทยานพนธทเกยวของกบการจดสวสดการ
สำหรบเดกและเยาวชน ผลการสบคนไดงาน
จำนวน2เรอง
ระยะท 2 การวพากษรปแบบและวธ
การจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและ
เยาวชนโดยองคกรปกครองสวนทองถน โดย
ผทรงคณวฒ ผแทนจากองคกรปกครองสวน
ทองถน
ระยะท 3 การนำรปแบบและวธการจด
สวสดการสงคมไปทดลองปฏบตการในพนทของ
องคกรปกครองสวนทองถนนำรองจำนวน2แหง
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 52
ไดแก องคการบรหารสวนตำบลชยเกษม อำเภอ
บางสะพานจงหวดประจวบครขนธและองคการ
บรหารสวนตำบลดอนศลา อำเภอเวยงชย
จงหวดเชยงราย
ผลการศกษาวจย สามารถสรปไดดงน
1. การสงเคราะหรปแบบการจดสวสดการ
สงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนโอกาสโดย
องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.)
องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาท
และหน าท ส ำคญ ในการด แลท กข ส ข ของ
ประชาชนในทองถน เปนองคกรทมความใกลชด
กบประชาชนเปนอยางยงการปกครองสวนทองถน
เปนการทรฐบาลกลางใหอำนาจ หรอกระจาย
อำนาจไปใหหนวยงานการปกครองทองถน เพอ
เปดโอกาสใหประชาชนในทองถนไดมอำนาจใน
การปกครองรวมกนทงหมด หรอเพยงบางสวนใน
การบรหารทองถนตามหลกการทวา ถาอำนาจ
การปกครองมาจากประชาชนในทองถนแลว
รฐบาลของทองถนกยอมเปนรฐบาลของประชาชน
และเพอประชาชนดงนนการบรหารการปกครอง
ทองถนจำเปนตองมองคกรของตนเอง อนเกด
จากการกระจายอำนาจของรฐบาลกลาง โดยให
องคกรอนมไดเปนสวนหนงของรฐบาลกลาง
มอำนาจในการตดสนใจการจดทำแผนปฏบตการ
กระจายอำนาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน
พทธศกราช 2543 ตามพระราชบญญตกำหนด
แผนและขนตอนการกระจายอำนาจใหแกองคกร
ปกครองสวนทองถน พทธศกราช 2542 นน ได
กอใหเกดการขยายงานเกดขนในองคกรปกครอง
สวนทองถน เทากบวาเปนการเปดพนทภารกจ
ดานการพฒนาสงคม การสงคมสงเคราะห และ
กระบวนการเรยนรเพอกอใหเกดการสงเสรม
สนบสนน ในทองถนตามหมวด 2 มาตรา 16 ท
กำหนดอำนาจและหนาทในการจดระบบการบรการ
สาธารณะของทองถน และหมวด 4 มาตรา 30
กำหนดแผนการกระจายอำนาจใหแกองคกร
ปกครองสวนทองถน เชน ใหองคกรปกครอง
สวนทองถนมรายไดเพมขนคดเปนสดสวนรายได
ของรฐบาลไมนอยกวารอยละสามสบหา ทงน
โดยการเพมสดสวนตามระยะเวลาทเหมาะสม
แกการพฒนาใหสามารถดำเนนการบรการ
สาธารณะไดดวยตนเอง ดงนนองคกรปกครอง
สวนทองถนท งหลายมอสระในการกำหนด
นโยบายการปกครองการบรหารการบรหารงาน
บคคล การเงน การคลง และมอำนาจหนาทของ
ตนเองโดยเฉพาะในดานการจดสวสดการสงคม
ของทองถนเอง พระราชบญญตกำหนดแผนและ
ขนตอนการกระจายอำนาจใหแกองคกรปกครอง
สวนทองถนพทธศกราช2542ไดกำหนดอำนาจ
และหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะ
เพอประโยชนของประชาชนในองคกรปกครอง
สวนทองถนตามมาตราท 16ทเกยวของคอ (9)
การจดการศกษา(10)การสงคมสงเคราะหและ
การพฒนาคณภาพชวตเดก สตร คนชรา และ
ผดอยโอกาสทางสงคม (19) การสาธารณสข
การอนามยครอบครว และการรกษาพยาบาล
(30) การรกษาความปลอดภย การสงเสรมและ
สนบสนนการปองกนและรกษาความปลอดภย
ในชวตและทรพยสน พระราชบญญตกำหนด
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 53
แผนและขนตอนการกระจายอำนาจใหแกองคกร
ปกครองสวนทองถนพทธศกราช2542มกำหนด
ระยะเวลาการถายโอนอำนาจและภารกจในชวง
แรกปพ.ศ.2544–2546สงผลใหงานทางดาน
สวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหทเคยดำเนน
การในสวนภมภาคและราชการสวนกลาง จะตอง
ถกถายโอนไปยงองคกรปกครองสวนทองถน อาท
เชน การสงเคราะหเบยยงชพผสงอาย ผพการ
และผตดเชอโรคเอดส การฌาปนกจสงเคราะห
ศนยสงเคราะหราษฎรประจำหมบานศนยบรการ
ผสงอายในชมชน และศนยพฒนาเดกเลกกอน
วยเรยนเปนตน(โกวทยพวงงาม.2543:12-13)
ผ ล ก า ร ส ง เ ค ร า ะ ห ง า น ว จ ย แ ล ะ
วทยานพนธพบวา งานวจยและวทยานพนธ
สวนใหญมขอเสนอแนะไปในทศทางเดยวกน
เก ยวกบการจดสวสดการสงคมโดยองคกร
ปกครองสวนทองถน ไดแก “การจดสวสดการ
ในลกษณะของการบรณาการความรวมมอกนของ
ทกภาคสวน ไมวาจะเปนภาครฐ ภาคองคกร
พฒนาเอกชน ภาคประชาชน และภาคธรกจ
เชอมประสานเขากบทนทางสงคม ทรพยากร
ทองถน ภมปญญาทองถน ประเพณและ
วฒนธรรมทองถน ในลกษณะของการจดตงกลม
หรอเครอขายของคนในชมชนและมการเชอมโยง
กนระหวางเครอขายตางๆ หรอทเรยกวาเปน
“การจดสวสดการพหลกษณ”(PluralisticSocial
Welfare) ซงสอดคลองกบงานวจยของยพา
วงศไชย และคณะ (2548) เรอง “ทศทางและ
รปแบบการจดสวสดการสงคมไทย” ซงงานวจย
เร องน ม งศกษาทศทางและรปแบบการจด
สวสดการสงคมไทย ในภาพรวมและภาพใหญ
ของการจดสวสดการสงคมของทงประเทศ ซงใน
รายงานวจยเรองนขอคนพบวา “รปแบบการจด
สวสดการสงคมไทยมรากฐานมาจากการพฒนา
เศรษฐกจ การเมองการปกครอง สงคม ศาสนา
วฒนธรรม รวมทงอทธพลจากแนวคดตะวนตก
กระแสโลกาภวตน รปแบบสวสดการสงคม
เปนการบรณาการผสมผสานความหลากหลาย
เขาดวยกนทงแนวคด วธการ หลกการ และ
รปแบบการจดสวสดการสงคมจากอดตจนถง
ปจจบน ในอดตการจดสวสดการสงคมจะอยใน
อำนาจหนาทของรฐเปนหลก ภาคธรกจเอกชน
จะเขามามสวนรวมบางในเชงสงเคราะห บรจาค
แกกลมเปาหมายทชวยตนเองไมไดเชนผสงอาย
เดก ขณะทภาคองคกรพฒนาเอกชนสามารถจด
บรการเฉพาะกลมเปาหมายทมปญหาไดด แตม
ขอจำกดทางดานงบประมาณและบรการ โดย
ทวไปภาคทองถนจะเคยชนกบการเปนเพยงผรอ
รบผลประโยชนจากนโยบายสวสดการของรฐ
ตามการจดสรรในปงบประมาณ ขณะทการจด
บรการสวสดการในปจจบนและอนาคตมลกษณะ
ทตรงขามกน คอ “ภาครฐจะคอยๆ ลดบทบาท
ในการจดสวสดการของตนเองลง ดวยขอจำกด
ของงบประมาณและทรพยากรขณะทภาคธรกจ
เอกชน และองคกรสวนทองถนจะตองขยาย
บทบาทของตนเองไปมากขน ตามโครงสราง
การกระจายอำนาจใหมและการจดสรรทรพยากร
ใหม สดทายภาคประชาชนจะเปนผทตองดแล
สวสดการพนฐานของตนเอง คมครองรกษา
ประโยชนของตน และทำหนาทตรวจสอบการจด
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 54
บรการและจดสรรทรพยากรของรฐและองคกร
ภาคธรกจภาคทองถนไปพรอมๆกนดวย”ทศทาง
ของการจดสวสดการสงคมในอนาคตจะเขาส
รปแบบ “พหลกษณ” มากขน การจดสวสดการ
ทมความเปนพหลกษณ หมายถง รปแบบการจด
สวสดการทหลากหลาย เนนความรวมมอจาก
หลายภาคสวน เนนวธการทำงานทผสมผสาน
หลายวธการ มงใหการทำงานบรรลเปาหมาย
ในหลายมตทเปนความเชอมโยงในหลายรปแบบ
ของสวสดการทงในกระแสหลกและกระแสรอง
ในสวนของบทบาทและหนาทขององคกรปกครอง
สวนทองถนในการมสวนรวมกำหนดทศทาง
การจดสวสดการสงคม คอ องคกรปกครองสวน
ทองถนควรมการจดทำแผนพฒนางานสวสดการ
สงคมทองถนในพนทของตนโดยกระทรวงพฒนา
สงคมและความมนคงของมนษยในฐานะทเปน
พเลยง ผดแล กำกบงานดานการถายโอนงาน
สวสดการสทองถนควรจะตองมการสงเสรมความร
ดานสวสดการทองถนแกองคกรปกครองสวน
ทองถนในทกระดบ และผลกดนใหเกดการจดทำ
แผนพฒนาสวสดการสงคมทองถนในพนทของ
ตนโดยผานกระบวนการมสวนรวมของภาค
ทกภาคสวน โดยยดหลกการดำเนนงานทอยบน
พนฐานของความเปนหนสวนทางสงคม (Social
Partnership) มการเชอมประสานกนของ
สหวชาชพ และบรณาการเขากบยทธศาสตร
ภมปญญาในชมชนเชนผนำชมชนทเปนปราชญ
ชาวบาน ผนำทางธรรมชาตทกระจายตวอยใน
ภมภาคตางๆ ในประเทศไทย รวมกนผลกดนให
เกดกระบวนการกำหนดนโยบายสวสดการสงคม
ใหมความเปนสาธารณะมากขน รวมกนจดทำ
แผนแมบทดานสวสดการชมชน มระดบการให
ความช วย เหล อท ค รอบคล มต ง แต ก าร ให
การสงเคราะหหลายๆ ดาน การสรางระบบ
ประกนสงคม การสรางเครอขายคมครองทาง
สงคม การสรางระบบเฝาระวงปญหาทเกดจาก
กลมเสยงทางสงคมใหม และมการใชมาตรการ
ทางสงคมทหลากหลายตงแตแบบบงคบ แบบ
จงใจ และแบบทางเลอกตางๆ ทงภาคประชาชน
ภาคชมชน ภาคธรกจชมชน ภาคองคกรปกครอง
สวนทองถน ให เขามามสวนรวมจดบรการ
สวสดการสงคมใหกบประชาชน ซงจะทำใหงาน
สวสดการสงคมมความเขมแขงและสอดคลองกบ
บรบทของแตละพนท
รปแบบการจดสวสดการสงคมสำหรบ
เดกและเยาวชนท เหมาะสมทผศกษาไดจาก
การศกษาเปนรปแบบสวสดการในระดบแนวคด
(Conceptual Model) คอ รปแบบการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชน
โดยองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ควรจะม
ลกษณะเปนการบรณาการความรวมมอกนของ
ทกภาคสวน ไมวาจะเปนภาครฐ ภาคองคกร
พฒนาเอกชน ภาคประชาชน ภาคองคกรชมชน
และภาคธรกจ โดยเชอมประสานเขากบทนทาง
สงคม ทรพยากรทองถน ภมปญญาทองถน
ประเพณและวฒนธรรมทองถน ในลกษณะของ
การจดตงกลมหรอเครอขายของคนในชมชนและ
มการเชอมโยงกนระหวางเครอขายตางๆ หรอ
ท เรยกวาเปน “การจดสวสดการพหลกษณ”
(Pluralistic Social Welfare) หรอ “การจด
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 55
สวสดการแบบบรณาการ” โดยบทบาทและหนาท
ขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) จะเปน
ผเชอมประสานระหวางภาคตางๆ(Coordinator)
และตองมการสรางกลไกทเปนรปธรรมในการขบ
เคลอนงานดานสวสดการสำหรบเดกและเยาวชน
เชน คณะกรรมการพทกษสทธเดกระดบหมบาน
เครอขายกลมเดกและเยาวชนเปนตน
2. ผลการสงเคราะหวธการจดสวสดการ
สงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกร
ปกครองสวนทองถน (อปท.)
จากการสงเคราะหองคความรจากงาน
วจยและวทยานพนธสามารถประมวลขนตอน
การจดสวสดการสงคมสำหรบเดกและเยาวชน
โดยองคกรปกครองสวนทองถนไดเปน8ขนตอน
ไดแก
ขนตอนท 1 การสำรวจขอมลชมชน
ขอมลสภาพปญหาของเดกและเยาวชน ภมปญญา
ทองถน ประเพณและวฒนธรรม ทรพยากร
ทองถน ศกยภาพชมชน และทนทางสงคมของ
ทองถน และขอมลอนๆทจำเปนเพอจดทำเปน
ฐานขอมล(DataBase)ในการจดสวสดการเดก
และเยาวชน
ขนตอนท 2 การจดเวทระดมความคด
เหนของภาคตางๆทงองคกรปกครองสวนทองถน
ผนำชมชน องคกรพฒนาเอกชน องคกรธรกจ
ภาคประชาชน องคกรชมชน เชน กลมอาชพ
กลมสจจะออมทรพย กลมสตร กลมผสงอาย
เปนตน และทสำคญและเปนหวใจของการระดม
ความคดเหน คอ กลมเดกและเยาวชนในทองถน
โดยมองคกรปกครองสวนทองถนทำหนาท
เปนผประสานงาน และผอำนวยความสะดวก
(Coordinator and Facilitator) ในการดำเนน
งาน
ขนตอนท 3 การรวมกนวางแผน และ
การกำหนดกจกรรม โครงการ และแนวทาง
การจดสวสดการสงคมสำหรบเดก พรอมทง
ผลกดนใหเขาสแผนการดำเนนงานขององคกร
ปกครองสวนทองถนนอกจากนยงตองมการสราง
กลไกในการดำเนนงานในลกษณะทเปนทางการ
เพอขบเคลอนงานดานการจดสวสดการสงคม
สำหรบเดกและเยาวชนใหเปนรปธรรม
ขนตอนท4การระดมทนและทรพยากร
ตางๆเพอใชในการจดสวสดการสงคมสำหรบเดก
และเยาวชนในทองถนไมวาจะเปนเงนอปกรณ
สถานทเครองมอตางๆเปนตน
ขนตอนท 5 การนำแผนงาน กจกรรม
และโครงการตางๆทไดจากการวางแผนรวมกนไป
สการปฏบต(Implementation)
ขนตอนท 6 การสรางกลไกในการขบ
เคลอนงานสวสดการสงคมสำหรบเดกและ
เยาวชน เชน การสรางกลมเดกและเยาวชนหรอ
เครอขาย พรอมกบการเชอมโยงไปสเครอขาย
อนๆ เชน กลมครอบครว กลมผสงอาย กลม
อาชพ กลมสตร เปนตน เพอสรางความเขมแขง
และความตอเนองในการดำเนนกจกรรมและเกด
การบรณาการความรวมมอระหวางเครอขาย
ตางๆเกดขน
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 56
ขนตอนท7การตดตามและประเมนผล
การดำเนนงาน (Monitoring and Evaluation)
การจดสวสดการสงคมสำหรบเดกและเยาวชน
เพ อนำข อม ลท ไ ด ไปปรบปร งแก ไขการจ ด
สวสดการสงคมสำหรบเดกและเยาวชนตอไป
ขนตอนท 8 การใหขอมลปอนกลบ
(Feedback) เปนการเกบรวบรวมขอมลทไดจาก
การตดตามและประเมนผลการดำเนนงานการจด
สวสดการสงคมสำหรบเดกและเยาวชน กลบมา
แกไขปรบปรงเพอใหการจดสวสดการสงคม
สำหรบเดกและเยาวชนมประสทธภาพมากยงขน
3. ผลการวพากษและเสนอแนะเกยวกบรป
แบบและวธการจดสวสดการสงคมโดย
องคกรปกครองสวนทองถน
กอนนำรปแบบและวธการจดสวสดการ
สงคมลงไปทดลองปฏบตการในพนทนำรอง คณะ
นกวจยไดมการจดวพากษรปแบบและวธการจด
สวสดการสงคมโดยผเชยวชาญขอเสนอแนะจาก
ผวพากษภาพรวมสามารถสรปไดดงนคอการจด
สวสดการสงคมโดยองคกรปกครองสวนทองถน
จะตองกำหนดใหไดวา องคกรปกครองสวนทองถน
จะตองจดสวสดการสงคมอะไรบาง รฐบาลกลาง
จดสวสดการสงคมอะไรบาง หรอหนวยงานอนๆ
จะทำอะไรบาง รปแบบสวสดการสงคมแบบใด
ทองคกรปกครองสวนทองถนทำเองและรปแบบ
สวสดการใดทองคกรปกครองสวนทองถนตองทำ
รวมกบภาคอนๆ จะใชทรพยากรและงบประมาณ
อะไรรวมกนบาง และตองพจารณาในมตของ
กฎหมายทองถนดวย
การจดสวสดการสงคมตองมการจดตง
เปนคณะกรรมการ และมการจดทำแผนทเชอม
โยงกนกบแผนของทองถน และแผนแมบทชมชน
แผนสวสดการสงคมของทองถนถอเปนจดออน
ทสดของแผน 3 ป ของทองถน รปแบบและ
วธการจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเปาหมาย
ทง 6 กลม สามารถนำมาบรณาการในการจด
สวสดการสงคมทสามารถทำรวมกนได โดยแบง
เปน2กลมใหญๆไดแกกลมท1กลมผสงอาย
กลมผพการและกลมผดอยโอกาสกลมท2กลม
สตร กลมครอบครว และกลมเดกและเยาวชน
นโยบายทางดานสวสดการสงคมสำหรบองคกร
ปกครองสวนทองถน ตองคำนงถงมตทางดาน
กฎหมาย งานอะไรททองถนทำไดงาย ทองถน
“ทำเอง” งานอะไรทมความยากปานกลาง
ทองถน “ทำรวม” กบภาคอน งานอะไรทม
ความยากทองถน“ทำในลกษณะสหการ”
บทบาทหนาทขององคกรปกครองสวน
ทองถนตองเรงสงเสรมสขภาพลำดบความสำคญ
ของปญหาใหด องคกรปกครองสวนทองถนตอง
สงเสรมและสนบสนนทรพยากรตางๆ และหา
องคกรเครอขายเขามามสวนรวมดวยและองคกร
ปกครองสวนทองถนจะตองมกจกรรมทสอดคลอง
กบบรบทของพนทดวย
4. ผลการทดลองรปแบบและวธการจด
สวสด การส งคมท สำหรบกล ม เด กและ
เยาวชนโดยองคกรปกครองสวนทองถน
(อปท.)
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 57
การทดลองร ปแบบและว ธ ก ารจ ด
สวสดการสำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกร
ปกครองสวนทองถน นกวจยไดคดเลอกพนท
นำรองสำหรบทำการทดลองไว 2 แหง ไดแก
องคการบรหารสวนตำบลชยเกษม อำเภอ
บางสะพานจงหวดประจวบครขนธและองคการ
บรหารสวนตำบลดอนศลา อำเภอเวยงชย
จงหวดเชยงราย โดยการทดลองรปแบบและ
วธการจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและ
เยาวชนขององคกรปกครองสวนทองถนทง2แหง
ผศกษาไดแบงกลมเดกและเยาวชนในการทดลอง
เปน2กลมไดแกกลมท1กลมเดกเลกทอยใน
ศนยพฒนาเดกเลกเดกกลมนจะมอายตงแต3–
5 ขวบ และกลมท 2 กลมเดกและเยาวชนทม
อายมากกวา5ขวบขนไปจนถงอาย25ป
กจกรรมการจดสวสดการสงคมของ
องคกรปกครองสวนทองถนทง 2 แหง เกดจาก
การทำเวทประชาคม ผลปรากฏวากจกรรม
ทไดสำหรบองคการบรหารสวนตำบลชยเกษม
ม 3 กจกรรม ไดแก กจกรรมการทำพรมเชดเทา
กจกรรมการทำพรกแกง (สำหรบเดกโตและ
เยาวชน) และกจกรรมการเลานทานและนทาน
หนเชด (สำหรบเดกเลกในศนยพฒนาเดกเลก)
สวนองคการบรหารสวนตำบลดอนศลาม 3
กจกรรม ไดแก กจกรรมการทำโคมลอย (สำหรบ
เดกโตและกจกรรม)กจกรรมการเลาคาว (การเลา
นทานพนบาน) กจกรรมการเลนเครองดนตร
พนบาน (สำหรบเดกเลกในศนยพฒนาเดกเลก)
กจกรรมทใชในการทดลองเปนกจกรรมทมการนำ
ภมปญญาทองถน ทนทางสงคม ประเพณและ
วฒนธรรมทองถน และทรพยากรในทองถนมาใช
ในการจดกจกรรมดวย
ในการดำเนนการจดกจกรรมสวสดการ
สงคมขององคการบรหารสวนตำบลทง2แหงได
ใชขนตอนการดำเนนงานทง 8 ขนตอน ทไดจาก
การสงเคราะหงานวจยและวทยานพนธ สามารถ
สรปผลการดำเนนงานในแตละขนตอนไดดงน
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 58
ขนตอ
นการ
ดำเนนง
าน
ผลการดำเนน
งานในแ
ตละข
นตอน
องคก
ารบร
หารสวน
ตำบล
ดอนศ
ลา จ.เช
ยงราย
องคก
ารบร
หารสวน
ตำบล
ชยเกษม
จ.ประจวบค
รขนธ
กลมเดกเลกท
อยใน
ศน
ย
พฒนาเดก
เลก
เดกกลมนจะ
มอายตง
แต3–
5ขว
บ
กลมเด
กและ
เยาว
ชนทม
อาย
มากก
วา5ขวบ
ขนไป
จน
ถง
อาย25
ป
กลมเดก
เลกท
อยในศน
ยพฒนา
เดกเลก
เดก
กลมน
จะมอ
ายตง
แต3–5ขวบ
กลมเดก
และเยา
วชนท
มอาย
มากก
วา5
ขวบ
ขนไป
จนถงอา
ย25
ป
ขนตอ
นท1
การ
สำรวจขอมล
ชมชน
และส
ภาพ
ปญหาข
องกล
ม
เดกแ
ละเยาวชน
ในพนทรบ
ผดชอบ
ของอ
งคการ
บรหา
รสวน
ตำบล
ดอนศ
ลามป
ญหา
ทเกย
วของ
กบเดกแ
ละเยาว
ชนอย
3ปญ
หาหล
กๆไดแ
กปญ
หาเดกไร
สญชา
ตปญหาย
าเสพ
ตดแ
ละ
ปญหา
เดกย
ากจน
ไมไดรบ
การศ
กษา
และในต
ำบลม
ภมปญญาท
องถน
ท
หลา
กหลา
ยอา
ทเชนก
ารเลน
ดนตร
พนบา
นขล
ยสะ
ลอซ
อซง
การเลา
คาว
(การ
เลาน
ทาน
พน
บาน)กา
รประ
ดษฐข
องเลนแล
ะ
เครอ
งใชจ
ากกะ
ลามะ
พราวก
ารจด
สาน
ตะกร
ากา
รทำโ
คมลอ
ย
เปนต
น
ภมปญ
ญาท
องถน
(Lo
calW
isdo
m)มห
ลากห
ลายเชน
การเลน
ดนตร
พนบา
นกล
องยาวจะ
เขขม
การท
ำยา
รกษา
โรคร
ดสดว
งทวารจากปล
าไหล
การทำ
เครอ
งแกงก
ารทำ
ผาบา
ตกก
ารทำ
ไมกว
าดก
ารรอ
ยมาล
ยการท
ำ
ผลตภ
ณฑตา
งๆจากก
ะลาม
ะพราว
การท
ำพรม
เชดเทา
การทำ
กระถ
างตน
ไมฉล
ลาย
และก
ารทำ
สงปร
ะดษฐ
จาก
กระบ
อกไมไผเปน
ตน
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 59
ขนตอ
นท2
การ
จดเว
ทระดม
ความ
คดเหนข
อง
ภาค
ตาง
ๆใน
พนท
การร
ะดมค
วามค
ดเหนมน
กวจ
ย
ผแทนจา
กองค
การ
บรห
ารสวน
ตำบลด
อนศลา
ผแทนจา
กศนย
พฒนาส
งคมห
นวย
ท12
จงห
วด
เชยงราย
ผแทน
ครจากศ
นยพฒ
นา
เดกเลก
บานจ
อเจรญแ
ละปร
ะธาน
สภาเดก
และ
เยาว
ชนตำ
บลด
อน
ศลา
พรอ
มดว
ยผแทนเดกและ
เยาว
ชนจา
กหมต
างๆ
เพอก
ำหนด
กจกร
รมสำ
หรบเดกแ
ละเยาว
ชน
และเดก
เลกในศ
นยพฒ
นาเดกเลก
หนวย
งานท
เขารวม
หลายภา
คสวน
ไดแ
กองคก
รปกค
รองส
วนทอ
งถนเองผ
นำชม
ชนจากห
มบาน
ตางๆ
องค
กร
พฒนา
เอกช
นอง
คกรธรก
จผบ
รหารแล
ะครจาก
โรงเรย
นตางๆในพ
นทก
ลมองคก
รภาค
ประช
าชน
กลมอ
งคกร
ชมชน
เชน
กลม
อาชพ
แมบา
นกล
มสวส
ดการออ
มทรพ
ยตำบ
ลชยเกษ
มกล
มสตร
กลม
ผสงอายเปน
ตนแ
ละท
สำคญ
และเปน
หวใจขอ
งการระ
ดมคว
ามคด
เหน
คอก
ลมเดกแ
ละเยาวชน
ในทอ
งถนจ
ากโรงเรย
นตางๆ
โดยม
องคก
รปกค
รองส
วนทอ
งถนทำ
หนาท
เปนผป
ระสา
นงาน
และ
ผอำน
วยคว
ามสะ
ดวก
(Coo
rdinatora
nd
Facilitator)
การเลา
คาว(การ
เลาน
ทานพ
นบาน
)
และการเล
น
ดนตร
พนบา
น(ป
สะลอ
ซอซง
)
กจกร
รมกา
รทำ
โคมล
อย
กจกร
รมการเลา
นทาน
และน
ทานห
นเชด
กจ
กรรม
การท
ำพรก
แกงแล
ะกจ
กรรม
การท
ำพรม
เชดเทา
ขนตอ
นท3
การ
รวมก
นวา
งแผน
การจ
ดสวส
ดการ
สงค
มสำหรบ
กลมเด
กและ
เยาวชน
ภาคท
เขาร
วมใน
การร
ะดมส
มอง
รวมก
นคดห
ากจก
รรมแ
ละโครงกา
ร
และก
ำหนด
วนเวล
าแล
ะสถา
นท
และบ
คคลท
จะเขารวม
ทำกจ
กรรม
ของกลม
เดกแ
ละเยาวชน
โดย
มเดก
และเยา
วชนเ
ขารว
มวางแผ
นดวย
ทกคร
ง
ภาคท
เขารวม
ในกา
รระด
มสมอ
งรวมก
นคดห
ากจก
รรมแ
ละโครงกา
รแล
ะกำห
นดวน
เวล
าแล
ะสถา
นทแ
ละ
บคคล
ทจะเขารวมท
ำกจก
รรมข
องกล
มเดก
และเยาวช
นโดยม
เดกแ
ละเยาวชน
เขารวม
วางแ
ผนดว
ยทกค
รง
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 60ขน
ตอนท
4กา
รระด
ม
ทรพย
ากรต
างๆ
กจกร
รมกา
รเลา
คาวห
รอกา
รเลา
นทาน
พนบ
านแ
ละกจ
กรรม
การ
เลนด
นตรพ
นบาน
สำหร
บเดก
เลก
ในศนยพ
ฒนาเดก
เลกบาน
จอ
เจรญ
เปนกา
รใชท
รพยา
กรทา
ง
ดานภ
มปญญาท
องถน
ทเปน
เรอง
ราวน
ทานท
สบทอ
ดกนม
ากา
รใช
สถาน
ททมอ
ยแลว
คอศน
ยพฒนา
เดกเ
ลกบา
นจอ
เจรญ
ในกา
รจด
กจกร
รมก
ารใชเครอ
งดนต
รของ
ผสงอ
ายทม
อยหล
ายชน
มาใหเดก
ไดลอ
งเลน
กนท
รพยา
กรหร
อทน
ทใชในก
ารจด
กจกร
รมสว
สดกา
ร
สำหร
บเดกเ
ลกขอ
งศนยพ
ฒนา
เดกเลกเป
นทนทมอย
แลว
ใน
ชมชน
ทองถ
นทไมใชเพยง
ทนเงน
อยาง
เดยว
แตหาก
เปนทนภม
ปญญาท
องถน
ของผ
สงอา
ยทน
สถาน
ทศนยพ
ฒนา
เดกเลก
ทน
ทาง
สงคม
ไดแกก
ารมจ
ตอา
สา
ของผ
สงอา
ย
กจกร
รมกา
รทำโคม
ลอย
สะทอ
น
ใหเห
นควา
มชดเจ
นขอ
งการ
ระดม
ทรพยา
กรทน
อกเหนอ
จาก
งบปร
ะมาณ
ทเปน
เงนสน
บสน
น
จากโ
ครงก
ารวจ
ยเดกและ
เยาวชน
สามา
รถระ
ดมทร
พยา
กร
เชน
การไปข
อเศษ
ขเทย
นพรรษา
จากว
ดตา
งๆใน
ตำบล
ดอนศล
า
การน
ำไมไ
ผในหมบ
านมา
เปน
โครงแ
ละวส
ดอปก
รณบา
งอยา
ง
เชนกร
ะดาษ
แกว
กใ
ชเงน
สนบสน
นจา
กโคร
งการ
วจยใน
การจดซ
อนอ
กจากน
ผศกษ
ายง
พบว
าทรพ
ยากร
หรอท
นทส
ำคญ
อกประ
การห
นงท
ใชใน
การจ
ด
กจกร
รมสว
สดก
ารสำ
หรบ
เดก
และเยา
วชน
ไดแก
“ภม
ปญญา
ทองถ
น”ทม
อยใน
ตวผส
งอาย
ท
สามา
รถนำ
มาถา
ยทอด
ใหกบ
เดก
และเยา
วชนรน
หลงไดส
บทอ
ด
กนตอ
ๆไปทน
ประเภท
นมกจ
ะถก
มองข
ามหร
อไมไดร
บความส
นใจ
เทาใดน
กแต
หากน
ำมาป
ระยก
ต
ใชกบกา
รจดสวส
ดการ
สงค
ม
สำหร
บเดก
และเยา
วชนจ
ะกอให
เกดป
ระโยชน
มากน
ก
การร
ะดมทรพ
ยากร
ในกา
รจด
กจกร
รมกา
รเลา
นทาน
และน
ทาน
หนเชด
องคก
ารบร
หารส
วนตำ
บล
ชยเกษม
เปนผจ
ดหาข
องรางวลท
จะมอบ
ใหกบนกเ
รยนทมาเลา
นทา
นให
เดกเลกใน
ศนยพ
ฒนา
เดกเลก
ฟงแ
ละอป
กรณตา
งๆทใช
ประก
อบกา
รเลา
นทา
นไม
วาจะ
เปนฉ
ากห
นเชด
หรอ
เครอ
งแตง
กาย
มไดใชง
บประ
มาณในกา
รจด
ซอแต
เปนอป
กรณทมอ
ยแลว
ใน
การท
ำกจก
รรมก
ารเลาน
ทานข
อง
แตละ
โรงเรย
น
กจกร
รมกา
รทำพ
รกแก
งไมข
อใช
งบประ
มาณ
และพ
ยายา
มหา
วตถด
บทมอยแ
ลวใ
นทองถ
น
เพราะในช
มชนท
องถน
ของต
นม
การป
ลกพช
ผกสว
นครว
ไวบร
โภค
เองอ
ยแลว
ไมว
าจะเปน
ขง
ขา
ตะไค
รทจ
ะนำม
าใชใ
นกา
รทำ
พรก
แกง
สวน
วสดอ
ปกร
ณก
ขอยม
จากว
ดในช
มชน
สำหร
บกจ
กรรม
การท
ำพรม
เชด
เทาง
บประ
มาณจำ
นวน
2,500
บาท
วสดบ
างอย
างยงไมตอ
งเสย
เงนเพอ
ซอหา
เชน
เศษ
ผาทเปน
วสดอ
ปกร
ณหลก
ในกา
รทำพ
รม
เชดเทา
เพรา
ะไดร
บกา
รสนบ
สนนจ
ากรานค
าคน
ในชม
ชนเอง
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 61
ขนตอ
นท5
การนำ
แผน
งาน
กจกร
รม
และ
โครงการไปส
การป
ฏบต
เชญปร
าชญชา
วบาน
ทางด
านดน
ตร
และก
ารเลาค
าวพ
บวา
เดกม
ความ
สนกส
นานก
บการรว
มกจก
รรมท
ง2
กจกร
รมก
จกรรมก
ารเลาค
าวไดสอ
น
ใหเดกน
งสมา
ธกอน
ทจะฟ
งสอ
นให
เดกก
ำหนด
ลมหา
ยใจเขา
ออก
และ
สอดแทรก
เรองข
องค
ณธรร
ม
จรยธ
รรมล
งไปใหก
บเดก
ไดเชน
เดก
ดตอง
เชอฟ
งพอแ
มเดกด
ตองพ
ดจา
ไพเราะเปน
ตนส
ำหรบ
กจกร
รมการ
เลนเคร
องดน
ตรพ
บวา
เดกม
ความ
สนใจทจ
ะฟงป
ราชญ
ชาวบ
านเลนให
ฟง
มการ
ปรบม
อตาม
จงหว
ะแล
ะ
โยกต
วตาม
จงหว
ะเพล
งเดกบ
างสว
น
หยบเคร
องดน
ตรมา
ลองแล
ะแยงกน
เปาขลย
กนอย
างสน
กสนา
นในทศ
นะ
ของค
รทาน
หนงม
องวา
กจกร
รมกา
ร
เลนเครอ
งดนตร
เปนกจ
กรรม
ทยาก
เกนไป
สำหรบ
เดกเลก
แตผศกษ
า
กลบเหน
วาเปน
ความ
พยายาม
ลองใช
เครอ
งดนตร
พนบา
นแม
จะเลนไม
เปน
แตเดกก
ไดทำ
ความ
รจกแ
ละได
สมผส
กบเค
รองด
นตร
พนบาน
ของ
ตนเอง
กจกร
รมกา
รทำโคม
ลอย
เปนก
จกรรม
ทไดร
บการเสนอ
จากก
ารปร
ะชมส
ภา
เดกแ
ละเยาว
ชนตำ
บลดอ
นศลา
โดย
กำหน
ดจะร
วมกน
จดกจ
กรรม
ในวน
ท
11ต
ลาคม
พ.ศ.25
52โดย
นดทำ
กจกร
รมกน
ทศาล
าอเน
กประ
สงค
ของวดศ
รดอน
ไชย
ซงตง
อยทห
ม9
บานด
อนใตก
จกรรมก
ารทำ
โคมล
อย
เรมตน
การเลา
ประว
ตคว
ามเปนมา
ของก
ารทำ
โคมล
อยโด
ยผสงอ
ายใน
หมบา
นใน
อดตช
าวบา
นจะม
การท
ำ
โคมล
อยกน
ในชว
งงาน
เดอน
ยทเรย
ก
วาเทศ
กาล
“ยเปง”ซ
งจะต
รงกบ
วนลอ
ยกระ
ทงขอ
งทกป
และ
ปราช
ญ
ชาวบ
านดา
นการทำ
โคมล
อยเรมส
อน
เดกแ
ละเยาวชน
ทำโคมล
อย
เดกน
กเรย
นทเขารวม
รสกส
นกสน
านแ
ละชอ
บในก
จกรรมท
นำมา
ทดลอ
งแล
ะบอก
วาสา
มารถ
นำไปใชปร
ะโยช
นได
เชน
การท
ำพรก
แกงส
ามารถก
ลบไปชว
ยพอแ
มทำห
รอเอาไปห
ดทำ
กนตอ
ไดพ
รมเชดเทา
เอาไปท
ำทบา
นใชเอง
หรอ
ถามค
วาม
สามา
รถทำ
ไดดก
สามา
รถนำ
ไปทำ
ขายเพอเพมร
ายไดให
กบ
ครอบ
ครวไ
ดวส
ดอปกร
ณและ
วตถด
บใน
การท
ำกจก
รรม
สามา
รถหา
ไดงายในท
องถน
นอก
จากน
ผลก
ารศก
ษายง
พบ
เรอง
ของก
ารบร
ณาก
ารทน
และท
รพยา
กรในทอ
งถน
ไมวาจะ
เปนท
นทรพ
ยากร
ธรรม
ชาตทน
ทางป
ญญาทน
เงนจากห
ลาย
ภาค
เชน
วดช
าวบา
นรานต
ดเสอ
ผากฬ
าในต
ำบล
สำหร
บ
กจกร
รมขอ
งเดก
เลกส
ามาร
ถสอด
แทรก
เรอง
ของค
ณธร
รม
และจ
รยธรรม
ไปพร
อมๆก
นได
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 62ขน
ตอนท
6กา
รสรา
ง
กลไก
ในกา
รขบเค
ลอน
งานส
วสดก
ารสง
คม
การส
รางกลไกในก
ารขบ
เคลอ
นงาน
สวสด
การส
ำหรบ
เดกแ
ละเยาวชน
ซงกคอ
กลมเคร
อขาย
สภาเดก
และเยา
วชนต
ำบลด
อนศล
าซง
มลกษ
ณะเปน
เครอ
ขาย
เดกแ
ละเยาว
ชนทม
การจ
ดตงในแ
ตละห
มบาน
และ
ผแทน
เดกแ
ละเยาว
ชน
แตละ
หมบา
นจะม
าเปน
คณะก
รรมก
ารสภ
าเดก
และเยา
วชนต
ำบลด
อนศล
า
กลมเดก
และเยา
วชนเหล
านจะ
มหนา
ทมารวม
ประช
มแส
ดงคว
ามคด
เหนเพอ
รวมก
นจดก
จกรรมใหก
บกลม
เดกแ
ละเยาวชน
ผลกา
รศกษ
าไมพ
บวาม
การส
รางก
ลไกในก
ารขบ
เคลอ
นงาน
สวสด
การส
งคมส
ำหรบ
กลมเดก
และเยา
วชน
ของอ
งคกา
ร
บรหา
รสวน
ตำบล
ชยเกษม
แตพ
บวาในโรงเรยน
แตละ
แหงท
อยภา
ยใตก
ารดแ
ลของ
องคก
ารบร
หารส
วนตำ
บลมก
ารจด
ตง
สภาท
ตคณธร
รมซง
เปนโครงกา
รของ
กระท
รวงศ
กษาธกา
ร
และในส
วนขอ
งภาค
เอกช
นมกา
รจดต
งเคร
อขาย
เยาวชน
รกสง
แวดล
อมขอ
งบรษ
ทสห
วรยาสต
ลจำกด
(มห
าชน)
ขนตอ
นท7
การตด
ตาม
และการ
ประ
เมนผล
การด
ำเนนงา
นกา
รจด
สวสดก
ารสง
คมสำ
หรบ
กลมเดก
และเยาวช
น
ผเขา
รวมก
จกรร
มรสกพ
งพอใจก
บกา
รจด
กจกร
รมทง
สามก
จกรรม
โดยก
จกรรมก
าร
เลาค
าวเดกจะ
สามา
รถจด
จำเรองร
าวท
ปราช
ญชา
วบาน
เลาใหฟ
งได
และม
ความ
ตงใจทจ
ะนงฟ
งนทาน
เปนกา
รฝกใ
หเดก
ม
สมาธไดเปนอย
างด
ปราช
ญชา
วบาน
ทมา
เลาน
ทานส
ามารถส
อดแท
รกเรอง
ของค
ณ
ธรรม
และจ
รยธร
รมสว
นกจก
รรมก
ารเลน
เครอ
งดนต
รจากก
ารสง
เกตข
องผศ
กษาพ
บ
วาเดก
ๆจะส
นกสน
านกบ
การไดล
องเลน
เครอ
งดนตร
มกา
รแยง
กนเปาข
ลยท
ปราช
ญชา
วบาน
เตรย
มมาให
แมจะ
เลนย
ง
ไมเปนแต
อยาง
นอย
กทำใหเ
ดกไดรจ
กกบ
เครอ
งดนต
รพนบ
านค
อยๆใหเดก
ซมซบ
ไป
เรอย
ๆแล
ะทสำ
คญตอ
งสรางก
ระบว
นการ
การม
สวนร
วมขอ
งเดก
ดวย
กจกร
รมกา
รทำโคม
ลอยจ
ากกา
ร
สงเกตแ
ละกา
รประ
ชมกล
มยอย
กบกล
มเดกแ
ละเยาว
ชนทเ
ขา
รวมกจ
กรรม
การท
ำโคม
ลอย
พบว
าเปนกจ
กรรม
ทเดก
และ
เยาว
ชนใหคว
ามสน
ใจทจ
ะเขา
รวมม
ากเดก
สวนใหญ
ทเขารวม
ยงทำ
โคมล
อยไมเปนแ
ละอย
าก
ทจะทำเ
ปนเพ
ราะเป
นภม
ปญญาพ
นบาน
ของต
นเอ
งท
อยาก
จะมส
วนใน
การอ
นรก
ษ
และ
สบทอด
กน
อกทงย
ง
สามา
รถนำ
ไปทำ
เปนอ
าชพเพอ
หารายไดเสร
มไดอ
กดวย
หรอ
อยางนอ
ยกสา
มารถ
ทำใชเองใน
ครอบ
ครวไดเปน
การป
ระหย
ด
เงนไมต
องไปหา
ซอ
ผเขา
รวมก
จกรร
มรสก
พงพ
อใจก
บกา
รจดก
จกรร
มแล
ะได
เรยน
รถงเทค
นคตา
งๆใน
แกปญ
หาทเกด
ขนเวลา
ทำกจ
กรรม
เชน
เมอพ
รกเขาต
าจะต
องทำ
อยาง
ไรห
รอกา
รเอา
พรก
ไป
ลวกก
อนจะ
ทำใหไมแส
บมอ
หรอเอา
เกลอ
มาทา
มอจะ
ชวยไม
ใหแสบ
มอเวลา
ทำพรก
แกง
เปนตน
และ
กจกร
รมทง
สาม
กจกร
รมสา
มารถ
สอดแ
ทรกค
ณธร
รมแล
ะจรย
ธรรม
ลงไป
ได
ทงหม
ดโดยเฉพ
าะอย
างยงกจ
กรรม
การเลา
นทาน
ของเดก
เลก
ทสาม
ารถส
อดแท
รกคต
สอนใจ
คณธรรม
และจ
รยธรรม
ลงไป
ไดและ
นบเปนก
ารสร
างภม
คมกน
ใหกบ
เดกเลก
ไดเปนอ
ยางด
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 63
ขนตอ
นท8การใหขอ
มล
ปอนก
ลบ
กจกร
รมสำ
หรบเดก
และเยา
วชนข
องตำ
บลดอ
นศลา
พบข
อมลท
ไดจากก
ารจด
กจกร
รมหร
อโคร
งการจะ
ตองม
การจ
ดเกบ
รวบร
วมทง
ขอมล
ทเหน
วาเปนข
อด
และข
อบกพ
รองห
รอจด
ออนอย
หลา
ยประ
การ
การใหข
อมลป
อนกล
บจะ
เปนก
ารไดนำ
ขอมล
เหลา
นนกล
บมาพ
ฒนา
หรอแ
กไขก
จกรรมห
รอโครงกา
รท
จะจด
ใหกบ
เดกแ
ละเยาวชน
ในคร
งตอๆ
ไป
ขอมล
ทไดจ
ากกา
รจดก
จกรร
มหรอ
โครงกา
รจะต
องมก
ารจด
เกบร
วบรว
มทงข
อมลท
เหนวา
เปนขอ
ดและ
ขอบก
พรอ
งหรอ
จดออ
นเพอจ
ะไดน
ำขอม
ลเหล
านนก
ลบมา
พฒนา
หรอแ
กไข
กจกร
รมหร
อโคร
งการทจ
ะจดใ
หกบเดกแ
ละเยาว
ชนใน
ครง
ตอๆไ
ปโด
ยผศกษาไดส
รปให
เหนถง
ประ
โยชน
และ
ขอ
บกพร
องขอ
งการจด
กจกร
รม
4.1 ผลจากการทดลองกจกรรมการจด
สวสดการสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลชยเกษม อำเภอ
บางสะพาน จงหวดประจวบครขนธ
กจกรรมในการทดลองรปแบบการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลชยเกษมประกอบไป
ดวยกจกรรมทงหมด 3 กจกรรม ไดแก กจกรรม
การทำพรกแกง กจกรรมการทำพรมเชดเทา
(กจกรรมสำหรบเดกโตและเยาวชน) และ
กจกรรมการเลานทานและนทานหนเชด(กจกรรม
สำหรบเดกเลกของศนยพฒนาเดกเลกตำบล
ชยเกษม) จากการทดลองกจกรรมการจด
สวสดการสงคมขององคการบรหารสวนตำบล
ชยเกษม พบวา กจกรรมทนำมาใชในการทดลอง
การจดสวสดการสำหรบกลมเดกและเยาวชน
มความเหมาะสมกบพนท มการนำภมปญญา
ทองถน และทรพยากรในทองถนมาบรณาการกบ
การจดกจกรรมสวสดการสำหรบเดกและเยาวชน
นอกจากนคนในชมชนตางใหความรวมมอรวมใจ
ในการจดกจกรรมอกทงยงสามารถสอดแทรก
เรองของคณธรรมและจรยธรรมลงไปในกจกรรม
ไดดวยจากการทดลองพบวาปจจยสงเสรมการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลชยเกษมไดแก
1) วสยทศนของผบรหารองคกรปกครอง
สวนทองถนทมตองานดานสวสดการสงคม ไมวา
จะเปนนายกองคการบรหารสวนตำบล สมาชก
องคการบรหารสวนตำบลผบรหารโรงเรยนรวมถง
ผนำชาวบานกลมตางๆ ท ใหความสำคญกบ
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 64
การจดสวสดการสำหรบกลมเดกและเยาวชน
นโยบายของผบรหารองคการบรหารสวนตำบล
ชยเกษมมลกษณะจากลางขนบน (Bottom-Up
Policy)
2) งบประมาณขององคกรปกครองสวน
ทองถนทจดสรรใหกบสวสดการทางดานการศกษา
คอนขางมาก
3) พนธมตรทางสงคมหรอหนสวนทาง
สงคม(SocialPartnership)ในการจดสวสดการ
สงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชน ไดแก ศนย
พฒนาสงคมหนวยท 28 จงหวดประจวบครขนธ
กลมกองทนสวสดการชมชนตำบลชยเกษม คณะ
ครอาจารยจากโรงเรยนตางๆในพนท สถาบน
ศาสนาหรอวดในพนท
4) ทนทางสงคมทมอยในทองถน อน
ไดแกภมปญญาทองถนสถาบนศาสนาประเพณ
และวฒนธรรมในทองถน ซงสามารถนำมา
ถายทอดใหกบเดกและเยาวชนรนหลงได นบวา
เปนการอนรกษและสบสานภมปญญา ประเพณ
และวฒนธรรมทองถนไมใหสญหายไป อกทง
ยงสามารถนำมาพฒนาสการสรางรายไดใหแก
ตนเองและครอบครวไดตอไป
5) ความรวมมอรวมใจกนของคนใน
ชมชนในการจดกจกรรม
สำหรบปจจยอปสรรคหรอขอจำกด
การจดสวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและ
เยาวชนขององคการบรหารสวนตำบลชยเกษม
ไดแก
1) สภาพทางภมศาสตรของตำบล
ชยเกษม ทมลกษณะเปนแนวยาวขนานไปกบ
ถนนเพชรเกษม และบานของประชาชนอยหาง
ไกลกน
2) กจกรรมหรอสวสดการสงคมทจะจด
ใหกบกลมเดกและเยาวชนจะตองถกบรรจอยใน
แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ถา
แผนงานหรอโครงการดงกลาวไมปรากฏอยใน
ขอบญญตงบประมาณกมสามารถดำเนนการใดๆ
ไดเลย
3) ขอจำกดในเร องของสถานท จด
กจกรรม เพราะองคการบรหารสวนตำบลยงมได
มการจดตงศนยกลางทจะทำงานดานสวสดการ
เดกและเยาวชนของตำบล และการรวมตวกน
ของเดกและเยาวชนในตำบลถาจะรวมตวกน
ททำการขององคการบรหารสวนตำบลกจะทำให
เดกและเยาวชนจำนวนหนงประสบความยาก
ลำบากในการเดนทาง
4) ขอจำกดเรองของเวลาของกลมเดก
และเยาวชน เดกและเยาวชนจะตองเรยน
หนงสอ กจกรรมทตองการใหเดกและเยาชนมา
รวมตวกนจำเปนจะตองใชเวลาวางของเดกและ
เยาวชนทวางตรงกนกจะเปนชวงเวลาเยน หรอ
วนหยดเสาร -อาทตย หรอวนหยดราชการ
เปนตน
5) ขอจำกดทางดานงบประมาณและ
บคลากรของรฐบาลทไมเพยงพอ
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 65
4.2 ผลจากการทดลองกจกรรมการจด
สวสดการสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลดอนศลา อำเภอ
เวยงชย จงหวดเชยงราย
กจกรรมในการทดลองรปแบบการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลดอนศลา ประกอบไป
ดวยกจกรรมทงหมด 3 กจกรรม ไดแก กจกรรม
การทำโคมลอย (กจกรรมสำหรบเดกโตและ
เยาวชน) กจกรรมการเลาคาวหรอการเลานทาน
พนบาน (กจกรรมสำหรบเดกเลกของศนยพฒนา
เดกเลกบานจอเจรญ)และกจกรรมการเลนเครอง
ดนตรพนบาน (กจกรรมสำหรบเดกเลกของศนย
พฒนาเดกเลกบานจอเจรญ) จากการทดลอง
กจกรรมการจดสวสดการสงคมขององคการ
บรหารสวนตำบลดอนศลา พบวา กจกรรมทนำ
มาใชในการทดลองการจดสวสดการสำหรบกลม
เดกและเยาวชนมความเหมาะสมกบพนท ม
การนำภมปญญาทองถน และทรพยากรในทองถน
มาบรณาการกบการจดกจกรรมสวสดการสำหรบ
เดกและเยาวชน นอกจากนคนในชมชนตางให
ความรวมมอรวมใจในการจดกจกรรมอกทงยง
สามารถสอดแทรกเร องของคณธรรมและ
จรยธรรมลงไปในกจกรรมไดดวย นอกจากน
ยงพบวา ปจจยสงเสรมการจดสวสดการสงคม
สำหรบกลมเดกและเยาวชนขององคการบรหาร
สวนตำบลดอนศลาไดแก
1) กลไกการขบเคลอนงานสวสดการ
สงคมสำหรบเดกและเยาวชนของตำบลดอนศลา
มอยหลายประการ ไดแก กลมเครอขายสภาเดก
และเยาวชนตำบลดอนศลา ศนยการเรยนร
ชมชนศนยบรการทางสงคมแบบมสวนรวม
2) การมพนธมตรทางสงคมหรอหนสวน
ทางสงคม (Social Partnership) ในการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชน ซง
ในพนทรบผดชอบขององคการบรหารสวนตำบล
ดอนศลามพนธมตรทจะคอยใหการสนบสนน
พนธกจทางดานการจดสวสดการสงคมของ
องคกรปกครองสวนทองถนอยหลายหนวยงาน
ไดแก ศนยพฒนาสงคมหนวยท 12 จงหวด
เชยงราย กลมผสงอาย คณะแพทยจาก
โรงพยาบาลสมเดจพระญาณสงวร ตำรวจ
ตระเวนชายแดนองคกรพฒนาเอกชน (NGO’s)
อยางINNสถาบนศาสนาหรอวดในพนท
3) ทนทางสงคมทมอยในทองถนอยาง
มากมาย อนไดแก ภมปญญาทองถน สถาบน
ศาสนา ประเพณและวฒนธรรมในทองถน ซง
สามารถนำมาถายทอดใหกบเดกและเยาวชน
รนหลงได นบวาเปนการอนรกษและสบสาน
ภมปญญา ประเพณ และวฒนธรรมทองถน
ไมใหสญหายไป อกทงยงสามารถนำมาพฒนาส
การสรางรายไดใหแกตนเองและครอบครวได
ตอไป ดงตวอยางของกจกรรมการทำโคมลอย
เปนตน
4) ความรวมมอรวมใจกนของคนใน
ชมชนในการจดกจกรรม ไมวาจะเปนผสงอาย
ปราชญชาวบาน และทสำคญคอ “เดกและ
เยาวชน” จากทกหมบานทมาเขารวมกจกรรมกน
เปนจำนวนมากรวมถงการมจตอาสาของปราชญ
ชาวบานทกทานทเตมใจมารวมกจกรรม
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 66
5) ทรพยากรทจะนำมาใชในการจด
กจกรรมสามารถหาไดงายในทองถน และ
ทรพยากรบางอยางไมตองซอ แตเปนเศษของ
เหลอใชทสามารถนำมาประยกตใชในการจด
กจกรรมได เชน เศษขเทยนพรรษาจากวดตางๆ
หรอไมไผทำโครงของโคมลอยทหาไดในชมชน
หรอของทชาวบานมาทำบญทวดสามารถนำมาใช
เปนของรางวลใหเดกและเยาวชนไดเปนตน
6) สภาพทางภมศาสตร การตงบาน
เรอนของคนในตำบลดอนศลาทมลกษณะอยกน
เปนกลมๆและใกลเคยงกน จงทำใหการเดนทาง
มารวมกจกรรมการจดสวสดการสงคมสะดวกอก
ทงยงมศนยกลางท เดกและเยาวชนสามารถ
มารวมตวกนได คอ องคการบรหารสวนตำบล
ดอนศลา ศนยบรการทางสงคมแบบมสวนรวม
และศนยการเรยนรชมชน
สำหรบปจจยอปสรรคหรอขอจำกดการจด
สวสดการสงคมสำหรบกลมเดกและเยาวชนของ
องคการบรหารสวนตำบลดอนศลาไดแก
1) กจกรรมหรอสวสดการสงคมทจะจด
ใหกบกลมเดกและเยาวชนจะตองถกบรรจอยใน
แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ถา
แผนงานหรอโครงการดงกลาวไมปรากฏอยใน
ขอบญญตงบประมาณกมสามารถดำเนนการใดๆ
ไดเลย
2) ขอจำกดในเรองเรองของเวลาของ
กลมเดกและเยาวชน เพราะเดกและเยาวชนจะ
ตองเรยนหนงสอ กจกรรมทตองการใหเดกและ
เยาชนมารวมตวกนจำเปนจะตองพจารณาถงชวง
เวลาทเดกและเยาวชนจะตองเรยนหนงสอดวย
ซงเวลาวางของเดกและเยาวชนทวางตรงกนกจะ
เปนชวงเวลาเยน หรอวนหยดเสาร-อาทตย หรอ
วนหยดราชการเปนตน
3) ขอจำกดทางดานงบประมาณของ
รฐบาลทไมเพยงพอ
4) ขอจำกดทางดานบคลากรของรฐท
ไมเพยงพอ การจดสวสดการสงคมจำเปนจะตอง
มเจาหนาทของรฐทมความรความสามารถทาง
ดานสวสดการสงคมและการพฒนาสงคมมา
ปฏบตหนาทนโดยตรง โดยเฉพาะเจาหนาทของ
รฐบาลทองถนในตำแหนงนกพฒนาชมชนหรอ
นกสงคมสงเคราะหประจำองคกรปกครองสวน
ทองถนแตละแหง
5) ทศนคตของเดกและเยาวชน (รวม
ถงชาวบาน) มกจะมองสวสดการสงคมเปนเรอง
ของการจายเงนใหเปนหลก การจะใหเดกและ
เยาวชน (รวมถงชาวบาน) มารวมทำกจกรรม
บางครงจะตองมการจายเงนใหกบผเขารวมทำ
กจกรรม วทยากรและผเขารวมตองจายเงนให
ซงขาดการมองในมตของจตใจ การเขารวม
กจกรรมดวยความเตมใจ เดกและเยาวชนจะทำ
อะไรกคาดหวงวาจะตองไดรบงบประมาณ
สนบสนนจากองคการบรหารสวนตำบลดอนศลา
เปนหลก
6) วส ยทศนของผ บรหารองคการ
บรหารสวนตำบล วาจะเนนไปทางดานใด สวน
ใหญแลวนโยบายการพฒนาตำบลมกจะเปน
นโยบายการพฒนาโครงสรางพนฐานและ
สาธารณปโภคเปนหลก เพราะเหนผลลพธทเปน
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 67
รปธรรมชดเจน แตกตางจากงานดานการพฒนา
คนและสวสดการสงคมทตองใชเวลาจงจะเหนผล
ของการพฒนา ถาวสยทศนของผบรหารองคการ
บรหารสวนตำบลไมใหความสำคญกบงานดาน
สวสดการสงคม ผปฏบตงานกไมสามารถปฏบต
ไดเชนกน
สรป
รปแบบการจดสวสดการสงคมทเหมาะสม
สำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกรปกครอง
สวนทองถน ไดแก รปแบบการจดสวสดการ
สงคมแบบ “พหลกษณ” ซงเปนรปแบบการจด
สวสดการสงคมในลกษณะของการบรณาการ
ความรวมมอกนของทกภาคสวนทงจากหนวยงาน
ภาครฐและเอกชนทอยภายในและภายนอกพนท
ขององคกรปกครองสวนทองถน เชอมประสาน
เขากบทนทางสงคม ทรพยากร ภมปญญา
ประเพณและวฒนธรรมทองถน โดยจดตงกลม
หรอเครอขายสภาเดกและเยาวชนทงในและนอก
ระบบโรงเรยน โดยมองคกรปกครองสวนทองถน
เปนผประสานงานและผอำนวยความสะดวก
สำหรบวธการจดสวสดการสงคมทเหมาะสม
สำหรบกลมเดกและเยาวชนโดยองคกรปกครอง
สวนทองถนสามารถแบงไดเปน 8 ขนตอน คอ
การสำรวจขอมลและสภาพปญหาของเดกและ
เยาวชน การจดเวทระดมความคด การรวม
วางแผนการระดมทนและทรพยากรการนำแผน
สการปฏบต การสรางกลไกขบเคลอนสวสดการ
สงคมกลมเดกและเยาวชน การตดตามประเมน
ผลและการใหขอมลปอนกลบ
ขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการจด
สวสดการโดยองคกรปกครองสวนทองถน คอ
ตองมการกำหนดตำแหนงงานของเจาหนาท
พฒนาชมชนและ/หรอนกสงคมสงเคราะหประจำ
อยางจรงจง และผจะมาดำรงตำแหนงจะตอง
เปนผทจบมาในสาขาวชานนๆ โดยตรง นอกจาก
นองคกรปกครองสวนทองถนตองใหความสำคญ
กบงานดานสวสดการสงคมเทาๆกนกบงานดาน
อนๆไมวาจะเปนงานดานโครงสรางพนฐานหรอ
งานดานสาธารณปโภค
วารสาร มฉก.วชาการ ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 68
เอกสารอางอง
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2550)แผนยทธศาสตร 5 ป สรางสวสดการสงคม
ไทย ฉบบท 1 (พ.ศ. 2550 – 2554). กรงเทพมหานคร : คณะกรรมการสงเสรมการจด
สวสดการสงคมแหงชาต.
_____ . (2546)พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546
พระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546. กรงเทพมหานคร : เทพเพญ
วานสย.
_____ . (2546)พระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคมพ.ศ.2546.กรงเทพมหานคร :
เทพเพญวานสย.
กตพฒนนนทปทมดลย. (2548)นโยบายสงคมและสวสดการสงคม.กรงเทพมหานคร :มหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
โกวทย พวงงาม. (2543) การปกครองทองถนไทย. กรงเทพมหานคร : มลนธสงเสรมการปกครอง
ทองถน.
นครนทร เมฆไตรรตน. (2546) ทศทางการปกครองทองถนของไทยและตางประเทศเปรยบเทยบ
กรงเทพมหานคร:วญญชน.
ยพา วงศไชย และคณะ. (2548) ทศทางและรปแบบการจดสวสดการสงคมไทย. กรงเทพมหานคร :
กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.
เรวตร คำปวน และคณะ. (2547) การศกษารปแบบการจดสวสดการใหกบเดกและเยาวชน โดย
องคการบรหารสวนตำบลรวมกบองคกรชมชน. กรงเทพมหานคร : สำนกงานกองทน
สนบสนนการวจย.
สรสทธ รงเรองศลป. (2546) การจดบรการสงคมของเทศบาลในประเทศไทย. วทยานพนธ สส.ด.
(การบรหารสงคม).กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สมศกด อมรสรพงศ. (2553) รปแบบและวธการจดสวสดการสงคมทเหมาะสมสำหรบกลมเดกและ
เยาวชนโดยองคกรปกครองสวนทองถน.นครปฐม:มหาวทยาลยศลปากร.
ปท 15 ฉบบท 30 มกราคม - มถนายน 2555 วารสาร มฉก.วชาการ 69
Brumell, Maria Martha Chavez. (2004) A Home Away form Home The Function of
Community School : Institutional Response to Social Disorder. Phd.
Dissertation.Connecticut:YaleUniversity.
Carman, Cindy Green. (2004) A Partial Evaluation of the Stepping Stone Child
Advocacy Center.Phd.Dissertation.Minnesota:CapellaUniversity.
Sarin, Ankur. (2004) Three Essays on Social Determinants of Child Health and
Education in India.Phd.Dissertation.Illinois:TheUniversityofChicago.
Srisompob Jitpiromsri. (1997) Social Welfare and Social Security Policy : An
Application of General Theories in an Asian Context.Phd.Dissertation.Illinois
:NorthernIllinoisUniversity.