romanceNë kërkim të vetëvetes!

Autori: Liljana Shanto Layout: Elton Rama Foto: Ledio TopalliMake-Up: Ada Galanxhi Regjia: Gjergji Trola

Zana me fshesë në dorë pret në oborin e shtëpisë Elin shoqen dhe komshijen e saj.

01

Zana Eli Nëna e Zanës Azizi RikuSh

oqata

Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

Çdo gjë në rregull!

Vërtetë?

Zana ndjehet e emocionuar.

Papritur Zana vrejtet.

02

04

05

03

06

I fola gjatë për ty përgjegjëses sonë… ajo është shumë e mirë. “Sille nesër- më tha- se Mirjami, një shoqja jonë, merr lejen e lindjes”

Ke për ta parë vetë se sa mirë është Zana.

Dale, dale se mu rritën veshët mua.

Çfarë thua moj? Pse mos gëzohen ata që vajza po ju futet në punë?

Epo binde Zana. Ti do mësosh një zanat që do të hyjë në punë gjithë jetën.

Hë më trego…

Kurrë s’do ta harroj këtë që po bën për mua… je më shumë se një mike…je një motër Eli.

Eli… si do ja them këtyre të shtëpisë?

Babanë e kam shumë fanatik. Ti e di ai s’më le të kapërcej pragun e shtëpisë vetëm.

O zot Eli. Të futem në punë. në rrobaqepsi, të mësoj të pres e të qep, o zot.

Vajzat janë duke u kthyer nga rrobaqepsia.

Zana i flet me zë të ulët të jëmës.

Zana dhe e jëma i shërbejnë Hazizit në tavolinë.07

09

10 11

08

Po çmendem, aq më pëlqeu, sidomos ai kursi 2 vjeçar që do bëjmë për prerje qepje, ma hoqi trurin fare. o zot, nuk dua që ta humb këtë punë Eli.

Pse ç’ka ngjarë?

Si the?

Hë si tu duk, se si shumë e menduar po na rri.

Eja pak nga dhoma tjetër…

Mami, Eli më ka gjetur punë!

Shkova e pashë vetë dhe u rregjistrova, është një rrobaqepsi, ka dhe një shkollë 2 vjeçare për të mësuar prerje dhe qepje.

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

12

14

17

13

15

16

Nëna është e shqetësuar.

Në derë duket babai.

Zana kthehet në shtëpi shënd e verë.

Nëna ja bën me dorë pas shpinës së të jatit.

Po çfarë thua moj, yt atë s’ka për të të lënë kurrë!

Mami… më ndihmo, s’dua të rri kërcu gjithë jetën, dua të mësoj, të punoj, jam e re.

Hë ju të dyja… çu... çu gjithë ditën, po dal unë.

Si do të bëjmë… ky s’ka për ta pranuar kurrë!

Moj, ku është kjo Zana? S’e kam parë gjithë paraditen sot.

Hë, si ja kaluat tek ditëlindja e Elit?

O zot!

Mirë….

E ka marë Eli për drekë, kishte ditëlindjen.

Ëëë?

Nesër është dita e parë e punës, më ndihmo. Thuaj ç’të mundesh, do vijë të më mari Eli.

18

21

19

22

20

Zana mbledh veten dhe e përqafon të jatin

Azizi i shqetësuar duke parë orën pyet nënën për Zanën për të disatën herë.

Në dhomën e Zanës nëna vjen me të shpejtë.

Nëna ka dalë në rrugë. Ajo është e trembur. Ecën pa ditur ku të shkojë.

Ooo shumë mirë babi. Tërë kohës të ka kërkuar… I

thash që je në ditëlindjen e Elit.

Mirë moj mirë… po nesër, nesër çdo ti them babait?

Mirë… mirë, leri keto se s’je më e vogël.

O zot mami… sa mirë e ndjej veten.

Sajo ndonjë gjë, të lutem!

Ku është Zana deri në këtë orë?

Ka shkuar nga Eli…

23

26

24

25

27

Nëna shkon në rrobaqepsi. Ajo po bisedon me Zanën tek dera.

Ato po kthehen të dyja tepër të mërzitura

Në shtëpi. Azizi ju del përpara i egërsuar.

Azizi i habitur .

Pa ty s’kthehem, ai do të na vrasë

Dy orë tu desh për të ardhur në shtëpi ty? Ka ndërru shtëpi Eli kështu?

Ku ishe moj ti… fol! Çfarë the moj?

M’u desh ti thoja një gënjeshtër përgjegjëses

Po unë si t’ja bëj?

Jo…. Po…

Në punë!Jam futur në punë baba, në rrobaqepsi, jam rregjistruar dhe në një kurs 2 vjeçar, do mësojmë të presim dhe të qepim.

Na fal… po ne…

28

30

32

31

33

29Azizi është i tërbuar.

Në dhomë Zana ka rënë në shtrat duke qarë. Nëna i rri pranë.

Duket Azizi, i cili i drejtohet me inat Elit.

Tek dera ka ardhur Eli për ta kërkuar Zanën për punë.

Azizi i kthen shpinën Elit.

Këtu është bërë nami Eli, të zezat ne. Azizit i ka ikur mendja fare.

Dëgjo këtu ti, mos eja më në këtë shtëpi.

Ik të thash e mos u duk më. Zana s’ka për të dalë nga shtëpija.

Dhe unë s’di asgjë!? Gur varri jam unë këtu?

Kurrë! Këtu në shtëpi do bëhet si them unë, s’ka punë, s’ka shkollë, kuptove? Mu hiq sysh tani.

O zot!

Po çfarë thoni kështu babi i Zanës, unë Zanën e kam si motër.

O zot, asgjë s’po kuptoj.

A të pata thënë moj bijë? E njoh unë atë.

34

37

35

38

36

Herët në mëngjes. Zana e veshur me një çantë në dorë del nga shtëpija në majë të gishtave, hap derën dhe ikën.

Azizi hap derën e dhomës së Zanës. Bosh.

Në shtëpinë e Zanës janë ngritur dhe po pinë kafenë. Babai dhe nëna.

Azizi dhe nëna kërkojnë në të gjithë shtëpinë.

Djemtë i kishin shit tokat…

Riku do nisej me ardhë, ma tha dje në telefon.

Ku është Zana? S’qenka!

U shyqyr, kur do vinë?

U shpirti i nënës, pse s’thua ti, ti përgatis jufkat që mi ka aq qejf…

Zana!?

Ka ikur? Edhe këtë ma bëri? Pa lejen time…pa lejen time,

39

41

40Eli dhe Zana rrugës duke u kthyer nga puna

Ato janë ndalur përpara shtëpisë së Zanës.

43 44Zana hap derën e shtëpisë. I jati është tym. Azizi ngrihet dhe e kap për flokësh të bijën duke e tërhequr zvarrë.

Po tani ç’të bëj Eli… ku të mbytem?

Unë po shkoj në shtëpi.

E solle kokën ti!?

Aaaaaaa…

Lëri këto Eli, e di që mi thua për të më dhënë zemër.

Kjo do të thotë të bëhesh armike me babain tim… ti dhe familja jote…

Po të duash eja në shtëpine time…

Mirë atëherë. Mbrohu Zana! Përpiqu t’ja mbushësh mendjen babait… dhe ja ku po të them, ti ke talent për rrobaqepse… ku ta dish mbase nesër mund të bëhesh stiliste…

Baba…

Lëre vajzën Aziz…

Do mbyllesh në dhomë e s’dua ta shikoj më surratin.

Të uroj fat atëherë!

Po si t’ja bëjmë pra?

42 Zana duke hyrë në shtëpinë e saj.

45

49

46Azizi mbyll dhomën me çelës.

Azizi ngrihet per te shkuar tek dera.

Azizi i tërbuar.

Nënës nuk i ngelet gjë tjetër vetëm të qajë.

As ti s’ke për tu futur këtu dëgjon?

S’ka bukë, aty të ngordhë, mua të ma shkel fjalën ajo, m’u hiq dhe ti sysh tani, hajt!

Rri moj ti aty, e hap vete, ja tregoj une asaj.

O zot… o zot!

Po bukën…?

47 Nëna dhe Azizi janë në sallon të shtëpisë. Situata është e tensionuar. Bie dera.

Mos e hap, s’dua të shoh njeri.

Po të shohim se kush është.

48 Zilja bie pa pushim. Azizi ngrihet në këmbë i nxehur.

Kush është kjo që po na e hedh derën në tokë, Eli?

Po ta hapim o burr…

50 51

52

53 54

Tek dera e hapur Riku, djali i dytë i Azizit.Ore ju jeni shurdhuar apo si? E dogja zilen duke i rënë.

Pse kë prisnit ju që të ishte?

E kush na qenka kjo Eli… kuçedër?

Tamam ashtu është!

Çfarë ka ndodhur o bab?

Ku është Zana… nuk po e shoh…

U të keqen nëna…

Thamë se ishte Eli, komshija dhe.

Eli…A do të hash?

Në dhomë është…

Rri njëherë qetësohu!

Mbylle moj ti…

A, ti qenke!

55 56

57

59

58

Dera e Zanës është e mbyllur me çelës. Riku i kthehet të jatitPse është e mbyllur me çelës?!

Çfarë ka bërë Zana baba? Ka rënë në dashuri me ndonjë djalë?

Ku ka hyrë në punë?

Po hë më thoni, çfarë ka ndodhur?

Po kjo është gjëja më e mirë që ka bërë Zana o ba

E ka mbyllur baba.

Se na ka shkel fjalën, prandaj.

Zana ka hyrë në punë… Po, pa lejen time,

duke më rrejt, a thu se ne jena keq për bukën e gojës që të na punojë vajza.

Si the?

Më rrofsh o bir!

Si the? Ja kisha pre kokën me dorën time…

Në një rrobaqepsi… ja gjeti kjo komshija Eli… bashkë shkojnë e bashkë vijnë

60 61

62

63

64

Azizi i nevrikosur merr xhaketën dhe del jashtë.

Riku dhe nëna në dhomën e Zanës. Zana qan.

Riku në celular flet me të vëllain.

Në shtëpi janë të tre në tavolinë. Nëna, Azizi dhe Riku.

Dëgjo këtu, rrobaqepse është profesioni më i mirë për një grua. Ajo vesh shtëpinë dhe s’mbetet kurrë keq për lekë. Se do vinë të tjerët të qepin tek ajo në shtëpi. Ç’të keqe ka?

Ç’ka ky kështu?

Nuk dua të rri në shtëpi si kërcu, dua të punoj, të mësoj, ç’të keqe ka, çfarë turpi po bëj? Përse të më sillet kështu?

Toni, dëgjo këtu. Zana ka gjetur punë në një rrobaqepsi, po pra, po baba është bërë si i tërbuar. I fola, po s’ha pykë fare. Merre sot nga ora 3 tek telefoni im, po, ty të dëgjon më shumë, në rregull!

Babë, thirre dhe Zanën, s’ka lezet kështu…

Jo, s’dua ta shoh… çoja bukën në dhomë ti moj.

Këtë i thash dhe unë.

Jo… kurrë!Do zoti e ja mbush mendjen o bir… se jot motër e ka aq me qejf atë punë sa tërë kohës qan.

Do ta rregullojmë këtë punë Zana, të jap fjalën.

65

68

69

67

66Nëna duke çuar ushqimet në një tabaka, shikon nga Riku, i cili shikon orën. Ajo po i afrohet treshit.

Azizi ngrihet në këmbë duke shikuar me inat nga Riku

Bije zilja e telefonit të Rikut…

Alo… aa ti Toni qenke, aha, Baba, do të flasi me ty.

Alo hë Toni… mirë punët ë… të lumtë! Aha… si the?

Thua t’ja ndryshojë mendjen Toni?

Nuk e di… po në këtë shtëpi ai vetëm Tonin dëgjon…

70

72

74

71

73

75

Hyn Azizi tym. Azizi ulet pranë Rikut s’flet niset të ndezë një cigare.

Unë!

Mirë thotë…

Po ik moj ti… mos jep mend në kuvende burrash…

O zot!

Babë, nëse do më të mirën për Zanën që nesër të jetë zonjë në shtëpi të vet.Lëre të shkojë në punë e të mësojë… këtu jemi në kryeqytet, e jo në fshat… më kupton?

Ç’ma përsërit, e dëgjova vetë.

Ti ja kishe thënë Tonit?

Dëgjo babë, unë e bisedova gjerë e gjatë me Tonin, ai është në një mendje me mua.

Po pra se të kesh një zanat sot është një pasuri o babë dhe Zanës ju dha ky rast… ne duhet ta falënderojmë atë Elin.

Po!Po të kuptoj.

Shqipëria mbetet ende në një fazë të hershme në lidhje me vëmëndjen që i kushton çështjeve gjinore, që nga punësimi e deri tek pjesëmarrja në vendim-marrje. Përpjekjet për të sjellë ndryshime pozitive në fushën e barazisë gjinore, hasin vështirësi të mëdha nga barrierat e thella kulturore në grupet e popullatës që e përjetojnë më së shumti këtë problem, i cili jo rastësisht shkon paralel me varfërinë.

Duke përdorur artin si një formë alternative efektive, SHARS në bashkëpunim me Ambasadën e Mbretërisë së Vëndeve të Ulta (Hollandeze) në Tiranë synon të adresojë problemet gjinore të shoqërisë shqiptare duke rritur ndërgjegjësimin e popullatës e sidomos të të rinjve mbi çështjet gjinore. Nëpërmjet artit dhe specifikisht fotoromancave me tematikë gjinore, ne sjellim një formë të re të të shprehurit dhe targetimit që ka për qëllim të ndryshojë qëndrimet e njerëzve në nivelin bazë duke ndihmuar kështu në krijimin e komuniteteve që integrojnë parimet e barazisë gjinore dhe drejtësisë sociale në jetën e tyre të përditshme.

76 Zana është ulur me nënën, babain dhe vëllain duke biseduar

Adresa:Rr. Thanas Ziko, Pall. 6, Shk. 3,Ap. 41, Tirana, Albaniae-mail: SHARSalbania@gmail.comMob.: 068 20 61 105

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

Duke përdorur si taktikë krijimin e grupeve lokale teatrale të cilat do të iniciojnë diskutimin, analizën dhe veprimet konkrete në çështjet gjinore më kritike të komunitetit ku këto grupe artistike bëjnë pjesë,projekti i inicuar nga SHARS dhe i mbështetur nga Ambasada e Mbretërisë së Vëndeve të Ulta (Hollandeze) në Tiranë synon të;

Rrisë ndërgjegjësimin e të rinjve dhe komunitetit të cilit i përkasin mbi çështjet gjinore. Të thyejë heshtjen në zonat e targetuara rreth çështjeve gjinore dhe diskriminimit të grave.Të rrisë aftësitë e lidershipit dhe njohjes së të drejtave të njeriut.

Të pasurojë të rinjtë me mjete alternative me anë të të cilave ata mund të shprehin lirshëm opinionet e të transmetojnë mesazhe sensitive tek moshatarët, prindërit dhe pjesëtarët e tjerë të komunitetit.Rritjen e kapaciteteve të të rinjve për të punuar në grup, të zgjidhin probleme dhe të vlerësojnë kontributin dhe rolin e domosdoshëm të të dyja gjinive.