Proemio

Introduzione alla quarta giornataConclusione

Introduzione alla prima giornata

1. dan I, II, III, VII [VI]

2. dan IV, V, VII

4.dan I, V, VII

5. dan VIII, IX

6. dan I, X [IX]

10. dan X

Giovanni Boccaccio (1313-1375) Decamerone

Decamerone

-Dekameron je napisan između 1348 i 1351. godine. -Potiče od grčkih reči deca - 10 i emerai – dan, u prevodu - knjiga od 10 dana. -Prvo štampano izdanje je 1470. godine. -Autograf se čuva u Berlinu. Codice hamiltoniano – jedan od najvažnijih i najbolje sačuvanih tumačenja „Dekamerona“. Nastao je u vreme kada se B. bavio tumačenjem ,,Božanstvene komedije“ i kada se bavio prepisivanjem. Ovaj rukopis je pronađen u Berlinu i bio je pravo otkrovenje.

Freska u Pizi – 7gospi i 3 mladića pričaju u vrtu priče i oni umiru, a kod Bokača je suprotno.ta freska se nalazila nekad u Santa Maria Novella.

Titolo

Pun naziv koji je Bokačo dao svom delu je:

Comincia il libro chiamato Decameron cognominato prencipe Galeotto, nel quale si contengono cento novelle in diece dì dette da sette donne e da tre giovani uomini.

-Decameron - dieci giorni-Cognominata (ossia sottotitolata, soprannominata) Prencipe Galeotto – upućuje na privrženo i iskreno prijateljstvo Galeota prema Lanselotu (Lancillotto), koji je bio zaljubljen u Đinevru (Ginevra) i čiju je ljubav osvojio uz pomoć Galeota. Tako će i knjiga, kako će Bokačo reći u Proemiju, moći da pomogne čitaocu u njegovim ljubavnim jadima.Galeot, koji se pominje u Bretonskom ciklusu u romanu Lancillotto del Lago, bio je posrednik u ljubavi između Lanselota i Đinevre. -Galeoto se pominje i u poznatom stihu "Galeotto fu 'l libro e chi lo scrisse" u V pevanju “Inferno” kod Dantea i upravo tim stihom Francesca završava svoju priču. Čitajući roman podstakao ih je na greh i njegovo ime je ubrzo počelo da znači “mezzano d’amore” (intermediario) – i to bi trebalo da probudi znatiželju čitalaca.

***Ali odstupa od Dantea, jer je hteo da se usredsredi na zemaljsku stranu priče, na grešnu prirodu čoveka (Francesca i Paolo). Njega zanima sama književnost; tako je on otvorio vrata naracije koja pre svega treba da zabavi, a tek onda da možda pruži pouku, nije bitno da li je nešto istinito ili ne.

Struttura

Decameron è una raccolta organica di cento novelle, raccontate in dieci giornate, intercalate da dieci ballate, precedute da un proemio e da una introduzione, seguite da un epilogo; il tutto inquadrato in una cornice narrativa.

U Firenci se, za vreme kuge 1348, slučajno susreću u crkvi Santa Maria Novella 10 mladih ljudi - 7 gospa i 3 mladića da bi pobegli od kuge i od situacije u gradu koja se pogoršava. Odlučuju da odu u vilu zajedno sa slugama da bi dane proveli u pesmi, igrama, priči i pričanju. Svakog dana se odabirao kralj ili kraljica koji je odrđivao predmet pričanja, ali u okviru jednog dana Dioneo je bio taj koji je imao slobodnu temu za pricanje. Petkom i subotom se nisu pricale price iz religioznih razloga (petak – Giorno della passione del Cristo). Prvi i deveti dan su slobodne teme. Njihov boravak trajao je 2 nedelje, tj. 10 dana su pricali price.

-PROEMIO – determinise svoju poetiku, govori da je njegovo delo posveceno gospama koje zele da se utese u svojim ljubavnim jadima. -INTRODUZIONE (nella prima giornata)– gde detaljno opisuje Firencu u kojoj vlada kuga, susret mladica i gospi u crkvinjihovu odluku i njihov odlazak u letnjikovac. -100 NOVELLE + 1 iz uvoda u 4. dan koju prica Bokaco-INTRODUZIONE ALLA QUARTA GIORNATA - daje odbranu svog dela u okviru koga imamo i kratku novelu o guskama i koja se racuna kao 101. novela. -CONCLUSIONE gde ponovo iznosi svoju odbranu kojom se bavio u uvodu u 4. dan i obraca se gospama kojima posvecuje delo da se zabave..-Deo strukture su i RUBRICHE o ARGOMENTO – gde daje kratak sadrzaj price.-Strukturi pripadaju i BALLATE. Svaki dan se zavrsava balatom koja ima ljubavnu tematiku.La cornice + corpus

La cornice + corpusProemio nel quale B. ci spiega carattere narrativo della sua opera – dedicata alle donne come svago e alleviamento delle loro pene amorose.Introduzione – B. ampiamente descrive la peste a Firenze, l'incontro in chiesa dei giovani, la loro decisione, il trasferimento in villa.100 novelle – dieci novelle per dieci giorni.Introduzione alla quarta giornata – autodifesa di B. contro i suoi denigratori + centunesima novella –apologo.Rubriche – narratore principio, B. prima delle novelle ci dà le rubriche dove in breve ci spiega cosa succederà nella novella seguente.

Ballate – alla fine di ogni giorno, uno di loro, a turno dai singoli, canta la ballata e finisce la giornata.Conclusione dell'autore – vengono riprese le argomentazioni autodifensive già trattate all'inizio della quarta giornata.

Cornice narrativa – L'opera è racchiusa in una cornice narrativa, costituita da tutto ciò che si trova al di fuori delle novelle .

Okvir pripovedanja je prica koja tece i sto tih 100 prica drzi na okupu, a to je opis kuge prica o 7 gospi i 3 mladica koji se dogovaraju i odlaze iz Firence u kojoj vlada kuga i o svemu onome sto im se desava. Potiče iz istočnjačke tradicije.

Nivoi pripovedanja

Diegetico – same noveleIntradiegetico (intradiegetski) – si rivolge ai personaggi del racconto stesso e non al pubblico (Melchisedech). Extradiegetico (ekstradiegetski) – si rivolge direttamente al pubblico e non ai personaggi del racconto.Metadiegetico - stories told by a character inside a diegetic narrativeDiagesa – pripovedanje.Biemesa – deskripcija, opisivanje.

Poetica esplicita

Implicitna i eksplicitna poetika

Poetika – ucenje o poesnistvu, pesnici stav, ideja, nameraImplicitna- iz samog dela se izvlaci poetika piscaEksplicitna – pesnik otvoreno kaze misljenje o poetici

L’autore scrive in 1a persona:

- nel Proemio, - spiegando la Cornice- nell’Introduzione alla 4a giornata - nella Conclusione dell’autore (le parti metaletterarie - interventi dell’autore sul

suo lavoro di narratore, indica le finalità del suo lavoro, controbatte le critiche che gli venivano rivolte).

- Nelle rubriche

Proemio

U srednjem veku obavezan je bio proemio, tj. direktno obraćanje autora čitaocima. B. se ne obraća jednoj osobi (kao u dedicama), već publici (i destinatari).

Bokaco se obraca gospama koje su njegova publika. Pise gospama koje znaju sta je to ljubav i koje su je iskusile i koje pate. Kaze da je i on iskusio patnju i da ga je utesio prijatelj, tako da on sad zeli da utesi i razonodi gospe koje pate.

-Čovečanski je sažalisti se nad ucveljenima i premda to priliči svakome od nas, najviše se iziskuje od onih koji su utehu već tražili i našli je u drugima. On priča kako je u mladosti patio zbog ljubavi („uzvišena i plemenita ljubav“) i kako su mu tada pomogli prijatelji i pružili mu utehu, tako da je on čvrsto uveren da ga je to spaslo od smrti. I kako se svidelo „Onome “ koji je postavio da sve ima kraj, tako je i njegova ljubav vremenom jenjala i on sada od te ljubavi koja mu je nanosila patnju sada oseća prijatnost.-Bez obzira što je patnja nestala, on nije zaboravio na dobročinstva iskazana dobrotom onih koji su i sami patili zbog njegovih jada, pa će te uspomene samo smrt izbrisati. I pošto je zahvalnost najpohvalnija, a nezahvalnost zaslužuje najveću pokudu, odlučio je da uzvrati isto ono dobro koje je primio, onima koji su mu pomogli, ali i onima koji su utehe željni. -On kaže da je uteha potrebnija gospama nego muškarcima. One u svojim grudima kriju ljubavni plam u strahu i stidu, a oni koji su to iskusili znaju kako je moćniji taj skriveni plam nego onaj očigledniji. One su primorane da po ceo dan provedu u svojim odajama jer to od njih zahtevaju očevi, majke, braća i muževi, a za to vreme – htele ili ne htele one u glavi prebiru razne misli koje zasigurno ne mogu biti vesele.On takođe kaže da gospe teže podnose brige nego muškarci jer oni imaju mnogo načina da oteraju tužne misli ili da se olakšaju. Njima niko ne brani da šetaju, da idu u lov, love ribu, jašu konje, kockaju se ili trguju. Tako se oni na kratko udalje od tužnih misli, sve dok ne dođe uteha ili se ljubav ne umanji.I on je , da bi popravio nepravdu sudbine, naumio da kao pomoć i pribežište slabijima tj. gospama ispripoveda 100 novela, priča, parabola što ih je u 10 dana ispripovedala čestita družina od 7 maldih gospi i 3 mladića u doba umiranja od kuge i još nekoliko pesama koje su gospe pevale sebi radi zabave.U tim novelama će upoznati zabavne i tužne ljubavne priče, a i druge pustolovine što su se zbile, kako u naše vreme, tako i u davno doba.U njima će već spomenute gospe uživati u zabavnim zgodama o kojima novele kazuju i naći koristan savet ako shvate čega se valja kloniti ili kakav primer valja slediti. Ako se oslobode briga neka se zahvale Amoru koji mi, oslobodiv me od svijih okova, dade mogućnost da se pobrinem za njihovu razonodu.

Dedicata alle donne come svago e alleviamento delle loro pene amorose

1) La delimitazione del pubblico -donne principale destinatario

B. scrive che è grato agli amici che gli stavano vicini quando si sentiva debole e perciò ha bisogno di ringraziarli e rendergli tutto il bene, sopprattutto a quelli a cui servirebbe l’aiuto e il conforto, cioè alle donne vaghe e fragili perché loro non sopportano bene gli affanni amorosi. Così, con il suo libro lui offre il diporto e il divertimento.Il B. istituisce un rapporto fra se stesso come autore e le sue destinatarie, le donne. Questo rapporto si basa su un elemento che accomuna l’uno alle altre: esperienza d’amore che nell’autore è ormai superata (perciò lui può scrivere di esso). Questa comune esperienza crea una distinzione tra il pubblico in quanto è sottolineata la differenza fra le donne che amano e le altre, alle quali bastano “l’ago, il fuso e l’arcolaio”.2) L’obbiettivo del libro (i motivi) - serve da sostegno, aiuto, conforto...; il libro è una specie di medicina.3) Le delimitazioni del tema (l’argomento) - gli amori felici e infelici, ma anche tutti gli altri avvenimenti, nei tempi moderni e anche negli antichi...4) Scrivere in quale forma? (locutio)Branca - la varietà e l’ampiezza di Decameron sono espressamente dichiarate, sia per l’ambito cronologico, sia per quanto riguarda il genere letterario o cmq la tipologia della narrazione: novelle...favolle...parabole...istorie... - indica che la materia sarà mista e i racconti di varia specie.

Novelle, favole, parabole, storie – l’indicazione specifica della varia materia che l’autore intende utilizzare, inserendosi apertamente in un tutta tradizione precedenteNovelle – narrazioni di ogni argomento, ha carattere realistico

Kratke pripovedne forme:Favola – događaj je izmišljen i ne mora biti verodostojna, zabavnog karaktera (la storia ne’ vera ne’ verosimile)Parabola – govori o istinitom pojmu, ali nije verodostojna, poučnog karaktera.Historia – i istinita i verodostojna, istoričnog karaktera, ima personaggio storico.

Le novelle richiamano la forma narrativa, piuttosto generica e non illustre, di racconti vari per tema e quasi sempre brevi, legati specialmente a fatti contemporanei e assai spesso affidati alla circolazione orale; le favole alludono più direttamente, nel nome stesso, ai fabliaux della letteratura franco-provenzale, generalmente in versi, assai diffusi, spesso licenziosi e anch'essi affidati all'oralità prima di trovare espressione scritta; col termine parabole si richiama tutta la tradizione didascalico-moralistica, diffusamente presente nella letteratura religiosa del Medioevo, specie nell'ambito della predicazione; infine, istorie riporta ad un tipo di racconti di stile più elaborato e colto, aventi per oggetto personaggi o avvenimenti storici e anche mitologici, suscettibili spesso di rielaborazione fantastica e romanzesca. Sulla base di tali elementi, il Decameron risulta, perciò, una raccolta singolare e multiforme, che unisce e fonde, trasformandole, tutte le possibili forme narrative, senza limiti e senza preclusioni né d'argomenti né di generi né di epoche né di toni e registri, come si legge subito dopo: piacevoli ed aspri casi d'amore ed altri fortunosi (= avventurosi) avvenimenti si vedranno così nei moderni tempi avvenuti come negli antichi.

Vero - due fatti unici che sono veri: Firenze e l’anno della peste 1348 (il vero è quello che è nascosto dietro il verosimile). Verosimile - cose possibili e realizzabili, ma non già realizzate ed esistenti.

Introduzione - pogledaj svesku!

”Comincia la prima giornata del Decameron nella quale dopo la dimostrazion fatta dall’autore per che cagione avenisse di doversi quelle persone che appresso si mostrano ragunare a ragionare insieme sotto il reggimento di Pampinea si ragiona di quello che più aggrada a ciascuno.”

La lunga introduzione al D. è chiaramente divisa in due parti. Nella prima viene descritta la peste in una ricca varietà di prospettive (dalla sintomatologia agli effetti che essa provoca nella vita associata), nella seconda parte (dall’incontro dei giovani in chiesa) viene opposto alla condizione pestilenziosa un progetto di vita profondamente diverso.

1) Morte„Ovaj jezoviti početak vam je samo ono isto što je za putnika krševita i strma planina, iza koje se proteže veoma lepa i ljupka ravan...” 1348. godine u Firencu stiže kuga, javljaju se otoci na preponama i pod pazuhom, veličine jabuke ili jajeta, potom po celom telu, crne ili modre pege, pouzdan znak sigurne smrti. Lekari ili zbog prirode bolesti ili zbog neukosti nisu znali kako da leče, ljudi umiru oko trećeg dana. Bila je prelazna, ne samo dodirom, već i dodirivanjem predmeta koje je bolesnik koristio, kao što vatra zahvati suve stvari kad joj se približe. Čak je svojim očima gledao kako dve svinje umiru nakon što su riljale po stvarima umrlog. Ljudi su različito razmatrali kako bi se spasli: jedni su se zatvarali u družinama u kuće, umereno živeći, ne vodeći računa o bolesnima; drugi, smatrali su da je lek što bolje piće i iće, hedonizam, odlazili u tuđe kuće koristeći sve što je tamo ostajalo, kao životinje. Zakoni, i ljudski i božiji, nisu važili, jer su poumirali i oni koji su ih izvršavali, svako je mogao raditi šta mu je volja. Neki su bili između ovih, neki su govorili da treba bežati ispred nje - ipak su mnogi od svih nabrojanih poumirali. Rođaci, prijatelji, susedi. Ti odnosi su se izgubili, a najstrašnije što su roditelji bežali od dece. Pa u svoj toj neobičnosti, nastane najveća: da se nijedna dama nije ustručavala da je služi bilo kakav muškarac i te su kasnije postale manje časne. Čim se kuga zahuktala, običaji sahranjivanja su se promenili, ni oplakivanje žena ni pop da opeva ni crkva koja je određena, već mrtvonoše koje te nose za pare. Kod sitnog staleža je bilo još gore. Nema više grobnica, ljudi se trpaju u jame. I seljaci van grada umesto da rade, iz očekivanja smrti, svaki dan težili su da utroše i pojedu sve što imaju. Preko sto hiljada ljudi je umrlo.

Nell’Introduzione B. descrive Firenze del 1348 presa dalla peste; la descrizione della peste è dettagliata e naturalistica (descrive comportamento della gente, i costumi che sono cambiati, i rapporti degenerati...).

“Questo orrido cominciamento...” è un riferimento alla Commedia di Dante che dovrebbe convincere i lettori che anche il Decameron è una commedia perchè comincia con un evento brutto e invece ha un lieto fine.C’è la rappresentazione di una comunità sconvolta dalla peste che non distrugge solo i corpi, ma anche i sentimenti e le norme della vita associata, i rapporti sociali si annullano e si confondono. Senza questa prima parte, parte strumentale - la morte, la seconda parte - la vita, non sarebbe concepibile.

B. daje opis bolesti (descrizine dettagliata e realistica) i reakcije na nju, njega ne zanima pojedinac, već grad, društvo. On svoje lično iskustvo prenosi na opšte iskustvo. Prati sve segmente društva i hoće da pokaže kako su u toj epidemiji svi ti segmenti popucali; u takvom haotičnom stanju, on hoće da istakne ključnu ulogu života u zajednici, a to je važno zbog uloge koju kasnije pripisuje družini. Dekameron pretenduje od samog početka da bude knjiga koja se bavi ljudskim društvom, a ne čovekovim spasenjem.

2) VitaKako beše čuo od jedne osobe kojoj se može verovati, desi se da se jednog utorka, sedam mladih dama, sastanu u crkvi Santa Maria Novella da prisustvuju službi (prijateljice, rođake ili susetke, 18-28 godina, pametne i plemenite krvi, lepe i čestite); ne želi da navodi njihova imena, da se ne bi kasnije stidele zbog toga šta su rekle i zbog zavidljivaca. Zato navodi imena koja samo delom ili potpuno odgovaraju njihovoj prirodi: Pampinea - prva i najstarija, Fjameta, Filomena, Emilija, Laureta, Neifile, Elisa. Pampinea otpočinje razgovor o tome da, s obzirom na situaciju, svaka od njih strepi za sebe i kako su one u gradu ništa više do svedoci smrti, leševa, bolesnika, jadikovanja. Za sebe kaže kako je nesretna, da gotovo niko osim njih nije ostao, a one što jesu su se odale bludnim radnjama. Zato pita šta više čekaju i sanjaju, kad je u pitanju njihov spas, da je najbolje da pošteno odu na svoja poljska dobra i provedu dane u uživanju, ali u granici dopuštenoga. Sve su prihvatile, samo je Filomena, razborita, dodala da su žene, iako pametne, ipak prevrtljive, tvrdoglave, sumnjičave, malodušne i plašljive; tako bi se ta zajednica brzo raspala. Zatim Elisa reče da su muškarci glava ženama, a za to vreme uđoše u crkvu trojica muškaraca, od kojih najmlađi imaše 25 godina, Panfilo, Filostrato i Dioneo da bi videli svoje tri dame koje su bile među ovih sedam, i zato Pampinea reče da ih prime u družinu. Ali Neifile koju je voleo jedan od ove trojice reče da bi mogle zbog toga izaći na zao glas ako ih povedu. Filomena reče da ne mari šta se priča ako ona sama živi časno. Mladići oduševljeno prihvatiše ponudu. U sredu, zorom, sa svojim slugama se uputiše ka poljskom dobru. Sledi opis prelepog mesta, pa Dioneo, najdražesniji i najduhovitiji reče da bi bilo bolje da se sa njim šale, smeju i pevaju, inače mogu da se vrate nazad, jer je on svoje muke ostavio unutar zidina. Pampinea to potvrdi i predloži da se izabere zapovednik, jer ništa što nije uređeno nije dugog veka. I izabraše nju, a Filomena joj stavi lovorovu grančicu na glavu. Onda ona predloži da za vreme najtoplijeg

dela dana pripovedaju priče, jer su igre možda nekom i dosadne, pa kad svi prihvatiše, ona reče da tog prvog dana svako govori šta mu se dopada i reče Pamfilu da započne.

Nella seconda parte (dall’incontro dei giovani in chiesa), viene opposto alla condizione pestilenziosa un progetto di vita idilica. B. racconta dei novellatori che si sono messi d’accordo di andare fuori città, lontano da Firenze e dalla peste per passare il tempo in campagna cantando, ballando, godendosi e raccontando delle novelle per due settimane.È molto importante il rapporto tra la prima e seconda parte – tra la morte e la vita . La prima parte, descrizione della peste (morte) è strumentale, strettamente correlata con la seconda parte, la giustifica, la rende neccessaria.

Dekameron kao i svako srednjevekovno delo je kao neki sistem koji ima tačno utvrđene delove – ovo je uvod koji ima ulogu da nas postepeno uvuče u glavnu priču.Okvirna priča ili la cornice – opis kuge, sastanka družine, njihov boravak van grada... Okvir ima funkciju da drži sve priče na okupu.Opis mesta - vrt obavezno ima zelenilo, lozu i izvor (topos) koji može biti prirodni ili fontana. To je idilični opis vrta (locus amoenus) kao zemaljskog raja, ali unosi novi element - ograđenost, da bi pružio zaštitu, kao suprotnost Firenci koja je isto ograđena, ali u njoj vlada kuga, a ovo unosi osećaj da je to mesto samo za odabrane.Bokačov realizam je verosimile - on daje sve ono što je moglo da se desi, a ne mora da znači da se desilo. Jedine dve činjenice su Firenca i godina 1348., a u tom okviru, on nam nudi događaje koji su verosimile. Kuga u Firenci predstavlja istoriju iz koje se izdvaja družina koja prelazi u priču u kojoj se isto tako pričaju priče koje mogu ali ne moraju da budu istorijske i realne. Daje prelaz iz jedne realistične istorije i jednu istoriju koja bi trebalo da bude idealna (možda zbog toga okvirna priča o družini nema kraj).Takvom dihotomijom istorija - priča, B. postavlja temelje modernom shvatanju književnosti; hoće da pokaže kako priča može da ima ulogu u društvu.

Rubriche

Prima delle novelle il narratore ci da le rubriche dove in breve ci spiega cosa succederà nella novella seguente. Dekameron je po strukturi tipično srednjevekovno delo, pa su i rubrike njegov obavezan sastavni deo.

Introduzione alla 4a giornata

La introduzione ha una fisionomia particolare rispetto alle introduzioni che regolarmente nel D. sono premesse ad ogni giornata e che descrivono gli svaghi dell’onesta brigata quando non è impegnata nell’ascolto e nella narrazione delle novelle. La particolarità dell’introduzione consiste nel fatto che essa viene utilizzata dal B. per controbattere le critiche che gli venivano rivolte, a conclusione di circa un terzo della sua opera.

L’autodifesa che il B. fa, le argomentazioni che contrappone ai suoi denigratori, sono per noi di estremo interesse perché ci illuminano sulle intenzioni dello scrittore, sul concetto che egli ha della sua opera e dell’attività letteraria in genere, sul tipo di pubblico al quale intende rivolgersi.

Nell’introduzione si possono distinguere tre parti: 1) il B. rivolgendosi alle carissime donne alle quali aveva destinato la sua opera, le informa delle critiche che gli sono state rivolte; 2) nella seconda parte, con un’apparente digressione racconta una vicenda di vita fiorentina (apologo); 3) affronta analiticamente la confutazione delle accuse (controbatte le ctitiche).

Le critiche dei denigratori erano seguenti:1. non è dignitoso cercare di piacere alle donne; 2. non si addice all’età dell’autore ragionare di donne o cercare di compiacerle; 3. l’autore farebbe meglio a star con le Muse in Parnaso, cioé a coltivare la poesia alta, di stile sublime; 4. sarebbe meglio per l’autore cercare di procurarsi il pane piuttosto che attendere a queste sciocchezze; 5. l’autore altera la verità storica dei fatti narrati.

Nije uobičajeno da se autor obrati svojim čitaocima u samom delu. On je izvukao one kritike koje su bile neophodne da razvije priču (ako su uopšte postojale kritike):

1. Prvom kritikom se uspostavlja veza sa proemiom - gospe su simbol zabavne književnosti. Pokušava da objasni zašto je svom delu namenio takvu funkciju – carattere dilettevole – jer je to zabavna književnost, tj. ona koja nema didaktičku funkciju. Kao odgovor na to, daje jednu polunovelu – mezzanovella*- o Filippo Balducciju i njegovom sinu. Žene su se svidele šak i pustinjaku, mladiću koji je gotovo bez osećaja, poput divlje životinje; kako onda da se ne svide njemu, Bokaču i zaključuje da mogu da se ne svide samo onima koji ne ljube žene i ne žele da ih one ljube. Priroda je jača od svega;2. Odgovara da i praziluk ima belu glavu, ali su mu pera zelena...i da će on bez srama do kraja svog života da uživa u onome što su smatrali za čast i što su uživali sledeći pesnici (uspostavlja paradigmu sa Danteom, koji je pisao ljubavne stihove, pa onda Božanstvenu komediju) i poziva se na čuvenu trijadu – Dante, Guido Cavalcanti, Cino da Pistoia - ali nema i njegovog prijatelja Petrarke. Zašto? Kod P. imamo otklon - jer se kod ove trojice opisuje ljubav koja uzdiže u više sfere, gospa koja deluje na druge..., a kod P. je Laura samo simbol da bi govorio o sebi;3. Muze - simbol klasične književnosti (ep, tragedija, komedija) - priznaje da su mu pomogle da složi stihove i da se nikada neće od njih udaljiti, ali da ga nikada nisu nadahnule da ijedan stih napiše, dok su ga žene nadahnule da ih napiše hiljadu. I Muze su žene, pa ako bi mu se žene ne bi sviđale ni zbog čega drugog, onda bi zbog ovoga morale da mu se sviđaju;

4. Umesto što se hrani vetrom, a on kaže da su više hleba našli pesnici u svojim pesmama, negoli bogataši u svom blagu. Nije mu potrebno da iko drugi do njega samoga vodi brigu o njemu;5. Bilo bi mu drago da mu se to i dokaže činjenicama, ali sve dok su to samo prazne reči, on će pustiti njih da misle šta hoće i govoriće o njima isto što i oni o njemu.

„I zadovoljavajući se zasada ovim odgovorom, reći ću još samo to da ću uz božju pomoć i pomoć što je očekujem od vas, ljubazne dame, a naoružan strpljenjem, koračati napred uz taj vetar, probijajući ga svojim grudima i ostavljajući mu na volju da me bije...”

* mezzanovella (Filippo Balducci): 1) zato što je pripoveda Bokačo direktno (novelu treba da pripoveda uvedeni lik – pripovedač, il narratore di secondo grado);2) zato što nema okvir (ova novela je deo odgovora – proces rescriptum; B. smatra da je neophodno istaći da neuokvirena novela nije novela; nema publike, nema uvodnog i zaključnog dela - nema kraja, završava se duhovitim odgovorom, ovde se radi o actio in verbis).

101a novellaU ovoj mezzanoveli imamo preveliku ljubav i smrt žene Filippa Balduccija kao da je kazna za tu preteranu i preveliku ljubav. On kao da želi da se iskupi, posvećuje se bogu, ali odluka nije čista, pogrešni su razlozi. Nije svesna odluka da se posveti bogu, jer je to bog od stvarnosti. Filippu je od te žene ostao sin. On odvaja i sina čime čini nasilje nad prirodom i prisiljava ga da živi na taj način. On želi da sina zaštiti od zala (antikanonsko ponašanje). Razlog je vrlo prizeman, sebičan, samim tim odluka ne može da pripada sinu i zato otac na kraju shvata posledice toga. Mlade, lepe gospe koje se vraćaju sa venčanja predstavljaju vrhunac civilizacije – gospa kao stub društva i kao simbolička vrednost svega uzvišenog, gospa kao sredstvo dosezanja ljubavi, tj. dosezanja plemenitosti. Prirodno je da taj mladi čovek tome teži, pa i sam Bokačo. Ova priča smeštena je u uvodu u IV dan, što nije slučajno, jer su u IV danu teme novela tragične i prelazi se na uzvišeniji ton. Kralj IV dana je Filostrato (pobeđen ljubavlju).

Ballate

alla fine di ogni giorno, uno di loro, a turno dai singoli, canta la ballata e finisce la giornata, tematica amorosa.

BALATA

Balata- metricki oblikBalada- epsko-lirska pesma (iz engleske pozije dolazi)

Balata ili canzone a ballo nastala je u provanalskoj poeziji. Ona je vezana za muziku i ples. U italijanskoj poeziji javlja se tek u toskanskoj skoli.

Istorija: nema je kod Sicilijanaca, javlja se u toskanskoj skoli, a usavrsavaju je pesnici DSN i postaje najomiljeniji oblik. Sa DSN ovaj oblik dobija i ustaljeni oblik. Petrarka je upotrebljava ali vrlo retko. Smatra se da je najstarija balata napisana 1267 (Sovrana ballata placente).Izuzetak je pesnik koji je u 17. veku pisao balate-Kjabrera, a do 19. veka se retko javlja. Tek je posle duze pauze upotrebljavaju romanticari. Postaje popularna kod D’Anuncija u 19, 20. veku.Lauda je u pocetku bila monorima, a kasnije je lauda (religiozna sadrzina) preuzela metricku strukturu balate. I karnevalske pesme mogu imati strukturu balate, pored laude. Lorenco Velicanstveni je pisao karnevalske pesme. Najcesce je ljubavnog sadrzaja, a moze biti i drugih. Strukture: Ripresa ili ritornello su prva 4 stiha i uvek ga je pevao hor. Postoji mogucnost da se ponovi i na kraju pesme. Prema broju stihova u riprezi balata se deli na:

1. BALLATA GRANDE – 4 stiha u riprezi2. BALLATA MEZZANA – 3 stiha u riprezi3. BALLATA MINORE – 2 stiha u riprezi4. BALLATA PICCOLA – 1 stih u riprezi ; BALLATA MINIMA- 1 stih kraci od settenaria5. BALLATA VESTITA (REPLICATA) – vise od 4 stiha

Balata je najcesce u kombinaciji endecasillabo i settenario, moze samo endecasillabo ili samo settenario.Pravilo: Poslednja rima (stih) iz ripreze se rimuje sa poslednjim stihom u strofi balate.

ERA IN PENSER D’AMOR QUAND’ I’ TROVAI XDUE FORESETTE NOVE. yL’UNA CANTAVA: „E’ PIOVE“ y RIPREZAGIOCO D’AMORE IN NOI. Z hor

ERA LA VISTA LOR TANTO SOAVE A primo piedeE TANTO QUE TA, CORTESE E UMILE, B STANCACH’I DISSI LOR: „VO’ PORTATE LA CHIAVE“ A secondo piedeDI CIASCUNA VERTU’ ALTA E GENTILE. B

DEH! FORESETTE, NO M’ABBIAATE A VILE BPER LO COLPO CH’IO PORTO; cQUESTO COR MI FUE MORTO, c VOLTAPOI CHE ’N TOLOSA FUI. Z ripreza

Dante dice che è un genere medio. Si tratta di un componimento poetico destinato ad essere ballato e cantato. È composto da un certo numero di strofe, di identico schema, ciascuna preceduta da un ritornello, detto responsorio (o ripresa). La ripresa è cantata dal coro, le strofe da un solista.La strofa si divide in due parti uguali, i piedi, e una parte, che è la volta, legata per una rima alla ripresa.Vediamo lo schema:AB AB (piedi) BCCX (volta) ZYYX (ripresa)La rima finale della ripresa coincide con la finale della volta. La rima finale dei piedi si ripete nella rima iniziale della volta.A seconda della composizione della ripresa, si distinguono i seguenti tipi di ballata:

1) ballata grande: la ripresa è formata da 4 versi2) ballata mezzana: la ripresa è formata da 3 versi3) ballata minore: la ripresa è formata da 2 versi4) ballata piccola: la ripresa è formata da 1 verso5) ballata minima: la ripresa è formata da 1 solo verso, minore di un

endecasillabo6) ballata stravagante: la ripresa è formata da più di 4 versi

La ballata è costituita da soli endecasillabi o da soli settenari o da endecasillabi e settenari.

Conclusione dell’autore : Si lega al Proemio con il quale si era aperto il libro. Anche qui il B. risponde alle accuse che gli erano state rivolte - specialmente all’accusa di immoralità. Poi si rivolge di nuovo al suo pubblico, cioé alle donne. B. scrive del suo stile e della sua scelta delle parole...

„Plemenite mlade dame, vi radi čijeg se uveseljavanja podvrgavah ovako dugom trudu.....zahvaljujući najpre bogu pa onda vama, sada mogu peru i zamorenoj ruci dati odmora. Ali, pre nego što bih to uradio, hteo bih da na nekoliko sitnica, što bi ih mogla navesti neka od vas, odgovorim kao na prećutno postavljena pitanja.”

1. Možda će ga osuditi da je bio preslobodan (troppa licenzia usata), jer je često damama govorio nešto što čestitim ženama ne dolikuje. On kaže da nema ničeg toliko nepoštenog da bi moglo biti nepristojno, ako se iskaže poštenim rečima i smatra da je u tome uspeo. Zašto je tako govorio? Sadržaj novele je tako zahtevao, a drugačije od istine je nije mogao ispovediti. B. kaže da su oni koji više pažnje obraćaju na reči nego na dela licemeri, nije on nepristojniji od njih koji svaki dan koriste reči - rupa i klin, avan i tučak...2. To i nisu priče koje treba voditi u crkvi (iako kaže da se u historiji crkve nalaze sasvim različite stvari od onih koje je napisao), u filozofskim školama, a ni između sveštenika i filozofa, već u vrtovima i radi razonode (među osobama koje su doduše još mlade, ali ipak dovoljno zrele da ih priče ne mogu zavesti, i u vremenu kad i najpošteniji ljudi ne bi smatrali da je nepristojno da idu sa hlačama prebačenim preko glave, ako bi se samo time mogli spasiti...).

3. Kao i sve druge stvari i ove novele mogu biti korisne ili štetne, kako za koga. Ako je vino škodljivo za onog sa groznicom, da li ćemo reći da je ono rđavo? Ili za vatru koja spali sela i gradove da je zla? Oružje spasava one koji hoće da žive u miru, ali isto tako mnogo puta ubija ljude, ali ne stoga što je opako, nego zato što su opaki oni koji ga na zlo upotrebljavaju (i kao što poštene reči nisu od kakve koristi za pokvarene duše, isto tako nepoštene reči ne mogu čistim dušama škoditi više nego što bi blato moglo naškoditi sunčanim zracima...); ko u njegovim pričama bude hteo da traži zlo delo ili savet, naći će ga, ako ga u sebi imaju; isto tako, ko bude tražio korist i plod, one mu to neće uskratiti.4. Zatim, među vama će biti dama koje će reći da su neke od priča mogle biti bolje. Dobro! Ali ja sam mogao i smeo da napišem samo one koje su ispričane...izuzev boga, nema majstora koji bi svaku stvar mogao izraditi savršeno. Neka svaka čita ono što joj se sviđa, zato i postoji zaglavlje gde je označeno sve što se u noveli skriva, da se kogod ne bi prevario.5. Dužina priča - „...ipak ja nisam smetnuo sa uma da sam ovaj svoj rad namenio samo besposlenim damama; a za onu od njih koja čita radi zabave ne može biti isuviše dugo ništa ...” Nije pisao ljudima od nauke i da čovek mora damama, koje ne odlaze na velike škole, opširnije govoriti nego muškarcima koji su izoštrili svoj um. 6. Jezik - Priče pune lakrdija i vetrogonjastih stvari i da ozbiljnom i odmerenom čoveku to ne priliči, a on kaže da su ga često odmeravali, a da te dame koje ga merile nisu, budu uverene da je toliko lak da plovi na vodi. Jer, kao što propovednici govore iste takve lakrdije da bi probudili grižu savesti kod vernika, tako je i on došao na misao da tako nešto uđe i u njegove priče. Zato će i reći neke od dama da on ima opak i otrovan jezik. Zemaljske stvari nemaju nikakve postojanosti, nego se neprestano menjaju, pa bi tako moglo biti i sa njegovim jezikom.

„I ostavljajući svakoj od njih da govori i misli kako joj je drago, vreme je da završim i da smerno zahvalim onome koji me je, nakon moga dugog truda, doveo željenom cilju. A vi, dražesne dame, ostajte u miru s njegovom milošću i sećajte se mene, ako vam je to što ste pročitale ovu knjigu bilo od koristi.

Ovde se završava deseti ili poslednjidan knjige zvane Dekameron

ili knez Galeoto.”

B. se ponovo obraća publici. Ovde se više bavi stilom i izborom reči – da li je važnija sama reč ili njeno značenje. Bavi se pitanjem da li je njegovo delo celina. On je svoje delo zamislio kao celinu, ali je znao da neće svi biti idealni čitaoci. Na kraju kaže da njegova knjiga nije namenjena školama da se proučava (filosofanti e chierici). Hoće da kaže da je njegovo delo čista književnost, nije ni filozofija ni teologija.

La lieta brigata – novellatori

Oni se mogu okarakterisati po: imenima, temama, dešavanjima na kraju dana.Svi su lepi, plemeniti po poreklu i ponašanju, vezuje ih ista sudbina, svi su u srodstvu i prijateljskim odnosima i svi imaju od 18-28 godina.Ali postoji kontrast:oni pričaju raznr priče sa slobodnim sadržajem i izražavaju se prilično slobodno, a s druge strane su svi fini i uglađeni.

Oni su ideal koji je veoma tradicionalan i uzori kako mladi treba da se ponašaju ' ideal gospi i vitezova. Svi oni drže se normi ponašanja i uzdržani su.

Importante è anche l'invenzione dell'<onesta brigata> dei dieci novellatori, alcuni dei quali posseggono tratti individuali, ma che per lo più costituiscono un tutto omogeneo, significativo appunto per i suoi tratti comuni. Sono il pubblico ideale per il quale inventa: un pubblico di giovani, colti, fini, ricchi, sciolti per la loro cultura e signorilità, eppure sempre dignitosi e composti, capaci di ridere e divertirsi ai mille casi della vita, incapaci di andare al di là dei limiti che fissano la decenza e il pudore. Onesta brigata pare essere lo specchio o il compendio del comportamento e dei gusti di quella aristocrazia borgese che si era venuta costituendo lungo l'età comunale, e alla quale il Boccaccio apparteneva lui stesso, per nascita, per inclinazione, per studi, per costume di vita.Boccaccio gli ha dato nomi secondo una tradizione retorica classica e medievale – Nomina sunt consequentia rerum. Si pensava che era uno stretto rapporto fra le cose e i loro nomi.

Elissa – Didone nell'Eneide (drugo ime za Didonu, tragičnu ličnost iz Vergilijeve Eneide, koja voli Eneja, a on je ostavlja zbog puta u Lacio i osnivanja Rima, tj. po proročanstvu, nove Troje; ona je pogazila obećanje vernosti pokojnom mužu dato nad njegovim pepelom i zato se ubija; u Dekameronu je zato tužna, napuštena).Lauretta – rimanda a Laura di Petrarca (na grčkom jeziku znači lovor).Papminea – tranquilla, la più saggia, contenta (najstarija od svih; zrela je, lepa, zadovoljna, smirena; na grčkom jeziku znači bujna, bujna lepote).Neifile – innamorata di nuovo, la più giovinetta e inesperta (mlada je, senzualna, po nekima u njoj ima aluzija na Danteovu Beatriče; na grčkom jeziku znači iznova, novozaljubljena).Fiammetta – fiamma; presente anche nell'altre opere di Boccaccio (strasna; ovde opsednuta idejom da će izgubiti svoju ljubav).Filomena – quella che è amata, l’amata del canto (blaga, voljena i zbog toga zadovoljna; na grčkom jeziku znači ona koja voli pesmu i obrnuto, ona koju pesma voli).Emilia – le piace essere lusingata (zaljubljena u samu sebe).Panfilo – tutto amore (sav u ljubavi; najstariji od njih trojice, zreo, srećan).Filostrato – vinto d’amore (pravo značenje je amante della guerra).Dioneo – lussurioso, spiritoso, vivace, venero (šaljiv, veseo, priča slobodne/pohotne priče; B. se na prvom mestu poistovećuje sa njim, ali se može povezati sa svom trojicom).

Teme

Reminiszenza dantesca:- commedia umana- Simbologia – 100- Orrido comminciamento – lieto fine

B. (primo umanista) scrive della realtà quotidiana, descrive l’uomo del suo tempo, quello che vuole realizzare se stesso sulla terra, vuole arricchirsi, innamorarsi... Però, realismo di B. è verosimile, realistico e non reale – scrive delle cose possibili e realizzabili, ma non già realizzate e esistenti. L’opera di B. diventa Commedia umana (terrestre) – per B. ’’la leatitudine terrena’’ che ci dà molti piaceri, diporti e ci aiuta a far passare il tempo piacevolmente.Ciò che distingue nettamente il Boccaccio da Dante e ciò che caratterizza il Decameron è che qui paradiso e inferno hanno un carattere e un significato non più religiosi e ultraterreni, ma profani e umani. Questa grande e vasta commedia è tutta laica, nel senso che Dio – anche se si crede ancora in lui, nella sua esistenza e potenza – non è sentito motore operoso del mondo fine a cui i’universo tende e nel senso ancora che nessuna preoccupazione ultraterrena limita gli eroi del B. i quali, nobili o plebei, generosi o interessati sono radicati tutti nella terra, sicché il suo paradiso è un mondo terreno di amori sentiti, di belle cortesie, di questi magnanimi paghi di sé, aventi in sé il loro proemio e il loro fine.Per B. la donna è un essere umano, non è l’ombra e il rifflesso della passione dell’uomo, al contrario lei è una vera attrice che soffre la vicenda amorosa dentro di sé, sente l’amore umano e terrestre che accende le passioni sensuali. Invece, per Dante la donna è angelicata, divina, l’unico tramite per raggiungere Dio.Amore – concepito quindi nella più vasta gamma di espressioni, come greve pulsione sessuale o come esperienza che arricchisce la personalità, l’amore è una forza che B. rappresenta inoltre superando le discriminazioni di classe che la tradizione precedente aveva creato.Intelligenza – la capacità dell’uomo di comprendere bene la situazione data e di scegliere il comportamento a lui più idoneo o più utile: la prontezza di intuito, la sagacia nell’agire.Fortuna – spinti dall’amore, guidati dall’intelligenza, gli uomini agiscono, ma devono fare i conti con qcs – una componente della realtà, una forza – che sfugge al loro potere: si tratta di ciò che il B. chiama la Fortuna e che nel Decameron si configura ora come insieme di circostanze che si determinano per coincidenze imprevedibili, ora come forze naturali, ora come casuale avvenimento, magari insignificante in sé che mette in moto una catena di conseguenza in un rapporto di causa ed effetto. Amore, intelligenza, Fortuna si fondono l’uno con l’altro.

Razvoj novele:

Bokačo je uveo novelu u evropsku književnost.

Exemplum - smatra se direktnim prethodnikom novele; to su pre svega, primeri ponašanja, kako u sferi svetovnog tako i u sferi religijskog. Postojao je i u latinskoj književnosti; postao je veoma popularan u srednjem veku naročito za propovedi (prediche), jer eksplicitno daje pouku (insegnamento). Naracija u exemplumu treba da bude breve, concisa, sintetica, condensa i da ima efekta:brevitas - je suštinska, odnosi se i na početak i na sredinu i na kraj - da bi se postigla celovita slika; ne sme da postoji nikakva digresija (kao u romanima).

auctoritas - autoritet; pisac se uvek poziva na čuvene istoričare, filozofe, jevanđelja...; posle toga prelazi na uopšteno pozivanje („kako priča...”) i to postaje osnovna odlika kratkih narativnih formi. Kod B. se taj autoritet prenosi na pripovedače; on samo zapisuje, ograđuje se, jer nije on taj koji pripoveda.

Oltre all’exemplum, per lo svolgere della novella sono importanti:

1. la tradizione cavalleresca - il ciclo carolingio e bretone (anche contaminati);2. la letteratura occidentale;3. la letteratura delle storiografie e delle croniche medioevali (srednjevekovne istoriografije samo su se okvirno držale činjenica; hronika opisuje gradski život, događanja u gradu);Negde u XII-XII veku (srednja i severna Italija) trgovci postaju klasa i počinju da imaju potrebu da učestvuju u političkom životu. U 12-13. veku trgovci postaju klasa i zele da ucestvuju u politickom zivotu. Ali zeleli su i da ostave traga o sebi. Ta potreba vodi ih da pišu knjige – IL LIBRO DI CONTI. Tu umeću podatke kad im se neko rodio, o testamentu itd. da bi postepeno počeli da pišu istorije sopstvenih porodica da bi svojim potomcima ostavili sliku o sebi i da bi to blo uzor za kasniji zivot-didakticki karakter. Iz njih se izdvajaju:1. hronike gradova-Rima, Firence2. istoriografske hronike-nekad su bile jedini izvor saznanja o odredjenim dogadjajima.Hronika j kada autor belezi dogadjaje i ne trazi uzrocno-posledicne veze.

hronike grada (cronaca cittadina)hronike sa putovanja (il libro di viaggio)

GIOVANNI VILLANI: „LA CRONACA“-Zavrsili su je Mateo i Filippo-brat i necak. Sastoji se od 12 knjiga. Villani je bio crni gvelf. Da bi pisao istoriju Firece krece od biblijskih vremena (Vavilonske kule): stvaranje sveta, govori o antici, pa onda o Firenci. Uspeva da poveze njenu ekonomsku situaciju sa drustvenim prilikama. On ne gleda samo Firencu, vec i ostale gradove, pa cak i evropske. Umire za vreme kuge u Firenci.DINO COMPAGNI: „CRONACA DELLE COSE OCCORENTI NE’ TEMPI SUOI“-Za razliku od vilanija on pise samo o sukobu crnih i belih u Firenci do detalja (|1280-1312). Pripada belima kao i Dante i obojica ce biti proterani. Opisuje ulogu Pape i kako je poceo sukob. Ima didakticki karakter.RICARDO MALISPINI: „ISTORIA FIORENTINA“

*Hronike na narodnom jeziku nastaju u drugoj polovini XIII veka u toskanskim komunama i predstavljaju suve i šture spise, čini se da je njihova svrha samo da zabeleze značajne podatke iz tadašnjeg javnog zivota. Istoria fiorentina Rikordana Malispinija je jedna od najobimnijih, ali sumnjive autentičnosti.

4. - rasus - dove si spiega la poesia o il canto dei trovatori (priča o pesmi trubadura koja govori na koji način i u kojoj situaciji je nastala ta pesma) - vida - che descrive la vita dei trovatori, simile alle biografie (opis života trubadura kao biografija).Rasus i vida su zapravo kraći oblici novele.

Da exemplum a novella :a) “Novellino” je zbirka nastala između 1250-1300 u kojoj se autor poziva na Bibliju, na Jevanđelje po Luki. Nema cornice, ima proemio, gde po prvi put exemplum postaje priča u službi jedne mnogo šire i važnije priče. U suštini Novellino predstavlja jedno retoričko sredstvo. Po prvi put imamo samostalnu kratku formu koja smisao pronalazi u sebi i u načinu na koji je organizovana - ta svrha nije religijska, već se odnosi na samog čoveka i solo per godersene.Novellino je prva zbirka koja na novelistički način obrađuje neke priče iz romana (o Tristanu, Fridrihu II...). Za B. je važan proemio (predgovor) ove zbirke, jer se autor direktno obraća svojim čitaocima, kao neka vrsta posvete (dedicatoria), obraća se jednoj odabranoj skupini ljudi, koja je odabrana iz određenih razloga. To više nisu plemići, već se obraća publici koja ima plemenito srce. Atmosfera zbirke je atmosfera DSN: ceni se posedovanje i plemenitost duha, lepota govora, bistrina, inteligencija kao i ben parlare (lepo pričati, znati i pružiti i steći jasnu i preciznu sliku o sebi i o svetu). Piše i o značaju veselosti i smeha, o njegovom lekovitom dejstvu. Sve ove vrednosti predstavljaju vrednosti građanskog društva i to je ono što autor želi da istakne.Novelino je najoriginalnije delo i najkompleksnijepre bokača.

Il Novellino è una raccolta di novelle toscane, risalente almeno all'ultimo ventennio del Duecento.Dell'autore (o degli autori) non si conosce l'identità; ignoto è anche il compilatore (di certo unico). I pochi tratti che possono essere delineati sull'autore del Novellino si desumono dalla stessa opera, e rimangono molto generici: egli fu di origine fiorentina, forse un ghibellino, sicuramente laico.L'opera si compone di 100 novelle, scelte dal compilatore da una raccolta più ampia che ne comprendeva forse persino 130; la maggior parte di esse non è un'invenzione originale, ma è tratta da fonti antiche latine o medievali (in particolar modo dalla tradizione provenzale).Vari sono i temi sviluppati: storie mitiche, incontri nobiliari, vicende amorose più o meno fortunate. I protagonisti delle novelle, invece, sono personaggi illustri dell'antichità (come Alessandro Magno, Traiano o Socrate), della Bibbia (Davide, Salomone), della mitologia classica e medievale (Ercole, Artù) e, molto spesso, anche della storia recente (Federico II, Carlo d'Angiò).La semplicità dello stile del Novellino, con la sua sintassi poco articolata e basata sulla coordinazione più che sulla subordinazione (i cui pochi casi sono limitati a relative e consecutive), non impoverisce il valore dell'opera, ma dà invece al testo una piacevole e viva immediatezza.A contribuire all'efficacia del Novellino è anche la volontà dell'autore di non indulgere ad approfondimenti psicologici dei personaggi e a descrizioni particolareggiate dell'ambiente esterno. Nelle novelle appare un tema profano che tende a evidenziare la morale.

Fu pubblicato per la prima volta nel 1525 a Bologna da un amico di Pietro Bembo, Carlo Gualteruzzi, con il titolo di "Le ciento novelle antike".b) “Il libro dei sette savi” ha una cornice.

consiste in una serie di racconti, chiamati exempla di carattere pedagogico-esemplare databili intorno alla metà del secolo XIII.Probabilmente il testo è di origine indiana e si è diffuso sia nell'area orientale che in quella occidentale.In Italia esso si ritrova in due diverse zone, quella toscana e quella settentrionale, soprattutto veneta.La redazione toscana, che si rifà con tutta probabilità ad un testo in prosa in lingua francese, si ritrova in due codici conservati alla Biblioteca Laurenziana e alla Biblioteca Palatina di Firenze.I quattordici racconti o novelle che strutturano il testo sono racchiusi all'interno di una cornice narrativa che anticipa quella boccaccesca e sono scritti in uno stile semplice e vivace dove si coglie il gusto per la narrazione.Un giovane principe, accusato dalla matrigna di averle usato violenza, dopo essere stato condannato dal padre alla pena capitale viene consigliato dagli astri di raccogliersi per otto giorni in assoluto silenzio. Nel frattempo sette savi riescono a far rimandare la sentenza intrattenendo il re con racconti esemplari.Con altrettanti racconti (exempla) la matrigna cerca di mettere in cattiva luce il principe nei confronti del re, ma alla fine il giovane racconta al padre la verità: a cercar di sedurlo era infatti stata la matrigna stessa che aveva anche cercato di convincerlo ad uccidere il re

Novella - tipično srednjevekovni žanr (XI, XII, XIII) ona je postala kao neka vrsta hibridnog žanra; to znači da je B. uključio i prethodne narativne oblike, stvarajući novi žanr, tj. novelu.Kada pominje novelu, B. namerno pominje i favolu i parabolu i istoriju, koje su već retorički utvrđene forme. On hoće da kaže da jedna novela poseduje istoričnost i realnost naracije, ali i da takva priča može da se protumači kroz alegoriju - kao parabola. Može nešto da se nalazi i iza prvog značenja, a novela može da bude i čisto zabavna - kao favola. Jedna novela može da dozvoli sva ta tri tumačenja – da bude poučna (parabola), zabavna (favola), istorična (istoria), a čitaocu su dozvoljena sva tri nivoa tumačenja. Njegov način ne podrazumeva ubacivanje exempluma ili historije, jer bi onda njegovo delo bilo poput svih drugih dela i jer bi ono bilo u funkciji nekog šireg gledišta. Njega interesuje priča koja je vredna sama po sebi, koja ne mora da pouči nekoga nečemu, ali može. Njegovo delo mora da bude verodostojno, ali ne i istinito. Kada govori o realizmu reči, B. govori o verodostojnosti reči, ali ne i stvarnosti. Treba da se poštuju zakoni naracije i u tom smislu on hoće da ispoštuje svaki zakon realističnosti. Tako je B. stvorio novi žanr – novella, koja se pod tim imenom koristi kasnije i u anglosaksonskoj književnosti. Novela je dugo bila najpopularniji žanr, kasnije dolazi do zastoja, te se novi razvoj novele dešava u XIX veku, kada dobija svoj konačni oblik.

Razlike između exempluma i novele: exemplum se na početku poziva na neki autoritet (na filozofa, mudraca, stare ljude...), dok novela počinje sa ”ragionasi...” , jer se ukazuje na to da priča kruži među nama. Pri tome, mi smo na istom nivou, jer smo u isto vreme i oni koji slušaju i oni koji pričaju. B. želi da izbegne i otkloni razliku koja postoji između autoriteta i ljudi koji slušaju. B. briše odnos superiornosti, autoriteta i samim tim pouka pada u drugi plan. Tip ljudi koji je postojao u exemplumu je jedna žena, jedan muškarac, nevaljalo dete i taj tip u noveli

postaje osoba, tj. konkretna ličnost. Na taj način priča postaje realnija, odnosno verodostojnija. Nema više grupe, bezimene mase, već se izdvaja individua koja se suprotstavlja svetu.

B. je svom „Dekameronu“ dao veliku formu (kao dela filozofa, teologa koje je trebalo tumačiti). On očekuje od svog budućeg proučavaoca i čitaoca da tako posmatra ovo delo, kao nešto što treba tumačiti. B. pored namere i uloge novele, određuje i njenu formu, a to je proza, tzv. realističko pevanje koje je tipično za sva tri oblika (favola, parabola, istoria) i ta forma je kratka. Koristi se termin brevitas koji se pre svega odnosi na unutrašnju kratkoću.

Dopo il Decameron:

1. Franco Sacchetti – TrecentonovelleSačuvano je oko 220, a došlo je do nas fragmentarno. Nema la cornice, ali su priče objedinjene eksplicitnim prisustvom naratora. Predmet njegovog pripovedanja je srednji, gradski sloj, za njih i piše. Oseća se život Firence i pesmimističko gledanje na život u njoj.Ovaj autor je iz Firence. 2. Giovanni Sercambi – NovellePotiče iz Luke. On u svemu sledi Bokača, postoji la cornice..Opisuje grupu prijatelja koji su zbog kuge otišli iz Luke. Značajno je to što zapisuje neke priče iz folklora.3. Ser Giovanni Fiorentino – PecoronePekorone je šovek koji je naivan, neko ko trpi bez suprotstavljanja.Ima 50 novela. Ima la cornice.jedan mladić je voleo devojku koja je otišla u manastir.i on se zamonašio i svaki dan ispovedao tu devojku. Svakog dana on njoj priča priču i ona njemu, a na kraju dana po jednu ballatu.Šekspir je samu priču iz Pekoronea uzeo kao osnovu za mletačkog trgovca.

Artes narrandiLe frasi sono lunghe e il verbo si trova alla fine, come in latino. B. crea la prosa ritmica con l'influsso di Artes dictandi, perché in quell'epoca la letteratura si ascoltava e l'impressione tonica era molto importante. Nel Decameron la lingua è volgare fiorentina, lo stile è semplice, parole scelte corrispondono al contenuto della novella. Nell Umoresimo B. era stato eletto modello per le opere in prosa, scritte in lingua volgare. Lo stile poteva trapassare dal più alto e teso al più modesto e rimesso.Lo stile – alto/tragico è presente nell'introduzione, nei prologhi alle novelle e in parte nelle pagine nelle quali B. esprime la sua poetica e si difende delle accuse;

– medio – comico– gergo mercantile

Lo stile dipende anche dalla condizione sociale del personaggio, dall'ambiente, dalla situazione...B. riesce a sfruttare la potenzialità del linguaggio al massimo!

Na prvoj strani Dekamerona, B. daje ime i prezime delu: prencipe Galeotto. Koristi reč novella, ali tada se nije znalo na šta se misli. Tada je novello značilo nov. Prencipe Galeotto – ukazivanje na V pevanje ,,Pakla’’. Knjiga se predstavlja kao svodnik (intermediario), što je trebalo da zagolica radoznalost čitalaca. Brojevi 100, 10, 7, 3 takođe imaju svoju simboliku i opet ukazuju na „Božanstvenu komediju“. Ljudi su bili zainteresovani, jer su u tome videli najavu druge strane priče Danteove „Komedije“, parodiju (parodia – u srednjem veku nije ismevanje ili nešto ružno, već pisanje u drugom registru i drugim stilom). Želi da govori o sličnom problemu o kojem Dante peva u V pevanju „Pakla“, ali u drugom registru. B. cilj nije bio samo da napravi parodiju, već je hteo da se usredsredi na zemaljsku stranu priče o Frančeski i Paolu, na grešnu prirodu čoveka, na zemaljski trenutak. On se ne bavi podzemnim svetom, već životom na zemlji. Njega interesuje književnost kao vrednost sama po sebi. Tako je on otvorio vrata naracije koja pre svega treba da zabavi, a tek onda da možda pruži pouku, da poduči. Nije bitno da li je nešto istinito ili ne, ova vrsta književnosti ne mora da govori o istini (ep treba, jer ima određenu funkciju). Vrednost književnosti ne leži u istinitosti, već u samoj priči. I tako on odstupa od Dantea, jer se konačna vrednost Danteove „Komedije” posmatra kao put grešnog čoveka ka Bogu u ime grešnog čovečanstva. Dekameron od samog početka pretenduje da bude knjiga koja se bavi ljudskim društvom, a ne čovekovim spasenjem ili odnosom prema Bogu i paklu, već onim što je čovek izgradio, a to je pre svega društvo (koje je stvorio čovek, a ne Bog). B. ima pravo da napiše delo koje će govoriti o ljubavi; 7 gospi i 3 mladića koji će pričati takve priče, a između njih se ništa neće dogoditi kao Frančeski i Paolu. Frančeska je čitateljka iz provincije i B. gospe se ne mogu porediti sa njom. B. pokazuje da obe ljubavi postoje na ovom svetu i da takva književnost može i mora da postoji. Ako se pogrešno shvati, kriv je čitalac, a ne on, jer ne može da bude krivac za nečije individualno shvatanje. Verosimile – B. realizam. On daje sve ono što je moglo da se desi, a ne mora da znači da se desilo. To je realistični način pripovedanja, a ne realni. Realizam kao period i poetika podrazumeva poništavanje uloge autora pri pripovedanju. B. realizam je subjektivan, mi čitamo samo ono što nam on sam predstavlja. Jedine dve činjenice su Firenca i kuga 1348. U tom okviru B. nam nudi događaje koji su verosimile. Kuga u Firenci predstavlja istoriju iz koje se izdvaja družina koja prelazi u priču u kojoj se isto tako pričaju priče koje mogu, ali ne moraju biti istorijske i realne. B. daje prelaz iz realistične istorije u jednu istoriju koja bi trebalo da bude idealna (možda zbog toga okvirna priča o družini nema kraj). Ovom dihotomijom istorija – priča, B. hoće da pokaže kako priča (književnost) može da ima ulogu u društvu. On je time postavio temelje modernom shvatanju književnosti.

Ambijent pripovedanja i ambijent priča

Ambijent pripovedanja :

Smatra se da je Bokačo bio očaran napuljem i da je preneo taj ambijent u “Dekameron”. Firenca je tada bila u razvoju .

Ambijent pripovedanja je idiličan i pastoralni, po svim zakonima locus amoenus - topos prijatnog mesta. Funkcija je da se istakne kontrast sa zbivanjima u Firenci’ kuga, beda, smrt, kako sve to utiče na ljude.Deset mladih ljudi se skupljaju u crkvi santa maria Novella i odlučuju da odu iz Firence negde u okolinu – verovatno je Fiesole jer je Bokačo tu imao lepu kuću i smeštaju se u vikendicu, letnjikovac na bregu, daleko od puteva, tamo gde su žitna polja poput mora, okružen grmljem i drvećem sa lepim prostranim dvorištem i odajama, izvori hladne vode, i u podrumima vina, predivni vrtovi.Opisima prirode daje veliki značaj pred kraj svakog dana i u uvodu u novi.Lepota ambijenta utiče i na raspoloženje pripovedača; veseli su, igraju, pevaju, obeduju napolju. Često kažu da su zaneseni lepotom vrta. Lepotu prirode upotpunjuje i lepo vreme: opisuje krasne izlaske sunca, sunčeve zrake i zvezdane noći.Posle II dana, menjaju ambijent i u uvodu u II dan daje idiličan opis tog mesta:Laganim korakom su, u pratnji svojih gospa i mladićakrenu kralj i kraljica po neizgaženoj stanici, obrasloj travicom i cvećem i uz pesmu dvadesetak slavuja.Uz smeh i šalu stigoše do raskošnog dvorca na brežuljku iznad ravnice. Dvorane su bile lepo sređene i nameštene. Dvorište je bilo lepo i prostrano , nadsvođeno, podrum pun izvrsnih vina i vrelo hladne vode koja je izvirala.Seli su ispod prostranog trema iznad dvorišta i sav ukrašen cvećem i zelenim grančicama. Naokolo vrta, u koji su ušli i koji je bio ozidan zidom, vodile su široke staze, natkrivene vinovom lozom koja je obećavala običan plod. Od loze se širiko jak miris koji se mešao sa mirisom drugih biljaka. Staze su bile obrubljene grmljem crvenih i belih ruža koje su lepo mirisale. Imalo je još dosta drugih biljaka. Dalje je tratina obrasla zelenom travom, prošarana cvećem, okružena limunom i narandžom. Na sredini tratine bila je mramorna fontana, divno isklesanaiz jednog kipa je šikljao mlaz vode. Voda je uz šum padala u bazen, takvom snagom da je mogla da okreće mlinsko kolo. Suvišna voda je tekla po celom vrtu, slivala se u potok i vijugala prema podnožju brežuljka gde je velikom snagom okretala dva mlina. Gospe i mladići bili su očarani lepotom vrta i rekoše da se njegovoj lepoti ne može ništa dodati i kad bi postaojao raj na zemlji, on bi bio takav. Uz poj ptica i pletući vence ugledali su još jednu lepotu: po vrtu je šetalo mnogo lepih životinja: zečevi, srne, srndaći, jeleni. Potom su naredili da se oko studenca postave stolovi, pa su otpevali 6 pesmica, plesali i onda jeli anjfinija jela.kada je bila vrućina, kraljica ih otpusti na počinak, a drugi ostanu u vrtu zabavljajući se. Po 9 uri svi ustanu, umiju se, poseduju oko studenca i počnu pričati.

Ambijent priča: istorijski i geografski prostor dekamerona je ogroman. Najveći deo novela smešten je u Firenci i toskani, ali tu su i drugi gradovi Italije: Rim, Đenova. Peruđa, zatim evropski: Pariz, london, Aleksandrija, Jerusalim. Opisane su francuska, Engleska, današnji Tunis i Markoko, Istok ostrva – Sicilija, Peloponez. Opisana su mora i planne, dvorovi (Fridrih II i sultan Aladin). Ako su u pitanju niži slojevi onda je radnja smeštena u gradskoj sredini, na ulici, u kućama gde dfaje živu sliku narodskog života. Opisi su realistični, iamo utisak da smo stvarno tu. Obradio je sve slojeve društva.

ANALIZE

I giornata, II novella

(La novella è narrata da Neifile)

Abraam giudeo, da Giannotto di Civignì stimolato, va in corte di Roma; e, veduta la malvagia de’ cherici, torna a Parigi e fassi cristiano.Židov Abraam, koga nagovori Giannotto di Civigni, ode u Rim na papski dvor. Videvši pokvarenost sveštenstva, vrati se u Pariz i pređe u hrišćanstvo.

II novela se bavi religijom (kao i I novela na prvi pogled). Radnja je smeštena u Pariz koji je bio centar izučavanja teologije (pariski univerzitet = simbol teologije). Ponovo je mesto radnje u funkciji same radnje. Jedan običan trgovac (con la lingua idiota) pokušava da ubedi Jevrejina, takođe trgovca da se pokrsti. Na početku opisuje protagoniste, obojica su dobri i uspešni trgovci, obojica se bave trgovinom tkanine, veliki su prijatelji, vrli su i čestiti, opisani su istim rečima, po svemu su isti, samo različite vere, jedan hrišćanin, jedan Jevrejin. Oni su isti ljudi, kao drugačije ih određuje vera. Vera kao nametnut element, nametnut rođenjem. Hrišćanin je idiota, a Abraam prilično upućen u svoju veru. U sinagogi svi čitaju, postoji neko ko vodi čitanje, a u hrišćanstvu se tumači i zbog toga hrišćanin pripada logici onoga što vidi i čuje. U to vreme postojao je ogroman negativan naboj prema Jevrejima (smatrani su Hristovim ubicama). B. namerno uzima sukob i negativan naboj između hrišćanina i Jevrejina, ali pravi veliki otklon. Abraama krase sve vrline, a uz to je “gran maestro della sua fede”, učen čovek, a Giannotto je prost.Obrt – kada Abraam odluči da se pokrsti, a ne kada odluči da ode u Rim, kao što to izgleda i nama i Đanotu. Anticipacija – neka vrsta lažnog pakta sa čitaocima (unapred znamo sta će Jevrejin tamo videti). Ovde dolazi do hrišćanske hipokrizije, prevare u kojoj učestvujemo i mi kao čitaoci. Svi znamo šta njega očekuje, osim njega samog. B. je to smišljeno uradio, da nas navede da razmislimo šta je stvarno hteo da kaže, zato pravi to pomeranje kulminacije na sam kraj, iako je centralni deo Abraamov odlazak u Rim. Proleksa ( prolessi ) – ono što se daje kao nagoveštaj budućih događaja. Za nas kraj dolazi kao iznenađenje zbog lažne prolekse.Abraam je jedini koji naziva stvari pravim imenom. Njegovo nabrajanje grehova sveštenstva je tipično Danteovsko bacanje drvlja i kamenja na njih. Abraam sam svojim razumom dolazi do zaključka koja je vera prava. Postavlja stvari kao svaki trgovac. On je tip idealnog trgovca. On je tipičan čovek humanizma, vođen je razumom, a ne verom kao kod Dantea. On ostavlja po strani ono što je na zemlji i pravi distinkciju od onoga što je na nebu, od onoga što je Božije (isto kao i u prvoj noveli). Zaključuje da crkvom upravljaju ljudi i njihova dela i božija volja se ne može videti na osnovu toga. Bog se ne može prevariti, on vidi namere koje leže između tih dela. Abraam: ako ovi što sve naopako rade uspevaju da budu uspešniji, najrašireniji, onda ću i ja biti deo toga. On je i posle prihvatanja hrišćanstva ostao isto buono, valente, di santa vita kao i pre. B. je želeo da ukaže da će taj način obestrašćenog razmišljanja, objektivnog koliko je to moguće biti karakteristika njegovih protagonista. Ostaje da se vidi šta ih čeka kao individue na ovom svetu. Za srednjevekovnog čoveka sve je bilo simbol, stvari nisu posmatrane realno, već kao simboli nečeg drugog. Dante još uvek pripada tom svetu simbola, Boccaccio ne. On posmatra realne odnose i odbacuje najmanje verovatne teze. Ono što je revolucionarno kod B. je logička dedukcija – mi smo ti koji treba da uviđamo uzroke i posledice, mi svom okruženju dajemo racionalnost. U B. vreme, da li će se

Jevrejin pokrstiti ili ne, bio je vrlo škakljiv problem. Ovde nema emocija, sve je predstavljeno na racionalan način, promišljenim postupcima.

I protagonisti sono due mercanti: Giannotto (cristiano) e Abraam (ebreo). Non è difficile accorgersi che la personalità di maggior rilievo e di maggiore spessore umano e intellettuale è Abraam. Con questo personaggio – uno dei più nitidi caratteri del Decameron – B. ci ha dato la figura ideale del mercante, l’ideale umano che egli derivava dai tempi nuovi dei quali isolava e sublimava gli aspetti positivi. Abraam si distingue per la ponderata cautela delle sue scelte, per il suo bisogno di conoscere le cose in profondità, per la sua decisa volontà di affidarsi alla propria diretta esperienza più che alle parole altrui, siano anche quelle di un amico. Con Abraam ci troviamo di fronte ad un personaggio esemplare e ciò in un duplice senso: sia perché in esso è esemplificata una vasta gamma di nuove qualità, sia perché con esso B. propone un modello di comportamento fondato sulla cautela e sulla concretezza, sulla fiducia nella ragione e nell’esperienza.B. anche qui distingue fra la fede (intesa quasi come’’rapporto privato’’ dell’individuo con Dio) e la Chiesa come istituzione storica (come comportamento degli uomini che la rappresentano, come gestione del potere). Anche questa novella è collocata in Francia, anzi addirittura a Parigi. Parigi viene dichiarata la città dove sono i maggior maestri e i più savi uomini in fatto di fede, per teologia e filosofia. Parigi era il centro teologico e filosofico e Roma il centro temporale e politico.Questi due dimostrano, tra l’altro, due intelligenze diverse. Si avverta che l’ambiente è parigino e mercantile e che il contrasto si sviluppa in un contesto preliminare di profonda amicizia tra un mercante francese e un mercante ebreo. La diversa religione non impedisce l’amicizia, il rispetto reciproco tra due uomini buoni e giusti. Che poi sia questa amicizia a spingere Giannotto a sollecitare Abraam e a indirizzarlo sulla via della conversione, non muta la sostanza del problema: valorizza anzi tale amicizia, che preesiste autonoma alla conversione. Abraam si distinguerà nel corso della novella da Giannotto, più semplice nella sua mentalità di mercante e la sapienza stilistica del narratore lo lascia subito intravedere. Le figure di Abraam e Giannotto sono dunque distinte, già nella presentazione, con sottili sfumature. Poi i due personaggi si attuano nel giro del loro pensiero, nell’articolazione dei loro discorsi.Giannotto vince dunque per le ragioni stesse per cui pensava di aver perduto la sua fatica: non grazie ai rappresentanti terreni della sua religione, ma proprio perché essi la rappresentano male. L’ironia, al primo livello della vicenda è evidente.Il rapporto tra religione e chiesa: un rapporto personale tra sé stesso e la fede (religione cristiana, chiesa cattolica).Un’ironia intellettuale: un ebreo riscopre la validità della religione cristiana.Il problema di Dio si rivela un problema individuale, come tutti gli altri su questa terra, al punto che la Chiesa è solo per antifrasi lo strumento per risolverlo. E questa è la differenza radicale dell’atteggiamento del Boccaccio rispetto a quello di Dante: per il quale, se l’umanità è corrotta, le cause vanno ricercate nella corruzione della Chiesa, che è l’istituzione voluta da Dio per guidare gli uomini verso la meta celeste. Non ci sono margini di scetticismo e né di apprezzamento individuale, per un cristiano impegnato

come Dante: il rapporto tra Dio e la Chiesa è un rapporto organico, indicato da Dio e va restaurato nella sua originaria purezza. Qui è reperibile l’ambiguità corrosiva della novella: si esalta la religione cristiana e insieme si distrugge l’istituzione che la rappresenta. La corruttela della Chiesa è un motivo che nella novella viene affrontato in tre successive riprese:1) dapprima nelle parole di Giannotto; 2) poi, diffusamente, nelle parole della novellatrice che riferisce ciò che vide e sperimentò Abraam a Roma;3) infine, più sinteticamente, nel discorso di Abraam a Giannotto.

I giornata, III novella(La novella è narrata da Filomena)

Melchisedech giudeo con una novella di tre anella cessa un gran pericolo dal Saladino apparecchiatogli.Židov Melchisedech pričom o tri prstena izbegne veliku opasnost koju mu beše pripremio Saladin.

Konačno izbija u prvi plan glavni B. Argument - Il senno mette in grande e sicuro riposo, il senno è di consolazione. Zaokružuje se priča o religijama, ali ovde eksplicitno. Mesto radnje Vavilonija (Babilonia, Egipat, Aleksandrija) – samo se na dva mesta pominje. Govori se o odnosu dva čoveka. Kako razrešiti problem ako ne postoji apsolutni zlikovac i apsolutni svetac. Izbor protagonista nije slučajan. Sa jedne strane Saladin, tipičan književni lik koji je već poprimio određene karakteristike, konotiran određenim vrednostima, a sa druge strane Jevrejin zelenaš (usuraio), koji je unapred negativno konotiran. Saladin je simbol vrlina i viteških i ratničkih. Bio je istorijska ličnost i jedan od omiljenih B. likova. Pominje se i u Novelinu. On je najpravičniji, najpošteniji, najliberalniji (liberale – velikodušan, važna vrlina u srednjem veku). Saladin na neki način predstavlja pandan paladinima. Zato B. ne daje detaljan opis mesta i protagoniste, već odmah prelazi na njega, a pri tom svi znaju ko je i kakav je on. Liberalità (velikodušnost, širokogrudost) u B. vreme se doživljava drugačije nego pre. Ako se pretera sa tom liberalnošću, čovek može da zapadne u probleme. Veliki Saladin zapada u takav problem, što je nešto sasvim novo za njega. B. Saladinu suprotstavlja zelenaša koji nasuprot njemu predstavlja sve loše i zlo. Ali Saladin pokušava da se posluži lukavstvom i više nije onaj Saladin koga krase sve vrline.Ovde postoji još jedan momenat – priča u priči. Javlja se još jedan nivo pripovedanja (Boccaccio, Neifile, Melchisedech). Narator priče je di 3. grado. Princip priče u priči već je bio poznat i pre Dekamerona – Il libro di sette savi, ali je bio mehaničkog tipa bez neke veće veze između okvirne i unutrašnje priče. B. je uspeo da to prevaziđe. Uspeo je da veza postane ne samo funkcionalnija, nego i da nosi suštinu čitavog dela. Da je neko glup slušao tu priču, ne bi shvatio, ali Saladin je inteligentan, dosetljiv kao i Melchisedech. Radnja priče je manje važna, važna je poruka koja ide iznad priče. Melchisedech ne priča novelu, već pričicu (iz istočnjačke tradicije). Ta priča u priči (novelletta) podseća na exemplum. Time je B. hteo da pokaže u kakvom se odnosu nalaze

novela kao novi žanr i ranije narativne forme. Taj exemplum je samo replika protagoniste novele. Novela predstavlja širi pojam od exempluma. Između okvirne priče i pojedinačnih novela postoji odnos uzajamnog preslikavanja. Tako je i ovde – i ovaj treći nivo pripovedanja, tj. ova priča je samo preslikana glavna priča, ali funkcioniše i kao ključ kojim se ona tumači. Saladin je na kraju otkrio svoj problem zelenašu i bio oduševljen njime, jer je zelenašev intelekt postideo Saladina. Saladin je prekršio osnovno načelo vitezova, hteo je da iskoristi svoj visoki položaj da bi dobio nešto od čoveka ko je na nižem položaju. Zelenaš mu pričom (intelektom) dokazuje da je sam Saladin negativan lik u svemu tome. Vacillo (iskorak iz nečega što je uobičajeno) – Saladinovo iskakanje iz viteških normi.

Ancora una volta la premessa ci fornisce la chiave di lettura, ci indica il tema di fondo di una novella. In questo caso non di Dio e delle verità di fede si intende trattare, ma di comportamenti e vicende umane.La novella presenta temi che hanno larga eco nel Decameron, temi tipicamente boccacciani: 1) L’esaltazione, la commossa ammirazione della saviezza, dell’inteligenza, pronta a valutare i dati di una situazione difficile e a trovare i modi per superarla (il tema della VI giornata).2) Il vagheggiamento e la celebrazione di un codice di comportamento fondato sulla nobiltà d’animo, sulla lealtà, sulla magnanimità, sulla signorilità (il tema della X giornata). Questi due temi percorrono dal principio alla fine la novella.Questa novella si presta a un’osservazione sui diversi gradi di narrazione all’interno del Decameron. In generale, la struttura dell’opera si fonda su uno schema che possiamo così descrivere: Boccaccio racconta la vicenda di una “lieta brigata“ che si rifugia in campagna durante la peste. I dieci componenti della brigata raccontano via via delle novelle. In alcune novelle compaiono dei personaggi che, come Melchisedech in questa, raccontano altre novelle. Tutti questi personaggi assumono, cioè, la funzione di narratori, ma a diversi gradi o livelli, che rispettivamente vengono definiti: primo, secondo, terzo grado ecc. È notevole il fatto che i racconti dei narratori dei gradi successivi al primo sono compresi, inglobati nei racconti dei narratori di grado precedente, secondo un principio che è quello delle “scatole cinesi“.

I giorno, VII novella(La novella è narrata da Filostrato)

Bergamino con una novella di Primasso e dell’abate di Clignì onestamente morde una avarizia nuova venuta in messer Can della Scala.Bergamino dobro postidi gospodina Can della Scallu zbog njegove neobične škrtosti, ispričavši mu priču o Primasu i opatu iz Klinija.

Ova novela može biti primer kako se priča novela i kakav uticaj može da ima. Zaključujemo o funkciji pripovedanja i pripovedača. B. ovde kroz ovu novelu ponavlja iznete stavove.I ova novela se može posmatrati kao metanovella. Imamo treći nivo pripovedanja – priča u priči. Il principio dello specchio (princip ogledala) – okvirna priča se ogleda u manjoj priči i obrnuto. Pripovedač je i u vidu Bergamina i u vidu Parnasa. Imamo dve vrste vlasti: 1) laička (Can della Scalla) 2) crkvena (opat iz Klinija)B. insistira na tome da je umetnost ujedno i zabava. Književnost kao neka vrsta modela ponašanja.

II giornata – Si ragiona di chi, da diverse cose infestato, sia oltre alla sua speranza riuscito a lieto fine.

Tema II dana: ko je posle velikih nevolja uspeo da se izbori sa sudbinom. Ta je tema bila prisutna još u antičkoj književnosti. Fortuna (kod Makijavelija je to caso) – od paganskog shvatanja Fortune kao boginje na koju možemo uticati, to postaje hrišćanska verzija u kojoj se ostavlja sloboda čoveku koji se, odnoseći se prema stvarima, obraća i Bogu. To je shvatanje čovekove slobodne volje. To je ograničenje pojma Fortune sa jedne strane, a sa druge se uvodi pojam čovekovog delovanja. Mi biramo predmet i način na koji ćemo se prema njemu odnositi, ali opet je to na neki način već određeno i opet smo u sferi Boga. B. istovremeno i ne pravi i pravi otklon od prethodne tradicije. Ne pravi, jer ne govori da je čovek slobodan. Pravi, jer se sfera van čoveka (ono na šta on naizgled ne utiče) vraća u sferu njegovog delovanja. Nas interesuje kako se čovek može snaći u situaciji koju mu je nametnula Fortuna. Tu nam pomaže intelekt, što ne znači da tu nema sreće, igre slučaja, ali mi ipak delamo na osnovu izbora i ne prepuštamo se. Otklon je vrlo mali, ali i vrlo važan, sve se odvija u ambijentu ovozemaljskog života.II dan – uvodi nam se nešto što predstavlja silu izvan čoveka (priroda); ljudi izlaze kao pobednici. Da li čovek koji poseduje ratio može da se nosi sa prirodom koja ga ne poseduje? Priroda kao iskonski suparnik čoveka – ovde je u raznim pojavnim oblicima, ne možemo njome upravljati. Ovde je kao simbol – Fortuna, to je nešto što je izvan nas.

II giornata, IV novella(La novella è narrata da Lauretta)

Landolfo Rufolo, impoverito, divien corsale e da’ genovesi preso rompe in mare e sopra una cassetta di gioie carissime piena scampa; e in Gurfo ricevuto da una femina, ricco si torna a casa sua.Landolfo Rufolo osiromaši, te postane gusar. Kada ga Đenovljani zarobe, nastrada prilikom brodoloma i spasi se na kovčegu koji beše pun skupocenog nakita. Na Krfu ga prihvati neka žena i on se vrati kući kao bogat čovek.

Prstenasta naracija, kraj se spaja sa početkom. Ono što se dešava u sredini naizgled je nebitno, ali je zapravo veoma važno. Na početku je hteo da udvostruči bogatstvo, na kraju ispunjava svoj naum, ali u sredini, tj. između toga se odvija čitava radnja. Ova novela je tipičan primer odnosa čoveka i fortune. Čovek ne može da se bori protiv fortune, ali može da predupredi fortunu, da učini nešto što će ga kasnije zaštititi. Dijalektika između čoveka i fortune ostvaruje se tek kada čovek postane aktivan, tj. kada odluči da nešto uradi. Na kraju on odustaje od trgovine, tj. postaje negativan i time priča staje, odnosno više nema odnosa između čoveka i fortune. Taj odnos je interaktivan. B. hoće da pokaže da ako čovek hoće da krene kroz život i ako zada sebi ciljeve, može nešto postići i steći neko iskustvo. Ali istovremeno, čovek mora biti svestan opasnosti koje ga čekaju na tom putu. B. želi da poruči da u jednom sputanom srednjem veku (u kojem se kažnjava želja za uvećanjem), čovek treba da bude aktivan – time on stiče mudrost, iskustvo i upravo to će mu pomoći u borbi protiv fortune.Trostruka struktura – ovde postoji okamenjena drevna, tzv. trostruka provera (što je ostalo u bajkama). Landolfo u 3. pokušaju uspeva da se spase zahvaljujući oprezu i mudrosti koju je stekao. Ljudski naum je vrlo često u sukobu sa mogućnostima. Landolfo se nije prepustio, pokušao je da izađe iz te neprijatne situacije. Dolazi do vrhunca, pa pada i iznova tako. Borba za vlastitu egzistenciju – suočavanje sa gubitkom, ali ne materijalnim, već sa smrću, je ono što ponovo uspostavlja parabolu njegovog života. Landolfo se vratio sa istom količinom novca sa kojom je i otišao, ali on nije isti. Iskustvo ga čini bogatim, čini ga čovekom, a ne novac. Ambijent ove novele je more – simboliše život (koji je čas naklonjen, čas nenaklonjen i pun opasnosti) i oslikava samu radnju.

Il Decameron contiene, fra le altre cose, l’epopea dei mercanti e in tale prospetiva, questa novella è addirittura esemplare. Del protagonista è infatti messo subito in evidenza il tratto psicologico: il deiderio di ricchezza, la vocazione ad accumulare e a far fruttare il proprio avere. Landolfo è già ricchissimo, ma non bastando la sua ricchezza, desidera raddoppiarla. Al personaggio viene contrapposta come ostacolo per le sue realizzazioni, come antagonista, la Fortuna. E questo scontro, questa opposizione che metterà in luce le qualità di Landolfo e servirà a connotarlo di altre caratteristiche si aggiungono a quella iniziale e che sono via via l’audacia avventuriera, il sagace calcolo, la furbizia, la finale generosità nei riguardi di chi lo ha aiutato. Tutte qualità, queste, che si inseriscono o nella realtà o nell’idealizzazione (fattane dal Boccaccio) della mercatanzia. Il rapporto fra umane virtù e fortuna. Dopo le dorate sequenze dei cavalieri della spada, accarezzate ormai solo dalla memoria e da una sottile nostalgia, è proprio il mondo dei nostri mercatanti che offre i campioni più vivi e aggressivi nell’agone con quelle forze sovrumane.Non è fuori luogo sottolineare che in una letteratura come quella italiana, queste sono fra le poche pagine che sentono di mare, di avventuroso rischio, di coraggiosa lotta con la natura. In questa novella il mare è una suggestiva presenza. C’è un nesso tematico infatti tra la descrizione iniziale della costa salernitana e quella della tempesta. E sul mare cercherà di raddoppiare la sua ricchezza il già ricchissimo Landolfo.

II giornata, V novella

(La novella è narrata da Fiammetta)

Andreuccio da Perugia, venuto a Napoli a comperar cavalli, in una notte da tre gravi accidenti soprapreso, da tutti scampato con un rubino si torna a casa sua.Andreuccio iz Peruđe, koji je u Napulj došao da kupuje konje, jedne te iste noći triput dođe u opasnost, ali svaki put je otkloni i s jednim rubinom vrati se svojoj kući.

Vreme radnje je jedna noć, nije čak ni 24 sata. To je znak da je u pitanju 1 događaj. Kako je Andreučo za jednu noć od glupog postao pametan. B. uvodi Andreuča kao momka koji ima novca, ali nikada nije izlazio iz grada. Mlad je, neiskusan i glup, jer svima pokazuje svoj novac. Dok Landolfo direktno izaziva sudbinu u želji da se još više obogati, Andreučo izaziva sudbinu svojom glupošću. Ambijent je veoma realistično i do detalja prikazan, jer je B. odlično poznavao Napulj. On dolazi kod devojke umislivši da je lep, zgodan i da se ona zaljubila u njega. B. ga na neki način pretvara u lutku time što on ne progovara nijednu reč, da bi ga predstavio kao suprotnost lukavoj i domišljatoj prostitutki. Uz to, on sve veruje prostitutki, ne obazire se na to što mu je sestra i očekuje da će i on sa njom leći u krevet (zato se skida). Vrhunac njegove gluposti je kada izlazi iz izmeta i doziva sestru. On je obeležen i spolja, jer smrdi. Njegovu glupost su dva lopova namirisala. Taj pad u izmet je najniži mogući pad za njega. Promena nastaje kada ga dva lopova ubacuju u bunar i kada se kupa (kao neko ritualno pranje) i od tada počinje da razmišlja i da izgovara smislene rečenice. To je prava i najveća promena. Kada ga ubacuju u grobnicu, on razmišlja inteligentno i svestan je da će biti prevaren, zato im kaže da nema prstena, a u stvari ga zadržava za sebe.Ponovo imamo prstenastu strukturu, jer je sa novcem došao i sa novcem se i vratio (kao što je bio i naumio), ali suština je u njegovoj promeni. To nije više isti čovek i to B. želi da istakne – da se u sukobu sa fortunom i sam čovek menja. Ali u svemu tome, ne zavisi sve od fortune, već i od samog čoveka, tj. njegovog intelekta, iskustva, odnosno neiskustva (za B. je to najgore). Čovekovo sticanje iskustva i da se na osnovu iskustva dela. Andreučo je tabula rasa (on do tada iz očeve kuće nije ni izašao) koja se ispisuje. Njegova zarada nije u novcu, več u iskustvu zbog kojeg nikad više neće upasti u iste situacije. Lajt motiv čitavog II dana – odnos neiskustva i iskustva, tj. sticanja iskustva, odnos naivnosti, neukosti i sudara sa životom. Naracija i glavna radnja vrte se oko dva ključna događaja: pad u zahod i pročišćenje. Narativni obrti: fantastični opisi trgovanja na pijaci, njen sjajan monolog. Ona je možda prva prava glumica koja je ušla na italijansku scenu. Svi elementi predstave su tu. Jezik je sredstvo obmane u ovoj situaciji. Giovanni Sercambi – isto je pisao novele po ugledu na B., preuzima i sličnu okvirnu priču i ima svoju verziju priče o Andreuču. On novele često naziva egzemplumima, tako da one imaju i jaku moralizatorsku crtu. On već u naslovu novele eksplicitno govori o osobini junaka, što mi kod B. moramo sami da zaključimo. Sercambi se sa jedne strane drži egzempluma, ali sa druge prenosi tipičan govorni stil u pripovedanje, što B. ne čini, jer se drži “la via mezzana”. Sercambi hoće da ispriča priču jasnim i jednostavnim jezikom kako bi što bolje preneo poruku – pojednostavljivanje naracije. Razlika između Bokačovog i Serkambijevog humora (umorismo): B. humor je namenjen onima koji će ga shvatiti, tj. intelektualnoj eliti. Kod Serkambija je direktniji, banalniji, nema toliko metafora koje treba razrešiti. Kod njega je prisutan tzv. humor tela, gde se ljudi grohotom smeju. Kod B. toga nema, čitalac više oseća zadovoljstvo što je uspeo da

shvati glupost i pronađe humor. La comicità in verbo (komika u rečima), la comicità in res (komika stvari). B. ima intelektualističku viziju humora i publike. Serkambi je više populistički, demokratski okrenut, on se obraća daleko široj publici, a B. intelektualnom sloju, eliti koja je oličena u idealu gospe (zato se on obraća gospama). B. je pokušao da učita intelektualnu notu u ono što je bilo narodsko, popularno. Verga svoje priče naziva novelama, on hoće da priča priču jezikom svojih protagonista. Pokušaj toga vidimo već krajem XIV veka kod Serkambija.

È questa una delle più celebri novelle del Decameron.Gli imprevisti e le casuali combinazioni, cioè il gioco della Fortuna, che Andreuccio deve affrontare sono proprio tanti e in ultima analisi servono a fargli aprire gli occhi, a costringerlo a difendersi e ad opporsi con la sua virtù all’imprevedibile Fortuna. La novella descrive quindi la maturazione del protagonista che avviene attraverso un intricato gioco di imprevisti.Va sottolineata anzitutto la precisione realistica con la quale viene descritta una grande città del tempo come Napoli. Hanno contribuito a questa precisione di dettagli la permanenza del B. a Napoli negli anni 1327-1340 e il suo legame affetivo con questa città (significativo fra l’altro che la novella venga narrata da Fiammetta, che nelle opere di B. è la trasfigurazione letteraria di una sua esperienza amorosa napoletana). Quando si parla di precisione realistica non ci si deve solo riferire all’indicazione di precisi particolari topografici o urbanistici, ma all’efficacia con cui è reso lo spirito e l’atmosfera di un ambiente. Di questa città B. mette in luce la dimensione avventurosa, imprevedibile, di “porto di mare“ dove si possono fare incontri di ogni genere e può accadere di tutto. La novella di Andreuccio è tutta costruita sull’avventura. Questo “vagheggiamento dell’avventura“ comporta nella narrativa del B. alcune conseguenze che sono visibili in tutte le novelle, ma che sono qui presenti in modo vistoso. Esse sono: il rifiuto dell’indagine psicologica, l’ambietazione notturna, la presenza del caso.Se l’interesse del narratore è rivolto alla dinamica degli avvenimenti e ai colpi di scena, è ovvio che non ci può essere spazio per gli indugi dell’analisi psicologica. La psicologia dei personaggi, però, anche se non è descritta, è rappresentata in atto, è cioè ricavabile dai loro discorsi e dai loro comportamenti. La storia del personaggio è la storia di un’iniziazione alla mercatura che segna il passaggio da una condizione di ingenuità, di inesperienza ad una progressiva acquisizione di prudenza e oculatezza.La notte ricorre di frequente nelle novelle del Decameron in quanto rappresenta una situazione ideale per suscitare imprevisti, scambi di persona, complicazioni. Anche in questo senso la novella di Andreuccio è esemplare: la parte fondamentale degli avvenimenti è concentrata tutta in una notte.Ma, l’elemento, il supporto fondamentale che contribuisce al meccanismo dell’azione è il caso o, per usare il termine di Boccaccio, la fortuna (che può essere un oggetto, un’apparizione, un evento). In questa novella, specificamente, tutto è determinato dal caso. Ma la fortuna del Boccaccio non è più la fortuna dantesca che è una dea severa e religiosa. La fortuna del Boccaccio: c’è un certo allegro ateismo, che non è propriamente negazione di religione, del Dio che provvede a tutto, ma è innegabile un vago e confuso sentimento che si governa da sé, o meglio non si governa da sé, ma si lascia governare dalle cose, dalle vicende, dai fatti che si incontrano fortuitamente tra loro. È bastato il cambiamento del sesso: la Fortuna, femmina e il Caso, maschio.

C’è un altro aspetto della novella che merita attenzione: la trasformazione di Andreuccio, il quale nel corso degli avvenimenti, per così dire, apre gli occhi, adatta i suoi comportamenti alle circostanze che via via (casualmente) gli si presentano e da beffato diventa alla fine, in certo qual modo, beffatore.

II giornata, VII novella(La novella è narrata da Panfilo)

Il soldano di Babilonia ne manda una sua figliuola a marito al re del Garbo, la quale per diversi accidenti in spazio di quatro anni alle mani di nove uomini perviene in diversi luoghi: ultimamente, restituita al padre per pulcella, ne va al re del Garbo, come prima faceva, per moglie.Babilonski sultan pošalje svoju kćer algarpskom kralju za ženu; za četiri godine razne je nezgode dovedu u ruke devetorici muškaraca na različitim mestima; naposletku se kao devica vrati ocu i otputuje, kao što je isprva htela, u Algarbiju kralju za ženu.

Dva problema:1) Žena koja je prošla kroz ruke mnogih muškaraca, a ostala nevina.2) Dužina novele - traje godinama. 1) Definisana je samo spolja, ima prelepo telo i zbog toga budi kod muškaraca želju sa posedovanjem. Čim se muško-ženski odnos svede na posedovanje, počinje da bude destruktivan. U noveli svi propadaju. Nakon brodoloma je završila u stranoj zemlji i ne zna jezik (B. joj oduzima moć govora). Čim ona počne da govori, ona više nije samo objekat. Ona izlazi pred oca i priča priču koja je moguća. Pošto smo mi sa njom proveli 7 godina, mi znamo da se to nije desilo. Ali da li je tako? Možda je i nama ispričana priča koja se nije dogodila. Nakon toga ona nastavlja život tamo gde je stao pre brodoloma. Njena verodostojnost nastaje iz laži koju ona pripoveda i koja je možda i istinitija od onoga što joj se zaista desilo. Odnos između stvarnosti i predstave o stvarnosti. Ovde je model realnosti vrlo subjektivan. Ne postoji objektivna realnost kada je svet ljudi u pitanju. Postoji samo onaj svet koji pripovedamo, rekonstruišemo.2) Ona je krenula da se uda za kralja i na kraju se i udala. To je unutrašnji princip naracije koji ne mora da poštuje materijalnu kratkoću (brevitas). B. je iz aleksandrijskog romana primenio princip ulančavanja događaja. Primenio ga je u noveli, jer ima početak, sredinu i kraj, jer je jedna celina i određena je. I zbog toga se može primeniti i kod novele, a ne samo u romanu.

IV giornata – Si ragiona di coloro li cui amori ebbero infelice fine.

IV giornata, I novella(La novella è narrata da Fiammetta)

Tancredi, prenze di Salerno, uccide l’amante della figliuola e mandale il cuore in una coppa d’oro; la quale, messa sopr’esso avvelenata, quella si bee e così muore.

Tancredo, knez od Salerna, ubije ljubavnika svoje kćeri i njoj njegovo srce pošalje u zlatnoj čaši; ona je ispuni otrovnom vodom, koju popije i umre.

Ova novela je duža nego većina ostalih. U njoj nema radnje (actio), već dijalog koji je organizovan po principu više monologa – actio in verbis (radnja u rečima). Ova novela je dosta statična. Radnja, tj. događaji prikazani su sporedno, na sceni je dijalog, tj. monolozi. Skoro sve novele sa tragičnim krajem su statične i radnja se odvija i završava unutar samih monologa i dijaloga. Podseća na klasišnu tragediju (antičku), narator je tu da kaže ukratko šta se desilo, a najbitniji su protagonisti i njihovi sukobi. Još jedna karakteristika tragedije koja je ovde prisutna je sukob između pojedinaca, sukob pojedinaca sa svetom, likovi nemaju pravu individualnu krivicu, već tzv. tragičnu krivicu (zbog toga što je neizbežna, sudbonosna – onaj ko ubije ne može biti u potpunosti osuđen kao krivac). Sukob u ovoj noveli:1) Ona se sukobljava pravilima većine, ona predstavlja manjinu. Eletti d’amore – sukob većinskog kodeksa ponašanja i manjinskog.2) Odnos između Tankredija i Gizmonde - posesivna ljubav oca prema ćerki, koja može da se shvati i kao incestuozna (incestuoso) prema nekim naznakama koje daje Bokačo. Ogrešenje o prirodu: ova dva sukoba se ukrštaju, ona kaže da je ona ta koja poštuje prirodu, a on je taj koji se ogrešio o nju. B. se izvlači iz toga i govori o zakonima prirode i zakonima društva (koji bi trebalo da proističu iz zakona prirode, ali najčešće nije tako).Ovde postoji i polemika između muškog i ženskog principa (femina/uomo).Prisutno je i intertekstualno povezivanje sa V pevanjem „Pakla“. I ovde je ženski lik taj koji govori (kao Francesca), ali Ghismonda predstavlja skup svih pozitivnih vrednosti koje se odnose na dolčestilnoviste. Ona je vrhunac tih vrlina koje objedinjuju i muške vrline i nije tipična gospa koja je shvatana kao vrhunac plemenitosti, ali i kao objekat. Zapravo je Guiscardo taj koji je ovde shvaćen kao objekat. Ona je kao žena najvrliji predstavnik muških vrlina, a on je kao muškarac shvaćen kao plemeniti objekat (gospa). Povezivanje sa Danteom, ali u određenom smislu, jer je Bokačo hteo da je moguće ono što za Dantea nije bilo. Poštovati prirodne nagone, ali ne narušavajući princip vrline i plemenitosti u šta Dante nije verovao. B. namerno pravi još jedan otklon – ona se ubila, ali ipak neće ići u pakao, već će se njih dvoje naći u raju. Čitava novela je dijalog sa visokom kulturom koja propisuje pravila, a B. pokazuje da je moguće poštovati i prirodu i društveni kodeks. To je srednji put i on je moguć.Kraj novele nije tragičan, jer će se njihova ljubav nastaviti i posle smrti.Još jedan otklon, u stilu – ne drži se uzvišenog, tragičnog, već srednjeg stila elegije. On za sebe kaže da piše stilom basso i umilissimo, ali ovde njoj daje mogućnost da se uzdigne na viši ton (elegični).Elegija – pučka poezija koja govori o tužnoj ljubavi (po Danteu u De volgari elocventia i Convivio).U ovoj noveli se B. oprobava u elegiji (u elegičnom stilu).

IV giornata, V novella(La novella è narrata da Filomena)

I fratelli d’Elisabetta uccidon l’amante di lei: egli l’apparisce in sogno e mostrale dove sia sotterato; ella occultamente disotterra la testa e mettela in un testo di bassilico, e quivi sù piagnendo ogni dì per una grande ora, i fratelli gliele tolgono, e ella se ne muore di dolor poco appresso.Elizebtina braća ubiju njenog ljubavnika; on joj se javi u snu i kaže joj mesto na kojem je sahranjen. Ona krišom iskopa njegovu glavu i stavi je u zemljeni sud sa bosiljkom; ali jer je svaki dan nad njom dugo plakala, braća joj taj sud oduzmu, te ta jadnica ubrzo potom umre.

Mesina koja je pomenuta u prethodnoj noveli postaje ambijent ove priče – još jedan od načina da se novele povežu među sobom. Ovde imamo istu matricu nesretne ljubavi, s tim što smo sada u jednom građanskom krugu. Ovde se u opisu trgovačke porodice (kao modela) oseća snažan socijalni momenat.Elisabetta i Lorenzo su opisani samo ukratko, lepi su, vrli, ljupki. Mnogo više su opisana tri brata. I samo se u jednoj rečenici naznačuje da je došlo do ostvarenja njihove ljubavi (“assicuratisi“). Sogno premonitore (često je bio prisutan u književnosti) - Lorenzo joj se javlja u snu i pokazuje joj da je mrtav i da su ga njena braća ubila. I novela IV dana ima elemente koji pokazuju tendenciju ka tragediji, dok u ovoj noveli toga nema. Pripovedačica odmah na početku kaže kom sloju pripadaju protagonisti – srednji sloj, trgovci. Time se odmah nagoveštava ton i registar čitave novele i potonje radnje. Protagonisti ove novele su zapravo tri brata. Sestra ima pasivnu ulogu, ona je ta koja trpi i uskraćena joj je moć delovanja, ona je kao objekat. Ona se praktično i zaljubljuje u Lorenza bez svoje volje, već zbog toga što je on bio “bello di persona e leggiadro“. Elisabetta ništa ne govori, njenih reči za nas nema, narator nam predočava da plače, pati. Njoj je oduzeta moć govora i ona može samo da plače. Za razliku od Gismonde kojoj je dozvoljeno da priča, Elisabetti je to uskraćeno. Gismonda je kneževa kći i ona je potpuna ličnost, a Elisabetta je potpuna suprotnost. Ni jedna ni druga nisu mogle da se odupru zakonima društva i društvenih normi u kojima žive. Elisabetta je obična devojka trgovačkog sloja, ona nije učena, mi je uopšte ni ne čujemo da priča, samo nam je prenet njen plač. Ona samo ćutke ispoljava svoje emocije, pa čak i tada ne valja to što radi. Snaga ljubavi, ta emocija je ispoljena na još jači način, jer je na kraju svojom odlukom platila životom. B. kroz rad prikazuje snagu njene ljubavi, ne kroz reči. Njihova ljubav se izdvaja i time što samo njima nisu dati nadimci, a svima ostalima jesu.Ljubav je ponovo iskorišćena kao motiv – ponašati se prirodno, tj. voleti predstavlja gubitak, a ponašati se prema normama je ispravno, bez obzira da li je reč o nekome ko pripada aristokratiji (kneževa kći) ili pripada srednjem ili nižem sloju. I u ovoj noveli, brat kada ih vidi odlučuje da odloži trenutak kazne (kao i knez Tankredi). Ponovo je važna odluka. Braći je važno da ih ona ne osramoti zbog ekonomskog stanja, jer njena ljubavna priča može da utiče na posao porodice, a Tankrediju zbog toga što je osramoćen njegov aristokratski prestiž. Ovde B. izlazi iz pravila i upliće se u priču da bi dao na jačini ovoj priči.

U ovoj noveli ima nekoliko karakterističnih i tradicionalnih motiva:1) sogno premonitore;

2) separazione - motiv rastanka (sicilijanska, provansalska poezija); 3) dolore - motiv patnje zbog rastanka.

Dva stiha na kraju zaista su uzeti iz jedne novele i time B. pokazuje da i to može da bude način nastanka jedne novele (to će se videti i u IX noveli).

Nella novella è facilmente rilevabile il dato fondamentale – la rappresentazione del mondo e dell’etica mercantili. Proprio in base a questa etica agiscono i fratelli di Elisabetta, perché questo amore di una donna della classe dei soci per un povero garzone sembra volere travolgere le barriere che regolavano con leggi ferree la vita delle “campagnie“. Lo scandalo è una minaccia che pesa sulla reputazione mercantile, che può compromettere gli affari: l’eliminazione di Lorenzo è perciò decisa rapidamente, come una necessaria operazione commerciale. L’intensità della passione amorosa (la “forza d’Amore“) dà a Elisabetta, prima, insolita forza e determinazione (disseppelimento del corpo di Lorenzo) e, dopo, fa di questa donna comune una eroina d’Amore, nella cui vicenda si ripropone il connubio tra Amore e Morte. Punita due volte dai fratelli, privata prima dell’amante e poi di quanto continua a ricordarlo, Elisabetta li punisce a sua volta, disgrega quel nucleo familiare che essi volevano mantenere intatto dallo scandalo, li costringe a fuggire. Sono costretti a sloggiare nascostamente da Messina, ad abbandonare quegli interessi e quelle relazioni commerciali per il cui mantenimento avevano sacrificato l’amore della sorella. L’amore appare più forte dell’accortezza e della spietata lucidità mercantili. Boccaccio con questa novella vuole solo celebrare la tenerezza, la fedeltà, la dolcezza di un amore che non ha termine. È fondamentale il contrasto tra il gretto, crudele utilitarismo dei fratelli, solo preoccupati della loro “immagine“ e dello sviluppo comerciale delle loro attività e la delicatezza della donna: il tema della novella è proprio il pietoso, sconsolato appassire e morire del fiore dell’amore nel terreno indurito dall’assoluto dominio della “ragion di mercatura“. Il contrasto tra ambiente ed etica mercantile da un lato e amore dall’altro.La struttura della novella è costituita da una serie di blocchi narrativi che concernono ora Elisabetta ora i fratelli.

IV giornata, VII novella (La novella è narrata da Emilia)

La Simona ama Pasquino; sono insieme in uno orto, Pasquino si frega a’ denti una forlia di salvia e muorsi: è presa la Simona, la quale, volendo mostrare al giudice come morisse Pasquino, fregatasi una di quelle foglie a’ denti similmente si muore.Simona i Paskquino se vole. Kad su jednom bili u vrtu, Pasquino otare zube jednim listom žalfije, te umre. Simonu pritvore, i ona, pokazujući sudiji kako je umro Pasquino, svoje zube otre istim takvim listom, pa umre i ona.

B. ovde vezuje ljubav za dvoje ljudi koji pripadaju najsiromašnijim slojevima Firence: Amor ne bira u čijim će srcima da vlada (velika promena u odnosu na Andreu Cappellana u De Amore, po kojem Amor bira samo srca koja su plemenita po poreklu).

Ovde po malo osećamo elemente verizma – B. kroz protagoniste i njihove postupke pokazuje njihova osećanja. Simona i Paskvino ne mogu na drugačiji način da ispolje svoja osećanja, osim kroz ono što svakodnevno čine. B. uspeva da na sjajan način poveže temu i stil. Česte su alteracije i ponavljanja i tako unosi poetski stil u naraciju.Ono što je drugačije u ovoj noveli jeste to što je njihova smrt nesrećni slučaj. Niko od njih nije ubijen, niti je odlučio da se ubije. Njih dvoje pripadaju najnižem sloju, njihova ljubav nije zabranjena (kao u I ili V noveli), pa tako nema nikakvih socijalnih prepreka koje bi izazvale gnev i bunt kod njih (zbog čega su se Gismonda i Elisabetta ubile). Simona i Paskvino pripadaju najnižem sloju i tu nikako ne može biti ničeg uzvišenog, tako da oni moraju umreti samo slučajem, iako je B. stalo da prikaže veličinu same ljubavi koja ne bira da li će biti u srcu čoveka najvišeg ili najnižeg sloja. Ali ipak je morao da se drži nekih ustaljenih normi. Zato se ovde mora primeniti narativni glas i to direktno, kada koristi retorički princip i obraća se: “o felici anime...“ .

Novella d’amore tragico, questa, come tutte le altre della quarta giornata. Fra le quali però è da sottolineare una differenza di notevole importanza: il diverso ambiente sociale nel quale la vicenda si svolge. In questa novella i protagonisti sono di estrazione operaia. Il significato da attribuire a questa rivoluzionaria scelta boccacciana è chiarito nella premessa della novellatrice, nella quale è dichiarato che Amore, potentissimo signore, non abita solo le case dei nobili uomini, ma anche quelle dei poveri. L’<imperio di Amore> quindi, che la tradizione cortese, prima limitava ad un’aristocrazia sociale e quella stilnovistica, dopo, ad una gentilezza di cuore, si dilata sino ad includere le classi subalterne.Ci deve essere posto per la celebrazione sia della potenza d’Amore sia della tragica morte degli amanti. Sul piano formale va anzitutto notata la presenza di uno stile “alto“, testimoniata dalla costruzione ternaria con climax ascendente (“O felici anime... e più felici... e felicissime...“).

IV giornata, IX novella(La novella è narrata da Filostrato) Messer Guiglielmo Rossiglione dà a mangiare alla moglie sua il cuore di messer Guiglielmo Guardastagno ucciso da lui e amato da lei; il che ella sappiendo poi, si gitta da un’alta finestra in terra e muore, e col suo amante è sepellita. Gospar Guiglielmo Rossiglione dade svojoj ženi da pojede srce gospara Guiglielma Guardastagna kojeg je on ubio, a ona volela. Kada ona to sazna, baci se s visokog prozora na zemlju i umre, te je potom zajedno sa ljubavnikom sahrane.

B. nam daje na znanje da je priču preuzeo od Provansalaca. On se poziva na identičnu situaciju, čak su i imena ista, ali se u svemu ostalom odvaja, pre svega kulturološki. U odnosu na tradicionalnu provansalsku priču (vida) gde je sve crno – belo, tj. dobro – zlo, B. pravi otklon, jer kaže da mi nismo samo crni ili beli. Muž nije više a priori negativac, a ljubavnik pozitivac. On potpuno menja njihov odnos i stavlja ih u istu ravan. Time on ukida izvesnost našeg suda. Ova dva prijatelja na skali vrednosti zauzimaju isto mesto.

Ona se slučajno zaljubljuje (caso). Muž to otkriva i sada se akcenat prebacuje na prijateljstvo i umesto da se suoči sa njim na ljudski način, on postaje surov. - Ovde je muž sam primetio da su njih dvoje zaljubljeni, a u provansalskoj priči muž to saznaje od nekog. - Ovde nije reč o povredi časti, već pre svega o povredi osećanja (zbog prijateljstva i ljubavi prema ženi). Muževljeva ljubav prema prijatelju pretvara se u strašnu mržnju i svirepost. - Ovde je detaljno opisano kuvanje i pripremanje srca, jer ono simbolički predstavlja unutrašnje stanje muža i njegovo postepeno pripremanje osvete (metafora kuvanja).- Ovde gospa kaže mužu da je zao, surov...; priznaje da je svojom voljom pristala na ljubav, ali priznaje i da je ona ta koja treba da ispašta. Priznanje krivice - što u provansalskoj priči nikako nije moglo da se desi.- B. namerno izbacuje detalj da je muž krenuo da je probode nožem i pripisuje njoj odluku da se baci kroz prozor.- Muž na kraju ne biva kažnjen, već on beži i to je na neki način njegova smrt. B. nam iznosi problem, slučaj (caso), a ne daje nam rešenje.Ko je u pravu, a koga da osudimo?

V giornata – Si ragiona di ciò che ad alcuno amante, dopo alcuni fieri o sventurati accidenti, felicemente avenisse.

V giornata, VIII novella(La novella è narrata da Filomena)

Nastagio degli Onesti, amando una de’ Traversari, spende le sue ricchezze senza essere amato; vassene pregato da’ suoi a Chiassi; quivi vede cacciare a un cavaliere una giovane e ucciderla e divorarla da due cani; invita i parenti suoi e quella donna amata da lui a un desinare, la quale vede questa medesima giovane sbranare e temendo di simile avvenimento prende per marito Nastagio.Nastagio degli Onesti koji voli jednu devojku iz plemićke porodice Traversari, rasipa zbog nje svoje bogatstvo, ali ona njega ne voli. Na molbe svoje rodbine on ode u Kjasi. Tamo vidi kako jedan vitez goni neku mladu devojku, ubija je i njeno srce baca psima, koji ga požderu. Onda Nastagio pozove na ručak svoju rodbinu i devojku koju voli, te ona tu vidi isti taj prizor. Bojeći se da i sama ne prođe tako, uda se za Nastagia.

Exemplumi su pripadali poučnoj književnosti. Oni su ubačeni u širu strukturu i u njima se na metaforičan način daje neki primer, neka pouka. Za ovu priču preuzet je jedan exemplum od Jacopo Passavantija. Razlika između ove novele i Jacopovog exempluma je to što se B. poigrava i pravi parodiju u današnjem smislu te reči, jer je gospa kod njega kažnjena zbog toga što je surova, okrutna i jer se nije predala muškarcu koji ju je voleo. U exemplumu je gospa ubila svog muža i zbog toga je kažnjena.U noveli se sve dešava u sred dana i njegova vizija je sasvim običan događaj, kao da se to ne događa “oltremondo”. B. zadržava motiv crnog konja. On takođe eliminiše element “fossa ardente“ i uvodi “accoltelamento“ – što je bio veoma razvijen motiv u provansalskoj i francuskoj poeziji i književnosti.

U ovoj noveli novac ima izvesnu ulogu, jer se radi o dvema ličnostima koje pripadaju različitim staležima. Gospa se u ovoj noveli udaje ne iz ljubavi, već iz straha.

Exemplum viene usato come elemento funzionale. Con le modificazioni, B. ha travolto il significato tradizionale mettendolo sul piano letterario. Spostamento del significato della struttura, della funzione, del ruolo dell’exemplum. Intertestualità - richiamo testuali.Interdiscursività – dialogo con qualcuno (scrittore e il suo testo). U Čistilištu Dante pominje porodice degli Onesti i Traversari.B. dà la risposta (opposta alla Divina Commedia): amore per sè stesso non riconosce la distinzione tra la pura passionalità e la pura spiritualità, l’amore sta in mezzo.Il riso delle donne alla fine della novella ha la funzione liberatorio, la funzione di catarsi (emocionalnog pročišćenja), non è uno strumento di insegnamento da seguire. Mentre infatti negli autori medievali il peccato era l’abbandonarsi all’amore, nel Boccaccio il peccato è il non abbandonarvisi e la donna è condannata alla caccia infernale proprio perhé non è stata arrendevole al costante amore di Nastagio. Si tratta, rispetto al passato di un capovolgimento di valori, di una visione tutta terrena e laica, di un’etica profondamente diversa da quella religiosa tradizionale. La novella quindi presenta una complessa trama di tradizione e di novità. Nel Boccaccio, tuttavia, la storia portante non è un mero pretesto alla visione, è invece una storia d’amore complessa.Nella novella del Boccaccio, la spiegazione del senso della visione da parte di Guido cade dopo (anzi durante) la prima visione, ed è subito rivolta a Nastagio, destinatario consapevole, che metterà a frutto tempestivamente l’informazione. Nastagio assiste da solo alla tragica visione, ne comprende il senso. Dalla visione Nastagio comprende che non val la pena di suicidarsi per amore, mentre si può trovare il modo di raggiungere con astuzia il proprio scopo. L’inteligenza e la capacità di volgere a proprio favore una situazione prodotta dal caso. Nastagio organizza accuratamente il pranzo di fronte al luogo dove l’evento è destinato a ripetersi e la visione è tramutata in spettacolo. La visione diviene un messaggio indirizzato da Nastagio, in veste di abile regista, alla donna amata. Qui la visione, che vale come exemplum, travolge la destinataria, subito pronta ad accogliere nel suo letto l’uomo sino allora detestato. Sarà lui a volere la legalità delle nozze. Il Boccaccio, in realtà, gioca maliziosamente sull’ambiguità dei termini: crudele, crudeltà. Attorno alla condizione di Nastagio ci vengono date molte informazioni esplicite sul carattere sugli stati d’animo, sulla condizione sociale – è giovane e ricchissimo, è innamorato. All’atto della visione prova meraviglia, spavento, compassione, desiderio di liberale la donna (che indizia nobiltà d’animo). Il tratto più importante del suo carattere (l’intelligenza) è trasmesso esclusivamente in forma indiziaria dalle sue azioni. In secondo piano, dotata da pochi, ma ripetutu tratti è la Traversari – troppo più nobile, cruda e dura e salvatica, bella, altiera e disdegnosa, crudele.Lieto fine per Nastagio e l’amata, fine tragico per l’altra coppia. L’esperienza tragica di questi ultimi, manifestandosi, serve a determinare il lieto fine della vicenda dei primi: Nastagio rinuncia definitivamente al suicidio (non così Guido), lei accetta l’amore (non cosi l’altra dama).

Il gioco dei nomi: Nastagio degli Onesti, Guido degli Anastagi.Boccaccio entra agilmente sul terreno della predicazione e della moralità medievali.VIII e IX novella si leggono assieme. Un tema, un motivo è fonte di tante possibilità e tanti modi di raccontare. Non esiste un racconto o significato precostituito (B. vuole esprimere proprio questo). Qui un motivo viene esposto da due punti di vista completamente opposti.

V giornata, IX novella(La novella è narrata da Fiammetta)

Federigo degli Alberighi ama e non è amato, e in cortesia spendendo si consuma e rimangli un sol falcone, il quale, non avendo altro, dà a mangiare alla sua donna venutagli a casa; la qual, ciò sapiendo, mutata d’animo, il prende per marito e fallo ricco. Federigo degli Alberighi voli jednu ženu, a ona se na njega i ne osvrće. On se oda plemićkom raskošu i utroši svu svoju imovinu, tako da mu ostane samo jedan soko, kojega, nemajući šta drugo, daje za jelo svojoj dami kad je došla k njemu. Doznavši to, dama izmeni svoje držanje, te se za njega uda i učini ga gospodarem svog bogatstva.

VIII i IX novela – jedna te ista tema (ljubav između dvoje mladih koji pripadaju različitim staležima), ali obrađena na dva različita načina. Federigo je tipičan mladić, bavi se aktivnostima koje priliče vitezu. Ima tipične osobine: dostojanstvo, čuvanje ugleda... Sve se vrti oko novca, a ne oko emocija. Soko – simbol viteštva, jedino se njega ne odriče. Žrtvovanje sokola za ljubav prema gospi je jedini način da joj dokaže ljubav. Ona ne pada na njegova udvaranja, jer pripada građanskoj porodici, potpuno drugom svetu i jer ne želi da prevari svog muža. Most između ova dva sveta (sveta koji počiva na sticanju novca i sveta viteštva) leži u gospi koja na neki način ima društvenu funkciju (da se uspostavi linija između onoga što je dobro). Sin ima ulogu da pokrene radnju. B. je namerno uzeo sina, da bi pokazao značaj emocija. Braća joj se rugaju kada ona hoće da se uda za Federiga, jer on nema novca – to je još jedna potvrda karakteristike novog sveta. Ona kaže da joj ne treba čovek kome treba bogatstvo, već bogatstvo kome treba muškarac. U toj rečenici leži potvrda da ona, gospa, može da posluži kao most (što je i poruka čitavog Dekamerona).Suština priče: na kraju Federigo postaje massaio – onaj koji stiče, koji štedi. On prelazi put od tipičnog provansalskog viteza do tipičnog firentinskog trgovca i to zahvaljujući gospi. Ona se u ovoj noveli udaje ne iz ljubavi, već iz poštovanja. Ljubav predstavlja skup moralnih vrednosti. B. piše o vremenu kada ljudi izlaze iz srednjeg veka. On zna da više ne može da govori o idealizovanim vrednostima prethodnog vremena u društvu koje više ne pripada tom vremenu. Zato hoće da te vrednosti na neki način prilagodi novom vremenu. I pripovedanje je način da se staro vreme poveže sa novim.

È questa la grande novella della cortesia e della nobiltà d’animo. La novella ha due personaggi: Federigo e monna Giovanna. Il Boccaccio non ci dice nulla dell’aspetto fisico di Federigo e quanto ai sentimenti della bellissima e leggiadra Giovanna (“non meno onesta che bella“) solo della sua materna decisione ci parla, quando si recherà dal suo amante e compirà un gesto molto più crudele di quanto lei stessa creda. Federigo è un rappresentante della società e dei valori cortesi. Sin dall’inizio della novella non casualmente sono i suoi comportamenti da etica cortese ad essere messi in evidenza: abilità in opere d’arme, dedizione ad una donna fra le più belle e leggiadre. Nemmeno la miseria, alla quale il personaggio si riduce per questi suoi modi di vita, riesce ad eliminare questa sua dimensione cortese: per onorare la donna inutilmente ma continuamente amata è pronto a sacrificare l’unico bene rimasto – falcone. Nello stesso personaggio avremmo così la fusione della nobiltà d’animo e della gentilezza di estrazione cortese da un lato e della pratica concretezza di estrazione mercantile dall’altro. Boccaccio guarda certi valori cortesi come valori che anche la nuova età può fare suoi, calandoli e integrandoli nell’oggi. Federigo raggiunge la piena rapresentazione quando accogle la donna senza nascondere la sua miseria, ma senza neppure rinfacciarla e nobilmente decide di sacrificare il falcone. Giovanna quando finito il pranzo, avanza la sua richiesta. Federigo non è consapevole del supremo danno che riceverà dalla sua amata. Anzi quella <liberale venuta> lì, nella sua povera casa, è tale un dono che gli cancella ogni danno dalla memoria, lo fa ricco. Purtroppo, ricco solo nel desiderio di ricominciare daccapo a spendere per lei. E solo ora si avvede quanto <egli avesse fuor d’ordine spese le sue ricchezze>, e per la prima volta sente la vergogna della sua povertà, che non aveva ammesso mai di fronte al suo intimo orgoglio.Federigo uccide il falcone per onorare la sua ospite senza sapere il motivo per cui essa è venuta a trovarlo (mentre noi lo sappiamo già e possiamo, sia pur oscuramente, intuire che piega prenderà la situazione); monna Giovanna si accinge alla sua retoricamente elaborata richiesta senza sapere che il falcone le è stato servito a pranzo (mentre noi lo sappiamo). La diversità dei due caratteri non è commentata dal Boccaccio, ma dimostrata nell’oggettività del comportamento e delle parole. VI giornata - Si ragiona di chi con alcun leggiadro motto, tentato, si riscotesse, o con pronta risposta o avvedimento fuggì perdita o pericolo o scorno. VI giornata, I novella(La novella è narrata da Filomena)

Un cavalier dice a madonna Oretta di portarla con una novella: e, mal compostamente dicendola, è da lei pregato che a piè la ponga.Jedan vitez rekne gospi Oretti da će joj put pričanjem skraćivati tako da će joj se činiti da jaše konja; ali kako joj on priča loše, ona ga zamoli da joj pomogne da sjaše.

Ovom novelom počinje druga polovina Dekamerona; jako je specifična. Predstavlja središnji deo poetike (koja je počela proemiom). Često se zove metanovella, jer govori o samoj sebi (kada jedan žanr govori o samom sebi: meta-). U ovoj noveli se govori o samom pripovedanju. Daju se elementi pripovedanja i njegova suština. VI dan je posvećen duhovitim izrekama, odgovorima i dosetkama (bei motti). Motto (u humanizmu

će to biti facezia – šala, dosetka, doskočica; facezia kod Kastiljonea biće neophodni element dvorjanina) – podrazumeva u sebi čitav sklop vrednosti, vrhunsku inteligenciju, vrhunsko obrazovanje...Humor koji se ovde prikazuje potpuno se razlikuje od smeha na karnevalima. Ovaj smeh je iz intelekta, podstiče nas na razmišljanje, to je oslobađajući smeh (funzione di catarsi). B. hoće da pokaže važnost pripovedanja i važnost reči, ali i snagu reči. Već u uvodu Filomena i Pampineja govore o snazi reči i pričanja. Renesansa počinje da pravi razliku između konkretne radnje i radnje reči (facezia – kratka, duhovita forma, a novella se kasnije razvija u baroknu novelu). Nije važno samo ono što se kaže (motto), već je vrlo bitan i primalac poruke koji će to shvatiti. Njen odgovor (motto) – ona koristi njegovu metaforu (on je zove da je povede na konju i olakša joj put pričanjem) i nastavlja se na nju. Ovde je metafora jahanja upotrebljenja za pripovedanje. Pripovedanje je shvaćeno kao putovanje, što nije novo. B. se poziva na jedan prethodni književni izvor i pravi metaforu (očigledno je taj vitez znao za taj izvor). B. kroz ovu novelu pokazuje šta je nedopustivo u pripovedanju: - Ne sme se ponavljati jedna te ista reč, ne sme se vraćati unazad, tj. priča mora da prati uzročno-posledični tok. Pripovedanje mora da bude linearno, uzročno-posledična veza u vremensko organizovanom sledu.- “Io non dissi bene“ - pripovedač, tj. autor ne sme da se ubacuje direktno u priču “senza che pessimamente profereva...“ – u zavisnosti od likova i događaja upotrebićemo određeni stil. Ne može se govoriti nešto što ne priliči datom liku ili datoj okolnosti (ne može se seljančica iz okoline Firenze odvesti u kočijama u Firenzu).- Suština pripovedanja je da nama priča deluje verodostojno. Ne smeju se mešati imena protagonista, oni su od suštinskog značaja, oko njih se odvija radnja.Priča je odraz našeg života, zato ako se poremeti nešto u priči, slušalac će osetiti kao da se nešto poremetilo u životu, zato ona oseća da je na samrti (ona reaguje fizički). On je shvatio šalu, ali je nije uzeo za zlo, jer onda šala ne bi imala smisla ni svrhu. Ovaj vitez ne može da pripada B. družini, a u gospi se ogleda svih 7 gospi iz družine.

VI giornata, X novella(La novella è narrata da Dioneo)

Frate Cipolla promette a certi contadini di mostrar loro la penna dell’agnolo Gabriello; in luogo della quale trovando carboni , quegli dice esser di quegli che arrostirono san Lorenzo.Fratar Cipolla obeća nekim seljacima da će im pokazati pero anđela Gabrijela; ali, kada umesto pera u svojoj kutiji nađe ugljevlje, reče im da se na tom ugljevlju pekao Sveti Lorenco.

Dioneova sloboda i nije baš sloboda. On je prinuđen da izokrene čitavu situaciju tog dana. Naličje dominantnog principa. Ovde je negacije kratkoće (u Vi danu novele su posvećene duhovitom odgovoru; B. je namerno dao da su reči actio, a ne neki događaj; princip je brevitas). Njegov odgovor jeste duhovit, ali je monolog, čitava propoved. Kratkoća postaje dužina. U svim novelama VI dana britka reč razrešava celu situaciju,

kod Dionea ta reč ne znači ništa. B. je njemu dodelio da priča i poslednju priču celog Dekamerona. Mi ne znamo šta se posle dešava sa njima.U prvom delu novele daje se detaljan opis fra Cipolle, nema nikakve radnje. Međutim, drugi deo novele je sav u rečima. To je ono što prema strukturi ovu novelu povezuje sa novelom o ser Ciapellettu. Dioneo se tematski nije odvojio od prethodnih, iako je to bilo pravilo. Razlike:1) Smeh je ovde karnevalskog tipa – „smeh iz trbuha, a ne iz mozga” (u ostalim primerima u pitanju je intelektualni humor, a ovde je karnevalski);2) Dužina – motto je po pravilu kratak, duhovit odgovor, a ovde se proteže na više strana. Time je Dioneo ipak zadržao svoj običaj da razbije monotoniju. Uloga Dionea je zapravo ta da B. kroz njega pokaže da jedna ista tema može biti obrađena na drugačiji način, u odnosu na uobičajen kojeg se drže ostali iz družine.B. sledbenici sužavaju njegove teme. Iz novele se u humanizmu i renesansi razvija la facezia. Zahvaljujući Petrarki i njegovom prevodu X novele X dana na latinski, B. uspeva da opstane u prvom periodu humanizma i renesanse (la fase latina). Bembo kasnije njega proglašava za uzor u pisanju proze, ali pre svega na osnovu okvira (la cornice), tj. proemio, introduzione, conclusione, a ne na osnovu novela.

È a questo punto fondamentale ricordare che la novella fa parte della sesta giornata nella quale si ragiona di chi, trovatosi in difficoltà, si è cavato d’impaccio. B. cioè guarda con ammirazione quanti riescono a fuggire perdita o pericolo o scorno. Frate Cipolla è proprio uno di questi; e ha di fronte un paese di creduloni, di sciocchi, una folla di Calandrini. Il motivo di fondo della novella è quindi ancora una volta la celebrazione dell’intelligenza, della capacità di saper vivere reagendo alle difficoltà che la casualità della vita (qui lo scherzo di due buontemponi) presenta. Questa celebrazione comporta – altra faccia della medaglia – il disprezzo per gli sciocchi, per i beffati – i motivi di fondo di tanta parte del Decameron, e qui ci sono tutti. A differenza che in altre novelle della sesta giornata, qui il protagonista si cava d’impiccio non con una semplice battuta, con un “leggiadro motto”, ma con un lungo discorso che è il pezzo forte della novella. Fondato tutto su anfibologie, allusioni gergali, questo discorso pone però un problema. Per chi parla, in questo fuoco d’artificio intellettuale, frate Cipolla? Quell’uditorio di certaldesi (“uomini e femine semplici”) è in grado di capire e apprezzare quelle girandole di metafore? No certamente. C’è da pensare allora ad un destinatario diverso: sul piano della fabula, potrebbero essere i due giovani che hanno ordito la beffa (e il cui livello intellettuale è ben superiore a quello dei certaldesi), mentre sul piano, per così dire, dell’impianto narratologico potrebbe essere la lieta brigata cui il novellatore (Dioneo in questo caso) si rivolge, oppure i lettori ai quali implicitamente pensa Boccaccio.

- Frate Cipolla vuol beffare i certaldesi- Due giovani astuti vogliono beffare frate Cipolla--------------------------------------------------------------= Frate Cipolla beffa entrambi

X giornata – Si ragiona di chi liberalmente o vero magnificamente alcuna cosa operasse intorno a’ fatti d’amore o d’altra cosa.

X giornata, X novella(La novella è narrata da Dioneo)

Il marchese di Sanluzzo da’ prieghi de’ sui uomini costretto di pigliar moglie, per prenderla a suo modo piglia una figliuola d’un villano, della quale ha due figliuoli, li quali le fa veduto d’uccidergli; poi, mostrando lei essergli rincresciuta e avere altra moglie presa a casa facendosi ritornare la propria figliuola come se sua moglie fosse, lei avendo in camiscia cacciata e a ogni cosa trovandola paziente, più cara che mai in casa tornatalasi, i suoi figliuoli grandi le mostra e come marchesana l’onora e fa onorare.

Markiz od Sanluzza, podstican molbama svojih ljudi da se oženi, uzme po svojoj volji za ženu kćer jednog seljaka, sa njom dobije dva deteta i tobože ih oba ubije. Praveći se da mu je ona postala dosadna i da je rad uzeti drugu, dovede u dvor svoju rođenu kćer, da tobož uzme nju. Kad je video da njegova supruga, premda ju je u košulji oterao njenoj kući, sve mirne duše snosi, on je opet silno zavoli, vrati je u svoju kuću, pokaže joj svoju i njenu odraslu decu, oda joj počast kao markizi i naredi da je i svi drugi kao markizu poštuju.

Tema X dana: primeri vrline.Ova novela je sama po sebi vrla. Na samom početku se detaljno opisuju pripreme za venčanje, ritual svlačenja i oblačenja = ritual oproštaja i prelaska u novi svet. Ovom pričom prikazana je ogromna surovost, stalno dokazivanje posedovanja vrlina (odanost, ljubav). Postavlja se pitanje koje su zapravo granice u tom traganju za vrlinama, da li uopšte vredi tako bolesno dokazivati te vrline. Na kraju priče imamo Dioneov komentar, on šaljivo završava svoju priču.

Si narra la storia della pazienza virtuosa di Griselda, una povera fanciulla che, sposata dal marchese di Saluzzo, sopporta le prove inumane alle quali la sottopone il marito, finché questi, conosciutala degna di sé, dopo molti anni di sofferenze e di umiliazioni, la restituisce nel suo grado e le mostra rispetto e affetto. Una novella veramente feudale, non per nulla protagonista è un marchese del feudale Piemonte, ma che il Boccaccio presenta quale modello ideale di cortesia e di magnanimità.