MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/65 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI thanGkO 1. Pu lalnithang (82), f/o Ramthang Tusing of Muolvaiphei chu awmna/ tarnatna leiin December 8, 2017 khan a thi a, Decem- ber 9, 2017 hin Muolvaiphei thlanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Kohran: ICI 2. Pu lalkhawbuoi @ Lalbuoi (82) of Saidan, CC- Pur chu Asthma natna leiin Dec. 8, 2017 khan a thi a, Dec. 9, 2017 hin Saidan th- lanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Pu Lalkhawbuoi hi Miss Kut (Manipur) lo ni tah Nk. Ram\anmawi le hla- sakthiem Pi Lalramthang hai piengna pa a nih. ccPur Police han bus thar an nei ccPur: December 7, 2017 khan District Police, CCPur hai hmang ding Bus thar pakhat Imphal-a inthawk Churachandpur a hungtlung. Bus ah hin mi 45 chuongna ding seat a um. SP, CCPur le a rawi han a ensinnain Dec. 7, 2017 khan SP, CCPur Office a inthawk DC, CCPur Office le DC, CCPur Office a inthawk Peace Ground, Tuibong inkarah test ride an nei. kim Joe Gas office inkhar ding ccPur: M/s Kim Joe Gas Service, Nehru Marg, Rengkai chu lusunna (con- dolence meeting) leiin Dec. 9, 2017 hin office an inkhar ding niin Proprietor chun inhriettirna a siem. MHJU, CCPur Branch indin ccPur: Zani hmasaa Churachandpur a tuolsung nitin chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma chawl (suti/holiday) chungthu hriltlangin an siem bakah MHJU, CCPur Branch an indin. Christmas holiday chu Kum dangin Dec. 24-26 a ni hlak a, sienkhawm tu kum December 24 chu Pathienni a ni a, hi lei hin Churachandpur puotienga um chanchinbua thawktuhai an umna hmun senga Christmas hmanga an fe theina dingin Dec. 23-26, 2017 chen holiday ning a tih. Hiengang bawk hin Dec. 31, 2017 chu Pathienni a hung ni nawk a, thawktu CCPur town puotienga um hai Kum thar hmanga an fe theina dingin Dec. 30, 2017-January 2, 2018 chen holiday ning a tih. Chun, MHJU, CCPur Branch interim huna \huoitu dingin- President Vicky Suantak, Editor, Nisin Thuhiltu; Vice President in Langzachin, Executive Editor, Manipur Express; Secretary in Kamkhenpau, Executive Editor, The Lamka Post; Joint Secretary in Roding L. Sellate, Joint Editor, Hmasawnna Thar; Finance-cum-Treasurer John- son Pau Samte, Assistant Editor, The Zogam Today le In- formation Secretary dingin Kamzading, Reporter, Angel’s Vision hai ruot an nih. Dec. 12, 2017 in Press Club, Headquarter Vengah An- nual Meet um a ta, Oath taking nei an tih. A thei hmasa takah Manipur CM le IPR Minister Editors han inhmupui rawhai se ti rel a ni bawk. Dr L. Fimate in Synod Khawmpui a hung uop ccPur: Mizoram Insti- tute of Medical Education and Research (MIMER) Director Upa Dr L. Fi- mate chu Lamka RPC Biekin-a 27th Synod RPC- NEI khawmpuilien hmang dingin Dec. 3, 2017 khan Imphal a hungtlung a, tuhin CCPur-ah Rev. Ros Infi- mate In, Saikawt, CCPur- ah an nghat mek. RPC Synod \huoitu ding thlang huna Presiding Of- ficer a ni bakah Executive Committee member a ni leia sin \ul tam tak thaw ding nei sienkhawm khawmpui hi a hung \hang a nih. Ama inhmupui nuom hai ta dingin Rev. Ros Infi- mate, Saikawt chengnainah inhmupui thei ni dingin ei thu dawngna chun a hril. Cristiano Ronaldo chun a vawi 5-na dingin Best player award Ballon d’Or a dawng nawk. VDF dinga lak han Dec. 12-ah joining report ccPur: Churachandpur district-a Village Defence Force (VDF) 27 lakna dinga recruitment neia hlawtlingna chang hai chu December 12, 2017, 8AM khin Reserve Inspector, DHQ, CCP, DHQ, CCPur-ah 3 (three) months Basic Training court a \hang dinga in report seng dingin Rakesh Balwal, IPS, SP, CC- Pur chun Order an suo. Hming list en thei din- gin Reserves Lines, DHQ, CCPur-ah tar a nih. An hun hi kum khat sung Dec. 8, 2017 a inthawk December 8, 2018 chen ding a ni a, renumeration Rs. 6000/- le Ration money Rs. 1000/- thlatin dawng an tih. Grievance Cell-ah report dingin an hriettir iMPhal: District hran hrana DC Office a thawktu han an office a lenghai, a bik takin ruolbanlohai an lo ngaisak \ha nuom nawh ti report CM kuomah a tlung a. Hi lei hin hiengang sawrkar thawktuhai hi an office-a va lenghai lo ngai- sak \ha hlak dinga inhriettir an nih. A bikin ruolbanlo, ngai- sak \ha lo hai chun Griev- ance Cell, Chief Minister’s Secretariat-ah toll free number 1800-345-3818 ah report pe hlak dinga inhri- ettir an nih. Sawrkar thawktu, report a um hai hi an chanchin sui- zui ning a ta, an indiknaw a ni chun Disciplinary Ac- tion lak ning a tih tiin za- nita Principal Secretary to Chief Mnister, Manipur thusuok chun a hril. School staff room le godown kang iMPhal: Zani zingkar dar 8 vel khan Canchipur a St. Robert School-ah kang- mei a suok a, hi school Teachers Common Room le Godown a kang a, a bul hna- ia tlawmngaipawlhai le Fire Brigade pawl \hangruolin kangmei hi an \helmit. Kangmei hin thil cheng nuoitel manhu ding a kang- siet hman. Kangmei suok \anna tak hriet a ninaw a, sienkhawm electric fesuol (short Circuit) lei ni dinga ring a nih. Paupu lenlai Vol- 4 hawng ding ccPur: Dec. 10, 2017, 1:00PM khin Zou Gal Hall, Zouveng-ah Paupu Lenlai Volume-4 chu V. Hang- khanlian, Minister (Agri, Vety & AH) in khuolliena \hangin hawng a ta, Kam- muanlal Simte, CEO, ADCC le Albert Colney Mizo guest of honour le functional presi- dent in \hang an ta, Chinlun- thang, President, UZO GHQ chief host in \hang a tih. biekin thar hawng ccPur: Evangeli- cal Churches Association (ECA), Thingkangphai Biekin bawl zo thar hlim chu Dec. 7, 2017, 6AM khan Pas- tor Lhunkhoneh, Bieltu pas- tor in hawngna le \awng\aia inhlanna a nei. Biekin hi Rs. 40 lakh vel senga bawl a nih. 1st Tuiring Youth Day ursun taka hmang a nih tuirinG: Tuiring khuo chun an khuoa a vawikhat- na dingin December 8, 2017 khan 1st Turing Youth Day’ ursun takin an hmang a, khuollienin Mr. Tom Ebay, Photographer, For One Life a \hang. Khuollien hi khuo mipui han kawtsuo ah lo hmuokin Bawng-gari a in- chuongtirin Tuiring khaw- sungah an sawmlut. Tom Ebay in thu a hril- naa chun, Tuiring mipui- in Youth Day hmangnaa khuollien dinga an fiel chu lawmum a ti thu hrilin, For One Life chun mu- sic le sports tieng \halai- hai talen sukhmasawn a thiltum tak a ni thu a hril. Hmatieng peia khawm For One Life a hotuhai kuomah hi hmuna talen nei an tam zie an tlun ding thu le \ha- lai hai thiemthil pholang le sukhmasawn a ni theina dinga hma a lak ding thu a hril. Thu a hril zo hin Flag keipharna neiin Organizer han thilpek inhlanna an nei a, ama khawmin thilpek inhlanna a nei nghal bawk. Hi huna hin Pu V.L. Vula, Secy. Village Au- thority, Tuiring le Pu Hranglawrthang, Presi- dent, Tuiring HNU Unit hai khawma thuhrilna hun an hmang a, tlawmngaina kawngah nasa nawk zuola hma la dingin mipui hai infuiin khuo changkangna dinga education pawimaw zie uor takin an hril. Youth Day huna in Tuiring khuo nunghak le tlangval fam lo changtahai inza inentirnain sunna hun- ser hmang a ni bawk. Programme hmang sung hin Local artiste- Pu Lalrem- sang, Tv. James Hmar, Pu Buonthanglur Inbuon, Guest artiste- Nk. Grace Famhoite (ICI KTP Voice), Nk. Glo- ria Khawlhring (Semikah) han hla an sak a, Veteran artiste- Pu Zaituokung in a hla hit hai- ‘ Headmaster Babu’, ‘ Dawnkir chang in ei nun hlui hai’ ti hla hai a sak a, mipui na a tlai hle. Chun, Tv. Donald khawmin lam hmunuomum tak inentirna a nei bawk a, zan huna Hla ruoi \he a ni bawk. (Input: Muona Infimate) Manipur ramri tawkchang ni naw nih: Chief Minister Mi 91 kuomah Illness Fund \hangpuina Rs. 1.10 Crore peksuok a nih iMPhal: Chief Minister Mr Nongthongbam Biren Singh chun, NSCN (IM) le BJP Centre sawrkarin Framework Agreement an ziekna le inzawmin Manipur rami tawk chang a ni naw ding thu a hril. Hi thu hi Union Home Minis- ter Mr Rajnath Singh inhmupuia New Delhi fe a hung kir hnung of- ficial program a nei hmasatak, Ma- nipur State Illness Assistance Fund (MSIAF) hnuoia \hangpuina pawisa semna Durbar Hall, CM Secretariat- ah chanchinumihai le an inpawlna huna a hril a nih. Chief Minister hi New Delhi ah Union Home Minister Mr Rajnath Singh inhmupui dingin Assam CM le Arunachal Pradesh CM hai leh an fe a, zanikhan Kolkata a inthawkin Imphal a hung vuonglut nawk ta a nih. Chief Minister Pu Biren chun, Assam CM le Arunachal Pradesh CM leh, Home Minister hi NSCN (IM) le BJP sawrkar inremna FA le inzawma thil um thei dan le tulaia state mipui laia thil/boruok umdan an hriltlangpui niin a hril. Union Home Minister hin state-a thil umdanhai hriet a nuom a, state tin ngirhmun an dawn a. Ama chun, state mipui le a sawrkar le a mimal tak khawmin, Manipur state inpum- khatna suksietna dinga ramri tawk chang or \he dar chu \ha an ti naw thu a hrilpek niin a hril. “Naga issue sukfelna dingin Manipur ram them chang/khawidar chu remchang naw nih” tiin a hril. Chief Minister chun, Naga hai harsatna sukfel vat a nuompui lai zingin Manipur-a tlangmi le phairam mihai hun sawttaka inthawka inrem taka um, an inlaichinna le inpum- khatna suksiet thei ding thil hrim hrim chu iengkhawm thaw lo dingin Home Minister hi a ngen niin a hril. Manipur mipuihai chun ramri sukdanglam or tawk chang \ha an ti naw thu le an phal naw thu hrilin, ama mimal tak khawmin mipui rawl chu a rawl a nizie le mipui ditdan chu a ditdan le sawrkar ditdan a ni thu a hril bawk niin a hril. Chief Minister pathumhai chun Nagaland sunga Naga issue sukfel \ ha tiin an nuompui lai zingin, state dang ramri them chang ding zawn- ga inremna chu an pawm/remti thei naw ding thu an hril niin a hril. Hi huna hin CM chun Mani- pur State Illness Assistance Fund (MSIAF) hnuoiah December 15, 2014 a inthawka February 2015 che- na application thlang suok, sumfai \ hangpuina hmu thei ding mi 91 hai kuomah a rengin Rs. 1. 10, 58, 858 a sem suok. Sawrkar chun MSIAF hnuoiah BPL sungkuo tin kuomah medical reimbursement Rs. 1.5 lakh chen a pek (reimbursed) ding niin a hril. A sawrkar chun mipuihai hriselna a ngai pawimaw hle thu, hi Scheme a um zing lai khawmin mi tam takin Meeyamgi Numit haiah damdawi inenkawlna ding \hangpui an hni rawn tak thu a hril. “Damdawi inenkawlna (hrisel- na) hi mipui harsatna tak a ni leiin sawrkar chun ‘Health Scheme’ (Hak- selgi Tengbang) a siema, miretheihai pawisa lova damdawi inenkawlna \hangpui (cashless medical cover up) a thaw ding a nih” tiin, natna chi sari Cancer, Neuro, Kidney, Heart, Burns, Liver le Neo-natal hai ah Rs.2 chen value cashless medical cover- up sungkuo tin a thawpek ding thu a hril. Tender/e-Tender hai khawm siem a ni tah a, implementing agen- cy shorlisted an ni ta bawk a, kum thar January 2018 a \an hman ni din- gin niin a hril. Hriselna thil bawk, abikin ruol banlohai ta ding, ‘Chief Minister-gi Shotharabasingi Tengbang’ khawm December 3 khan hlen a ni ta a. Hi Scheme hnuoia beneficiary thlang tahai \hangpuina an hmuna ding ang darkar 24 neka sawt delay taphawt chu an chungah action na taka lak a ni pei ding thu a hril bawk. Technology thar hmanga Manipur lampui hai siem a ni ding thu Gadkari in a hril lucknOw: Union Min- ister for Road, Transport, Highways, Shipping and Water Resources Nitin Gadkari chun ni 2 sung aw ding national confer- ence “New Technology for Road Construction” chu zanikhan Lucknow hmuna a hawng. Hi huna hin India ram state tina Works minis- ter hai an \hang a, Manipur PWD minister Th. Bishwa- jit Singh khawm a \hang. Mr Gadkari chun tech- nology thar hmangin Ma- nipur a lampui hai an hmatienga siem\hat ani dign thu, lampui \ha siem hin state economy nasa ta- kin a suk\hang ding bakah khuo le khuo hai kara in- laichinna \halem a hung in- tlun ding thu a hril. A hril peinaah Union ministries chun Manipur-a sinking zones hai zawng- suoktu dingin officials hung tir a ni ding thu le technologies thar hin Manipur India rama state hmasawn an tlun ding thu a hril bawk. Th. Bishwajit chun Manipur-a Cement con- crete plant indin theina ding hmun awngsuok din- gin Union minister hi a ngen. DC, CCPur in Training a khar ccPur: North Easter Re- gion Community Resource Management Project NER- CORMP, hnuoia CCPur District Community Re- source Management Soci- ety (CDCRMS) huoihawt- naa ni 14 sung aw Cane and Bamboo Training Novem- ber 23, 2017 NERCORMP office, Family Lane a \an chu zo a nita le inzawmin zanikhan Training kharna le One-Day Promotion cum- sale of NaRM-Gs Cane and Bamboo Products nei a nih. Hi huna hin Pu Shym Lal Poonia, IAS, DC/Chair- man, NERCORMP chun khuolliena \hangin training hi a khar a, training sunga thil siema um hai a en tawl bawk. CDCRMS-NER - CORMP chun an thil siem hai DC kuomah present in an pek bakah DC chun ie- manizat zet an chawkpek bawk. NERCORMP CCPur hnouia hin block 5, Heng- lep, Thanlon, Samulamlan, Sangaikot le Tuibong hai an um a, block 5 hnuoia hin khuo 364 le Self-help Groups 917 an um a nih. NIT Manipur 4th Convocation hmang iMPhal: Zanikhan Langol- ah National Institute of Tech- nology (NIT), Manipur 4th Annual Convocation hmang a nih. Hi huna hin Governor Dr. Najma Heptulla chu Chief Guest a na, Prof. Ashish- kumar Chauhan, Chairman, Board of Governors (BOG), NIT Manipur; Prof. Vardaraj Bapat, SJM School of Man- agement, IIT Bombay le Prof. S Birendra Singh, Director, NIT Manipur hai khawmin convocation service hi an uop ve. Convocation huna hin Ph. D Research scholar 2, M. Sc 28, M. Tech 41 le B. Tech 101 NIT Manipur a an inchukna zo hai chu degree inhlan an nih. Prof. S. Birendra, Direc- tor, NIT Manipur in lawm- lutna thucha a hril a, kum 2016-17 sunga NIT Manipur in activities a nei le thil thar a thaw suok hai hrilna a nei a, NIT Manipur chu kum 7 chau la nisien khawm, India a NIT hawng thar 10 hai lai ansangtak a ni thu a hril. NIT Manipur in sawrkar thlung- puiin flagship programme a nei hieng Unnat Bharat Ab- hiyan, Swaccha Bharat Ab- hiyan, Global Initiative of Academic Networks(GIAN) & Technical Education Quality Improvement Pro- gramme (TEQIP-III) le scheme dang dang hai implement a thaw hlak thu Prof. S. Birendra chun a hril. ARESA in GB Meeting le Barakhana ccPur: Assam Rifle Ex- Servicemen Association (ARESA), Churachandpur chun Dec. 8, 2017, 11AM khan Simte Inn, Simveng-ah Annual General Body Meet- ing-cum-Barakhana an nei. Hi huna hin Colonel Mithun S. Sethe, Com- mandant, 250AR khuol- lienin a \hang. ARESA chun khuollien hi hnang lukhum inkhumtirna an nei a, Assam Rifles tieng chun ARESA hmang din- gin Water filter/purifier le thilepk dang an inhlan. Colonel Mithun chun, Assam Rifles chun an umna taphawt, a bikin In- dia hmarsak biela hnam tum tum cheng hai inrem taka an um theina ding le muongna a um theina din- gin theitawpin hma a lak a, India ramah sipai dang dang an um a, sienkhawm hienganga hmalatu hi As- sam Rifle chau an nih tiin a hril. Assam Rifles chun ram venghimna dingin sun le zanin iengtiklai khawm hma an lak zing a nih tiin a hril bawk. Hi hun hmangnaa hin Senior pensioner 16 le As- sociation founder member la dam hai kuomah Chief Guest in thilpek inhlanna a nei a. Assam Rifles chun Ex-servicemen Grievance Cell an hawng bawk a. Pension sum chungthu le bank account siemdik ngai hai pelut a nih. ARESA, CCPur a hin members 300 chuong an um mek. Minister in CHC doctor quarter a hawng iMPhal: Saikul Commu- nity Health Centre, Senapati District a Doctor’s quarter bawl zo thara um chu CSO Saikul le CHC Saikul hai \hangruola programme an siemna hnuoiah zanikhan Health Minister Pu L. Jayan- takumar Singh in a hawng. Hi quarter hi MSDP-12 Plan hnuoia bawl a na, hawngna programme a hin Saikul A/C MLA Pu Puyamthong Ha- okip le Dr. K. Rajo Singh, Director of Health Services, Manipur hai chu Guest of Honour le Functional Presi- dent an na, Kangpokpi DC Pu T. Ranjit Singh, IAS chu Special Invitees in a \hang. Chief Guest Pu L. Jay- antakumar Singh in thu a hrilna a chun, Manipur state sunga Health Centres hai doctors indai naw leia buoina um lova \ha taka an function theina dingin Doc- tors 300 le Dental Surgeons 11 lak thar dinga hma lak zing a ni thu a hril. Doctor’s quarter hawng thara um hi a hun le hmun izira upgrade pei ning a tih tiin Health Minister chun a hril. Pre-Recruitment a um ding ccPur: Director General, Assam Rifles, Shillong in Washerman, Plumber, Personal As- sistant le Cook (Technical & Tradesman) posts 754 lak a tum. Hi taka \hang dinghai hmak- huo ngainain 25 Assam Rifles, CCPur in Free Recruitment Training huoihawt a tum. Hi taka \hang nuomhai ta dingin Dec. 20, 2017 chen khin hnina peklut thei a nih. Thu chieng lem hre nuom han Contact Nos. : 8132-815-008 or 8731-093-142 haiah ngaiven thei ning a tih. Recruitment Training hi Jan. 10, 2018 a inthawk \an ning a tih. Dy. Director (Press) in Internal Press Tour a vailiem iMPhal: Directorate of Information & Public Rela- tions (DIPR) in a huoihawt ‘Internal Press Conducted Tour’ chu zanikhan Pu N. Krishnakumar Singh, Depu- ty Director (Press) in DIPR Office Complex, Keisham- pat a inthawk a vailiem. Hi press tour thiltum tak chu nikhat laia model village a puong Tengnoupal District a Kwatha khuoa mihai in- biekpui a, an khuo model village a ni hnunga devel- opment work thaw dan hai hriltlang a nih. Kwatha khuo hi Sansad Adarsh Gram Yo- jana (SAGY) hnuoia Rajya Sabha MP Pu Bhabananda Singh in nikhat laia model village dinga a laklut a nih.

Transcript of MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf ·...

Page 1: MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf · chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/65 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

thanGkO1. Pu lalnithang (82), f/o Ramthang Tusing of Muolvaiphei chu awmna/tarnatna leiin December 8, 2017 khan a thi a, Decem-ber 9, 2017 hin Muolvaiphei thlanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Kohran: ICI 2. Pu lalkhawbuoi @ Lalbuoi (82) of Saidan, CC-Pur chu Asthma natna leiin Dec. 8, 2017 khan a thi a, Dec. 9, 2017 hin Saidan th-lanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. Pu Lalkhawbuoi hi Miss Kut (Manipur) lo ni tah Nk. Ram\anmawi le hla-sakthiem Pi Lalramthang hai piengna pa a nih.

ccPur Police han bus thar an nei

ccPur: December 7, 2017 khan District Police, CCPur hai hmang ding Bus thar pakhat Imphal-a inthawk Churachandpur a hungtlung. Bus ah hin mi 45 chuongna ding seat a um. SP, CCPur le a rawi han a ensinnain Dec. 7, 2017 khan SP, CCPur Office a inthawk DC, CCPur Office le DC, CCPur Office a inthawk Peace Ground, Tuibong inkarah test ride an nei.

kim Joe Gas office inkhar ding

ccPur: M/s Kim Joe Gas Service, Nehru Marg, Rengkai chu lusunna (con-dolence meeting) leiin Dec. 9, 2017 hin office an inkhar ding niin Proprietor chun inhriettirna a siem.

MHJU, CCPur Branch indinccPur: Zani hmasaa Churachandpur a tuolsung nitin chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma chawl (suti/holiday) chungthu hriltlangin an siem bakah MHJU, CCPur Branch an indin. Christmas holiday chu Kum dangin Dec. 24-26 a ni hlak a, sienkhawm tu kum December 24 chu Pathienni a ni a, hi lei hin Churachandpur puotienga um chanchinbua thawktuhai an umna hmun senga Christmas hmanga an fe theina dingin Dec. 23-26, 2017 chen holiday ning a tih. Hiengang bawk hin Dec. 31, 2017 chu Pathienni a hung ni nawk a, thawktu CCPur town puotienga um hai Kum thar hmanga an fe theina dingin Dec. 30, 2017-January 2, 2018 chen holiday ning a tih. Chun, MHJU, CCPur Branch interim huna \huoitu dingin- President Vicky Suantak, Editor, Nisin Thuhiltu; Vice President in Langzachin, Executive Editor, Manipur Express; Secretary in Kamkhenpau, Executive Editor, The Lamka Post; Joint Secretary in Roding L. Sellate, Joint Editor, Hmasawnna Thar; Finance-cum-Treasurer John-son Pau Samte, Assistant Editor, The Zogam Today le In-formation Secretary dingin Kamzading, Reporter, Angel’s Vision hai ruot an nih. Dec. 12, 2017 in Press Club, Headquarter Vengah An-nual Meet um a ta, Oath taking nei an tih. A thei hmasa takah Manipur CM le IPR Minister Editors han inhmupui rawhai se ti rel a ni bawk.

Dr L. Fimate in Synod Khawmpui a hung uopccPur: Mizoram Insti-tute of Medical Education and Research (MIMER) Director Upa Dr L. Fi-mate chu Lamka RPC Biekin-a 27th Synod RPC-NEI khawmpuilien hmang dingin Dec. 3, 2017 khan Imphal a hungtlung a, tuhin CCPur-ah Rev. Ros Infi-mate In, Saikawt, CCPur-ah an nghat mek.

RPC Synod \huoitu ding thlang huna Presiding Of-ficer a ni bakah Executive Committee member a ni leia sin \ul tam tak thaw ding nei sienkhawm khawmpui hi a hung \hang a nih. Ama inhmupui nuom hai ta dingin Rev. Ros Infi-mate, Saikawt chengnainah inhmupui thei ni dingin ei thu dawngna chun a hril.

Cristiano Ronaldo chun a vawi 5-na dingin Best player award Ballon

d’Or a dawng nawk.

VDF dinga lak han Dec. 12-ah joining report

ccPur: Churachandpur district-a Village Defence Force (VDF) 27 lakna dinga recruitment neia hlawtlingna chang hai chu December 12, 2017, 8AM khin Reserve Inspector, DHQ, CCP, DHQ, CCPur-ah 3 (three) months Basic Training court a \hang dinga in report seng dingin Rakesh Balwal, IPS, SP, CC-Pur chun Order an suo. Hming list en thei din-gin Reserves Lines, DHQ, CCPur-ah tar a nih. An hun hi kum khat sung Dec. 8, 2017 a inthawk December 8, 2018 chen ding a ni a, renumeration Rs. 6000/- le Ration money Rs. 1000/- thlatin dawng an tih.

Grievance cell-ah report dingin an hriettiriMPhal: District hran hrana DC Office a thawktu han an office a lenghai, a bik takin ruolbanlohai an lo ngaisak \ha nuom nawh ti report CM kuomah a tlung a. Hi lei hin hiengang sawrkar thawktuhai hi an office-a va lenghai lo ngai-sak \ha hlak dinga inhriettir an nih. A bikin ruolbanlo, ngai-sak \ha lo hai chun Griev-

ance Cell, Chief Minister’s Secretariat-ah toll free number 1800-345-3818 ah report pe hlak dinga inhri-ettir an nih. Sawrkar thawktu, report a um hai hi an chanchin sui-zui ning a ta, an indiknaw a ni chun Disciplinary Ac-tion lak ning a tih tiin za-nita Principal Secretary to Chief Mnister, Manipur thusuok chun a hril.

School staff room le godown kangiMPhal: Zani zingkar dar 8 vel khan Canchipur a St. Robert School-ah kang-mei a suok a, hi school Teachers Common Room le Godown a kang a, a bul hna-ia tlawmngaipawlhai le Fire Brigade pawl \hangruolin

kangmei hi an \helmit. Kangmei hin thil cheng nuoitel manhu ding a kang-siet hman. Kangmei suok \anna tak hriet a ninaw a, sienkhawm electric fesuol (short Circuit) lei ni dinga ring a nih.

Paupu lenlai Vol- 4 hawng ding

ccPur: Dec. 10, 2017, 1:00PM khin Zou Gal Hall, Zouveng-ah Paupu Lenlai Volume-4 chu V. Hang-khanlian, Minister (Agri, Vety & AH) in khuolliena \hangin hawng a ta, Kam-muanlal Simte, CEO, ADCC le Albert Colney Mizo guest of honour le functional presi-dent in \hang an ta, Chinlun-thang, President, UZO GHQ chief host in \hang a tih.

biekin thar hawngccPur: Evangeli-cal Churches Association (ECA), Thingkangphai Biekin bawl zo thar hlim chu Dec. 7, 2017, 6AM khan Pas-tor Lhunkhoneh, Bieltu pas-tor in hawngna le \awng\aia inhlanna a nei. Biekin hi Rs. 40 lakh vel senga bawl a nih.

1st Tuiring Youth Day ursun taka hmang a nih

tuirinG: Tuiring khuo chun an khuoa a vawikhat-na dingin December 8, 2017 khan 1st Turing Youth Day’ ursun takin an hmang a, khuollienin Mr. Tom Ebay, Photographer, For One Life a \hang. Khuollien hi khuo mipui han kawtsuo ah lo hmuokin Bawng-gari a in-chuongtirin Tuiring khaw-sungah an sawmlut. Tom Ebay in thu a hril-naa chun, Tuiring mipui-in Youth Day hmangnaa khuollien dinga an fiel chu lawmum a ti thu hrilin, For One Life chun mu-sic le sports tieng \halai-hai talen sukhmasawn a thiltum tak a ni thu a hril. Hmatieng peia khawm For

One Life a hotuhai kuomah hi hmuna talen nei an tam zie an tlun ding thu le \ha-lai hai thiemthil pholang le sukhmasawn a ni theina dinga hma a lak ding thu a hril. Thu a hril zo hin Flag keipharna neiin Organizer han thilpek inhlanna an nei a, ama khawmin thilpek inhlanna a nei nghal bawk. Hi huna hin Pu V.L. Vula, Secy. Village Au-thority, Tuiring le Pu Hranglawrthang, Presi-dent, Tuiring HNU Unit hai khawma thuhrilna hun an hmang a, tlawmngaina kawngah nasa nawk zuola hma la dingin mipui hai infuiin khuo changkangna dinga education pawimaw zie uor takin an hril.

Youth Day huna in Tuiring khuo nunghak le tlangval fam lo changtahai inza inentirnain sunna hun-ser hmang a ni bawk. Programme hmang sung hin Local artiste- Pu Lalrem-sang, Tv. James Hmar, Pu Buonthanglur Inbuon, Guest artiste- Nk. Grace Famhoite (ICI KTP Voice), Nk. Glo-ria Khawlhring (Semikah) han hla an sak a, Veteran artiste- Pu Zaituokung in a hla hit hai- ‘ Headmaster Babu’, ‘ Dawnkir chang in ei nun hlui hai’ ti hla hai a sak a, mipui na a tlai hle. Chun, Tv. Donald khawmin lam hmunuomum tak inentirna a nei bawk a, zan huna Hla ruoi \he a ni bawk.

(Input: Muona Infimate)

Manipur ramri tawkchang ni naw nih: Chief MinisterMi 91 kuomah Illness Fund \hangpuina Rs. 1.10 Crore peksuok a nih

iMPhal: Chief Minister Mr Nongthongbam Biren Singh chun, NSCN (IM) le BJP Centre sawrkarin Framework Agreement an ziekna le inzawmin Manipur rami tawk chang a ni naw ding thu a hril. Hi thu hi Union Home Minis-ter Mr Rajnath Singh inhmupuia New Delhi fe a hung kir hnung of-ficial program a nei hmasatak, Ma-nipur State Illness Assistance Fund (MSIAF) hnuoia \hangpuina pawisa semna Durbar Hall, CM Secretariat-ah chanchinumihai le an inpawlna huna a hril a nih. Chief Minister hi New Delhi ah Union Home Minister Mr Rajnath Singh inhmupui dingin Assam CM le Arunachal Pradesh CM hai leh an fe a, zanikhan Kolkata a inthawkin Imphal a hung vuonglut nawk ta a nih. Chief Minister Pu Biren chun, Assam CM le Arunachal Pradesh CM leh, Home Minister hi NSCN (IM) le BJP sawrkar inremna FA le inzawma thil um thei dan le tulaia state mipui laia thil/boruok umdan an hriltlangpui niin a hril. Union Home Minister hin state-a thil umdanhai hriet a nuom a, state tin ngirhmun an dawn a. Ama chun,

state mipui le a sawrkar le a mimal tak khawmin, Manipur state inpum-khatna suksietna dinga ramri tawk chang or \he dar chu \ha an ti naw thu a hrilpek niin a hril. “Naga issue sukfelna dingin Manipur ram them chang/khawidar chu remchang naw nih” tiin a hril. Chief Minister chun, Naga hai harsatna sukfel vat a nuompui lai zingin Manipur-a tlangmi le phairam mihai hun sawttaka inthawka inrem taka um, an inlaichinna le inpum-khatna suksiet thei ding thil hrim hrim chu iengkhawm thaw lo dingin Home Minister hi a ngen niin a hril. Manipur mipuihai chun ramri sukdanglam or tawk chang \ha an ti naw thu le an phal naw thu hrilin, ama mimal tak khawmin mipui rawl

chu a rawl a nizie le mipui ditdan chu a ditdan le sawrkar ditdan a ni thu a hril bawk niin a hril. Chief Minister pathumhai chun Nagaland sunga Naga issue sukfel \ha tiin an nuompui lai zingin, state dang ramri them chang ding zawn-ga inremna chu an pawm/remti thei naw ding thu an hril niin a hril. Hi huna hin CM chun Mani-pur State Illness Assistance Fund (MSIAF) hnuoiah December 15, 2014 a inthawka February 2015 che-na application thlang suok, sumfai \hangpuina hmu thei ding mi 91 hai kuomah a rengin Rs. 1. 10, 58, 858 a sem suok. Sawrkar chun MSIAF hnuoiah BPL sungkuo tin kuomah medical reimbursement Rs. 1.5 lakh chen a

pek (reimbursed) ding niin a hril. A sawrkar chun mipuihai hriselna a ngai pawimaw hle thu, hi Scheme a um zing lai khawmin mi tam takin Meeyamgi Numit haiah damdawi inenkawlna ding \hangpui an hni rawn tak thu a hril. “Damdawi inenkawlna (hrisel-na) hi mipui harsatna tak a ni leiin sawrkar chun ‘Health Scheme’ (Hak-selgi Tengbang) a siema, miretheihai pawisa lova damdawi inenkawlna \hangpui (cashless medical cover up) a thaw ding a nih” tiin, natna chi sari Cancer, Neuro, Kidney, Heart, Burns, Liver le Neo-natal hai ah Rs.2 chen value cashless medical cover-up sungkuo tin a thawpek ding thu a hril. Tender/e-Tender hai khawm siem a ni tah a, implementing agen-cy shorlisted an ni ta bawk a, kum thar January 2018 a \an hman ni din-gin niin a hril. Hriselna thil bawk, abikin ruol banlohai ta ding, ‘Chief Minister-gi Shotharabasingi Tengbang’ khawm December 3 khan hlen a ni ta a. Hi Scheme hnuoia beneficiary thlang tahai \hangpuina an hmuna ding ang darkar 24 neka sawt delay taphawt chu an chungah action na taka lak a ni pei ding thu a hril bawk.

Technology thar hmanga Manipur lampui hai siem a ni ding thu Gadkari in a hril

lucknOw: Union Min-ister for Road, Transport, Highways, Shipping and Water Resources Nitin Gadkari chun ni 2 sung aw ding national confer-ence “New Technology for Road Construction” chu zanikhan Lucknow hmuna

a hawng. Hi huna hin India ram state tina Works minis-ter hai an \hang a, Manipur PWD minister Th. Bishwa-jit Singh khawm a \hang. Mr Gadkari chun tech-nology thar hmangin Ma-nipur a lampui hai an hmatienga siem\hat ani

dign thu, lampui \ha siem hin state economy nasa ta-kin a suk\hang ding bakah khuo le khuo hai kara in-laichinna \halem a hung in-tlun ding thu a hril. A hril peinaah Union ministries chun Manipur-a sinking zones hai zawng-suoktu dingin officials hung tir a ni ding thu le technologies thar hin Manipur India rama state hmasawn an tlun ding thu a hril bawk. Th. Bishwajit chun Manipur-a Cement con-crete plant indin theina ding hmun awngsuok din-gin Union minister hi a ngen.

Dc, ccPur in Training a khar

ccPur: North Easter Re-gion Community Resource Management Project NER-CORMP, hnuoia CCPur District Community Re-source Management Soci-ety (CDCRMS) huoihawt-naa ni 14 sung aw Cane and Bamboo Training Novem-ber 23, 2017 NERCORMP office, Family Lane a \an chu zo a nita le inzawmin zanikhan Training kharna le One-Day Promotion cum-sale of NaRM-Gs Cane and Bamboo Products nei a nih. Hi huna hin Pu Shym Lal Poonia, IAS, DC/Chair-

man, NERCORMP chun khuolliena \hangin training hi a khar a, training sunga thil siema um hai a en tawl bawk. C D C R M S - N E R -CORMP chun an thil siem hai DC kuomah present in an pek bakah DC chun ie-manizat zet an chawkpek bawk. NERCORMP CCPur hnouia hin block 5, Heng-lep, Thanlon, Samulamlan, Sangaikot le Tuibong hai an um a, block 5 hnuoia hin khuo 364 le Self-help Groups 917 an um a nih.

NIT Manipur 4th Convocation hmangiMPhal: Zanikhan Langol-ah National Institute of Tech-nology (NIT), Manipur 4th Annual Convocation hmang a nih. Hi huna hin Governor Dr. Najma Heptulla chu Chief Guest a na, Prof. Ashish-kumar Chauhan, Chairman, Board of Governors (BOG), NIT Manipur; Prof. Vardaraj Bapat, SJM School of Man-agement, IIT Bombay le Prof. S Birendra Singh, Director, NIT Manipur hai khawmin convocation service hi an uop ve. Convocation huna hin Ph. D Research scholar 2, M. Sc 28, M. Tech 41 le B. Tech 101 NIT Manipur a an inchukna zo hai chu degree inhlan an nih. Prof. S. Birendra, Direc-tor, NIT Manipur in lawm-

lutna thucha a hril a, kum 2016-17 sunga NIT Manipur in activities a nei le thil thar a thaw suok hai hrilna a nei a, NIT Manipur chu kum 7 chau la nisien khawm, India a NIT hawng thar 10 hai lai ansangtak a ni thu a hril. NIT Manipur in sawrkar thlung-puiin flagship programme a

nei hieng Unnat Bharat Ab-hiyan, Swaccha Bharat Ab-hiyan, Global Initiative of Academic Networks(GIAN) & Technical Education Quality Improvement Pro-gramme (TEQIP-III) le scheme dang dang hai implement a thaw hlak thu Prof. S. Birendra chun a hril.

ARESA in GB Meeting le Barakhana

ccPur: Assam Rifle Ex-Servicemen Association (ARESA), Churachandpur chun Dec. 8, 2017, 11AM khan Simte Inn, Simveng-ah Annual General Body Meet-ing-cum-Barakhana an nei. Hi huna hin Colonel Mithun S. Sethe, Com-mandant, 250AR khuol-lienin a \hang. ARESA chun khuollien hi hnang lukhum inkhumtirna an nei a, Assam Rifles tieng chun ARESA hmang din-gin Water filter/purifier le thilepk dang an inhlan. Colonel Mithun chun, Assam Rifles chun an umna taphawt, a bikin In-dia hmarsak biela hnam tum tum cheng hai inrem taka an um theina ding le muongna a um theina din-

gin theitawpin hma a lak a, India ramah sipai dang dang an um a, sienkhawm hienganga hmalatu hi As-sam Rifle chau an nih tiin a hril. Assam Rifles chun ram venghimna dingin sun le zanin iengtiklai khawm hma an lak zing a nih tiin a hril bawk. Hi hun hmangnaa hin Senior pensioner 16 le As-sociation founder member la dam hai kuomah Chief Guest in thilpek inhlanna a nei a. Assam Rifles chun Ex-servicemen Grievance Cell an hawng bawk a. Pension sum chungthu le bank account siemdik ngai hai pelut a nih. ARESA, CCPur a hin members 300 chuong an um mek.

Minister in CHC doctor quarter a hawng

iMPhal: Saikul Commu-nity Health Centre, Senapati District a Doctor’s quarter bawl zo thara um chu CSO Saikul le CHC Saikul hai \hangruola programme an siemna hnuoiah zanikhan Health Minister Pu L. Jayan-

takumar Singh in a hawng. Hi quarter hi MSDP-12 Plan hnuoia bawl a na, hawngna programme a hin Saikul A/C MLA Pu Puyamthong Ha-okip le Dr. K. Rajo Singh, Director of Health Services, Manipur hai chu Guest of

Honour le Functional Presi-dent an na, Kangpokpi DC Pu T. Ranjit Singh, IAS chu Special Invitees in a \hang. Chief Guest Pu L. Jay-antakumar Singh in thu a hrilna a chun, Manipur state sunga Health Centres hai doctors indai naw leia buoina um lova \ha taka an function theina dingin Doc-tors 300 le Dental Surgeons 11 lak thar dinga hma lak zing a ni thu a hril. Doctor’s quarter hawng thara um hi a hun le hmun izira upgrade pei ning a tih tiin Health Minister chun a hril.

Pre-Recruitment a um dingccPur: Director General, Assam Rifles, Shillong in Washerman, Plumber, Personal As-sistant le Cook (Technical & Tradesman) posts 754 lak a tum. Hi taka \hang dinghai hmak-huo ngainain 25 Assam Rifles, CCPur in Free Recruitment Training huoihawt a tum. Hi taka \hang nuomhai ta dingin Dec. 20, 2017 chen khin hnina peklut thei a nih. Thu chieng lem hre nuom han Contact Nos. : 8132-815-008 or 8731-093-142 haiah ngaiven thei ning a tih. Recruitment Training hi Jan. 10, 2018 a inthawk \an ning a tih.

Dy. Director (Press) in Internal Press

Tour a vailiemiMPhal: Directorate of Information & Public Rela-tions (DIPR) in a huoihawt ‘Internal Press Conducted Tour’ chu zanikhan Pu N. Krishnakumar Singh, Depu-ty Director (Press) in DIPR Office Complex, Keisham-pat a inthawk a vailiem. Hi press tour thiltum tak chu nikhat laia model village a puong Tengnoupal District a Kwatha khuoa mihai in-biekpui a, an khuo model village a ni hnunga devel-opment work thaw dan hai hriltlang a nih. Kwatha khuo hi Sansad Adarsh Gram Yo-jana (SAGY) hnuoia Rajya Sabha MP Pu Bhabananda Singh in nikhat laia model village dinga a laklut a nih.

Page 2: MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf · chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma

Hmasawnna Thar2 MiMtukthla (deceMber) 09, 2017inrinni (saturday) article/health & eMPlOyMent news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Tulai le tienlai

VAWISUN THUPUIKa ko cheuva, in hrietnuom naw a, ka ban ka phar-suok a, tukhawma in ngaisak nawh. Amiruokchu, ka thurawn chu iengkhawm lovah in siem a, ka kawknahai ienga khawm in ngai nawh. Kei khawm in lungzing nia chun innui ka ta, in \itna a hung pha khawmin nuisan ka ti cheu. - Thuvarhai 1:24-26

Hmasawnna le changkangna ei ti hi damte tea fe lovin a tlanin a tlan ni takin an lang. Hi lei hin thil thar ei ti hai khawm hun tawite sungin a hlui zung zung a, thil thar, thil\ha lem, thil changkang lem le thil awlsam lem hi a hung suok thar zut zut el a nih. Khawvel hmasawnna le changkangna hi hmu ve, chang ve le nei ve ei nuom seng leiin a hnawtin ei hnawt a, sawl a um bek bek el a nih. Hi thil hi tienlai mihai neka tulai mihai ei sawl bikna san a nih. Tienlai khan chu mitin thil iengkim elah an inang tlang puot a. Mihriem nun dan kha an hawiin ha a dam hle. Tulai ruok hin chu mihriem seng seng ei kar an hlat nuom sawt hle. Thabo thei ding ei ni ta nawh. Mihai ang vena dinga thil \ul le pawimaw tak chu taimakna, mihai elna chang hriet el chau ni lovin a \ul ta a nih. Lekha inchukna kawngah khawm pasina le division \ha ringawt a huntawk ta nawh. Thiemna thlungpui in-diktak nei, mihai neka hriet rawn lem, mihai neka tai-mak le mihai khumzo a \ul ta a nih. Tulai chu tienlai ang an ta naw a, pasi mark a um ta naw a, division \hain kawk a nei thei ta bek naw a, a thiem, a tlin le a tlak hai hlawtlingna hun le inelna khawvel a ni tah. Divi-sion \ha le insanga pasi \henkhat hi chu enruk lei dam le \hungpui infuk lei dam a ni thei. Competitive exam a ruok chun hi thil hi apply thei a ni ta nawh. Mark \ha hmu le division insang hi admission thawna ding chau a \angkaina nei thei a nih. Admission khawm selection test neia thaw a ni chun mark hmu \ha le division insang ringawt chun umzie a nei thei ngai nawh. Sumdawng, kut sinthaw, lo nei, huon nei le thil dang dang thawna haiah khawm hin mihai neka thluok \ha nei le mihai neka mi rem hrie a \ul vawng ta a nih. Mi naran el hai chun ieng uol an ang thei ta nawh. Hi lei hin ei thluok hi hmang \angkai dinga ei intuoi hriem a \ul ta a nih. Kum lo upa tieng deu hai ta ding chun tulaia changkangna thil haia hang insiemrem nghal chu a harsa a, nisienlakhawm \hangthar le \halai lungril hrat lai hai ta ding chun thil harsa a ni nawh. Hi lei hin khawvel hung inlumlet dan izira insiemrem thei dinga \halai han hma ei lak a \ul ta a nih. Tulai hi tienlai hun ang a ni ta naw a, thil hi a hung inthlak danglam zung zung a, a la hung inthlak danglam pei ding a nih. Hi inthlak danglamna, hmasawnna le changkangna hai hi ban phak ve dinga ei insiemrem le ei intat hriem pei hi makmaw a ni ta a nih. A mak angreng khawp el. Tienlai huna khan chu tlangval nungchang \ha, fel le taima hai kha an hlu a, ngaisang an ni hlak. Tulai ruok hin chu tlangval thabo deu le um \ha lo hai ku hi nunghak han an ditin an ngai-sang lem ta mani ding ti thei dingin a um. Zu dawn ve lo, inruithei thaw lo, zarda fa lo le dumkhu hawp lo, nungchang \ha le fel deu, sakhuona thila inhmang le pa \ha hai hi patuoi le pachut anga ngaina hi nunghak han an nei am an ta ding ti thei dingin a um bawk. Hiengang tlangvalhai ku hin nuhmei an hmu thei lem niin an lang. Tulaia nunghak tam lem chun a chawmna ding nei lo pasala nei an ngam ta tlat el. Tienlai khan chu hiengang tlangvalhai hi chu pasal dinga dit an ni ngai naw a, nu le pahai khawma makpa dingin an dit ngai nawh. Tulai le tienlaia thil fe dan \henkhat hi chu a letling zawngin a fe ta a nih. Tulai hin chu \halai, a bikin nunghak le tlangval zingtho inhma hi an um ta meu nawh. Sungkuo tina nu le pahai harsatna le beidawngna chu \halaihai zing zal sawt hi pakhat a nih. Hi harsatna tuok lo sungkuohai chu sungkuo vangnei le ham\ha an nih. Tulaia insunga fak zawngtu tak, sinthawtu tak, bu le hme suongtu tak chu tar, nu le pahai an ni tlangpui. |henkhat lem chun nu le pa hai thlai suongsa an sawisel a, an la lungsen ngam hlak. Tulai khawvel tak hi chu beidawng um takel a nih. Hi kawngah hin \halaihai ei har thar a, ei insiem \hat a \ul a nih. Tulai le tienlai thil inang ta naw dan le an thlakth-leng nasat tak dan hi, a \ha zawng le a \ha naw zawng hril seng ding a ni nawh. |umkhat chu mo inthlanaah, pa upa tieng deu ta hin a tunu inthlana programme-ah thu a hril a. Ka tunu hi zingtho thei lo, tienlai nunghak ang ni lo, tulai nunghak a nih. Tulai chu mo zingtho an um ta ngai naw a, zingtho chu an tarpi le tarpuhai an ni tah. Hiengang bawk hin zing thingpui inlumtu, thlai su-ongtu, tui chawi le khaituhai chu an tarpihai vawng an ni tah. Hi thil hi ngaimak ding le lungsenpui ding a ni nawh. Tulai dan a nih. Ei khawvel hi a letling zawngin a fe ta a nih tiin fiemthu ti takin a hril. Hi thu hi fiemthu ni si, thudik le thu tak a nih. Ngaituona a suksei hle.

Tribal Affairs & Hills Directorate-ah hni theiiMPhal: Kum 2017-18 a dingin rangva, tuizem, Wom-en Society/ Organisation/ SHG \hangpuina (assistance), Small Scale Industry?Handloom/Carpentry/Blacksmithy/Cane & Bamboo crafts suklienna dinga \hangpuina, Ar farm suklienna dinga \hangpuina le thei/par/thlai \iek siemna dinga \hangpuina hai Directorate of Tribal Affairs & Hills, Government of Manipur-ah hni thei a nih. Hnina lekha chu www.tahmanipur.gov.in ah down-loaded thei a nih. Society/Organisation/SHG hai chun mani letter head hmanga hnina zieka pek ding a nih. Hnina lekha hi 20-12-2017 chenin Directorate of Tribal Affairs & Hills, Govt. of Manipur, Imphal-ah peklut thei ning a tih.

christmas hmang |an dan chanchin tawi

~Rev. H.L Laltholien

Zan khat chu nasa deu a damnnaw in, thi ngam khawp in ka damnaw a, ka lungril inthuk tak in ka ngaituo

a vawi zan zuk thi lang khawm Krista zara vanram fe el ding chu vangnei kan ti em em a, Pathien lunginsietna zar lei chau a ka suol po po a mi ngaidam el chu ropui ka ti bek bek a, ka tlin le thlak lei nilo, ka fel lei nilo, bawsietna lei a thi ei ni lai khawma, Pathien lunginsietna lei chaua ei suol popo a mi ngaidam el a nih. Ringtuhai ei vangnei hle, Lalpa chu inpakin um raw se. Ringtuhai hi Pathien in Krista chun van hmuna haia thlarau tieng malsawmna tin rengin Kristaa mal a mi sawm a (Ephesi 1:3). Krista chu ringtuhai ta dingin malsawmna a ni leiin Kristmas chanchin tawite hei thaikuol ei tih. Kristmas hi kum tin Kristien hai ni ropuitak ursun em em a ei lo inser hlak ana, khuo tamtak lem chun ran thata ruoi\hein ni tam tak ei lo hmang hlak a ni leiin, a hung in\an dan hriet \ha in ka hriet leiin ka hriet na famkim naw hle sienkhawm tawite in ka hung ziek a ni a, tiemtuhai popo in lo suizui ding le ei vangnei zie lo ngaituo seng dingin ka ngen cheu. A hmasatakin tiemtuhai po po ditsakna kan hlan cheu . Kristmas hi sap \awng upa chun “Christes Maesse” tia an lo ko hlak chu a ni a. Tulai sap\awng tuolleng thara chun “Christmas” tia ko tlanglawn a lo ni ta lem a nih. Ei ni Hmar \awng chun “Krista Ruoi” tina a nih. Christmas hi Isu Krista pieng champha lawman ni, Kristienhai ta dinga inser pawimaw em em a nih. Krista piengna ni, Kristmas hi Western Church (Thlangtieng Kohran) haiin Rome khawpuia Pope le a pawlhai chun December 25, hi AD 336 khan Rome khawpuia ursun takin an hmang \ana a, hi December 25 tarik an hmang \anna san tak chun Rome lalrama ringnawtuhaiin an lal Emperor Aurelius a Birthday insernain ropui takin Roman Winter Festival (Roman Sikpuiruoi) Natalis Soles invieti-Nisa Pathien hne ruollo tia a pieng champha hi December17-21 inkar hun sung an inser tlut tlut hlak a nih. Roman ringnawtuhai inser ropuitak hringtuhaiin an thei tawp a an lo do let ve na dingin December 25 hi Isu Krista piengni tiin an inser tan a nih. Kristmas hun a hin thil inpektuona le unauhai bufak tlangna, hmangaina ruoithe in hun an lo hmang hlak. Nisienlakhawm, Eastern Church (Saktieng Kohran) Bygantine Empire a an khawpuihai Constantinople le Alexandria a kohranhai ruok chun “Epiphani” tia inbukin Isu Krista piengni le Isu Krista Baptisma changna ni tiin January ni ruk (6) hi an lo inser ve tlut tlut bawk. Kum zabi palina hun a khan John Chrysostom chun December 25 thlang tieng rama kohran haiin Isu Krista piengna ni a an hmang hi, saktieng ram kohran (Eastern Church) hai hriet dingin a lo hung phur lut a, thlang tieng le sak tieng kohran chu inrawn tlangin kum zaki pangana a inthawk khan December 25 hi vawisun ni chen hin khawvela khoran po po in Isu Krista piengna nia inser hung ni ta a nih. Chun, January 6 sak tieng kohran haiin an lo inser hlak chu khawsak mi var haiin Isu Krista chibai an hung bukna nia inser a ni ta lem a nih. Hi December 25 hi Kristmas nia an inser pha inkhawm in Isu Krista chanchin hrilin puithu tak le ursun takin an inser hlak. Thil inpektuona dam, \awng\aina dam le bufaktlangna dam neiin hun an hmang a hlim takin Pathien inpak tlang in hun an hmang hlak. Tuchen Kristmas a hmalawka lo inser ei uor leiin thumal pakhat “Advent” ti hi la hang zepsa hram inla Advent ti thumal hi Latin \awng “Adventus” a inthawka laksuok a na, kohran thila kawng hnia the/hmang a nih. A pakhatna chu “Advent” ti hi thuring tieng thil bika dingin Isu Krista ropuitaka rorel dinga a hung nawkna ding hun hrilna a nih. A pahnina chu Kristmas hi ursun le

pawimaw em em a ei inser a ni leiin Isu Krista piengna ni inserna dinga lo inbuotsai lawkna ding le lo insingsatna hun dingin “Advent” tia hmang an bawk hlak. Chuleiin, advance Christmas tiin ei hmang a, a pawina le ei ko suolna hranpa a um chuong bek naw bakah, a hming inser suola salam chawina ding a um bawk nawh. Kristmas ni ding ei lo intungna le ei lo inbuotsaina vawng a ni leiin a kawk le a tum thuhmun char a ni tho. Tiemtu dittak hieng hai po neka pawimaw lem chu “Lal Piengni” kawla liem hnung a hung suok nawk tah. Bethlehem ngaina chul hnung, par ang a vul nawk tah. Van arasiin mi \huoi sien Bethlehem hmun tieng pan in a ngûr pieng lawm dingin ti a ei lungril robawm hai hawnga Bethlehem a hung pieng vanlal naw Isu Krista hi chibai buka lawm ve ngei dinga insiem le inbuotsai mawl el hi a nih. Hlim le lawm takin Kristmas hmang seng ei tiu aw!

Berampuhai chu mi hausa le mi ropui an ni naw a, mi rethei in ropui a khawm cheng phak lo an ni a. Mani in det taka khawm riek phak lo an beram vengna hmun phula riek el hlak an nih. Pharisai hai thiempuhai miropui le Bethlehem le khuolbuk neituhai le mi hausa hai kuoma inlar lovin, beram vengtu retheitak hai kuomah inlar a thlang lem el hi a mak bek bek el a nih. Lal insung amanih, Jerusalem khawpui amanih, Thiempuhai kuomah inlar siem la chu hieng nekin chanchin\ha khawm an dar liem lem in an dar hrat el thei a ni a, amiruokchu berampuhai kuomah an lar lem el hi a mak hle in ka hriet. Chuong ang bawk in ei ni khawm mi ropui tak tak, mi hausa tak tak, mitiem tak tak vaihai fe kan a, ei ni thingtlang mi (Tribal) mi hmusit le mirethei bufak ding khawm nei zo lo rama bahra choa bua ring hlak mi le piengphunga khawm vaihai pha zo lo hai kuoma chanchin\ha a hung tlung el hi ei vangneiin lawm a um bek bek a nih. Hieng lawm lawm a hmangaitu Lalpa chu inpakin um raw se.

Assam khawpuitak Guwahati khawpuia damdawi panin kan zin a, khawpuia car a kan tlan lai chun in ropui tak dam, dawr ropuitak dam, mi hausa tak tak dam, ka hmu chun ka lungrila ka ngaituo hmasa tak chu Missionary sawmhni, sawmthum chawm thei ding an tam vei leh, Guwahati khawpuia mihai hi Kristien vawng nihai sien chu Missionary tamtak ei tir suok thei ding a na ka ti vawng vang chu tie. Zan a hungni chun Cachar Synod Guest House ah ka riek a, kut lukham meua kan ngaituo chun vai mi hausa, mi ropui le mithiem tam tak fel hel a, ei ni tlangmi pasie le retheihai kuoma chanchin\ha a hung el hi ei vangnei zie nasatakin a min ngaituo tir in a min suitir hiel anih.

Hieng lawma mi hmangaitu vanlal nau ni si hnuoi hmun tlawm tak Bethlehem ah a hung pieng el hi a va mak de:

I ngainaw maw Sandamtu;I van khawpui tuol inhawi;Ieng dinga ran thlen chunga I zal; “Aw ka ngai ka van khawpui;Sienkhawm nangma suol leiinHnuoi rinum thimah kan vai” a tih.

Awleh, buoina le harsatna tam takin mi chim sienkhawm kum 2017 chu ei hmang zo nawk \ep el ta a, iengtinam Kristmas hmang dingin inbuotsai I tum? Iengtinam Lalpa chibai buk I tum a? Ti I ngaituo hlam am? Lalpieng champha chu ropuitaka inser chu a phu hle. Siel dam, Bawngchal dam, Vawk dam thata ni tamtak hmang chu a phu hle in ka hriet. Chu hun a chun Pathien chawimawia khuongpui le hlasaka lam tlut tlut khawm a phu hle bawk. Vanlalnau lawm dingin hnuoi le van mihai an fiel ti hla ei sak angin tukum Kristmas chu khawvel thil ei ngaituona, ei lungkhamna hai po po hlip thla in ei lungril robawmhai hawngin Lal thar chibai bukin Kristmas hlim takin hmang seng dingin ditsakna insangtak kan hlan cheu.

257th Corps Day an hmanglucknOw: Headquar-ters Central Command, Lucknow-ah zanikhan Army Service Corps (ASC) in Corps Day a vawi 257-na lawmna an nei. Corps Day hmangna a hin indona a si-pai thi hai inza suklang hun Major General PP Singh in anrawi a, ASC senior offi-cers, Central Command le ASC pensioners hai \han-gin Smritika War Memori-al-ah p^r inhlanin inzana an suklang. ASC pensioners le “Veer Naris” hai hi huna hin chawimawina pek an nih. Lt General BS Negi,

Army Commander, Central Command in thu a hrilna ah, Army Service Corps po po, civil employees, ASC pensioners le an sunghai chungah lawmthu a hril a, indona le ralmuongna hmu-na ASC hai hmalak dan tlangpui a hril bawk. Army Service Corps hai hi logistic tienga Armed Forces-ah pawimaw tak a z^ngru ang an na, anni hin rations, thautui, vanboruok le lamliena inlawnna le ransa hai phur lawnna tieng maw phurin, India ram hmun tum tum haiah sie an nih

Aadhar le PAN March 31 chen link thei dinga keisei

new delhi: Aadhar le PAN link-na dinga hun taw-pna tak December 31, 2017 chen ti chu zanikhan March 31, 2018 chena dingin suk-sei a nih. Hi thu hi zanikhan Supreme Court a ngaituo a na, sawrkar thlungpuiin hunbi tiem hi suksei dinga a ngenna pawm pek niin, hun-bi tiem suksei hi sawrkarin inhriettirna siem dingin SC chun thu a pek. Sawrkar thlungpuiin thusuok a siem dungzuiin, India mi taphawt chun an bank accounts, SIM card, PAN card le sawrkar a ham\hatna an dawng theina schemes tum tum hai chu

Aadhar leh link vawng ding a na, chu thil thawna dinga hunbi tawpna tak chu De-cember 31, 2017 tia sawrkar thlungpuiin thupek a lo siem a nih. Hi thu le inzawm hin chanchin indiklo le video tam tak social media haia thedar an na, chuong hai chu pawm lo dingin zanita Unique Identification Au-thority of India (UIDAI) in thusuok a siema chun a hril. Cards dang dang hai le Aad-har link-na dinga hun taw-pna chu December 31, 2017 a na, PAN card le link-na ding ruok chun March 31, 2018 chena dinga suksei a nih.

smart city project a dingin wb in usd 1.5 billion

new delhi: India rama khawpui tum tum hai fai le thienghlim lema siemna ding ‘Smart City project’ hmalakna chu sunzawm pei a na, hi project a ding hin ram puotienga inthawk investment tam tak a hung um nawk niin Housing and Urban Affairs Minister Hardeep Singh Puri chun a hril. Hardeep Singh chun, World Bank in USD 1.5 billion le French agency AFD in Euro 100 billion Smart City Project a dingin an invest ding niin a hril. Hi le inzawm hin inbiekna nei zing a na, hi hma in Smart

City Project a ding hin ram puotienga inthawk bawkin USD 30 billion hmu a lo ni tah tiin New Delhi hmuna chanchinbumihai inbiek-puina a nei huna Hardeep Singh chun a hril. Housing and Urban Af-fairs Minister in a hril pei dan chun, Smart City Project sukhmasawnna dingin Pri-vate sectors haiin sin an thaw hlawk hle niin a hril. Private sectors hai \hangpuina leiin India khawpui tam tak fai le thienghlim taka siem an ni tah. Chu lai zing chun, ram sung le ram puotieng investors ding zawng zing a ni bawk.

Education board indiklo siemtu mi 6 man

new delhi: New Del-hi hmuna Education board indiklo siema sumdawng-tu mi 6 hai chu zanikhan man an nih. Mana um hai lai chun Board Chair-man Shiv Prasad Pandey khawm a \hang ve. Edu-cation board indiklo man suoka um hi 2012 a in-thawka \an le “Board of Higher Secondary Educa-tion, Delhi” tia a hming inbuk a nih. Hi Education board hin marksheet in-diklo 15,000 vel a peksuok tah a, chuong haia ding chun boards le universities hming hran hran hmang niin, Education board an siemna a an hmang rubber

stamps, printers, comput-ers le lekha pawimaw tam tak man an ni bawk. Hi Education board hin website khawm a nei a, website a an suklang dan chun an Education board chu Ministry of Hu-man Resource Develop-ment, National Council of Educational Research and Training le state edu-cation board dang dang haiin recognition an pek niin an hril. Government of India, Ministry of Edu-cation Department hnuoia Education board niin an suklang bawk a, hi board indiklo thu hi police haiin suizauna an nei mek a nih.

AP cM a tupa kum 2 mi nekin a pasie lemhyderabad: Andhra Pradesh Chief Minister le Telugu Desam Party (TDP) President Nara Chandra-babu Naidu hai sungkuo chun kum 7 liemtah a in-thawk khan an hausakna le thilnei hai an suklang hlak a, tukuma an sungkuo hausakna an suklangna-ah Nara Chandrababu Naidu hin hausakna Rs. 15.21 crore neiin a tupa kum 2 mi nekin a pasie lem a nih. Andhra Pradesh CM hai hausakna suklangtu chu a naupa le Andhra Pradesh IT Minister Nara Lokesh a na, zanikhan Amravati-ah suklangna a nei a nih. Naidu hi an sungkuo member hai laia pasie tak a na, a hausatak chu a nuh-

mei a nih. Naidu nuhmei le ‘Heritage Foods’ neitu Bhuvaneswari in hausakna Rs. 25.41 crore a nei a, a naupa le IT Minister Nara Lokesh in hausakna Rs. 15.21 crore a nei. Lokesh a nuhmei Nara Brahmani hausakna chu Rs. 15.1 crore niin, a tupa khawm Naidu nekin Rs. 9 crore in a hausa lem a, a hausakna le thilnei po chu Rs. 11.54 crore a nih. AP CM Chandrababu Naidu hausakna hi kum khat sungin a pung der naw niin a naupa Lokesh chun a hril a, a naupa kum 2 mi Nara Devansh khawm a pu ang bawkin kum khat sun-gin a thilnei-ah iengkhawm belsa a ni naw niin a hril.

Mithi an raw nuom naw leiin Rs. 1 lakh chawi ding

shillOnG: East Khasi Hills district, Meghalaya-ah Khasi hnam le an sakhuo ringna anga mithi raw lova an ph<m leiin zanikhan mi 4 hai chu Rs. 1 lakh chawi dinga ti an nih. Khasi hnam hai chun an sakhuo dan an zui naw hi dan bawsietna anga ngaiin court-ah an intlun a, Meghalaya High Court rorelna in hieng mi 4 hai hi fine pe dingin a rel a nih. Mi 4 fine chawi ding hai lai hin East Khasi Hills a ‘Hima Mylliem’ Minister khawm a \hang ve. Seng Khasi Mylliem inti hai hi Khasi hnam hai ringna vawng hring zingtu an na, hieng mi pali haiin mithi raw an phal naw leiin an

hnam ringna a inthawka mihriem \huoi kawitu in an intum a nih. Mi 4 haiin Khasi hnam dan zui lova mithi an vui tumna hi Constitution an inza naw a nih tiin Justice SR Sen chun a hril. Rs. 1 lakh fine an chawi ding chu mithi sungkuo a mi kum tlinglo social welfare department haiin home a an sie inenawlna a hmang dingin High Court chun a rel. High Court chun East Khasi Hills DC chu Niam Khasi (indigenous Khasi) hai inrawna ding hmun siem dingin thu a pek a, police hai chu ringtuhai ringna sukbuoi zawnga che an um ta nawna dinga hma la dingin thu a pek bawk.

Guwahati-ah MiaPPnei review meeting neiGuwahati: Zanikhan Guwahati-ah Shri Dharmendra Pradhan, Union Minister of Petroleum and Natural Gas inrawina in ‘Marketing Infrastructure and Availability of Petroleum Prod-ucts in North Eastern Region’ Review meeting nei a nih. Review meeting a hin Consumer Affairs, Food and Pub-lic Distribution Minister Pu Karam Shyam \hangin Northeast state tina Consumers Affairs and Public Distri-bution Ministers hai an \hang tawl. Pu Karam Shyam chun review meeting a hin Manipur state in LPG le POL products hai phurlut dan kawng dang a ngaituo a pawimaw thu a hril. Pu Karam Shyam in a hril peina-ah, Manipur state in thautui le ‘natural gas’ hai zawngsuokna dingin hma a lak mek thu a hril a, chu thil chun Manipur \halai hai sin a siem pek ding

thu le, Manipur in a thil hmusuok hai chu ‘Vision Document’-ah a khum lut pei hlak thu a hril. Vision Document a riruong siem dan chun, kum 2030 chenin Manipur-ah thautui le gas tuta umzat hmun hni a um ta ding a nih. Thautui hai faiin thienghlim lem a ta, projects hmalakna a hrat lem ding bakah, sin tam lem Manipur mihai

siem pek a ta a se vela state hai leh an la thaw tlang ding a nih tiin Pu Karam Shyam chun a hril. Pu Karam Shyam in a hril pei dan chun, Northeast state hai hi ram hausa tak, hydropower le hydrocarbons hai tamna hmun a nih tiin a hril. A hril pei-na-ah, Northeast state hai economy an \hang thei nawna san chu a ram leilung hausakna s^wrdawk dan an thiem naw lei niin a hril. Hydrocarbon Vision 2030 framework hnuoiah Northeast state haia ‘natural resources’ hai huoi suok hun dinga hun \ha tak a nih. Ei ram leilung hausakna sawr dan thiem ei ta, railway project kum 2019 a zo a hung ni pha lem chu, Malom depot chu r>l a thuomhnaw dang dangin sip a ta, lampui \hat naw leia thautui tlaksamna chu a bo ta ding a nih tiin Pu Karam Shyam chun a hril.

Page 3: MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf · chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma

MiMtukthla (deceMber) 09, 2017inrinni (saturday) natiOnal/internatiOnal & adVertiseMent

laktawi

Hmasawnna Thar3

Azad Phusam chunga lawmthu hrilnaHun sawt takel Asthma natna ka nei a, inthuok harsa ka ti a, a chang lem chun kan thuokzo naw \ep hlak. Ka awm a na bawk a, ka kutparhai a kham a, ngawi mupin a um hlak bawk. M.V. Azad Phusam ka pan a, tuhin chu a mi enkawl dam ta leiin Pathien le ama chungah hin law-mthu ka hril. A pan nuom han a hnuoia hmun haiah hin pan thei le inbiekpui thei a nih.1. Tidim Road, Opp, J.P. Selection, ICI Church Road, Lam-ka, CCPur.2. Hatta, Opp. Oil Pump near Public Hospital, Hatta, Imphal. 3. Mobile Phone nos. : 8014025567 & 7628890261

Lawmthu hriltu -lelen tuibong

Md. Zia-ul Haque kuoma lawmthu hrilnaHun sawt takel tlawmte tein kan hnawm a, ka hnawm a hug suok a, inhnawm dingin ka fe a, kan hnawm thei si nawh. Inhnawm zatin tuilum ka hmang a, Inhnawm theina dingin damdawi mum ka fak, kut le ke a hip, thahrui a kham, kawngna, kham ring kham, dar kham, inhnawm changa thisen suok, a changin tawlah hnai a um a, a changin inzing utin kan zun hlak bawk. Ka beidawngin Md. Zia-ul Haque Phusam ka pan a, tuhin chu a mi enkawl dam ta a, ka lawm hle a, a chungah le Pathien chungah lawmthu ka hril a nih. A pan nuom han a hnuoia hmun haiah hin pan le inbiekpui thei a nih.1. Kekru Village, North AOC, Opp. AMUCO /UCM Gate, Imphal.1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCpur.3. Contact Nos. : 8014254414 / 9615391873.

Lawmthu hriltu, -s. aphou Senapati

tHe pAtHFInder sCHOOlSahei Road, Vengnuam, New Lamka.

Churachandpur, Manipur.

teACHers wAnted LOVE for children, PASSION for teaching, DESIRE to do it differently. We are seeking for TEACHERS who possess these qualities and believe in the philosophy of learning by doing. Because to raise the heroes of tomorrow, we need the masters of today who can guide them and mould them to be nobles not just by name but by deed, too. Interested persons may submit their hand-written application along with their curriculum vitae to the school office.PLEASE NOTE: * Submission of application : 11th – 16th December, 2017.* Office hour : 10:00 am – 2:00pm daily.* Post vacant : Confined classes (Nursery to Class V).* Written interview : 18th December, 2017 at 10:00 am.* Required educational qualification : Class XII and above.

Contact us at: 8414879571/7005274475(4,6,9,11)

MO lAwM dIngA FIelnATarik 12-12-2017 (Thawlenni) dar 11:00am hin kan naupa Mr Philip Vanlalbiek Joute le Nk Lalhlimmawi, d/o Mr Hmanglienvung, Hmarkhawlien hai Rengkai ICI Biekin ah Kohran dan thienghlimin an innei ding a nih a. An innneina mi hung hrie pui ding le lawmna program Biekin sunga \hang nghal ding le lawmna thingpui Biekin compound lai mi dawnpui dingin Hmasawnna Thar tiemtuhai po po ngaina takin kan fiel cheu.

Fieltuhai:1. Mr & Mrs Jugeswor Joute, A pa, Bible Hill.2. Mr & Mrs L. Hmingsang L. Joute, Zawlpa.3. Mr & Mrs D. Kunga, A papui.4. Mr & Mrs Joseph Joute, A Pu.

sIelMAt CHrIstIAn HIgHer seCOndAry sCHOOl

Sielmat, Churachandpur

All PPP Sponsored students are hereby informed to collect their Christmas gift of a portable solar lamp on Monday, 11th December, 2017 at the School campus, according to the following schedule: Class Preparatory to Class 5 -- 10:30 a.m. Class 6 upwards -- 12:30 p.m.Sponsored students are required to come in full school uniform as photographs will be taken and they are also required to bring ‘thank you’ letters mentioning that they received a portable solar lamp as a Christmas gift.

Sd/-Principal SCHSS(9,10)

Nagaland hi South East Asia gateway ni thei a tih: Home MinisterkOhiMa: Union Home Minister Rajnath Singh chun Nagaland state chu state dang hai entawn ding ‘model’ le South East Asia gateway a la ni thei ding thu zanikhan a hril. Union Home Minister hin Naga Heritage Village, Kisama, Kohima hmuna Hornbill Festival-ah thu a hrilna a hi thu hi a hril a nih. Pu Rajnath Singh in a hril pei-na-ah, border hmuna um haiin harsatna an nei naw-na dingin Indo-Myanmar border hmuna awlsam lem le thawveng taka infepaw dan lampui ngaituo mek a ni thu le, hmalakna zofel ding ngirhmuna um a ni tah thu a hril. Pu Rajnath Singh chun, ramri zula sumdawngna ‘border trade’ dawmsang-

na dingin Custom Station siem dinga hma lak mek a nih tiin a hril. A hril pei dan chun, Custom Station chun border hmuna drugs le dan phal lova insum-dawng tuona suktlawm a ta, boruok a hma nekin a sukzalen ding niin a hril. Northeast state haia inremna, thlamuongna,

hlawtlingna le in\hang li-enna a hung um theina din-ga hmalatu dingin Naga-land state hin chanvo \ha tak a nei a nih. Northeast state dang dang hai entawn tlak ni dingin Nagaland hi state ralmuong, inhawi le thilthawthei tak ni dingin ka beisei tlat a nih tiin Pu Rajnath Singh chun a hril.

Union Home Minister hin Naga mipuihai tadinga thu lawmum tak pakhat a hril sa a, “Naga mipuihai hmabak a hung >ng lemna dinga beiseina an nei hi central sawrkarin a suk-puitling ngei ka ring” tiin a hril. Pu Rajnath Singh hin NSCN (IM) le central sawrkarin inbiekna an nei mek thua \awngbau chu a nei thu a hril bik nawh a, a thuhril chu hril zauna a nei chuong naw bawk. Pu Rajnath Singh chun, “Naga mipuihai hmabak hung >ngna dinga beiseina an nei hi Prime Minister Narendra Modi inrawi sawrkar chun sukpuitling dingin a ngaiven zing a, hi thil hi Naga mipuihai khawmin an ph< hle a nih” tiin a hril.

Nana Patole BJP le MP a inthawk an bannew delhi: Maharash-tra MP le BJP \huoitu Nana Patole chu zanikhan Prime Minister Narendra Modi leh an insel hnungin BJP party le Lok Sabha MP a nina a inthawk an ban thu a puong. Patole hi Maharash-tra state tading khawma mi buoithlak um tak lo ni hlak nia hril a na, Congress par-ty \hangin political parties tum tum haiah a lo \hang ta hlak bawk a nih. Patole hin 2014 election hma khan BJP a zawm a, Bhandara-Gondiya constit-uency-ah NCP candidate

Praful Patel hnebanin MP dinga thlang tling a nih. BJP MP a ni hnungin BJP party hmalakna tum tum a sawisel hlak a, India rama loneituhai harsatna le an tu-orna thu khawm vawi tam

tak a lo khekpui ta bawk. Patole chun MP a in-thawka an banna chu Lok Sabha Speaker Sumitra Ma-hajan kuomah a peklut a, agriculture, economy le un-employment thu hai le inza-wmin thupui inhrawl tak tak 14 zet an banna lekha a chun a zieklang a, chu-ong hai leia MP a inthawka an ban niin a hril. Chuong point pawimaw tak tak hai chu PM Modi kuomah a lo intlun tah a, amiruokchu, PM in hriet naw tehlem a thaw pek niin lekha a chun a zieklang bawk.

J&K-ah Army 1 kaphliem

JaMMu: Rajouri districts, Jammu and Kashmir-ah za-nikhan Pakistan sipai haiin ceasefire dan an bawsiet nawk a, Indian Army hai le an inkaptuona-ah Army jawan pakhatin hliemna a tuok pha. Pakistan sipai hai hin Kalal, Laam le Jangarh sub-sectors hai chu auto-matic silai hmangin an kap a, Army official thusuokin a hril dan chun, Pakistan sipai haiin Indian Army hai an kap lai hin ramri kana Pakistan a inthawk India lut tum khawm an um niin a hril.

President in Navy hai ‘President’s Colours’ an hlanVishakatPatnaM: President Ram Nath Kovind in zanikhan East-ern Naval Command headquarters, Visakhapatnam-a Golden Jubilee lawmna-ah Indian Navy hnuoia ‘Submarine Arm’ hai ‘President’s Colours’ inhlanna a nei. President in thu a hrilna a chun, India in maritime tienga inhnikna ei nei hai hi Indian economy le security hai leh inthlung zawm tlat an ni thu a hril a, chu thil chun ram mipuihai a siem\ha ding niin a hril bawk. President in a hril peina a chun, India in tui fethlenga sumdawngna-ah hmalakna a suklien pei thu a hril a, chu le inzawmin Indian Navy hai mawphurna chu a lien pei niin a hril. President chun, Indian Navy hai hi National security chau ni lovin, In-

dia siem\hatna dingin mawphurna le chanvo lien tak an nei a nih tiin a hril. India in tui hmanga a thil inhnik zawng le ram mipuihai dawmsangna dinga a thaw hlak hai humhimna chu Indian Navy hai mawphurna a nih.

Indian Navy hai chun Indian military system humhal le mipui venghimna-ah mawphurna an nei ve ve a nih tiin President chun a hril. Submarine Arm haiin Golden Ju-bilee an lawmna a hin Indian Navy hai thilthaw \hat leia chawimawina in traditional parade le \awng\aina nei a nih. Chief of Naval Staff Admi-ral AK Chattarjee in Vishakapatnam hmuna Submarine base-ah lungph<m hawngna a nei hnunga Submarine Arm hi \an a na, 1970-71 huna India le Pakistan indo lai khan pawimaw taka hmang an nih. President’s Co-lours inhlanna huna hin Andhra Pradesh Chief Minister, ENC chief Vice Admiral Karambir Singh le Navy officials tum tum hai an \hang ve.

Army Chief in South Western

command HQ a sirJaiPur: Army chief General Bipin Rawat in zanikhan South Western command headquarters a sir a, South Western army commander Lt Gen. Cherish Mathson in mili-tary ngirhmun hai hrilna a lo nei. Army Chief chun Sapta Shakti Command a officers hai inbiekpuina a nei a, training hai chu uluk taka thaw hlak dingin a hril a, Army hai chu operation thaw dinga inring zinga in-umtir ding le, sipai le vant-lang hai inlaichinna chu \ha taka vawng zing hlak dingin an fui tawl. Army Chief hin Indian Army a Cavalry Regiment umsun ‘61 Cavalry’ khawm a sir a, an Commandent in Army hai ngirhmun hrilna a nei a, Army hai inbiekpuina a nei tawl bawk.

Anti-US protests leiin J&K-ah khapna dan zam

srinaGar: US Presi-dent Donlad Trump in Isra-el capital dinga Jerusalem a pawmna ditnaw pawl ‘anti-US protests’ haiin zanikhan Jammu and Kashmir-ah helna an siem a, boruok a sosang pha hle. Jammu and Kashmir sawrkar chun buoina sosang sukrena ding le buoina lien lem a suok vengna in Jammu and Kashmir hmun tum tumah khapna dan \henkhat a zam. Helna siemtu pawl hai inrawitu Mirwaiz Umer Farooq chu house arrest a sie a nih a, anni pawla

\huoitu tho Syed Ali Gee-lani khawm house arrest-a a umna suksei pek a nih. Syed Ali Geelani, Mir-waiz Umer Farooq le Mu-hammad Yasin Malik hai inrawina in US President a thutlukna siem dodalna in \awng\ai ruolin protest hmun tum tuma thaw a nih. Srinagar khawpui-ah buoina a sosang nasa zuol deu a, police haiin veng-himna uluk takin an thaw a, protest thaw hai tamna deu hmun pathum haiah police le CRPF hai tam tak tirlut belsa an ni bawk.

BJP tadinga cam-paign thawtu

thiempu vuokGandhinaGar: Guja-rat state a sawrkarna cheltu BJP party tadinga campaign thawtu thiempu Swami Bhaktiprasad chu Decem-ber 7, 2017 zan khan vuok a nih. Swami Bhaktiprasad hi Swaminarayan Gurukul a thiempu sinthaw a na, Junagadh hmuna campaign rally-ah thu a hril zoa in an lawina lampuia hmelhrietlo haiin an vuok a nih. Swami Bhaktiprasad chun BJP candidate Kirit Patel tadinga campaign a thaw a na, vuok a ni hriet a ni le inruola Hospital pan-pui nghal niin, a hliemna chu an rik rak naw nia hril a nih. A vuotuhai chu a SUV bula car duma tlan hai niin Bhaktiprasad chun a hril a, zani chen khan mi vuotuhai hi hriet an la ni nawh.

uP consolidation commissioner Office-ah crPc 144 puong

lucknOw: Uttar Pradesh state-ah a vawi khatna dingin Indira Bha-wan, Lucknow hmuna Con-solidation Commissioner Office-ah zanikhan CrPC 144 puong a nih. Hi thil hi UP hmuna mi thilthawthei tak pakhatin CC Office thawktu Rajnish Dubey, Principal Secretary, Rev-enue \hangin hmun thua buoina leia vauna a pek leia thaw a nih. Rajnish Dubey hi Consolidation Depart-ment staff \henkhat khaw-min an vau nia hril a na, chuong department staff hai chu hmun le hmang tienga thunei le hotu hin a thunun tawl nia hril an nih. UP Revenue Depart-ment in sawrkar hmuna um hai suoksan dinga thupek a siem leia buoina chu hung in\an nia hril a nih. Chu-ong sawrkar hmun suok-san dinga ti hai lai chun politicians, ex-ministers, MLAs le sawrkar officials

hai khawm an \hang veh a, anni hi dan phal lovin sawrkar hmunah an um a, schools, colleges, \eklei siemna hmun le thil dang dang sawrkar hmuna chun an siem nia hril an nih. Chanchinbumihai zaw-na dawnin, “thla ruk liem-tah khan sawrkar hmun Rs. 100 crore anghu man deltu le phalna boa um hai lak-kir pek ding thusuok siem a nih. Chuong hmuna chun politicians, an sunghai le sawrkar officers \henkhat an um” tiin Dubey chun a hril. A hril peina-ah, “Department officials in sawrkar hmun dan phal loa an del hi thil thei an nawh. Anni hi files hai leh kum tam tak office-a in\hung ta hlak an nih. An mi doletna in kei le ka staff hai an mi vau a, social media haiah tham lo takin an mi \awng khum bakah, Consolidation office khawm an khar pha a nih” tiin Dubey chun a hril.

EPFO in facility thar hawng

new delhi: Employ-ees’ Provident Fund Organ-isation (EPFO) chun mem-bers 4.5 crore hai tadingin facility thar a hawng a, chu dungzui chun EFPO mem-bers haiin an PF accounts le Universal Account Num-ber (UAN) an thlungzawm thei ta ding a nih. Tuta EFPO in facility thar a hawngna a hin EFPO members hai chun an ac-counts hlui 10 chen UAN le hin \um khat thilthu in an thlungzawm thei ding a nih. Hi facility hi thawktu pakhatin PF account pak-hat chau an nei theina dinga EFPO chun a thaw a nih. Hi chungthu hi EFPO office 120 haiah inhriettir an ni tah a, UAN le an account hai chu an hmatienga thlung-zawm dinga hril niin EFPO senior officials chun a hril.

Naxal cadre pahni man

raiPur: Chhattisgarh-a Sukma district-a chun za-nikhan Naxal cadre pahni Police le Security forces \hangruol han dappui an thawna huna an man. Mana um hai chu Muchaki Manga (45) le Muchaki Deva (25) hai an ni a, Maoist frontal wing Dandakaranya Adivasi Kisan Mazdoor Sangthan (DAKMS) active member an nih.

Malaysian Muslim han President trump Jerusalem thupuong an demkuala luMPur: US President Donald John Trump-in huoisen taka Jerusalem chu Israel khawpui a nih tia a puongna chun khawvela Muslim rambunghai a suklungsen em em a. Israel mi Juda mipuihai bakah America an theida pha hle bawk. Khawvela Muslim tamna tak rambung Malaysia ah khawm dodalna a nasa em em a. Kuala Lumpur-a US Embassy tuolah Muslim mi 1, 000 neka tam fe khawmin President-in Jerusalem Israel khawpui tia a puong an dem thu an hril. Lam hrawtu nuorhai hi Sports Minister Khairy Jamaluddin rawi an nih a. Zirtawpni Muslim hai tawngtai zovin Mosque a inthawkin an suok a, US Embassay kein an pan leiin lamlien traffic chen an sukbuoi pha a. Motor tlanhai dang peiin “Long Live Islam!” ti le “Destroy Zionist!” (Judahia that ro!) tiin an khek malam pei bawk. Tamtakiin Banner le placard hai an chawi a, “Free Palestine” ti le “Jerusalem chu Palestine khawpui a nih” ti hai an chawi. Khairy chun President Trump a lekha ding Embassy ah pein, “Mr President, i thupuong hi dan kal a nih. Jerusalem chu ram awp a nih. I ke khawmin i hung sir ding an nawh. Khawvelin America la do an tih” tiin thu a hril. Hienglai zing hin Lebanon ah khawm, Hezbollah helpawlhai roreltu lutak chun President Trump-in Jerusalem Israel khawpuia a pawmna le puongna kalna dingin

movement hrattak nei a tum. An hotu Hassan Nasrallah chun, “Hi nuorna le movement hrattak, America-in mi hrat nawhai a neksawrna dodalnaa hin thang seng dingin mi tin fiel ei nih” tiin TV a hril. Nuorna le demonstration hi Thaw\anni a inthawkin Beirut khawpui sunga Shiite Muslim hai tamna, Nasrallah stronghold simtieng a inthawkin tan ning a tih. Lebanon a Palestine refugee camp 12 haia umhai khawm fielin, “Nuhmei, naupang, pitar putar, nunghak tlangval, mi tukhawm hi nuornaa hung thang dinga inhriettir ei nih. Lebanon simtieng a \anin a ramin ei dap suok ding a nih” tiin a hril. Khawvel rambung tamlem chun Jerusalem hi Israel

khawpui angin an pawm nuom nawh a. America khawmin Israel ta a nih ti a hriet zinga chu politics buoina ding inlau leiin tlang hrietin official takin a la pawm naw a nih a. Israel khawpui a nih a, embassy khawm Jerusalem-a um ding a nih ti thu pass zing siin official taka puong le a thaw ngam lo Trump in Nilaini Dec. 7 khan a hung thaw tah a nih. Jerusalem khawpui chu Juda le Palestine hai kar thu, an khawpui in\awm niin an ngai a. Arab rambung hai khawmin Palestine khawpui anga an pawmpui a nih. Trump-in a puong hmain an inhro pum puma chu a hung puonga, nuorna an buotsai sup sup laiin Lebanona-a hmalakna or Malaysia nuorna Arab rambung han an thlawp thu an hril bawk nawh. Jerusalem khawpui hi Israel khawpui a nia chu saltang an fe sung hmelma han an lak a, Jentel hnam awpa um zing a nih a. East le West khawm UNO palaina hnuoia um, East tieng po Palestine hai chanvo anga um a nih. Ni Ruk Indo khan Jerusalem pumpui chu Juda haiin an lak vawng tah leiin UN hrietpuina hnuoiah West Bank (Occupied Area) le Gaza hai chenin ro an rel khum an tah. Jerusalem hi khawvela sakhuo lien pathum Kristien, Muslim le Judaism (Jewish) haiin Hmun Thienghlima an ngai a nih a. Dome of the Rock (Temple Mount) Abraham-in a nau Isak an hlanna lungpui chunga bawl, Herod Temple an ti bawk, Muslim hai Mosque khawm um bawkna khu ‘hmun thienghlim’ a an ngai vawng a nih leiin ‘kan khawpui’ an ti seng a nih.

Poland Finance Minister chu Prime Minister dinga ruot a nihwarsaw: Poland rama sawrkar sungthu buoina neu neu chingfelna ding le an ram economy hrat lema a fe thei beiseina leiin, nuhmei awm nem rorelna chu pasal rorelnaa thlakna dingin Finance Minister Mateusz Morawiecki chu Prime Minister ni dingin an party chun a ruot. Prime Minister nih lai Ms Beata Szydllo chu Ningani khan Oppostion Liberal Party hai No Confidence Motion a fe suok hram hram a. Amiruokchu, right-wing party han sawrkar hrat taka fepuitu ding chun an ringzo chie tah naw leiin, economy tieng hma dawn thur bik an nuom bawk leiin PM an thleng tah a nih. Finance Minister Mateusz hi Banker hlui khawm a nih bawk leiin economy tieng thiem a nih a. Finance Minister hnesaw taka chel lai zing a nih bawk leiin an ram economy siem\hatna dingin chun Prime Minister ah thungin thutlukna a man siem pei sien an ram economy le party khawm a

hrat sawt an party high command chun a ring a nih. Ms Szydlo chun, PiS-allied President Andrzej Duda kuomah PM a nina inban a ta, Deputy Prime Minister angin um zing a tih. Parliament chun Prime Minister thar dinga ruotna approved a

thaw nghal theia chu kum thar January tieng tieng sawrkar sawidanglamna hai leh nei lem dinga rel niin TiS thupuongtu chun a hril. Selkaltuhai chun Prime Minister thar dinga Mateusz ruot a nia chu, a sungthu taka thu nei ding le iengkim reltu, a hnar khaitu ding tak chu PiS party hotu Kaczynski nih zing tho a tih. Mr Mateusz le Ms Beata han government chel zing hai sienkhawm, a sunga inthawka thununtu chu Party high command ni zing a tih” tiin sawrkar fedan sawisel malamin an hril. Development & Finance Minister Mr Mateusz (49) hin an ram hmasawnna ding le sawrkar sum tax tamtak pek loa um hlak a hmu kirna thuah hming \hat a hlaw em em a. Sawrkara tax tamtak a hmukir laiin selkaltu thenkhat chun a neka remchangna lien lem, public finance sukhratna ding hun \ha a bawpel niin an ngai ve tlat.

Sushma Swaraj in Kulbhushan Jadhav a nu an biekpuinew delhi: External Affairs Minister Sushma Swaraj in zanikhan Kulbhushan Jadhav a nu inbiekpuiin a naupa chanchin le inzawma thu thar an tlun. Kulbhushan Jadhav hi Pakistan in a hrentang mek le that dinga a chungthu a rel a na, hi hmaa a nu le nuhmei haiin an inhmupui an phal naw kha inhmupui thei dingin Pakistan sawrkar chun phalna a pek tah a nih. Pakistan sawrkar chun Kulbhushan

Jadhav a nu le nuhmei hi visa pek a tiem a, an sungkuo tadinga chanchin thar le thu lawmum tak hi Sushma Swaraj chun Kulb-hushan Jadhav a nu kuomah an tlun a nih. Hi thil hlawtlingna dinga hmalatu chu Ex-ternal Affairs Minister a na, a hma in Kulb-hushan Jadhav a nuhmei chau visa pek din-gin Pakistan in remtina a pek a, tuhin a nu khawm EAM in ngenna a siem angin visa pek a hung remti tah a nih.

Page 4: MiMtukthla (deceMber) 09, 2017 inrinni (saturday ... Thar/2017/December/HT-09-12-2017.pdf · chanchinbu haia Editors han meeting an nei a, Christmas le Kum thar, 2018 ding le inzawma

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSMiMtukthla (deceMber) 09, 2017inrinni (saturday)

Tuolsung/ InTERnATIonAl

Indian Super Leaguedecember 08 , 2017 result

NorthEast United FC 0-1 Bengaluru FC 8:00 PMdecember 09 , 2017 fixture

Goa vs Kerala Blasters 8:00 PM

The Zou Gal centenary Shield 2017Venue : Peace Ground, Tuibong, Churachandpur

semi-Finals : 9th dec., 2017 Fixture 1. FC Zogene vs Lenlai Club @ 12:00 pm.

Premier League fixturedecember 9, 2017

West Ham v/s Chelsea - 18:00ISTBurnley v/s Watfort - 20:30 ISTCrystal Palace v/s AFC Bournemouth - 20:30 ISTHuddersfield Town v/s Brighton & Hove Albion -20:30 ISTSwansea v/s West Brom - 20:30 ISTTottenham v/s Stoke City - 20:30 (IST)New Castle v/s Leicester -23:00 IST)

Hope Solo in US Soccer Federation President inchu a tum

washinGtOn: US Soccer Federation Presi-dent Sunil Gulati in presi-dent inchu nawk a tum

tanaw thu a puong hnun-gin US National team goalkeeper hlui Ms Hope Solo chun President post

an chu ding thu a puong. US National team hi kum 2018 FIFA World Cup khel dingin an qualify zo tanaw a, hi hnunga Mr Gulati in President inchu nawk a tum tanaw thu hi a puong a nih. Ms Hope Solo chun, US Soccer in iem thaw \ul a nei ti ka hriet a, a thaw dan ding ka hriet bawk a, chu thaw dingin huoisenna ka nei bawk a nih tiin a hril.

Kanchanmala Pande in World Para Swimming-ah Gold medal a lak

MexicO city: Indian mitdel (visually impaired) swimmer Ms Kanchanmala Pande chun zani hmasa khan Mexico hmuna World

Para Swimming Champi-onship-ah Gold medal lain history a siem. Ms Pande hi India mi World Para Swimming-a Gold medal la

hmasatak a la nih. Ms Pande hi Reserve Bank of India (RBI) a thawk niin S-11 category-a 200 meters medley even-ah hrattak nina a lak a nih. Medal lak chu kan ring sa hrim a ni a, sienkhawm a pakhatna ni ruok hi chu ka beiseina kheltieng a nih tiin Ms Pande chun a hril a, ka lawm hle a, ka lawm zie hi thuin ka hril thiem nawh tiin a hril.

Ronaldo in a vawi 5-na dingin Ballon d’Or award a dawng nawk

Paris: Portuguese star Cristiano Ron-aldo (32) chu December 7, 2017 khan tukuma football best player chawimawina a vawi 5-na dingin Ballon d’Or award a dawng a, Barcelona star Lionel Messi leh Ballon d’Or award an dawng zat an ang ta a nih. Cristiano Ronaldo hin season nuhnung taka khan Real Madrid chu UCL, La Liga, Club World Cup le Spanish Super Cup hai a lo lakpui ta bakah kum 2018-a Russia rama FIFA World Cup hung um dingah Portugal team chu khel thei dingin a lo qualify pui ta bawk a nih. Hi award dawngtu ding thlangna dinga vote laknaa chun vawi 5 lo dawng tah Bar-

celona star Lionel Messi chu pahnina niin vote 21% a hmu a, Neymar Jr chun votes 17% hmuin pathumna a nih. Vote laknaa hin Cristiano Ronaldo chun votes 62% zet a hmu phak leiin an lawr lak a nih. Veteran Italian goalkeeper Gianluigi Buffon chu palina niin Real Madrid midfielder Luka Modric chu pangana a nih. Cristiano Ronaldo chun hi award hlu takel a dawng na thuah Pathien kuoma le a teammates hai bakah coach le staff hai popo chungah lawmthu a hril. Hi France football magazine award dawng hmasa tak chu Englishman Stanley Matthews niin kum 1956 khan inhlan a ni a, journalist han ballot hmangin a dawng-tu ding hi an thlang hlak a ni a, Ronaldo hi FIFA le France football federation in\he hnunga Ballon d’Or dawng hmasa tak a nih. Tukuma pathumna \hang phak Ney-mar (25) hin kum la hung um pei dinga Ronaldo le Messi (30) hai khumkhelin hi chawimawina hung dawng phak ta dinga beisei a nih. Nikum khan Neymar hi pan-gana a ni a, tukum chu a kaisang hle a nih. Neymar hin tuta season goals 15 a thun ta a nih. Ronaldo khawmin Neimar hi hmatieng peiah hi award dawng thei ding ngirhmuna um khawpin talent a nei \hat thu a hril. Marseille, Athletic Bilbao le copenhagen hai knockout an lut

sOlna: Europa League group match tawpna zani hmasaa inkhelzo a ni hnun-gin Champions League win-ner hlui Marseille, Copenha-gen, Athletic Bilbao le AEK Athen hai chu knockout

khel ding team 8 hai lai an \hang. Marceille hin Group I ah group winner FC Red Bull Salzburg 0-0 a indraw puiin knockout an lut a, Athletic Bilbao chun Group

J-ah Ukraine team Zorya Luhansk chu 2-0 a hnein group champion an ni a, Group H-ah Red Star Bel-grade chun Cologne 1-0 a hnein pahnina an nih a, Ar-senal chu a lo qualified tasa an nih. Hi hma in Copenhagan le Lokomotiv hai chun Group F ah an inkhingpui Sheriff Tiraspol le Zlin hai hne ve vein knockout an lut. Group Da chun AEK Ath-ens chun knockout lut theina dinga point an mamaw Aus-tria Vienna 0-0 a an indraw pui hnungah AC Milan za-wmin knockout an lut ve.

Dani Carvajal match pahni \hang theilo dinga suspended

Madrid: November 21, 2017 zana APOEL Nico-sia 6-0 an hneban zana 90th minute lai \ul loa hun

a sukral leia yellow card peka um Real Madrid De-fender Dani Carvajal chu Champions League khel mekah game pahnia khel thei lo dingin UEFA chun zani hmasa khan a puong a, sienkhawm February thlaa round of 16 hunah chun a khel thei nawk ding a nih. UEFA hnuoia Control, Ethics and Disciplinary Body (CEDB) chun Carva-jal hin Disciplinaray Reg-ulations article 15 a bawsiet a nih tia match pahni khel thei lo dinga an suspended a nih.

FA cup -ah VAR trialBrighton and Hove Al-bion le Crystal Palace han FA Cup third round match January 8, 2018 a an nei huna chun ensinnain Video Assistance Referre (VAR) hmang ni dingin Football Association thusuok chun a hril. Hi thil hi Goal le goal naw thuah buoina um rawp hlak leia refreree hai thut-lukna siemna kawnga \hang-puitu dinga thaw tum a nih. Hi system hi thla hma-saa England in Wem-bly Stadium-a Germany a mikhuol \um khan a vawikhatna dingin hmang a lo nita a, trials hi thla thara League Cup semi-finals a khawm in\hangtir a nih.

One Day Free Eye Check-up Camp neiccPur: The Yaima Mission for Vision chun Zou Youth Organisation (ZYO) le Northeast Foodbanking Network hai le \hangruolin Dec. 8, 2017, 9AM a inthawk khan Kamdou Veng playground-ah One Day Free Eye Check-up Camp an huoi-hawt. Hi huna hin District sunga Nurse pahni hai \hangpuinain The Yaima Mission for Vision a inthawk Dr Vikram Singh Khoidhum, Optician Bullu Krish-nan, Counselor Eclipse Paonam le Prem Bhushan han mit tieng buoina nei hai an

enfel. Mi an en po hi 200 an tling a, mitvar mamaw hai company rate in mitvar pek an nih.

NFSA Bufai semdawk \anccPur: National Food Security Act (NFSA) hnuoia October quota bufai chu FCI Godown, Hqrts. Veng, CCPur-ah sem-dawk mek a ni a. December 8 le 9, 2017 hai hin Singngat hnuoia Rationing Agent han bufai lasuok an tih. Dec. 11 le 12 in Henglep; CCPur in Dec. 13-15 inkar sungin lang an tih. NFSA hnuoia October quota bufai hungtlung hi Truck 6, Quintals 12,230 a ni a, Singngat in Quintals 2,290, Heng-lep in quintals 1,913, CCPur in quintals

2,923, Saikot in quintals 3,974, Parbung in quintals 611 le Thanlon in quintals 517 an chang ding a nih.

August Ames a Thina San Hriet Suok A Ni TahlOs anGeles: Kum 23 chauva upa Canadian actress, 2013 a porn film a chang china inthawk lem chu inlar hrat tak film 200 zet siem hman August Ames chu ama le ama inthat anga hmu kha, a thina san hrietchieng a ni tah tiin a pasal director kevin Moore chun a hril. A thina san hi a unaupa leh an sui dawka an hriet thu a hril zing laiin, “Khawvel mihriem ka hreitah chu mi zaidam tak le nunnem tak a nih a. Ka ta dingin iengkim a nih. Lunginsiet takin private-in min umtir ta ro, hun rinum tak a nih” tiin social media le chanchinbuhaiin hriet an nuom le an hril nasa taluo thuah ngenna a siem hlawl bawk. August Ames, a hming tak tak chu Mercedes Grabowski, hi December 5 khan a chengna In Camarilo, California ah a thi saa hmu a nih a. Ventura Country Medical Examiner chun August hi inkhai leia thuok insam (asphyxiation due to hanging) leia thi niin a hril. An thatna san sui suok dan chun, social media ah deusawna le hrilsietna a tuok nasa taluo a, pasal mawngkuohur hai le zal nuom lo ‘homophobic’ tia mi tamtakin an ko leia lungril naa mani inthat niin a sunghai chun an hril. Pasal le pasal inpawl hlakhai a pawl nuom naw lei niin an hril. Nun pawrche taka hmang ei tihai khawmin thienghlimna chu anni tawkah an lo nei ve thei tho a nih. Thienghlimna ei ti level hi an ang naw vawnga ti thu chau a nih. Ames hi Nova Scotia, Canada-a pieng a nih a. Adult film industry a lut hma chun

Hotel ah a thawk hlak. Kum 2013 a inthawk khan camera hmaa inlang tanin Adult film a siem hlak a, internet-a star inlar pawl tak a hung nih nghal a, film 200 neka tam a chang hman. Tu December thla sungah ringawt khawm a film hi vawi 425 million zet en a nih tah. A ruolnu pakhat chun Ames hi hun

sawt taka inthawkin depresssion nei niin a hril. Ama le ama an thatna san khawm hi depression a nei bakah mihaiin an sawisak nasa taluo lungril sawl lei ning a tih tiin a hril ve. D e c e m b e r 3 khan, film-a ama aiawtu ding kuoma thucha le thil umdan a hrila inthawkin, mi a zalpui dinghai lakah a fimkhur leia hmusit le deusaw leia lungril na

a nih ti hmu thei a nih. “Ka taksa hi tium (risk) a siem ka tum nawh, mi ka hriet ngai lo zalpui nawng ka tih” tiin a Twitter post hmu a nih. Ames unau James Grabowski chun a sangnu chu internet a insawisakna (bullying) leia thi niin a hril. “Insawisakna hi fiemthu mei mei a nih nawh, ka sangnu hringna a lak a nih. Mihaiin an ngaidan an topui thei naw leia ka sangnu hringna ka chan el hi a na nih. A thina lama infetirtuhai, hnamna le theidana cheu bak ka nei nawh ti ka hriet zing laiin hieng ang natna ruok hi chu in tuor ve ka nuom nawh” tiin a sangnu thina a tuornat zie a hril. Internet ‘bullying’ insawisakna hi tulai social media hri tium tak pakhat a nih a. Mi tamtak mani inthat pha le nun sukse khawm an um tah, cyber crime pakhat a nih.

Miss Universe 2017 le Ruolhai Tourin Philippines Ah

Manila: Miss Universe 2017 , Demi-Leigh Nel-Peters (Miss South Africa) chu a ruol contestant danghai leh Miss Universe 2017 follow-up program angin tulai hin Philippines an inzin a, inhawi an ti hle. Miss Universe 2017 Demi-Leigh chu inhawi a ti bikin a nunah khawm thil thar tamtak tawnghriet a nei tung pei niin an lang. Kum 22 a upa Demi-Leigh Nel-peters chu Nilaini khan a ruolhai leh Manila khawpui an vuong lut a. Fort Santiago tuol zawl lai thlahai an lak a, Rizal Monument ah hrietzinga dingin an var sir bawk a. Nunghak har \hat vanglai tak a nih bawk, Miss Universe mawphurna leh puitling tieng a pan pei niin an lang. Miss universe chu crop-top a hak a, skirt in-match pui ding leh, nabe inkuol pup a be bawk a. A make-up en chun, Rose rawng lipstick-in a hner sen

iemin a nal a, makeup hmang lo natural taka hmel tha ang el a nih, a fresh em em. Miss Universe hi ni kum 2016-a Miss Universe lo nih tah Iris Mittenaere (France) khawmin a zui. Demi-Leigh hi kar liemtah khan AXIS Theatre, Planet Hollywood, Los Angeles ah Miss Universe 2017 lalukhum inkhumtir a nih a. Runner up chu Miss Colombia Laura Gonzalez niin Second Runner up chu Miss Jamaica Davina Bennet a nih. Khawvel rambun 92 a nunghak hmel tha tak thlang suok thal hai an nih a, kum dang po po nekin contestant an la tamtak. Miss Universe 2017 hin thiemna tieng khawm Business Admdinistration a graduate zo hlim a nih. Tu kum sung po hlaw hmung a ta, New York apartment inhawi deu a thlawnin hluo thei bawk a tih, title a chel sung po chu.

Ed Sheeran MBE Inhlan, Prince Charles Lakah Changsuoll O n d O n : B r i t i s h tlangval hlasakthiem inlar Ed Sheeran chu British mi le sahai chawimawina insangtak pakhat Member of the Order of the British Empire (MBE) inhlan a nih a. Hlasakthiem celebrity, a pang, kut le kehai khawm ziekrang tatto tamtak nei vein, formal taka Britain lalnau Prince Charles hmaa inlang a tuma chu a la chang suol ta tho tho. Ed Sheeran hin Saphai ngai pawimaw em em chingdan mawi (etiqutte) le Royal Rules a bawsiet a nih. Nungchang fimkhur taka discipline neia khal le nuom dan dana khawsa mi chu an inhriet hlawk el.

Celebrity inlartak khawm nih hai sien, nundan \ha disciplined tak hi chu an thei naw deu niin an lang. Ed Sheeran chun Prince Charles a inthawka MBE chawimawina a dawng ding hin, formal taka inchibai char a nih taksa inthemna ding chu. A pang ziek rang tattoo hai a thup vawnga, fai vukin an cheia chu MBE a dawng zo hin Prince Charles a banah a hei them/ben a, lawm le ngainat inentirna a nia chu thaw lo ding tak a thaw fuk tlat. An meng phawk nasa! R o y a l e t i q u e t t e , chingdan mawi dungzui chun, chawimawina dawng zo hin inchibai ding a nih a.

Taksa dang inthem, inkuo or bieng infawp ti velhai hi an thaw ngai nawh. Ed Sheeran ruok chu mi zalen taluo, mi ngainat khawma them bawr bawra kuo bawr bawr hlak a nih leiin tlangnel deuvin Prince Charles chu a banah a hei them a, mi a suk meng phawk nasa hle. Prince Charles hin dan a bawsiet a chingdan mawi naw tak a thaw ti a hriet khawmin hriet naw tehlem a thaw a, a hrie naw ang angin ngai takin a um zing a. Ed Sheeran ta ding

khawmin a zie um deu. Ed Sheeran hi music le charity tieng a thaw hlawk leia chawimawina inhlan a nih. Tu kum sunga Spotify artist a hla ngaithlak rawntak le zawr suok rawntak a nih. Ed Sheeran hin Prince Harry le Meghan Markle hai inneina ah hla sak dinga an dit chun a thlawnin a perform ding thu khawm a hril nghal a. Lal sungkuo chun an hriet zing. Hienga celebrity (hlasakthiem) man um lova ruoi ding, lal sungkuo ta dinga inpe hi tamtak an um hlak.

Ed Sheeran chun MBE a dawngna hunser Ningani, a zing el Zirtawpnia New York-a concert ding a ni thu Prince Charles a hril chun Charles-in mak a tih hle niin a hril. “Hla (record) ka la zawr tam pei thei am ti a min dawn a. Zingah khawm New York ah concert neiin vawizan ka vuong suok ding a nih, ka ti chun mak a ti kher el” tiin reporter hai a hril. Ed Sheeran h in a program commitment a \ha em em a. A tour program \hul a la nei nawh, cycle accident a ban ru tliek leia a \hul ti naw chu. A hlawtlingna thuruk an indawn a, ‘talent’ nekin ‘teireina’ nih lemin a hril. “Mihai angin talent ka nei \ha nawh a. Ka hlawtlingna talent-a innghatna chu 30% vel nisien, a dang po chu teireina le thawkrimna zar a nih” tiin teireina le thawkrimna chu a hlawtlingna bul niin a hril. “Mani inringzona le tumruna khawm niin ka hriet” tiin a hril.

FUtsAl Fest 2017 (In Aid of Orphans)HSA Campus, Rengkai Dec. 8 Match Results & Dec. 9 Semi-Final & Final Fixtures pre-QUArter FInAl 5:00pm - LSC 1-5 Yo Yo’s Bros. FC (FT) 5:40pm - Mean Machine 1-0 Sangkim FC (FT) 6:20pm - Ruolcham YF 1-1 Simsung FC (FT) *Penalty 4-3 7:00pm - Throks Throks FC 2-0 FC Khumujamba (FT) QUArter FInAl 7:40pm - Dumbellu Utd 1-0 FAST (FT) 8:20pm - Konsham FC 1-1 A Thiemthu Hril Velo *Penalty 8-7 9:00pm - Yo Yo’s Bros. FC 2-1 Mean Machine (FT) 9:40 pm - Roulcham YF 4-1 Throks Throks FC dec. 9, 2017 : seMI-FInAl 5:00pm - Dumbellu Utd vs Konsham FC 5:40pm - Yo Yo’s Bros. FC vs Ruolcham YF * Players reporting time - 4:30pm FInAl Winner of 5:00pm vs Winner of 5:40pm

France ah Naked-a Bufakna Hotel Thar Hawng, A Lun Ve Hle

Paris: Pathienin Adam le Evi a siem dan ang tak (natural – naked) anga um nawk tumna dan hi kawng dang dangin khawvel mi han an thaw tum hlak a. Tuta \um khawm, France khawpui Paris ah, Pathienin mi a siem dan ang taka uma bufakna Hotel (Naked hotel) hawng a nih a, ring nekin mi an lun ve hrep. N u p u i p a p u i , m i tukhawm, saruok vawngin hi Hotela bu fa nuom hai chun saruokin bu an fak a, tukhawm an inngaisak hran nawh. An bufak ding chau an ngaisaka, saruok an ni le ni naw inzakpui tinah an tin bawk nawh; pangai takin bu an fak mawl mawl el a nih. Nipui lai chu an hawi hmel hle.

Hi hi Europe-a pakhatna a ni ta nawh. Ni kum 2016 nipui lai khan London-a Bunyadi pop-up chun hieng ang saruoka bufakna Hoel a lo hawng tah. Ngaidan chu a kal. Tu kum January khawm khan Tenerife ah Nude Restaurent hawng a nih bawk. London –a ‘naturist dinning’ (Pathien misiem dan original ang taka bufak) ngaidanin a hne tawl an nih.Paris-a O’naturel (naturist hotel)’ hi chu sumdawngtu hausa Mike le a nuhmei Stephane Saada hai siem a nih a. Natural taka um a \ha tia hrilmawitu an nih nawa chu, sumdawngna kawngah remchang an hmu leia thaw an nih. Mi tamtak customer

ding an lo um ve tho chu a nih. Paris O’naturel ah hin chu reservation thaw a ngai. Bu fa dinghai chu a hmain hrillawk an nih hlak. Restaurent a nih a, thil dang thawna ding a ni nawh, remchang zawngna ding a nih bawk nawh, tiin customer hai hrillawk vawng an nih. Hienglai zing hin thlasik lai chu a dei taluo leiin saruoka bu fak nuom an tam nawh a, nipui phat an tam hlak niin Stephane chun a hril. O’naturel hotel a bu fak man chu, main course chi thum a um a, a rengin $57.60 (Rs.3, 700 vel) a nih. Lobster, foie gras, Snails, Parsley cream sauce, classical French hai an nih. Puotienga inthawka hmu thei lo an nih. Bu fak dinga hunghai chu an thuomhnaw Cloakroom ah an sie vawng a, silipper pek an nih a. Thuomhnaw dang an inbel nawh. Nuhmei chun an pheikhawk an bun thei. French Naturist Federation president Yves Leclerc chun, “Paris khawpui laili lai tak kan um a, saruok kan nih. A tak a ang naw rak a nih” tiin a hril.

British PM May le EU han inremna siem thei Tahbrussels: Hun sawt taka inthawka Britain le EU inthena ding biethu sai tah, hmai sen phit phita Brussel pana tlan/vuong, a sawrkar sungah ringzo nawna insang tuol tuol dinga inlang problem tamtak chawia ‘inmakna lekha’ sukfel dinga Belgium inzin British Prime Minister Ms Theresa May chun a suokdawkna ding European Union lakah inremna a ziekpui thei tah. E U C o m m i s s i o n

President Jean-Claude Juncker chun, an hma tienga EU hotuhai meeting pawimaw tak um dingah, “Britain chun ‘nasatakin hma a sawn’ tiin recommend ka tih” tiin zan khawvar vanga thu an hril hnungin thutlukna a siem tah. Chu umzie chu EU leader 27 haiin rem an tih chun, March 2019 a inthawk chu Britian in EU le sumdawng dan ding kawng-lam a sie/nei thei ta ding tina a nih