MADDE BAĞIMLILIĞI ve ZARARLARI

KOCAELİ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

Ruh Sağlığı Programları, Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddeler Şubesi

MADDE BAĞIMLILIĞI

Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi, bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının arttırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

Bağımlılık Yapıcı Maddeler Nelerdir?

• Sigara• Alkol• Esrar• Eroin• Ecstasy• Sentetik Cannobinoid (Halk Arasında Bilinen

Adıyla Bonzai)• Uçucu Maddeler• Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddeler

SİGARA• En yaygın kullanılan bağımlılık yapıcı

maddedir.• Dünyada meydana gelen ölüm

nedenlerinin başında yer alır.• Sigaranın içinde 3700 zehirli madde

bulunmaktadır.

• Dünyada her yıl 4 milyon ölüm sigara nedeniyle olmaktadır.

• Eğer önlem almazsak! Yakın gelecekte her 3 kişiden birinin ölümü sigaradan olacaktır !!!!

• Akciğer kanseri olma riskiniz 13-22 kat• Ağız kanseri olma riskiniz 3-30 kat• Dişeti kanseri olma riskiniz 5-14 kat• Dil kanseri olma riskiniz 4-33 kat• Gırtlak kanseri olma riskiniz 16 kat• Yemek borusu kanseri olma riskiniz 8-10 kat

artar.

SİGARA İÇERSENİZ ;

HANGİSİNİ TERCİH EDERSİNİZ?

• Akciğer, solunum yolları, dil ve gırtlak kanserine,

• Bronşit, kalp ve damar hastalıklarına,• Beyin hücrelerinin ölümüne, öğrenme

bozukluklarına ve hafıza zayıflığına,• Damar sertliğine, beyin ve kalpte damar

tıkanıklığına, kalp krizi ve tansiyon yükselmesine,

• Gastrit, ülser ve reflü hastalığına,• Vücutta yorgunluk, uykusuzluk hali, stres,

gerilime neden olur.

ALKOL

• Yaygın olarak satılan ve kullanılan, bağımlılık yapıcı etkisi yüksek bir maddedir.

• Hareketlerin bozulması, reflekslerin bozulması, dikkat gerektiren işler yapamama,

• Kolay öfkelenme, • Bilinç kaybı, koma.

• Ülser ve gastrit gibi mide hastalıkları, • Hepatit ve siroz gibi karaciğer hastalıkları, • Kalp ve damar hastalıkları, • Solunum yolu hastalıkları, • Böbrek ve idrar yolu hastalıkları, • Kansızlık, • Görme ve işitme kusurları ve daha bir çok

bedensel sorunlara sebep olmaktadır.

F. Scott Fitzgerald

“Benjamin Button'ın Tuhaf

Hikayesi” adlı kitabın yazarı olan

ve alkol kullanımından 44 yaşında

hayatını kaybeden F.Scott

Fitzgerald bağımlılığını şu sözlerle

ifade etmiştir: “Önce bir içki

alırsın, sonra bir içki daha alırsın

ve sonra içki seni alır.”

Burçin Bircan (6 Ocak 2004)

Madde bağımlılığından ölen

2002 Ford Top Model Dünya

Birincisi Burçin Bircan’ın

günlüğü korkunç sona gidişin

itirafı gibi: "Bu gidişim

hayra alamet değil. Ölüme

yelken açmış pusulasız bir

tekneyim sanki."

ESRAR

• EN BÜYÜK YANLIŞ: ‘OTTUR ZARARI

YOKTUR.’

• Mutlak bağımlılık yapan bir maddedir.

• Hafıza kaybına,

• Solunum bozukluklarına,

• Reflekslerde bozukluk ve dikkat dağınıklığına neden olabilmektedir.

EROİN• Alındıktan çok kısa bir süre sonra etkisini

gösterir.• Mutlak bağımlılık yapan bir maddedir.

• Enjektör paylaşımına bağlı olarak ortaya çıkan

AIDS, Hepatit gibi virüslerin bulaşabilme riski

vardır.

• Yüksek dozda alındığında solunum

yavaşlamasına, koma haline ve ölüme yol

açabilir.

KOKAİN• Koka bitkisinden elde edilir.• Mutlak bağımlılık yapan maddedir.

• Etkisi alındıktan hemen sonra başlar, ancak

etki yarım ile bir saat içinde sonlanır.

• Başlangıçta neşeli bir ruh hali meydana

gelirken etkisi geçtikten sonra ise ruhsal

çöküntüye neden olur.

SENTETİK CANNOBİNOİD• Halk arasında BONZAİ adıyla bilinmektedir.• Son zamanlarda oldukça yaygın ve bağımlılık

yapan maddedir.• Bulantı, kusma, burun kanaması, sinirliliğe,• Beyinde hasar, psikolojik sorunlar, koordinasyon,

dikkat, öğrenme de güçlüklere neden olur.• Genellikle sigara şeklinde kullanılmaktadır. Kova

ya da şaşal gibi kullanım şekilleri de vardır. • Bitkisel ürün olarak piyasada görülmektedir.• Ulaşımı kolaydır. İnternet üzerinden bile tütsü tozu,

gübre gibi çeşitli şekillerde satışı yapılmaktadır.

• Genellikle dikkat çekici ve 3’er gramlık paketlerde satılmaktadır. Jamaican, jamaican gold, k2, spice gibi isimleri de bulunmaktadır.

ECSTASY

• Son yıllarda kullanımı yaygınlaşmıştır.

• Renkli tabletler ya da kapsül şeklindedir.

• Yüksek ateş ve aşırı sıvı kaybına

neden olur.

UÇUCU MADDELER

• Boyalar ve boyalarda kullanılan tiner,

• Bally, UHU gibi yapıştırıcılar,

• Çakmak gazı olarak kullanılan bütan gazı,

• Kuru temizlemede kullanılan maddeler,

• Benzin.

• Sarhoşluk

• Dengesizlik

• Uyuşma

• Yürümede güçlükler

• Saldırgan ve tehlikeli davranışlar

• Beynin yapısında kalıcı hasarlar

• Solunum yavaşlamasına, kalp ritminin bozulmasına

ve komaya bağlı ölümler meydana gelebilir.

DİĞER BAĞIMLILIK YAPICI MADDELER

• İlaç olarak kullanılan ancak bağımlılık

yapabilen maddelerdir.

• Doktor kontrolünde yazılır ve kullanılır.

• Reflekslerde yavaşlama

• Uyku

• Solunum yavaşlamasına,

• Kalp ritminin bozulmasına

• Komaya bağlı ölümler meydana gelebilir.

MADDE KULLANAN KİŞİ NASIL ANLAŞILIR ?

• Kesin yöntem kan ve

idrar tahlilleridir.

• Hızla yeni arkadaşlar

edinir.

• Okul başarısı giderek

düşer.

• Okul devamı bozulur.

• Aile ile ilişkileri azalır.

• Evde az bulunmaya çalışır.

• Kısa süreli evden çıkışlar

yapar.

• Her zamankinden çok para

harcar.

• Kendine bakımda azalma

görülür.

• Eski arkadaşları ve çevresi

önemini yitirmiştir.

MADDE KULLANAN KİŞİ NASIL ANLAŞILIR ?

• Halsizlik, yorgunluk

• Gözlerde kızarma, kanama

• Daralmış bazen büyümüş

göz bebekleri

• Konuşmada bozulma,

güçlük

• Ağızda kuruma

• Aşırı terleme

• Sık bulantı, kusma

• Yürüme güçlükleri,

dengesizlik

• Uykuda artma ya da azalma

• Beslenme dengesizlikleri

• Ciddi kilo kayıpları

MADDE KULLANAN KİŞİ NASIL ANLAŞILIR ?

• Vücutta yara izleri

• Enjektör, iğne izleri

• Eklem ağrıları

• Kaşıntı, esneme

• Tüylerde ürperme

• Ağrı kesici ilaç kullanımında artma

UYUŞTURUCU MADDE KULLANIMININ ETKİLERİ

• FİZİKİ ETKİLERİ• PSİKOLOJİK ETKİLERİ• SOSYAL VE MADDİ ETKİLERİ

FİZİKİ ETKİLERİ

• Reflekslerde bozukluğa• Vücutta yaralara• Eklem ağrılarına• Solunum yavaşlamasına• Koma haline• En sonunda da ÖLÜME neden olabilir.

PSİKOLOJİK ETKİLERİ

• Şüpheler• Sıkıntı• Depresyon• Sürekli Görülen Hayaller• Uyku Bozukluğu• Gerginlik

SOSYAL VE MADDİ ETKİLERİ

AKIL SAĞLIĞININ EN BÜYÜK DÜŞMANI

MADDE KULLANIMIDIR.

İNSANIN UYUM GÜCÜNÜ ZAAFA VE İFLASA GÖTÜRÜR.

AİLEDEN, TOPLUMDAN VE ÇEVRESİNDEN KOPARARAK,

YALNIZLIĞA, BUNALIMA MAHKUM EDER.

BAĞIMLIYI “YAŞAYAN BİR ÖLÜ” HALİNE GETİRİR.

Maddeyi Deneme

BİLGİSİZLİK

YANLIŞ İNANÇLAR

MERAK

ÖZENTİ

AİT OLMA İSTEĞİ

MADDE KULLANIMINA BAŞLAMA YAŞI

• % 31 15 YAŞ ALTI• % 43 16-20• % 12 21-25• % 6 26-30• % 8 30 YAŞ ÜSTÜ

KAYNAK: Bağımlılığın Nedenleri ve Korunma Yolları – Dr. Zehra ARIKAN, TUBİM

İLK TEMASİLK TEMAS

Madde denemek

için kullanılır.

Madde denemek

için kullanılır.

Özenti önemli roloynar.

Özenti önemli roloynar.

ZAMAN ZAMAN KULLANIMZAMAN ZAMAN KULLANIM

Madde zamanzaman kullanılır.

Madde zamanzaman kullanılır.

Maddenin kişiye zararı HENÜZ ortaya çıkmamıştır.

Maddenin kişiye zararı HENÜZ ortaya çıkmamıştır.

Bağımlı olmadan da kullanılabildiği

düşünülür.

Bağımlı olmadan da kullanılabildiği

düşünülür.

SÜREKLİ KULLANIMSÜREKLİ KULLANIM

Aynı etkiyi elde

etmek için DAHA FAZLASINI

İSTER.

Aynı etkiyi elde

etmek için DAHA FAZLASINI

İSTER.

Ne bulunursa kullanılır ve elde etmek için

her yolu dener (suça bulaşabilir)

Ne bulunursa kullanılır ve elde etmek için

her yolu dener (suça bulaşabilir)

Düzenli kullanım zamanla bağımlılığa

kayar.

Düzenli kullanım zamanla bağımlılığa

kayar.

BAĞIMLILIK BAĞIMLILIK

Bağımlılık nedeniylemaddeyi almak zorundadır. Almadığında

yoksunluk belirtileri nedeniyle aşırı sıkıntıyaşar.

Bağımlılık nedeniylemaddeyi almak zorundadır. Almadığında

yoksunluk belirtileri nedeniyle aşırı sıkıntıyaşar.

Kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler.Kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler.

Madde kullanmaya devam edilir.Madde kullanmaya devam edilir.

Bağımlılık, geliştikten sonra tedavisi oldukça güç olan bir hastalıktır.

Bağımlılık, geliştikten sonra tedavisi oldukça güç olan bir hastalıktır.

İyileştikten sonra yineleme oranı çok yüksektir.

İyileştikten sonra yineleme oranı çok yüksektir.

Kişilerin bağımlılıktan kurtulma isteği tedavinin başarısını etkileyen

en önemli faktördür.

Kişilerin bağımlılıktan kurtulma isteği tedavinin başarısını etkileyen

en önemli faktördür.

BAĞIMLILIĞIN EVRELERİ

Belki kullanabilirim.

Merak ediyorum ama denemeye korkuyorum.

Bir kereden bir şey olmaz!

Ben bağımlı olmam!

İstersem bırakırım.

Bu meret bırakılmaz ki!

Bırakmak zorundayım!

Artık bırakacağım!

Bıraktım bir daha başlamam!

Şarkıcı Amy Winehouse, AŞIRI ALKOL TÜKETİMİNDEN 27 YAŞINDA HAYATINI

KAYBETTİ.

Amerikalı şarkıcı Whitney Houston 11 Şubat 2012’de madde kullanımı nedeniyle hayatını kaybetti.

ÇOCUĞUNUZUN MADDE KULLANIMINI ENGELLEMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

ÖRNEK OLUN!

Çocuğunuzun kötü alışkanlıklar edinmesini istemiyorsanız öncelikle SİZİN onlara İYİ ÖRNEK olmanız gerekir.

Bu kısımda fotoğraflar ve içeriğin belirli bölümleri Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği broşüründen alınmıştır.

“HAYIR” DEMESİNİ ÖĞRETİN!

Çocuğunuza arkadaşı dahi olsa yakın çevresindeki kişilerin herhangi bir konuda özellikle sigara, hap gibi madde kullanımı konusunda ısrarcı davrandığı zamanlarda HAYIR demesini öğretiniz.

ONUNLA KONUŞUN!

Çocuğunuz ile MADDENİN OLUMSUZ ETKİLERİ

hakkında onu KORKUTMADAN konuşmaya çalışın.

Yaşamına, geleceğine dair düşünceleri hakkında sohbet edin, ne

yaşamış, ne hissediyor, neye ihtiyacı var anlamaya çalışın.

Yargılamadan görüşlerinizi bildirin. Yaşamış olduğunuz

deneyimleri, yapmış olduğunuz hataları onunla

paylaşabilirsiniz.

TEHDİT ETMEYİN!

Madde kullanımı konusunda tehdit sadece

çocuğunuzun kısa bir süre için KORKMASINA ve

aranızdaki İLİŞKİNİN ZEDELENMESİNE neden

olabilir. Siz ne istediğinizi ve bunu neden istediğinizi

çocuğunuza anlatırsanız çocuğunuzun istediğiniz şeyi

gerçekleştirme olasılığı artar.

ARKADAŞLARINI TANIYIN!

Özellikle ergenlik döneminde daha da ön plana

çıkan ve gencin hayatında çok önemli yeri olan

ARKADAŞLARINI tanımanız önemlidir. Ancak

tanımaya çalışırken çocuğunuzun özel hayatına da

dikkat etmek gerekir. Arkadaşları kim, nerelere

gider, neler yapar? Ancak bunları öğrenmek için

çocuğunuzu sorgulamayın, amacınız

PAYLAŞMAKTIR.

YARGILAMAYIN!

Çocuğunuzun madde kullandığından şüphelendiğinizde ya da öğrendiğiniz de ÖFKELENEBİLİRSİNİZ ve buna engel olamadığınız da aklınıza gelen şeyleri söylemeye başlar ve farkında olmadan onu yargılayabilirsiniz. Öfkenizi kontrol etmeyi başarabilirseniz siz yaptığınızdan dolayı PİŞMANLIK DUYMAZSINIZ ve çocuğunuz “Ben bunu haketmedim” hissini yaşamaz.

YASAL BOYUT

 Türk Ceza Kanunu Madde:191/1

Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi,

İKİ YILDAN BEŞ YILA KADAR HAPİS CEZASI İLE

CEZALANDIRILIR.

Etkin Pişmanlık TCK 192/4:

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara başvurup tedavi ettirilmesini isterse cezaya hükmolunmaz.

MADDE BAĞIMLILIĞI TEDAVİSİ MÜMKÜN OLAN BİR HASTALIKTIR!

TEDAVİNİN BAŞARIYA ULAŞMASINDA İKİ ÖNEMLİ ETKEN VARDIR:

1-KİŞİNİN TEDAVİYİ İSTEMESİ

2-KENDİNİ HAZIR HİSSETTİĞİ ANDA TEDAVİ EDİLMESİ GEREKİR.

BİREY FİZİKSEL BAĞIMLILIKTAN 2 HAFTA GİBİ KISA BİR SÜREDE KURTULURKEN, PSİKOLOJİK BAĞIMLILIKTAN KURTULMAK İÇİN EN AZ 5 YIL GEREKMEKTEDİR.

NELER YAPABİLİRİZ, NERELERE BAŞVURABİLİRİZ?

Size en yakın Aile Sağlığı Merkezi’ne gidebilirsiniz.

Eğer kullanılan madde sigara ise ve bırakmak isteniyorsa; Sigara

Bırakma Polikliniği olan hastanelere başvuru yapabilirsiniz. ALO 171 Sigara Bırakma ve Danışma Hattını arayabilirsiniz.

Kişi 18 yaş altında ise Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nin Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniğine , 18 yaş üstünde ise Psikiyatri Polikliniğine başvuru yapabilirsiniz.

Hastanelerden sevk edildiği taktirde kişi Çocuk ve Ergen Madde Bağımlıları Tedavi Merkezi (ÇEMATEM) ya da Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi (AMATEM)’e yönlendirilir.

Hastanelere başvuru yapmadan önce 182’yi arayarak ya da http://www.mhrs.gov.tr adresinden randevu almalısınız.

SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ OLAN HASTANELER

• Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi- Tlf: (0262) 303 81 75• Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi- Tlf: (0262) 233 55 00• Kocaeli Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 309 20 00• Gebze Fatih Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 644 14 60• Darıca Farabi Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 656 43 44• İzmit Seka Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 323 66 20• Körfez Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 523 66 66• Karamürsel Devlet Hastanesi- Tlf: (0262) 452 94 00

SONUÇ OLARAK;

Madde kullanımı için bir tek neden yeterlidir.

Bağımlılık riski madde kullanan herkes için eşittir.

Bağımlılığı önlemenin tek yolu madde kullanımına «HAYIR»

diyebilmektir.