m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi...

41
musika marika GikvaiZe gamomcemloba inteleqti III klasi maswavleblis wigni

Transcript of m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi...

Page 1: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

m u s i k a

marika GikvaiZe

gamomcemloba inteleqti

III klasi

maswavleblis wigni

Page 2: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

3

s a r C e v i

I – saxelmZRvanelos/seriis koncefcia ..................................................................................... 6

II – Sesavali – maswavleblis wignis mimoxilva ........................................................................ 7

III – kompleqtacia (CamonaTvali), saxelmZRvanelos TiToeuli

saxis mokle aRwera da praqtikuli gamoyeneba (navigacia) .................................................. 8

IV – sagnis swavlebis mizani da misaRwevi Sedegebi klasisa da

asakobrivi kategoriisaTvis ....................................................................................................... 13

V – samizne asakis Taviseburebebi – sagnobriv WrilSi ........................................................ 20

VI – specifikuri da zogadi, gamWoli kompetenciebi,

romlebic xels uwyobs sagnis swavlebas................................................................................. 21

VII – moswavleze orientirebuli midgomebi sagnis swavlebis procesSi,

individualuri Taviseburebebis gaTvaliswineba da diferencirebis

ZiriTadi principebi ...................................................................................................................... 23

VIII – swavlebis meTodologia – ZiriTadi midgoma,

romelsac eyrdnoba saxelmZRvanelo ...................................................................................... 25

IX – efeqturi saswavlo garemos uzrunvelyofa da

damatebiTi saganmanaTleblo resursebi ................................................................................ 27

X – avtoriseuli programis Tavsebadoba erovnuli saswavlo gegmiT

gansazRvruli sagnis saswavlo programasTan, avtoriseuli xedva mis mier

SemoTavazebuli programis Zlieri mxareebis Sesaxeb ........................................................ 29

XI – moswavlis Sefasebis meqanizmebi ....................................................................................... 30

XII – praqtikuli nawili ............................................................................................................... 35

XIII – sagakveTilo scenarebi ...................................................................................................... 38

Page 3: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

4

I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi

gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs ............................................................................................. 39

gakveTili 3 – Seni sasimRero xma .............................................................................................. 43

gakveTili 4-5 – quCis musika ....................................................................................................... 44

gakveTili 6-9 – qalaqis xmauri Tu qalaqis musika?! .......................................................... 46

gakveTili 10-12 – SuqniSani – Cveni megobari ........................................................................ 50

gakveTili 13-14 – megobruli ojaxis gaseirneba, anu noti da misi grZlioba ............ 54

gakveTili 15 – musikaluri loto ............................................................................................. 57

gakveTili 16-19 – ritmi Cven irgvliv `super marketSi~ anu musikas aqvs ritmi ........ 58

gakveTili 20-21 – musikalur salonSi ..................................................................................... 59

gakveTili 22-24 – koncertze ..................................................................................................... 61

gakveTili 25 – musikaluri tempi .............................................................................................. 62

gakveTili 26-27 – bunebis xmebi .................................................................................................. 64

gakveTili 28 – stumrad tyeSi .................................................................................................... 65

gakveTili 29 – morbis aragvi ...................................................................................................... 66

gakveTili 30-31 – gogonebi tyis pirs ...................................................................................... 72

gakveTili 32 – musikaluri ana-bana – melodia ..................................................................... 75

gakveTili 33 – mxiaruli glexi .....................................................................................................

Tema: gaseirneba qalaqsa da sofelSi

gakveTili 34 – romeli notia ufro axlos? ......................................................................... 78

gakveTili 35-36 – qalaqs estumra cirki ................................................................................. 80

gakveTili 37-39 – gaseirneba parkSi ......................................................................................... 81

gakveTili 41 – gaseirneba galereaSi ...................................................................................... 82

II Tavi – musika da Cveni yofa. Tema: Cemi cxovrebis erTi dRe

gakveTili 42 – Ramis koncerti ................................................................................................. 84

gakveTili 43 – dilis musika ...................................................................................................... 85

gakveTili 44-45 – TamaSi da saTamaSoebi ................................................................................ 85

gakveTili 46 – uCveulo stumrebi ........................................................................................... 86

gakveTili 47-48 – xval gogonas dReobaa ............................................................................... 87

III Tavi – eTnografia da musika.Tema: sxvadasxva xalxis garTobis formebi da musika

gakveTili 49 – alilo saqarTveloSi ...................................................................................... 88

gakveTili 50 – erTi dRe qarTul sofelSi ........................................................................... 89

gakveTili 51 – mxare, sadac Sen cxovrob .............................................................................. 89

gakveTili 52-53 – xevi .................................................................................................................. 90

gakveTili 54- 55 – saxumaro simRerebi qarTuli xalxuri sabavSvo simRerebi ......... 91

gakveTili 56 – guda-stviri ....................................................................................................... 97

Page 4: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

5

gakveTili 57 – Seni musikaluri leqsikoni (Semajamebeli gakveTili) ........................ 98

gakveTili 59-61 – msoflios xalxTa simRerebi da cekvebi ............................................... 98

informacia kompozitorebis Sesaxeb .............................................................................101

videomasalis CamonaTvali ................................................................................................106

LMMS-is trekebis CamonaTvali ........................................................................................107

informacia Linux programis Sesaxeb: LMMS ....................................................................108

programis gamoyenebis instruqcia ................................................................................110

rogor SevqmnaT SEMPL-i ....................................................................................................112

musikaluri terminebis leqsikoni ..................................................................................114

sanoto danarTi ....................................................................................................................120

Page 5: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

6

I – saxelmZRvanelos/seriis koncefcia

sadReisod qarTul zogadasaganmanaTleblo skolaSi musikis gakveTili

aRmzrdelobiTi da saganmanaTleblo sistemis qmediT, erT-erT umniSvnelo-

vanes rgolad iqca da man bavSvebis zneobriv, inteleqtualur da kulturul

ganviTarebaSi TvalsaCino roli ikisra. Tanamedrove musikis gakveTilebs uwyve-

ti jaWvis saxe mieca. am jaWvis Semadgeneli rgolebia musika – maswavlebeli

– bavSvebi. SemoqmedebiTi procesis uwyvetobas gansazRvravs logikurad awyo-

bili mizanmimarTuli da gegmazomieri gakveTili. amdenad, musikis maswavleb-

els gakveTilis efeqturad warmarTvisaTvis vTavazoT ara direqtivebs, aramed

mecnierulad gamarTul, axali teqnologiebiT gamdidrebul meTodur rekomen-

daciebs konkretuli magaliTebiT.

vfiqrobT, mesame saswavlo wlis musikis saxelmZRvanelos Sinaarsi Seesabame-

ba standartSi Camoyalibebul zogadsa da safexurebriv miznebs, Tanamedrove

koncefciebs, moswavleTaTvis nacnob samyaros. xolo am Sinaarsis mravalfero-

vani meTodebiT ganxorcieleba – maswavleblis megzuris erT-erT efeqtur sa-

Sualebad miviCnieT.

swavlebis am safexurze Cveni mizania, mozards musikis gakveTilze Camouyal-

ibdes da ganuviTardes sxvadasxva unar-Cveva: dialogis, msjelobis, musikis

mosmenisa da gaanalizebis, mReris, tembris aRqmis, ritmis grZnobis. viTvalis-

winebT moswavleTa asaksa da garemomcveli samyaros Sesabamis inteleqtualur

SesaZleblobebs, klasgareSe zegavlenebsa da saganTaSoris kavSirebs.

Page 6: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

7

II – Sesavali

vagrZelebT ra I-II saswavlo wlebSi arCeul kurss, momdevno safexurzec sas-

wavlo procesis TamaSiT warmarTva erT-erT efeqtur saSualebad miviCnieT.

am safexurze, vfiqrobT, moswavleebs gavacnoT:

• sxvadasxva musikaluri, agreTve aramusikaluri termini (musikaluri

fraza, xmis efeqti, tembri, musikaluri faqtura, melodiis mwyobri/naxtomebiT moZraoba, ritmuli figuraciebi, naxtomebi intervalebze melodiaSi, orwiladi, samwiladi metri). aq mniSvnelovania is, rom pataras etapobrivad Camouyalibdes ama Tu im cnebis miseburi gageba;

• xalxuri, profesiuli klasikuri da Tanamedrove musikis maRalmxatvruli nimuSebis mosmeniT gavamdidroT patarebis musikaluri STabeWdilebebi. musikis mosmenis procesSi aqcenti gakeTdes musikis mimarT e. w. `emociuri gamoZaxilebis~ ganviTarebaze, musikaluri xelovnebisadmi myari interesis formirebaze. amas ki usaTuod ganapirobebs moswavleTa praqtikuli CarTva saswavlo procesSi, koleqtiuri muzicireba – mRera, ritmuli savarjiSoebi, plastikuri intonireba, umartivesi improvizaciebi, kompiuteruli programebis gamoyenebiT kompoziciis Seqmna da a. S.

• ar unda daviviwyoT isic, rom mozardis aRqmiTi Taviseburebebi moiTxovs mosmenili musikaluri Txzulebis mudmivad Sexsenebas, amitom viyenebT muzicirebisTvis iseT TamaSebs, rogoricaa: `melodiis Sesruleba warmosaxviT sakravebze~, `plastikuri etiudebi~; imave mosazrebiT, mesame saswavlo wel-sac araerTxel gamoviyenebT ganvlil safexurze damuSavebul musikalur ilustraciebs;

• Cven viziarebT msoflio pedagogikaSi damkvidrebul azrs imis Taobaze, rom bavSvma pirveli musikaluri STabeWdilebebi mSobliur musikalur enaze unda SeiZinos, amitom mesame saswavlo welsac mniSvnelovan adgils davuTmobT erovnuli musikaluri folkloris nimuSebis (simRerebis, ferxulebis) Ses-wavlas;

• naSromSi kvlavindeburad mivmarTavT saganTaSoris kavSirebs; Cven mier SemoTavazebuli sagakveTilo scenarebis Sinaarsi moswavles saSualebas miscems agreTve gaacnobieros urTierTkavSiri musikaluri xelovnebis momijnave dargebs Soris; gaviTvaliswineT klasgareSe zegavlenebic.

• naSromSi gaTvaliswinebulia agreTve mdgradi ganviTarebisa da samoqa-laqo cnobierebis amaRlebis principebi.

vfiqrobT, moswavleebi maswavlebelTan erTad nabij-nabij Caswvdebian

musikaluri xelovnebis saidumloebas. rac ufro met informacias `moiZieben~

individualurad, sakuTar, Tundac arc ise did cxovrebiseul da musikalur

gamocdilebebze dayrdnobiT, miT ufro naTeli iqneba musikis gakveTilebze

miRebuli STabeWdilebebi.

Page 7: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

8

III

– kompleqtacia (CamonaTvali), saxelmZRvanelos TiToeuli saxis mokle

aRwera da praqtikuli gamoyeneba (navigacia);

kompleqtacia

• moswavlis saxelmZRvanelo;

• maswavleblis megzuri;

• eleqtronuli audiomasala.

1) moswavlis saxelmZRvanelo

Cveni mizania, bavSvSi, misi aRqmiTi unarebis Sesabamisad, gavaRvivoT

interesi musikisadmi, musikis gakveTilebisadmi, sistemaSi moviyvanoT misi

SesaZleblobebi; SevuqmnaT warmodgena sxvadasxva cxovrebiseuli movlenisa

da adamianis Sinagani samyaros Sesaxeb, rac esoden Tavisebur asaxvas poulobs

musikalur mxatvrul saxeebSi.

TiToeul Temas saxelmZRvaneloSi aqvs saTauri. mcire moculobis advilad

gasagebi teqstebi, feradovani ilustraciebi, vfiqrobT, daexmareba patarebs

sagakveTilo Sinaarsis aRqmaSi. aRsaniSnavia, rom saxelmZRvaneloSi masalis

wardgena aiolebs mis aRqmas: viTvaliswinebT rekomendebul struqturas –

motivacia, sakiTxis dasma, misi gaazreba.

saxelmZRvanelos yoveli Tavis dasawyiss uZRvis rubrika: `Sen am TavSi

Seiswavli~, sadac vcdilobT gamovkveToT aRmZravi (warmmarTavi), SemecnebiTi

da qmediTi Sinaarsis miznebi. es aris Sualeduri xasiaTis miznebi, romelTa

ganxorcielebis gareSe mTavari miznis, `didi ideis~ miRweva araa SesaZlebeli.

sasurvelia gamoviyenoT Sualeduri etapebi da yoveli momdevno winamavlis

realizacias Seuwyobs xels.

moswavleTaTvis gankuTvnil saxelmZRvanelos, vfiqrobT, maswavlebelic

kargad gamoiyenebs, vinaidan masSi naTladaa gamokveTili is miznebi, romlebsac

emsaxureba konkretuli Tema. amasTan, migvaCnia, rom maswavlebelma mxolod

sagakveTilo teqstidan gamomdinare ar unda dasvas kiTxvebi, vinaidan,

sasurvelia, ymawvilebma saxelmZRvaneloSi ganTavsebuli faqtebi TviTon `aR-

moaCinon~ winare codnisa da gamocdilebis safuZvelze.

Cven mier SemoTavazebuli savarjiSoebi, davalebebi – moiZie informacia,

moismine musika da gadmoeci STabeWdilebebi, Seasrule simRera, waikiTxe/gadawere sanoto niSnebi, SeurCie simReras teqsti, SeTxze/daasrule melodia,

dagegme konkursi, daamzade sakravi, moismine da xelis aweviT mianiSne...

gaiTamaSe dialogi, Seasrule martivi ritmuli savarjiSo, martivi sacekvao

ileTebi, roluri TamaSebi da sxva, emsaxureba rogorc zogadi, ise musikaluri

unar-Cvevebis SeZena-ganviTarebas.

Page 8: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

9

iseTi aqtivobebi, rogorebicaa: mRera, musikaluri improvizacia, kompiu-

teruli programis meSveobiT musikaluri kompoziciebis Seqmna – emsaxureba

mozardebSi praqtikuli Cvevebisa da SemoqmedebiTi unarebis gaxsna-amoqmedebas.

rubrikaSi `Cemi dRiuri~ – moswavles mouwevs sakuTari Canawerebis war-

moeba da pasuxis gacema iseT kiTxvebze, rogorebicaa, magaliTad: moewona Tu

ara mosmenili musikaluri nawarmoebi; ratom; ra kiTxvebi gauCnda; aRweros STa-

beWdilebebi da a. S.

saxelmZRvaneloSi mesame klaselebs eliT mravalferovani SemoqmedebiTi

davalebebi: musikaluri nawarmoebis mxatvruli saxis asociaciebis moZiebas

am etapze daukavSireben umartivesi melodiis an motivis SeTxzvas; `norCi

kompozitorisadmi~, `msmenelisadmi~, `Semsruleblisadmi~ mimarTuli prob-

lemuri SekiTxvebi, vfiqrobT, ganawyobs maT musikaze sasaubrod.

2. komentarebi saxelmZRvanelos struqturul elementebTan dakavSire-

biT

musikis maswavleblebisaTvis gankuTvnil winamdebare damxmare sarekomenda-

cio wignze muSaobisas veyrdnobodiT axal saswavlo programas da Sinaarsic am

programis Sesabamisi CamovayalibeT:

I Tavi – gare samyaro musikaSi

Tema: qalaqis/soflis xmebi

risi swavleba gvinda? raze mogviTxrobs

Tema?

romeli unar-Cvevebis

ganviTarebas emsaxureba?

rogor viTardeba musikaluri az-

ri sxvadasxva xmauris, moqmedebis gad-

momcemi musikaluri intonaciis, rit mi-

sa da tempis monacvleobiT? rogor Sev-

q mnaT kolaJi qalaqis sxvadasxva xmis,

musikaluri itonaciis, ritmisa da tempis

meSveobiT? ra simboloebiT SeiZleba

Caiweros musikaluri kolaJi, ro melic

qalaqis xmaurs gadmoscems?

am TavSi moswavleebi:

• Seasruleben metrul-ritmul

savarjiSoebs, rolur TamaSobebs;

imRereben, imoZraveben;

• moismenen musikas da gaarkveven, Tu

rogor, ra xerxebiTa da saSualebebiT

gadmosca kopozitorma musikis

Sinaarsi.

• mReris, musikis mosmenis da

gaanalizebis, warmosaxvis,

dakvirvebis, yuradRebiT

mosmenis, dialogis unar-

Cvevebi;

• sxvadasxva musikaluri

terminiT leqsikuri maragis

gamdidreba;

• kompiuteruli programiT

musikaluri kolaJis Seqmna.

Page 9: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

10

Tema: musikaluri gaseirneba qalaqSi/sofelSi

risi swavleba gvinda?

raze mogviTxrobs Tema?

romeli unar-Cvevebis

ganviTarebas emsaxureba?

ra xerxebiT SeuZlia musikas mogviTx-

ros gaseirnebis dros miRebul sxvadasx-

va gamocdilebis Sesaxeb? rogor gamovi-

yenoT melodiuri da ritmuli ostinato

qalaqSi/sofelSi mogzaurobis Sesaxeb

musikaluri kompoziciis Sesaqmnelad?

rogor CavweroT musikaluri kompozi-

cia?

am TavSi moswavleebi:

• Seasruleben metrul-ritmul savar-

jiSoebs, rolur TamaSobebs, imRere-

ben;

• gaecnobian musikalur terminebs, sa-

noto anbans.

• Seqmnian musikalur kolaJs da

Semdeg waradgenen.

• mReris, musikis mosmenis da

gaanalizebis, warmosaxvis, dak-

virvebis, yuradRebiT mosmenis,

dialogis unar-Cvevebi;

• sxvadasxva musikaluri ter-

miniT leqsikuri maragis gam-

didreba.

II Tavi – musika da Cveni yofa

Tema: Cemi cxovrebis erTi dRe

risi swavleba gvinda? raze mogviTxrobs Tema? romeli unar-Cvevebis

ganviTarebas emsaxureba?

rogor SeZleba musikaluri intonaciebiT

raime moqmedebis damaxasiaTebeli ganwyobis

Seqmna? rogor unda SeirCes musikaluri

Tanxleba, romelic garkveul moqmedebas raime

ganwyobas Seuqmnis? rogor SeiZleba sxvadasxva

xmiT da musikaluri masaliT Seiqmnas kolaJi,

romelSic raime saqmianoba/moqmedeba da misgan

gamowveuli ganwyoba iqneba gadmocemuli?

am TavSi:

• mosmenili nawarmoebebis konkretul

mxatvrul saxesTan dakavSireba;

• intervalTan dakavSirebuli melodiuri

svlebi – imis mixedviT, Tu ra manZilia

bgerebs Soris, iqmneba musikis mxatvruli

saxe (intervalisa d nabijis dakavSireba

erTimeoresTan).

• mReris, musikis mosmenis

da gaanalizebis,

warmosaxvis, dakvirvebis,

yuradRebiT mosmenis,

dialogis unar-Cvevebi;

• sxvadasxva musikaluri

terminiT leqsikuri

maragis gamdidreba;

• kompiuteruli prog-

ramiT kolaJis Seqmna.

Page 10: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

11

III Tavi – eTnografia musikaSi

Tema: sxvadasxva xalxis garTobis formebi da musika

risi swavleba gvinda? raze

mogviTxrobs Tema?

romeli unar-Cvevebis

ganviTarebas emsaxureba?

rogor aisaxeba garTobis sxvadasxva

forma xalxur musikaSi?

am TavSi:

moswavleebi iswavlian, Tu rogor

erTobian saqarTveloSi da mis

sazRvrebs gareT; Seasruleben

simRerebs, ferxulebs.

• mimikis, Jestis, xmis, moZraobis/cekvis elementebis saSualebiT

ganwyobilebis gamoxatva;

• warmosaxvis, dakvirvebis, yu rad-

RebiT mosmenis, dialogis unar-

Cvevebi;

• mReris unar-Cvevebi;

• ritmis grZnoba.

3. kompiuteruli programis (LMMS) gamoyenebisTvis gankuTvnili xma-

Ta efeqtebi (SEMPL-ebi)1 da maswavleblisTvis sailustraciod Seqmnili

musikaluri kolaJebi – aRniSnuli resursis sagakveTilo procesSi gamoyeneba

etapobrivad gvaqvs gaazrebuli: pirvel da meore safexurze moswavleebi

programaSi umartives davalebebs Seasruleben: maswavlebeli personaluri

kompiuteridan gaugzavnis mozardebs pirad bukebSi sxvadasxva xmis efeqts,

rasac patarebi gaxsnian da moismenen, garkveul instruqciebs Seasruleben,

kiTxvebze pasuxs gascemen. meore klasis meore naxevridan moswavleebs Tavad

SeeZlebaT xmis efeqtebis (sempl-ebis) moZieba-Seqmna; xolo mesame klasSi – xmis

efeqtebis ritmulad, mogvianebiT ki tembrulad gaformeba, musikaluri kola-

Jis Seqmna da wardgena.

kompiuterul programaSi muSaobis procesSi moswavles ganuviTardeba Semo-

qmedebiTi unarebi – is Tavad moiZiebs masalas, gaaformebs, Semdeg Seqmnis da bo-

los waradgens – prezentacias gaakeTebs.

1 aRniSnuli resursi ganTavsdeba saq. ganaTlebisa da mecnierebis saministros spe-

cialur eleqtronul gverdze.

Page 11: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

12

Page 12: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

13

IV

sagnis swavlebis mizani da misaRwevi Sedegebi klasisa da

asakobrivi kategoriisaTvis

musikis swavlebis mizania:

• moswavlis Camoyalibeba ganaTlebul, kulturul adamianad misTvis

musikis sferoSi Sesabamisi codnis micemis gziT;

• moswavlis mxatvrul-musikaluri aRzrda xalxuri da klasikuri musikis

nimuSebis gacnobis gziT;

• misi Cabma SemoqmedebiT saqmianobaSi da amisTvis aucilebeli unar-Cveve-

bis ganviTareba.

• musikis mosmenis Cvevis Camoyalibeba;

• musikaluri nawarmoebis mimarT sakuTari damokidebulebisa da musi-

kalur xelovnebaze msjelobis unaris gamomuSaveba;

• warmosaxviT-asociaciuri azrovnebis ganviTareba;

• musikaluri smenisa da mexsierebis, ritmis grZnobis ganviTareba.

zogadsaganmanaTleblo skolaSi musikis sagani moswavlisTvis zogadi da ara

profesiuli codnis micemas iTvaliswinebs. yvela bavSvs gansxvavebuli musi-

kaluri monacemebi aqvs, amitom kursis sxvadasxva mimarTuleba moswavles saku-

Tari interesebis ganviTarebisa da warmoCenis SesaZleblobas aZlevs.

musikis asociaciuri buneba xels uwyobs sagnis integracias sxva disci-

plinebTan, magaliTad, vizualur, Teatralur xelovnebasTan, cekvasTan, poe-

ziasTan, mxatvrul literaturasTan, istoriasTan, maTematikasTan, informati-

kasTan, fizikasTan da a. S. rac saswavlo process mimzidvelobas aniWebs.

esg – muxli 79. musikis standarti

musika dawyebiT safexurze

Sesavali

dawyebiT safexurze gansakuTrebiT didia musikis, rogorc sagnis mniSvne-

loba, maSin, rodesac bavSvis Tandayolili, bunebrivi unarebi, midrekilebebi

jer bolomde ar gamovlenila da maT gaxsna, warmarTva sWirdeba. am asakSi bavSvs

uWirs musikis abstraqtuli saxeebis aRqma da orientirebisTvis musikis aRsaqme-

lad mas nacnobi xiluli analogiebi sWirdeba. amis ganxorcieleba SesaZlebelia

moswavlisTvis nacnobi aqtivobebiT – simRera, cekva, improvizacia, TamaSi, dak-

virveba da a. S., romlebic garemoSi arsebuli xiluli saxeebis musikaSi amocno-

bas isaxavs miznad. es ki, Tavis mxriv, iTvaliswinebs moswavleTa SemoqmedebiTi

unarebis amoqmedebas, erTobliv SemoqmedebiT procesebSi maT CarTvas.

Page 13: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

14

mimarTulebebis aRwera

musikis swavleba ori mimarTu lebiT iSleba:

SemoqmedebiToba da praqtika;

musikis aRqma konteqstSi da interpretacia.

swavleba orive mimarTulebis farglebSi mimdinareobs paralelurad da

erTmaneTTan mWidro kavSirSi.

1. SemoqmedebiToba da praqtika

am mimarTulebis uSualo mizania moswavlis SemoqmedebiTi unarebis ganvi-

Tareba. moswavle eufleba gare samyaroSi arsebuli movlenebis, saxeebis musi-

kaluri gamoxatvis sxvadasxva formas da gamomsaxvelobiT xerxs; mas uviTardeba

praqtikuli unarebi, rac xels uwyobs sakuTari Tavis aRmoCenaSi, gamoxatvasa da

ganviTarebaSi: mReris, ukravs, cdilobs Seqmnas musika – martivi melodiur-rit-

muli kompoziciebi. mxatvruli saxis, ganwyobilebis, emociis gadmocemisas mos-

wavle iyenebs da eufleba xelovnebis sxva dargebis gamomsaxvelobiT saSuale-

bebsac – cekvavs, iTamaSos Teatralur etiudebsa da scenebs, xatavs, Txzavs te-

qsts.

am mimarTulebis farglebSi moswavles uviTardeba musikaluri smena da mex-

siereba, ritmis grZnoba, rasac xels uwyobs ritmul-intonaciuri savarjiSoebi.

meoTxe klasidan amas emateba improvizaciuli elementebi, riTic SemoqmedebiT

sawyiss meti datvirTva eniWeba. moswavle praqtikulad eufleba da iyenebs musi-

kaluri enis naswavl elementebs – ganarCevs da sxvadasxva xerxiT gamoxatavs bge-

ras, metrs, temps, registrs, dinamikur niuansebs, imeorebs da aboloebs Tanak-

laselis an maswavleblis mier wamowyebul melodias da a. S. moswavle swavlobs

simReras, aseve swavlobs musikalur damwerlobas – amoicnobs, Cawers da iyenebs

naswavl niSnebs.

SemoqmedebiTi aqtivobebis dros – simRera, dakvra, cekva, prezentacia,

scenis gaTamaSeba – moswavle wardgeba auditoriis winaSe, eCveva da uyalibde-

ba wardgenis, auditoriasTan urTierTobis unar-Cveva da swavlobs sakuTari

emociebis, qcevis marTvas. es aqtivobebi SeiZleba iyos individualuri, rode-

sac moswavle personaluradaa pasuxismgebeli sakuTar gamosvlaze an jgufu-

ri. jgufur aqtivobebSi monawileobis dros moswavle CarTulia SemoqmedebiT

TanamSromlobaSi, romlis dros sakuTari emocia, Tvalsazrisi, interpretacia

saerTo xedvas unda SeuTanxmos. moswavles uviTardeba pasuxismgeblobis grZno-

ba Tanagundelebis mimarT, yalibdeba koleqtivis wevrad da ar arRvevs gundis

(simRera, cekva, ferxuli, scenis gaTamaSeba) mTlianobas.

Page 14: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

15

amave mimarTulebis farglebSi sasurvelia moswavle iyenebdes informaci-

ul sakomunikacio teqnologiebs (ist-s) – akeTebdes audioCanawers; audio da

videoinformaciis gasaziareblad iyenebdes informaciis Sesanax mowyobilobas;

aJRerebdes xmas, musikalur sakravs eleqtronul garemoSi; SearCevdes gamom-

saxvelobiT xerxebs da fons melodiisTvis; iyenebdes Caweril xmas improvizaci-

is procesSi.

2. musikis aRqma konteqstSi da interpretacia

musika, romelic aRiarebulia sakomunikacio enad, mravalgvari da mra-

valjeradi interpretaciis saSualebas iZleva. moswavle musikis Sesaxeb

miRebul informacias akavSirebs garemosTan, yoveldRiur movlenebTan da

sakuTar gamocdilebasTan, sxva sagnobriv disciplinebTan. aRiqvams musikas,

rogorc samyaros nawils, ikvlevs da akvirdeba xmis warmoqmnis wyaroebs; eCveva

xmovan samyarosTan, musikasTan komunikacias – musikis mosmenas, musikisa da

performansis Sefasebas, azris naTlad gamoTqmas, sakuTari Sexedulebis da-

sabuTebas kamaTis, msjelobis dros Sesaferisi terminologiis gamoyenebiT,

wignieri eniT da qcevis normebis dacviT.

kamaTisa da msjelobis dros moswavle acnobierebs, rom musika yvela droisa

da xalxis kulturisa da yofis ganuyofeli nawilia. ecnoba erovnul da msoflio

xalxTa musikalur tradiciebs da paralels avlebs maT Soris. qarTul xalxur

sakravebs akavSirebs sxva erebis xalxur sakravebTan. moswavle ganasxvavebs

qarTul da msoflio xalxur, klasikur da Tanamedrove musikalur nawarmoebebs.

IV klasis bolos misaRwevi Sedegebi

indeqsebis ganmarteba

dawyebiT safexurze standartSi gaweril TiToeul Sedegs win uZRvis in-

deqsi, romelic miuTiTebs sagans, swavlebis etapsa da standartis Sedegis

nomers; mag., mus.dawy.(I).1.:

`mus.~ – miuTiTebs musikis sagans;

`dawy.~ – miuTiTebs dawyebiT safexurs;

`(I)~ – miuTiTebs, rom standarti moicavs I-IV klasebs;

`1~ – miuTiTebs standartis Sedegis nomers.

Page 15: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

16

musikis standarti (I-IV klasebi)

Sedegebis

indeqsi

1. mimarTuleba: Semoqmedeba da praqtika

standartis Sedegebi

moswavlem unda SeZlos:

mus.dawy.(I).1. gare samyaroSi bunebrivad arsebuli da xelovnurad Seqmnili

xmis, bgeris, xmauris, mReris da musikaluri enis calkeuli

elementebis (mag.: ritmis, tempis, melodiis da a. S.) gamoyeneba

garkveuli emociuri mdgomareobis gadmosacemad;

mus.dawy.(I).2. xmis, xmauris, mReris da musikaluri elementebis (mag.: ritmis,

tempis, melodiis da a. S.) meSveobiT gare samyaros asaxva;

mus.dawy.(I).3. xmovani gzavnilis sxvadasxva simboloTi Cawera.

2. mimarTuleba: musikis aRqma konteqstSi da interpretacia

moswavlem unda SeZlos:

mus.dawy.(I).4. mosmenis dros saxe-xatebis SeqmnaSi musikaluri enis calkeuli

elementebis (mag.: ritmis, tempis, melodiis da a. S.) rolis

gansazRvra;

mus.dawy.(I).5. calkeul musikalur elementebs (mag.: ritms, temps, melodias da

a. S.), xmaursa da vizualur rigs Soris asociaciuri kavSirebis

gabma;

mus.dawy.(I).6. xalxuri musikis Taviseburebebis amocnoba.

b) Sinaarsi

cnebiTi kategoriebis CarCo da saswavlo Temebi

musikis sagani xmovani gzavnilis Sinaarsis amokiTxvas musikalur-gamom-

saxvelobiT elementebsa da gare samyaroSi arsebul saxeebs Soris asociaciuri

kavSirebis saSualebiT Seaswavlis. sagnis swavleba Semdegi cnebiTi kate go-

riebiTa da TemebiT warimarTeba:

cnebebi da terminebi:

sagnis swavla-swavlebis procesi unda warimarTos Semdegi cnebebis damu-

Savebis safuZvelze:

1. musikaluri enis ZiriTadi elementebi: ritmi, melodia;

2. musikaluri enis araZiriTadi elementebi: tempi, registri, tembri,

faqtura;

Page 16: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

17

3. metri: orwiladi, samwiladi, oTxwiladi;

4. bunebrivi da xelovnurad Seqmnili xmebi;

5. bgeris Tvisebebi: simaRle, siZliere, grZlioba, tembri;

6. melodiis Semadgeneli nawilebi: intonacia, motivi;

7. sakompozicio xerxebi: ritmuli da melodiuri ostinato, ritmuli da

melodiuri monacvleoba, kontrapunqti, musikaluri kolaJi;

8. musikaluri damwerloba:

tradiciuli: xuTxaziani sanoto sistema;

aratradiciuli: Strixebi, xazebi, piqtogramebi;

9. xalxuri musikis sxvadasxva Janri: sacekvao, saritualo simRerebi.

moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, cnebebis damu-

Saveba unda mimdinareobdes TvalsaCino magaliTebis safuZvelze. moswavle

konkretuli magaliTebis meSveobiT gaiazrebs maT mniSvnelobas da gamoiyenebs

Sesabamisad. am etapze sasurvelia cnebebisa da maTi ganmartebebis Teoriuli

swavleba minimumamde iyos dayvanili.

savaldebulo Temebi III klasisTvis:

gare samyaro musikaSi

1. qalaqis/soflis xmebi (III klasi);

2. musikaluri gaseirneba qalaqSi/sofelSi (III klasi);

musika da Cveni yofa

1. Cemi cxovrebis erTi dRe (III klasi);

2. musika da Tavisufali dro (IV klasi).

eTnografia da musika

1. sxvadasxva xalxis garTobis formebi da musika (III klasi).

Page 17: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

18

III klasi

Tema saswavlo Temis standartis SedegebTan

damakavSirebeli kiTxvebi:

grafaSi mocemuli konkretuli SekiTxvis

provocireba (anu maT mimarT moswavlis interesis

gaRviveba da dafiqreba) musikis sagnis ori an meti

gakveTilis mizans warmoadgens.

cnebebi

gare samyaro musikaSi

qalaqis/soflis

xmebi

rogor viTardeba musikaluri azri sxvadasxva xmauris,

moqmedebis gadmomcemi musikaluri intonaciebis,

ritmisa da tempis monacvleobiT (mag.: melodiis

ganviTareba sxvadasxva intonaciis, ritmisa da tempis

monacvleobis gziT)? mus.dawy.(I).4, 5, 6;

rogor SevqmnaT kolaJi qalaqis sxvadasxva xmis,

musikaluri intonaciis, ritmisa da tempis meSveobiT?

mus.dawy.(I).1, 2;

ra simboloebiT SeiZleba Caiweros musikaluri

kolaJi, romelic qalaqis xmaurs gadmoscems? mus.

dawy.(I).3.

ritmis, tempis,

musikaluri

intonaciebis

kontrastebi;

musikaluri

intonaciebis,

ritmebisa da

tempebisgan

Sedgenili

kolaJi

musikaluri

gaseirneba

qalaqSi/sofelSi

ra xerxebiT SeuZlia musikas mogviTxros gaseirnebis

dros miRebuli sxvadasxva gamocdilebis Sesaxeb

(musikaluri ganviTarebis umartivesi principebi)?

mus.dawy.(I).4, 5, 6;

rogor gamoviyenoT melodiuri da ritmuli ostinato

qalaqSi mogzaurobis Sesaxeb musikaluri kompoziciis

Sesaqmnelad? mus.dawy.(I).1, 2;

rogor CavweroT musikaluri kompozicia? mus.dawy.

(I).3.

ritmuli da

melodiuri

ostinato;

kontrapunqti

Page 18: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

19

musika da Cveni yofa

Cemi

cxovrebis

erTi dRe

rogor SeiZleba musikaluri intonaciebiT raime

moqmedebis damaxasiaTebeli ganwyobis gadmocema?

mus.dawy.(I).4, 5, 6;

rogor unda SeirCes musikaluri Tanxleba, romelic

garkveul moqmedebas raime ganwyobas Seuqmnis? mus.

dawy.(I).1, 2;

rogor SeiZleba sxvadasxva xmiT da musikaluri

masaliT Seiqmnas kolaJi, romelSic raime saqmianoba/moqmedeba da misgan gamowveuli ganwyoba iqneba

gadmocemuli? mus.dawy.(I).3.

ritmuli da

melodiuri

ostinato;

sxvadasxva

emociis

gadmomcemi

intonaciebi

melodiaSi;

motivi, tempis

monacvleoba,

motivebis

monacvleoba,

musikaluri

kolaJi,

musikaluri

kompozicia.

eTnografia musikaSi

sxvadasxva

xalxis

garTobis

formebi da

musika

rogor aisaxeba garTobis sxvadasxva forma xalxur

musikaSi? mus.dawy.(I).4, 5, 6;

saWidao,

sacekvao

simRerebi

moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, cnebebis da-

muSaveba unda mimdinareobdes TvalsaCino magaliTebis safuZvelze. moswavle

konkretuli magaliTebis meSveobiT gaiazrebs maT mniSvnelobas da gamoiyenebs

Sesabamisad. am etapze sasurvelia cnebebisa da maTi ganmartebebis Teoriuli

swavleba minimumamde iyos dayvanili.

Page 19: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

20

Sefaseba

sagan musikaSi gamoiyeneba ganmaviTarebeli Sefaseba, romelic avTentikuri

Sefasebis principebs emyareba. sagnis swavla-swavlebis procesSi moswavle

Semdegi tipuri aqtivobebiT unda Sefasdes:

1. SemoqmedebiTi produqtis Seqmna: musikaluri kompoziciis, Tanxlebis,

musikaluri logotipis Seqmna;

2. saklaso aqtivobebSi CarTuloba;

3. informaciis moZieba da prezentaciis momzadeba;

4. improvizaciuli savarjiSoebis Sesruleba: motivis da calkeuli into-

naciis sxvadasxva variantis Seqmna da maTi sxvadasxva konteqstSi gamo yeneba;

5. moTxrobis, fotoebis, animaciuri/mxatvruli filmis, videorgolis,

musikaluri klipis, yofiTi SemTxvevis ganxilva da maTi musikaluri

analogiebis Seqmna;

6. diskusia (debati).

V.

samizne asakis Taviseburebebi – sagnobriv WrilSi

umcrosi saskolo asaki (8-9 weli) e. w. konkretuli operaciebis periodia.

imis molodini, rom bavSvi konkretul masalas ganazogadebs, jer kidev naadre-

via. bavSvis msjeloba, rogorc wesi, emyareba konkretul magaliTebsa da pirad

gamocdilebas. amitom masalis miwodebisas upiratesoba unda mivaniWoT konk-

retuli magaliTebis gamoyenebas.

es is etapia, rodesac mozards unda Camouyalibdes da ganuviTardes sxva-

dasxva saWiro unar-Cveva. bavSvs am periodSi met-naklebad gamomuSavebuli aqvs

musikis mosmenisa da gaanalizebis, mReris GCveva, metrul-ritmuli SegrZnebebi,

tembris aRqmis unari, Tumca, am unarebs Semdgomi ganviTreba esaWiroeba.

mozardSi ukve SeigrZnoba SemoqmedebiTi potenciali. GCveni mizania, davinax-

oT igi da ganviTarebis swori gezi, mimarTuleba mivceT. rodesac bavSvi kargi

Tvisebebis matarebelia, es Tvisebebi wina planze unda wamovwioT. magaliTad,

Tuki igi kargad cekvavs, yuradReba unda gavamaxviloT motorikaze, moZraobeb-

ze; Tu xatavs – SevamowmoT ara naxatis srulfasovneba, aramed is, Tu rogor, ra

xerxebiTa da saSualebebiT (feri, xazi) gadmoscems Tavis grZnobebs, gancdebs,

emocias – damokidebulebas Semoqmedebisadmi. bavSvs ufrosis daxmarebiT unda

mieces asparezi nebismieri movlenisadmi sakuTari damokidebulebis gamosaxat-

avad. `bavSvs unda vaswavloT ara azrebi, aramed azrovneba~ (S. amonaSvili).

Page 20: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

21

VI specifikuri da zogadi, gamWoli kompetenciebi,

romlebic xels uwyobs

sagnis swavlebas

sadReisod gamWoli kompetenciebis ganviTarebaze orientirebuli swav-

lebis danergva gansakuTrebiT aqtualuria. erovnuli saswavlo gegma aRwers

9 prioritetul gamWol kompetencias, romlebic xels uwyobs moswavleTa

mravalmxriv ganviTarebas, xolo maswavleblebisgan moiTxovs, rom TiToeuli

sagnis swavlebis konteqstSi iyos moazrebuli.

es kompetenciebia:

1. wigniereba – gaazrebuli kiTxvisa da weris unarebi;

2. mediawigniereba – sakomunikacio teqnologiebis flobis unarebi;

3. cifruli wigniereba – igivea, rac kompiuteruli wigniereba;

4. raodenobrivi wigniereba – ricxvis arsis gaazrebis unari;

5. ekologiuri wigniereba – garemosadmi adamianis jansaRi damokidebu-

lebis unari;

6. mravalenobrivi (prulingvuri) kompetencia – enis/enebis dauflebis

Sina gani unari;

7. semiotikuri kompetencia – verbaluri da araverbaluri informaciis

gaazrebis unari;

8. swavlis swavla – swavlis procesis damoukideblad marTvis unari;

9. socialuri da samoqalaqo kompetencia – socialur da samoqalaqo

cxovrebaSi integraciisaTvis aucilebeli unarebi.

praqtika uCvenebs, rom umeteswil, maswavleblebi gakveTilebze mxolod im

gamWol kompetenciebze muSaoben, romelTa ganviTarebac bunebrivia im sagnisT-

vis, romelsac isini aswavlian. arada, fsiqologiur-pedagogiuri Tvalsazris-

iT, integrirebuli gakveTili moswavleTa gaaqtiurebas, SemecnebiT procesebSi maT CarTvas iwvevs da warmatebul swavlas ganapirobebs.

Page 21: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

22

romeli gamWoli kompetencia iTvaliswinebs musikaluri azrovnebis

ganviTarebis unars?

semiotikuri kompetencia – melodiis, naxatisa da sxva saSualebebiT gad-

mocemuli informaciis gaazrebisa da interpretirebis, sakuTari naazrevisa da

gancdilis sxvadasxva saSualebiT gadmocemis unari; informaciis niSanTa erTi

sistemidan meoreSi gadatanis, mag.: musikalur nawarmoebSi gadmocemuli azris

ilustraciiT gamoxatvis, melodiisa, musikaluri Tanxlebis/ritmis sxvadasxva

simboloebiT Caweris, sityvieri teqstisa da naxatis erTmaneTTan dakavSirebis,

melodiis diagramis saxiT warmodgenisa da a. S. unari.

romeli gamWoli kompetenciis gaTvaliswinebiT aris SesaZlebeli

musikis gakveTilis dagegmva?

Cveni azriT, musikas integraciis unikaluri SesaZleblobebi gaaCnia – misi Serwyma SesaZlebelia praqtikulad yvela saswavlo disciplinasTan: cekva, Te-

atraluri xelovneba, saxviTi xelovneba, literatura, istoria, geografia, maTematika, fizika, qimia, biologia, sainformacio teqnologiebi da a. S. xazi unda gaesvas, rom am CamonaTvalSi humanitarulTan erTad sabunebismetyvelo da teqnikuri sagnebicaa warmodgenili. es, garkveulwilad, gamoxatavs musikis mier emociuri da kognituri sferoebis gadafarvis unars.

sakiTxi rom ufro naTeli iyos, mimovixilavT musikisa da sxva sagnebis integ-

racias moswavlTa asakobriv saWiroebebTan SesabamisobaSi:

Tuki wignierebis kompetenciis ganviTarebas qarTuli ena da literaturac

uwyobs xels, enisa da musikis pedagogebs bevri saerTo amocana eqnebaT, rom-

lebic efeqturad gadaiWreba am sagnebis gaerTianebis SemTxvevaSi. poezia, lit-

eratura musikis saganTan integraciis did SesaZleblobebs iZleva. vokalur

musikasTan da musikalur TeatrTan, programul instrumentul nawarmoebebis

Seswavlisas moswavles acnobs literaturul pirvelwyaros, libretos. moswav-

leebs unda mieceT agreTve saSualeba, rom musikis mosmeniT gamowveuli STabe-

Wdilebebi literaturuli Canaweris saxiT gadmoscen.

istoriis, geografiis codna daexmareba moswavles (asakobrivi Sesa-

Zleblobebis farglebSi), Cawvdes da gaigos sxvadasxva qveynis folkloruli musikis gansakuTrebuloba.

xelovnebis dargebs, musikasa da saxviT xelovnebas Soris bevri paraleli da analogia arsebobs, maT Soris, terminologiaSic – ferTa gama, feris JRera-

doba, musikaluri forma, melodiuri da ritmuli naxazi, qromatuli wyoba... xelovnebis sakompozicio xerxebis Seswavlisas Cans, rom musikis, saxviTi xe-

lovnebis, poeziis kompoziciuri Taviseburebebi mWidro kavSirSi imyofeba.

Page 22: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

23

erT-erTi miRebuli da gavrcelebuli formaa musikiT miRebuli STabeWdilebis daxatva.

cifruli da mediawignierebis ganviTarebisTvis musikis maswavlebeli in-

formaciul-sakomunikacio teqnologiebiT (ist) gaamdidrebs swavla-swavlebis

process (programa LMMS); mravalenobrivi kompetenciisTvis ki, sxvadasxva

enaze Seqmnil sasimRero repertuars Seitans saswavlo procesSi da a. S.

ra unda iqnas gaTvaliswinebuli gamWoli kompetenciebis ganviTarebaze

orientirebuli gakveTilis dagegmvis dros?

sagnobriv standartSi wamodgenili misaRwevi Sedegebisa da Sedegze gamy-

vani kiTxvebis analizis Semdeg musikis maswavlebelma unda Seiswavlos xelmis-

awvdomi resursebi, saxelmZRvanelos miRma moiZios damatebiTi informacia, ap-

likaciebi, kompiuteruli programebi Tu sxva vizualuri saSualebebi.

maswavlebels miaxloebiT unda hqondes warmodgena, Tu romeli kompeten-

ciebisken arian moswavleebi midrekili da ra doneze, radgan SeuZlebelia Tun-

dac erTi warmatebuli da srulfasovani gakveTilis farglebSi moxerxdes bo-

lomde erTi romelime kompetenciis ganviTareba.

VII moswavleze orientirebuli midgomebi sagnis swavlebis procesSi,

individualuri Taviseburebebis gaTvaliswineba da diferencirebis

ZiriTadi principebi

musika da specialuri saganmanaTleblo saWiroebis

mqone (sssm) moswavleebi

qarTul saganmanaTleblo sivrceSi specialuri saganmanaTleblo saWiroe-

bis mqone moswavleebis (sssm) CarTva saswavlo procesSi sadReisod prioritets

warmoadgens. sssm moswavleebi xasiaTdebian fizikuri da gonebrivi darRvevebiT

– mxedvelobis, metyvelebis, qcevis, emociuri da sxva maxasiaTeblebiT.

Cveulebriv, skola xelmZRvanelobs erovnuli saswavlo gegmiT, romelSic

mocemulia moswavlis ganviTarebisa da ganaTlebis yvela mniSvnelovani aspeqti.

moswavlis saWiroebebze morgebuli saganmanaTleblo procesis dasagegmad sko-

la iTvaliswinebs moswavlis interesebs da mis individualur SesaZleblobebs.

inkluziuri ganaTlebis programis gaTvaliswinebiT, yvela sagnis maswavle-

beli erovnuli saswavlo gegmidan irCevs moswavlisTvis Sesaferis saSualebebs

da gansazRvravs saganmanaTleblo miznebis miRwevis (codnis gadacemis, unaris

Page 23: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

24

gavarjiSebis) gzebs. amgvari modificirebuli saswavlo gegmis farglebSi deta-

lurad igegmeba swavlebis strategiebi da saswavlo aqtivobebi.

sssm moswavleebis CarTva saganmanaTleblo procesSi arcTu ise advilia –

xSir SemTxvevaSi isini ufro nela swavloben, nela izrdebian da viTardebian; met

yuradRebas saWiroeben. maTi CarTva saswavlo procesSi pedagogisgan met Zal-

isxmevas da specialur unar-Cvevebsac moiTxovs.

gTavazobT rekomendaciebs, rCevebs, romlebic musikis gakveTilebze gar­

kveulwilad aprobirebulia da sasurveli Sedegic miviReT:

• winaswar dagegmeT yvela aqtivoba;

• sssm moswavles SeurCieT Sesaswavlad iseTi simRerebi, romelTa melodiebi

advilad dasamaxsovrebelia, martivia Sesasruleblad. teqstebSi gadmocemuli

Sinaarsic advilad warmosadgeni da gasaazrebeli unda iyos;

• sasurvelia, simReris teqstma pozitiuri grZnobebi, emociebi aRZras

bavSvSi;

• simReris Sesrulebis procesSi SeecadeT da aamoZraveT moswavle

(SeZlebisdagvarad); misi qceviT, moZraobiT, mimikiT saxeze aRbeWdili emociiT

advilad mixvdebiT, moswons, siamovnebs Tu ara;

• ar moeridoT sityvier ganmartebebs, direqtivebsac;

• xSirad SeaqeT bavSvi konkretuli davalebis SesrulebisTvis; mimarTeT

saxeliT;

• zogjer maswavlebelma simReris teqstSi CarTos bavSvis saxeli da

gaamReros;

• nu SeecdebiT advil davalebis kidev ufro gamartivebas; drodadro

moswavlem unda igrZnos, rom damarcxda.

bavSvebi, romlebsac aqvT SezRudvebi moZraobaSi

fizikuri aqtivobebi (sacekvao moZraobebi), bunebrivia, SeizRudeba, Tumca

mTlianad ar unda amoviRoT. bavSvs, romelic etlSi zis, SeuZlia monawileoba

miiRos saerTo moZraobaSi – ahyves ritms taSiT, magidaze dartymiT; SegviZlia

SevTavazoT musikaluri sakravi (salamuri, doli).

Page 24: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

25

metyvelebiTi problemis mqone bavSvebi

aseTi bavSvisTvis damaxasiaTebelia artikulaciis moSliloba anu danawevre-buli gamoTqma, enis `dabma~, mouwesrigebeli saxmo aparati, sityvebis/frazebis gaumarTaoba da sxva. amgvari problemis gadaWraSi musika did rols asrulebs, kerZod, simReris procesi, awesrigebs metyvelebas ufro metad, vidre Cveulebrivi saubari. es ki imiT aixsneba, rom rodesac vmReriT, xmovani bgerebi ufro mtkice, myari da uwyveti xdeba; ritmi ki, Tavis mxriv, gvexmareba bgerebis Seuferxeblad gamoTqmaSi.

metyvelebiTi defeqtis mqone bavSvebTan muSaobis erT-erTi efeqturi savarjiSoa e. w. `eqo~: bavSvma simReriTve unda gaimeoros maswavleblis mier namReri fraza/motivi.

TamaSiT swavleba

skolaSi moswavles xSirad uCndeba grZnoba, TiTqos swavla ZaldatanebiTi, rTuli `samuSao~ procesia. `TamaSiT swavleba~ bavSvs dadebiT ganwyobas uqmnis, zrdis motivacias, uCens gamarjvebisken swrafvis survils, swavlebis process Zaldautanebel mimdinareobas sZens, xeli ewyoba socialuri unarebis ganvi-Tarebas da bolos misTvis swavla sasiamovno procesTan gaigivdeba. aqedan ga-momdinare, gansakuTrebiT mniSvnelovania sssm moswavleebis swavlis procesi daitvirTos am tipis aqtivobebiT.

safrTxe: ra Tqma unda, swavla ar unda iyos mosawyeni, magram `TamaSiT

swavlebam~ is ar unda gadaaqcios TavSesaqcev saqmianobad, mas unda hqondes

limitirebuli dro, konkretuli daniSnuleba, azri misTvis, vinc swavlobs.

VIII

swavlebis meTodologia – ZiriTadi midgoma, romelsac eyrdnoba saxelmZRvanelo

Cven mier SemoTavazebul sagakveTilo scenarebSi moswavleebisTvis masalis miwodebas kvlavindeburad integrirebulad vapirebT – CarTuli gveqneba mo-torika, saubari; leqsebi, legendebi, ilustraciebi, mokle informacia kompoz-itorebisa da maTi nawarmoebebis Sesaxeb; situaciuri amocanebi, kompiuteruli programis daxmarebiT kompoziciebis Seqmna da maTi wardgena nacnobi audito-riis winaSe – yovelive mowodebulia musikis gakveTilze STabeWdilebebis gasa-Zliereblad, agreTve bavSvSi cocxali, gamomsaxveli metyvelebis unaris gansav-iTareblad.

SekiTxvebisa da davalebebis sistema kvlavindeburad moswavleTa yuradRe-bas miapyrobs musikaluri nawarmoebis analizisaken.

Page 25: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

26

ar viviwyebT imasac, rom dawyebiTi skolis asakis bavSvis aRqmiTi Tavisebu-rebebi moiTxovs mosmenili musikaluri Txzulebis mudmivad Sexsenebas – axal etapze, ukve nacnob musikasTan xelmeored mibruneba, kidev ufro CaaRrmavebs moswavles musikis intonaciur-saxeobriv SinaarsSi. amgvari meTodi, vfiqrobT, aaxloebs musikas bavSvTan da bavSvs musikasTan; amasTan, nacnobi, araerTgzis mosmenili nawarmoebi ufro sayvareli da axlobeli xdeba.

`saskolo asakis drois biujetSi yvelaze didi adgili swavlas aqvs daT-mobili, magram mis gverdiT TamaSi, pirvel wlebSi mainc, kvlav TvalsaCino

rolis Sesrulebas ganagrZobs~ (d. uznaZe).

saswavlo procesis TamaSiT warmarTva erT-erT efeqtur saSualebad miviCni-eT da Cvens mokrZalebul naSromSi dominanturi funqcia swored mas davakisreT.

TamaSi bavSvs garkveul gamocdilebas sZens. es ki mas exmareba SeZenili un-ar-Cvevebis saswavlo procesidan realur yofaSi gadatanaSi.

Cven mier SemoTavazebuli savarjiSoebi bavSvs daexmareba sagnis aTvisebaSi, inteleqtualuri Tvalsawieris gafarToebaSi. garda amisa, vfiqrobT, aseTi sax-is savarjiSoebi gakveTilze uzrunvelyofs siyvarulisa da aRiarebis garemos, rac mozards daexmareba sakuTar TavSi gamoavlinos yvela SesaZlebloba, moax-dinos gonebrivi aqtivizacia.

ra saxis saswavlo meTodebi da strategiebi gamoviyeneT Cven mierwarmodgenil megzurSi?

ragind misawvdomi da gasagebic ar unda iyos sagakveTilo Temebi, masalis ukeT aTvisebaSi nebismieri ganviTarebis mqone moswavles, vfiqrobT, daxmarebas gauwevs maswavlebeli mis xelT arsebuli meTodebisa da strategiebis farTo repertuariT. saswavlo meTodTa mravalferovneba uzrunvelyofs moswavleTa aqtiur CarTvas saswavlo procesSi da motivaciis xarisxis amaRlebas.

sasurvelia, maswavlebeli gaTavisufldes rutinisagan da gamoiyenos iseTi saswavlo meTodebi, rogoricaa:

verbaluri

informacia

swavlebis

vizualizacia

diskusia beWdviTi /eleqtronuli

RonisZiebebi

istoriebis SeTxzva- moyola;

ro le bis mixedviT

TamaSi;

savar ji Soebis dros

leq sebis, simRere-

bis gamoyeneba;

pre zentacia.

suraTebi;

TvalsaCino masala;

ilustraciebi;

video firebi.

kiTxva-pasuxi;

msjeloba;

sxvisi naazrevis

Sefaseba.

plakati;

afiSa;

musikaluri

kompoziciebi;

musikaluri

diagramebi (e. w.

musikograma)

IX

Page 26: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

27

efeqturi saswavlo garemos uzrunvelyofa da damatebiTi

saganmanaTleblo resursebi

imaze, Tu ra saxis resurss gamoviyenebT swavlebis procesSi, bevradaa

damokidebuli moswavleTa dainteresebis, klasSi GCarTulobis, maT mier masalis

aRqmis xarisxi. qvemoT CamoTvlilia, Tu ra saxis saswavlo resurss davurTavT

Cven mier warmodgenil naSroms:

1. internetSi saZiebo eleqtronuli resursebi (miTiTebulia eleqtro-

nuli misamarTi Sesatyvisi saZiebo sityvebiT) – videofirebi, romlebic

gankuTvnilia sagnis swavlebisTvis xelSemwyobi garemos Sesaqmnelad, sagnobrivi

standartis Sedegebze gasvlis umniSvnelovanesi da umTavresi saSualebaa. video

/audiofirebis naxva/mosmena swavleba-swavlis process sicxades mianiWebs,

gauadvilebs maswavlebels interaqtivis saSualebiT sakiTxis/Temis mitanas

moswavlemde, romelmac, Tavis mxriv, unda gaiazros, daskvnebi gamoitanos,

codna da unar-Cvevebi SeiZinos.

maswavlebels Tavadac SeuZlia moiZios da, survilisamebr, SearCios musika-

luri masala.

saswavlo videomasala daexmareba

maswavlebels moswavles

• Sedegze orientirebuli saswavlo

procesis ganxorcielebaSi;

• swavla-swavlebis procesis

mizanmimarTulad da

gegmazomierad dagegmvasa da

ganxorcielebaSi;

• swavlebis teqnika-strategiaTa

sakuTri repertuaris SeqmnaSi;

• sagakveTilo procesisaTvis

efeqturi saswavlo resursis

SerCevaSi.

• xelovnebis sxvadasxva dargSi

gaTviTcnobierebaSi;

• sakuTari SesaZlebloba-

monacemebis amocnobasa da

ganviTarebaSi;

• inteleqtualuri Tvalsawieris

gafarToebaSi;

• motivaciis amaRlebaSi;

• masalis aTvisebis xarisxis

amaRlebaSi.

Page 27: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

28

ლექცია

დათვალიერება

ფილმი, თვალსაჩინოების მეშვეობით

თხრობა, სტენდები

როლებში აქტივობა, სიმულაციები, ინფორმაციის პირად გამოცდილებასთან იდენტიფიცირება

gvamaxsovrdeba

10% rasac vkiTxulobT

20% rac gvesmis

30% rasac vxedavT

70% rac gvesmis davxedavT

90% rasac vambobT da Tan vakeTebT

pasiuri

pasiuri

pasiuri

aqtiuri

aqtiuri

kiTxva

CarTulobis xarisxi

maxsovrobisa da gakveTilze CarTulobis piramidis mixedviT, swavla

filmis CvenebiT swavlebis aqtiuri formaa – moswavlis saswavlo procesSi

CarTuloba 70%-s Seadgens, Sesabamisad, aTvisebis xarisxic maRalia.

musikis gakveTilebze videofirebis Cveneba-ganxilvis procesSi mos-

wavleTa STabeWdilebebi gacilebiT ufro Zlieria, vidre audiomasalis

mosmenisas. aRniSnuli aqtivobebi Cven mier praqtikulad ganxorcielebulia

da didi interesic gamoiwvia moswavleTa mxridan. gakveTilebi mimdinareobs

xalisianad, Zaldautaneblad, rac gamoricxavs moswavleebSi gonebriv gadaR-

las, aumjobesebs aTvisebis unars, amasTan, xels uwyobs inteleqtualuri

Tvalsawieris gafarToebasac.

Page 28: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

29

gasaTvaliswinebelia:

Cvenebis process usaTuod unda daerTos maswavleblis komentarebi, Se-

kiTxvebi, axsna-ganmartebebi. sxvagvarad firebis mSrali, komentaris gareSe

Cveneba sasurvel Sedegamde ver migviyvans.

X

avtoriseuli programis Tavsebadoba erovnuli saswavlo gegmiT

gansazRvruli sagnis saswavlo programasTan, avtoriseuli xedva mis mier

SemoTavazebuli programis Zlieri mxareebis Sesaxeb

Cven mier warmodgenili musikis maswavleblis megzuri srulad iTvaliswinebs

erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul saswavlo programas. is

moswavles maswavlebels

•saSualebas miscems daakvirdes,

gamoikvlios, saTanado daskvnebi

gamoitanos;

•ganuviTarebs iseT specifikur

unarebs, rogoricaa: mRera, ritmuli

(da tembruli) SegrZnebebi;

•daexmareba fiqrisa da problemis

gadaWris procesSi;

•gaafarToebs mis musikalur

STabeWdilebebs, inteleqtualur

Tvalsawiersa da informaciul

codnas;

•ganuviTarebs musikis (sawyis

etapze sxvadasxva xmis/bgeris

warmoqmnis wyaros) aRqmis, analizis,

mosmeniT miRebuli STabeWdilebebis

sxvadasxva xerxiTa da saSualebiT

gadmocemis unar-Cvevebs.

•saSualebas miscems miaRwios

erovnuli saswavlo gegmiT

gaTvaliswinebul Sedegebs;

•SemoqmedebiTad miudges swavleba-

swavlis process;

•SeimuSaos sakuTari meTodologia

moswavleTa SesaZleblobebisa da

saWiroebebis gaTvaliswinebiT.

Page 29: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

30

winamdebare saxelmZRvaneloTi muSaobisas

maswavleblis roli ase warmogvidgenia:

• maswavlebeli moswavleebs acnobs saxelmZRvaneloSi Sesul Teoriul

masalas;

• asmeninebs/uCvenebs Teoriuli masalis Sesatyvis musikalur ilustracias

da maTTan erTad akeTebs analizs;

• yuradRebas amaxvilebs nawarmoebis gamomsaxvel xerxebsa da saSualebebze

(tempi, ritmi, tembri, dinamika...);

• mianiSnebs da exmareba swori daskvnebis gamotanaSi – risTvisac qmnis

sadiskusio models;

• Teorias akavSirebs praqtikasTan;

• moswavleebTan erToblivad aanalizebs maT pasuxebs;

• saswavlo programas ukavSirebs moswavleTa skolisgareSe codnasa da

gamocdilebas.

XI

moswavlis Sefasebis meqanizmebi

saklaso davalebis komponenti

SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da unar-Cvevebi:

warmosaxviTi unarebi.

asociaciuri azrovneba;

SemoqmedebiToba;

musikis mosmenis Cveva;

musikaluri mexsiereba;

ritmis grZnoba;

improvizaciuloba;

sakuTari azris dasabuTebis unari;

musikalur-kompiuteruli programebis codna;

wardgenis (prezentaciis) unari;

musikaluri intonireba;

socialuri unarebi;

tolerantoba.

Page 30: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

31

codna da unar-Cvevebi fasdeba Semdegi davalebebiT:

musikis mosmena da masTan dakavSirebuli davalebebis Sesruleba;

masalis moZieba;

davalebis Sesruleba musikalur-kompiuteruli programis gamoyenebiT

da a. S.

Teatraluri sketCebi, etiudebi musikis TanxlebiT;

Canaxati, personaJis portretis sxvadasxva musikaluri enis elementebis

gamoyenebiT;

musikaluri kompoziciis Canaweri sxvadasxva simboloebis gamoyenebiT;

Txroba;

roluri TamaSebi;

interviu;

cekva;

pantomima;

SemoqmedebiT saqmianobaSi monawileoba: simRera, improvizacia, musika-

lur-dramatuli kompoziciebi, musikalur-kompiuteruli programebis Seqmna;

koncertis, warmodgenis repeticiebSi monawileoba;

proeqtis momzadeba;

sakuTari da sxvisi Sesrulebis / Semoqmedebis ganxilvaSi monawileoba;

musikaluri nawarmoebis konteqstis ganxilva;

sxvadasxva aqtivobis dagegmva da momzadeba;

sakuTari naSromis, SemoqmedebiTi saqmianobis wardgena;

sxvadasxva davalebis Sesrulebisas musikaluri damwerlobis gamoyeneba;

da sxv.

Semajamebeli davalebebis komponenti

Semajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis

Sedegs. am komponentSi unda Semowmdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi,

paragrafi, sakiTxi) Seswavla-damuSavebis gziT miRweuli Sedegebi. konkretuli

saswavlo erTeulis dasrulebisas moswavlem unda SeZlos musikis standartiT

gansazRvruli codnisa da unarebis warmoCena.

Page 31: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

32

Semajamebel davalebaTa tipebi:

standartis moTxovnaTa dasafarad, rekomendebulia Semajamebel davalebaTa

mravalferovani formebis gamoyeneba. musikis Semajamebel davalebaTa tipebi

SeiZleba iyos:

koncerti/ warmodgena;

viqtorina;

moxseneba-referati;

leqcia-koncerti;

prezentacia;

testireba;

proeqti (moswavlis mier Sesrulebuli proeqtis savaraudo Temebi:

Tematuri warmodgenis/koncertis gamarTva; telegadacemis, radiogadacemis,

speqtaklis momzadeba; gazeTis, Jurnalis, sanoto albomis momzadeba; klipis

gadaReba simReris, musikaluri nawarmoebis an sxva Temaze; skolaSi cnobili

kompozitoris, momRerlis, reJisoris miwveva, Sexvedris organizeba da

warmarTva da a. S.

musikaluri kolaJi;

martivi siuJetis wardgena musikaluri enis elementebis gamoyenebiT.

moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi:

davalebis TiToeul tips unda axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;

zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da

ganvlili masalis gaTvaliswinebiT;

miTiTebuli unda iyos standartis is Sedegebi, romelTa Semowmeba sac em-

sa xureba Semajamebeli davaleba.

Page 32: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

33

musikis gakveTilze vafasebT

I. gakveTilze CarTulobas;

II. mimdinare saklaso davalebebs;

III. Semajamebel davalebebs.

rogor davakvirdebiT moswavleTa swavlis process da Sedegebs? ris mixedviT vimsjelebT maT miRwevebze?

I. gakveTilze CarTuloba

Sedegebi dabali saSualoze dabali

saSualo saSualoze maRali

maRali

aqtiuri monawi le-oba

ar aris CarTuli

periodu-lad erT-veba

epizo-durad erTveba

erTveba aqtiuria, produqti-ulia

sakuTari azris dasa-buTeba

ver ga-moTqvams sakuTar azrs

iSviaTad gamoTqvams

gamoTq-vams, ma-gram ver asabuTebs

gamoTqvams sakuTar azrs

yvela sakiTxze aqvs saku-Tari azri da asabuTebs mas

sxvisi az-ris mimarT pativisce-mis demon-strireba

ar usmens sxve bis azrebs, awyve-tinebs

yovelTvis ar usmens, an usmens, magram aqvs araadekva-turi reaq-ciebi

usmens sxvebis azrebs da cdilobs, iyos kore-qtuli

usmens sxve-bis azrebs

yuradRebiT ismens gansx-vavebul azrs, aanal-izebs da ko-reqtulia

Page 33: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

34

II. mimdinare saklaso davalebebi

Sedegebi dabali saSualoze dabali

saSualo saSua-loze

maRali

maRali

musikis mos mena da masTan dakavSirebu-li dava-lebebis Ses-ru leba

ar monawi-leobs, ar asrulebs davalebas

monawile-obs epizo-durad

monawileobs, Tumca misi qmedebebi nawilobriv aris gasagebi da misaRebi

monawile-obs, mcire xarveze-biT

misi qmede-bebi naTeli da gasagebia, damajerebe-lia

davalebis Sesruleba musikalur- kompiute-ruli pro-gramis ga-moyenebiT

ar asru-lebs msgav-si tipis davalebebs

programis calkeuli elementis gamoyene-bas axor-cielebs

survilis miuxeda-vad, uWirs konkretuli kompiuteru-li operaciis ganxor-cieleba

davalebas asrulebs mcire xarveze-biT

qmnis musi-kalur kom-poziciebs da waradgens kidevac

SemoqmedebiT saqmianobaSi mona wileoba: simRera

ar mReris wamRere-bis dros ritmulad sworad ver anawilebs simReris teqsts

wamRerebis dros ritmu-lad sworad anawilebs teqsts

sufTad intoni-rebs

mReris xmeb-Si, asrulebs simReras sakuTari xe-dviT

Page 34: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

35

III Semajamebeli davalebebi

testireba

Sedegebi dabali saSualoze dabali

saSualo saSua-loze

maRali

maRali

informaci-is gaxsene-baze orien-tirebuli davalebebi

ver asaxelebs musikalur terminebs/mosmenili nawarmoebis avtors/ ga-momsaxvel sa-Sualebebs

uWirs musi-kaluri terminebis/mosmenili nawarmoebis avtoris/ ga-momsaxveli saSualebebis ganmarte-ba-dasaxeleba

nawilo-briv ix-senebs

ixsenebs informa-cias

SeZenil in-dividual-ur codnas-Tan erTad Tavadac moiZiebs ma-salas, cdi-lobs gai-farToos codnis ar-eali

codnis siR-rmeze ori-entirebuli davalebebi (Ria kiTxve-bi)

ver arTmevs davalebas Tavs

bundovania, Tavs aridebs daskvnebis ga-keTebas, gaan-alizebas

nawilo-brivaa gasagebi

gamoTq-vams sa-kuTar azrs

SeuZlia kavSirebis damyareba, gaanalize-ba, Sefaseba, daskvnebis gakeTeba

XIIpraqtikuli nawili

gakveTilis dagegmvis zogadi principebi

gakveTilis dagegmvisas unda gaviTvaliswinoT moswavleTa interesebi da

saWiroebebi, agreTve maTi gamocdileba. amasTan, asakidan da SemecnebiTi Tavise-

burebebidan gamomdinare, ar unda daviviwyoT maTi SesaZleblobebi (Zlieri da

susti mxareebi), rac sxvadasxva tipis darRvevis mqone moswavleebSi gulisxmobs

iseTi sagakveTilo qmedebebis arsebobas, romlebic problemis gadasaWrelad

gonebriv koncentracias moiTxovs.gTavazobT standartuli gegmis formas, romelSic gaTvaliswinebulia in-

formacia sssm moswavlis Sesaxeb da individualur gegmasTan Sesabamisoba.

Page 35: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

36

gakveTilis gegma

gakveTilis mTavari Tema

gakveTilis mTavari Tema SeiZleba ganvsazRvroT:

1. erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli mimarTulebebisa da rekomendebuli Sinaarsis mixedviT,

2. saxelmZRvanelos an sxva saswavlo masalis mixedviT,

3. saswavlo procesSi gamoxatuli interesebis mixedviT.

umjobesia, gakveTilis Tema SekiTxvis saxiT CamoayaliboT. SekiT xvis dasma xelsuwyobs cnobismoyvareobis gaRvivebas da kvleva-Ziebisken gvibiZgebs.

swavlebis safexuri, klasi

romel safexurze da romel klasSi arian moswavleebi?

moswavleTa raodenoba da profili

ramdeni moswavlea klasSi?

arian Tu ara gansakuTrebuli midgomebis saWiroebis mqone moswavleebi?

informacia sssm moswav-lis Sesaxeb

speialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis Zlieri da susti mxareebi, romelic gaTvaliswinebuli unda iyos gakveTilze an konkretuli aqtivobis dagegmvis dros.

gakveTilis miznebi

ra konkretul codnas daeuflebian moswavleebi?

romel konkretul unarebs ganiviTareben da romlebis gamoyenebaSi gaiwafebian moswavleebi?

ra damokidebulebebi CamouyalibdebaT moswavleebs?

Sedegebi erovnuli saswavlo gegmis romel moTxovnebs/standartebs pasuxobs gakveTili?

Page 36: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

37

Sefasebis sagani da procedurebi

rogor davadgen moswavleTa warmatebas?

ra iqneba dakvirvebisa da analizis obieqti Sefasebisas (zepiri prezentacia, msjeloba, weriTi samuSao da sxv.)?

ra tipis Sefasebas (ganmaviTarebeli, ganmsazRvreli, individualuri, jgufuri...) gamoviyeneb?

ra kriteriumebiT Sefasdebian moswavleebi? (sqemebi, rubrikebi)

saswavlo masala da teqnikuri resursebi

ra masalaa saWiro? romeli wignebiT visargebloT? ramdenad Seesabameba SerCeuli teqstebi moswavleTa kiTxvis unarebs?

xom ar SemiZlia sakiTxis damuSavebaSi sainformacio teqnologiebis integ rireba? rogor? ra teqnika da damxmare instrumentebi damWirdeba (mag., kompiuterebis raodenoba, proeqtori, kolbada a. S.)? ra kompiuteru li p rograma (mag., MS Word, PowerPoint da a. S.) damWirdeba?

gakveTilis msvleloba/saklaso menejmenti

ra aqtivobebs ganvaxorcieleb saswavlo miznis misaRwevad? ra dros davuTmob TiToeul aqtivobas?

rogor movaxerxeb moswavleTa interesis gamowvevas, Temaze fokusirebas da winare codnis gaaqtiurebas?

rogor movaxerxeb codnis konstruirebis fasilitacias?

rogor movaxerxeb naswavlis gaerTianebasa da ganmtkicebas?

rogor movaxden moswavleebis organizebas (individualuri/ wyvilebSi/jgufebSi/mTel klasTan muSaoba).

Page 37: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

38

XIII

sagakveTilo scenarebi

I Tavi – gare samyaro musikaSi

Tema saswavlo Temis standartis SedegebTan damakavSirebeli

kiTxvebi

qalaqis/soflis

xmebi

rogor viTardeba musikaluri azri sxvadasxva xmauris,

moqmedebis gadmomcemi musikaluri intonaciis, ritmisa

da tempis monacvleobiT? rogor SevqmnaT kolaJi qalaqis

sxva dasxva xmis, musikaluri intonaciis, ritmisa da tempis

meSveobiT? ra simboloebiT SeiZleba Caiweros musikaluri

kolaJi, romelic qalaqis xmaurs gadmoscems?

romeli Sedegebis miRwevazea orientirebuli aRniSnuli Tema

mus. dawy.(I).1. moswavlem unda SeZlos gare samyaroSi bunebrivad arsebuli

da xelovnurad Seqmnili xmis, bgeris, xmauris da musikaluri

enis calkeuli elementis gamoyeneba garkveuli emociuri

mdgomareobis gadmosacemad.

mus. dawy.(I).2. moswavlem unda SeZlos xmis, xmauris da musikaluri enis calkeuli

elementis meSveobiT gare samyaros asaxva.

mus. dawy.(I).3. moswavlem unda SeZlos xmovani gzavnilis sxvadasxva simboloTi

Cawera.

mus. dawy.(I).4. moswavlem unda SeZlos mosmenis dros saxe-xatebis SeqmnaSi

musikaluri enis calekuli elementis (mag.: ritmis, tempis,

melodiis da a. S.) rolis gansazRvra.

mus. dawy.(I).5. moswavlem unda SeZlos calkeul musikalur elements (mag.:

ritmi, tempi, melodia da a. S.), xmaursa da rigs Soris asociaciuri

kavSirebis gabma.

mus. dawy.(I).6. moswavlem unda SeZlos xalxuri musikis Taviseburebebis amoc-

noba.

Page 38: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

39

ra saxis winare codnasa da gamocdilebaze moxdeba axali,

asaTvisebeli masalis daSeneba?

winare codna winare gamocdileba

cnebebi:

motivi, musikaluri intonacia,

melodia, akompanementi, ritmuli

figuracia, tempi, registri.

(II sasw. wels damuSavebuli

cnebebi).

• gundSi mRera;

• maswavleblis simReraze xmis ayoleba;

• xmebis dajgufeba JReradobis mixedviT;

• bgeris simaRlis, xangrZlivobis, siZlieris

gansazRvra;

• bgeris/xmis moZraobis mimarTulebis

amocnoba;

• sxeulis moZraobiT, JestiT, mimikiTa

da xmiT musikiT gamowveuli emociebis

gadmocema;

• xmebis dajgufeba Tvisebis mixedviT;

• dialogi, msjeloba;

• ritmuli savarjiSoebis Sesruleba;

• musikaze ritmuli Tanxlebis gaweva.

gakveTili 1-2

Tema: samyaro xmaurobs

mizani: ganwyobis Seqmna; winare codnisa da gamocdilebis dadgena – ra xerx-

ebiTa da saSualebebiT SeuZlia musikas mogviTxros/aRweros esa Tu is movlena/ situacia.

saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo; mosasmeni masala: k. sen-sansi – siuita

`cxovelebis karnavali~ `Sesavalida lomebis marSi~; a. onegeri – `pacifik 231~;

b. zaderacki – simfoniuri suraTi `qarxana~; i. keWaymaZe – sagundo nawarmoebi

`laSaris gzaze~; programa LMMS; slaidi #1.

komentari:

Cven mier warmodgenili TemisTvis gamoyofilia 2 sagakveTilo saaTi. qvemoT gTavazobT aqtivobebs, romlebic maswavlebelma unda gadaanawilos 2 saaTze. SeuZlia, Tavis mxriv, sxva aqtivobebiTac Caanacvlos. sasurvelia, gaiTvaliswinos gakveTilis mizani da aqtivobebic am miznis misaRwevad daigegmos.

Page 39: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

40

aqtivoba I

ixseneben gasul saswavlo wels ganvlili masalidan, Tu ra xerxebiT SeuZlia

musikas aRweros cxovelis garegnoba, xma an qceva. amisaTvis maswavlebeli

SearCevs da asmeninebs moswavleTaTvis nacnob musikalur fragments (magaliTad,

k. sen-sansis `Sesavali da lomebis marSi~, siuitidan `cxovelebis karnavali~).

– rogori xasiaTis melodiaa?

– rogor tempSi JRers?

sTxovs, gaimReron mosmenili Temis fragmenti:

komentari:

am fragmentis ritmul Tanxlebas taSiT Seasruleben orwilad zomaSi.

winamdebare aqtivobis mizania, moswavleebma gaixsenon, rom musikis

tempi, melodiis xasiaTi, melodiuri xazi – misi moZraoba – `nabijebi~,

musikaluri sakravebi (tembri) – kompozitors aZlevs saSualebas,

erTgvarad musikalurad `daxatos~ konkretuli personaJis (lomis)

portreti.

aqtivoba IIsaxelmZRvaneloSi (gv. 8) aTvaliereben naxatebs – avtomobili, mtver sas-

ruti, TviTmfrinavi, matarebeli, maswavlebeli asmeninebs sxvadasxva xmis

efeqts, moswavleebs sTxovs daasaxelon maT mier gamocemuli xmebi imave

TanmimdevrobiT, rogorc moismines.

komentari:

vfiqrobT, 3-4 xmis efeqtze metis mosmena am etapze sakmarisi iqneba.

amgvar aqtivobebs sxva gakveTilebzec ganaxorcielebs maswavlebeli da

gamosacnobi xmebis raodenobac SeuZlia etapobrivad gazardos.

aqtivoba III

1) maswavlebeli CarTavs firs, a. onegeris ̀ pacifik 231~. ar uCvenebs, mxolod

asmeninebs.

– mousmineT am xmebs, ras miamsgavseT? – vfiqrobT, moswavleebisTvis rTuli

ar iqneba matareblis moZraobis dawyebis, siCqaris matebis, Semdeg ki klebis

xmebis imitaciis amocnoba;

Page 40: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

41

2) fortepianoze gaaJRerebs motivebs, romlebic matareblis moZraobas

asaxavs.

komentari:dafaze dawers: matarebeli daiZramatarebeli siCqares umatebsmatarebeli swrafad moZraobsfortepianoze daukravs am saTaurebis Sesatyvis motivebs erTi meoris

miyolebiT da sTxovs moswavleebs, gamoicnon romel motivs romeli saTauri Seesabameba.

matarebeli daiZra

matarebeli siCqares umatebs

matarebeli swrafad moZraobs

es motivebi gabmulad JRers da matareblis moZraobasa da misi sayviris

guguns asaxavs.

3) kvlav asmeninebs musikas da sTxovs bavSvebs, xelis aweviT aniSnon nacnobi

motivis gaJRereba.

komentari:SesaZloa, moswavleebma verc amoicnon motivebi, Tumca, aq mTavaria,

daakvirdnen, moisminon da Seecadon – yovelive mosmenis unar-Cvevebis gansaviTareblad efeqturi saSualebaa.

aqtivoba IVsaxelmZRvaneloSi (gv. 8) aTvaliereben naxats.

– daakvirdiT, es orTqlmavalia, axlandeli matareblis winapari. swored am

matarebels ganasaxierebs musika, romelic movismineT.

aqtivoba VsaxelmZRvaneloSi aTvaliereben suraTs – qarxana.

– Tqveni azriT, rogori xmebi ismis qarxanaSi?

– mousmineT musikas da ifiqreT, rogor, ra xerxebiTa da saSualebebiT

gadmosca kompozitorma qarxnis xmebi.

Page 41: m u s i k a - mes.gov.ge 3 masc..pdf4 I Tavi – garesamyaro musikaSi. Tema: qalaqis da soflis xmebi gakveTili 1-2 – samyaro xmaurobs..... 39

42

komentari:

maswavlebelma iqiT unda waiyvanos saubari, rom qarxanaSi yvelaferi

teqnikazea agebuli, aq ismis amweebis, Zravebis guguni.

bavSvebi unda daakvirdnen musikas da Seecadon, musikaSi SeniSnon,

daafiqsiron qarxnis xmebi.

aqtivoba VI

usmenen fragments i. keWaymaZis sagundo nawarmoebidan `laSaris gzaze~. mos-

menamde:

– rogor ggoniaT, mxolod musikaluri sakravebiT aris SesaZlebeli mata-

reblis moZraobis xmebis gamocema?

aqtivoba VII

programa LMMS

1) asmeninebs xmebs (adamianebis xmebi, avtomobilis Zravis xma, matareblis

moZraoba) da sTxovs moswavleebs gamoicnon;

2) sTxovs moufiqron Sinaarsi da SeTxzan patara ambavi.

savaraudod amgvari Sinaarsi iqneba: adamianebi sxdebian manqanaSi da

midian rkinigzis sadgurSi. iq maT elodebaT matarebeli, romliTac Soreul

mogzaurobaSi wavlen. matarebeli nel-nela amoZravdeba...

SeniSvna: vidre moswavleebi aRniSnul davalebas Seasruleben, mas-

wavlebels vTavazobT Cven mier musikaluri intonaciebis, ritmisa da

tempis gan sailustraciod Seqmnil kolaJs.

Sefaseba:

Mmaswavlebeli daarigebs webovan baraTebs, moswavleebma unda upasuxon

kiTxvebs: riT iyo saintereso gakveTili? Kkidev ris gakeTebas visurvebdi?