ՄԱՔՈՒՐ ՆՅՈՒԹԵՐ ԵՎ ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐ:ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐԻ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿՒԸ

Մաքուր են համարվում այն նյութերը, որոնք կազմված են միատեսակ կառուց-

վածքային մասնիկներից (մոլեկուլ, ատոմ, իոն):

Խառնուրդները պարունակում են երկու կամ ավելի նյութերի կառուցվածքային

մասնիկներ (օրինակ ` օդը տարբեր նյութերի խառնուրդ է (71% ազոտ, 21% թթվածին, 1% այլ գազեր)։

O2, N2

Խառնուրդ

Համասեռ Անհամասեռ

ԶՏՈՒՄ (ՖԻԼՏՐՈՒՄ)ՀԵՂՈՒԿԻ ՄԵՋ ԽԱՌՆՎԱԾ ՄԱՍՆԻԿՆԵՐԸ ԽԱՌՆՈՒՐԴԻՑ ԼՐԻՎ ԵՒ ԱՐԱԳ ԲԱԺԱՆԵԼՈՒ ՆՊԱՏԱԿՈՎ ՕԳՏՎՈՒՄ ԵՆՔ ԶՏՈՒՄԻ

ԹՈՐՈՒՄԹՈՐՈՒՄԸ ՀԱՄԱՍԵՌ ԽԱՌՆՈՒՐԴԻ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿ Է՝ ՑՆԴՈՂ ՀԵՂՈՒԿՆԵՐԻԳՈԼՈՐՇԻԱՑՄԱՆ ԵՒ ԴՐԱՆՑ ԳՈԼՈՐՇԻՆԵՐԻ ՀԵՏԱԳԱ ԽՏԱՑՄԱՆ (ԿՈՆԴԵՆՍԱՑՄԱՆՃԱՆԱՊԱՐՀՈՎ

ՇՈԳԻԱՑՈՒՄՀԵՂՈՒԿ ՀԱՄԱՍԵՌ ԽԱՌՆՈՒՐԴԻՑ (ՄԱՍՆԱՎՈՐԱՊԵՍ՝ ԼՈՒԾՈՒՅԹԻՑ) ՆՅՈՒԹԵՐԸ ԲԱԺԱՆԵԼՈՒՆՊԱՏԱԿՈՎ ԱՅՆ ՇՈԳԻԱՑՆՈՒՄ ԵՆՔ:

ԿՈԼՈԻԴՆԵՐԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ

 Կոլոիդները միջանկյալ դիրք են գրավում իսկական լուծույթների և կոպտադիսպերս համակարգերի միջև: Այստեղ մասնիկների չափերը մեծ են 1 նմ-ից, սակայն փոքր են 100 նմ-ից, երբեմն կարող են հասնել 200, անգամ՝ 500 նմ-ի:

Կոլոիդ համակարգի

տեսակըԿազմությունը Օրինակներ

Աերոզոլ ա) մանրացված հեղուկը գազումբ) մանրացված պինդ նյութը գազում

մառախուղ ծուխ,փոշի

Փրփուր

գազը հեղուկումօճառի փրփուր,հարած կաթնասերըկամ ձվի սպիտակուց

Էմուլսիամանրացված հեղուկը հեղուկում կաթ, մայոնեզ

Զոլմանրացված պինդ նյութը հեղուկում

Au, S, Fe(OH)3, H2SiO3՝ ջրում

Ժել մանրացված հեղուկըկամ գազը պինդ նյութում

դոնդողակ, սառեցված խաշ,մարգարիտ

ԿԱՅՈՒՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Կոլոիդները պակաս կայուն են, քան իսկական լուծույթները, սակայն անհամեմատ ավելի կայուն են, քան սուսպենզիաները և էմուլսիաները: Օրինակ՝ Մ. Ֆարադեյի կողմից ստացված ոսկու վառ կարմիր գույն ունեցող զոլը ավելի քան 150 տարի պահպանվում է անփոփոխ վիճակում: Կարող է հարց առաջանալ, թե ինչու կոլոիդ մասնիկները չեն կպչում իրար և ավելի չեն խոշորանում: Հիմնական պատճառն այն է, որ այդ մասնիկները լիցքավորված են նույնանուն լիցքով։

Չափման սկզբունք

ԿԻՐԱՌՈՒՄ ԵՒ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒ

Կոլոիդներն ունեն կենցաղային, արդյունաբերական, գյուղատնտեսական և դեղագործական մեծ կիրառություն: Սննդի գրեթե բոլոր տեսակները, ինչպես նաև ճարպերը, սպիտակուցները, բարդ ածխաջրերը օրգանիզմում կոլոիդային վիճակում են: Կենդանի օրգանիզմների բաղադրիչ մասերը՝ ֆերմենտները, արյունն ու մյուս հեղուկները, մկանային հյուսվածքները, ոսկորը, մաշկը և մազերը, նույնպես կոլոիդներ են: Դեղագործության մեջ օգտագործվում են զանազան պատրաստուկներ, ինչպես, օրինակ՝ լոսյոնները, քսուքները, որոնք տարբեր յուղերի էմուլսիաներ են ջրում կամ, հակառակը, ջրի էմուլսիաներ՝ յուղերում: Վերջին տարիներին մեծ կիրառություն են ստացել ալյումինե փոքրիկ բալոնների մեջ պարունակվող աերոզոլային ներկերը, թունաքիմիկատները, օդափոխիչներն ու օծանելիքային հեղուկները:

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ

Մարինե Սարգսյան