LỚP 8 - edu.viettel.vnTIẾT 41. BÀI 39: BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU. NỘI DUNG: I. TẠO THÀNH...
46
MÔN SINH HỌC LỚP 8
Transcript of LỚP 8 - edu.viettel.vnTIẾT 41. BÀI 39: BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU. NỘI DUNG: I. TẠO THÀNH...
MÔN SINH HỌC
LỚP 8
I. BÀI TIẾT
II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Chương VII: BÀI TIẾT
Tiết 40: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT
NƯỚC TIỂU
Bảng 38. Các sản phẩm thải chủ yếu
và cơ quan thực hiện bài tiết
Sản phẩm thải
chủ yếu
Cơ quan bài tiết
chủ yếu
CO2 Phổi
Nước tiểu Thận
Mồ hôi Da
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hình 31.2. Sơ đồ mối quan hệ giữa trao đổi chất
của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào
- Bài tiết: là hoạt động của cơ thể
lọc và thải các chất cặn bã do quá
trình trao đổi chất của tế bào tạo ra
và các chất độc hại khác.
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Phân có phải là sản phẩm của quá trình bài tiết không ? Các cơ quan nào đảm nhiệm việc bài tiết các sản phẩm thải?
- Các cơ quan thực hiện bài tiết:
+ Phổi : Bài tiết CO2.
+ Thận : Bài tiết nước tiểu
+ Da: Bài tiết mồ hôi
Khi sự bài tiết các sản phẩm
thải bị trì trệ bởi một lí do nào
đó thì điều gì sẽ xảy ra?
Bài tiết có vai trò quan trọng
như thế nào đối với cơ thể
sống?
- Vai trò:
+ Giúp cơ thể thải loại các chất cặn
bã và các chất độc hại khác.
+ Đảm bảo tính ổn định của môi
trường trong cơ thể.
- Bài tiết: là hoạt động của cơ thể
lọc và thải các chất cặn bã do quá
trình trao đổi chất của tế bào tạo ra
và các chất độc hại khác.
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hoạt động bài tiết nào đóng vai trò quan trọng nhất ?
1
5
4
3
2
Hình 38.1A: Các cơ quan
của hệ bài tiết nước tiểu
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hệ bài tiết nước tiểu gồm các
cơ quan nào ? Câu 1:
Cơ quan nào của hệ bài tiết nước
tiểu là quan trọng nhất ? Câu 2:
Câu 3: Xác định các phần cấu tạo trong
của thận ?
Một đơn vị chức năng của thận
gồm những thành phần nào? Câu 4:
Thận trái
Thận phải
Ống dẫn nước tiểu
( Niệu quản)
Ống đái
( Niệu đạo)
Bóng đái
(Bàng quang)
1
2
3
4
5
A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu
Hình 38 - 1. Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu
- Hệ bài tiết gồm: Thận, ống dẫn
nước tiểu, bóng đái, ống đái.
Cơ quan nào của hệ bài
tiết nước tiểu là quan
trọng nhất ?
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hãy xác định vị trí của 2 quả thận?
Mô tả hình dạng của 2 quả thận?
1
5
4
3
2
Thận phải
Ống dẫn
nước tiểu
Bóng đái
Ống đái
Hình 38.1A: Các cơ quan hệ bài tiết nước tiểu
H 38.1B: Lát cắt dọc thận
Thận trái
Phần vỏ
Phần tủy
Bể thận
1
2
3
Xác định các phần cấu tạo trong của thận ?
Hình 38.1 C. Một đơn vị
chức năng của thận
Một đơn vị chức năng của thận gồm những thành phần nào?
- Hệ bài tiết gồm: Thận, ống dẫn nước
tiểu, bóng đái, ống đái.
- Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
+ Phần vỏ: có nang cầu thận và cầu thận,
ống thận.
+ Phần tủy: có ống góp.
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Nang cầu thận
và cầu thận Ống thận
Phần vỏ
Phần tủy
C. Một đơn vị chức năng của thận D. Nang cầu thận và
cầu thận phóng to
Động
mạch đến
Động mạch đi
Nang cầu thận
Cầu thận
- Hệ bài tiết gồm: Thận, ống dẫn nước
tiểu, bóng đái, ống đái.
- Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
+ Phần vỏ: có nang cầu thận và cầu
thận, ống thận.
+ Phần tủy: có ống góp.
- Thận gồm 2 quả với khoảng 2 triệu
đơn vị chức năng để lọc máu và hình
thành nước tiểu.
Bài 38 : BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO
HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Viên sỏi dài 8mm được tạo
bởi các tinh thể canxiphotphat
Sỏi thận: Trong thành phần nước tiểu có những muối vô cơ và hữu cơ như
muối canxi, muối phôtphat, muối urat,…dễ bị kết tinh khi nồng độ của chúng
quá cao và gặp pH thích hợp hoặc gặp những điều kiện đặc biệt khác. Các
tinh thể của chúng có thể làm ngưng trệ quá trình bài tiết nước tiểu và thậm
chí gây đau đớn dữ dôi, ảnh hưởng tới sức khoẻ và mọi hoạt động khác.
D
Câu 1: Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
thận, bóng đái, ống đái.
thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái.
thận, ống thận, bóng đái.
thận, cầu thận, bóng đái. A
B
C
Bài tập củng cố
D
Câu 2:Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là
bóng đái.
ống đái.
ống dẫn nước tiểu.
thận. A
B
C
D
Câu 3: Cấu tạo của thận gồm:
phần vỏ, phần tủy với các đơn vị
chức năng, bể thận.
phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng của
thận cùng các ống góp, bể thận.
phần vỏ, phần tủy, bể thận.
phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu. A
B
C
D
Câu 4: Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
cầu thận, ống thận.
cầu thận, nang cầu thận, ống thận.
nang cầu thận, ống thận.
cầu thận, nang cầu thận. A
B
C
- Học bài.
- Trả lời câu hỏi ở SGK.
- Xem bài 39:
“ Bài tiết nước tiểu”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
UBND QUẬN LIÊN CHIỂU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN BỈNH KHIÊM
SINH HỌC 8
TIẾT 41. BÀI 39: BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
NỘI DUNG:
I. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
II- THẢI NƯỚC TIỂU
Nước tiểu được
hình thành như
thế nào?
Chú ý đường đi và
thành phần của nước tiểu
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
QUÁ TRÌNH
LỌC MÁU QUÁ TRÌNH
HẤP THỤ LẠI
QUÁ TRÌNH BÀI
TIẾT TIẾP
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
Sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở một đơn vị
chức năng của thận
HẤP THỤ LẠI
- Có sử dụng năng
lượng ATP
-Các chất được hấp
thụ lại:
+Chất dinh dưỡng
+Nước
+Các ion Na+, Cl- ...
BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng
lượng ATP
-Các chất được bài
tiết tiếp:
+ axit uric, creatin…
+ Các chất thuốc
+ ion thừa: H+, K+…
1. TẠOTHÀNH NƯỚC TIỂU
LỌC MÁU
- Màng lọc là vách
mao mạch với các lỗ
nhỏ 30 - 40A
-Sự chênh lệch áp
suất tạo ra lực đẩy
- Các tế bào máu và
protein lớn hơn nên
vẫn ở lại trong máu
0
TRẢ LỜI CÂU HỎI SAU ĐÂY
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá
trình nào? Chúng diễn ra ở đâu?
2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu
ở chỗ nào?
3. Nước tiểu chính thức khác với nước
tiểu đầu ở chỗ nào?
1 TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình
nào? Chúng diễn ra ở đâu?
Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình
+ …………………………….. Tạo nước tiểu đầu
+ ………………..
+ ………………… Ở ống thận Nước tiểu chính thức
TRẢ LỜI CÂU
HỎI SAU ĐÂY
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
2. Thành phần nước tiểu đầu khác
với máu ở chỗ nào?
NƯỚC TIỂU ĐẦU
…………………………….
…………………………….
MÁU
…………………………….
…………………………….
TRẢ LỜI CÂU
HỎI SAU ĐÂY
3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?
Đặc điểm Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức
Nồng độ các chất hoà
tan
Chất độc, chất cặn bã
Chất dinh dưỡng
KẾT LUẬN
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình:
- Quá trình lọc máu (ở cầu thận) tạo ra
nước tiểu đầu.
- Quá trình hấp thụ lại những chất cần
thiết (ở ống thận)
- Quá trình bài tiết tiếp chất thừa, chất thải
(ở ống thận).
Tạo thành nước tiểu chính thức.
THỰC CHẤT CỦA QUÁ
TRÌNH TẠO THÀNH
NƯỚC TIỂU LÀ GÌ?
Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu
Là lọc máu và thải bỏ các chất cạn bã,chất
độc hại, chất thừa khỏi cơ thể để duy trì
ổn định môi trường trong.
1. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU
EM CÓ BIẾT
Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu
màng lọc bị tổn thương?
Vi khuẩn thường làm các quản cầu bị thương tổn và
trở nên dễ thấm hơn làm cho prôtêin và các tế bào
máu nguyên vẹn cũng vào nước tiểu, gây ra hiện
tượng đái đường, đái ra máu…
Đường đi của nước
tiểu chính thức
Thận
phải Thận trái
Ống đái
Ống dẫn
nước tiểu
Bóng đái
HÃY MÔ TẢ
ĐƯỜNG ĐI
CỦA NƯỚC
TIỂU
CHÍNH
THỨC?
2. THẢI NƯỚC TIỂU
Sự tạo thành
nước tiểu
diễn ra liên
tục
Nhưng sự thải nước
tiểu ra khỏi cơ thể chỉ xảy ra vào những lúc nhất định
Có sự khác nhau đó là do
đâu ?
Nước tiểu chính thức đổ vào bể
thận, qua ống dẫn nước tiểu
xuống tích trữ ở bóng đái, rồi
được thải ra ngoài nhờ hoạt động
của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và
cơ bụng
2. THẢI NƯỚC TIỂU
CÓ SỰ KHÁC NHAU ĐÓ LÀ DO + Máu tuần hoàn liên tục qua thận để lọc tạo thành nước
tiểu (không theo ý muốn)
+ Nước tiểu chính thức được tích trữ trong bóng đái
khi lên tới 200ml, đủ áp lực để gây cảm giác muốn đi
tiểu. Nếu cơ vòng mở ra (có sự phối hợp co của cơ
bóng đái và cơ bụng) nước tiểu mới thoát ra ngoài
Điền vào vào sơ đồ tóm tắt sự hình thành nước
tiểu dưới đây cho chính xác
( Nước tiểu đầu, trừ tế bào máu và prôtêin, các chất
không cần thiết và chất có hại)
Máu
Lọc máu qua
màng lọc (………1…………)
Áp lực máu
(cơ chế khuếch tán)
(…………2…)
Hấp thụ lại (chất dinh dưỡng,
nước, muối khoáng…)
Bài tiết tiếp (…………3…………)
Nước tiểu
chính thức
• Học bài, trả lời các câu hỏi SGK – trang 127
• Trả lời các câu hỏi và bài tập, khi nộp bài cho
GV , ghi rõ họ tên và lớp.
Hai quả thận kỳ diệu. Mỗi quả thận bao gồm
một triệu đơn vị lọc máu gọi là nephron.
Thận có thể thanh lọc được 120-150 lít máu
mỗi ngày và tạo ra khoảng 2 lít nước tiểu.
EM CÓ BIẾT?
EM CÓ BIẾT Cơ chế hoạt động của thận và của thận nhân
tạo ?
Ở thận nhân tạo cơ chế
bị động do áp lực lọc
Máu hấp thụ lại
và bài tiết tiếp qua
ống thận là chủ động,
mang tính chọn lọc
(vì cần nhiều năng lượng)
