1

Cavitas thoracisCavitas thoracis

CCavitas thoracisavitas thoracis ka formën e konitka formën e konit me kapacitet me kapacitet 7-10 litra7-10 litra..

Muret e zgavrës së krahroritMuret e zgavrës së krahrorit MuriMuri i i përparmëpërparmë

sternumi, sternumi, kërcat dhe pjesët e përparme të brinjëve kërcat dhe pjesët e përparme të brinjëve (I-IX) me pjesët e buta. (I-IX) me pjesët e buta.

MurMuretet anësor anësoree shtriheshtrihenn nga vija e përparme deri te vija e pasme nga vija e përparme deri te vija e pasme

sqetullore, sqetullore, ii ndërtojnë brinjët dhe muskujt fqinjë. ndërtojnë brinjët dhe muskujt fqinjë. Muri Muri i i pasmëpasmë

pjesa torakale e shtyllës kurrizore dhe brinjëpjesa torakale e shtyllës kurrizore dhe brinjëtt deri te deri te angulus costaeangulus costae. .

2

Ndarja e cavitas thoracisNdarja e cavitas thoracis

Cavitas thoracisCavitas thoracis nda ndahethet në në: : spatium spatium pleuropleuropulmonale pulmonale dextrum et sinistrum dhe dextrum et sinistrum dhe mediastinum.mediastinum.

Kufirin ndërmjet këtyre hapësirave e bën Kufirin ndërmjet këtyre hapësirave e bën pleura pleura memediastinalisdiastinalis e vendosur në rrafshin sagjital e vendosur në rrafshin sagjital,, i cili i cili përpara kalon, djathtas nëpër vijën parzmore (përpara kalon, djathtas nëpër vijën parzmore (linea linea sternalissternalis), ndërsa majtas, lart kalon nëpër vijën parzmore ), ndërsa majtas, lart kalon nëpër vijën parzmore ndërsa poshtë nëpër vijën parasternale (ndërsa poshtë nëpër vijën parasternale (linea linea parasternalisparasternalis), prapa, në të dy anët, rrafshi kalon nëpër ), prapa, në të dy anët, rrafshi kalon nëpër vijën paravertebrale.vijën paravertebrale.

KetoKeto dy hapësira dy hapësira komunikojne komunikojne ndërmjet veti në nivel të ndërmjet veti në nivel të rruazës së pestë torakale me kalimin e rrënjës rruazës së pestë torakale me kalimin e rrënjës mushkërore (mushkërore (radix pulmonisradix pulmonis) nga mediastinumi në ) nga mediastinumi në hapësirën pleuropulmonale.hapësirën pleuropulmonale.

3

Cavitas thoracis

4

.Cavitas thoracis prerja frontale

5

..

6

.

7

Spatium pleuropulmonaleSpatium pleuropulmonale

SSpatium pleuropulmonale dextrum et patium pleuropulmonale dextrum et sinistrumsinistrum dallohen ndërmjet veti sipas formës dallohen ndërmjet veti sipas formës dhe madhësisë, përshkak të pozitës së zemrës. dhe madhësisë, përshkak të pozitës së zemrës.

Hapesira pleuropulmunale nga sipër futet Hapesira pleuropulmunale nga sipër futet në në regjionin e bazës së qafësregjionin e bazës së qafës dhe n dhe në tërësi është e ë tërësi është e mbështjellur nga mbështjellur nga plpleeura parietalis.ura parietalis.

Ndërmjet Ndërmjet dy dy fletëve të pleurës gjendet një fletëve të pleurës gjendet një hapësirë kapilarehapësirë kapilare,, pleurale pleurale ((cavitas pleuraliscavitas pleuralis),), e e cila është pjesë e hapësirecila është pjesë e hapësires pleuromushks pleuromushkëërore.rore.

8

MediastinumMediastinum

Meskrahrori (Meskrahrori (mmediastinumediastinum)) është hapësir është hapësira e cila a e cila gjendetgjendet në mesin e zgavrës së kraharorit në mesin e zgavrës së kraharorit..

Mediastinumi ka katër mure:Mediastinumi ka katër mure: MMurin e përparmëurin e përparmë: : ashti parzmor dhe pjesa e ashti parzmor dhe pjesa e

ngushtë fqinje e kërcave brinjore. ngushtë fqinje e kërcave brinjore. Murin e pasmëMurin e pasmë:: trupat e dhjetë rruazave torakale trupat e dhjetë rruazave torakale

të fundit (II – XII). të fundit (II – XII). Muret anësoreMuret anësore:: pleura mediastinalispleura mediastinalis. . Murin e poshtëmMurin e poshtëm:: pjesa më e madhe e pjesa më e madhe e centrum centrum

tendineumtendineum diaphragmae. diaphragmae.

9

MediastinumMediastinum

10

Ndarja e mediasinumitNdarja e mediasinumit mediastinum superiusmediastinum superius mediastinum inferiusmediastinum inferius Kufirin ndërmjet tyre e bën rrafshi horizontalKufirin ndërmjet tyre e bën rrafshi horizontal,, i cili i cili

kalon përpara nëpër kalon përpara nëpër angulus sterniangulus sterni, ndërsa , ndërsa prapa nëpër prapa nëpër discus intervertebralis ndërmjet Th discus intervertebralis ndërmjet Th IVIV--V. V.

MMediastinum inferiusediastinum inferius me anë të faqes së me anë të faqes së përparme dhe të pasme të përparme dhe të pasme të periperikkardiarditt ndahet në: ndahet në: mediastinum anteriusmediastinum anterius mediastinum mediummediastinum medium mediastinum posteriusmediastinum posterius..

11

Cavitas Cavitas thoracisthoracisMediastinumMediastinum

Spatium pleuro- Spatium pleuro- pulmunalepulmunale

Mediastinum

1. Mediastinum anterius2. Mediastinum medium3. Mesiasinum posterius

12

.Mediastinum medium

13

.Mediastinum superius/ medium

nga përpara

14

.Mediastinum superius / medium

prerje sagjitale-nga prapa

15

MMediastinum superiusediastinum superius

Mediastinum superius gMediastinum superius gjendet prapa manubrium jendet prapa manubrium sterni dhe përparasterni dhe përpara katër vertebrave të para katër vertebrave të para thorakale (Th I-IV)thorakale (Th I-IV)..

““RRrafshi venozrafshi venoz””:: v. brachiocephalica dextra v. brachiocephalica dextra / / sinistrasinistra dhe pjesa fillestare e dhe pjesa fillestare e v. cava superiorv. cava superior. .

““RRrafshi arterialrafshi arterial””: : arcus aortaearcus aortae me deg me degëët e saja,t e saja, n. phrenicusn. phrenicus, , n. laryngeus recurrensn. laryngeus recurrens dhe dhe plexus plexus cardiacuscardiacus. .

““Rrafshi organor”:Rrafshi organor”: trachea, oesophagus me nn. trachea, oesophagus me nn. vagii, vagii, nodi nodi lymphatici mediastinales anteriores et lymphatici mediastinales anteriores et paratrachealesparatracheales, , mm. prevertebralesmm. prevertebrales..

16

.Mediastinum superius

17

MMediastinum inferiusediastinum inferius

Mediastinum inferius Mediastinum inferius ndahet nëndahet në tre tre pjesë pjesë: : mediastinum anterius medium et posteriusmediastinum anterius medium et posterius

MMediastinum mediumediastinum medium: : corcor et et pericardiumpericardium aorta ascendensaorta ascendens pjesa përfundimtare e pjesa përfundimtare e v. cava superior v. cava superior truncus pulmonalis.truncus pulmonalis. radix pulmradix pulmoonalis dexter nalis dexter // sinister. sinister. arcus venae azygosarcus venae azygos nodi lymphatici tracheobranchiales inferiores.nodi lymphatici tracheobranchiales inferiores.

18

.Mediastinum inferius

19

Mediastinum inferiusMediastinum inferius MMediastinum anteriusediastinum anterius gjendetgjendet prapa trupit të ashtit prapa trupit të ashtit

parzmor parzmor ((spatiumspatium retrosternale retrosternale).). Në këtë hapësirë gjenden nyjet limfatike dhe indi Në këtë hapësirë gjenden nyjet limfatike dhe indi

lidhor i shlidhor i shkkriftë i lidhëseve të përparme të riftë i lidhëseve të përparme të rrethzemrës rrethzemrës ((ligg. sternopericardiacaligg. sternopericardiaca).).

MMediastinum posteriusediastinum posterius gjendet prapa gjendet prapa perikarditperikardit ((spatiumspatium retrokardiale retrokardiale) ) dhedhe ndërmjet dy pleurave ndërmjet dy pleurave mediastinale. mediastinale.

Në këtë hapësirë gjendeNë këtë hapësirë gjenden keto elemente: n keto elemente: aoaorta rta thoracica,thoracica, o oesophagus,esophagus, v. azygos, v. hemyazygos, v. azygos, v. hemyazygos, ductus thoracicus dhe nn. splanchnici.ductus thoracicus dhe nn. splanchnici.

20

Rrugët e frymëRrugët e frymëshkëmbimitshkëmbimit dhe dhe mushkëritëmushkëritë

Aparati i frymëAparati i frymëshkëmbimitshkëmbimit ((apparatus apparatus respiratoriusrespiratorius)) përbëhet nga rrugët e përbëhet nga rrugët e frymëfrymëshkëmbimitshkëmbimit dhe mushkëritë. dhe mushkëritë.

Në zgavrën e kafazit të kraharorit gjendeNë zgavrën e kafazit të kraharorit gjendenn rrugë rrugëtt ee poshtme të frymë poshtme të frymëshkëmbimitshkëmbimit, mushkëritë dhe , mushkëritë dhe pleura.pleura.

TrakeaTrakea dhe pjesa jashtëmushkërore e bronkeve dhe pjesa jashtëmushkërore e bronkeve gjenden në gjenden në mediastinummediastinum, ndërsa pjesët tjera në , ndërsa pjesët tjera në hapësirat hapësirat pleuropulmonalepleuropulmonale..

21

RrugëtRrugët e e frymë frymëshkëmbimitshkëmbimit

Rrugët e frymëRrugët e frymëshkëmbimitshkëmbimit ndahen në ndahen në ato ato të sipërme dhe të poshtme.të sipërme dhe të poshtme.

RRrugët e sipërme rugët e sipërme janjanë: ë: cavitas nasi et cavitas nasi et sinus paranasalessinus paranasales, , pharynxpharynx dhe dhe zgavra e zgavra e gojësgojës

RRrugët e poshtme: rugët e poshtme: larynx-ilarynx-i dhe dhe trachea.trachea.

22

TTrachearachea

SkërfyelliSkërfyelli (trachea) (trachea) është organ gyporështë organ gypor i cili i cili paraqetparaqet vazhd vazhdim tëim të gurmazi gurmazitt ( (larynxlarynx))..

Trachea Trachea shtrihetshtrihet nga nga cartilago cricoideacartilago cricoidea deri te deri te bifurcatio tracheaebifurcatio tracheae

NNga buza e poshtme e ga buza e poshtme e C VIC VI deri te gjysma e deri te gjysma e sipërme e trupit të sipërme e trupit të Th V,Th V, përpara buz përpara buzësës sësë poshtmeposhtme të të kërcës së dytë brinjore. kërcës së dytë brinjore.

Gjatësia e skërfyellit është Gjatësia e skërfyellit është 11 – 12 cm.,11 – 12 cm., diametri diametri i tij i tij 12 – 17 mm12 – 17 mm..

23

Ndarja e trakesëNdarja e trakesë Trakea ka dy pjesë topopgrafike:Trakea ka dy pjesë topopgrafike:

pars cervicalispars cervicalis pars thoracicapars thoracica

KKufirin ndërmjet tyre e bënë ufirin ndërmjet tyre e bënë incisura jugularisincisura jugularis.. Trakea përfundon me bTrakea përfundon me bifurcatio tracheaeifurcatio tracheae TTe personat e rritur e personat e rritur BT BT gjendet në nivel të trupit të gjendet në nivel të trupit të Th Th

VV, , kursekurse nga përpara në nivel të këndit parzmor nga përpara në nivel të këndit parzmor ((angulus sterniangulus sterni) )

Te personat e gjallë bifurcatio tracheae gjendet nw Te personat e gjallë bifurcatio tracheae gjendet nw nivel të vertebrës se torakale VIInivel të vertebrës se torakale VII

Bifurcatio tracheae vazhdon me Bifurcatio tracheae vazhdon me bronchus principalis bronchus principalis dexter dexter // sinister sinister

24

Trachea et bronchi - nga përpara

25

Trachea et bronchi - nga prapa

26

Trachea et bronchi - ndërtimi

•Tunica adventitia

•Tunica fibromusculocartilagine

Cartilagines tracheales

M. trachealis

•Tunica mucosa respiratoria

27

Ndërtimi i skërfyellitNdërtimi i skërfyellit

Muri Muri i trakesi trakesë ë ppëërbrbëëhet nga tri shtresahet nga tri shtresa Shtresa e jashtme Shtresa e jashtme ((tunica adventitiatunica adventitia)) përbëhet përbëhet

nga indi lidhor i cili e lidh skërfyellin me nga indi lidhor i cili e lidh skërfyellin me elementet fqinje.elementet fqinje.

Shtresa e mesme Shtresa e mesme ((tunica fibromuscultunica fibromusculo - o - cartilagineacartilaginea)) përbëhet nga kërcat e skërfyellit, përbëhet nga kërcat e skërfyellit, fijet lidhorefijet lidhore (ligg. anularia)(ligg. anularia) dhe ato muskulare dhe ato muskulare (m.trachialis)(m.trachialis)..

28

CCartilagines trachealesartilagines tracheales ,,15-2015-20,, kanë formë kanë formë gjysmëhëngjysmëhëne, ne skajet e pasme te tyre e, ne skajet e pasme te tyre ngjitet m. trachealisngjitet m. trachealis. .

Kërca e parëKërca e parë e trakesë lidhet e trakesë lidhet me me cartilago cartilago cricoideacricoidea të laringut me anë tëtë laringut me anë të lig. lig. ccricorico - -trachealetracheale..

Kërca e funditKërca e fundit e trakesë e trakesë rëndomë është rëndomë është më e trashë dhe e çrregullt, ka një zgjatim më e trashë dhe e çrregullt, ka një zgjatim grepor i cili bën skeletin e shporit të grepor i cili bën skeletin e shporit të skërfyellit (skërfyellit (carina tracheaecarina tracheae).).

KKëërcat ndrcat ndëërmjet veti lidhen me anë të rmjet veti lidhen me anë të ligg. ligg. anularia.anularia.

29

Muskuli i skërfyellit Muskuli i skërfyellit ((m. trachealism. trachealis)) gjendet gjendet në murin e pasmë cipor të në murin e pasmë cipor të trakestrakesëë

Ky muskulKy muskul rregullon diametrin dhe sasinë rregullon diametrin dhe sasinë e ajrit e ajrit qëqë kalon nëpër kalon nëpër traketrake..

Shtresa e brendshme është shtresa Shtresa e brendshme është shtresa jargore e skërfyellit jargore e skërfyellit ((tunica mucosa tunica mucosa respiratoriarespiratoria).).

Ajo ka epitel respiratorAjo ka epitel respirator shumë shtresor shumë shtresor cilindrikcilindrik të pasur metë pasur me gjëndra jargore të gjëndra jargore të skërfyellit (skërfyellit (glandulae trachealesglandulae tracheales)),, të cilat të cilat gjenden në nënmukozë gjenden në nënmukozë ((tela submucosatela submucosa).).

30

Enët e gjakut dhe nervat e skërfyellitEnët e gjakut dhe nervat e skërfyellit

ArterietArteriet e skërfyllit janë deg e skërfyllit janë degëë t tëë: a. thyroidea inferior, a. : a. thyroidea inferior, a. thoracica interna, rr. bronchiales aortae thoracicae.thoracica interna, rr. bronchiales aortae thoracicae.

Venat e skërfyellit janë degë të sistemit të venave tekeVenat e skërfyellit janë degë të sistemit të venave teke (v. azygos)(v. azygos)..

Enët limfatike Enët limfatike derdhen derdhen në në nodi lymphatici nodi lymphatici paratrachealesparatracheales, , mediastinales dhe cervicales profundi mediastinales dhe cervicales profundi dhe nodi lymphatici tracheobronchiales sup., et inf.dhe nodi lymphatici tracheobronchiales sup., et inf.

Nervat e skërfyellit janë degë parasimpatetike të nevit Nervat e skërfyellit janë degë parasimpatetike të nevit endacak dhe nervit kthyes të gurmazit (endacak dhe nervit kthyes të gurmazit (n. vagus et n. n. vagus et n. laryngeus recurrenslaryngeus recurrens) )

DDegët simpatetike vijnë nga ganglioni i poshtëm qafor egët simpatetike vijnë nga ganglioni i poshtëm qafor dhe nga ganglionet e sipërme të trungut simpatetik dhe nga ganglionet e sipërme të trungut simpatetik torakal. torakal.

31

Bronku kryesor Bronku kryesor ((bronchus principalisbronchus principalis))

Nga Nga bifurcatio tracheaebifurcatio tracheae lind: lind: bronchus principalis bronchus principalis dexterdexter dhe dhe bronchus principalis sinisterbronchus principalis sinister..

BBronchus principalisronchus principalis gjendet në gjendet në mediastinum mediastinum mediummedium. .

Bronku kryesor prejBronku kryesor prej bifurkacioni të trakesëbifurkacioni të trakesë drejtdrejtohetohet pjerrët teposhtë dhe jasht pjerrët teposhtë dhe jashtëë dhe dhe përfundon në derën mushkërore (përfundon në derën mushkërore (hillus pulmonishillus pulmonis)) përfundon mepërfundon me bronket vrigullore ( bronket vrigullore (bronchi lobaresbronchi lobares).).

Harqet kërcoreHarqet kërcore t tëë bronkeve bronkeve janë diçka më të vogla janë diçka më të vogla se të se të trakestrakesë, në bronkun e djathtë janë 6 – 8, ë, në bronkun e djathtë janë 6 – 8, ndërsa në të majtin janë 11 – 13 harqe kërcore. ndërsa në të majtin janë 11 – 13 harqe kërcore.

32

.. Bronku kryesor i djathtë është më vertikal dhe Bronku kryesor i djathtë është më vertikal dhe me me trakentrakenë mbyllë mbyll një kënd prej 25 një kënd prej 25 shkall shkallë, ë, ndërsa bronku i majtë është më horizontal dhe ndërsa bronku i majtë është më horizontal dhe ndahet nga ndahet nga trakeatrakea në në këndkëndin in prej 40 – 45 prej 40 – 45 shkallësh. shkallësh.

Bronket ndërmjet veti formojnë këndin prej 65 – Bronket ndërmjet veti formojnë këndin prej 65 – 70 shkallë. Bronku kryesor i djathtë është më i 70 shkallë. Bronku kryesor i djathtë është më i shkurtëshkurtërr (20 – 25 mm) dhe më i gjërë (15 – 17 (20 – 25 mm) dhe më i gjërë (15 – 17 mm) nga i majtimm) nga i majti,, i cili është dyfish më i gjatë i cili është dyfish më i gjatë (40 (40 – 45 mm) por dukshëm është më i ngushtë (10 – – 45 mm) por dukshëm është më i ngushtë (10 – 12 mm). 12 mm).

33

Rrënja mushkëroreRrënja mushkërore ( (radix pulmonisradix pulmonis))

Rrënja mushkërore përbëhet nga organet dhe enët e Rrënja mushkërore përbëhet nga organet dhe enët e gjakut të cilat hyjnë apo dalin nëpër derën mushkërore gjakut të cilat hyjnë apo dalin nëpër derën mushkërore ((hillum s. hillus pulmonishillum s. hillus pulmonis).).

Rradhitja Rradhitja e tyree tyre është: është: n në mes gjendet bronku kryesor ë mes gjendet bronku kryesor ((bronchus principalisbronchus principalis),), përpara përpara tijtij janë enët funksionale janë enët funksionale të gjakut, lart është arteria mushkërore të gjakut, lart është arteria mushkërore ((a. pulmonalisa. pulmonalis)) ndërsa poshtë janë dy vena muskërore ndërsa poshtë janë dy vena muskërore ((vv. pulmonalesvv. pulmonales).).

Prapa bronkut kryesor gjenden nervat e mushkërive Prapa bronkut kryesor gjenden nervat e mushkërive ((plexus pulmonalisplexus pulmonalis),), enët nutritive enët nutritive ((rr. bronchialesrr. bronchiales et et vv. vv. bronchialesbronchiales)) dhe dhe nyjet limfatike.nyjet limfatike.

34

Bronchus principalis Bronchus principalis dex/sindex/sin

250 40-450

65-700

35

Projektimi i trakesë dhe Projektimi i trakesë dhe bronkevebronkeve

36

Pulmo et bronchi Pulmo et bronchi

37

MushkëritëMushkëritë ( (pulmonespulmones))

Mushkëritë janë organe themelore të aparatit Mushkëritë janë organe themelore të aparatit respirator. Njeriu ka mushkërinë e djathtë dhe të respirator. Njeriu ka mushkërinë e djathtë dhe të majtë majtë ((pulmo dexter et pulmo sinisterpulmo dexter et pulmo sinister))..

Mushkëritë janë të vendosura në Mushkëritë janë të vendosura në spatium spatium pleuropulmonalepleuropulmonale

Mushkëritë lMushkëritë lidhidhenen meme organet e mediastinumit organet e mediastinumit nëpërmjetnëpërmjet rrënjës mushkërore rrënjës mushkërore ((radix pulmonisradix pulmonis))

Mushkëritë Mushkëritë janë të lëvizshme në hapësirën janë të lëvizshme në hapësirën pleurale pleurale ((cavitas pleuraliscavitas pleuralis).).

38

SipSipëërfaqja e mushkrfaqja e mushkëërive rive ëështshtëë e l e lëëmuar muar dhe e tejdukshme.dhe e tejdukshme.

NNgjyra e mushkërive është e kuqërremtë e gjyra e mushkërive është e kuqërremtë e çelur te fëmijët, çelur te fëmijët, kurse kurse te te ttëë rriturrrituritit është e është e përhimtë apo e murme në të zezëpërhimtë apo e murme në të zezë..

Mushkëritë janë të buta dhe elastike, kur Mushkëritë janë të buta dhe elastike, kur të shtrydhen, pëlcasin alveolat e tyre dhe të shtrydhen, pëlcasin alveolat e tyre dhe dëgjohet një kërcitje karakteristike.dëgjohet një kërcitje karakteristike.

39

.Pulmo dexter/sinister

40

Pulmo et bronchi

41

DimensionetDimensionet LLartësia e mushkërisë është rreth artësia e mushkërisë është rreth 25 cm.25 cm. Në Në

bazën e saj diametri gjerësor është bazën e saj diametri gjerësor është D-D-10 – 13 10 – 13 cm, cm, M-M-7 – 9 cm7 – 9 cm dhe ai dhe ai sagjital është 14 – 17 cm. sagjital është 14 – 17 cm.

Pesha e Pesha e tyretyre është 1100 – 1500 gram, mushkëria është 1100 – 1500 gram, mushkëria e djathtë është më e rëndë për 100 – 170 gram. e djathtë është më e rëndë për 100 – 170 gram.

Pesha specifike e mushkërive Pesha specifike e mushkërive te të porsalinduritte të porsalindurit është është 1,0681,068 për mushkërinë e cila nuk ka marrë për mushkërinë e cila nuk ka marrë ajajëër, ndërsa r, ndërsa 0,50 0,50 për mushkërinë e cila ka marrë për mushkërinë e cila ka marrë ajajëër. r.

Kjo e dhënë ka rëndësi mjekoligjore për të Kjo e dhënë ka rëndësi mjekoligjore për të treguar se fëmiu ka lindtreguar se fëmiu ka lindur iur i gjallë apo i vdekur. gjallë apo i vdekur.

42

Forma, faqet dhe buzët e mushkëriveForma, faqet dhe buzët e mushkërive Mushkëritë kanë formën e konit të prerë për së gjatiMushkëritë kanë formën e konit të prerë për së gjati.. Faqet e mushkërisëFaqet e mushkërisë: : facies costalisfacies costalis ((pars vertebralispars vertebralis), ),

facias mediastinalis, facies diaphragmaticafacias mediastinalis, facies diaphragmatica LartLart faqja brinjore dhe mediastinale bashkohon duke faqja brinjore dhe mediastinale bashkohon duke

formformuaruar maj majeen e mushkërisë n e mushkërisë ((apex pulmonisapex pulmonis). ). BuzBuzëët e mushkërisë: t e mushkërisë: margo anteriormargo anterior, , margo posteriormargo posterior

dhe dhe margo inferiormargo inferior Margo inferior eMargo inferior e përkufizon përkufizon bazenbazen e mushkërisë apo e mushkërisë apo

faqen diafragmatike faqen diafragmatike ((basis pulmonis s. facies basis pulmonis s. facies diaphragmaticadiaphragmatica).).

43

.Pulmo dexterFacies costalis

44

Facies costalisFacies costalis

Në Në facies costalisfacies costalis shihen hullitë paralele, të shihen hullitë paralele, të cilat iu përgjigjen brinjëve përkatëse. cilat iu përgjigjen brinjëve përkatëse.

Në këtë faqe, në të dy Në këtë faqe, në të dy mushkritmushkritë, ë, gjendet gjendet fissura obliquafissura obliqua,, e cila e ndane cila e ndanëë k këëttëë faqe n faqe në ë lobus superiorlobus superior dhe dhe lobus inferiorlobus inferior..

Në mushkërinë e djathtëNë mushkërinë e djathtë ekziston edhe ekziston edhe fissura horizontalisfissura horizontalis,, e cila nga vrigulli i e cila nga vrigulli i sipsipëërm e ndan rm e ndan lobus mediuslobus medius..

45

.Pulmo dexter facies costalis

46

.Pulmo sinisterfacies costalis

47

.Pulmo sinisterfacies costalis

48

Facies mediastinalisFacies mediastinalis

FFacies medialisacies medialis është e thelluar është e thelluar dhe dhe në mesin e saj në mesin e saj gjendetgjendet dera e mushkërisë dera e mushkërisë ((hilum s. hilus hilum s. hilus pulmonispulmonis).).

PPërpara dhe nën derën e mushkërisëërpara dhe nën derën e mushkërisë,, në të dy në të dy mushkëritëmushkëritë gjendet shtypëla e zemrës gjendet shtypëla e zemrës ((impressio impressio cardiacacardiaca).).

Në mushkërinë e majtë, prapa hiluNë mushkërinë e majtë, prapa hilummit, gjendet it, gjendet sulcus aorticussulcus aorticus,, kursekurse në mushkërinë e djathtë në mushkërinë e djathtë gjendet gjendet impressio esophagei et sulcus v. azygosimpressio esophagei et sulcus v. azygos..

49

.Pulmo dexter facies mediastinalis

50

Hilum pulmonis Hilum pulmonis MMbi hilubi hilumm në mushkërinë e djathtë, në mushkërinë e djathtë,

përpara përpara gjendetgjendet sulcus v. cavae superiorsulcus v. cavae superior,, kursekurse prapa prapa sulcus tr. brachiocephalicussulcus tr. brachiocephalicus,,

NNë mushkërinë e majtë mbi hiluë mushkërinë e majtë mbi hilumin e sajmin e saj gejndetgejndet sulcus a. carotis communis sulcus a. carotis communis sinistrae et a. subcalviae sinistraesinistrae et a. subcalviae sinistrae..

Dera mushkërore Dera mushkërore ((hilum s. hilum s. hhiluiluss pulmonis pulmonis)) është vendi hyrës i mushkërisëështë vendi hyrës i mushkërisë,, nëpër të nëpër të cilën kalon rrënja mushkërore cilën kalon rrënja mushkërore ((radix s. radix s. pediculus pulmonispediculus pulmonis)) me tëë gjitha elementet e saj.

51

.Pulmo sinisterfacies medistinalis

52

.Pulmo sinister Facies mediastinalis

53

.Pulmo sinister Facies mediastinalis

54

Radix pulmonisRadix pulmonis

Në mesNë mes të rrënjës mushkërore të rrënjës mushkërore gjenden rrugët gjenden rrugët ajroreajrore ((bronchi lobaresbronchi lobares)),,

Enët funksionale të gjakutEnët funksionale të gjakut janë: janë:aa. pulmonalesaa. pulmonales dhe dhe vv. Pulmonalesvv. Pulmonales,, të cilat të cilat gjenden përpara gjenden përpara bronkeve.bronkeve.

Enët nutritive të gjakutEnët nutritive të gjakut janë: janë: rr. bronchiales s. rr. bronchiales s. aa. aa. bbronchialesronchiales,, të cilat gjenden prapa rrënjës të cilat gjenden prapa rrënjës mushkëroremushkërore

Gërshetimi nervor Gërshetimi nervor ((plexus pulmonalisplexus pulmonalis)) ndodhet ndodhet prapa bronkeve.prapa bronkeve.

Nodi lymphatici tracheobronchiales superioresNodi lymphatici tracheobronchiales superiores (“(“gjëndërat limfatike hilaregjëndërat limfatike hilare”).”).

55

Apex pulmonisApex pulmonis

Maja e mushkërisë Maja e mushkërisë ((apex pulmonisapex pulmonis)) është pjesa është pjesa e mushkërisëe mushkërisë, e cila gjendet, e cila gjendet mbi rrafshin e mbi rrafshin e brinjës së dytë. brinjës së dytë.

Apex pulmonisApex pulmonis kalon nëpër kalon nëpër apertura thoracis apertura thoracis superiorsuperior në bazën e qafës. në bazën e qafës.

Raporti skeletotopik:Raporti skeletotopik: nga prapa i përgjigjet qafës nga prapa i përgjigjet qafës së brinjës së parë, së brinjës së parë, kursekurse anash gjendet mbi te anash gjendet mbi te 3 – 5 cm.,3 – 5 cm., nga përpara nga përpara ajoajo është mbi brinjën e është mbi brinjën e parë parë 3,5 – 5 cm,3,5 – 5 cm, dhe mbi rrafshin e kularthit dhe mbi rrafshin e kularthit 1 – 3 cm. 1 – 3 cm.

Apex pulmonis Apex pulmonis mbulombulohet ngahet nga cupula pleuraecupula pleurae nëpërmjet të së cilës është në marrëdhënie me nëpërmjet të së cilës është në marrëdhënie me a. carotis communis, v. jugularis interna, a. a. carotis communis, v. jugularis interna, a. subclaviasubclavia dhe me dhe me plexus brachialisplexus brachialis..

56

BuzBuzëët e mushkt e mushkëërisrisëë Mushkëritë kanë tri buzë: të përparmen, të pasmen dhe të Mushkëritë kanë tri buzë: të përparmen, të pasmen dhe të

poshtmenposhtmen MMargo anterior pulmonisargo anterior pulmonis është e hollë dhe e mprehur. është e hollë dhe e mprehur. Margo anterior pulmo sin.,Margo anterior pulmo sin., në pjesën e poshtme e ka në pjesën e poshtme e ka icisura icisura

cardiacacardiaca e cila përfundon me e cila përfundon me lingula pulmonislingula pulmonis.. ProjektimiProjektimi i uzës së përparme i uzës së përparme fillonfillon nga nga art. art. ssternoterno - -clavicularisclavicularis

-- skaji sternal i skaji sternal i C II,C II, lëshohet përgjatë buzës së ashtit parzmor lëshohet përgjatë buzës së ashtit parzmor deri te skaji sternal i deri te skaji sternal i brinjës IVbrinjës IV. .

Te mushkëria e djatht kjo buzëTe mushkëria e djatht kjo buzë shkonshkon jasht jashtëë deri te vendi i deri te vendi i ngjitjes ngjitjes të brinjës VItë brinjës VI me me sternumin.sternumin.

Te mushkëria e majtë, ajoTe mushkëria e majtë, ajo nga nga brinja e IV brinja e IV, largohet nga buza, largohet nga buza anësoreanësore e ashtit parzmor dhe në e ashtit parzmor dhe në 3 – 5 cm3 – 5 cm e pret e pret brinjë Vbrinjë V të të majtë,majtë, duke duke përfund përfunduaruar në nyjëtimin kostohondral të gjashtë. në nyjëtimin kostohondral të gjashtë.

57

Buzët e mushkërisëBuzët e mushkërisë

MMargo posteriorargo posterior është është në fakt njënë fakt një sipërfaqe e sipërfaqe e rrumbullakësuar rrumbullakësuar

PProjektimi i saj fillon nga qafa e brinjës së parë rojektimi i saj fillon nga qafa e brinjës së parë dhe lëshohet përgjatë vijës paravertebrale deri dhe lëshohet përgjatë vijës paravertebrale deri te te ThTh X apo XI. X apo XI.

Buza e poshtme apo kufiri mushkëror Buza e poshtme apo kufiri mushkëror ((margo margo inferior s. limes pulmonisinferior s. limes pulmonis)) është e shprehur. është e shprehur.

Projektimi i Projektimi i sajsaj nnëë mushkërimushkërinnë ë ee djathtë fillon në djathtë fillon në skajin sternal të kërcit brinjor të gjashtë, ndërsa skajin sternal të kërcit brinjor të gjashtë, ndërsa në mushkërinë e majtë fillon nga skaji brinjor i në mushkërinë e majtë fillon nga skaji brinjor i këtij kërci.këtij kërci.

58

Projektimi i buzës së poshtmeProjektimi i buzës së poshtme

Projektimi i buzës së poshtme gjatë eksperiumit Projektimi i buzës së poshtme gjatë eksperiumit te mushkëria e gjathtë fillon nga skaji sternalte mushkëria e gjathtë fillon nga skaji sternal i i brinjë VI, kurse e mushkëria e maj nga skaji brinjë VI, kurse e mushkëria e maj nga skaji kostal i kësaj brinjekostal i kësaj brinje

Ajo Ajo në vijën aksilarenë vijën aksilare e pret e pret brinjë brinjën en e tetë, tetë, Ajo Ajo në vijën skapulare në vijën skapulare e pret e pret hapësirën hapësirën

ndërbrinjore të nëntëndërbrinjore të nëntë (IX) (IX) ose tëose të dhjetë dhjetën (X)n (X), , përfundon në nivel të zgjatimit shpinor tëpërfundon në nivel të zgjatimit shpinor të vertebrësvertebrës Th XITh XI..

Në inspiriumNë inspirium projektimi i kësaj buze lëshohet për projektimi i kësaj buze lëshohet për 3 – 4 cm3 – 4 cm mëposhtë mëposhtë..

59

Plasat ndërvrigullore të mushkërivePlasat ndërvrigullore të mushkërive(fissurae interlobares)(fissurae interlobares)

Ekzistojnë tri plasa ndërvrigullore: Ekzistojnë tri plasa ndërvrigullore: plasa e pjerrët plasa e pjerrët ((fissura obliquafissura obliqua)) e cila ekziston në të dy mushkëritë e cila ekziston në të dy mushkëritë plasa horizontale plasa horizontale ((fissura horizontalisfissura horizontalis)) e cila ekziston vetëm në e cila ekziston vetëm në

mushkërinë e djathtë. Këto plasa mushkërinë e djathtë. Këto plasa e ndajne ndajnë mushkërë mushkërininë ë nnëë lobe. lobe.

Plasa e pjerrët Plasa e pjerrët ((fissura obliquafissura obliqua)) fillon fillon 6 – 7 cm6 – 7 cm nën majën e nën majën e mushkërisëmushkërisë të djathtë të djathtë dhe zbret përpara dhe zbret përpara, duke, duke përfund përfunduaruar në bazën e mushkërisë prapa buzës së përparme në bazën e mushkërisë prapa buzës së përparme të saj.të saj.

Në faqen e brendshme të mushkërisëNë faqen e brendshme të mushkërisë, kjo plasë, kjo plasë plasë e plasë e ndërpret dera mushkërore.ndërpret dera mushkërore.

60

Pulmo dexterFissurae interloares

61

Fissura obliquaFissura obliqua

Projektimi Projektimi fissura obliquafissura obliqua prapa fillon në nivel të prapa fillon në nivel të zgjatimit shpinor të Vzgjatimit shpinor të VTh IIITh III dhe zbret përpara duke dhe zbret përpara duke e prerë brinjën e pestë në e prerë brinjën e pestë në linea axillarislinea axillaris,, pastaj e pastaj e përcjell brinjën e gjashtë dhe përfundon në kërcin përcjell brinjën e gjashtë dhe përfundon në kërcin e e sajsaj në në linealinea parasternal parasternalisis..

Fissura obliquaFissura obliqua në mushkërinë e majtë në mushkërinë e majtë e ndanë e ndanë lobus superiorlobus superior nga nga lobus inferiorlobus inferior..

Në mushkërinë e djathtëNë mushkërinë e djathtë, pjesa e saj e pasme e , pjesa e saj e pasme e sipërme e ndanë sipërme e ndanë lobus superiorlobus superior nga nga lobus inferiorlobus inferior, , ndërsa pjesa e saj e përparme e poshtme e ndërsa pjesa e saj e përparme e poshtme e ndanë ndanë lobus mediuslobus medius nga nga lobus inferiorlobus inferior..

62

Fissura horizontalisFissura horizontalis

Plasa horizontale Plasa horizontale ((fissura fissura horizontalishorizontalis)) ekziston vetëm në ekziston vetëm në mushkërinë e djathtëmushkërinë e djathtë

Kjo plasë fKjo plasë fillon nga plasa e pjerrët, illon nga plasa e pjerrët, prapa prapa vijës sqetullore, pastaj e vijës sqetullore, pastaj e përcjell brinjën e katërt dhe përcjell brinjën e katërt dhe përfundon në hapësirën e tretë përfundon në hapësirën e tretë ndërbrinjore afër buzës ndërbrinjore afër buzës ttë ashtit ë ashtit parzmor. parzmor.

63

LLobi pulmonumobi pulmonum

MMushkëritë nëpërmjet plasave ndaushkëritë nëpërmjet plasave ndahenhen në në vvriguj riguj ((lobi pulmonumlobi pulmonum). ).

MMushkëria e djathtë kaushkëria e djathtë ka: : lobus superior, lobus lobus superior, lobus medius dhe lobus inferior,medius dhe lobus inferior,

MMushkëria e majtë ushkëria e majtë ka ka dy vrigujdy vriguj: : lobus superior lobus superior dhe lobus inferior.dhe lobus inferior.

FFaqet e aqet e lobevelobeve janë pjesë të faqeve të janë pjesë të faqeve të mushkërisëmushkërisë, por lobet kan, por lobet kanë së paku edhe ë së paku edhe nga nga një faqe ndërvrigullore një faqe ndërvrigullore ((facies interlobarisfacies interlobaris).).

64

.Segmenta broncho pulmunalia

65

Bronchi lobaresBronchi lobares Në vendin ku bashkohet faqja ndërvrigullore dhe Në vendin ku bashkohet faqja ndërvrigullore dhe

e brendshme et vrigullit, gjendet e brendshme et vrigullit, gjendet “ “ dera vrigullore dera vrigullore – hilus lobaris– hilus lobaris”” nëpër të cilën kalon nëpër të cilën kalon bronchus bronchus lobarislobaris dhe e nët përkatëse të gjakut. dhe e nët përkatëse të gjakut.

Bronku vrigullor Bronku vrigullor ((bronchus lobarisbronchus lobaris)) ndahet nga ndahet nga bronku kryesor në derën mushkërore apo qysh bronku kryesor në derën mushkërore apo qysh në rrënjën mushkërore. në rrënjën mushkërore.

Në mushkërinë e djathtë janë tre, ndërsa në Në mushkërinë e djathtë janë tre, ndërsa në mushkërinë e majtë janë dy bronke vrigullore.mushkërinë e majtë janë dy bronke vrigullore.

Bronket vrigullore nuk e kanë gjatësinë dhe Bronket vrigullore nuk e kanë gjatësinë dhe diametrin e njëjtë diametrin e njëjtë (0,5 – 1,5 X 3 – 6 mm),(0,5 – 1,5 X 3 – 6 mm), kryesisht bronket e poshtme janë më të gjatakryesisht bronket e poshtme janë më të gjata..

66

Bronchi lobaresBronchi lobares

BBronchus principalis dexterronchus principalis dexter bronchus lobaris superior dexterbronchus lobaris superior dexter, , bronchus lobaris medius dexterbronchus lobaris medius dexter bronchus lobaris inferior dexterbronchus lobaris inferior dexter..

BBronchus principalis sinisterronchus principalis sinister bronchus lobaris superior sinisterbronchus lobaris superior sinister bronchus lobaris inferior sinisterbronchus lobaris inferior sinister..

67

Përmbajtja e mushkërivePërmbajtja e mushkërive

MMushkëriushkërittë ë ((pulmo dexterpulmo dexter et sinister et sinister)) ndahen në ndahen në vriguj mushkërorë vriguj mushkërorë ((lobi pulmonumlobi pulmonum). ).

Lobus pulmonisLobus pulmonis përbëhet nga pjesë më të vogla përbëhet nga pjesë më të vogla të sistemit bronkial, enorë dhe indit mushkërortë sistemit bronkial, enorë dhe indit mushkëror,, të cilat e ndërtojnë segmentin mushkëror të cilat e ndërtojnë segmentin mushkëror (segmentum bronchopulmonale). (segmentum bronchopulmonale).

SegmentetSegmentet janë të përbëra nga një numër i janë të përbëra nga një numër i madh i vrigulthmadh i vrigultheveeve mushkëror mushkërorëë sekundar dhe sekundar dhe primar primar ((lobulus pulmonis secundarius et lobulus lobulus pulmonis secundarius et lobulus pulmonis primariuspulmonis primarius).).

68

.Përmbajtja e mushkërisë

69

Arbor bronchialisArbor bronchialis Rrugët ajrore dhe enët e gjakut degëzohen Rrugët ajrore dhe enët e gjakut degëzohen dukeduke

përcjellpërcjellurur ndarjen e mushkërisë në pjesë ndarjen e mushkërisë në pjesë përbërëse.përbërëse.

Rrugët ajroreRrugët ajrore ndahenndahen 20 – 25 herë 20 – 25 herë me bifurkacion me bifurkacion në degë më të voglanë degë më të vogla,, ttëë cilat e cilat e formojnë sistemin formojnë sistemin gypor gypor arbor bronchialisarbor bronchialis

NNë skajin distal të ë skajin distal të tijtij gjenden alveolat mushkërore gjenden alveolat mushkërore ((alveoli pulmonumalveoli pulmonum)) ku direkt kryhet këmbimi i ku direkt kryhet këmbimi i gazërave. gazërave.

BBronchus principalisronchus principalis e ka pjesën e gjatë e ka pjesën e gjatë jashtëmushkërore dhe pjesën e shkurtëjashtëmushkërore dhe pjesën e shkurtë--hilare e cila hilare e cila ndahet në bronke vrigullorë. ndahet në bronke vrigullorë.

Bronket vrigullorë përfundojnë duke u ndarë në Bronket vrigullorë përfundojnë duke u ndarë në bronke segmentale bronke segmentale ((bronchi segmentalesbronchi segmentales).).

70

.Arbor bronchialis

71

SSegmenta bronchopulmonaliaegmenta bronchopulmonalia

Segmenti bronkopulmonalSegmenti bronkopulmonal është pjesa më e vogël është pjesa më e vogël anatomike dhe funksionale e vrigullit mushkëroranatomike dhe funksionale e vrigullit mushkëror,, është është njësi bronkoarteriale e mushkërisë. njësi bronkoarteriale e mushkërisë. dhedhe shtrihet përgjatë shtrihet përgjatë bronkut segmental bronkut segmental ((bronchus segmentalisbronchus segmentalis).).

Segmenti bronkopulmonalSegmenti bronkopulmonal ka formën e piramidës së ka formën e piramidës së çrregullt çrregullt nnë majëë majënn e e tëtë cilit cilit gjendet dera segmentale gjendet dera segmentale nëpër të cilën kalon bronku segmental dhe enët arteriale nëpër të cilën kalon bronku segmental dhe enët arteriale përcjellësepërcjellëse. . Enët venoze gjenden në periferi të Enët venoze gjenden në periferi të segmentitsegmentit. .

Bronket segmentalBronket segmentalee dhe dhe SegmentSegmentetet bronkopulmonal bronkopulmonalee e e mbajnë emrin sipas drejtimit të shtrirjes. Përveç këtij mbajnë emrin sipas drejtimit të shtrirjes. Përveç këtij emërtimi ata janë të shenuar edhe me numra duke filluar emërtimi ata janë të shenuar edhe me numra duke filluar nga maja e deri te baza e mushkërisë.nga maja e deri te baza e mushkërisë.

72

Segmentet dhe bronket segmentale të Segmentet dhe bronket segmentale të pulmo dexterpulmo dexter

PPulmo dexterulmo dexter është e ndarë në dhjetë segmente por, është e ndarë në dhjetë segmente por, ndonjëherë mund të gjenden edhe një apo dy segmente ndonjëherë mund të gjenden edhe një apo dy segmente jo të përhershëm.jo të përhershëm.

LLobus superior dexterobus superior dexter ka kka këëto to segmente themelore: segmente themelore: segmentum apicalesegmentum apicale (S I, B I) (S I, B I), , segmentum posteriussegmentum posterius S II, S II, B II)B II) dhe dhe segmentum anteriussegmentum anterius S III, BIII) S III, BIII)..

LLobus mediusobus medius ka dy segmente: ka dy segmente: segmentum lateralesegmentum laterale ( ( S S IV, B IV) IV, B IV) dhe dhe segmentum medialesegmentum mediale ( S V, B V) ( S V, B V)..

LLobus inferior dexterobus inferior dexter ndahet në pesë segmente ndahet në pesë segmente:: segmentum apicalesegmentum apicale ( S VI, B VI), ( S VI, B VI), segmentum basale segmentum basale medialemediale ( S VII, B VII) ( S VII, B VII), , segmentum basale anteriussegmentum basale anterius ( S ( S VIII, B VIII)VIII, B VIII), , segmentum basale lateralesegmentum basale laterale S IX, B IX) S IX, B IX) dhe dhe segmentum basale posteriussegmentum basale posterius S X, B X) S X, B X)..

73

..

74

.Segmentet e mushërisë së djathtë

75

Segmentet dhe bronket segmentale të Segmentet dhe bronket segmentale të pulmo sinisterpulmo sinister

Pulmo sinisterPulmo sinister nda ndahethet në tetë në tetë deri dhjet deri dhjetë segmente ë segmente bronkopulmonale. bronkopulmonale.

LLobus superior sinisterobus superior sinister :: segmentum apicoposteriussegmentum apicoposterius (S I+II, B I+II) (S I+II, B I+II) segmentum anteriussegmentum anterius ( S III, B III) ( S III, B III) segmentum lingularesegmentum lingulare superiussuperius ( S IV, B IV) ( S IV, B IV) segmentum lingularesegmentum lingulare inferiusinferius (S V, B V)(S V, B V)..

Lobus inferior sinister:Lobus inferior sinister: Segmendtum superiusSegmendtum superius (S VI) (S VI) Segmentum basale mediale / lateraleSegmentum basale mediale / laterale (S VII, S IX), (S VII, S IX), Segmentum basale aterius/ posteriusSegmentum basale aterius/ posterius (S VIII, S X) (S VIII, S X)

76

.Segmentet e muskërisë së majtë

77

.Segmentet e muskërisë së majtë

78

79

Ndarja e Ndarja e bbronkut segmentalronkut segmental

Bronku segmental Bronku segmental ((bronchus segmentalisbronchus segmentalis),), ndahet në mënyrë dihotome ndahet në mënyrë dihotome 20-2520-25 herë herë..

Dhjetë gjenerat e para janë bronke sekondare Dhjetë gjenerat e para janë bronke sekondare apo degët segmentale bronkiale apo degët segmentale bronkiale ((rr. bronchiales rr. bronchiales segmentorumsegmentorum),), ndërsa ndërsa 10-1510-15 ndarje ndarje tjera tjera japin japin bronkiolet bronkiolet ((bronchiolibronchioli),), degët e ndarjes së fundit degët e ndarjes së fundit të tyre janë bronkiole përfundimtare të tyre janë bronkiole përfundimtare ((bronchioli bronchioli terminalesterminales).).

Këto ndarje Këto ndarje formojnformojnë trunguë trungunn bronkial bronkial ((arbor arbor bronchialisbronchialis))..

80

Ndarja e bronkut segmental

81

Pulmo et bronchi

82

Bronchiolus terminalis/ Bronchiolus terminalis/ respiratoriusrespiratorius

BBronchiolus terminalisronchiolus terminalis (0,3-0,5 mm) (0,3-0,5 mm) futet futet nënë lobulus pulmonis secondariuslobulus pulmonis secondarius)) n nëpër majën e tijëpër majën e tij,, ndahet shumë herë duke dhënë rreth ndahet shumë herë duke dhënë rreth 5050 bronkiole respiratore bronkiole respiratore ((bronchioli respiratoriibronchioli respiratorii).).

BBronchiolus respiratoriusronchiolus respiratorius futet në futet në lobulus lobulus pulmonis primariuspulmonis primarius,, këtu përfundon me këtu përfundon me 2-102-10 kanale hojëzore kanale hojëzore ((ductus alveolaresductus alveolares)) te cilatte cilat i i ndërtojnë ndërtojnë 5 – 65 – 6 qeska alveolare qeska alveolare ((saculi saculi alveolaresalveolares)) ato pastaj iato pastaj i formojnë hojëzat formojnë hojëzat mushkërore jo të barabarta mushkërore jo të barabarta ((alveoli pulmonisalveoli pulmonis).).

Kështu lind trungu alveolar Kështu lind trungu alveolar ((arbor alveolarisarbor alveolaris)) apo apo acinusi mushkëror acinusi mushkëror ((acinus pulmonaris s. acinus pulmonaris s. pulmonalispulmonalis). ).

83

.•Bronchiolus terminalis/ respiratorius•Alveoli pulmonum

84

Ndërtimi i mushkërisëNdërtimi i mushkërisë

Rrugët ajrore në mushkëri në pikëparje të Rrugët ajrore në mushkëri në pikëparje të ndërtimit janë të ngjajshme me ndërtimit janë të ngjajshme me trakentrakenëë,, bronket bronket kryesore dhe bronket vrigullorekryesore dhe bronket vrigullore..

Shtresa e mesme e mShtresa e mesme e muriurit tt të bronkeve ë bronkeve segmentale segmentale ((bronchi segmentalesbronchi segmentales)) ppëërbrbëëhet nga het nga fijet muskulare të lëmuara, pjesët e harqeve dhe fijet muskulare të lëmuara, pjesët e harqeve dhe pllakat kërcore të shpërndara, fijet lidhore të pllakat kërcore të shpërndara, fijet lidhore të gërshetuara dhe fijet elastike gërshetuara dhe fijet elastike ((tunica tunica musculocartilagineamusculocartilaginea). ).

BBronkiolet me diametër nën 1 mm nuk ronkiolet me diametër nën 1 mm nuk përmbajnë elemente kërcore, fijet muskulare përmbajnë elemente kërcore, fijet muskulare janë të pjerrëtajanë të pjerrëta,, kështu edhe gjatë kontakcionit kështu edhe gjatë kontakcionit maksimal nuk vjen deri te mbyllja e plotë e tyre.maksimal nuk vjen deri te mbyllja e plotë e tyre.

85

.Ndërtimi i mshkërisë

86

AAlveoli pulmonumlveoli pulmonum

AAlveoli pulmonumlveoli pulmonum kanë mur epitelial të kanë mur epitelial të hollë, i quajtur “hollë, i quajtur “bariera respiratorebariera respiratore”, nëpër ”, nëpër të cilën bëhet këmbimi i gazërave të cilën bëhet këmbimi i gazërave ndërmjet alveolës dhe gjakut qarkullues. ndërmjet alveolës dhe gjakut qarkullues.

BBarierëarierënn respiratorerespiratore,, nga njëra anë, nga njëra anë, ee bënë epiteli alveolar luspor dhe membrana bënë epiteli alveolar luspor dhe membrana bazale e tij e pasur me fije elastike dhe bazale e tij e pasur me fije elastike dhe retikuline. Nga ana tjetër në te mbështetet retikuline. Nga ana tjetër në te mbështetet membrana bazale dhe endoteli i membrana bazale dhe endoteli i kapilarëve të arteries mushkërorekapilarëve të arteries mushkërore..

87

.AAlveoli pulmonumlveoli pulmonum

88

Enët e gjakut të mushkëriveEnët e gjakut të mushkërive

Enët e gjakut të mushkërive janë dy lloje. Enët e gjakut të mushkërive janë dy lloje. Ato janë degët e mëdha të qarkullimit të Ato janë degët e mëdha të qarkullimit të vogël vogël ((circulus sanguinis minorcirculus sanguinis minor)) dhe degët dhe degët e vogëla të qarkullimit të madh e vogëla të qarkullimit të madh ((circulus circulus sanguinis majorsanguinis major). ).

Të parat janë enë gjaku Të parat janë enë gjaku funksionale,funksionale, ndërsa të dytat janë enë gjaku ndërsa të dytat janë enë gjaku nutritivenutritive të të mushkërive.mushkërive.

89

.Enët e gjakut të mushkërisë

90

Enët funksionaleEnët funksionale/nutritive/nutritive të gjakut të gjakut

Enët funksionale të gjakut në mushkëri Enët funksionale të gjakut në mushkëri janjanëë: : truncus pulmonalistruncus pulmonalis ( a. pulmonalis dextra et ( a. pulmonalis dextra et sinistra)sinistra) dhe dhe v.v. v.v. ppulmonalesulmonales.. ( (circulus sanguinis circulus sanguinis minor s. vasa publica pulmonumminor s. vasa publica pulmonum).).

Degët bronkiale të aortës torakale Degët bronkiale të aortës torakale ((rr. rr. bronchiales aortae thoracicae s. aa. bronchialesbronchiales aortae thoracicae s. aa. bronchiales)) dhe venat bronkiale dhe venat bronkiale ((vv. bronchialesvv. bronchiales)) janë enë janë enë nutritive të mushkërive.nutritive të mushkërive.

91

Enët limfatike të mushkëriveEnët limfatike të mushkërive

Enët limfatike të mushkërive ndahen në Enët limfatike të mushkërive ndahen në sipërfaqësore dhe të thellasipërfaqësore dhe të thella..

Këto enëKëto enë konvergjojnë kah dera konvergjojnë kah dera mushkërore mushkërore ((hilus pulmonishilus pulmonis)) dhe dhe komunikojnë gjerësisht ndërmjet veti komunikojnë gjerësisht ndërmjet veti

92

Enët dhe nyjet limfatike të mushkërisë

93

Nervëzimi i mushkëriveNervëzimi i mushkërive

Mushkëritë i nervëzon Mushkëritë i nervëzon plexus pulmonalisplexus pulmonalis i cili i cili formohet nga degët e nervit vagus formohet nga degët e nervit vagus ((n. vagusn. vagus)) dhe nga degët e trungut simpatetik torakal dhe nga degët e trungut simpatetik torakal ((truncus sympatheticus pars thoracicatruncus sympatheticus pars thoracica).).

Në rrënjën mushkërore bashkohen degët e Në rrënjën mushkërore bashkohen degët e nervit endacak dhe degët simpatetike dhe nervit endacak dhe degët simpatetike dhe formojnë gërshetimin nervor mushkëror formojnë gërshetimin nervor mushkëror ((plexus plexus pulmonalispulmonalis). ).

94

Pleura Pleura PleuraPleura është cipë seroze e cila gjendet në është cipë seroze e cila gjendet në

të dy hapësirat pleuropulmonale të të dy hapësirat pleuropulmonale të zgavrës së kraharorit.zgavrës së kraharorit.

Pleura (Pleura (pleurapleura)) ka fletën e jashtme dhe të ka fletën e jashtme dhe të brendshme brendshme ((pleura parietalis et pleura parietalis et visceralisvisceralis).).

PPleura parietalisleura parietalis i mbështjell muret e i mbështjell muret e pjesës anësore të zgavrës së kraharorit, pjesës anësore të zgavrës së kraharorit, ndërsa fleta e brendshme apo mushkërore ndërsa fleta e brendshme apo mushkërore

PPleura visceralis s. pulmonalisleura visceralis s. pulmonalis është e është e mbështetur direkt në indin e mushkërisë.mbështetur direkt në indin e mushkërisë.

95

Pulmo et pleuraPulmo et pleura

96

Pulmo et pleura: projektimi nga Pulmo et pleura: projektimi nga parapara

97

Pulmo et pleura; projektimi nga Pulmo et pleura; projektimi nga paspas

98

Pulmo et pleura; projektimiPulmo et pleura; projektimi

99

Pulmo et pleura; projektimiPulmo et pleura; projektimi

100

.. Hapësira ndërmjet këtyre dy fletëve Hapësira ndërmjet këtyre dy fletëve të pleurës është një hapësirë të pleurës është një hapësirë kapilare dhe quhet hapësira pleurale kapilare dhe quhet hapësira pleurale ((cavitas pleuraliscavitas pleuralis). ). Kjo hapësirë Kjo hapësirë është pa ajr në të cilën presioni është pa ajr në të cilën presioni është më i vogël se ai atmosferik është më i vogël se ai atmosferik ((- - 0,50,5 kPa apo – 4 mmHgkPa apo – 4 mmHg). ).

101

Pleura parietalePleura parietale

Pleura murore Pleura murore ssipas murit të cilit i ipas murit të cilit i përgjigjet, ndahet në pleurën përgjigjet, ndahet në pleurën brinjorebrinjore ((pleura costalispleura costalis),), diafragmatikediafragmatike (pleura (pleura diaphragmatica)diaphragmatica) dhe mediastinale dhe mediastinale (pleura mediastinalis)(pleura mediastinalis) si dhe kupolën si dhe kupolën e plurëse plurës (cupola pleurae)(cupola pleurae) e cila i e cila i përgjigjet majës së mushkërisë.përgjigjet majës së mushkërisë.

102

Xhepat pleural (recessus Xhepat pleural (recessus pleurales)pleurales)

Përpara dhe prapa Përpara dhe prapa pleura costalispleura costalis kalon në kalon në pleura mediastinalispleura mediastinalis duke duke shkaktuar shkaktuar recessus recessus costomediastinalis anteriorcostomediastinalis anterior dhe dhe recessus costomediastinalis recessus costomediastinalis posteriorposterior.. Gjatë kalimit në pleurën Gjatë kalimit në pleurën diafragmatike formohet gjiu i diafragmatike formohet gjiu i poshtëm pleural poshtëm pleural ((recessus recessus costodiaphragmaticuscostodiaphragmaticus).).

103

PPëërforcimet e cupula pleuraerforcimet e cupula pleurae

Kupola e pleurës është e mbuluar me Kupola e pleurës është e mbuluar me cipën lidhore (cipën lidhore (membrana membrana suprapleuralissuprapleuralis) ) e cilae cila me tufat e veta me tufat e veta lidh kupolën e pleurës me skeletin lidh kupolën e pleurës me skeletin përreth. përreth.

LLidhëseidhëset jant janëë: : lig. lig. ccostopleuraleostopleurale, , lig. lig. vertebropleuralevertebropleurale dhe dhe lig. lig. ccostovertebropleuraleostovertebropleurale s. s. m.scalenus m.scalenus minimus.minimus.